Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 104/2020 van 9 juli 2020 Rolnummer 7127 In zake: de prejudiciële vragen over artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijk Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 104/2020 van 9 juli 2020 Rolnummer 7127 In zake: de prejudiciële vragen over artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijk Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 104/2020 du 9 juillet 2020 Numéro du rôle : 7127 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 104/2020 van 9 juli 2020 Extrait de l'arrêt n° 104/2020 du 9 juillet 2020
Rolnummer 7127 Numéro du rôle : 7127
In zake: de prejudiciële vragen over artikel 30bis, § 5, van de wet En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 30bis, §
van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december 5, de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre
1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders », 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs », posées par la
gesteld door het Arbeidshof te Luik, afdeling Luik. Cour du travail de Liège, division Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Moerman, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. J.-P. Moerman, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques et
Pâques en Y. Kherbache, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, Y. Kherbache, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le
onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest van 11 februari 2019, waarvan de expeditie ter griffie van Par arrêt du 11 février 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe
het Hof is ingekomen op 18 februari 2019, heeft het Arbeidshof te de la Cour le 18 février 2019, la Cour du travail de Liège, division
Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes :
« - En traitant de la même manière, c'est-à-dire en leur imposant la
même majoration, des personnes qui sont dans des situations
différentes, soit des personnes de bonne foi et des personnes
auxquelles il n'y a pas lieu de reconnaître cette qualité, l'article
« - Schendt artikel 30 [bis], § 5, van de wet van 27 juni 1969 tot 30 [bis], § 5, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs salariés
maatschappelijke zekerheid der arbeiders de artikelen 10 en 11 van de viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ?
Grondwet in zoverre het personen die zich in verschillende situaties
bevinden, namelijk personen die te goeder trouw zijn en personen aan
wie die eigenschap niet kan worden toegekend, op dezelfde manier
behandelt, dat wil zeggen door hun dezelfde bijslag op te leggen ?
- Schendt artikel 30 [bis], § 5, van de wet van 27 juni 1969 tot - L'article 30 [bis], § 5, de la loi du 27 juin 1969 révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders artikel 16 van de Grondwet, travailleurs salariés viole-t-il l'article 16 de la Constitution, lu
in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol en combinaison avec l'article 1er du Premier protocole additionnel à
bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en la Convention européenne de sauvegarde des Droits de l'Homme et des
de fundamentele vrijheden, dat een redelijk verband van evenredigheid libertés fondamentales, lequel exige un rapport raisonnable de
vereist tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel, en in proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi, et le
voorkomend geval met artikel 6 van dat Verdrag, in zoverre het cas échéant avec l'article 6 de ladite Convention, en ce qu'il prévoit
voorziet in een bijslag die wordt gecumuleerd met twee andere
mechanismen van herstel, zonder de mogelijkheid te geven, noch aan de une majoration se cumulant à deux autres mécanismes de réparation,
RSZ, noch aan de justitiële rechter, om het bedrag van die bijslag te sans donner ni à l'ONSS ni au juge judiciaire la possibilité de
verminderen wanneer de voormelde cumulatie tot een sanctie leidt die diminuer le montant de cette majoration quand le cumul prémentionné
niet evenredig is met de ten laste gelegde feiten ? ». entraîne une sanction disproportionnée aux faits reprochés ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De twee prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 30bis, § B.1. Les deux questions préjudicielles portent sur l'article 30bis, §
5, van de wet van 27 juni 1969 « tot herziening van de besluitwet van 5, de la loi du 27 juin 1969 « révisant l'arrêté-loi du 28 décembre
28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs » (ci-après : la
arbeiders » (hierna : de wet van 27 juni 1969), zoals ingevoegd bij loi du 27 juin 1969), tel qu'il a été inséré par l'article 55 de la
artikel 55 van de programmawet van 27 april 2007 en vóór de wijziging loi-programme du 27 avril 2007 et avant sa modification par l'article
ervan bij artikel 7 van de wet van 20 juli 2015 « houdende diverse 7 de la loi du 20 juillet 2015 « portant dispositions diverses en
bepalingen inzake sociale zaken ». matière sociale ».
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan Quant à la disposition en cause et son contexte
B.2. Artikel 30bis, § § 3, 4 en 5, van de wet van 27 juni 1969, in de B.2. L'article 30bis, § § 3, 4 et 5, de la loi du 27 juin 1969, dans
versie ervan die op het voor de verwijzende rechter hangende geschil sa version applicable au litige pendant devant le juge a quo,
van toepassing is, bepaalde : disposait :
« § 3. De opdrachtgever die voor de in § 1 vermelde werken een beroep « § 3. Le commettant qui, pour les travaux visés au § 1er, fait appel
doet op een aannemer die sociale schulden heeft op het ogenblik van à un entrepreneur qui a des dettes sociales au moment de la conclusion
het afsluiten van de overeenkomst, is hoofdelijk aansprakelijk voor de de la convention, est solidairement responsable du paiement des dettes
betaling van de sociale schulden van zijn medecontractant. sociales de son cocontractant.
[...] [...]
