← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 168/2020 van 17 december 2020 Rolnummer 7407 In zake : de
vordering tot schorsing van de wet van 20 december 2019 « tot omzetting van Richtlijn 2018/822 van
de Raad van 25 mei 2018 tot wijziging van Richtlijn 20(...) Het
Grondwettelijk Hof, beperkte kamer, samengesteld uit voorzitter F. Daoût en de rechters-vers(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 168/2020 van 17 december 2020 Rolnummer 7407 In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 20 december 2019 « tot omzetting van Richtlijn 2018/822 van de Raad van 25 mei 2018 tot wijziging van Richtlijn 20(...) Het Grondwettelijk Hof, beperkte kamer, samengesteld uit voorzitter F. Daoût en de rechters-vers(...) | Extrait de l'arrêt n° 168/2020 du 17 décembre 2020 Numéro du rôle : 7407 En cause : la demande de suspension de la loi du 20 décembre 2019 « transposant la Directive 2018/822 du Conseil du 25 mai 2018 modifiant la Directive 2011/16/UE en(...) La Cour constitutionnelle, chambre restreinte, composée du président F. Daoût et des juges-rappo(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 168/2020 van 17 december 2020 | Extrait de l'arrêt n° 168/2020 du 17 décembre 2020 |
Rolnummer 7407 | Numéro du rôle : 7407 |
In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 20 december 2019 « | En cause : la demande de suspension de la loi du 20 décembre 2019 « |
tot omzetting van Richtlijn (EU) 2018/822 van de Raad van 25 mei 2018 | transposant la Directive (UE) 2018/822 du Conseil du 25 mai 2018 |
tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat betreft verplichte | modifiant la Directive 2011/16/UE en ce qui concerne l'échange |
automatische uitwisseling van inlichtingen op belastinggebied met | automatique et obligatoire d'informations dans le domaine fiscal en |
betrekking tot meldingsplichtige grensoverschrijdende constructie [s] | rapport avec les dispositifs transfrontières devant faire l'objet |
», ingesteld door de feitelijke vereniging « Belgian Association of | d'une déclaration », introduite par l'association de fait « Belgian |
Tax Lawyers » en anderen. | Association of Tax Lawyers » et autres. |
Het Grondwettelijk Hof, beperkte kamer, | La Cour constitutionnelle, chambre restreinte, |
samengesteld uit voorzitter F. Daoût en de rechters-verslaggevers | composée du président F. Daoût et des juges-rapporteurs J.-P. Moerman |
J.-P. Moerman en J. Moerman, bijgestaan door de griffier F. | et J. Moerman, assistée du greffier F. Meersschaut, |
Meersschaut, wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging | I. Objet de la demande et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 15 oktober | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 15 |
2020 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 16 | octobre 2020 et parvenue au greffe le 16 octobre 2020, une demande de |
oktober 2020, is een vordering tot schorsing ingesteld van de wet van | |
20 december 2019 « tot omzetting van Richtlijn (EU) 2018/822 van de | suspension de la loi du 20 décembre 2019 « transposant la Directive |
Raad van 25 mei 2018 tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat | (UE) 2018/822 du Conseil du 25 mai 2018 modifiant la Directive |
betreft verplichte automatische uitwisseling van inlichtingen op | 2011/16/UE en ce qui concerne l'échange automatique et obligatoire |
belastinggebied met betrekking tot meldingsplichtige | d'informations dans le domaine fiscal en rapport avec les dispositifs |
grensoverschrijdende constructie [s] » (bekendgemaakt in het Belgisch | transfrontières devant faire l'objet d'une déclaration » (publiée au |
Staatsblad van 30 december 2019) door de feitelijke vereniging « | Moniteur belge du 30 décembre 2019) a été introduite par l'association |
Belgian Association of Tax Lawyers », P.V. en G.G., bijgestaan en | de fait « Belgian Association of Tax Lawyers », P.V. et G.G., assistés |
vertegenwoordigd door Mr. P. Malherbe, advocaat bij de balie te Brussel. | et représentés par Me P. Malherbe, avocat au barreau de Bruxelles. |
Bij afzonderlijk verzoekschrift vorderen de verzoekende partijen | Par requête séparée, les parties requérantes demandent également |
eveneens de vernietiging van dezelfde wet. | l'annulation de la même loi. |
Op 21 oktober 2020 hebben de rechters-verslaggevers J.-P. Moerman en | Le 21 octobre 2020, en application de l'article 71, alinéa 1er, de la |
J. Moerman, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de | |
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, de | loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les |
voorzitter ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden | juges-rapporteurs J.-P. Moerman et J. Moerman ont informé le président |
gebracht aan het Hof, zitting houdende in beperkte kamer, voor te | qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, siégeant en |
stellen een arrest te wijzen waarin wordt vastgesteld dat de vordering | chambre restreinte, de rendre un arrêt constatant que la demande de |
tot schorsing klaarblijkelijk niet ontvankelijk is. | suspension est manifestement irrecevable. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De verzoekende partijen vorderen de schorsing van de artikelen 9, | B.1. Les parties requérantes demandent la suspension des articles 9, |
10, 18, 26, 27, 31, 33, 41, 42, 47, 54 en 55 van de wet van 20 | 10, 18, 26, 27, 31, 33, 41, 42, 47, 54 et 55 de la loi du 20 décembre |
december 2019 « tot omzetting van Richtlijn (EU) 2018/822 van de Raad | 2019 « transposant la Directive (UE) 2018/822 du Conseil du 25 mai |
van 25 mei 2018 tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat betreft | 2018 modifiant la Directive 2011/16/UE en ce qui concerne l'échange |
verplichte automatische uitwisseling van inlichtingen op | automatique et obligatoire d'informations dans le domaine Iscal en |
belastinggebied met betrekking tot meldingsplichtige | rapport avec les dispositifs transfrontières devant faire l'objet |
grensoverschrijdende constructie [s] » (hierna : de wet van 20 | d'une déclaration » (ci-après : la loi du 20 décembre 2019). Comme son |
december 2019). Zoals het opschrift ervan aangeeft, zet de wet van 20 | intitulé l'indique, la loi du 20 décembre 2019 transpose la directive |
december 2019 de richtlijn (EU) 2018/822 van de Raad van 25 mei 2018 « | (UE) 2018/822 du Conseil du 25 mai 2018 « modifiant la directive |
tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat betreft verplichte | 2011/16/UE en ce qui concerne l'échange automatique et obligatoire |
automatische uitwisseling van inlichtingen op belastinggebied met | d'informations dans le domaine fiscal en rapport avec les dispositifs |
betrekking tot meldingsplichtige grensoverschrijdende constructies » | transfrontières devant faire l'objet d'une déclaration » (ci-après : |
(hierna : de richtlijn (EU) 2018/822) om. | la directive (UE) 2018/822). |
B.2. Artikel 21, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | B.2. L'article 21, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op het Grondwettelijk Hof (hierna : de bijzondere wet van 6 januari | la Cour constitutionnelle (ci-après : la loi spéciale du 6 janvier |
