Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 104/2021 van 8 juli 2021 Rolnummer 7414 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest van 18 oktober 2007 « betreffende de taxidiensten en de diensten van verhuur va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, de rechters P. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 104/2021 van 8 juli 2021 Rolnummer 7414 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest van 18 oktober 2007 « betreffende de taxidiensten en de diensten van verhuur va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, de rechters P. (...) Extrait de l'arrêt n° 104/2021 du 8 juillet 2021 Numéro du rôle : 7414 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 39, § 3, du décret de la Région wallonne du 18 octobre 2007 « relatif aux services de taxis et aux services La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, des juges P. Nihoul,(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 104/2021 van 8 juli 2021 Extrait de l'arrêt n° 104/2021 du 8 juillet 2021
Rolnummer 7414 Numéro du rôle : 7414
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 3, van het decreet En cause : la question préjudicielle concernant l'article 39, § 3, du
van het Waalse Gewest van 18 oktober 2007 « betreffende de décret de la Région wallonne du 18 octobre 2007 « relatif aux services
taxidiensten en de diensten van verhuur van wagens met chauffeur », de taxis et aux services de location de voitures avec chauffeur »,
gesteld door de Politierechtbank Henegouwen, afdeling Doornik. posée par le Tribunal de police du Hainaut, division Tournai.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, de rechters composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, des juges P. Nihoul,
P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques, en, overeenkomstig T. Giet, J. Moerman et M. Pâques, et, conformément à l'article 60bis
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, de
Grondwettelijk Hof, emeritus rechter T. Merckx-Van Goey, bijgestaan la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier P.-Y.
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, Dutilleux, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 23 juni 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het Par jugement du 23 juin 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe
Hof is ingekomen op 3 juli 2020, heeft de Politierechtbank Henegouwen, de la Cour le 3 juillet 2020, le Tribunal de police du Hainaut,
afdeling Doornik, de volgende prejudiciële vraag gesteld : division Tournai, a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 39, § 3, van het decreet van 18 oktober 2007 « L'article 39, § 3, du Décret du 18 octobre 2007 relatif aux services
betreffende de taxidiensten en de diensten van verhuur van wagens met de taxis et aux services de location de voitures avec chauffeur
chauffeur de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lus en combinaison
met artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de avec l'article 6 de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme
mens en de fundamentele vrijheden, in zoverre het de politierechtbank et des libertés fondamentales en ce qu'il ne permet pas au tribunal de
niet de mogelijkheid biedt om de in paragraaf 1 ervan bedoelde police d'assortir d'un sursis l'amende prévue en son paragraphe 1er
geldboete gepaard te doen gaan met een uitstel, terwijl de overtreder alors que le contrevenant pourrait en obtenir le bénéfice s'il
het voordeel ervan zou kunnen verkrijgen indien hij wegens dezelfde comparaissait devant le tribunal correctionnel en raison des mêmes
feiten voor de correctionele rechtbank verscheen, teneinde de in faits, pour se voir infliger les sanctions pénales prévues par
artikel 38 van hetzelfde decreet bedoelde strafsancties opgelegd te krijgen ? ». l'article 38 du même Décret ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan Quant à la disposition en cause et à son contexte
B.1. Artikel 39, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest van 18 B.1. L'article 39, § 3, du décret de la Région wallonne du 18 octobre
oktober 2007 « betreffende de taxidiensten en de diensten van verhuur 2007 « relatif aux services de taxis et aux services de location de
van wagens met chauffeur » (hierna : het decreet van 18 oktober 2007) voitures avec chauffeur » (ci-après : le décret du 18 octobre 2007)
bepaalt : dispose :
« De overtreder beschikt over het recht om in beroep te gaan tegen de « Le contrevenant dispose d'un droit de recours contre la décision
beslissing om de geldboete op te leggen. Dat beroep wordt op straffe d'appliquer l'amende. Ce recours est introduit, sous peine de
van uitsluiting ingediend binnen de maand na kennisgeving van de forclusion, dans le mois de la notification de la décision d'appliquer
beslissing om de geldboete op te leggen, via een verzoekschrift voor l'amende par voie de requête devant le tribunal de police, selon la procédure civile.
de politierechtbank volgens de burgerrechtelijke procedure. Le recours devant le tribunal de police est un recours de pleine
Het beroep voor de politierechtbank is een voorziening met volle juridiction. Il est suspensif. Le jugement du tribunal n'est pas
rechtsmacht. Het is opschortend. Tegen het vonnis van de rechtbank is
geen hoger beroep mogelijk ». susceptible d'appel ».