De hoofdelijke aansprakelijkheid wordt beperkt tot de totale prijs van La responsabilité solidaire est limitée au prix total des travaux, non
de werken toevertrouwd aan de aannemer of onderaannemer exclusief compris la taxe sur la valeur ajoutée, concédés à l'entrepreneur, ou
belasting over de toegevoegde waarde. au sous-traitant.
[...] [...]
Men verstaat onder eigen sociale schulden, het geheel van de sommen On entend par dettes sociales propres, l'ensemble des sommes qu'un
die verschuldigd kunnen zijn aan de Rijksdienst voor de Sociale employeur est susceptible de devoir à l'Office national de sécurité
Zekerheid in zijn hoedanigheid van werkgever. De Koning stelt hiervan een lijst op. sociale en sa qualité d'employeur. Le Roi en établit la liste.
[...] [...]
§ 4. De opdrachtgever die voor de in § 1 vermelde werken een deel of § 4. Le commettant qui effectue le paiement de tout ou partie du prix
het geheel van de prijs betaalt aan een aannemer die op het ogenblik des travaux visés au § 1er, à un entrepreneur qui, au moment du
van de betaling sociale schulden heeft, is verplicht bij die betaling paiement, a des dettes sociales, est tenu, lors du paiement, de
35 pct. van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief de belasting retenir et de verser 35 p.c. du montant dont il est redevable, non
over de toegevoegde waarde, in te houden en te storten aan voormelde compris la taxe sur la valeur ajoutée, à l'Office national précité,
Rijksdienst, volgens de modaliteiten bepaald door de Koning. selon les modalités déterminées par le Roi.
[...] [...]
De in deze paragraaf bedoelde inhoudingen en stortingen worden in Le cas échéant, les retenues et versements visés au présent paragraphe
voorkomend geval beperkt tot het bedrag van de schulden van de sont limités au montant des dettes de l'entrepreneur ou sous-traitant
au moment du paiement.
aannemer of onderaannemer op het ogenblik van de betaling. Lorsque la retenue et le versement visés au présent paragraphe ont été
Wanneer de in deze paragraaf bedoelde inhouding en storting correct effectués correctement lors de chaque paiement de tout ou partie du
zijn uitgevoerd bij elke betaling van een deel of het geheel van de prix des travaux à un entrepreneur ou un sous-traitant qui, au moment
prijs aan een aannemer of onderaannemer die op het ogenblik van de du paiement, a des dettes sociales, la responsabilité solidaire visée
betaling sociale schulden heeft, wordt de in § 3 bedoelde hoofdelijke au § 3 n'est pas appliquée.
aansprakelijkheid niet toegepast. Lorsque la retenue et le versement visés au présent paragraphe n'ont
Wanneer de in deze paragraaf bedoelde inhouding en storting niet pas été effectués correctement lors de chaque paiement de tout ou
correct zijn uitgevoerd bij elke betaling van een deel of het geheel partie du prix des travaux à un entrepreneur ou un sous-traitant qui,
van de prijs aan een aannemer of onderaannemer die op het ogenblik van au moment du paiement, a des dettes sociales, les montants
de betaling sociale schulden heeft, worden bij de toepassing van de in éventuellement versés sont déduits, lors de l'application de la
§ 3 bedoelde hoofdelijke aansprakelijkheid de eventueel gestorte responsabilité solidaire visée au § 3, du montant pour lequel le
bedragen in mindering gebracht van het bedrag waarvoor de commettant ou l'entrepreneur est rendu responsable.
opdrachtgever of de aannemer aansprakelijk wordt gesteld.
[...] [...]
§ 5. Onverminderd de toepassing van de sancties voorzien in artikel § 5. Sans préjudice de l'application des sanctions prévues par
35, eerste lid, 3, is de opdrachtgever die de in § 4, eerste lid, l'article 35, alinéa 1er, 3, le commettant qui n'a pas effectué le
bedoelde storting niet verricht heeft, benevens de betaling van het te versement visé au § 4, alinéa 1er, est redevable à l'Office national
storten bedrag, aan de voormelde Rijksdienst bovendien een bijslag précité, outre le montant à verser, d'une majoration égale au montant
verschuldigd gelijk aan het te betalen bedrag. à payer.
[...] [...]
De Koning kan bepalen onder welke voorwaarden de bijslag kan worden Le Roi peut déterminer sous quelles conditions la majoration peut être
verminderd ». réduite ».
Artikel 28 van het koninklijk besluit van 27 december 2007 « tot L'article 28 de l'arrêté royal du 27 décembre 2007 « portant exécution
uitvoering van het artikel 53 van het Wetboek van de minnelijke en de l'article 53 du Code du recouvrement amiable et forcé des créances
gedwongen invordering van fiscale en niet-fiscale schuldvorderingen en
van de artikelen 12, 30bis en 30ter van de wet van 27 juni 1969 tot fiscales et non fiscales et des articles 12, 30bis et 30ter de la loi
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant
maatschappelijke zekerheid der arbeiders en van artikel 6ter van de la sécurité sociale des travailleurs et de l'article 6ter, de la loi
wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij du 4 août 1996 relative au bien-être des travailleurs lors de
de uitvoering van hun werk », zoals gewijzigd bij het koninklijk l'exécution de leur travail », tel qu'il a été modifié par l'arrêté
besluit van 17 juli 2013, bepaalt de voorwaarden voor het verminderen royal du 17 juillet 2013, détermine les conditions de réduction de la
van de in artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969 bedoelde bijslag. majoration visée à l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969.