1989), zoals gewijzigd bij de bijzondere wet van 9 maart 2003 « tot | 1989), tel qu'il a été modifié par la loi spéciale du 9 mars 2003 « |
wijziging van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof | modifiant la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage » |
» (hierna : de bijzondere wet van 9 maart 2003), bepaalt dat, « in | (ci-après : la loi spéciale du 9 mars 2003), dispose que « par |
afwijking van artikel 3, [...] de verzoekschriften tot schorsing | dérogation à l'article 3, les demandes de suspension ne sont |
slechts ontvankelijk [zijn] wanneer zij worden ingediend binnen een | recevables que si elles sont introduites dans un délai de trois mois |
termijn van drie maanden na de bekendmaking van de wet, het decreet of | suivant la publication de la loi, du décret ou de la règle visée à |
de in artikel 134 van de Grondwet bedoelde regel ». | l'article 134 de la Constitution ». |
B.3. Aangezien de bestreden wet is bekendgemaakt in het Belgisch | |
Staatsblad van 30 december 2019, is de termijn om een vordering tot | B.3. La loi attaquée ayant été publiée au Moniteur belge du 30 |
décembre 2019, le délai pour introduire une demande de suspension a | |
schorsing in te stellen verstreken op 30 maart 2020. Daaruit volgt dat | expiré le 30 mars 2020. Il s'ensuit que la demande de suspension |
de op 15 oktober 2020 ingestelde vordering tot schorsing niet tijdig | introduite le 15 octobre 2020 est tardive et que, partant, elle est |
is ingesteld en dat zij bijgevolg klaarblijkelijk niet ontvankelijk | manifestement irrecevable. |
is. B.4.1. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partijen beweren, | B.4.1. Contrairement à ce que les parties requérantes affirment, le |
maakt het recht van de Europese Unie het niet mogelijk om tot de | droit de l'Union européenne ne permet pas de conclure à la |
ontvankelijkheid van hun vordering tot schorsing te besluiten. | recevabilité de leur demande de suspension. |
B.4.2. Artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (hierna | B.4.2. L'article 2 du Traité sur l'Union européenne (ci-après : le |
: het VEU) bepaalt : | TUE) dispose : |
« De waarden waarop de Unie berust, zijn eerbied voor de menselijke | « L'Union est fondée sur les valeurs de respect de la dignité humaine, |
waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en | de liberté, de démocratie, d'égalité, de l'Etat de droit, ainsi que de |
eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen | respect des droits de l'homme, y compris des droits des personnes |
die tot minderheden behoren. Deze waarden hebben de lidstaten gemeen | appartenant à des minorités. Ces valeurs sont communes aux Etats |
in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, | membres dans une société caractérisée par le pluralisme, la |
non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en | non-discrimination, la tolérance, la justice, la solidarité et |
gelijkheid van vrouwen en mannen ». | l'égalité entre les femmes et les hommes ». |
Artikel 4, lid 3, van het VEU bepaalt : | L'article 4, paragraphe 3, du TUE dispose : |
« Krachtens het beginsel van loyale samenwerking respecteren de Unie | « En vertu du principe de coopération loyale, l'Union et les Etats |
en de lidstaten elkaar en steunen zij elkaar bij de vervulling van de | membres se respectent et s'assistent mutuellement dans |
taken die uit de Verdragen voortvloeien. | l'accomplissement des missions découlant des traités. |
De lidstaten treffen alle algemene en bijzondere maatregelen die | Les Etats membres prennent toute mesure générale ou particulière |
geschikt zijn om de nakoming van de uit de Verdragen of uit de | propre à assurer l'exécution des obligations découlant des traités ou |
handelingen van de instellingen van de Unie voortvloeiende | résultant des actes des institutions de l'Union. |
verplichtingen te verzekeren. | |
De lidstaten vergemakkelijken de vervulling van de taak van de Unie en | Les Etats membres facilitent l'accomplissement par l'Union de sa |
onthouden zich van alle maatregelen die de verwezenlijking van de | mission et s'abstiennent de toute mesure susceptible de mettre en |
doelstellingen van de Unie in gevaar kunnen brengen ». | péril la réalisation des objectifs de l'Union ». |
Artikel 19, lid 1, van het VEU bepaalt : | L'article 19, paragraphe 1, du TUE dispose : |
« Het Hof van Justitie van de Europese Unie omvat het Hof van | « La Cour de justice de l'Union européenne comprend la Cour de |
Justitie, het Gerecht en gespecialiseerde rechtbanken. Het verzekert | justice, le Tribunal et des tribunaux spécialisés. Elle assure le |
de eerbiediging van het recht bij de uitlegging en toepassing van de Verdragen. | respect du droit dans l'interprétation et l'application des traités. |
De lidstaten voorzien in de nodige rechtsmiddelen om daadwerkelijke | Les Etats membres établissent les voies de recours nécessaires pour |
rechtsbescherming op de onder het recht van de Unie vallende gebieden | assurer une protection juridictionnelle effective dans les domaines |
te verzekeren ». | couverts par le droit de l'Union ». |
Artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie | L'article 47 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union |
legt het recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een | européenne consacre le droit à un recours effectif et le droit d'accès |
onpartijdig gerecht vast en bepaalt : « Eenieder wiens door het recht van de Unie gewaarborgde rechten en vrijheden zijn geschonden, heeft recht op een doeltreffende voorziening in rechte, met inachtneming van de in dit artikel gestelde voorwaarden. Eenieder heeft recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat vooraf bij wet is ingesteld. Eenieder heeft de mogelijkheid zich te laten adviseren, verdedigen en vertegenwoordigen. Rechtsbijstand wordt verleend aan degenen die niet over toereikende financiële middelen beschikken, voor zover die bijstand noodzakelijk is om de daadwerkelijke toegang tot de rechter te waarborgen ». Wat de effectieve rechterlijke bescherming van de door de Europese rechtsorde verleende rechten betreft, heeft het Hof van Justitie van | à un tribunal impartial et dispose : « Toute personne dont les droits et libertés garantis par le droit de l'Union ont été violés a droit à un recours effectif devant un tribunal dans le respect des conditions prévues au présent article. Toute personne a droit à ce que sa cause soit entendue équitablement, publiquement et dans un délai raisonnable par un tribunal indépendant et impartial, établi préalablement par la loi. Toute personne a la possibilité de se faire conseiller, défendre et représenter. Une aide juridictionnelle est accordée à ceux qui ne disposent pas de ressources suffisantes, dans la mesure où cette aide serait nécessaire pour assurer l'effectivité de l'accès à la justice ». En ce qui concerne la protection juridictionnelle effective des droits conférés par l'ordre juridique européen, la Cour de justice de l'Union |