Het betreft de in het geding zijnde bepaling. Il s'agit de la disposition en cause.
B.2. De eisende partij voor de verwijzende rechter wordt verweten B.2. La partie demanderesse devant le juge a quo se voit reprocher
d'avoir violé plusieurs obligations imposées par le décret du 18
verschillende verplichtingen te hebben geschonden die zijn opgelegd octobre 2007 et par l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 juin 2009 «
bij het decreet van 18 oktober 2007 en bij het besluit van de Waalse portant exécution du décret du 18 octobre 2007 relatif aux services de
Regering van 3 juni 2009 « tot uitvoering van het decreet van 18
oktober 2007 betreffende de taxidiensten en de diensten voor de taxis et aux services de location de voitures avec chauffeur »
verhuur van voertuigen met chauffeur » (hierna : het besluit van 3 juni 2009). (ci-après : l'arrêté du 3 juin 2009).
B.3.1. Artikel 30 van het decreet van 18 oktober 2007 bepaalt : B.3.1. L'article 30 du décret du 18 octobre 2007 dispose :
« Niemand mag zonder toelating van de Regering een collectieve « Nul ne peut, sans autorisation du Gouvernement, exploiter un service
taxidienst met één of meerdere voertuigen uitbaten op het grondgebied de taxis collectifs au moyen d'un ou de plusieurs véhicules sur le
van het Waalse Gewest ». territoire de la Région wallonne ».
B.3.2. Artikel 31, § 1, 3° en 5°, van hetzelfde decreet bepaalt : B.3.2. L'article 31, § 1er, 3° et 5°, du même décret dispose :
« De voorwaarden voor de uitbating van de collectieve taxidiensten « Les conditions d'exploitation des services de taxis collectifs sont
worden door de Regering bepaald. Daarin wordt minstens de toepassing fixées par le Gouvernement. Elles consacrent au moins l'application
van volgende voorwaarden vastgelegd : des principes suivants :
[...] [...]
3° het voertuig moet een dagelijks ritblad aan boord hebben waarop 3° le véhicule doit avoir à bord une feuille de route journalière sur
alle gegevens opgenomen worden in verband met de verplaatsingen van laquelle sont mentionnés les renseignements relatifs aux déplacements
het voertuig; du véhicule;
[...] [...]
5° het voertuig moet uitgerust zijn met een kenteken aangebracht 5° le véhicule doit être équipé d'un signe distinctif apposé à l'avant
vooraan en achteraan; ». et à l'arrière du véhicule; ».
B.4.1. Bij het besluit van 3 juni 2009 worden, met name, met B.4.1. L'arrêté du 3 juin 2009 fixe, notamment, en application de
toepassing van artikel 31, § 1, van het decreet van 18 oktober 2007, l'article 31, § 1er, du décret du 18 octobre 2007, les conditions
de voorwaarden voor de exploitatie van de taxidiensten bepaald. d'exploitation des services de taxis.
B.4.2. Artikel 96, § 3, van het besluit van 3 juni 2009 maakt deel uit B.4.2. L'article 96, § 3, de l'arrêté du 3 juin 2009 fait partie des
van de bepalingen die de exploitatievoorwaarden betreffende de dispositions fixant les conditions d'exploitation relatives aux
chauffeurs vaststellen. Het legt met name de verplichting op om de chauffeurs. Il impose, notamment, de conserver les feuilles de route
rittenbladen gedurende drie jaar na de datum van gebruik op de au siège social de l'exploitant pendant trois ans à partir de leur
maatschappelijke zetel van de exploitant te bewaren. date d'utilisation.
B.4.3. Bij artikel 103 van het besluit van 3 juni 2009 wordt de B.4.3. L'article 103 de l'arrêté du 3 juin 2009 impose d'apposer une
verplichting opgelegd om een door de diensten van de Regering vignette d'identification circulaire délivrée par les services du
afgeleverd cirkelvorming identificatievignet aan te brengen aan de Gouvernement à l'avant-droit et à l'arrière de tout véhicule affecté à
rechtervoorzijde en achteraan op elk voertuig bestemd voor de l'exploitation d'un service de taxis collectifs.
exploitatie van een collectieve taxidienst.