B.3.1. Het oorspronkelijke artikel 30bis werd in de wet van 27 juni B.3.1. L'article 30bis originaire a été inséré dans la loi du 27 juin
1969 ingevoegd bij de wet van 4 augustus 1978 « tot economische 1969 par la loi du 4 août 1978 « de réorientation économique ». Cette
heroriëntering ». Die bepaling maakte deel uit van een geheel van disposition faisait partie d'un ensemble de mesures visant à lutter,
maatregelen ter bestrijding, op een meer doeltreffende wijze dan in de manière plus efficace que dans le passé, contre les pratiques
het verleden, van de bedrieglijke praktijken van de koppelbazen, die, frauduleuses des pourvoyeurs de main-d'oeuvre, qui se traduisent,
enerzijds, bestaan in het niet betalen van sociale bijdragen, de d'une part, par le non-paiement des cotisations de sécurité sociale,
bedrijfsvoorheffing en de btw en, anderzijds, in het bezetten van een du précompte professionnel et de la taxe sur la valeur ajoutée et,
belangrijk aantal werkplaatsen, hetzij door personen die sociale d'autre part, par l'occupation d'un nombre important de postes de
uitkeringen genieten (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen en travail soit par des personnes bénéficiant d'allocations sociales
ZIV-uitkeringen) en wier prestaties in strijd zijn met de betrokken (pension, allocations de chômage et indemnités AMI) et effectuant des
uitkeringsreglementering, hetzij door buitenlanders die niet prestations en violation des règles qui régissent l'octroi de ces
gemachtigd zijn te werken. In beide gevallen is het effect een even allocations, soit par des étrangers non autorisés à travailler, ce
grote vermindering van het aanbod voor de werknemers die een qui, dans un cas comme dans l'autre, a pour effet de réduire les
regelmatige betrekking zoeken (Parl. St., Senaat, 1977-1978, nr. offres pour les demandeurs d'emploi réguliers (Doc. parl., Sénat,
415-1, p. 36). 1977-1978, n° 415-1, p. 36).
Het stelsel van de registratie van de aannemers strekte ertoe door Le système de l'enregistrement des entrepreneurs tendait à garantir,
middel van grondige onderzoeken de correcte toepassing door hen van de au moyen de vérifications approfondies, que ceux-ci appliquent
fiscale en sociale wetgeving te waarborgen (ibid., p. 38). Het was de correctement la législation fiscale et sociale (ibid., p. 38).
bedoeling van de wetgever « ertoe te komen dat geen beroep meer wordt L'intention du législateur était « d'en arriver à ce qu'il ne soit
gedaan op personen van wie verwacht kan worden dat ze hun plus fait appel à des personnes dont on peut craindre qu'elles ne
verplichtingen als werkgever niet zullen naleven » (ibid., p. 39). rempliront pas leurs obligations d'employeur » (ibid., p. 39).
B.3.2. In die oorspronkelijke versie hield artikel 30bis van de wet B.3.2. Dans cette version initiale, l'article 30bis de la loi du 27
van 27 juni 1969 voor de opdrachtgever de verplichting in om te werken juin 1969 impliquait pour le commettant l'obligation de travailler
met een geregistreerde aannemer, op straffe van een hoofdelijke avec un entrepreneur enregistré, sous peine d'être solidairement
aansprakelijkheid voor de bijdragen voor sociale zekerheid, de responsable des cotisations, des majorations de cotisations et des
bijdrageopslagen en de verwijlintresten verschuldigd door de aannemer intérêts de retard dus par l'entrepreneur à l'Office national de
aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Die aansprakelijkheid was
beperkt tot 50 % van de totale prijs van het werk, exclusief de sécurité sociale. Cette responsabilité était limitée à 50 % du prix
belasting over de toegevoegde waarde. total des travaux, non compris la taxe sur la valeur ajoutée.
Degene die een beroep deed op een niet-geregistreerde aannemer, was Celui qui faisait appel à un entrepreneur non enregistré était tenu,
verplicht om bij iedere betaling die hij aan die medecontractant deed, lors de chaque paiement qu'il effectuait à ce cocontractant, de
15 % van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief de belasting retenir et de verser à l'Office national de sécurité sociale 15 % du
over de toegevoegde waarde, in te houden en door te storten aan de montant dont il était redevable, non compris la taxe sur la valeur
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. De aldus gestorte bedragen werden
in voorkomend geval in mindering gebracht van de hoofdelijke ajoutée. Les montants ainsi versés étaient déduits, le cas échéant, de
aansprakelijkheid voor de sociale schulden. la responsabilité solidaire pour les dettes sociales.
B.3.3. Die regeling werd door het Hof van Justitie van de Europese B.3.3. La Cour de justice de l'Union européenne a jugé que ce régime
Unie in strijd met het vrij verkeer van diensten geacht, aangezien zij était contraire à la libre prestation des services, parce qu'il
op onevenredige wijze de toegang van niet in België geregistreerde constituait, pour les entrepreneurs non enregistrés en Belgique, une
aannemers tot de Belgische markt bemoeilijkte (HvJ, 9 november 2006, entrave disproportionnée au marché belge (CJCE, 9 novembre 2006,
C-433/04, Commissie t. België, punten 30-42). C-433/04, Commission c. Belgique, points 30-42).
