Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 72/2021 van 20 mei 2021 Rolnummer 7314 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 72/2021 van 20 mei 2021 Rolnummer 7314 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 72/2021 du 20 mai 2021 Numéro du rôle : 7314 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge, posée par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance d composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Gie(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 72/2021 van 20 mei 2021 Extrait de l'arrêt n° 72/2021 du 20 mai 2021
Rolnummer 7314 Numéro du rôle : 7314
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15, § 5, van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 15, § 5, du
Wetboek van de Belgische nationaliteit, gesteld door de Code de la nationalité belge, posée par le tribunal de la famille du
familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Luxemburg, Tribunal de première instance du Luxembourg, division d'Arlon.
afdeling Aarlen.
Het Grondwettelijk Hof,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges T.
rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques,
Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache en T. Detienne, bijgestaan door de Y. Kherbache et T. Detienne, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 29 november 2019, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 29 novembre 2019, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 2 december 2019, heeft de familierechtbank van greffe de la Cour le 2 décembre 2019, le tribunal de la famille du
de Rechtbank van eerste aanleg Luxemburg, afdeling Aarlen, de volgende Tribunal de première instance du Luxembourg, division d'Arlon, a posé
prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische « L'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge, interprété comme
nationaliteit, in die zin geïnterpreteerd dat daarbij een eenzijdige instituant une procédure unilatérale à laquelle le Procureur du Roi
procedure wordt ingesteld waarin de procureur des Konings geen partij n'est pas partie, mais dans laquelle il n'intervient qu'à titre
is, maar waarin hij enkel advies verleent, de artikelen 10 en 11 van d'avis, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce
de Grondwet, in zoverre het de aanvrager het recht ontzegt de qu'il ôte au demandeur le droit d'obtenir la prise en charge de ses
tenlasteneming te verkrijgen van zijn kosten, met inbegrip van een
rechtsplegingsvergoeding, door de openbare overheid waarvan hij de dépens, en ce compris une indemnité de procédure, par l'autorité
beslissing betwist, terwijl dat recht wordt verleend aan de publique dont il conteste la décision, alors que ce droit est donné
rechtzoekenden die bij de Raad van State administratieve beslissingen aux justiciables contestant devant le Conseil d'Etat des décisions
betwisten (artikel 30/1 van de gecoördineerde wetten op de Raad van administratives (article 30/1 des Lois coordonnées sur le Conseil
State) en aan de rechtzoekenden die volgens de burgerrechtelijke d'Etat) et aux justiciables contestant devant les cours et tribunaux
procedure van gemeen recht bij de hoven en rechtbanken beslissingen des décisions d'autorités publiques portant sur leurs droits civils
van openbare overheden betwisten die betrekking hebben op hun
burgerlijke rechten (artikelen 1017 en 1022 van het Gerechtelijk selon la procédure civile de droit commun (articles 1017 et 1022 du
Wetboek) ? ». Code judiciaire) ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Het geschil dat voor de verwijzende rechter hangende is, B.1.1. Le litige pendant devant le juge a quo concerne une procédure
betreft een procedure van nationaliteitsverklaring, die, naast het
verzoek tot naturalisatie, een van de wijzen is waarop de Belgische de déclaration de nationalité, qui constitue, à côté de la demande de
nationaliteit kan worden verkregen. De vreemdeling moet daartoe aan naturalisation, l'un des modes d'acquisition de la nationalité belge.
bepaalde voorwaarden voldoen, vermeld in artikel 12bis van het Wetboek A cette fin, l'étranger doit remplir certaines conditions, mentionnées
van de Belgische nationaliteit, en voor de ambtenaar van de à l'article 12bis du Code de la nationalité belge, et faire devant
burgerlijke stand van zijn hoofdverblijfplaats de verklaring afleggen, l'officier de l'état civil de sa résidence principale la déclaration
bedoeld in artikel 15, § 1, eerste lid, van hetzelfde Wetboek. De prévue à l'article 15, § 1er, alinéa 1er, du même Code. L'officier de
ambtenaar van de burgerlijke stand zendt een afschrift van het l'état civil transmet, pour avis, une copie de l'intégralité du
volledige dossier voor advies aan de procureur des Konings van de dossier au procureur du Roi du tribunal de première instance du
rechtbank van eerste aanleg van het rechtsgebied (artikel 15, § 2, ressort (article 15, § 2, alinéa 8, du Code précité). Ce dernier peut
achtste lid, van het voormelde Wetboek). Die laatste kan een negatief
advies uitbrengen inzake de verkrijging van de Belgische nationaliteit émettre un avis négatif sur l'acquisition de la nationalité belge
wanneer hij meent dat er een beletsel is wegens gewichtige feiten lorsqu'il estime qu'il existe un empêchement résultant de faits
eigen aan de persoon (artikel 15, § 3, van het voormelde Wetboek). Dat personnels graves (article 15, § 3, du Code précité). C'est cet avis
negatief advies maakt het voorwerp uit van de betwisting voor de négatif qui fait l'objet de la contestation devant le juge a quo.