Artikel 105 van het besluit van 3 juni 2009 bepaalt dat elk voertuig L'article 105 de l'arrêté du 3 juin 2009 prévoit que tout véhicule en
in dienst een afschrift van het vergunningsdocument en van het service doit avoir à son bord une copie du document d'autorisation
bijgevoegde attest, afgegeven door de diensten van de Regering, en een d'exploiter et de l'attestation y annexée délivrés par les services du
afschrift van de regelgeving betreffende de taxidiensten en de Gouvernement et une copie de la réglementation relative aux services
diensten voor de verhuur van voertuigen met chauffeur aan boord moet de taxis et de locations de voitures avec chauffeur.
hebben. B.5. Bij artikel 38 van het decreet van 18 oktober 2007 worden de B.5. L'article 38 du décret du 18 octobre 2007 fixe les sanctions
strafsancties bepaald die van toepassing zijn op de overtredingen van pénales applicables aux infractions à certaines dispositions du
sommige bepalingen van het decreet, terwijl artikel 39, § 1, ervan de décret, tandis que son article 39, § 1er, habilite le Gouvernement
Waalse Regering ertoe machtigt de administratieve sancties vast te
stellen die van toepassing zijn op de overtredingen van andere wallon à fixer les sanctions administratives applicables aux
bepalingen van het decreet en van de uitvoeringsbesluiten ervan. infractions à d'autres dispositions du décret et à ses arrêtés
B.6.1. Die twee bepalingen werden gewijzigd tijdens de parlementaire d'exécution. B.6.1. Ces deux dispositions ont fait l'objet de modifications au
voorbereiding. cours des travaux préparatoires.
Artikel 38, § 1, van het voorontwerp van decreet, dat aanleiding heeft L'article 38, § 1er, de l'avant-projet de décret, qui a donné lieu au
gegeven tot het decreet van 18 oktober 2007, bepaalde met name de décret du 18 octobre 2007, fixait notamment les sanctions pénales
strafsancties die van toepassing zijn bij het exploiteren van een applicables en cas d'exploitation d'un service de taxis collectifs.
collectieve taxidienst. Artikel 38, § 2, van het voorontwerp van L'article 38, § 2, de l'avant-projet de décret prévoyait que ceux qui
decreet voorzag erin dat diegenen die een andere overtreding van het commettent une infraction au décret, autre que celles visées par le
decreet dan die welke in paragraaf 1 zijn bedoeld, een overtreding van paragraphe 1er, une infraction à ses arrêtés d'exécution ou une
de uitvoeringsbesluiten ervan of een overtreding van de voorwaarden infraction aux conditions de l'autorisation d'exploiter étaient
van de exploitatievergunning begingen, konden worden gestraft met een passibles d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une
gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met een geldboete
van 1 euro tot 250 euro of met een van die straffen alleen (Parl. St., amende de 1 euro à 250 euros ou d'une de ces peines seulement (Doc.
Waals Parlement, 2006-2007, nr. 640/1, p. 36). parl., Parlement wallon, 2006-2007, n° 640/1, p. 36).
Artikel 39, § 1, van het voorontwerp van decreet machtigde de Waalse L'article 39, § 1er, de l'avant-projet de décret habilitait le
Regering ertoe administratieve geldboetes vast te stellen « voor elke Gouvernement wallon à fixer des amendes administratives « pour toute
administratieve overtreding begaan door de personen bedoeld in het infraction d'ordre administratif commise par les personnes visées par
voorliggend decreet of in de uitvoeringsbesluiten ervan » (ibid.). le présent décret ou par ses arrêtés d'exécution » (ibid.).
