Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 120/2021 van 30 september 2021 Rolnummer 7338 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 1 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 mei 2019 « houdende diverse bepalingen inzake leerplichtonderwijs en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 120/2021 van 30 september 2021 Rolnummer 7338 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 1 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 mei 2019 « houdende diverse bepalingen inzake leerplichtonderwijs en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...) Extrait de l'arrêt n° 120/2021 du 30 septembre 2021 Numéro du rôle : 7338 En cause : le recours en annulation de l'article 1 er du décret de la Communauté française du 3 mai 2019 « portant diverses dispositions en matière d'enseign La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 120/2021 van 30 september 2021 Extrait de l'arrêt n° 120/2021 du 30 septembre 2021
Rolnummer 7338 Numéro du rôle : 7338
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 1 van het decreet En cause : le recours en annulation de l'article 1er du décret de la
van de Franse Gemeenschap van 3 mei 2019 « houdende diverse bepalingen Communauté française du 3 mai 2019 « portant diverses dispositions en
inzake leerplichtonderwijs en schoolgebouwen », ingesteld door Didier matière d'enseignement obligatoire et de bâtiments scolaires »,
Mercier en anderen. introduit par Didier Mercier et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P.
J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T.
Kherbache, T. Detienne en D. Pieters, en, overeenkomstig artikel 60bis Detienne et D. Pieters, et, conformément à l'article 60bis de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président
emeritus voorzitter F. Daoût en emeritus rechter T. Merckx-Van Goey, émérite F. Daoût et de la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter F. Daoût, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 30 december Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 30
2019 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 31 décembre 2019 et parvenue au greffe le 31 décembre 2019, un recours en
december 2019, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 1 van annulation de l'article 1er du décret de la Communauté française du 3
het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 mei 2019 « houdende mai 2019 « portant diverses dispositions en matière d'enseignement
diverse bepalingen inzake leerplichtonderwijs en schoolgebouwen » obligatoire et de bâtiments scolaires » (publié au Moniteur belge du 1er
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 juli 2019) door Didier juillet 2019) a été introduit par Didier Mercier, Frédéric Dermien,
Mercier, Frédéric Dermien, Antoine Bouko en Thomas Lallemand, Antoine Bouko et Thomas Lallemand, assistés et représentés par Me I.
bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. I. Leroy, advocaat bij de Leroy, avocat au barreau de Charleroi.
balie te Charleroi.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan Quant à la disposition attaquée et à son contexte
B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 1 B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 1er
van het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 mei 2019 « houdende du décret de la Communauté française du 3 mai 2019 « portant diverses
diverse bepalingen inzake leerplichtonderwijs en schoolgebouwen » dispositions en matière d'enseignement obligatoire et de bâtiments
(hierna : het decreet van 3 mei 2019), dat bepaalt : scolaires » (ci-après : le décret du 3 mai 2019), qui dispose :
« In artikel 2 van het koninklijk besluit van 8 april 1959 tot « Dans l'article 2 de l'arrêté royal du 8 avril 1959 organisant le
regeling van het stelsel der dienstprestaties van de surveillanten en régime des prestations de surveillants et maîtres d'études des
studiemeesters bij de Rijksinrichtingen voor middelbaar en technisch établissements d'enseignement moyen et technique de l'Etat, les
onderwijs, worden het tweede lid en het derde lid geschrapt en alinéas 2 et 3 sont supprimés et remplacés par des alinéas rédigés
vervangen door de volgende leden, luidend als volgt : comme suit :
' Voor de bepaling van de arbeidsduur worden de aanwezigheidsuren van ' Pour la détermination de la durée du travail, les heures de présence
de personeelsleden in het internaat tussen tweeëntwintig uur dertig en des membres du personnel dans l'internat entre vingt-deux heures
zes uur dertig beschouwd als de tijd gedurende welke het personeelslid trente et six heures trente sont considérées comme du temps pendant
ter beschikking van de werkgever staat en worden naar rata van vier uur bezoldigd. lequel le membre du personnel est à la disposition de l'employeur et
De wekelijkse arbeidsduur, door alle uren van aanwezigheid van de sont rémunérées à concurrence de quatre heures.
werknemer in het internaat mee te tellen, inclusief die tussen La durée hebdomadaire du travail, en comptabilisant toutes les heures
tweeëntwintig uur dertig en zes uur dertig, mag gemiddeld niet meer de présence du travailleur dans l'internat en ce compris celles entre
dan 48 uur bedragen over een referentieperiode van tien maanden die op vingt-deux heures trente et six heures trente, ne peut dépasser 48
heures en moyenne sur une période de référence de dix mois commençant
1 september begint en op 30 juni eindigt. le 1er septembre et se terminant le 30 juin.
De referentieperiode bedoeld in het eerste lid wordt tot twaalf La période de référence visée à l'alinéa 1er est portée à douze mois
maanden verlengd, tussen 1 september tot 31 augustus voor permanente commençant le 1er septembre et finissant le 31 août pour ce qui
opvangtehuizen. concerne les homes d'accueil permanent.
Het aantal prestaties van de personeelsleden die ter plaatse moeten Le nombre de prestations des membres du personnel imposant de dormir
slapen, mag gemiddeld drie nachten per week over de periode van tien sur place ne peut dépasser trois nuits par semaine en moyenne sur la
maanden niet overschrijden. ' » période des dix mois. ' ».
Die bepaling vloeit voort uit een amendement, waarvan de Cette disposition provient d'un amendement, dont la justification est
verantwoording luidt : la suivante :
« De aanzienlijke budgettaire impact van de toepassing van de « L'impact budgétaire important de la mise en application de la
Belgische rechtspraak en van de rechtspraak van het Hof van Justitie jurisprudence belge et la jurisprudence de la Cour de justice des
van de Europese Gemeenschappen vereist dat progressief te werk wordt Communautés européennes nécessite de procéder d'une manière
gegaan. progressive.
Bijgevolg en in een eerste fase zal een door een opvoeder in een Dès lors et dans un premier temps, la nuit prestée par un éducateur