verwijzende rechter.
B.1.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 15, § 5, van B.1.2. La question préjudicielle porte sur l'article 15, § 5, du Code
het Wetboek van de Belgische nationaliteit, dat bepaalt : de la nationalité belge, qui dispose :
« De belanghebbende kan bij een aangetekende brief aan de ambtenaar « L'intéressé peut inviter l'officier de l'état civil, par lettre
van de burgerlijke stand vragen zijn dossier aan de familierechtbank recommandée, à transmettre son dossier au tribunal de la famille dans
over te zenden, binnen vijftien dagen na de ontvangst van het les quinze jours suivant la réception de l'avis négatif visé au
negatieve advies bedoeld in paragraaf 3 of van het niet opmaken van de akte van nationaliteit zoals bedoeld in paragraaf 3, vierde lid, laatste zin. De familierechtbank doet, na de belanghebbende te hebben gehoord of opgeroepen, bij een met reden omklede beslissing uitspraak over de gegrondheid van het niet opmaken van de akte van nationaliteit bedoeld in paragraaf 3, vierde lid, laatste zin of het negatief advies bedoeld in paragraaf 3. De beslissing wordt aan de belanghebbende en het parket ter kennis gebracht door toedoen van de griffie. De belanghebbende en de procureur des Konings kunnen, binnen vijftien dagen na de kennisgeving, bij een aan de familiekamer van het hof van beroep gericht verzoekschrift, hiertegen hoger beroep instellen. De verlenging van de termijnen wegens de gerechtelijke vakantie geschiedt overeenkomstig artikel 50, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek. Het hof van beroep doet uitspraak na het advies van de procureur-generaal en na de belanghebbende te hebben gehoord of opgeroepen. paragraphe 3 ou du non-établissement de l'acte de nationalité visé au paragraphe 3, alinéa 4, dernière phrase. Après avoir entendu ou appelé l'intéressé, le tribunal de la famille statue par voie de décision motivée sur le bien-fondé de l'absence d'établissement de l'acte de nationalité visée au paragraphe 3, alinéa 4, dernière phrase ou sur l'avis négatif visé au paragraphe 3. La décision est notifiée à l'intéressé et au parquet par le greffe. Dans les quinze jours de la notification, l'intéressé et le procureur du Roi peuvent interjeter appel de la décision par requête adressée à la chambre de la famille de la cour d'appel. La prorogation des délais en raison des vacances judiciaires a lieu conformément à l'article 50, alinéa 2, du Code judiciaire. La cour d'appel statue, après avis du procureur général, et après avoir entendu ou appelé l'intéressé.
De kennisgevingen gebeuren overeenkomstig artikel 1030 van het Les notifications sont effectuées conformément à l'article 1030 du
Gerechtelijk Wetboek. De berekening van de termijnen in geval van Code judiciaire. Le calcul des délais en cas de notification a lieu
kennisgeving geschiedt overeenkomstig artikel 52 en volgende van het conformément aux articles 52 et suivants du Code judiciaire.
Gerechtelijk Wetboek. De griffier stuurt onmiddellijk de gegevens van de in kracht van Le greffier transmet immédiatement à l'officier de l'état civil via la
gewijsde gegane beslissing waarbij het negatieve advies ongegrond BAEC, les données de la décision passée en force de chose jugée par
wordt verklaard, nodig voor de opmaak van de akte van nationaliteit laquelle l'avis négatif est déclaré non fondé, nécessaires à
via de DABS naar de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. Deze l'établissement de l'acte de nationalité. Celui-ci établit l'acte de
maakt de akte van nationaliteit op overeenkomstig artikel 22, § 4. nationalité, conformément à l'article 22, § 4.
