← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 32/2021 van 25 februari 2021 Rolnummer 7501 In zake : de
vordering tot schorsing van artikel 46 van de wet van 20 december 2020 « houdende diverse tijdelijke
en structurele bepalingen inzake justitie in het kader van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit
de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters (...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 32/2021 van 25 februari 2021 Rolnummer 7501 In zake : de vordering tot schorsing van artikel 46 van de wet van 20 december 2020 « houdende diverse tijdelijke en structurele bepalingen inzake justitie in het kader van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 32/2021 du 25 février 2021 Numéro du rôle : 7501 En cause : la demande de suspension de l'article 46 de la loi du 20 décembre 2020 « portant des dispositions diverses temporaires et structurelles en matière de justice da La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges J.-P. M(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 32/2021 van 25 februari 2021 | Extrait de l'arrêt n° 32/2021 du 25 février 2021 |
| Rolnummer 7501 | Numéro du rôle : 7501 |
| In zake : de vordering tot schorsing van artikel 46 van de wet van 20 | En cause : la demande de suspension de l'article 46 de la loi du 20 |
| december 2020 « houdende diverse tijdelijke en structurele bepalingen | décembre 2020 « portant des dispositions diverses temporaires et |
| inzake justitie in het kader van de strijd tegen de verspreiding van | structurelles en matière de justice dans le cadre de la lutte contre |
| het coronavirus COVID-19 », ingesteld door R.M. en anderen. | la propagation du coronavirus COVID-19 », introduite par R.M. et autres. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de | composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges J.-P. |
| rechters J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. | Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman, M. |
| Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache en D. Pieters, bijgestaan door de | Pâques, Y. Kherbache et D. Pieters, assistée du greffier F. |
| griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. | Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, |
| Lavrysen, wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging | I. Objet de la demande et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 januari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22 |
| 2021 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 25 | janvier 2021 et parvenue au greffe le 25 janvier 2021, une demande de |
| januari 2021, is een vordering tot schorsing van artikel 46 van de wet | |
| van 20 december 2020 « houdende diverse tijdelijke en structurele | suspension de l'article 46 de la loi du 20 décembre 2020 « portant des |
| bepalingen inzake justitie in het kader van de strijd tegen de | dispositions diverses temporaires et structurelles en matière de |
| verspreiding van het coronavirus COVID-19 » (bekendgemaakt in het | justice dans le cadre de la lutte contre la propagation du coronavirus |
| Belgisch Staatsblad van 24 december 2020) ingesteld door R.M., B.G., | COVID-19 » (publiée au Moniteur belge du 24 décembre 2020) a été |
| F.G., S.U., G.O. en K. V.C., bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. | introduite par R.M., B.G., F.G., S.U., G.O. et K. V.C., assistés et |
| P. Verpoorten, advocaat bij de balie van Antwerpen. | représentés par Me P. Verpoorten, avocat au barreau d'Anvers. |
| Bij hetzelfde verzoekschrift vorderen de verzoekende partijen eveneens | Par la même requête, les parties requérantes demandent également |
| de vernietiging van dezelfde wetsbepaling. | l'annulation de la même disposition légale. |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de bestreden bepaling | Quant à la disposition attaquée |
| B.1.1. De verzoekende partijen vragen de vernietiging en de schorsing | B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation et la suspension |
| van artikel 46 van de wet van 20 december 2020 « houdende diverse | de l'article 46 de la loi du 20 décembre 2020 « portant des |
| tijdelijke en structurele bepalingen inzake justitie in het kader van | dispositions diverses temporaires et structurelles en matière de |
| de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 » (hierna | justice dans le cadre de la lutte contre la propagation du coronavirus |
| : de wet van 20 december 2020), dat bepaalt : | COVID-19 » (ci-après : la loi du 20 décembre 2020), qui dispose : |
| « In de gevallen bedoeld in de artikelen 30, 46, 54, 58, § 4, 64 en 68 | « Dans les cas visés aux articles 30, 46, 54, 58, § 4, 64 et 68 de la |
| van de wet van 5 mei 2014 betreffende de internering, hoort de kamer | loi du 5 mai 2014 relative à l'internement, la chambre de protection |