B.6.2. Die twee bepalingen werden gewijzigd ingevolge het advies van B.6.2. Ces deux dispositions ont été modifiées à la suite de l'avis de
de afdeling wetgeving van de Raad van State van 15 mei 2007 (nr. la section de législation du Conseil d'Etat du 15 mai 2007 (n°
L.42.768/4) waarin met name nadrukkelijk erop werd gewezen dat het
onderscheid tussen de strafrechtelijke overtredingen en de L.42.768/4) qui a, notamment, mis en exergue que la distinction entre
administratieve overtredingen niet duidelijk bleek uit het les infractions pénales et les infractions d'ordre administratif ne
voorontwerp, zodat de toepassingsgebieden van beide bepalingen konden ressortait pas clairement de l'avant-projet, de sorte que les champs
samenvallen en het beginsel non bis in idem van toepassing kon zijn d'application des deux dispositions pouvaient se recouvrir et que le
(ibid., pp. 20-22). principe non bis in idem pouvait s'appliquer (ibid., pp. 20-22).
Uit de ingevolge dat advies doorgevoerde wijzigingen vloeit voort dat Il résulte des modifications opérées à la suite de cet avis que les
de toepassingsgebieden van de artikelen 38 en 39 van het decreet van champs d'application des articles 38 et 39 du décret du 18 octobre
2007 ne se recouvrent plus.
18 oktober 2007 niet meer samenvallen. B.7. Artikel 38, § 1, van het decreet van 18 oktober 2007 bepaalt dat B.7. L'article 38, § 1er, du décret du 18 octobre 2007 dispose que
zij die zonder vergunning een collectieve taxidienst exploiteren, ceux qui exploitent sans autorisation un service de taxis collectifs
worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot drie sont punis d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une
maanden en met een geldboete van 10 euro tot 250 euro of met slechts amende de 10 euros à 250 euros ou d'une de ces peines seulement.
één van die straffen. Artikel 38, § 2, van het decreet van 18 oktober L'article 38, § 2, du décret du 18 octobre 2007 prévoit que sont punis
2007 bepaalt dat zij die een andere overtreding begaan dan die welke
worden bedoeld in paragraaf 1 van hetzelfde artikel of een overtreding d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une amende de 1
euro à 250 euros ou d'une de ces peines seulement, sans préjudice des
dommages et intérêts s'il y a lieu, ceux qui commettent une infraction
autre que celles qui sont visées par le paragraphe 1er du même article
van de andere voorwaarden van de exploitatievergunning dan die welke ou une infraction aux conditions de l'autorisation d'exploiter autres
in artikel 39 van dat decreet worden bedoeld, worden gestraft met een que celles qui sont visées à l'article 39 de ce décret.
gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met een geldboete Contrairement à ce qui était prévu par l'avant-projet de décret, les
van 1 euro tot 250 euro of met slechts één van die straffen,
onverminderd schadevergoeding indien daartoe aanleiding bestaat.
In tegenstelling tot hetgeen in het voorontwerp van decreet was infractions aux arrêtés d'exécution du décret ne sont donc pas
bedoeld, kunnen de overtredingen van de uitvoeringsbesluiten van het susceptibles de faire l'objet de poursuites pénales. En outre, les
decreet dus niet het voorwerp van strafrechtelijke vervolgingen
uitmaken. Bovendien worden de overtredingen van de voorwaarden van de infractions aux conditions de l'autorisation d'exploiter ne sont
exploitatievergunning enkel strafrechtelijk strafbaar gesteld voor érigées en infractions pénales que pour autant qu'il ne s'agisse pas
zover het geen in artikel 39 van het decreet bedoelde voorwaarden betreft. de conditions visées par l'article 39 du décret.
B.8. Artikel 39, § 1, van het decreet van 18 oktober 2007 bepaalt : B.8. L'article 39, § 1er, du décret du 18 octobre 2007 dispose :
« Er kunnen door de daartoe door de Regering gemachtigde ambtenaar « Des amendes administratives peuvent être infligées par le
administratieve geldboetes opgelegd worden voor elke overtreding van fonctionnaire délégué à cette fin par le Gouvernement pour toute
artikel 19, § 1, 2° tot 10°, en van artikel 31, § 1, 2° tot 6°, en van infraction à l'article 19, § 1er, 2° à 10°, à l'article 31, § 1er, 2°
artikel 34, evenals van de uitvoeringsbesluiten van dit decreet. à 6°, et à l'article 34, ainsi qu'aux arrêtés d'exécution du présent
De Regering bepaalt het bedrag van de administratieve geldboetes, décret. Le Gouvernement détermine le montant des amendes administratives,
evenals de termijn en de regels voor de betaling ervan. Ze mogen niet ainsi que le délai et les modalités de leur paiement. Elles ne
meer bedragen dan 500 euro ». pourront être supérieures à 500 euros ».