internaat gepresteerde nacht worden meegeteld als vier diensturen in d'internat sera comptabilisée pour quatre heures de service au lieu
plaats van als drie uren vandaag. des trois heures actuelles.
Dat artikel maakt het mogelijk de prestaties van een nacht van acht Cet article permet de comptabiliser les prestations d'une nuit de huit
uren mee te tellen naar rata van vier diensturen. Teneinde de heures à raison de quatre heures de service. Afin de faciliter
organisatie van die prestaties in de betrokken internaten en l'organisation de ces prestations au sein des internats et des homes
opvangtehuizen te vergemakkelijken, worden de prestaties berekend op d'accueil concernés, le calcul des prestations est effectué sur une
basis van een referentieperiode van tien maanden die begint op 1 période de référence de dix mois commençant le 1er septembre et se
september en eindigt op 30 juni. Die prestaties mogen niet meer terminant le 30 juin. Ces prestations ne pouvant pas dépasser une
bedragen dan gemiddeld 48 uur per week. moyenne de 48 heures/semaine.
De Vlaamse Gemeenschap telt de nachturen van de opvoeders in La Communauté flamande comptabilise les heures de nuit des éducateurs
internaten mee naar rata van vier diensturen. De nacht wordt er geteld d'internats à raison de quatre heures de service. La nuit y est
als acht uren. Het onderhavige amendement voert dus een vergelijkbare comptée pour huit heures. Le présent amendement met donc en place un
regeling in de Franse Gemeenschap in » (Parl. St., Parlement van de régime similaire en Communauté française » (Doc. parl., Parlement de
Franse Gemeenschap, 2018-2019, nr. 825/2, p. 3). la Communauté française, 2018-2019, n° 825/2, p. 3).
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
B.2. De Franse Gemeenschapsregering voert aan dat de verzoekende B.2. Le Gouvernement de la Communauté française soutient que les
partijen niet doen blijken van een belang bij hun beroep, daar zij parties requérantes ne justifient pas d'un intérêt à leur recours dès
zich, in geval van vernietiging van de bestreden bepaling, in een lors qu'en cas d'annulation de la disposition attaquée, elles se
minder gunstige situatie zouden bevinden. Immers, de bestreden retrouveraient dans une situation moins favorable. En effet, la
bepaling verbetert hun situatie doordat zij erin voorziet dat de disposition attaquée améliore leur situation en ce qu'elle prévoit que
prestaties 's nachts van de opvoeders in een internaat - de zogeheten les prestations de nuit des éducateurs d'internat - dites « gardes
« slapende wachten », omdat de opvoeders op hun arbeidsplaats kunnen dormantes » au motif que les éducateurs peuvent dormir sur leur lieu
slapen terwijl zij ter beschikking staan wanneer dat nodig is - de travail tout en étant disponibles en cas de besoin - sont désormais
voortaan worden meegeteld als vier uur en als dusdanig worden vergoed, comptabilisées pour quatre heures et rémunérées comme telles, contre
tegenover drie uur voorheen. trois heures auparavant.
De Vlaamse Regering is van haar kant van mening dat de verzoekende Le Gouvernement flamand quant à lui estime que les parties requérantes
partijen doen blijken van een belang bij hun beroep, op voorwaarde dat justifient d'un intérêt à leur recours pour autant qu'elles
zij aantonen waar zij daadwerkelijk zijn tewerkgesteld en dat zij établissent où elles sont effectivement employées et qu'elles relèvent
bijgevolg vallen onder de toepassing van de bestreden bepaling. donc de l'application de la disposition attaquée.
B.3.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het B.3.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme
ongunstig zou kunnen worden geraakt. attaquée.
B.3.2. In zoverre de bestreden bepaling de maximale wekelijkse B.3.2. En ce qu'elle fixe à 48 heures la durée de travail hebdomadaire
arbeidsduur van de opvoeders in de internaten van de inrichtingen van maximale des éducateurs au sein des internats des établissements de
het algemeen en technisch secundair onderwijs van de Franse l'enseignement secondaire général et technique de la Communauté
Gemeenschap vaststelt op 48 uur, duur waarvan de naleving moet worden française, durée dont le respect doit être contrôlé sur la base d'une
gecontroleerd op basis van een referentieperiode van tien maanden die période de référence de dix mois commençant le 1er septembre et se
op 1 september begint en op 30 juni eindigt, en in zoverre zij bepaalt terminant le 30 juin, et en ce qu'elle prévoit que les prestations de
dat de prestaties 's nachts worden vergoed ten belope van vier uur nuit sont rémunérées à concurrence de quatre heures pour huit heures
voor acht uur effectieve aanwezigheid, raakt zij de situatie van de de présence effective, la disposition attaquée affecte directement et
partijen, die verklaren te werken als opvoeders in dergelijke défavorablement la situation des parties requérantes, qui affirment
internaten, rechtstreeks en ongunstig. travailler en tant qu'éducateurs au sein de tels internats.
In dat verband zij onderstreept dat geen enkele bepaling van de A cet égard, il y a lieu de souligner qu'aucune disposition de la loi
bijzondere wet van 6 januari 1989 de verzoekende partijen ertoe spéciale du 6 janvier 1989 ne contraint les parties requérantes à
verplicht het bewijs te leveren van feiten die zij aanvoeren om hun fournir la preuve de faits qu'elles allèguent pour justifier leur
belang bij het beroep te verantwoorden wanneer een andere partij zich intérêt au recours lorsqu'une autre partie se borne à en contester
ertoe beperkt het bestaan ervan te betwisten zonder zelf aanwijzingen l'existence sans avancer elle-même d'indications permettant de douter
te geven op grond waarvan aan de realiteit kan worden getwijfeld. de leur réalité.
Het gegeven dat de bestreden bepaling de situatie van de verzoekende partijen zou verbeteren, althans wat sommige aspecten betreft, in vergelijking met hun situatie onder de vroegere regeling, verandert in elk geval niets aan het feit dat de situatie van die partijen rechtstreeks en ongunstig wordt geraakt door die bepaling. Een eventuele vernietiging daarvan zou de decreetgever overigens ertoe kunnen brengen de op de betrokken materie toepasselijke regels opnieuw te onderzoeken. B.3.3. De verzoekende partijen doen dus blijken van het vereiste belang. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de memorie van tussenkomst van de Vlaamse Regering B.4. De verzoekende partijen voeren aan dat de tussenkomst van de Vlaamse Regering nietig en derhalve onontvankelijk moet worden verklaard, aangezien de memorie die zij heeft ingediend, is opgesteld in het Nederlands. Zo niet zouden artikel 63 van de bijzondere wet van La circonstance que la disposition attaquée améliorerait, du moins sous certains aspects, la situation des parties requérantes par rapport à leur situation sous le régime précédemment applicable ne change en toute hypothèse rien au fait que la situation de ces parties est directement et défavorablement affectée par ladite disposition. Une éventuelle annulation de celle-ci pourrait du reste amener le législateur décrétal à réexaminer les règles applicables à la matière concernée. B.3.3. Les parties requérantes justifient donc de l'intérêt requis. Quant à la recevabilité du mémoire en intervention du Gouvernement flamand B.4. Les parties requérantes font valoir que l'intervention du Gouvernement flamand doit être déclarée nulle et, partant, irrecevable, dès lors que le mémoire qu'il a introduit est rédigé en néerlandais, sous peine de violer l'article 63 de la loi spéciale du 6