Met de volledige vervanging van artikel 30bis van de wet van 27 juni En remplaçant intégralement l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969
1969 bij artikel 55 van de programmawet van 27 april 2007 beoogde de par l'article 55 de la loi-programme du 27 avril 2007, le législateur
wetgever de hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden in a cherché à mettre la responsabilité solidaire en matière de dettes
overeenstemming te brengen met dat arrest van het Hof van Justitie van sociales en conformité avec cet arrêt de la Cour de justice de l'Union
de Europese Unie, alsook met de wet van 16 januari 2003 « tot européenne, ainsi qu'avec la loi du 16 janvier 2003 « portant création
oprichting van een Kruispuntbank van Ondernemingen, tot modernisering d'une Banque-Carrefour des Entreprises, modernisation du registre de
van het handelsregister, tot oprichting van erkende commerce, création de guichets-entreprises agréés et portant diverses
ondernemingsloketten en houdende diverse bepalingen », zonder evenwel dispositions », sans négliger pour autant l'objectif initial, à savoir
de initiële doelstelling, de strijd tegen de praktijken van de
koppelbazen, te veronachtzamen. In de parlementaire voorbereiding werd lutter contre les pratiques des pourvoyeurs de main-d'oeuvre. A cet
daaromtrent het volgende vermeld : égard, il est dit dans les travaux préparatoires :
« Het nieuw opgezette mechanisme heeft als hoeksteen de verplichting « Le nouveau mécanisme mis en place trouve sa pierre angulaire dans
voor de opdrachtgever of de aannemer om de inhouding slechts uit te l'obligation pour le commettant ou l'entrepreneur d'effectuer une
voeren in het geval van het bestaan van sociale en/of retenue uniquement en cas d'existence de dettes sociales et/ou
belastingschulden in hoofde van de aannemer of de onderaannemer fiscales dans le chef de l'entrepreneur ou du sous-traitant
medecontractant [...]. cocontractant [...].
De hoofdelijke aansprakelijkheid wordt enkel behouden in hoofde van de La responsabilité solidaire est seulement maintenue dans le chef du
medecontractant van de aannemer of de onderaannemer wanneer de cocontractant de l'entrepreneur ou du sous-traitant lorsque les
inhoudingen niet correct werden uitgevoerd. retenues n'ont pas été effectuées correctement.
[...] [...]
Wat de opmerking betreft dat de opdrachtgever/aannemer niet in de Quant à la remarque que le maître de l'ouvrage ou l'entrepreneur ne
toekomst kan kijken om te zien of zijn aannemer geen schulden zal peut pas regarder dans le futur pour voir si son entrepreneur aura des
hebben in de loop van de uitvoering van de overeenkomst, moet worden dettes dans le cours de l'exécution du contrat, il faut attirer
gewezen op het feit dat de hoofdelijke aansprakelijkheid voor dit l'attention sur le fait que la responsabilité solidaire pour de telles
soort schulden niet mag wegvallen omdat dit anders de aannemers de dettes ne peut pas être abandonnée parce que ceci donnerait aux
mogelijkheid zou kunnen geven om zich derwijze te organiseren dat er entrepreneurs l'occasion de s'organiser de telle façon qu'il n'y ait
nooit schulden zijn op het ogenblik van het afsluiten van de jamais de dettes au moment de la conclusion du contrat. Les dettes
overeenkomst. De latere schulden zouden dan eventueel ten laste kunnen ultérieures pourraient être éventuellement à charge d'un autre maître
vallen van een andere opdrachtgever, voor zover er nog een andere
opdrachtgever komt. Dit is derhalve niet te verantwoorden in de strijd de l'ouvrage pour autant qu'il y en ait un. Ceci n'est pas justifiable
tegen fiscale en sociale fraude » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC dans la lutte contre la fraude fiscale et sociale » (Doc. parl.,
51-3058/001, pp. 17-21). Chambre, 2006-2007, DOC 51-3058/001, pp. 17-21).
B.3.4. In die nieuwe versie van artikel 30bis van de wet van 27 juni B.3.4. Dans cette nouvelle version de l'article 30bis de la loi du 27
1969 werd de verplichting om met een geregistreerde aannemer te juin 1969, l'obligation de travailler avec un entrepreneur enregistré
werken, vervangen door de verplichting, voor de opdrachtgever die geen a été remplacée par l'obligation, pour le commettant qui n'est pas une
natuurlijke persoon is die werken uitsluitend voor privédoeleinden personne physique qui fait exécuter des travaux à des fins strictement
laat uitvoeren, om na te gaan of de aannemer op het ogenblik van het privées, de vérifier si l'entrepreneur a des dettes sociales au moment
sluiten van de overeenkomst of in de loop van de overeenkomst sociale de la conclusion de la convention ou au cours de son exécution. Si
schulden heeft. Indien dat het geval is, is hij krachtens artikel c'est le cas, il est tenu, conformément à l'article 30bis, § 4, alinéa
30bis, § 4, eerste lid, van de wet van 27 juni 1969 verplicht om bij 1er, de la loi du 27 juin 1969, lors de chaque paiement, de retenir et
elke betaling 35 % van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief de de verser à l'Office national de sécurité sociale 35 % du montant dont
belasting over de toegevoegde waarde, in te houden en te storten aan il est redevable, non compris la taxe sur la valeur ajoutée. Le cas
de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Die inhoudingen en stortingen échéant, ces retenues et versements sont limités au montant des dettes
worden in voorkomend geval beperkt tot het bedrag van de schulden van
de aannemer op het ogenblik van de betaling. de l'entrepreneur au moment du paiement.