Daaruit vloeit voort dat de overtredingen van de uitvoeringsbesluiten Il en résulte que les infractions aux arrêtés d'exécution du décret du
van het decreet van 18 oktober 2007 kunnen worden bestraft met 18 octobre 2007 peuvent être sanctionnées par des amendes
administratieve geldboetes waarvan het bedrag wordt bepaald door de administratives dont le montant est déterminé par le Gouvernement
Waalse Regering. Bovendien maken de overtredingen van artikel 30 van wallon. En outre, les infractions à l'article 30 du même décret, qui
hetzelfde decreet, dat de exploitatie van een collectieve taxidienst prohibe l'exploitation d'un service de taxis collectifs sans
zonder vergunning verbiedt, geen deel uit van die welke gepaard kunnen autorisation, ne font pas partie de celles qui peuvent être assorties
gaan met administratieve sancties. de sanctions administratives.
B.9.1. Bij het besluit van 3 juni 2009 worden verschillende B.9.1. L'arrêté du 3 juin 2009 érige plusieurs comportements en
gedragingen aangemerkt als administratieve overtredingen en worden de infractions administratives et fixe les amendes corrélatives.
daarmee samenhangende geldboetes vastgesteld.
B.9.2. Artikel 138 van dat besluit bepaalt : B.9.2. L'article 138 de cet arrêté dispose :
« § 1. Overtredingen van het type A begaan door een uitbater : « § 1er. Est constitutive d'une infraction de type A, commise par un
1° elke uitbating van een taxidienst, een dienst voor de verhuur van exploitant : 1° toute exploitation d'un service de taxis, de location de voitures
voertuigen met chauffeur, een collectieve taxidienst zonder effectieve avec chauffeur, de taxis collectifs sans autorisation effective
vergunning afgeleverd door de bevoegde overheid; délivrée par le pouvoir compétent;
[...] [...]
§ 2. Overtredingen van het type B begaan door een chauffeur : § 2. Est constitutive d'une infraction de type B, commise par un chauffeur :
1° elke overtreding van de uitbatingsvoorwaarden betreffende de 1° toute infraction aux conditions d'exploitation relatives aux
chauffeurs; chauffeurs;
[...] [...]
§ 3. Overtredingen van het type C begaan, al naar gelang van het § 3. Est constitutive d'une infraction de type C, commise selon le
geval, hetzij door de uitbater, hetzij door de chauffeur : cas, soit par l'exploitant, soit par le chauffeur :
1° elke overtreding van de uitbatingsvoorwaarden betreffende de 1° toute infraction aux conditions d'exploitation relatives aux
voertuigen; véhicules;
2° elke overtreding van artikel 19, § 1, 2°, 6°, 8°, 9° en 10°, van 2° à l'article 19, § 1er, 2°, 6°, 8°, 9° et 10°, du décret et à
het decreet en van artikel 31, § 1, 4°, 5° en 6°, van het decreet. l'article 31, § 1er, 4°, 5° et 6°, du décret.
[...] ». [...] ».
B.9.3. Artikel 139 van hetzelfde besluit voorziet in verschillende B.9.3. L'article 139 du même arrêté prévoit différentes amendes en
geldboetes naar gelang van het soort van begane administratieve fonction du type d'infraction administrative commise.
overtreding. Quant au fond
Ten gronde B.10.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid B.10.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de
van artikel 39, § 3, van het decreet van 18 oktober 2007 met de l'article 39, § 3, du décret du 18 octobre 2007 avec les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne permet pas
de politierechtbank niet de mogelijkheid biedt om de in artikel 39, § au tribunal de police d'assortir d'un sursis l'amende administrative
1, van hetzelfde decreet bedoelde administratieve geldboete gepaard te
doen gaan met een uitstel, terwijl de overtreder het voordeel ervan prévue par l'article 39, § 1er, du même décret, alors que le
zou kunnen verkrijgen indien de correctionele rechtbank hem een contrevenant pourrait en obtenir le bénéfice si le tribunal
strafsanctie oplegde wegens dezelfde feiten, met toepassing van correctionnel lui infligeait une sanction pénale en raison des mêmes
artikel 38 van hetzelfde decreet. faits, en application de l'article 38 du même décret.