6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, de wet van 15 juni 1935 « op janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, la loi du 15 juin 1935 «
concernant l'emploi des langues en matière judiciaire » et les
het gebruik der talen in gerechtszaken » en de artikelen 6 en 13 van articles 6 et 13 de la Convention européenne des droits de l'homme.
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens worden geschonden.
B.5. De voormelde wet van 15 juni 1935 is niet van toepassing op de B.5. La loi du 15 juin 1935 précitée n'est pas applicable aux
rechtsplegingen voor het Grondwettelijk Hof. In tegenstelling tot wat procédures devant la Cour constitutionnelle. Contrairement à ce que
de verzoekende partijen aanvoeren, is de taal waarin de Vlaamse les parties requérantes soutiennent, la langue dans laquelle le
Regering haar memories moet indienen, niet vastgelegd in artikel 63 Gouvernement flamand doit déposer ses mémoires n'est pas déterminée
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, par l'article 63 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
maar in artikel 62, tweede lid, 2°, van diezelfde wet, dat bepaalt constitutionnelle, mais par l'article 62, alinéa 2, 2°, de cette même
dat, in de akten en verklaringen, de regeringen hun bestuurstaal loi, qui prévoit que, dans les actes et déclarations, les
gebruiken. Aangezien de memorie van tussenkomst van de Vlaamse Gouvernements utilisent leur langue administrative. Dès lors qu'il a
Regering in het Nederlands is opgesteld, is die ontvankelijk. été rédigé en néerlandais, le mémoire en intervention du Gouvernement
flamand est recevable.
B.6. Het is te dezen niet nodig te onderzoeken of de artikelen 6 en 13 B.6. Il n'est pas nécessaire d'examiner en l'espèce si les articles 6
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens van toepassing et 13 de la Convention européenne de droits de l'homme sont
zijn, daar de vereisten vervat in het voormelde artikel 6 inzake het applicables, puisque les exigences que l'article 6 précité contient en
recht op een eerlijk proces gelden als een algemeen rechtsbeginsel. matière de droit à un procès équitable valent comme principe général
De bijzondere aard van het grondwettelijk contentieux onderscheidt een du droit. La nature particulière du contentieux constitutionnel distingue une
grondwettelijk hof van de hoven en rechtbanken en van de cour constitutionnelle des cours et tribunaux et des juridictions
administratieve rechtscolleges. Een grondwettelijk hof spreekt zich administratives. En effet, une cour constitutionnelle ne statue pas
immers niet uit over de aanspraken van de procespartijen, maar sur les prétentions des parties au procès, mais juge uniquement in
oordeelt uitsluitend in abstracto of de toepasselijke wetsbepalingen abstracto si les dispositions législatives applicables sont conformes
in overeenstemming zijn met de regels waaraan het kan toetsen (EHRM, aux règles au regard desquelles elle peut procéder à un contrôle
grote kamer, 22 oktober 1984, Sramek t. Oostenrijk, § 35). Het recht op een eerlijk proces dat de partij geniet die voor het Grondwettelijke Hof een beroep tot vernietiging instelt tegen een wetskrachtige norm, impliceert niet het recht voor die partij om een memorie in haar taal te ontvangen, noch een vertaling van een memorie die in een van de drie landstalen geldig is ingediend door een overheid die is onderworpen aan verplichtingen inzake het gebruik der talen. Ten gronde B.7. Uit de uiteenzetting van de middelen blijkt dat de verzoekende partijen in wezen twee grieven uiteenzetten, die respectievelijk betrekking hebben op de bevoegdheidsverdeling, enerzijds, en op het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en op het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en op een billijke beloning, anderzijds. Het Hof onderzoekt de twee grieven in die volgorde. Wat de bevoegdheidsverdeling betreft (CEDH, grande chambre, 22 octobre 1984, Sramek c. Autriche, § 35). Le droit à un procès équitable dont jouit la partie qui introduit devant la Cour constitutionnelle un recours en annulation d'une norme législative n'implique pas le droit pour cette partie de recevoir un mémoire dans sa langue, ni une traduction d'un mémoire qui a été valablement déposé, dans une des trois langues nationales, par une autorité soumise à des obligations en termes d'emploi des langues. Quant au fond B.7. Il ressort de l'exposé des moyens que les parties requérantes développent en substance deux griefs, qui portent respectivement sur la répartition des compétences, d'une part, et sur le principe d'égalité et de non-discrimination et sur le droit à des conditions de travail et à une rémunération équitables, d'autre part. La Cour examine les deux griefs dans cet ordre. En ce qui concerne la répartition des compétences
B.8. De eerste grief is afgeleid uit de schending van de artikelen 35, B.8. Le premier grief est pris de la violation des articles 35, 36,
36, 38, 74, 127 tot 130 en 141 tot 143 van de Grondwet, alsook van de 38, 74, 127 à 130 et 141 à 143 de la Constitution, ainsi que des
artikelen 4, 4bis, 5, § 1, en 87 van de bijzondere wet van 8 augustus articles 4, 4bis, 5, § 1er, et 87 de la loi spéciale du 8 août 1980 de
1980 tot hervorming der instellingen (hierna : de bijzondere wet van 8 réformes institutionnelles (ci-après : la loi spéciale du 8 août
augustus 1980). 1980).
Volgens de verzoekende partijen strekt de bevoegdheid van de Selon les parties requérantes, la compétence des communautés en
gemeenschappen inzake onderwijs zich niet uit tot de regels matière d'enseignement ne s'étend pas aux règles relatives à la santé
betreffende de gezondheid en de veiligheid op het werk, die vallen et à la sécurité au travail, qui relèvent de la compétence exclusive
onder de exclusieve bevoegdheid van de federale overheid. In zoverre de l'autorité fédérale. En ce qu'elle règle la durée du travail des
de bestreden bepaling de arbeidsduur van de opvoeders in een internaat éducateurs d'internat, la disposition attaquée empièterait donc sur la
regelt, zou zij dus inbreuk maken op de bevoegdheid van de federale compétence de l'autorité fédérale.
overheid. B.9.1. De artikelen 36, 38, 127 en 128 van de Grondwet bepalen : B.9.1. Les articles 36, 38, 127 et 128 de la Constitution disposent :
«