| voor de bescherming van de maatschappij tot 31 maart 2021, enkel de advocaat van de geïnterneerde persoon en het openbaar ministerie, behoudens andersluidende gemotiveerde beslissing. Tegen deze beslissing staat geen rechtsmiddel open. De directeur of de verantwoordelijke van de zorg geeft een schriftelijk advies en licht eveneens, in voorkomend geval, schriftelijk de voorwaarden toe die hij in zijn advies heeft gesteld in het belang van het slachtoffer. In voorkomend geval kan de kamer voor de bescherming van de maatschappij ook beslissen de advocaat van het slachtoffer of het slachtoffer zelf te horen ». B.1.2. De bestreden bepaling beoogt de beslissingen die moeten worden | sociale entend jusqu'au 31 mars 2021, uniquement l'avocat de la personne internée et le ministère public, sauf décision contraire motivée. Cette décision ne peut faire l'objet d'aucune voie de recours. Le directeur ou le responsable des soins donne un avis écrit et explique, le cas échéant, également par écrit les conditions qu'il a formulées dans son avis dans l'intérêt de la victime. Le cas échéant, la chambre de protection sociale peut décider d'entendre l'avocat de la victime, ou la victime elle-même ». B.1.2. La disposition attaquée vise les décisions à prendre dans le |
| genomen in het kader van de eerste zitting na het opleggen van de | cadre de la première audience après que le jugement ou l'arrêt a |
| internering bij vonnis of arrest (artikel 30 van de wet van 5 mei | imposé la mesure d'internement (article 30 de la loi du 5 mai 2014), |
| 2014), de zitting over een wijziging van de beslissing over een | de l'audience portant sur une modification de la décision relative à |
| uitvoeringsmodaliteit (artikel 46), de zitting over een verzoek tot | une modalité d'exécution (article 46), de l'audience portant sur une |
| overplaatsing van de geïnterneerde persoon, uitgaansvergunning, | demande de transfèrement de la personne internée, de permission de |
| verlof, beperkte detentie, elektronisch toezicht, invrijheidstelling | sortie, de congé, de détention limitée, de surveillance électronique, |
| op proef en vervroegde invrijheidstelling met het oog op verwijdering | de libération à l'essai et de libération anticipée en vue de |
| van het grondgebied of met het oog op overlevering (artikel 54), de | l'éloignement du territoire ou en vue de la remise (article 54), de |
| zitting in het kader van een verzoek tot schorsing van één van de | l'audience portant sur une demande de suspension de l'une des |
| opgelegde voorwaarden (artikel 58, § 4), de zitting inzake de | conditions imposées (article 58, § 4), de l'audience portant sur la |
| herroeping, de schorsing of de herziening van de | révocation, la suspension ou la révision des modalités d'exécution |
| uitvoeringsmodaliteiten (artikel 64) en de zitting aangaande de | (article 64) et de l'audience portant sur la libération définitive |
| definitieve invrijheidstelling (artikel 68). | (article 68). |
| B.1.3. De bestreden bepaling is van toepassing van 24 december 2020 | B.1.3. La disposition attaquée s'applique, en principe, du 24 décembre |
| tot, in beginsel, 31 maart 2021. Het - door de verzoekende partijen | 2020 au 31 mars 2021. L'article 81 de la loi du 20 décembre 2020 - non |
| niet bestreden - artikel 81 van de wet van 20 december 2020 machtigt | attaqué par les parties requérantes - autorise cependant le Roi à |
| de Koning evenwel om, bij een besluit vastgesteld na overleg in de | |
| Ministerraad, de datum van 31 maart 2021 aan te passen teneinde | adapter, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, la date du 31 |
| rekening te houden met de duurtijd van de maatregelen genomen met het | mars 2021 afin de tenir compte de la durée des mesures adoptées en vue |
| oog op de strijd tegen de COVID-19-pandemie. | de lutter contre la pandémie de COVID-19. |
| B.2.1. Volgens de memorie van toelichting heeft de bestreden bepaling | B.2.1. Selon l'exposé des motifs, la disposition attaquée a pour |
| als doel « zoveel mogelijk contacten tussen mensen te vermijden en het | objectif « d'éviter au maximum les contacts entre les personnes et de |
| aantal overbrengingen van geïnterneerde personen te beperken » (Parl. | limiter le nombre de transfèrements des personnes internées » (Doc. |
| St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1668/001, p. 24). Zij past dus in het | parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1668/001, p. 24). Elle répond donc à |
| kader van de algemene doelstelling van de wet van 20 december 2020, | l'objectif général de la loi du 20 décembre 2020 qui est « d'éviter |
| waarbij « fysieke contacten en ontmoetingen van mensen [moeten] worden | les contacts physiques et les réunions de personnes lorsqu'ils ne sont |
| vermeden wanneer zij niet absoluut noodzakelijk zijn » (ibid., p. 4). | pas absolument indispensables » (ibid., p. 4). |
| B.2.2. Tijdens de bespreking van het wetsontwerp in de bevoegde | B.2.2. Lors de la discussion du projet de loi au sein de la commission |
| Kamercommissie werd de verenigbaarheid van de tijdelijke opschorting | compétente de la Chambre, la compatibilité de la suspension temporaire |
| van de persoonlijke aanwezigheid van de veroordeelden en de | de la présence des condamnés et des internés en personne aux audiences |
| geïnterneerden op de zittingen van respectievelijk de | respectives du tribunal de l'application des peines et de la chambre |
| strafuitvoeringsrechtbank en de kamer voor de bescherming van de | |