B.10.2. Die vraag is gebaseerd op de vaststelling dat de eisende B.10.2. Cette question est fondée sur le constat que la partie
partij voor de verwijzende rechter op een alternatieve wijze zou demanderesse devant le juge a quo pourrait être punie de manière
kunnen worden gestraft, dat wil zeggen dat zij, voor dezelfde feiten, alternative, c'est-à-dire que, pour les mêmes faits, elle pourrait
ofwel naar de correctionele rechtbank zou kunnen worden verwezen, soit être renvoyée devant le tribunal correctionnel, soit se voir
ofwel een administratieve sanctie opgelegd zou kunnen krijgen infliger une sanction administrative contre laquelle elle peut
waartegen zij beroep kan instellen voor een rechter die geen uitspraak introduire un recours devant un juge qui ne statue pas en tant que
doet als strafgerecht. juridiction pénale.
B.11. Wanneer de dader van een zelfde feit op een alternatieve wijze B.11. Lorsque l'auteur d'un même fait peut être puni de manière
kan worden gestraft, heeft het Hof geoordeeld dat in beginsel een alternative, la Cour a jugé qu'un parallélisme doit en principe
parallellisme moet bestaan tussen de maatregelen tot individualisering exister entre les mesures d'individualisation de la peine : lorsque,
van de straf : wanneer, voor dezelfde feiten, de strafrechter een pour les mêmes faits, le juge pénal peut infliger une amende
boete kan opleggen die minder bedraagt dan het wettelijk minimum inférieure au minimum légal s'il existe des circonstances atténuantes
indien verzachtende omstandigheden aanwezig zijn (artikel 85 van het (article 85 du Code pénal) ou lorsqu'il peut accorder un sursis (loi
Strafwetboek) of wanneer uitstel kan worden toegekend (wet van 29 juni du 29 juin 1964), le tribunal, saisi du recours dirigé contre la
1964), moet de rechtbank, waarbij het beroep tegen de beslissing om décision d'infliger une sanction administrative, doit en principe
een administratieve sanctie op te leggen aanhangig is gemaakt, in
beginsel over dezelfde mogelijkheden tot individualisering van de disposer des mêmes possibilités d'individualisation de la peine.
straf beschikken. B.12. Bijgevolg dient te worden bepaald of de in het geding zijnde B.12. Il convient, par conséquent, de déterminer si les infractions en
overtredingen op een alternatieve wijze kunnen worden bestraft. cause peuvent être punies de manière alternative.
B.13. De eerste overtreding waarvoor de eisende partij voor de B.13. La première infraction pour laquelle la demanderesse devant le
verwijzende rechter werd bestraft, is de ontstentenis van een juge a quo a été sanctionnée est l'absence d'autorisation pour
vergunning voor de exploitatie van een collectieve taxidienst voor l'exploitation d'un service de taxis collectifs pour deux véhicules
twee voertuigen die tot haar voertuigvloot behoren, met schending van appartenant à sa flotte de véhicules, en violation de l'article 30 du
artikel 30 van het decreet van 18 oktober 2007 en van artikel 138, § décret du 18 octobre 2007 et de l'article 138, § 1er, 1°, de l'arrêté
1, 1°, van het besluit van 3 juni 2009. du 3 juin 2009.
B.14.1. Bij artikel 30 van het decreet van 18 oktober 2007 wordt aan B.14.1. L'article 30 du décret du 18 octobre 2007 impose à quiconque
eenieder die een collectieve taxidienst op het grondgebied van het exploite un service de taxis collectifs sur le territoire de la Région
Waalse Gewest exploiteert, de verplichting opgelegd om over een wallonne de disposer d'une autorisation du Gouvernement wallon.
vergunning van de Waalse Regering te beschikken. Artikel 38, § 1, van L'article 38, § 1er, du même décret prévoit que le manquement à cette
hetzelfde decreet bepaalt dat bij het niet nakomen van die
verplichting een strafsanctie wordt opgelegd. obligation fait l'objet d'une sanction pénale.