De verklaring heeft gevolg vanaf de opmaak van de akte van La déclaration a effet à compter de l'établissement de l'acte de
nationaliteit ». B.2.1. In de interpretatie die door de verwijzende rechter wordt voorgelegd, wordt bij de in het geding zijnde bepaling een eenzijdige jurisdictionele procedure georganiseerd waarin het openbaar ministerie geen partij is, maar waarin het optreedt omdat het een advies heeft uitgebracht. B.2.2. Onder voorbehoud van een klaarblijkelijk verkeerde lezing van de in het geding zijnde bepalingen, komt het in de regel het verwijzende rechtscollege toe de bepalingen te interpreteren die het toepast. De in B.2.1 vermelde interpretatie, die ook die is welke meestal in de rechtspraak wordt gegeven, is niet klaarblijkelijk verkeerd, bij gebrek aan precisering, in de in het geding zijnde bepaling, over de rol van het openbaar ministerie in de procedure geregeld bij artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische nationalité ». B.2.1. Dans l'interprétation soumise par le juge a quo, la disposition en cause organise une procédure juridictionnelle unilatérale à laquelle le ministère public n'est pas partie, mais dans laquelle il intervient parce qu'il a émis un avis. B.2.2. Sous réserve d'une lecture manifestement erronée des dispositions en cause, il revient en règle à la juridiction a quo d'interpréter les dispositions qu'elle applique. L'interprétation mentionnée en B.2.1, qui est également celle qui est le plus souvent donnée dans la jurisprudence, n'est pas manifestement erronée à défaut de précision, dans la disposition en cause, du rôle du ministère public dans la procédure organisée par l'article 15, § 5, du Code de
nationaliteit. Het Hof beantwoordt de prejudiciële vraag bijgevolg in la nationalité belge. La Cour répond dès lors à la question
die interpretatie. préjudicielle dans cette interprétation.
B.3. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de B.3. La Cour est invitée à se prononcer sur la compatibilité de
bestaanbaarheid van artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische l'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge avec les articles
nationaliteit met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il ferait naître une différence
het een verschil in behandeling zou doen ontstaan tussen de aangever de traitement entre le déclarant qui conteste l'avis négatif du
die het negatief advies van het openbaar ministerie betwist via de bij ministère public par le biais de la procédure organisée par la
de in het geding zijnde bepaling geregelde procedure, en de disposition en cause et le justiciable qui conteste une décision de
rechtzoekende die een beslissing van de overheid betwist voor de hoven l'autorité publique devant les cours et tribunaux ou devant le Conseil
en rechtbanken of voor de Raad van State. De eerste rechtzoekende kan, d'Etat. Le premier justiciable, au contraire du second, ne peut faire
in tegenstelling tot de tweede, de Staat niet doen veroordelen tot de
betaling van de kosten, met inbegrip van de rechtsplegingsvergoeding, condamner l'Etat au paiement des dépens, y compris de l'indemnité de
bij gebrek aan een tegenpartij in de zaak. procédure, faute de partie adverse à la cause.
B.4.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet B.4.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
berust en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.4.2. Daarenboven houdt het verschil in behandeling tussen bepaalde B.4.2. Par ailleurs, la différence de traitement entre certaines
categorieën van personen dat voortvloeit uit de toepassing van catégories de personnes qui découle de l'application de règles
verschillende procedureregels in verschillende omstandigheden op zich procédurales différentes dans des circonstances différentes n'est pas
geen discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.5.1. Artikel 15 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit B.5.1. L'article 15 du Code de la nationalité belge organise une
voorziet in een procedure van administratieve aard waarvoor specifieke
regels gelden, die onder meer betrekking hebben op de termijnen binnen procédure de nature administrative qui obéit à des règles spécifiques,
welke de nationaliteitsverklaring wordt behandeld. De persoon die relatives, notamment, aux délais dans lesquels la déclaration de
onderworpen is aan de regels van die bepaling, kan niet worden nationalité est traitée. La personne soumise aux règles décrites dans
vergeleken met diegene die zich in het kader van een burgerlijk proces cette disposition ne peut être comparée à celle qui doit se conformer
moet houden aan de regels van het Gerechtelijk Wetboek, noch met aux règles du Code judiciaire dans le cadre d'un procès civil ni à
diegene die zich moet houden aan de regels van de rechtspleging voor celle qui doit se conformer aux règles de la procédure devant le
de Raad van State. Conseil d'Etat.