Indien de opdrachtgever die verplichting niet nakomt, is hij krachtens Si le commettant ne respecte pas cette obligation, il est,
artikel 30bis, § 3, van de wet van 27 juni 1969 hoofdelijk conformément à l'article 30bis, § 3, de la loi du 27 juin 1969,
aansprakelijk voor de betaling van de sociale schulden van zijn solidairement responsable du paiement des dettes sociales de son
medecontractant. De hoofdelijke aansprakelijkheid wordt beperkt tot de cocontractant. La responsabilité solidaire est limitée au prix total
totale prijs van de werken toevertrouwd aan de aannemer, exclusief de des travaux confiés à l'entrepreneur, non compris la taxe sur la
belasting over de toegevoegde waarde. De bedragen die overeenkomstig valeur ajoutée. Les montants éventuellement versés conformément à
artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 juni 1969 eventueel zijn l'article 30bis, § 4, de la loi du 27 juin 1969 sont alors déduits,
gestort, worden bij de toepassing van de in paragraaf 3 bedoelde lors de l'application de la responsabilité solidaire visée au
hoofdelijke aansprakelijkheid dan in mindering gebracht van het bedrag
waarvoor de opdrachtgever aansprakelijk wordt gesteld. paragraphe 3, du montant pour lequel le commettant est rendu
responsable.
Overeenkomstig het in het geding zijnde artikel 30bis, § 5, eerste Conformément à l'article 30bis, § 5, alinéa 1er, en cause, de la loi
lid, van de wet van 27 juni 1969 is de opdrachtgever, indien hij de du 27 juin 1969, si le commettant n'a pas effectué le versement de la
storting van de inhouding van 35 % van het door hem verschuldigde retenue de 35 % du montant dont il est redevable, en application du
bedrag, met toepassing van paragraaf 4 van artikel 30bis, niet heeft paragraphe 4 de l'article 30bis, il est alors redevable, outre le
verricht, dan benevens het te storten bedrag een bijslag verschuldigd montant à verser, d'une majoration égale à ce montant.
die gelijk is aan dat bedrag.
Ten gronde Quant au fond
B.4. Met de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.4. La première question préjudicielle invite la Cour à statuer sur
te spreken over de bestaanbaarheid van artikel 30bis, § 5, van de wet la compatibilité de l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969
van 27 juni 1969 met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que cette
die bepaling, enerzijds, de categorie van de « opdrachtgevers » die te disposition traite de la même manière, en leur imposant la même
goeder trouw zijn en, anderzijds, de categorie van de « opdrachtgevers majoration, d'une part, la catégorie des « commettants » de bonne foi
» aan wie die eigenschap niet kan worden toegekend, op dezelfde manier et, d'autre part, la catégorie des « commettants » auxquels il n'y a
behandelt, door hun dezelfde bijslag op te leggen, terwijl die pas lieu de reconnaître cette qualité, alors que ces personnes se
personen zich in fundamenteel verschillende situaties zouden bevinden. trouveraient dans des situations fondamentalement différentes.
Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit te La seconde question préjudicielle invite la Cour à statuer sur la
spreken over de bestaanbaarheid van artikel 30bis, § 5, van de wet van compatibilité de l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969 avec
27 juni 1969 met artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er
artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits
voor de rechten van de mens en met, in voorkomend geval, artikel 6 van de l'homme et avec, le cas échéant, l'article 6 de cette Convention,
dat Verdrag, in zoverre de in het geding zijnde bepaling voorziet in « en ce que la disposition en cause prévoit « une majoration se cumulant
een bijslag die wordt gecumuleerd met twee andere mechanismen van à deux autres mécanismes de réparation, sans donner ni à l'ONSS ni au
herstel, zonder de mogelijkheid te geven, noch aan de RSZ, noch aan de juge judiciaire la possibilité de diminuer le montant de cette
justitiële rechter, om het bedrag van die bijslag te verminderen
wanneer de voormelde cumulatie tot een sanctie leidt die niet majoration quand le cumul prémentionné entraîne une sanction
evenredig is met de ten laste gelegde feiten ». disproportionnée aux faits reprochés ».
B.5. Het voor de verwijzende rechter gebrachte geschil heeft B.5. Le litige porté devant le juge a quo porte sur l'appel de
betrekking op het hoger beroep van de Rijksdienst voor Sociale l'Office national de sécurité sociale dirigé contre un jugement
Zekerheid dat is gericht tegen een vonnis dat de betaling van de in assortissant d'un sursis le paiement de la majoration visée à
artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969 bedoelde bijslag l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969.
gepaard doet gaan met een uitstel.