B.14.2. De gedragingen waarvoor een administratieve sanctie kan worden B.14.2. Les comportements qui peuvent faire l'objet d'une sanction
opgelegd, worden beoogd in artikel 39, § 1, van het decreet. Bij die administrative sont, quant à eux, visés par l'article 39, § 1er, du
bepaling wordt de exploitatie van een collectieve taxidienst zonder décret. Cette disposition n'érige pas l'exploitation d'un service de
vergunning niet als een administratieve overtreding aangemerkt. taxis collectifs sans autorisation en infraction administrative.
B.14.3. Daaruit vloeit voort dat het decreet van 18 oktober 2007 zij B.14.3. Il en résulte que le décret du 18 octobre 2007 ne punit pas
die een collectieve taxidienst zonder vergunning exploiteren, niet op ceux qui exploitent sans autorisation un service de taxis collectifs
een alternatieve wijze bestraft met een strafsanctie of met een de manière alternative par une sanction pénale ou par une sanction
administratieve sanctie. De enige sanctie waarin het decreet voor die administrative. La seule sanction prévue par le décret pour cette
overtreding voorziet, is een strafsanctie. infraction est une sanction pénale.
De administratieve sanctie die is uitgesproken ten aanzien van de La sanction administrative prononcée envers la partie demanderesse en
eisende partij wegens de eerste vastgestelde overtreding, is raison de la première infraction constatée est, quant à elle, fondée
uitsluitend gebaseerd op artikel 138, § 1, 1°, van het besluit van 3 exclusivement sur l'article 138, § 1er, 1°, de l'arrêté du 3 juin
juni 2009. Die overtreding wordt bestraft met een administratieve
geldboete van 500 euro bij artikel 139, § 1, van hetzelfde besluit. 2009. Cette infraction est punie d'une amende administrative de 500
euros par l'article 139, § 1er, du même arrêté.
B.15.1. Artikel 39, § 1, van het decreet van 18 oktober 2007, beoogt, B.15.1. L'article 39, § 1er, du décret du 18 octobre 2007 vise, d'une
enerzijds, de overtredingen van een reeks limitatief opgesomde part, les infractions à une série de dispositions limitativement
bepalingen, waarvan artikel 30 van het decreet geen deel uitmaakt, en, énumérées, dont l'article 30 du décret ne fait pas partie, et, d'autre
anderzijds, de overtredingen van de uitvoeringsbesluiten van het part, les infractions aux arrêtés d'exécution du décret. Il s'ensuit
decreet. Daaruit volgt dat die bepaling niet kan worden que cette disposition ne peut être interprétée comme une habilitation
geïnterpreteerd als een machtiging om de schending van de bepalingen à ériger en infraction administrative la violation des dispositions du
van het decreet van 18 oktober 2007 die daarin niet expliciet wordt décret du 18 octobre 2007 qu'elle ne vise pas explicitement, à plus
beoogd, als een administratieve overtreding aan te merken, a fortiori
wanneer de schending van die bepalingen gepaard gaat met strafsancties forte raison lorsque la violation de ces dispositions est assortie de
bij artikel 38 van het decreet. sanctions pénales prévues par l'article 38 du décret.
Zoals in B.5 tot B.7 is vermeld, heeft de decreetgever, ingevolge het Comme il est dit en B.5 à B.7, à la suite de l'avis de la section de
advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State, het législation du Conseil d'Etat, le législateur décrétal a distingué le
toepassingsgebied van de artikelen 38 en 39, § 1, onderscheiden champ d'application des articles 38 et 39, § 1er, de manière à éviter
teneinde te vermijden dat dezelfde feiten het voorwerp van
strafsancties en van administratieve sancties kunnen uitmaken, zij het que les mêmes faits puissent faire l'objet de sanctions pénales et de
op een alternatieve wijze.
B.15.2. Daaruit vloeit voort dat, met toepassing van het decreet van sanctions administratives, fût-ce de manière alternative.
18 oktober 2007, de exploitatie van een collectieve taxidienst zonder B.15.2. Il en résulte qu'en application du décret du 18 octobre 2007,
vergunning van de Waalse Regering enkel met strafsancties kan worden l'exploitation d'un service de taxis collectif sans autorisation du
bestraft. Gouvernement wallon ne peut être punie que par des sanctions pénales.