Art. 36.De federale wetgevende macht wordt gezamenlijk uitgeoefend

«

Art. 36.Le pouvoir législatif fédéral s'exerce collectivement par

door de Koning, de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat ». le Roi, la Chambre des représentants et le Sénat ».
«

Art. 38.Elke gemeenschap heeft de bevoegdheden welke haar door de

«

Art. 38.Chaque communauté a les attributions qui lui sont reconnues

Grondwet of door de wetten aangenomen krachtens deze laatste, worden par la Constitution ou par les lois prises en vertu de celle-ci ».
toegekend ». «

Art. 127.§ 1. De Parlementen van de Vlaamse en de Franse

«

Art. 127.§ 1. Les Parlements de la Communauté française et de la

Gemeenschap regelen, ieder wat hem betreft, bij decreet : Communauté flamande, chacun pour ce qui le concerne, règlent par décret :
[...] [...]
2° het onderwijs, met uitsluiting van: 2° l'enseignement, à l'exception :
a) de bepaling van het begin en het einde van de leerplicht; a) de la fixation du début et de la fin de l'obligation scolaire;
b) de minimale voorwaarden voor het uitreiken van de diploma's; b) des conditions minimales pour la délivrance des diplômes;
c) de pensioenregeling; c) du régime des pensions;
[...] [...]
§ 2. Deze decreten hebben kracht van wet respectievelijk in het § 2. Ces décrets ont force de loi respectivement dans la région de
Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, alsmede ten langue française et dans la région de langue néerlandaise, ainsi qu'à
aanzien van de instellingen gevestigd in het tweetalige gebied l'égard des institutions établies dans la région bilingue de
Brussel-Hoofdstad die, wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd Bruxelles-Capitale qui, en raison de leurs activités, doivent être
uitsluitend te behoren tot de ene of de andere gemeenschap ». considérées comme appartenant exclusivement à l'une ou à l'autre communauté ».
«