de Europese Unie geoordeeld (HvJ, grote kamer, 13 maart 2007, | européenne a jugé (CJCE, grande chambre, 13 mars 2007, C-432/05, |
C-432/05, Unibet, punten 37-43) : | Unibet, points 37-43) : |
« 37. Vooraf zij eraan herinnerd dat volgens vaste rechtspraak het | « 37. D'emblée, il convient de rappeler que, en vertu d'une |
beginsel van effectieve rechterlijke bescherming een algemeen beginsel | jurisprudence constante, le principe de protection juridictionnelle |
van gemeenschapsrecht vormt, dat voortvloeit uit de gemeenschappelijke | effective constitue un principe général du droit communautaire, qui |
constitutionele tradities van de lidstaten, en dat is neergelegd in de | découle des traditions constitutionnelles communes aux Etats membres, |
artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag tot bescherming van de | qui a été consacré par les articles 6 et 13 de la convention |
européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés | |
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (arresten van 15 mei | fondamentales (arrêts du 15 mai 1986, Johnston, 222/84, Rec. p. 1651, |
1986, Johnston, 222/84, Jurispr. blz. 1651, punten 18 en 19; 15 | points 18 et 19; du 15 octobre 1987, Heylens e.a., 222/86, Rec. p. |
oktober 1987, Heylens e.a., 222/86, Jurispr. blz. 4097, punt 14; 27 | 4097, point 14; du 27 novembre 2001, Commission/Autriche, C-424/99, |
november 2001, Commissie/Oostenrijk, C-424/99, Jurispr. blz. I-9285, | |
punt 45; 25 juli 2002, Unión de Peque[00f1]os Agricultores/Raad, | Rec. p. I-9285, point 45; du 25 juillet 2002, Unión de Pequenos |
C-50/00 P, Jurispr. blz. I-6677, punt 39, en 19 juni 2003, Eribrand, | Agricultores/Conseil, C-50/00 P, Rec. p. I-6677, point 39, et du 19 |
C-467/01, Jurispr. blz. I-6471, punt 61), en dat ook opnieuw is | juin 2003, Eribrand, C-467/01, Rec. p. I-6471, point 61) et qui a |
bevestigd in artikel 47 van het op 7 december 2000 te Nice | également été réaffirmé à l'article 47 de la charte des droits |
vastgestelde Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (PB | fondamentaux de l'Union européenne, proclamée le 7 décembre 2000 à |
2000, C 364, blz. 1). | Nice (JO, C 364, p. 1). |
38. In dat opzicht zijn het de rechterlijke instanties van de | 38. Il incombe à cet égard aux juridictions des Etats membres, par |
lidstaten die ingevolge het in artikel 10 EG neergelegde | application du principe de coopération énoncé à l'article 10 CE, |
samenwerkingsbeginsel de rechterlijke bescherming dienen te verzekeren | d'assurer la protection juridictionnelle des droits que les |
van de rechten die de justitiabelen aan het gemeenschapsrecht ontlenen | justiciables tirent du droit communautaire (voir, en ce sens, arrêts |
(zie in die zin arresten van 16 december 1976, Rewe, 33/76, Jurispr. | du 16 décembre 1976, Rewe, 33/76, Rec. p. 1989, point 5, et Comet, |
blz. 1989, punt 5, en Comet, 45/76, Jurispr. blz. 2043, punt 12; 9 | 45/76, Rec. p. 2043, point 12; du 9 mars 1978, Simmenthal, 106/77, |
maart 1978, Simmenthal, 106/77, Jurispr. blz. 629, punten 21 en 22; 19 | Rec. p. 629, points 21 et 22; du 19 juin 1990, Factortame e.a., |
juni 1990, Factortame e.a., C-213/89, Jurispr. blz. I-2433, punt 19, | |
en 14 december 1995, Peterbroeck, C-312/93, Jurispr. blz. I-4599, punt | C-213/89, Rec. p. I-2433, point 19, ainsi que du 14 décembre 1995, |
12). | Peterbroeck, C-312/93, Rec. p. I-4599, point 12). |
39. Ook zij eraan herinnerd dat het bij gebreke van een communautaire | 39. Il y a également lieu de rappeler que, en l'absence de |
regelgeving ter zake een aangelegenheid van de interne rechtsorde van | réglementation communautaire en la matière, il appartient à l'ordre |
elke lidstaat is om de bevoegde rechterlijke instanties aan te wijzen | juridique interne de chaque Etat membre de désigner les juridictions |
en de procesregels vast te stellen voor vorderingen die worden | compétentes et de régler les modalités procédurales des recours |
ingediend ter bescherming van de rechten die de justitiabelen aan het | destinés à assurer la sauvegarde des droits que les justiciables |
gemeenschapsrecht ontlenen (zie met name reeds aangehaalde arresten | tirent du droit communautaire (voir, notamment, arrêts précités Rewe, |
Rewe, punt 5; Comet, punt 13; Peterbroeck, punt 12, en arresten van 20 | point 5; Comet, point 13; Peterbroeck, point 12; du 20 septembre 2001, |
september 2001, Courage en Crehan, C-453/99, Jurispr. blz. I-6297, | |
punt 29, en 11 september 2003, Safalero, C-13/01, Jurispr. blz. | Courage et Crehan, C-453/99, Rec. p. I-6297, point 29, ainsi que du 11 |
I-8679, punt 49). | septembre 2003, Safalero, C-13/01, Rec. p. I-8679, point 49). |
40. Het EG-Verdrag heeft immers weliswaar een aantal rechtstreekse | 40. En effet, si le traité CE a institué un certain nombre d'actions |
vorderingsrechten geschapen die particulieren in voorkomend geval bij | directes qui peuvent être exercées, le cas échéant, par des personnes |
de gemeenschapsrechter kunnen uitoefenen, maar het heeft niet naast de | privées devant le juge communautaire, il n'a pas entendu créer devant |
reeds door het nationale recht gegeven rechtsmiddelen willen voorzien | les juridictions nationales, en vue du maintien du droit |
in andere beroepsmogelijkheden voor de handhaving van het | communautaire, des voies de droit autres que celles établies par le |
gemeenschapsrecht voor de nationale rechter (arrest van 7 juli 1981, | droit national (arrêt du 7 juillet 1981, Rewe, 158/80, Rec. p. 1805, |
Rewe, 158/80, Jurispr. blz. 1805, punt 44). | point 44). |
41. Dit zou slechts anders zijn wanneer uit de opzet van de betrokken | 41. Il n'en irait autrement que s'il ressortait de l'économie de |
nationale rechtsorde zou blijken dat er geen rechtsmiddel beschikbaar | l'ordre juridique national en cause qu'il n'existe aucune voie de |
is waarmee, ook al is het incidenteel, de eerbiediging kan worden | recours permettant, même de manière incidente, d'assurer le respect |
verzekerd van de rechten die de justitiabelen aan het | des droits que les justiciables tirent du droit communautaire (voir, |
gemeenschapsrecht ontlenen (zie in die zin arrest van 16 december | en ce sens, arrêt du 16 décembre 1976, Rewe, précité, point 5, et |
1976, Rewe, reeds aangehaald, punt 5, en reeds aangehaalde arresten | |
Comet, punt 16, en Factortame e.a., punten 19-23). | arrêts précités Comet, point 16, ainsi que Factortame e.a., points 19 |
42. De vaststelling van de procesbevoegdheid en het procesbelang van | à 23). 42. Ainsi, s'il appartient, en principe, au droit national de |
een justitiabele is weliswaar in beginsel een zaak van nationaal | déterminer la qualité et l'intérêt d'un justiciable pour agir en |
recht, maar het gemeenschapsrecht verlangt dat de nationale wettelijke | justice, le droit communautaire exige néanmoins que la législation |
regeling niet afdoet aan het recht op een doeltreffende rechterlijke | nationale ne porte pas atteinte au droit à une protection |