| maatschappij met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten | de protection sociale avec l'article 6 de la Convention européenne des |
| van de mens betwist (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1668/007, p. | droits de l'homme a été mise en doute (Doc. parl., Chambre, 2020-2021, |
| 9). Er werd opgemerkt dat « de logica in dezen [zou] moeten worden | DOC 55-1668/007, p. 9). On fit observer qu'il « faudrait ici [...] |
| omgekeerd : de persoon moet aanwezig zijn, tenzij zulks onmogelijk of | renverser la logique : la personne doit être présente sauf si on le |
| niet wenselijk wordt geacht » (ibid., p. 29). | juge impossible ou non souhaitable » (ibid., p. 29). |
| In navolging van die kritiek werden verschillende amendementen | |
| ingediend om de tijdelijke opschorting van de persoonlijke | A la suite de cette critique, plusieurs amendements ont été déposés |
| aanwezigheid van de veroordeelden en de geïnterneerden op de zittingen | pour supprimer la suspension temporaire de la présence des condamnés |
| van de strafuitvoeringsrechtbank en de kamer voor de bescherming van | et des internés en personne aux audiences du tribunal de l'application |
| de maatschappij te schrappen (amendementen nrs. 16 tot 19, Parl. St., | des peines et de la chambre de protection sociale (amendements nos 16 |
| Kamer, 2020-2021, DOC 55-1668/002, pp. 25-28). Die amendementen werden | à 19, Doc. parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1668/002, pp. 25-28). Ces |
| evenwel niet aangenomen (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1668/007, | amendements n'ont toutefois pas été adoptés (Doc. parl., Chambre, |
| pp. 31-32). | 2020-2021, DOC 55-1668/007, pp. 31-32). |
| B.2.3. Aanvankelijk voorzag het wetsontwerp zowel ten aanzien van de | B.2.3. Au départ, le projet de loi prévoyait la suspension de la |
| veroordeelden en de geïnterneerden als ten aanzien van het slachtoffer | présence aux audiences du tribunal de l'application des peines et de |
| in de opschorting van de aanwezigheid op de zittingen van de | la chambre de protection sociale tant vis-à-vis des condamnés et des |
| strafuitvoeringsrechtbank en van de kamer voor de bescherming van de | internés que vis-à-vis de la victime. A la suite des amendements nos |
| maatschappij. Ingevolge de amendementen nrs. 24 tot 27 (Parl. St., | 24 à 27 (Doc. parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1668/002, pp. 33-36), |
| Kamer, 2020-2021, DOC 55-1668/002, pp. 33-36) laat de bestreden | la disposition attaquée laisse à la chambre de protection sociale le |
| bepaling de kamer voor de bescherming van de maatschappij de keuze om | choix de décider d'entendre « l'avocat de la victime, ou la victime |
| te beslissen « de advocaat van het slachtoffer of het slachtoffer zelf | |
| » te horen. | elle-même ». |
| Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen | Quant à l'intérêt des parties requérantes |
| B.3.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.3.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la |
| Grondwettelijk Hof vereisen dat iedere natuurlijke persoon of | Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale |
| rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken | qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne |
| van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.3.2. De habeas corpus is in alle omstandigheden een dermate essentieel aspect van de vrijheid van de burger, dat iedere fysieke persoon die zich op het Belgische grondgebied bevindt er voortdurend belang bij heeft dat de regels betreffende de vrijheidsberoving in het kader van een internering en de terbeschikkingstelling van de kamer voor de bescherming van de maatschappij de individuele vrijheid waarborgen. In tegenstelling tot wat de Ministerraad betoogt, leidt de omstandigheid dat de bestreden bepaling de mogelijkheden om iemand aan te houden en/of van zijn vrijheid te beroven op geen enkele wijze wijzigt of verruimt, niet tot een andere conclusie. De onmogelijkheid, zelfs tijdelijk, voor geïnterneerden om in persoon te worden gehoord op de zittingen van de kamer voor de bescherming van de maatschappij, terwijl zulks cruciaal is voor de oordeelsvorming van de rechter over hun persoonlijke, mentale of psychische toestand, kan een onnodige verlenging van hun internering of een onnodige weigering van een | justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée. B.3.2. L'habeas corpus est un aspect à ce point essentiel de la liberté du citoyen, en toute circonstance, que toute personne physique se trouvant sur le territoire belge possède un intérêt permanent à ce que les règles relatives à la privation de liberté dans le cadre d'un internement et à la mise à disposition de la chambre de protection sociale garantissent la liberté individuelle. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, la circonstance que la disposition attaquée ne modifie ou n'étend nullement les possibilités de détenir une personne et/ou de la priver de sa liberté ne conduit pas à une autre conclusion. L'impossibilité, même temporaire, pour les personnes internées d'être entendues en personne aux audiences de la chambre de protection sociale, alors que cette comparution est cruciale pour que le juge puisse apprécier leur situation personnelle et leur état mental ou psychique, peut entraîner l'allongement inutile de leur internement ou le refus inutile d'une |