Art. 128.§ 1. De Parlementen van de Vlaamse en de Franse

«

Art. 128.§ 1. Les Parlements de la Communauté française et de la

Gemeenschap regelen, elk voor zich, bij decreet, de persoonsgebonden Communauté flamande règlent par décret, chacun en ce qui le concerne,
aangelegenheden, alsook, voor deze aangelegenheden, de samenwerking les matières personnalisables, de même qu'en ces matières, la
tussen de gemeenschappen en de internationale samenwerking, met coopération entre les communautés et la coopération internationale, y
inbegrip van het sluiten van verdragen. compris la conclusion de traités.
Een wet aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde Une loi adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa,
meerderheid, stelt deze persoonsgebonden aangelegenheden vast, alsook arrête ces matières personnalisables, ainsi que les formes de
de vormen van samenwerking en de nadere regelen voor het sluiten van coopération et les modalités de conclusion de traités.
verdragen. § 2. Deze decreten hebben kracht van wet respectievelijk in het § 2. Ces décrets ont force de loi respectivement dans la région de
Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, alsmede, tenzij langue française et dans la région de langue néerlandaise, ainsi que,
wanneer een wet aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde sauf si une loi adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier
meerderheid er anders over beschikt, ten aanzien van de instellingen alinéa, en dispose autrement, à l'égard des institutions établies dans
gevestigd in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun la région bilingue de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur
organisatie, moeten worden beschouwd uitsluitend te behoren tot de ene organisation, doivent être considérées comme appartenant exclusivement
of de andere gemeenschap ». à l'une ou à l'autre communauté ».
B.9.2. Artikel 5, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 somt B.9.2. L'article 5, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 énumère
de persoonsgebonden aangelegenheden op die worden bedoeld in artikel les matières personnalisables visées à l'article 128, § 1er, de la
128, § 1, van de Grondwet, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn op Constitution pour lesquelles les communautés sont compétentes en ce
het vlak van het gezondheidsbeleid. qui concerne la politique de santé.
B.9.3. In het verzoekschrift wordt niet uiteengezet in welke zin de B.9.3. La requête n'expose pas en quoi la disposition attaquée
bestreden bepaling de artikelen 35, 74, 129, 130, 141, 142 en 143 van violerait les articles 35, 74, 129, 130, 141, 142 et 143 de la
de Grondwet en de artikelen 4, 4bis en 87 van de bijzondere wet van 8 Constitution et les articles 4, 4bis et 87 de la loi spéciale du 8
augustus 1980 zou schenden. De grief is dus niet ontvankelijk in août 1980. Le grief est donc irrecevable en ce qu'il invoque la
zoverre de schending van die bepalingen wordt aangevoerd. violation de ces dispositions.
B.10. De bevoegdheidsverdeling inzake onderwijs wordt geregeld door B.10. La répartition des compétences en matière d'enseignement est
artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet. De gemeenschappen réglée par l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution.
hebben de volheid van bevoegdheid tot het regelen van het onderwijs in Les communautés ont la plénitude de compétence pour réglementer
de ruimste zin van het woord, behalve voor de drie in die l'enseignement au sens le plus large du terme, sauf les trois
grondwetsbepaling vermelde uitzonderingen, die strikt dienen te worden exceptions énoncées dans cette disposition constitutionnelle,
geïnterpreteerd. Die bevoegdheid omvat onder meer het vaststellen van exceptions qui doivent s'interpréter de manière stricte. Cette
de regels betreffende de rechtspositie van het onderwijspersoneel, met compétence inclut entre autres celle de fixer les règles relatives au
inbegrip van het geldelijk statuut. statut du personnel de l'enseignement, en ce compris le statut
B.11. Krachtens artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de bijzondere pécuniaire. B.11. En vertu de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi
wet van 8 augustus 1980 is de federale overheid als enige bevoegd spéciale du 8 août 1980, l'autorité fédérale est seule compétente en
inzake arbeidsrecht en sociale zekerheid. Uit artikel 6, § 1, II, matière de droit du travail et de sécurité sociale. Il ressort en
eerste lid, 3°, van die bijzondere wet blijkt voorts dat de federale outre de l'article 6, § 1er, II, alinéa 1er, 3°, de cette loi spéciale
overheid bevoegd is inzake arbeidsbescherming. Die bevoegdheid omvat que l'autorité fédérale est compétente en matière de protection du
het welzijn op het werk, met inbegrip van de bescherming van de travail. Cette compétence inclut le bien-être au travail, y compris la
gezondheid van de werknemers en de arbeidsduur. protection de la santé des travailleurs et la durée du travail.
Artikel 6, § 1, II, eerste lid, 3°, en VI, vijfde lid, 12°, van de L'article 6, § 1er, II, alinéa 1er, 3°, et VI, alinéa 5, 12°, de la
bijzondere wet van 8 augustus 1980 mag evenwel geen afbreuk doen aan loi spéciale du 8 août 1980 ne peut toutefois pas porter atteinte à la
de gemeenschapsbevoegdheid inzake onderwijs, die rechtstreeks compétence communautaire en matière d'enseignement, qui résulte
voortvloeit uit de Grondwet. Die bepaling moet immers worden gelezen directement de la Constitution. Cette disposition doit en effet être
in samenhang met artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet. lue en combinaison avec l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la
Hieruit volgt dat, inzake arbeidsrecht en arbeidsbescherming, de Constitution. Il en découle qu'en matière de droit du travail et de protection du
federale overheid bevoegd is om de algemene regels uit te vaardigen travail, l'autorité fédérale est compétente pour édicter les règles
die van toepassing zijn op abstracte categorieën van werknemers en générales applicables à des catégories abstraites de travailleurs et
werkgevers, terwijl de gemeenschappen, op grond van hun bevoegdheid d'employeurs, tandis que les communautés peuvent, au titre de leur
inzake onderwijs, specifieke regels mogen uitvaardigen die van compétence en matière d'enseignement, édicter des règles spécifiques
toepassing zijn op het onderwijzend personeel. applicables au personnel enseignant.
B.12. In zoverre de bestreden bepaling de rechtstoestand van de B.12. En ce qu'elle règle la situation juridique des éducateurs au
opvoeders in een internaat van de inrichtingen van het algemeen en sein des internats des établissements de l'enseignement secondaire
technisch secundair onderwijs van de Franse Gemeenschap regelt, met général ou technique de la Communauté française, notamment en ce qui
name wat betreft de arbeidsduur en het meetellen van de prestaties concerne la durée du travail et la comptabilisation des prestations
voor het loon van die opvoeders, valt zij onder de bevoegdheid van de pour la rémunération de ces éducateurs, la disposition attaquée relève
Franse Gemeenschap inzake onderwijs, bedoeld in artikel 127, § 1, de la compétence de la Communauté française en matière d'enseignement
eerste lid, 2°, van de Grondwet. visée à l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution.
B.13. De grief die is afgeleid uit de schending van de B.13. Le grief pris de la violation des règles répartitrices de
bevoegdheidverdelende regels is niet gegrond. compétences n'est pas fondé.
Wat betreft het gelijkheidsbeginsel en het recht op billijke En ce qui concerne le principe d'égalité et le droit à des conditions
arbeidsvoorwaarden en op een billijke beloning de travail et à une rémunération équitables