bescherming (zie onder meer arrest van 11 juli 1991, Verholen e.a., | juridictionnelle effective (voir, notamment, arrêts du 11 juillet |
C-87/90-C-89/90, Jurispr. blz. I-3757, punt 24, en arrest Safalero, | 1991, Verholen e.a., C-87/90 à C-89/90, Rec. p. I-3757, point 24, et |
reeds aangehaald, punt 50). De lidstaten moeten immers voorzien in een | Safalero, précité, point 50). Il incombe en effet aux Etats membres de |
stelsel van rechtsmiddelen en procedures dat de eerbiediging van dit | prévoir un système de voies de recours et de procédures permettant |
recht kan verzekeren (arrest Unión de Pequenos Agricultores/Raad, | d'assurer le respect de ce droit (arrêt Unión de Pequenos |
reeds aangehaald, punt 41). | Agricultores/Conseil, précité, point 41). |
43. In dat opzicht mogen de procesregels voor vorderingen die worden | 43. A cet égard, les modalités procédurales des recours destinés à |
assurer la sauvegarde des droits que les justiciables tirent du droit | |
communautaire ne doivent pas être moins favorables que celles | |
ingediend ter bescherming van de rechten die de justitiabelen aan het | concernant des recours similaires de nature interne (principe de |
gemeenschapsrecht ontlenen, niet ongunstiger zijn dan die voor | l'équivalence) et ne doivent pas rendre pratiquement impossible ou |
soortgelijke nationale vorderingen (gelijkwaardigheidsbeginsel), en | excessivement difficile l'exercice des droits conférés par l'ordre |
mogen zij de uitoefening van de door de communautaire rechtsorde | juridique communautaire (principe d'effectivité) (voir, notamment, |
verleende rechten niet praktisch onmogelijk of uiterst moeilijk maken | |
(doeltreffendheidsbeginsel) (zie met name arrest van 16 december 1976, | arrêt du 16 décembre 1976, Rewe, précité, point 5, et arrêts précités |
Rewe, reeds aangehaald, punt 5, en reeds aangehaalde arresten Comet, | |
punten 13-16; Peterbroeck, punt 12; Courage en Crehan, punt 29; | Comet, points 13 à 16; Peterbroeck, point 12; Courage et Crehan, point |
Eribrand, punt 62, en Safalero, punt 49) ». | 29; Eribrand, point 62, ainsi que Safalero, point 49) ». |
Wat meer in het bijzonder de draagwijdte van artikel 19 van het VEU | En ce qui concerne plus particulièrement la portée de l'article 19 du |
betreft, heeft het Hof van Justitie geoordeeld (HvJ, grote kamer, 27 | TUE, la Cour de justice a jugé (CJUE, grande chambre, 27 février 2018, |
februari 2018, C-64/16, Associaço Sindical dos Juizes Portugueses, punten 31-37) : | C-64/16, Associaçao Sindical dos Juizes Portugueses, points 31-37) : |
« 31. De Unie is een unie die wordt beheerst door het recht, waarin de | « 31. L'Union est une Union de droit dans laquelle les justiciables |
justitiabelen het recht hebben om tegen iedere beschikking of | |
enigerlei andere nationale handeling waarmee ten aanzien van hen een | ont le droit de contester en justice la légalité de toute décision ou |
handeling van de Unie van algemene strekking wordt toegepast, in | de tout autre acte national relatif à l'application à leur égard d'un |
rechte op te komen (zie in die zin arrest van 3 oktober 2013, Inuit | acte de l'Union (voir, en ce sens, arrêt du 3 octobre 2013, Inuit |
Tapiriit Kanatami e.a./Parlement en Raad, C-583/11 P, EU: C: 2013: | Tapiriit Kanatami e.a./Parlement et Conseil, C-583/11 P, EU: C: 2013: |
625, punten 91 en 94 en aldaar aangehaalde rechtspraak). | 625, points 91 et 94 ainsi que jurisprudence citée). |
32. Artikel 19 VEU, dat het in artikel 2 VUE verankerde | 32. L'article 19 TUE, qui concrétise la valeur de l'Etat de droit |
rechtsstaatbeginsel concretiseert, vertrouwt het rechterlijk toezicht | affirmée à l'article 2 TUE, confie la charge d'assurer le contrôle |
op de eerbiediging van de rechtsorde van de Unie niet alleen toe aan | juridictionnel dans l'ordre juridique de l'Union non seulement à la |
het Hof maar ook aan de rechters van de lidstaten [zie in die zin | Cour, mais également aux juridictions nationales [voir, en ce sens, |
advies 1/09 (Overeenkomst over de invoering van een gemeenschappelijk | avis 1/09 (Accord sur la création d'un système unifié de règlement des |
stelsel voor octrooigeschillenbeslechting) van 8 maart 2011, EU: C: | litiges en matière de brevets), du 8 mars 2011, EU: C: 2011: 123, |
2011: 123, punt 66; arresten van 3 oktober 2013, Inuit Tapiriit | point 66; arrêts du 3 octobre 2013, Inuit Tapiriit Kanatami |
Kanatami e.a./Parlement en Raad, C-583/11 P, EU: C: 2013: 625, punt | e.a./Parlement et Conseil, C-583/11 P, EU: C: 2013: 625, point 90, |
90, en 28 april 2015, T & L Sugars en Sidul Açcares/Commissie, | ainsi que du 28 avril 2015, T & L Sugars et Sidul Açucares/Commission, |
C-456/13 P, EU: C: 2015: 284, punt 45]. | C-456/13 P, EU: C: 2015: 284, point 45]. |
33. De nationale rechters vervullen aldus, in samenwerking met het | 33. Ces juridictions remplissent ainsi, en collaboration avec la Cour, |
Hof, een taak die hun gezamenlijk is opgedragen om de eerbiediging van | une fonction qui leur est attribuée en commun, en vue d'assurer le |
het recht bij de uitlegging en de toepassing van de Verdragen te | respect du droit dans l'interprétation et l'application des traités |
waarborgen [zie in die zin advies 1/09 (Overeenkomst over de invoering | [voir, en ce sens, avis 1/09 (Accord sur la création d'un système |
van een gemeenschappelijk stelsel voor octrooigeschillenbeslechting) | unifié de règlement des litiges en matière de brevets), du 8 mars |
van 8 maart 2011, EU: C: 2011: 123, punt 69, alsmede arrest van 3 | 2011, EU: C: 2011: 123, point 69, ainsi que arrêt du 3 octobre 2013, |
oktober 2013, Inuit Tapiriit Kanatami e.a./Parlement en Raad, C-583/11 | Inuit Tapiriit Kanatami e.a./Parlement et Conseil, C-583/11 P, EU: C: |
P, EU: C: 2013: 625, punt 99]. | 2013: 625, point 99]. |
34. Het staat dus aan de lidstaten om, onder meer krachtens het in | 34. Il incombe donc aux Etats membres, notamment, en vertu du principe |
artikel 4, lid 3, eerste alinea, VEU genoemde beginsel van loyale | de coopération loyale, énoncé à l'article 4, paragraphe 3, premier |
samenwerking, de toepassing en de eerbiediging van het recht van de | alinéa, TUE, d'assurer, sur leur territoire, l'application et le |
Unie op hun grondgebied te waarborgen [zie in die zin advies 1/09 | respect du droit de l'Union [voir, en ce sens, avis 1/09 (Accord sur |
(Overeenkomst over de invoering van een gemeenschappelijk stelsel voor | la création d'un système unifié de règlement des litiges en matière de |
octrooigeschillenbeslechting) van 8 maart 2011, EU: C: 2011: 123, punt | brevets), du 8 mars 2011, EU: C: 2011: 123, point 68]. A ce titre, et |
68]. Daartoe, en zoals artikel 19, lid 1, tweede alinea, VEU bepaalt, | ainsi que le prévoit l'article 19, paragraphe 1, second alinéa, TUE, |
voorzien de lidstaten voor de justitiabelen in de nodige | les Etats membres établissent les voies de recours nécessaires pour |
rechtsmiddelen om een daadwerkelijke rechtsbescherming op de onder het | assurer aux justiciables le respect de leur droit à une protection |