B.5.2. Artikel 15, § 5, voorziet evenwel, na de administratieve fase, B.5.2. Toutefois, l'article 15, § 5, organise, après la phase
in een gerechtelijke behandeling van een aanvraag die betrekking heeft op een subjectief recht. In dat stadium zijn de rechtscolleges die belast zijn met de kennisneming van de nationaliteitsverklaring, enerzijds, en van de burgerlijke geschillen van gemeen recht, anderzijds, dezelfde. De in de prejudiciële vraag beoogde categorieën zijn voldoende vergelijkbaar. B.6.1. Bij het Wetboek van de Belgische nationaliteit is niet voorzien in enige specifieke regel ten aanzien van de verwijzing in de kosten, inclusief een rechtsplegingsvergoeding. Bij gebrek aan een bijzondere regel dienen de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek te worden toegepast. Artikel 1017, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : « Tenzij bijzondere wetten anders bepalen, verwijst ieder eindvonnis, zelfs ambtshalve, de in het ongelijk gestelde partij in de kosten, administrative, le traitement judiciaire d'une demande qui concerne un droit subjectif. A ce stade, les juridictions chargées de connaître de la déclaration de nationalité, d'une part, et des litiges civils de droit commun, d'autre part, sont les mêmes. Les catégories visées dans la question préjudicielle sont suffisamment comparables. B.6.1. Le Code de la nationalité belge ne prévoit aucune règle spécifique quant à la condamnation aux dépens, y compris à une indemnité de procédure. A défaut de règle particulière, il convient d'appliquer les dispositions du Code judiciaire. L'article 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire dispose : « Tout jugement définitif prononce, même d'office, la condamnation aux dépens contre la partie qui a succombé, à moins que des lois
onverminderd de overeenkomst tussen partijen, die het eventueel particulières n'en disposent autrement et sans préjudice de l'accord
des parties que, le cas échéant, le jugement décrète. Toutefois, les
bekrachtigt. Niettemin worden nutteloze kosten, met inbegrip van de frais inutiles, y compris l'indemnité de procédure visée à l'article
rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022, zelfs ambtshalve ten 1022, sont mis à charge, même d'office, de la partie qui les a causés
laste gelegd van de partij die ze foutief heeft veroorzaakt ». fautivement ».
B.6.2. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, B.6.2. La différence de traitement repose sur un critère objectif, à
namelijk het al dan niet aanwezig zijn van het openbaar ministerie bij savoir la présence à la cause ou non du ministère public, qui implique
de zaak, dat impliceert dat dat laatste, wanneer het niet als partij que ce dernier, lorsqu'il n'est pas considéré comme étant partie à la
in de zaak wordt beschouwd, niet kan worden verwezen in de kosten, bij cause, ne peut être condamné aux dépens, faute de partie succombante.
gebrek aan een in het ongelijk gestelde partij.
B.7. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde B.7. Il ne ressort pas des travaux préparatoires de la disposition en
bepaling blijkt niet dat de wetgever het openbaar ministerie cause que le législateur entendait expressément exclure le ministère
uitdrukkelijk wenste uit te sluiten van een verwijzing in de kosten, public d'une condamnation aux dépens, y compris à l'indemnité de
inclusief de rechtsplegingsvergoeding. De mogelijkheid om die procédure. La possibilité de mettre cette indemnité à charge de l'Etat
vergoeding ten laste te leggen van de Staat is immers pas in het n'a en effet été introduite dans le Code judiciaire que
Gerechtelijk Wetboek ingevoerd nadat de regeling van de postérieurement à la création du régime de la déclaration de
nationaliteitsverklaring in het leven werd geroepen. nationalité.