B.14. De tweede grief is afgeleid uit de schending van de artikelen B.14. Le second grief est fondé sur la violation des articles 10, 11
10, 11 en 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de et 23 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec la directive
richtlijn 89/391/EEG van de Raad van 12 juni 1989 « betreffende de 89/391/CEE du Conseil du 12 juin 1989 « concernant la mise en oeuvre
tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering de mesures visant à promouvoir l'amélioration de la sécurité et de la
van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk » santé des travailleurs au travail » (ci-après : la directive
(hierna : de richtlijn 89/391/EEG), met de richtlijn 2003/88/EG van 89/391/CEE), avec la directive 2003/88/CE du Parlement européen et du
het Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 « betreffende Conseil du 4 novembre 2003 « concernant certains aspects de
een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd » (hierna : l'aménagement du temps de travail » (ci-après : la directive
de richtlijn 2003/88/EG) en met artikel 2 van het herziene Europees 2003/88/CE) et avec l'article 2 de la Charte sociale européenne
Sociaal Handvest. révisée.
De verzoekende partijen verwijten de bestreden bepaling erin te Les parties requérantes font grief à la disposition attaquée de
voorzien dat de slapende wachten verricht door de opvoeders in een prévoir que les gardes dormantes effectuées par les éducateurs
internaat die daarin worden beoogd, slechts worden meegeteld naar rata
van vier uur voor een effectieve aanwezigheid van acht uur. Hieruit d'internat qu'elle vise ne sont comptabilisées qu'à concurrence de
vloeit voort dat de opvoeders in een internaat, voor een effectieve quatre heures pour une présence effective de huit heures. Il en
wekelijkse aanwezigheid van 60 uur, met hoogstens drie slapende résulte que, pour une présence hebdomadaire effective de 60 heures
comprenant trois gardes dormantes maximum, les éducateurs d'internat
wachten, worden geacht slecht 48 uur te hebben gewerkt. Echter, op sont considérés comme n'ayant travaillé que 48 heures. Or, en vertu
grond van de voormelde richtlijnen, zoals geïnterpreteerd door het Hof des directives précitées, telles qu'elles sont interprétées par la
van Justitie, moeten alle uren tijdens welke de werknemer ter Cour de justice, toutes les heures pendant lesquelles un travailleur
beschikking staat van zijn werkgever worden beschouwd als effectieve est à la disposition de son employeur doivent être considérées comme
arbeidsuren. Bovendien bedraagt de referentieperiode voor de des heures de travail effectif. En outre, la période de référence pour
berekening van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur tien maanden. calculer la durée de travail hebdomadaire moyenne est de dix mois. Il
Hieruit zou een schending voortvloeien van artikel 23 van de Grondwet en résulterait une violation de l'article 23 de la Constitution et de
en van artikel 2 van het herziene Europees Sociaal Handvest, die het l'article 2 de la Charte sociale européenne révisée, qui protègent le
recht op een billijke beloning en op billijke arbeidsvoorwaarden droit à une rémunération et à des conditions de travail équitables et
beschermen en die dwangarbeid verbieden. qui interdisent le travail forcé.
Volgens de verzoekende partijen discrimineert de bestreden bepaling Selon les parties requérantes, la disposition attaquée discrimine en
daarnaast de opvoeders in een internaat die daarin worden beoogd, ten outre les éducateurs d'internat qu'elle vise par rapport aux autres
opzichte van de andere leden van het openbaar ambt, aangezien de membres de la fonction publique, dès lors que les prestations de ces
prestaties van die laatstgenoemden in principe niet meer mogen
bedragen dan 38 uur per week, de referentieperiode voor de berekening derniers ne peuvent en principe pas dépasser 38 heures par semaine,
van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur vier maanden is en elke que la période de référence pour calculer la durée de travail
overschrijding van die limiet aanleiding geeft tot een compenserende hebdomadaire moyenne est de quatre mois et que tout dépassement de
rusttijd, die verhoudingsgewijs wordt vergoed, overeenkomstig artikel cette limite donne lieu à un repos compensatoire, rémunéré à due
8 van de wet van 14 december 2000 « tot vaststelling van sommige concurrence, conformément à l'article 8 de la loi du 14 décembre 2000
aspecten van de organisatie van de arbeidstijd in de openbare sector » « fixant certains aspects de l'aménagement du temps de travail dans le
(hierna : de wet van 14 december 2000). secteur public » (ci-après : la loi du 14 décembre 2000).
B.15. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene B.15. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit
ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de l'origine : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la
niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de
alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions
internationale verdragen die België binden of uit het recht van de internationales liant la Belgique ou du droit de l'Union européenne.
Europese Unie. B.16.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt : B.16.1. L'article 23 de la Constitution dispose :
« Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine.
Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het 1° le droit au travail et au libre choix d'une activité
raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi,
op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé
werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een que possible, le droit à des conditions de travail et à une
billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en rémunération équitables, ainsi que le droit d'information, de
collectief onderhandelen; consultation et de négociation collective;
2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en 2° le droit à la sécurité sociale, à la protection de la santé et à
sociale, geneeskundige en juridische bijstand; l'aide sociale, médicale et juridique;
[...] ». [...] ».
B.16.2. Artikel 2 van het herziene Europees Sociaal Handvest bepaalt : B.16.2. L'article 2 de la Charte sociale européenne révisée dispose :
« Teneinde de onbelemmerde uitoefening van het recht op billijke « En vue d'assurer l'exercice effectif du droit à des conditions de
arbeidsvoorwaarden te waarborgen verbinden de Partijen zich : 1. redelijke dagelijkse en wekelijkse arbeidstijden vast te stellen, waarbij de werkweek geleidelijk dient te worden verkort voorzover de vermeerdering der productiviteit en andere van invloed zijnde factoren zulks toelaten; 2. voor algemeen erkende feestdagen behoud van loon te waarborgen; 3. een jaarlijks verlof van ten minste twee weken met behoud van loon te waarborgen; 4. de risico's weg te werken die inherent zijn aan de gevaarlijke of voor de gezondheid schadelijke werkzaamheden en wanneer die risico's niet zijn weggewerkt of onvoldoende zijn verkleind voor de werknemers die dergelijke werkzaamheden verrichten, hetzij een verkorting van de arbeidsduur, hetzij bijkomende vrije dagen met behoud van loon te waarborgen; 5. een wekelijkse rusttijd te waarborgen, die zoveel mogelijk samenvalt met de dag die volgens de traditie of gewoonte in het travail équitables, les Parties s'engagent : 1 à fixer une durée raisonnable au travail journalier et hebdomadaire, la semaine de travail devant être progressivement réduite pour autant que l'augmentation de la productivité et les autres facteurs entrant en jeu le permettent; 2 à prévoir des jours fériés payés; 3 à assurer l'octroi d'un congé payé annuel de quatre semaines au minimum; 4 à éliminer les risques inhérents aux occupations dangereuses ou insalubres et, lorsque ces risques n'ont pas encore pu être éliminés ou suffisamment réduits, à assurer aux travailleurs employés à de telles occupations soit une réduction de la durée du travail, soit des congés payés supplémentaires; 5 à assurer un repos hebdomadaire qui coïncide autant que possible avec le jour de la semaine reconnu comme jour de repos par la