Unierecht vallende gebieden te verzekeren. De lidstaten moeten dus | juridictionnelle effective dans les domaines couverts par le droit de |
voorzien in een stelsel van beroepsmogelijkheden en procedures dat de | l'Union. Ainsi, il appartient aux Etats membres de prévoir un système |
eerbiediging van het fundamentele recht op daadwerkelijke | de voies de recours et de procédures assurant un contrôle |
rechtsbescherming op de voornoemde gebieden kan verzekeren (zie in die | juridictionnel effectif dans lesdits domaines (voir, en ce sens, arrêt |
zin arrest van 3 oktober 2013, Inuit Tapiriit Kanatami e.a./Parlement | du 3 octobre 2013, Inuit Tapiriit Kanatami e.a./Parlement et Conseil, |
en Raad, C-583/11 P, EU: C: 2013: 625, punten 100 en 101 en aldaar | C-583/11 P, EU: C: 2013: 625, points 100 et 101 ainsi que |
aangehaalde rechtspraak). | jurisprudence citée). |
35. Het beginsel van daadwerkelijke bescherming van de rechten die de | 35. Le principe de protection juridictionnelle effective des droits |
justitiabelen aan het recht van de Unie ontlenen en waarnaar artikel | que les justiciables tirent du droit de l'Union, auquel se réfère |
19, lid 1, tweede alinea, VEU verwijst, is immers een algemeen | l'article 19, paragraphe 1, second alinéa, TUE, constitue, en effet, |
beginsel van Unierecht dat uit de gemeenschappelijke constitutionele | un principe général du droit de l'Union qui découle des traditions |
tradities van de lidstaten voortvloeit en dat is neergelegd in de | constitutionnelles communes aux Etats membres, qui a été consacré par |
artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag tot bescherming van de | les articles 6 et 13 de la convention européenne de sauvegarde des |
rechten van de mens, dat op 4 november 1950 te Rome werd ondertekend, | droits de l'homme et des libertés fondamentales, signée à Rome le 4 |
en meer recentelijk in artikel 47 van het Handvest (zie in die zin | novembre 1950, et qui est à présent affirmé à l'article 47 de la |
arresten van 13 maart 2007, Unibet, C-432/05, EU: C: 2007: 163, punt | Charte (voir, en ce sens, arrêts du 13 mars 2007, Unibet, C-432/05, |
37, en 22 december 2010, DEB, C-279/09, EU: C: 2010: 811, punten | EU: C: 2007: 163, point 37, et du 22 décembre 2010, DEB, C-279/09, EU: |
29-33). | C: 2010: 811, points 29 à 33). |
36. Het is inherent aan het bestaan van een rechtsstaat dat er | 36. L'existence même d'un contrôle juridictionnel effectif destiné à |
effectieve rechterlijke toetsing bestaat om de naleving van de | assurer le respect du droit de l'Union est inhérente à un Etat de |
bepalingen van Unierecht te verzekeren (zie in die zin arrest van 28 | droit (voir, en ce sens, arrêt du 28 mars 2017, Rosneft, C-72/15, EU: |
maart 2017, Rosneft, C-72/15, EU: C: 2017: 236, punt 73 en aldaar | C: 2017: 236, point 73 et jurisprudence citée). |
aangehaalde rechtspraak). | |
37. Hieruit volgt dat elke lidstaat moet verzekeren dat de instanties | 37. Il s'ensuit que tout Etat membre doit assurer que les instances |
die als ' rechterlijke instantie ' - in de zin van het Unierecht - | relevant, en tant que ' juridiction ', au sens défini par le droit de |
deel uitmaken van zijn stelsel van beroepsmogelijkheden, voldoen aan | l'Union, de son système de voies de recours dans les domaines couverts |
de vereisten van een daadwerkelijke rechtsbescherming op de onder het | par le droit de l'Union satisfont aux exigences d'une protection |
Unierecht vallende gebieden ». | juridictionnelle effective ». |
Uit die vaste rechtspraak van het Hof van Justitie vloeit voort dat, | Il ressort de cette jurisprudence constante de la Cour de justice qu'à |
bij gebrek aan een harmonisering op Europees niveau, de | défaut d'harmonisation au niveau européen, les recours juridictionnels |
jurisdictionele beroepen die binnen een lidstaat zijn georganiseerd | organisés au sein d'un Etat membre en vue de garantir le respect du |
teneinde de inachtneming van het recht van de Europese Unie te | droit de l'Union européenne sont régis, en vertu du principe de |
waarborgen, krachtens het beginsel van procedurele autonomie door de | l'autonomie procédurale, par les règles procédurales nationales. |
nationale procedureregels worden beheerst. In tegenstelling tot | Contrairement à ce que les parties requérantes affirment, la Cour de |
hetgeen de verzoekende partijen beweren, maakt het Hof van Justitie in | justice n'opère pas, à cet égard, une distinction entre la sauvegarde |
dat verband geen onderscheid tussen de bescherming van de | des objectifs de l'Union européenne et la sauvegarde des droits que |
doelstellingen van de Europese Unie en de bescherming van de rechten die de justitiabelen aan het recht van de Europese Unie ontlenen. Volgens het Hof van Justitie wordt het beginsel van procedurele autonomie omringd door twee andere beginselen, namelijk, enerzijds, het gelijkwaardigheidsbeginsel en, anderzijds, het doeltreffendheidsbeginsel. Het gelijkwaardigheidsbeginsel vereist dat de nationale procedureregels die van toepassing zijn wanneer het Europese recht in het geding is, niet ongunstiger zijn dan die welke van toepassing zijn op soortgelijke nationale vorderingen. Het doeltreffendheidsbeginsel staat eraan in de weg dat de toepasselijke nationale procedureregels de uitoefening van de door de Europese rechtsorde verleende rechten praktisch onmogelijk of uiterst moeilijk maken. Het beginsel van procedurele autonomie, omringd door het gelijkwaardigheids- en doeltreffendheidsbeginsel, is met name van toepassing wanneer bij een nationale rechter een vordering aanhangig wordt gemaakt tot schorsing van een nationale norm waarvan wordt aangevoerd dat zij het Europese recht zou schenden. Het Hof van Justitie is immers van oordeel dat « het beginsel van effectieve rechterlijke bescherming van de door het gemeenschapsrecht aan de justitiabelen verleende rechten [...] aldus [moet] worden uitgelegd, dat in geval van twijfel over de verenigbaarheid van nationale | les justiciables tirent du droit de l'Union européenne. Selon la Cour de justice, le principe de l'autonomie procédurale est encadré par deux autres principes, à savoir, d'une part, le principe d'équivalence et, d'autre part, le principe d'effectivité. Le principe d'équivalence exige que les règles procédurales nationales applicables lorsqu'est en cause le droit européen ne soient pas moins favorables que celles qui sont applicables aux recours similaires de nature interne. Le principe d'effectivité s'oppose à ce que les règles procédurales nationales applicables rendent pratiquement impossible ou excessivement difficile l'exercice des droits conférés par l'ordre juridique européen. Le principe de l'autonomie procédurale, encadré par les principes d'équivalence et d'effectivité, s'applique notamment lorsqu'un juge national est saisi d'une demande de suspension d'une norme nationale dont il est allégué qu'elle violerait le droit européen. La Cour de justice considère en effet que « le principe de protection juridictionnelle effective des droits conférés aux justiciables par le droit communautaire doit être interprété en ce sens que, en cas de doute sur la conformité de dispositions nationales avec le droit |