B.8.1. Het voortaan bij de artikelen 1017 tot 1022 van het B.8.1. Le principe désormais établi par les articles 1017 à 1022 du
Gerechtelijk Wetboek gevestigde beginsel luidt dat iedere partij die Code judiciaire est que toute partie qui succombe est tenue au
in het ongelijk wordt gesteld, gehouden is tot de betaling van de paiement des dépens et de l'indemnité de procédure, laquelle est une
kosten en van de rechtsplegingsvergoeding, die een forfaitaire intervention forfaitaire dans les frais et honoraires d'avocat de la
tegemoetkoming is in de kosten en erelonen van de advocaat van de partie ayant obtenu gain de cause.
partij die in het gelijk is gesteld.
B.8.2. De wetgever heeft, wanneer hij de verhaalbaarheid van de kosten B.8.2. Lorsqu'il a élaboré la répétibilité des frais et honoraires
en erelonen van advocaten voor de burgerlijke rechtscolleges tot stand d'avocat devant les juridictions civiles, le législateur s'est laissé
heeft gebracht, zich laten leiden door het beginsel van de toepassing guider par le principe de l'application des dispositions relatives à
van de bepalingen met betrekking tot de rechtsplegingsvergoeding op l'indemnité de procédure à toutes les parties, qu'il s'agisse de
alle partijen, ongeacht of het gaat om privépersonen dan wel om
overheden die handelen in het algemeen belang. Het Hof heeft dat personnes privées ou d'autorités publiques agissant dans l'intérêt
beginsel herbevestigd in het arrest nr. 68/2015 van 21 mei 2015, met général. La Cour a réaffirmé ce principe par l'arrêt n° 68/2015 du 21
name om reden van de rechtszekerheid en de samenhang van de wetgeving mai 2015, notamment pour des raisons de sécurité juridique et de
en teneinde de doelstellingen van procedurele doeltreffendheid en cohérence législative et en vue d'atteindre les objectifs d'efficacité
billijkheid te bereiken. Hoewel het een opdracht van algemeen belang et d'équité procédurales. Bien qu'il poursuive une mission d'intérêt
nastreeft, kan het openbaar ministerie, ongeacht het eisende of général, le ministère public, qu'il soit partie demanderesse ou
verwerende partij is in het kader van een burgerlijk geschil, worden défenderesse dans le cadre d'un litige civil, peut être soumis au
onderworpen aan de regeling van de rechtsplegingsvergoeding. B.9.1. Hoewel de in het geding zijnde procedure afwijkt van titel V van het Gerechtelijk Wetboek in zoverre zij niet het optreden van een advocaat vereist om rechtsgeldig te worden ingesteld, kan niet worden vermoed dat de aangever in beginsel de debatten alleen voert zonder de bijstand van een advocaat. Het belang om een tegemoetkoming te verkrijgen in de door een gerechtelijke procedure veroorzaakte kosten en erelonen is voor de kandidaat-Belgen die het negatief advies van het openbaar ministerie met succes betwisten, even reëel en gewettigd als voor de rechtzoekenden die voor de hoven en rechtbanken een beslissing van de overheid betwisten en in het gelijk worden gesteld. Dat geldt des te meer omdat de procedure geregeld bij de in het geding zijnde bepaling, voor de kandidaat die de Belgische nationaliteit wenst te verkrijgen door nationaliteitsverklaring, het enige middel vormt om het negatief advies van het openbaar ministerie inzake het régime de l'indemnité de procédure. B.9.1. Bien que la procédure en cause déroge au titre V du Code judiciaire en ce qu'elle ne requiert pas l'intervention d'un avocat pour être valablement introduite, il ne peut être présumé que le déclarant mène en principe seul les débats, sans l'assistance d'un avocat. L'intérêt d'obtenir une intervention dans les frais et honoraires engendrés par une procédure judiciaire est tout aussi réel et légitime pour les candidats à la nationalité belge qui contestent avec succès l'avis négatif du ministère public que pour les justiciables qui contestent devant les cours et tribunaux une décision de l'autorité publique et obtiennent gain de cause. C'est d'autant plus vrai que la procédure organisée par la disposition en cause constitue l'unique moyen pour le candidat qui souhaite obtenir la nationalité belge par déclaration de contester l'avis négatif du
verkrijgen van de nationaliteit te betwisten, aangezien de ambtenaar ministère public relatif à l'obtention de la nationalité, dès lors que
van de burgerlijke stand het negatief advies niet zelf kan opheffen. l'officier de l'état civil ne peut lui-même lever l'avis négatif. Il