betrokken land of in de betrokken streek als rustdag wordt erkend; tradition ou les usages du pays ou de la région;
6. erop toe te zien dat de werknemers zo snel mogelijk schriftelijk en 6 à veiller à ce que les travailleurs soient informés par écrit
ieder geval uiterlijk twee maanden na het aanvangen van hun aussitôt que possible et en tout état de cause au plus tard deux mois
arbeidstaak worden geïnformeerd over de belangrijkste punten van de après le début de leur emploi des aspects essentiels du contrat ou de
arbeidsovereenkomst of -verhouding; la relation de travail;
7. ervoor te zorgen dat de werknemers die nachtarbeid verrichten 7 à faire en sorte que les travailleurs effectuant un travail de nuit
maatregelen genieten die rekening houden met de bijzondere aard van bénéficient de mesures qui tiennent compte de la nature spéciale de ce
dat soort arbeid ». travail ».
B.16.3. In tegenstelling tot wat de Vlaamse Regering aanvoert, is de B.16.3. Contrairement à ce que le Gouvernement flamand soutient, le
grief ontvankelijk in zoverre die is afgeleid uit de schending van grief est recevable en ce qu'il est pris de la violation de l'article
artikel 2 van het herziene Europees Sociaal Handvest, aangezien de 2 de la Charte sociale européenne révisée, dès lors que les parties
verzoekende partijen in het verzoekschrift uiteenzetten in welke zin requérantes exposent dans la requête en quoi la disposition attaquée
de bestreden bepaling het in die bepaling beoogde recht op billijke violerait le droit à des conditions de travail équitables visé par
arbeidsvoorwaarden zou schenden. cette disposition.
B.17. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt dat ieder het recht heeft om B.17. L'article 23 de la Constitution dispose que chacun a le droit de
een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de onderscheiden mener une vie conforme à la dignité humaine. A cette fin, les
wetgevers, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de différents législateurs garantissent, en tenant compte des obligations
economische, sociale en culturele rechten, waaronder het recht op correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels, dont le
billijke arbeidsvoorwaarden en op een billijke beloning, waarvan ze de droit à des conditions de travail et à une rémunération équitables, et
voorwaarden voor de uitoefening bepalen. Artikel 23 van de Grondwet ils déterminent les conditions de leur exercice. L'article 23 de la
bepaalt niet wat die rechten, waarvan enkel het beginsel wordt Constitution ne précise pas ce qu'impliquent ces droits dont seul le
uitgedrukt, impliceren, waarbij elke wetgever ermee is belast die principe est exprimé, chaque législateur étant chargé de les garantir,
rechten te waarborgen, overeenkomstig het tweede lid van dat artikel, conformément à l'alinéa 2 de cet article, en tenant compte des
rekening houdend met de overeenkomstige plichten. obligations correspondantes.
Het staat op dezelfde wijze aan de bevoegde wetgever de inhoud te Il appartient de la même manière au législateur compétent de préciser
preciseren van het recht op billijke arbeidsvoorwaarden, gewaarborgd le contenu du droit à des conditions de travail équitables garanti par
bij artikel 2 van het voormelde Handvest. l'article 2 de la Charte précitée.
Artikel 23 van de Grondwet bevat een standstill-verplichting die eraan L'article 23 de la Constitution contient une obligation de standstill
in de weg staat dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat qui interdit au législateur compétent de réduire significativement le
wordt geboden door de van toepassing zijnde wetgeving, in aanzienlijke degré de protection offert par la législation applicable sans
mate vermindert zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden qu'existent pour ce faire des motifs d'intérêt général.
met het algemeen belang.
B.18. De verzoekende partijen preciseren niet welke specifieke B.18. Les parties requérantes ne précisent pas quelle disposition
bepaling van de richtlijn 89/391/EEG zou zijn geschonden door de spécifique de la directive 89/391/CEE serait violée par la disposition
bestreden bepaling. De grief is bijgevolg niet ontvankelijk in zoverre attaquée. Le grief est dès lors irrecevable en ce qu'il est pris de la
die is afgeleid uit de schending van die richtlijn. violation de cette directive.
B.19. Artikel 2, punt 1, van de richtlijn 2003/88/EG bepaalt : B.19. L'article 2, point 1, de la directive 2003/88/CE dispose :
« Voor de toepassing van deze richtlijn wordt verstaan onder : « Aux fins de la présente directive, on entend par :
1. arbeidstijd : de tijd waarin de werknemer werkzaam is, ter 1. ' temps de travail ' : toute période durant laquelle le travailleur
beschikking van de werkgever staat en zijn werkzaamheden of functie est au travail, à la disposition de l'employeur et dans l'exercice de
uitoefent, overeenkomstig de nationale wetten en/of gebruiken ». son activité ou de ses fonctions, conformément aux législations et/ou
pratiques nationales ».
De verzoekende partijen identificeren geen andere bepalingen in die Les parties requérantes n'identifient pas d'autres dispositions dans
richtlijn. cette directive.
B.20. In tegenstelling tot wat de verzoekende partijen aanvoeren, B.20. Contrairement à ce que les parties requérantes prétendent, la
houdt de maximale wekelijkse arbeidsduur van 48 uur die is vastgelegd durée de travail hebdomadaire maximale de 48 heures qui est fixée par
in de bestreden bepaling, rekening met alle uren die als slapende la disposition attaquée prend en compte l'ensemble des heures de
wachten zijn gepresteerd. Artikel 2, derde lid, van het koninklijk gardes dormantes prestées. L'article 2, alinéa 3, de l'arrêté royal du
besluit van 8 april 1959 « tot regeling van het stelsel der 8 avril 1959 « organisant le régime des prestations de surveillants et
dienstprestaties van de surveillanten en studiemeesters bij de maîtres d'études des établissements d'enseignement moyen et technique
Rijksinrichtingen voor middelbaar en technisch onderwijs », zoals de l'Etat », tel qu'il a été modifié par la disposition attaquée,
gewijzigd bij de bestreden bepaling, voorziet immers uitdrukkelijk prévoit en effet explicitement qu'il y a lieu de comptabiliser «
erin dat « alle uren van aanwezigheid van de werknemer in het toutes les heures de présence du travailleur dans l'internat en ce
internaat [...], inclusief die tussen tweeëntwintig uur dertig en zes compris celles entre vingt-deux heures trente et six heures trente »
uur dertig » worden meegeteld voor de berekening van die maximale pour calculer cette durée maximale. Par ailleurs, il ressort de
duur. Uit artikel 2, tweede lid, van het voormelde koninklijk besluit, l'article 2, alinéa 2, de l'arrêté royal précité, tel qu'il a été
zoals gewijzigd bij de bestreden bepaling, blijkt overigens dat, in modifié par la disposition attaquée, qu'en cas de garde dormante, la
geval van slapende wachten, de inaanmerkingneming van vier uur voor prise en compte de quatre heures pour huit heures de présence
acht uur effectieve aanwezigheid alleen geldt voor de vergoeding van effective ne vaut que pour la rémunération de ces gardes dormantes.
die slapende wachten.
In zoverre in de grief wordt aangevoerd dat de uren als slapende En ce qu'il allègue que les heures de gardes dormantes ne sont pas
wachten niet integraal worden meegeteld bij de berekening van de intégralement comptabilisées dans le calcul de la durée hebdomadaire
wekelijkse arbeidsduur, is het uitgangspunt ervan verkeerd. de travail, le grief repose sur une prémisse erronée.
B.21. De verzoekende partijen vragen het Hof de situatie van de B.21. Les parties requérantes invitent la Cour à comparer la situation