De verwijzende rechter stelt te dezen vast dat de goede trouw van de Le juge a quo constate en l'espèce que la bonne foi du débiteur est
schuldenaar overduidelijk is en niet wordt betwist door de Rijksdienst évidente et n'est pas contestée par l'Office national de sécurité
voor Sociale Zekerheid, en dat de in het geding zijnde bijslag, sociale, et que la majoration en cause prévue par le paragraphe 5 de
bedoeld in paragraaf 5 van artikel 30bis van de wet van 27 juni 1969, l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 se cumule aux deux autres
wordt gecumuleerd met de twee andere mechanismen van herstel die in de paragrafen 3 en 4 van hetzelfde artikel zijn bedoeld. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag B.6. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet zich overigens ertegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke mécanismes de réparation prévus par les paragraphes 3 et 4 du même article. La Cour limite son examen à cette situation. Quant à la première question préjudicielle B.6. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure
verantwoording bestaat. critiquée, sont essentiellement différentes.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.7.1. Door erin te voorzien dat de in het geding zijnde bijslag B.7.1. En prévoyant que la majoration en cause est due par les
verschuldigd is door de opdrachtgevers die een beroep doen op een commettants qui font appel à un entrepreneur ayant des dettes sociales
aannemer die sociale schulden heeft en die de in artikel 30bis, § 4, et qui n'ont pas effectué la retenue visée à l'article 30bis, § 4, de
van de wet van 27 juni 1969 bedoelde inhouding niet hebben verricht, la loi du 27 juin 1969, le législateur traite de manière identique,
behandelt de wetgever, enerzijds, de opdrachtgevers die « te goeder trouw » zijn en, anderzijds, die welke dat niet zouden zijn, op identieke wijze. B.7.2. Ten aanzien van de te dezen nagestreefde doelstellingen, die in B.3.3 zijn vermeld, bevinden de voormelde categorieën zich met betrekking tot het verschuldigd zijn van de in het geding zijnde bijslag niet in een fundamenteel verschillende situatie, aangezien zij opdrachtgevers zijn die werken laten uitvoeren door aannemers die sociale schulden hebben op het ogenblik van het sluiten van de overeenkomst of tijdens de uitvoering ervan en die de in artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 juni 1969 bedoelde inhouding niet verrichten. d'une part, les commettants « de bonne foi » et, d'autre part, ceux qui ne le seraient pas. B.7.2. Au regard des objectifs poursuivis en l'espèce, mentionnés en B.3.3, les catégories précitées ne se trouvent pas, en ce qui concerne la débition de la majoration en cause, dans une situation fondamentalement différente, dès lors qu'ils sont des commettants qui font exécuter des travaux par des entrepreneurs ayant des dettes sociales au moment de la conclusion du contrat ou au cours de son exécution et qui n'effectuent pas la retenue visée à l'article 30bis,
De in het in het geding zijnde artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 § 4, de la loi du 27 juin 1969.
juni 1969 bedoelde bijslag is immers enkel van toepassing wanneer de La majoration prévue par l'article 30bis, § 5, en cause, de la loi du
27 juin 1969 ne s'applique en effet que lorsque le commettant ne
opdrachtgever de verplichting tot inhouding niet naleeft die respecte pas l'obligation de retenue découlant de l'article 30bis, §
voortvloeit uit artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 juni 1969, 4, de la loi du 27 juin 1969, dont l'application constitue « la pierre
waarvan de toepassing de « hoeksteen » vormt van het bij de
programmawet van 27 april 2007 ingevoerde systeem (Parl. St., Kamer, angulaire » du système mis en place par la loi-programme du 27 avril
2006-2007, DOC 51-3058/001, p. 17). 2007 (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3058/001, p. 17).
B.7.3. Met de verplichting, neergelegd in artikel 30bis, § 4, eerste B.7.3. En imposant aux commettants des travaux visés à l'article
lid, van de wet van 27 juni 1969, om 35 % van het door hen 30bis, § 1er, de la loi du 27 juin 1969, l'obligation, prévue au
verschuldigde bedrag, exclusief de belasting over de toegevoegde paragraphe 4, alinéa 1er, du même article, de retenir et de verser à
waarde, in te houden en te storten aan de Rijksdienst voor Sociale l'Office national de sécurité sociale 35 % du montant dont ils sont
Zekerheid, heeft de wetgever de opdrachtgevers van de in artikel 30bis, § 1, bedoelde werken willen responsabiliseren in de strijd tegen de sociale fraude. Die verplichting beoogt, enerzijds, de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid toe te laten de sociale bijdragen in te vorderen die de aannemer niet heeft betaald en, anderzijds, te vermijden dat aannemers, door hun sociale verplichtingen niet na te komen, op oneerlijke wijze concurreren met aannemers die hun sociale verplichtingen wel nakomen. De opdrachtgever kan ervoor kiezen niet met een dergelijke aannemer samen te werken of de voormelde inhoudingsplicht te eerbiedigen. redevables, non compris la taxe sur la valeur ajoutée, le législateur a voulu les responsabiliser dans la lutte contre la fraude sociale. Cette obligation vise, d'une part, à permettre à l'Office national de sécurité sociale de recouvrer les cotisations sociales impayées par l'entrepreneur et, d'autre part, à éviter que des entrepreneurs qui ne respectent pas leurs obligations sociales fassent une concurrence déloyale à ceux qui les respectent. Le commettant peut choisir de ne pas collaborer avec un tel entrepreneur ou de respecter l'obligation de retenue précitée.