Uit de parlementaire voorbereiding van de wet die aan de oorsprong ressort des travaux préparatoires de la loi qui est à l'origine de la
ligt van de nationaliteitsverklaring, blijkt dat het negatief advies déclaration de nationalité que l'avis négatif du ministère public doit
van het openbaar ministerie immers moet worden begrepen als een en effet être compris comme une décision d'opposition à l'acquisition
beslissing om zich te verzetten tegen het verkrijgen van de
nationaliteit (Parl. St., Kamer, 1990-1991, nr. 1314/7, pp. 4 en 27). de la nationalité (Doc. parl., Chambre, 1990-1991, n° 1314/7, pp. 4 et
B.9.2. Het feit dat het openbaar ministerie niet de hoedanigheid heeft 27). B.9.2. Le fait que le ministère public n'ait pas la qualité de partie
van verwerende partij in de gerechtelijke procedure waarin is voorzien défenderesse dans la procédure judiciaire organisée par la disposition
bij de in het geding zijnde bepaling, stemt niet overeen met de
werkelijkheid van zijn rol in het kader van de en cause ne correspond pas à la réalité de son rôle dans la
nationaliteitsverklaring. Het openbaar ministerie is immers de auteur déclaration de nationalité. Le ministère public est en effet l'auteur
van het betwiste advies, het treedt op de terechtzitting op om er zijn de l'avis contesté, il intervient à l'audience pour y défendre sa
standpunt te verdedigen en om zo nodig elementen aan het dossier toe position et, au besoin, pour ajouter des éléments au dossier. En
te voegen. Bovendien kan het, krachtens artikel 15, § 5, derde lid, outre, en vertu de l'article 15, § 5, alinéa 3, du Code de la
van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, bij het hof van beroep nationalité belge, il lui est possible d'interjeter appel de la
hoger beroep instellen tegen de beslissing waarbij zijn advies décision déclarant son avis non fondé, devant la cour d'appel.
niet-gegrond wordt verklaard. B.10. Uit het voorgaande volgt dat het feit dat het openbaar B.10. Il résulte de ce qui précède que le fait que le ministère public
ministerie niet wordt beschouwd als een partij in de procedure waarin n'est pas considéré comme étant partie à la procédure organisée par
is voorzien bij artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische l'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge prive de manière
nationaliteit, de eisende partij in diezelfde procedure op disproportionnée la partie demanderesse dans ladite procédure du
onevenredige wijze het voordeel van de artikelen 1017 tot 1022 van het bénéfice des articles 1017 à 1022 du Code judiciaire.
Gerechtelijk Wetboek ontzegt.
B.11. In zoverre artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische B.11. En ce qu'il ne considère pas le ministère public comme étant
nationaliteit het openbaar ministerie niet beschouwt als zijnde partij
in de gerechtelijke procedure ter betwisting van het door het openbaar partie à la procédure judiciaire en contestation de l'avis négatif
ministerie uitgebrachte negatief advies, en in zoverre dat artikel rendu par celui-ci et en ce qu'il fait dès lors obstacle à
bijgevolg de toepassing van de artikelen 1017 tot 1022 van het l'application des articles 1017 à 1022 du Code judiciaire, l'article
Gerechtelijk Wetboek in de weg staat, is het niet bestaanbaar met de 15, § 5, du Code de la nationalité belge n'est pas compatible avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. B.12.1. De in het geding zijnde bepaling kan evenwel een andere interpretatie krijgen, volgens welke het openbaar ministerie wel degelijk een partij is in de bij die bepaling ingestelde gerechtelijke procedure ter betwisting van het door hem uitgebrachte negatief advies. Het openbaar ministerie treedt in die procedure immers op als auteur van de beslissing die het voorwerp is van de betwisting voor de bevoegde rechtbank. De in het geding zijnde gerechtelijke procedure vormt daarenboven de enige mogelijkheid voor de aangever om het verzet van het openbaar ministerie te betwisten. Dat laatste is aanwezig bij de procedure voor de rechtbank, teneinde zijn beslissing te verdedigen, en het kan hoger beroep instellen tegen het vonnis van de rechtbank waarbij het negatief advies dat het heeft uitgebracht, niet-gegrond wordt verklaard. Bij gebrek aan precisering, in de in het geding zijnde bepaling, ten aanzien van de hoedanigheid van het optreden van het openbaar ministerie vormt de in het geding zijnde procedure een specifieke procedure die betrekking heeft op een geschil waarin een overheid betrokken is, dat voor