bepalingen met het gemeenschapsrecht, voor de eventuele toekenning van | communautaire, l'octroi éventuel de mesures provisoires pour suspendre |
voorlopige maatregelen tot schorsing van de toepassing van deze | l'application desdites dispositions jusqu'à ce que la juridiction |
bepalingen totdat de bevoegde rechter zich heeft uitgesproken over de | compétente se soit prononcée sur la conformité de celles-ci avec le |
verenigbaarheid daarvan met het gemeenschapsrecht, de criteria gelden | droit communautaire est régi par les critères fixés par le droit |
die zijn vastgesteld in het nationale recht dat voor deze rechterlijke | national applicable devant ladite juridiction, pour autant que ces |
instantie van toepassing is, voor zover deze criteria niet ongunstiger | critères ne sont pas moins favorables que ceux concernant des demandes |
zijn dan die voor soortgelijke nationale vorderingen en zij de | similaires de nature interne et ne rendent pas pratiquement impossible |
voorlopige rechterlijke bescherming van dergelijke rechten niet | ou excessivement difficile la protection juridictionnelle provisoire |
praktisch onmogelijk of uiterst moeilijk maken » (HvJ, grote kamer, 13 | de tels droits » (CJCE, grande chambre, 13 mars 2007, C-432/05, |
maart 2007, C-432/05, Unibet, dictum, punt 3). | Unibet, dispositif, point 3). |
Ten slotte blijkt eveneens uit de rechtspraak van het Hof van Justitie | Enfin, il ressort également de la jurisprudence de la Cour de justice |
dat, wanneer bij een nationale rechter een vordering aanhangig wordt | que, lorsqu'un juge national est saisi d'une demande de suspension |
gemaakt tot schorsing van een norm van nationaal recht die is genomen | d'une norme de droit national prise en exécution d'une norme de droit |
ter uitvoering van een norm van afgeleid recht waarvan wordt | dérivé dont il est allégué qu'elle violerait le droit primaire, cette |
aangevoerd dat zij het primair recht zou schenden, die vordering tot | demande de suspension relève « [des] règles de procédure nationales, |
schorsing « met name ter zake van de indiening en de instructie van | en ce qui concerne notamment l'introduction et l'instruction de la |
het verzoek door het nationale procesrecht wordt beheerst » (HvJ, 21 | demande » (CJCE, 21 février 1991, C-143/88 et C-92/89, Zuckerfabrik |
februari 1991, C-143/88 en C-92/89, Zuckerfabrik Süderdithmarschen AG | |
en Zuckerfabrik Soest GmbH, punt 26; in dezelfde zin, HvJ, grote | Süderdithmarschen AG et Zuckerfabrik Soest GmbH, point 26; dans le |
kamer, 6 december 2005, C-453/03, C-11/04, C-12/04 en C-194/04, ABNA | même sens, CJCE, grande chambre, 6 décembre 2005, C-453/03, C-11/04, |
Ltd e.a., punt 104). | C-12/04 et C-194/04, ABNA Ltd e.a., point 104). |
B.4.3. Overeenkomstig de in B.4.2 aangehaalde Europese rechtspraak | B.4.3. Conformément à la jurisprudence européenne citée en B.4.2, |
dienen, wanneer ter ondersteuning van een bij het Hof ingestelde | lorsqu'à l'appui d'une demande de suspension introduite auprès de la |
vordering tot schorsing een middel is afgeleid uit de schending van | Cour, un moyen est pris de la violation du droit européen lu en |
het Europese recht, in samenhang gelezen met de normen waarvan het Hof | combinaison avec les normes dont la Cour assure le contrôle en vertu |
de toetsing verzekert krachtens artikel 142, tweede lid, van de | de l'article 142, alinéa 2, de la Constitution et de l'article 1er de |
Grondwet en artikel 1 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, de | la loi spéciale du 6 janvier 1989, il convient de faire application |
nationale procedureregels te worden toegepast, en dus met name artikel | des règles procédurales nationales, et donc notamment de l'article 21, |
21, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989, dat een termijn vaststelt van drie maanden na de bekendmaking van de bestreden norm om een vordering tot schorsing in te stellen. Er dient eveneens te worden nagegaan of de termijn van drie maanden waarin is voorzien om een vordering tot schorsing bij het Hof in te stellen, het gelijkwaardigheidsbeginsel en het doeltreffendheidsbeginsel in acht neemt. B.4.4. De termijn van drie maanden waarin is voorzien om een vordering tot schorsing bij het Hof in te stellen, geldt zowel wanneer de schending van het Europese recht wordt aangevoerd als wanneer de schending van het Europese recht niet wordt aangevoerd. Het gelijkwaardigheidsbeginsel wordt dus in acht genomen. | alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989, qui fixe à trois mois à compter de la publication de la norme attaquée le délai pour introduire une demande de suspension. Il convient encore de vérifier si le délai de trois mois prévu pour introduire une demande de suspension auprès de la Cour respecte le principe d'équivalence et le principe d'effectivité. B.4.4. Le délai de trois mois prévu pour introduire une demande de suspension auprès de la Cour s'applique tant lorsque la violation du droit européen est alléguée que lorsque la violation du droit européen n'est pas alléguée. Le principe d'équivalence est donc respecté. |
B.4.5. In de parlementaire voorbereiding met betrekking tot de | B.4.5. Les travaux préparatoires relatifs à la loi spéciale du 6 |
bijzondere wet van 6 januari 1989 wordt de beperking van de termijnen | janvier 1989 justifient la limitation des délais d'introduction d'un |
om een beroep tot vernietiging en een vordering tot schorsing bij het | recours en annulation et d'une demande de suspension auprès de la |
Hof in te stellen, als volgt verantwoord : | Cour, dans les termes suivants : |
« De termijn van onzekerheid mag immers niet onbeperkt zijn in de | « Le délai [d]'insécurité ne peut en effet être illimité dans le |
tijd; de eis van stabiliteit geldt bijzonder sterk in de | temps; l'exigence de stabilité est particulièrement importante en |
publiekrechtelijke sfeer in verband met de verhoudingen tussen de | droit public pour les rapports entre l'autorité et les particuliers et |
overheid en de particulieren en tussen de verschillende overheden | entre les diverses autorités » (Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° |
onderling » (Parl. St., Senaat, 1988-1989, nr. 483/1, p. 6). | 483/1, p. 6). |
Bij de bijzondere wet van 9 maart 2003 werd de termijn om een | La loi spéciale du 9 mars 2003 a réduit à trois mois le délai pour |
vordering tot schorsing in te stellen teruggebracht tot drie maanden. | introduire une demande de suspension. Les travaux préparatoires |
In de parlementaire voorbereiding wordt in dat verband gepreciseerd : | précisent à cet égard : |
« In de huidige stand van zaken is de vordering tot schorsing aan | « En l'état actuel des choses, la demande de suspension est soumise au |
dezelfde termijn gebonden als de vordering tot vernietiging, namelijk | même délai que la demande d'annulation, à savoir six mois. Pareil |