| gevraagde maatregel met een impact op hun vrijheidsberoving tot gevolg | mesure qu'ils ont sollicitée et qui a une incidence sur leur privation |
| hebben. | de liberté. |
| B.3.3. Uit het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het | B.3.3. L'examen limité de la recevabilité du recours en annulation |
| beroep tot vernietiging waartoe het Hof in het kader van de vordering | auquel la Cour a pu procéder dans le cadre de la demande de suspension |
| tot schorsing is kunnen overgaan, blijkt niet dat het beroep tot | ne fait pas apparaître que le recours en annulation - et donc la |
| vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet | demande de suspension - doive être considéré comme irrecevable. |
| worden geacht. | |
| De exceptie wordt verworpen. | L'exception est rejetée. |
| Ten aanzien van de voorwaarden voor de schorsing | Quant aux conditions de la suspension |
| B.4. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari | B.4. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier |
| 1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn | 1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent |
| voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : | être remplies pour que la suspension puisse être décidée : |
| - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; | - des moyens sérieux doivent être invoqués; |
| - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een | - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un |
| moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. | préjudice grave difficilement réparable. |
| Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat | Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de |
| één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de | ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande |
| vordering tot schorsing. | de suspension. |
| Ten aanzien van het ernstige karakter van de middelen | Quant au caractère sérieux des moyens |
| B.5. Het ernstig middel mag niet worden verward met het gegrond | B.5. Le moyen sérieux ne se confond pas avec le moyen fondé. |
| middel. Wil een middel als ernstig worden beschouwd in de zin van artikel 20, | Pour qu'un moyen soit considéré comme sérieux au sens de l'article 20, |
| 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk | 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
| Hof, volstaat het niet dat het kennelijk niet ongegrond is in de zin | constitutionnelle, il ne suffit pas qu'il ne soit pas manifestement |
| van artikel 72, maar moet het ook gegrond lijken na een eerste | non fondé au sens de l'article 72, mais il faut aussi qu'il revête une |
| onderzoek van de gegevens waarover het Hof beschikt in dit stadium van | apparence de fondement au terme d'un premier examen des éléments dont |
| de procedure. | la Cour dispose à ce stade de la procédure. |
| B.6. Volgens de verzoekende partijen is de bestreden bepaling niet | B.6. Selon les parties requérantes, la disposition attaquée n'est pas |
| bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en |
| gelezen met de artikelen 5, lid 4, en 13 van het Europees Verdrag voor | combinaison avec les articles 5, paragraphe 4, et 13 de la Convention |
| de rechten van de mens. Zij voeren aan dat de uitsluiting van hun | européenne des droits de l'homme. Elles font valoir que l'exclusion de |
| recht om persoonlijk gehoord te worden door de kamer voor de | leur droit d'être entendues en personne par la chambre de protection |
| bescherming van de maatschappij, onverenigbaar is met de aangehaalde | sociale est incompatible avec les normes de référence citées, parce |
| referentienormen, omdat die uitsluiting de rechter verhindert zich | que cette exclusion empêche le juge de s'assurer personnellement de la |
| persoonlijk te vergewissen van de toestand waarin de geïnterneerde zich bevindt. | situation dans laquelle la personne internée se trouve. |
| B.7.1. Op grond van artikel 5, lid 4, van het Europees Verdrag voor de | B.7.1. En vertu de l'article 5, paragraphe 4, de la Convention |
| rechten van de mens heeft eenieder die door arrestatie of | européenne des droits de l'homme, toute personne qui est privée de sa |
| gevangenhouding van zijn vrijheid is beroofd, het recht voorziening te | liberté par arrestation ou détention a le droit d'introduire un |
| vragen bij de rechter opdat deze op korte termijn beslist over de | recours devant un tribunal, afin qu'il statue à bref délai sur la |
| wettigheid van zijn gevangenhouding en zijn invrijheidstelling | légalité de sa détention et qu'il ordonne sa libération si la |
| beveelt, indien de gevangenhouding onrechtmatig is. Artikel 13 van | détention est illégale. L'article 13 de la même Convention garantit le |
| hetzelfde Verdrag waarborgt voor personen van wie de rechten en | droit à un recours effectif devant une instance nationale à toute |
| vrijheden vermeld in dat Verdrag zijn geschonden, een recht op een | personne dont les droits et libertés mentionnés dans cette Convention |