opvoeders in de internaten van de inrichtingen van het algemeen of des éducateurs au sein des internats des établissements de
technisch secundair onderwijs van de Franse Gemeenschap te vergelijken l'enseignement secondaire général ou technique de la Communauté
met de situatie van de andere leden van het openbaar ambt, die een française et la situation des autres membres de la fonction publique,
gunstigere behandeling zouden genieten wat betreft de gemiddelde qui bénéficieraient d'un traitement plus favorable en ce qui concerne
maximale wekelijkse arbeidsduur, met inbegrip van de referentieperiode la durée de travail hebdomadaire maximale moyenne, y compris la
die wordt gebruikt voor de berekening van die duur, en de vergoeding période de référence utilisée pour le calcul de cette durée, et la
van de prestaties, krachtens de wet van 14 december 2000. rémunération des prestations, en vertu de la loi du 14 décembre 2000.
B.22. De opvoeders in een internaat bevinden zich in een situatie die B.22. Les éducateurs d'internat se trouvent dans une situation
objectief verschilt van die van de andere leden van het openbaar ambt, objectivement différente de celle des autres membres de la fonction
gelet op de bijzondere aard van de prestaties van die opvoeders. publique, eu égard à la nature particulière des prestations de ces
Aangezien, tijdens de slapende wachten, de opvoeder in een internaat éducateurs. En effet, dès lors que, pendant les gardes dormantes,
slaapt op zijn arbeidsplaats terwijl hij ter beschikking blijft l'éducateur d'internat dort sur son lieu de travail tout en restant
wanneer dat nodig is, is het immers niet zonder redelijke disponible en cas de besoin, il n'est pas sans justification
verantwoording dat, enerzijds, die prestaties het voorwerp uitmaken raisonnable que, d'une part, ces prestations fassent l'objet d'un
van een bijzondere behandeling op het vlak van de vergoeding en dat, traitement particulier sur le plan de la rémunération et que, d'autre
anderzijds, de opvoeders in een internaat worden onderworpen aan een part, les éducateurs d'internat soient soumis à une durée de travail
langere maximale wekelijkse arbeidsduur dan die welke geldt voor de hebdomadaire maximale plus longue que celle qui s'applique à des
ambtenaren die geen prestaties moeten verrichten die vergelijkbaar agents qui ne doivent pas accomplir des prestations analogues aux
zijn met de slapende wachten. gardes dormantes.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in dat verband La Cour de justice de l'Union européenne a jugé à cet égard que la
geoordeeld dat de voormelde richtlijn 2003/88/EG « zich ertoe beperkt directive 2003/88/CE, précitée, « se borne à réglementer certains
bepaalde aspecten van de organisatie van de arbeidstijd te regelen, aspects de l'aménagement du temps de travail, en sorte que, en
zodat zij in beginsel niet van toepassing is op de beloning van principe, elle ne trouve pas à s'appliquer à la rémunération des
werknemers » (HvJ, beschikking, 11 januari 2007, C-437/05, Vorel t. travailleurs » (CJUE, ordonnance, 11 janvier 2007, C-437/05, Vorel c.
Nemocnice Cesky Krumlov, punten 32 en 34; zie ook 1 december 2005, Nemocnice Cesky Krumlov, points 32 et 34; voy. aussi 1er décembre
C-14/04, Dellas e.a. t. Eerste Minister e.a., punt 38). Het Hof van 2005, C-14/04, Dellas e.a. c. Premier ministre e.a., point 38). La
Justitie heeft eveneens geoordeeld dat « de richtlijnen 93/104 en Cour de justice a également jugé que « les directives 93/104 et
2003/88 er niet aan in de weg [staan] dat een lidstaat een regeling 2003/88 ne s'opposent pas à l'application par un Etat membre d'une
toepast die voor de vergoeding van de werknemer voor de wachtdienst réglementation qui, aux fins de la rémunération du travailleur et
die hij verricht op zijn werkplek, de perioden tijdens welke s'agissant du service de garde effectué par celui-ci sur son lieu de
daadwerkelijke arbeidsprestaties worden verricht en de perioden travail, prend en compte de manière différente les périodes au cours
tijdens welke geen daadwerkelijke arbeid wordt verricht, op desquelles des prestations de travail sont réellement effectuées et
verschillende wijze in aanmerking neemt, voor zover een dergelijke celles durant lesquelles aucun travail effectif n'est accompli, pour
regeling integraal het nuttig effect waarborgt van de rechten die door autant qu'un tel régime assure intégralement l'effet utile des droits
die richtlijnen aan de werknemers zijn verleend om hun gezondheid en conférés aux travailleurs par lesdites directives en vue de la
protection efficace de la santé et de la sécurité de ces derniers »
veiligheid doeltreffend te beschermen » (HvJ, 11 januari 2007, (CJUE, 11 janvier 2007, C-437/05, Vorel, précité, point 35).
C-437/05, Vorel, voormeld, punt 35).
De verzoekende partijen brengen geen enkel element naar voren dat het Les parties requérantes n'apportent aucun élément susceptible de
redelijke karakter van de maatregel ter discussie kan stellen, zowel wat betreft het meetellen van de uren in het kader van de berekening van het loon als wat betreft de vaststelling van de maximale wekelijkse arbeidsduur op 48 uur. Er dient in dat verband te worden onderstreept dat de berekening van de prestaties op basis van een referentieperiode van tien maanden die begint op 1 september en eindigt op 30 juni, redelijk verantwoord is door het doel « de organisatie van die prestaties in de betrokken internaten en opvangtehuizen te vergemakkelijken » (Parl. St., Parlement van de Franse Gemeenschap, 2018-2019, nr. 825/2, p. 3). Het feit dat bij de berekening van het loon geen rekening wordt gehouden met alle gepresteerde arbeidsuren in geval van slapende wachten zorgt overigens op zich niet ervoor dat het loon van de betrokken werknemers niet billijk is en komt niet erop neer hen te onderwerpen aan een regeling van dwangarbeid. B.23. Voorts tonen de verzoekende partijen niet concreet aan in welke zin de bestreden bepaling voor de betrokken opvoeders een betekenisvolle vermindering van het beschermingsniveau van het recht op een billijke beloning en op billijke arbeidsvoorwaarden zou teweegbrengen, vermindering die niet zou kunnen worden verantwoord door de in B.22 vermelde redenen van algemeen belang. B.24. De tweede grief is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 30 september 2021. De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, mettre en doute le caractère raisonnable de la mesure, tant en ce qui concerne la comptabilisation des heures dans le cadre du calcul de la rémunération qu'en ce qui concerne la fixation de la durée de travail hebdomadaire maximale à 48 heures. Il y a lieu, à cet égard, de souligner que le calcul des prestations sur une période de référence de dix mois commençant le 1er septembre et se terminant le 30 juin est raisonnablement justifié par l'objectif de « faciliter l'organisation de ces prestations au sein des internats et des homes d'accueil concernés » (Doc. parl., Parlement de la Communauté française, 2018-2019, n° 825/2, p. 3). Par ailleurs, le fait de ne pas prendre en compte l'intégralité des heures de travail prestées en cas de garde dormante pour le calcul de la rémunération ne rend pas en soi inéquitable la rémunération des travailleurs concernés et ne revient pas à assujettir ceux-ci à un régime de travail forcé. B.23. Pour le reste, les parties requérantes n'établissent pas concrètement en quoi la disposition attaquée entraînerait pour les éducateurs concernés un recul significatif du degré de protection du droit à une rémunération et à des conditions de travail équitables qui ne pourrait pas être justifié par les motifs d'intérêt général mentionnés en B.22. B.24. Le second grief n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 30 septembre 2021. Le greffier, P.-Y. Dutilleux Le président,
F. Daoût F. Daoût
^