zes maanden. Een dergelijke termijn is bijzonder lang in het licht van | délai est particulièrement long à la lumière des conditions |
de specifieke voorwaarden voor schorsing die in artikel 20 worden | spécifiques de suspension énumérées à l'article 20, à savoir |
opgesomd, zijnde het bestaan van een moeilijk te herstellen ernstig | l'existence d'un préjudice grave difficilement réparable ou le fait |
nadeel of het gegeven dat een beroep wordt ingesteld tegen een norm | qu'un recours soit exercé contre une norme identique à une norme déjà |
die identiek is met een reeds door het Arbitragehof vernietigde norm | annulée par la Cour d'arbitrage et qui a été adoptée par le même |
en die door dezelfde wetgever is aangenomen. Uit haar aard is de | législateur. Par sa nature, la procédure de suspension est une |
schorsingsprocedure een spoedprocedure, die ook van het Arbitragehof | procédure d'urgence, qui exige de la Cour d'arbitrage également une |
een bijzondere diligentie vergt (cf. het vereiste van artikel 23, | diligence particulière (voir la condition requise par l'article 23, |
volgens hetwelk het Hof ' onverwijld ' uitspraak dient te doen). In | selon lequel la Cour statue ' sans délai '). Dans ces circonstances, |
die omstandigheden lijkt het dan ook raadzaam ook van de verzoekers | il y a lieu, semble-t-il, de réclamer aussi quelque peu de diligence |
tot schorsing enige diligentie te vragen, en niet toe te laten dat tot | de la part des requérants et de ne pas leur permettre d'attendre la |
het einde van de termijn van zes maanden wordt gewacht om een | fin du délai de six mois pour demander une suspension » (Doc. parl., |
schorsing te vorderen » (Parl. St., Senaat, 2001-2002, nr. 2-897/4, p. | Sénat, 2001-2002, n° 2-897/4, p. 11). |
11). Volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie staat het | Selon une jurisprudence constante de la Cour de justice, le principe |
doeltreffendheidsbeginsel niet eraan in de weg « dat in het belang van | d'effectivité ne s'oppose pas à « la fixation de délais raisonnables |
de rechtszekerheid [...] redelijke beroepstermijnen worden vastgesteld | de recours à peine de forclusion dans l'intérêt de la sécurité |
die gelden op straffe van verval van recht », aangezien « dergelijke | juridique », dès lors que « de tels délais ne sont pas de nature à |
termijnen [...] de uitoefening van de door het Unierecht verleende | rendre pratiquement impossible ou excessivement difficile l'exercice |
rechten [...] niet in de praktijk onmogelijk of uiterst moeilijk | des droits conférés par l'ordre juridique de l'Union, même si, par |
[maken], ook al leidt het verstrijken van deze termijnen per definitie | |
tot gehele of gedeeltelijke afwijzing van de ingestelde vordering » | définition, l'écoulement de ces délais entraîne le rejet, total ou |
(HvJ, 14 februari 2019, C-562/17, Nestrade SA, punt 41; in dezelfde | partiel, de l'action intentée » (CJUE, 14 février 2019, C-562/17, |
zin, 16 december 1976, 33/76, Rewe, punt 5; HvJ, 16 december 1976, | Nestrade SA, point 41; dans le même sens, 16 décembre 1976, 33/76, |
45/76, Comet BV, punten 17-18). | Rewe, point 5; 16 décembre 1976, 45/76, Comet BV, points 17-18). |
Het Hof van Justitie voegt in dat verband toe « dat het aan de | La Cour de justice ajoute à cet égard « qu'il appartient aux Etats |
lidstaten staat om voor de nationale regelingen die binnen de | membres de déterminer, pour les réglementations nationales qui entrent |
werkingssfeer van het Unierecht vallen, termijnen vast te stellen die | dans le champ d'application du droit de l'Union, des délais en rapport |
met name in verhouding staan tot het belang dat de belanghebbenden bij | avec, notamment, l'importance pour les intéressés des décisions à |
de te nemen besluiten hebben, de complexiteit van de toe te passen | prendre, la complexité des procédures et de la législation à |
procedures en wettelijke regeling, het aantal personen dat door het | appliquer, le nombre de personnes susceptibles d'être concernées et |
besluit kan worden geraakt en de overige in aanmerking te nemen | les autres intérêts publics ou privés qui doivent être pris en |
publieke of particuliere belangen » (HvJ, 9 september 2020, C-651/19, JP, punt 53), en dat, « om het doeltreffendheidsbeginsel te eerbiedigen, [deze termijn] materieel [moet] volstaan om een daadwerkelijk rechtsmiddel voor te bereiden en in te stellen » (ibid., punt 57). De termijn van drie maanden waarin is voorzien om een vordering tot schorsing bij het Hof in te stellen, is voldoende lang om een daadwerkelijk rechtsmiddel voor te bereiden en in te stellen en hij maakt bijgevolg de uitoefening van de door de Europese rechtsorde verleende rechten in de praktijk niet onmogelijk of uiterst moeilijk. Het doeltreffendheidsbeginsel wordt dus in acht genomen. B.4.6. Bijgevolg, wanneer bij het Hof een vordering tot schorsing wordt ingesteld ter ondersteuning waarvan een schending van het Europese recht wordt aangevoerd, wordt zij onderworpen aan de in | considération » (CJUE, 9 septembre 2020, C-651/19, JP, point 53) et qu'« afin de respecter les exigences du principe d'effectivité, ce délai doit être matériellement suffisant pour préparer et former un recours effectif » (ibid., point 57). Le délai de trois mois prévu pour introduire une demande de suspension auprès de la Cour est suffisamment long pour préparer et former un recours effectif et, partant, il ne rend pas pratiquement impossible ou excessivement difficile l'exercice des droits conférés par l'ordre juridique européen. Le principe d'effectivité est donc respecté. B.4.6. Par conséquent, lorsqu'une demande de suspension à l'appui de laquelle est alléguée une violation du droit européen est introduite auprès de la Cour, elle est soumise au délai de trois mois prévu à l'article 21, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989, qui est compatible avec le droit européen. Il ressort également des développements qui précèdent que l'application de ce délai de recours de trois mois tant aux procédures à l'appui desquelles une violation du droit européen n'est pas alléguée qu'aux procédures à l'appui desquelles est alléguée une violation du droit européen est raisonnablement justifiée, de sorte |
artikel 21, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 bedoelde termijn van drie maanden, die bestaanbaar is met het Europese recht. Uit de uiteenzettingen die voorafgaan, blijkt eveneens dat de toepassing van die beroepstermijn van drie maanden op zowel de procedures ter ondersteuning waarvan geen schending van het Europese recht wordt aangevoerd als de procedures ter ondersteuning waarvan een schending van het Europese recht wordt aangevoerd, redelijk verantwoord is, zodat artikel 21, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet schendt. De mogelijkheid om bij het Hof een beroep tot vernietiging van een | que l'article 21, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. La possibilité d'introduire un recours en annulation d'une norme législative auprès de la Cour et, le cas échéant, d'assortir celui-ci d'une demande de suspension dans les trois mois suivant la publication de la norme attaquée au Moniteur belge constitue un recours juridictionnel effectif. La circonstance que les parties requérantes ont omis d'introduire leur demande de suspension dans le délai imparti ne remet pas en cause ce constat. La conclusion qui précède n'est pas remise en cause par le fait qu'en |