| daadwerkelijk rechtsmiddel voor een nationale instantie. Artikel 5, | ont été violés. L'article 5, paragraphe 4, de la Convention européenne |
| lid 4, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens vormt een | des droits de l'homme constitue une lex specialis par rapport aux |
| lex specialis ten opzichte van de meer algemene vereisten van artikel | exigences plus générales de l'article 13 de cette Convention (CEDH, |
| 13 van dat Verdrag (EHRM, grote kamer, 19 februari 2009, A. en anderen | grande chambre, 19 février 2009, A. et autres c. Royaume-Uni, § 202; |
| t. Verenigd Koninkrijk, § 202; 10 januari 2013, Dufoort t. België, § | 10 janvier 2013, Dufoort c. Belgique, § 92; 6 septembre 2016, W.D. c. |
| 92; 6 september 2016, W.D. t. België, § 144). | Belgique, § 144). |
| B.7.2. In geval van detentie op grond van geestesziekte kunnen | B.7.2. En cas de détention pour maladie mentale, des garanties |
| bijzondere procedurele waarborgen nodig zijn ter bescherming van de | spéciales de procédure peuvent s'imposer pour protéger ceux qui, en |
| belangen van personen die wegens hun geestesstoornis niet volledig in | raison de leurs troubles mentaux, ne sont pas entièrement capables |
| staat zijn voor zichzelf op te komen (EHRM, 24 oktober 1979, | d'agir pour leur propre compte (CEDH, 24 octobre 1979, Winterwerp c. |
| Winterwerp t. Nederland, § 60; 17 januari 2012, Stanev t. Bulgarije, § | Pays-Bas, § 60; 17 janvier 2012, Stanev c. Bulgarie, § 170; 10 janvier |
| 170; 10 januari 2013, Dufoort t. België, § 99). Ook al moeten de in | 2013, Dufoort c. Belgique, § 99). Certes, les instances judiciaires |
| artikel 5, lid 4, bedoelde gerechtelijke procedures niet altijd met | relevant de l'article 5, paragraphe 4, ne doivent pas toujours |
| dezelfde waarborgen zijn omkleed als die welke krachtens artikel 6, | s'accompagner de garanties identiques à celles que l'article 6, |
| lid 1, voor burgerlijke of strafrechtelijke geschillen vereist zijn, | paragraphe 1, prescrit pour les litiges civils ou pénaux. Encore |
| is het niettemin van essentieel belang dat de betrokkene toegang heeft | faut-il que l'intéressé ait accès à un tribunal et l'occasion d'être |
| tot een rechter en de mogelijkheid heeft om te worden gehoord, hetzij | entendu lui-même ou, au besoin, moyennant une certaine forme de |
| in persoon, hetzij, zo nodig, door middel van een vorm van | |
| vertegenwoordiging (EHRM, 17 januari 2012, Stanev t. Bulgarije, § 171; | représentation (CEDH, 17 janvier 2012, Stanev c. Bulgarie, § 171; 12 |
| 12 mei 1992, Megyeri t. Duitsland, § 22). Beschermende maatregelen | mai 1992, Megyeri c. Allemagne, § 22). Les mesures de protection |
| dienen zoveel mogelijk de wensen van de persoon in kwestie weer te | doivent refléter au mieux les préoccupations de la personne en |
| geven, wanneer deze in staat is zijn wil kenbaar te maken. De deelname | question, lorsque celle-ci est en état de manifester sa volonté. La |
| van kwetsbare personen aan het beslissingsproces dat op hen betrekking | participation des personnes vulnérables au processus de décision qui |
| heeft, moet worden gevrijwaard, rekening houdend met de graad van | les concerne doit être garantie, compte tenu du degré d'autonomie des |
| autonomie van de betrokken personen (EHRM, 19 februari 2013, B. t. | intéressés (CEDH, 19 février 2013, B. c. Roumanie, § § 96-97 et § § |
| Roemenië, § § 96-97 en § § 116-117). Wanneer de mening van de persoon | 116-117). Le fait de ne pas s'enquérir de l'opinion de la personne en |
| in kwestie niet gezocht wordt, kan een situatie van misbruik ontstaan | question peut conduire à une situation d'abus dans laquelle les |
| waarin kwetsbare personen de mogelijkheid ontzegd wordt om hun rechten | personnes vulnérables sont privées de la possibilité d'exercer leurs |
| uit te oefenen. | droits. |
| B.7.3. Uit voormelde rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten | B.7.3. Il résulte de la jurisprudence précitée de la Cour européenne |
| van de Mens volgt dat de geesteszieke persoon in eerste instantie | des droits de l'homme que le malade mental doit en premier lieu être |
| persoonlijk dient te worden gehoord, wanneer deze in staat is zijn wil | |
| kenbaar te maken, en dat, wanneer dit nodig is, hij zich kan laten | entendu en personne s'il est en état de manifester sa volonté et qu'il |
| bijstaan of vertegenwoordigen door een advocaat. Het uitgangspunt van | peut, si nécessaire, se faire assister ou représenter par un avocat. |
| de wetgever is overigens altijd geweest dat de geïnterneerde persoon | L'hypothèse de départ du législateur a d'ailleurs toujours été que la |
| aanwezig kan zijn op de zittingen van de kamer voor de bescherming van | personne internée peut assister aux audiences de la chambre de |
| de maatschappij (zie Parl. St., Kamer, 2018-2019, DOC 54-3515/001, p. | protection sociale (voir Doc. parl., Chambre, 2018-2019, DOC |
| 266). Uit artikel 81 van de wet van 5 mei 2014 « betreffende de | 54-3515/001, p. 266). Il ressort dès lors de l'article 81 de la loi du |
| internering » volgt dan ook dat de persoonlijke verschijning van de | 5 mai 2014 « relative à l'internement » que la comparution personnelle |