B.15.3. Het behoort niet tot de bevoegdheid van het Hof, maar wel tot B.15.3. Il ne relève pas de la compétence de la Cour, mais bien de
die van de verwijzende rechter om op basis van artikel 159 van de celle du juge a quo, sur la base de l'article 159 de la Constitution,
Grondwet de niet-conformiteit van het besluit van 3 juni 2009 met de de sanctionner la non-conformité de l'arrêté du 3 juin 2009 à
decretale machtiging die voortvloeit uit artikel 39, § 1, af te l'habilitation décrétale qui résulte de l'article 39, § 1er.
keuren. B.16.1. De tweede, derde en vierde overtreding die door de eisende B.16.1. Les deuxième, troisième et quatrième infractions commises par
partij zijn begaan, worden uitsluitend bestraft met administratieve la partie demanderesse sont, quant à elles, exclusivement punies par
sancties. des sanctions administratives.
B.16.2. In tegenstelling tot hetgeen de Waalse Regering aanvoert, B.16.2. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon,
beoogt artikel 31, § 1, 3°, van het decreet van 18 oktober 2007 het l'article 31, § 1er, 3°, du décret du 18 octobre 2007 vise la
bewaren van het rittenblad aan boord van het voertuig, terwijl de conservation de la feuille de route à bord du véhicule, tandis que
verplichting om het rittenblad op de maatschappelijke zetel te bewaren l'obligation de conserver la feuille de route au siège social est
wordt opgelegd bij artikel 96, § 3, van het besluit van 3 juni 2009. imposée par l'article 96, § 3, de l'arrêté du 3 juin 2009. L'article
Bij artikel 138, § 2, 1°, van het besluit van 3 juni 2009 wordt de 138, § 2, 1°, de l'arrêté du 3 juin 2009 érige la violation de cette
schending van die laatste bepaling aangemerkt als een administratieve overtreding. dernière disposition en infraction administrative.
Bij artikel 103 van het besluit van 3 juni 2009 wordt de verplichting L'article 103 de l'arrêté du 3 juin 2009 impose d'apposer sur le
opgelegd om op het voertuig een door de diensten van de Waalse
Regering afgeleverd cirkelvormig identificatievignet aan te brengen. véhicule une vignette d'identification circulaire délivrée par les
De aanwezigheid van een afschrift van de vergunning voor het services du Gouvernement wallon. La présence d'une copie de
exploiteren van een collectieve taxidienst en van een afschrift van l'autorisation d'exploiter un service de taxis collectifs et d'une
het decreet van 18 oktober 2007 aan boord van het voertuig wordt copie du décret du 18 octobre 2007 à bord du véhicule est imposée par
opgelegd bij artikel 105 van het besluit van 3 juni 2009. Bij artikel l'article 105 de l'arrêté du 3 juin 2009. L'article 138, § 3, 1°, de
138, § 3, 1°, van het besluit van 3 juni 2009 wordt de schending van l'arrêté du 3 juin 2009 érige la violation de ces deux dispositions en
die twee bepalingen aangemerkt als een administratieve overtreding. infraction administrative.
B.17. Uit de uiteenzettingen die voorafgaan, blijkt dat geen van de B.17. Il ressort des développements qui précèdent qu'aucune des
overtredingen die in de voor de verwijzende rechter hangende zaak in infractions en cause dans l'affaire pendante devant le juge a quo ne
het geding zijn, op een alternatieve wijze kan worden bestraft met een peut être punie de manière alternative par une sanction pénale ou une
strafsanctie of met een administratieve sanctie met toepassing van het decreet van 18 oktober 2007. sanction administrative en application du décret du 18 octobre 2007.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 39, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest van 18 oktober L'article 39, § 3, du décret de la Région wallonne du 18 octobre 2007
2007 « betreffende de taxidiensten en de diensten van verhuur van « relatif aux services de taxis et aux services de location de
wagens met chauffeur » schendt niet de artikelen 10 en 11 van de voitures avec chauffeur » ne viole pas les articles 10 et 11 de la
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention
voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 8 juli 2021. la Cour constitutionnelle, le 8 juillet 2021.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^