wetskrachtige norm in te stellen en, in voorkomend geval, dat beroep | vertu de l'article 25 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, une |
gepaard te doen gaan met een vordering tot schorsing binnen drie | suspension ordonnée par la Cour cesse ses effets si la Cour ne se |
maanden na de bekendmaking van de bestreden norm in het Belgisch | prononce pas sur le recours en annulation dans les trois mois de |
Staatsblad, vormt een daadwerkelijk jurisdictioneel beroep. De | l'arrêt ordonnant la suspension, et qu'une éventuelle procédure |
omstandigheid dat de verzoekende partijen hebben nagelaten hun | préjudicielle devant la Cour de justice à la suite de questions posées |
vordering tot schorsing binnen de toegestane termijn in te stellen, | par la Cour dure généralement plus de trois mois. En effet, c'est |
brengt die vaststelling niet in het geding. | |
De conclusie die voorafgaat, wordt niet in het geding gebracht door | uniquement si la Cour avait été régulièrement saisie d'une demande de |
het feit dat een door het Hof bevolen schorsing, krachtens artikel 25 | suspension dans le délai de recours de trois mois prévu à l'article |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989, ophoudt gevolg te hebben indien het Hof zich niet over het beroep tot vernietiging uitspreekt binnen drie maanden na het arrest waarbij de schorsing wordt bevolen en door het feit dat een eventuele prejudiciële procedure voor het Hof van Justitie ingevolge door het Hof gestelde vragen meestal meer dan drie maanden in beslag neemt. Het is immers enkel indien op regelmatige wijze bij het Hof een vordering tot schorsing binnen de in artikel 21, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 bedoelde beroepstermijn van drie maanden was ingesteld, indien het Hof die vordering tot schorsing ontvankelijk en gegrond had geacht en indien het Hof daarbij had beslist om een of meer prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie te stellen, dat het Hof had kunnen bevelen dat, niettegenstaande artikel 25 van de bijzondere wet van 6 januari | 21, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989, si la Cour avait jugé cette demande de suspension recevable et fondée et si la Cour avait à cette occasion décidé de poser une ou plusieurs questions préjudicielles à la Cour de justice que la Cour aurait pu ordonner que, nonobstant l'article 25 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, la |
1989, de schorsing uitwerking blijft hebben tot de datum van | suspension continue à produire ses effets jusqu'à la date de |
bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van het arrest waarbij | publication au Moniteur belge de l'arrêt statuant sur le recours en |
uitspraak wordt gedaan over het beroep tot vernietiging. | annulation. |
B.5. Bovendien blijkt uit de uiteenzetting van het verzoekschrift tot | B.5. Au surplus, il ressort des développements de la requête en |
schorsing die aan het risico van een moeilijk te herstellen ernstig | suspension consacrés au risque de préjudice grave difficilement |
nadeel is gewijd, dat de verzoekende partijen vanaf de bekendmaking | réparable que les parties requérantes pouvaient, dès la publication de |
van de bestreden wet konden opmerken dat de onmiddellijke toepassing | la loi attaquée, percevoir que l'application immédiate de celle-ci |
ervan hun het nadeel kon berokkenen dat zij beschrijven, nadeel dat | était de nature à leur causer le préjudice qu'elles décrivent, qui |
bestaat in een aantasting van het beroepsgeheim van de advocaat. | consiste en une atteinte au secret professionnel de l'avocat. |
B.6. Daarenboven maken de overwegingen van de verzoekende partijen met | B.6. Par ailleurs, les considérations des parties requérantes |
betrekking tot de datum van inwerkingtreding van de bestreden | relatives à la date d'entrée en vigueur des dispositions attaquées ne |
bepalingen het evenmin mogelijk te besluiten tot de ontvankelijkheid | permettent pas davantage de conclure à la recevabilité de leur demande |
van hun vordering tot schorsing, aangezien de termijn van drie maanden | de suspension, dès lors que le délai de trois mois prévu pour |
waarin is voorzien om een vordering tot schorsing in te stellen, een | l'introduction d'une demande de suspension prend cours à partir de la |
aanvang neemt vanaf de bekendmaking van de bestreden norm in het | publication de la norme attaquée au Moniteur belge. |
Belgisch Staatsblad. | |
B.7. Ten slotte vloeit het feit dat sommige bepalingen van het Vlaams | B.7. Enfin, le fait que certaines dispositions du décret flamand du 26 |
decreet van 26 juni 2020 « tot wijziging van het decreet van 21 juni | juin 2020 « modifiant le décret du 21 juin 2013 relatif à la |
2013 betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de | coopération administrative dans le domaine fiscal, en ce qui concerne |
belastingen, wat betreft de verplichte automatische uitwisseling van | l'échange automatique et obligatoire d'informations dans le domaine |
inlichtingen op belastinggebied met betrekking tot meldingsplichtige | fiscal en rapport avec les dispositifs transfrontières devant faire |
grensoverschrijdende constructies », waarbij de richtlijn (EU) | l'objet d'une déclaration », qui transpose la directive (UE) 2018/822, |
2018/822 wordt omgezet, werden geschorst bij het arrest van het Hof nr. 167/2020 van 17 december 2020 en dat de bepalingen van de bestreden wet, waarbij dezelfde richtlijn wordt omgezet, niet worden geschorst, voort uit procedurele keuzes die met kennis van zaken zijn gemaakt door de verzoekende partijen, die binnen de toegestane termijn een vordering tot schorsing hebben ingesteld die is gericht tegen dat Vlaams decreet, maar niet tegen de bestreden wet. B.8. De vordering tot schorsing is klaarblijkelijk niet ontvankelijk. Om die redenen, het Hof, beperkte kamer, met eenparigheid van stemmen uitspraak doende, | aient été suspendues par l'arrêt de la Cour n° 167/2020 du 17 décembre 2020 et que les dispositions de la loi attaquée, qui transpose la même directive, ne soient, elles, pas suspendues résulte des choix procéduraux effectués en connaissance de cause par les parties requérantes, qui ont introduit dans le délai imparti une demande de suspension dirigée contre ledit décret flamand, mais pas contre la loi attaquée. B.8. La demande de suspension est manifestement irrecevable. Par ces motifs, la Cour, chambre restreinte, statuant à l'unanimité des voix, |
verwerpt de vordering tot schorsing. | rejette la demande de suspension. |
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 17 december 2020. | la Cour constitutionnelle, le 17 décembre 2020. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
F. Daoût | F. Daoût |