| geïnterneerde de regel is en de vertegenwoordiging door de advocaat de | de la personne internée est la règle et que la représentation par un |
| uitzondering. | avocat est l'exception. |
| Bij zijn arrest nr. 154/2008 van 6 november 2008 heeft het Hof een | Par son arrêt n° 154/2008 du 6 novembre 2008, la Cour a jugé qu'une |
| verplichting tot persoonlijke verschijning van een geïnterneerde op de | obligation de comparution personnelle d'une personne internée à |
| zitting waarop over zijn vrijheidsberoving of een modaliteit ervan | l'audience à laquelle il est statué sur sa privation de liberté ou sur |
| wordt beslist, niet strijdig geacht met de artikelen 10 en 11 van de | une modalité de celle-ci n'est pas contraire aux articles 10 et 11 de |
| Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 5, lid 4, van het Europees | la Constitution, lus en combinaison avec l'article 5, paragraphe 4, de |
| Verdrag voor de rechten van de mens, omdat de specifieke wijze van | la Convention européenne des droits de l'homme, parce que le mode |
| gevangenhouding, die de internering is, precies vereist dat de rechter | spécifique de détention qu'est l'internement exige précisément que le |
| zich persoonlijk kan vergewissen van de toestand waarin de | juge puisse s'assurer personnellement de l'état dans lequel l'interné |
| geïnterneerde zich bevindt op het ogenblik dat door de rechter over de | se trouve au moment où le juge doit décider de l'internement, du |
| internering en de voortzetting of de modaliteiten ervan dient te | maintien ou des modalités de celui-ci. |
| worden beslist. B.7.4. Het voorgaande neemt niet weg dat artikel 5, lid 4, van het | B.7.4. Il n'en reste pas moins que l'article 5, paragraphe 4, de la |
| Verdrag, dat ook een « recht op een rechter » omvat, niet zo kan | Convention, qui consacre également le « droit à un tribunal », ne |
| worden gelezen dat het voorziet in een absoluut recht dat geen | saurait être lu comme énonçant un droit absolu qui serait incompatible |
| procedurele beperkingen zou toelaten (EHRM, 9 januari 2003, Shishkov | avec toute restriction procédurale (CEDH, 9 janvier 2003, Shishkov c. |
| t. Bulgarije, § 85). | Bulgarie, § 85). |
| Het onderliggende doel van artikel 5, de bescherming van de vrijheid | Néanmoins, l'objectif qui sous-tend l'article 5, c'est-à-dire la |
| en de veiligheid van het individu, en de betekenis van de daarin | protection de la liberté et de la sûreté de l'individu, ainsi que |
| vervatte waarborgen, met inbegrip van het in lid 4 bedoelde recht, | l'importance des garanties qui s'y attachent, notamment le droit |
| voor de bescherming van het leven en de fysieke integriteit van het | mentionné au paragraphe 4, pour la protection de la vie et de |
| individu (EHRM, 25 mei 1998, Kurt t. Turkije, § 123), vereisen echter | l'intégrité physique de l'individu (CEDH, 25 mai 1998, Kurt c. |
| dat procedurele beperkingen van het recht van een persoon die van zijn | Turquie, § 123), exigent que les restrictions d'ordre procédural au |
| vrijheid is beroofd om de rechtmatigheid van zijn voortdurende | droit qu'a une personne privée de liberté de contester devant un |
| hechtenis voor een rechter aan te vechten, aan een bijzonder strenge | tribunal la légalité de son maintien en détention fassent l'objet d'un |
| toetsing moeten worden onderworpen (EHRM, 9 januari 2003, Shishkov t. | contrôle particulièrement strict (CEDH, 9 janvier 2003, Shishkov c. |
| Bulgarije, § 85). Geestesziekten kunnen een beperking of wijziging van | Bulgarie, § 85). Les maladies mentales peuvent amener à restreindre ou |
| de wijze van uitoefening van een recht met zich meebrengen, maar | à modifier ce droit dans ses conditions d'exercice, mais elles ne |
| kunnen geen rechtvaardiging vormen voor een aantasting van de kern van | |
| dat recht (EHRM, 24 oktober 1979, Winterwerp t. Nederland, § 60). Er | sauraient justifier une atteinte à son essence même (CEDH, 24 octobre |
| 1979, Winterwerp c. Pays-Bas, § 60). Les réalités concrètes et les | |
| moet rekening worden gehouden met de praktische realiteit en de | circonstances spécifiques qui sont propres à la situation de la |
| specifieke omstandigheden van de positie van de gedetineerde of de | personne détenue ou internée doivent être prises en compte (CEDH, 9 |
| geïnterneerde (EHRM, 9 januari 2003, Shishkov t. Bulgarije, § 85; 5 | janvier 2003, Shishkov c. Bulgarie, § 85; 5 février 2002, Ahconka c. |
| februari 2002, Ahconka t. België, § § 53-55). | Belgique, § § 53-55). |
| B.8.1. De bestreden bepaling beoogt, in de context van een virale | B.8.1. La disposition attaquée vise, dans le contexte d'une pandémie |
| pandemie, de volksgezondheid te beschermen door fysieke contacten | virale, à protéger la santé publique en limitant au maximum les |
| tussen mensen zo veel als mogelijk te beperken. Die doelstelling is | contacts physiques entre personnes. Cet objectif est légitime. |
| legitiem. B.8.2. De opschorting van het recht van de geïnterneerde om | B.8.2. Toutefois, la suspension du droit de la personne internée à |
| persoonlijk te worden gehoord, lijkt evenwel verder te gaan dan | être entendue en personne semble aller au-delà de ce qui est |