B.7.4. De wetgever vermocht te oordelen dat die responsabilisering van B.7.4. Le législateur a pu estimer que cette responsabilisation des
de opdrachtgevers nodig was om de strijd tegen de sociale fraude op commettants était nécessaire pour mener efficacement la lutte contre
een efficiënte wijze te voeren. Bovendien kan die verplichting, die la fraude sociale. De plus, cette obligation, qui ne s'applique pas,
krachtens artikel 30bis, § 10, van de wet van 27 juni 1969 niet van toepassing is op de opdrachtgever, natuurlijke persoon, die werken uitsluitend voor privédoeleinden laat uitvoeren, eenvoudig worden nageleefd door via de daarvoor bestemde website op te zoeken of de betrokken aannemer zijn sociale bijdragen heeft betaald. Die website laat overigens toe meteen de vereiste inhouding voor te bereiden. B.7.5. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, is het niet zonder redelijke verantwoording om de in B.7.1 bedoelde categorieën van personen op identieke wijze aan het principieel verschuldigd zijn van de in het geding zijnde bijslag te onderwerpen. Die vaststelling wordt, rekening houdend met de strafrechtelijke aard van de in het geding zijnde bijslag, evenwel afhankelijk gesteld van het bestaan van mechanismen die het mogelijk maken met name met de en vertu de l'article 30bis, § 10, de la loi du 27 juin 1969, au commettant personne physique qui fait exécuter des travaux à des fins strictement privées, peut être facilement respectée en vérifiant sur le site internet prévu à cet effet si l'entrepreneur en question a payé ses cotisations sociales. Ce site internet permet d'ailleurs de préparer d'emblée la retenue exigée. B.7.5. Compte tenu de ce qui précède, il n'est pas sans justification raisonnable de soumettre de manière identique les catégories de personnes visées en B.7.1 à la débition de principe de la majoration en cause. Ce constat est néanmoins subordonné, compte tenu de la nature pénale de la majoration en cause, à l'existence de mécanismes permettant de
goede trouw van de opdrachtgever rekening te houden, elementen die aan tenir compte notamment de la bonne foi du commettant, éléments qui
bod komen in het kader van het onderzoek van de tweede prejudiciële sont abordés dans le cadre de l'examen de la seconde question
vraag. préjudicielle.
B.8. Onder voorbehoud van het antwoord op de tweede prejudiciële B.8. Sous réserve de la réponse à la seconde question préjudicielle,
vraag, dient de eerste prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. la première question préjudicielle appelle une réponse négative.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la seconde question préjudicielle
B.9.1. Aangezien artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het B.9.1. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Europees Verdrag voor de rechten van de mens een draagwijdte heeft die européenne des droits de l'homme ayant une portée analogue à celle de
analoog is met die van artikel 16 van de Grondwet, vormen de erin l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient forment
vervatte waarborgen een onlosmakelijk geheel met die welke zijn un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans cette
opgenomen in artikel 16 van de Grondwet, zodat het Hof, bij zijn disposition constitutionnelle, de sorte que la Cour en tient compte
toetsing van de in het geding zijnde bepaling, rekening ermee houdt. lors de son contrôle de la disposition en cause.
B.9.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees B.9.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens biedt niet alleen bescherming européenne des droits de l'homme offre une protection non seulement
tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede contre une expropriation ou une privation de propriété (premier
zin), maar ook tegen elke verstoring van genot van de eigendom (eerste alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le
alinea, eerste zin) en elke regeling van het gebruik van de eigendom (tweede alinea). droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase) et contre
Elke inmenging in het recht op eigendom dient een billijk evenwicht toute réglementation de l'usage des biens (deuxième alinéa).
tot stand te brengen tussen de vereisten van het algemeen belang en Toute ingérence dans le droit de propriété doit réaliser un juste
van de bescherming van het recht van eenieder op het ongestoorde genot équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de la
van de eigendom, waarbij dient te worden vastgesteld dat de wetgever protection du droit au respect des biens, et il y a lieu de constater
te dezen over een ruime beoordelingsvrijheid beschikt. Er moet que le législateur dispose à cet égard d'une large liberté
derhalve een redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de d'appréciation. Il doit dès lors exister un rapport raisonnable de
aangewende middelen en het nagestreefde doel. proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is eveneens van oordeel La Cour européenne des droits de l'homme considère également que les
dat de lidstaten ter zake over een grote appreciatiemarge beschikken Etats membres disposent en la matière d'une grande marge
(EHRM, 2 juli 2013, R.Sz. t. Hongarije, § 38). d'appréciation (CEDH, 2 juillet 2013, R.Sz. c. Hongrie, § 38).