een rechtscollege van de rechterlijke orde wordt gebracht. B.12.2. Aangezien bij het Wetboek van de Belgische nationaliteit niet is voorzien in enige specifieke regel ten aanzien van de verwijzing in de kosten, inclusief een rechtsplegingsvergoeding, dienen de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek te worden toegepast. In die interpretatie belet de in het geding zijnde bepaling niet dat het openbaar ministerie, wanneer het in het ongelijk wordt gesteld in een geschil dat voor de burgerlijke rechter is gebracht op grond van artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, wordt veroordeeld tot de betaling van de kosten, met inbegrip van de rechtsplegingsvergoeding, ten gunste van de persoon die een beroep heeft ingesteld tegen zijn beslissing om ten aanzien van een nationaliteitsverklaring een negatief advies uit te brengen. In die interpretatie is het in de prejudiciële vraag opgeworpen articles 10 et 11 de la Constitution. B.12.1. La disposition en cause peut toutefois aussi recevoir une autre interprétation, selon laquelle le ministère public est effectivement partie à la procédure judiciaire, prévue par cette disposition, en contestation de l'avis négatif rendu par celui-ci. Le ministère public intervient en effet dans cette procédure en tant qu'auteur de la décision qui est l'objet de la contestation devant le tribunal compétent. La procédure judiciaire en cause constitue par ailleurs la seule possibilité pour le déclarant de contester l'opposition du ministère public. Ce dernier est présent lors de la procédure devant le tribunal, afin de défendre sa décision, et il peut interjeter appel du jugement du tribunal déclarant non fondé l'avis négatif qu'il a émis. A défaut de précision dans la disposition en cause quant à la qualité de l'intervention du ministère public, la procédure en cause constitue une procédure spécifique qui concerne un litige impliquant une autorité publique porté devant une juridiction de l'ordre judiciaire. B.12.2. Dès lors que le Code de la nationalité belge ne prévoit aucune règle spécifique quant à la condamnation aux dépens, y compris à une indemnité de procédure, il convient d'appliquer les dispositions du Code judiciaire. Dans cette interprétation, la disposition en cause n'empêche pas le ministère public qui succombe dans un litige porté devant le juge civil sur la base de l'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge d'être condamné au paiement des dépens, y compris de l'indemnité de procédure, au profit de la personne qui a introduit un recours contre sa décision d'émettre un avis négatif quant à une déclaration de nationalité. Dans cette interprétation, la différence de traitement soulevée dans
verschil in behandeling onbestaande. la question préjudicielle est inexistante.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 15, § 5, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, zo - L'article 15, § 5, du Code de la nationalité belge, interprété en ce
geïnterpreteerd dat het openbaar ministerie niet wordt beschouwd als sens qu'il ne considère pas le ministère public comme étant partie à
zijnde partij in de gerechtelijke procedure ter betwisting van het la procédure judiciaire en contestation de l'avis négatif rendu par
door het openbaar ministerie uitgebrachte negatief advies en die celui-ci et qu'il fait dès lors obstacle à l'application des articles
bepaling bijgevolg de toepassing van de artikelen 1017 tot 1022 van 1017 à 1022 du Code judiciaire, viole les articles 10 et 11 de la
het Gerechtelijk Wetboek in de weg staat, schendt de artikelen 10 en
11 van de Grondwet. Constitution.
- Dezelfde bepaling, zo geïnterpreteerd dat het openbaar ministerie - La même disposition, interprétée en ce sens qu'elle considère le
wordt beschouwd als zijnde partij in de gerechtelijke procedure ter ministère public comme étant partie à la procédure judiciaire en
betwisting van het door het openbaar ministerie uitgebrachte negatief
advies en die bepaling bijgevolg de toepassing van de artikelen 1017 contestation de l'avis négatif rendu par celui-ci et qu'elle ne fait
tot 1022 van het Gerechtelijk Wetboek niet in de weg staat, schendt de dès lors pas obstacle à l'application des articles 1017 à 1022 du Code
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. judiciaire, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 20 mei 2021. la Cour constitutionnelle, le 20 mai 2021.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^