| hetgeen strikt noodzakelijk is in het licht van die doelstelling. In | strictement nécessaire au regard de cet objectif. Il n'est pas |
| casu wordt niet aangetoond waarom die doelstelling niet zou kunnen | démontré en l'espèce pourquoi cet objectif ne pourrait pas être |
| worden bereikt aan de hand van minder beperkende maatregelen die de | atteint à l'aide de mesures moins restrictives permettant quand même à |
| kamer voor de bescherming van de maatschappij wel toelaten zich te | la chambre de protection sociale de s'assurer de la situation actuelle |
| vergewissen van de actuele toestand van de geïnterneerde, zoals een | de la personne internée, comme une comparution par vidéoconférence, |
| verschijning via videoconferentie, een verschijning in een voldoende | |
| ruime, goed verluchte zittingszaal, of een zitting van de kamer voor | une comparution dans une salle d'audience suffisamment spacieuse et |
| de bescherming van de maatschappij in de instelling waarin de | bien ventilée, ou une audience de la chambre de protection sociale |
| geïnterneerde verblijft. | dans l'institution où séjourne la personne internée. |
| B.8.3. Dat minder verregaande maatregelen in de praktijk mogelijk | B.8.3. Le constat que la disposition attaquée n'a été introduite que |
| zijn, volgt uit de vaststelling dat de bestreden bepaling pas bij wet | |
| van 20 december 2020 werd ingevoerd, terwijl de COVID-19-pandemie al | par la loi du 20 décembre 2020, alors que la pandémie de COVID-19 |
| sedert maart 2020 woedt, alsook uit het gegeven dat de wet van 20 | sévit déjà depuis mars 2020, ainsi que le fait que la loi du 20 |
| december 2020 voor het slachtoffer wel in de mogelijkheid voorziet om | décembre 2020 prévoit malgré tout la possibilité pour la victime |
| in persoon te worden gehoord op de zittingen van de kamer voor de | d'être entendue en personne aux audiences de la chambre de protection |
| bescherming van de maatschappij. Er valt niet in te zien waarom ter | sociale font apparaître que des mesures moins radicales sont |
| bescherming van de volksgezondheid een tijdelijk verbod om in persoon | concrètement possibles. On n'aperçoit pas la raison pour laquelle, |
| te worden gehoord op de zittingen van de kamer voor de bescherming van | afin de protéger la santé publique, une interdiction temporaire d'être |
| de maatschappij wel noodzakelijk is voor de geïnterneerde, maar niet voor het slachtoffer. B.8.4. De mogelijkheid voor de kamer voor de bescherming van de maatschappij om bij gemotiveerde beslissing de geïnterneerde toch toe te laten in persoon te worden gehoord, lijkt niet tot een andere conclusie te leiden. Allereerst heeft de geïnterneerde geen enkele zekerheid dat de kamer voor de bescherming van de maatschappij hem effectief zal toelaten in persoon te worden gehoord. Bovendien staat tegen die beslissing geen rechtsmiddel open. De omstandigheid dat tegen de beslissing over de gevraagde of opgelegde maatregel | entendu en personne aux audiences de la chambre de protection sociale est requise pour la personne internée, mais pas pour la victime. B.8.4. La possibilité pour la chambre de protection sociale d'autoriser quand même, par décision motivée, la personne internée à être entendue en personne ne semble pas conduire à une autre conclusion. En premier lieu, la personne internée n'a nullement la garantie que la chambre de protection sociale l'autorisera dans les faits à être entendue en personne. En outre, la décision relative à l'audition en personne n'est susceptible d'aucun recours. La circonstance que la décision sur la mesure sollicitée ou imposée peut faire l'objet d'un pourvoi en cassation ne conduit pas à une autre |
| cassatieberoep kan worden ingesteld, doet niet anders besluiten, nu de | conclusion, dès lors que la chambre de protection sociale juge |
| kamer voor de bescherming van de maatschappij op onaantastbare wijze | souverainement de la situation personnelle de l'interné et que la |
| oordeelt over de persoonlijke toestand van de geïnterneerde en | cassation n'est possible qu'en cas de critique de légalité, la chambre |
| cassatie enkel mogelijk is wegens wettigheidskritiek, waarbij | de protection sociale devant en outre prendre une nouvelle décision en |
| bovendien in geval van cassatie de kamer voor de bescherming van de | cas de cassation. De plus, la formulation générale de l'exclusion |
| maatschappij een nieuwe beslissing moet nemen. Bovendien lijkt de | d'une voie de recours contre la décision relative à l'audition en |
| algemene wijze waarop de uitsluiting van een rechtsmiddel tegen de | personne semble sous-entendre que le refus de cette audition ne |
| beslissing betreffende het in persoon horen is geformuleerd, te | saurait être attaqué d'aucune manière, et donc pas davantage au moyen |
| impliceren dat de weigering daarvan op geen enkele wijze, en derhalve | d'un pourvoi en cassation. |
| ook niet via een cassatieberoep, kan worden aangevochten. | |
| B.8.5. Hoewel het legitieme doel dat erin bestaat de volksgezondheid | B.8.5. Si l'objectif légitime consistant à protéger la santé publique |
| te beschermen door fysieke contacten tussen mensen zo veel als | |
| mogelijk te beperken, een aanpassing van de procedure voor de kamer | en limitant au maximum les contacts physiques entre personnes peut |
| voor de bescherming van de maatschappij kan verantwoorden, zou het | justifier un aménagement de la procédure devant la chambre de |
| niet redelijkerwijs kunnen verantwoorden dat aan kwetsbare personen, | protection sociale, il ne pourrait justifier raisonnablement que des |
| zelfs tijdelijk, de mogelijkheid wordt ontzegd om in persoon te worden | personnes vulnérables soient privées, même temporairement, de la |
| gehoord op de zittingen van de kamer voor de bescherming van de | possibilité d'être entendues en personne aux audiences de la chambre |
| maatschappij, terwijl die kamer de mentale of psychische toestand | de protection sociale, alors que cette chambre doit pouvoir apprécier |
| waarin die personen zich bevinden, correct moet kunnen beoordelen om | correctement l'état mental ou psychique dans lequel se trouvent ces |
| te vermijden dat zij langer dan noodzakelijk van hun vrijheid worden | personnes afin d'éviter qu'elles soient privées de liberté plus |
| beroofd. De in het geding zijnde maatregel is onevenredig ten aanzien | longtemps que nécessaire. La mesure en cause est disproportionnée à |
| van het nagestreefde doel. | l'objectif poursuivi. |
| B.9. Binnen het beperkte kader van het onderzoek waartoe het Hof bij | B.9. Dans le cadre limité de l'examen auquel la Cour a pu procéder |
| de behandeling van de vordering tot schorsing is kunnen overgaan, moet | lors du traitement de la demande de suspension, le moyen doit être |
| het middel als ernstig worden beschouwd in de zin van artikel 20, 1°, | considéré comme sérieux au sens de l'article 20, 1°, de la loi |
| van de bijzondere wet van 6 januari 1989. Ten aanzien van het risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel B.10. Een schorsing door het Hof moet kunnen voorkomen dat voor de verzoekende partijen door de onmiddellijke toepassing van de bestreden norm een ernstig nadeel zou ontstaan dat bij een eventuele vernietiging niet of nog moeilijk zou kunnen worden hersteld. B.11. Terwijl een vrijheidsberoving op elke persoon een ernstige impact heeft, is dat nog meer het geval wanneer, zoals in de voorliggende zaak aan de orde is, de vrijheidsberoving betrekking heeft op kwetsbare personen. De onmogelijkheid, zelfs tijdelijk, voor | spéciale du 6 janvier 1989. Quant au risque de préjudice grave difficilement réparable B.10. Une suspension par la Cour doit permettre d'éviter qu'un préjudice grave résulte pour les parties requérantes de l'application immédiate de la norme attaquée, préjudice qui ne pourrait être réparé ou qui pourrait difficilement être réparé en cas d'annulation éventuelle. B.11. Alors qu'une privation de liberté a de graves effets pour toute personne, c'est encore plus vrai lorsqu'elle touche des personnes vulnérables, comme c'est le cas dans la présente affaire. L'impossibilité, même temporaire, pour les personnes internées d'être |
| geïnterneerden om in persoon te worden gehoord op de zittingen van de | entendues en personne aux audiences de la chambre de protection |
| kamer voor de bescherming van de maatschappij, terwijl dit cruciaal is | sociale, alors que cela est crucial pour que le juge puisse apprécier |
| voor de oordeelsvorming van de rechter over hun persoonlijke, mentale | correctement leur situation personnelle et leur état mental ou |
| of psychische toestand, kan leiden tot een onnodige verlenging van hun | psychique, peut conduire à un allongement inutile de leur internement |
| internering of een onnodige weigering van een gevraagde maatregel. Een | ou à un refus inutile d'une mesure sollicitée. Il ne peut être remédié |
| onterechte vrijheidsberoving kan niet met terugwerkende kracht worden | rétroactivement à une privation injuste de liberté, de sorte que |
| verholpen, zodat die een onherstelbaar nadeel kan toebrengen. De | celle-ci est de nature à causer un préjudice irréparable. La |
| omstandigheid dat er cassatieberoep kan worden aangetekend tegen de | circonstance qu'un pourvoi en cassation peut être formé contre les |
| beslissingen van de kamer voor de bescherming van de maatschappij, | décisions de la chambre de protection sociale ne conduit pas à une |
| leidt niet tot een andere conclusie. | autre conclusion. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| schorst artikel 46 van de wet van 20 december 2020 « houdende diverse | suspend l'article 46 de la loi du 20 décembre 2020 « portant des |
| tijdelijke en structurele bepalingen inzake justitie in het kader van | dispositions diverses temporaires et structurelles en matière de |
| de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 ». | justice dans le cadre de la lutte contre la propagation du coronavirus COVID-19 ». |
| Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue |
| overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier |
| het Grondwettelijk Hof, op 25 februari 2021. | 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 25 février 2021. |
| De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
| F. Meersschaut L. Lavrysen | F. Meersschaut L. Lavrysen |