B.10. Een maatregel is een strafsanctie in de zin van artikel 6, lid B.10. Une mesure constitue une sanction pénale au sens de l'article 6,
1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme si
volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter elle a un caractère pénal selon sa qualification en droit interne ou
heeft of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de s'il ressort de la nature de l'infraction, à savoir la portée générale
algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de et le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit
bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog, indien
uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat, d'une sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la
blijkt dat hij een bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft sévérité de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère
(EHRM, grote kamer, 15 november 2016, A en B t. Noorwegen, § § punitif et donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 15 novembre 2016, A
105-107; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, § 53; et B c. Norvège, § § 105-107; grande chambre, 10 février 2009,
grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland, § § 30-31). Zolotoukhine c. Russie, § 53; grande chambre, 23 novembre 2006,
B.11.1. Zoals in B.3.3 is vermeld, beoogt de nieuwe versie van artikel Jussila c. Finlande, § § 30-31).
30bis van de wet van 27 juni 1969, zoals vervangen bij artikel 55 van B.11.1. Comme il est dit en B.3.3, la nouvelle version de l'article
de programmawet van 27 april 2007, de hoofdelijke aansprakelijkheid 30bis de la loi du 27 juin 1969, telle qu'elle a été remplacée par
voor sociale schulden in overeenstemming te brengen met het vrij l'article 55 de la loi-programme du 27 avril 2007, tend à mettre la
verkeer van diensten, zonder evenwel de initiële doelstelling, responsabilité solidaire en matière de dettes sociales en conformité
avec la libre prestation des services, sans négliger pour autant
namelijk de strijd tegen de praktijken van de koppelbazen, te l'objectif initial, à savoir lutter contre les pratiques des
veronachtzamen. pourvoyeurs de main-d'oeuvre.
B.11.2. De in artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969 bedoelde B.11.2. La majoration visée à l'article 30bis, § 5, de la loi du 27
juin 1969 peut, dans certains cas, s'avérer très lourde. Cette
bijslag kan in sommige gevallen zeer groot zijn. Die bijslag heeft majoration a notamment pour objet de prévenir et de sanctionner un
inzonderheid tot doel een niet-nakoming van de in artikel 30bis, § 4, manquement à la règle édictée par l'article 30bis, § 4, de la loi du
van de wet van 27 juni 1969 gestelde regel te voorkomen en te 27 juin 1969. Lorsque la retenue et le versement exigés par cette
bestraffen. Wanneer de bij die bepaling vereiste inhouding en storting disposition n'ont pas été effectués correctement, la majoration en
niet correct zijn uitgevoerd, wordt de in het geding zijnde bijslag cause se cumule à la responsabilité prévue par l'article 30bis, § 3,
gecumuleerd met de in artikel 30bis, § 3, van dezelfde wet bedoelde de la même loi, outre la retenue exigée par l'article 30bis, § 4, de
aansprakelijkheid, naast de bij artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 la loi du 27 juin 1969, dont le versement peut alors être déduit du
juni 1969 vereiste inhouding, waarvan de storting dan in mindering kan montant pour lequel le commettant est rendu solidairement responsable.
worden gebracht van het bedrag waarvoor de opdrachtgever hoofdelijk
aansprakelijk wordt gesteld.
Zoals het Hof bij zijn arrest nr. 86/2007 ten aanzien van een Comme la Cour l'a jugé par son arrêt n° 86/2007 du 20 juin 2007 à
soortgelijke bijslag, bedoeld in het vroegere artikel 30bis, § 3, l'égard d'une majoration analogue prévue par l'ancien article 30bis, §
derde lid, van de wet van 27 juni 1969, heeft geoordeeld, heeft de in 3, alinéa 3, de la loi du 27 juin 1969, la majoration en cause n'a pas
het geding zijnde bijslag niet tot doel schade te herstellen die is
berokkend aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. De persoon die pour but de réparer un dommage causé à l'Office national de sécurité
vooraf de sanctie kent die hij riskeert op te lopen en die de sociale. Connaissant à l'avance la sanction qu'elle risque d'encourir,
voormelde regel niet in acht neemt, wordt ertoe aangezet die na te la personne qui ne respecte pas la règle précitée est incitée à la
leven. De omstandigheid dat de in het geding zijnde bijslag gelijk is respecter. La circonstance que la majoration en cause soit égale au
aan het bedrag van de in artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 juni montant de la retenue visée à l'article 30bis, § 4, de la loi du 27
1969 bedoelde inhouding, terwijl de in het voormelde arrest nr.
86/2007 bedoelde bijslag gelijk was aan het dubbel van het ontdoken juin 1969, alors que la majoration visée par l'arrêt n° 86/2007
bedrag, wijzigt niet het overwegend repressieve doel dat te dezen met précité était égale au double du montant éludé, ne modifie pas
de in het geding zijnde maatregel wordt nagestreefd, die wordt l'objectif répressif prédominant poursuivi en l'espèce par la mesure
gecumuleerd met de in artikel 30bis, § § 3 en 4, van de wet van 27 en cause, qui se cumule aux mesures prévues par l'article 30bis, § § 3
juni 1969 bedoelde maatregelen. et 4, de la loi du 27 juin 1969.
Die bijslag, die bijgevolg een overwegend repressief karakter heeft, Possédant dès lors un caractère répressif prédominant, ainsi que le
zoals de verwijzende rechter opmerkt, vormt een sanctie van relève le juge a quo, cette majoration est une sanction de nature
strafrechtelijke aard in de zin van artikel 6, lid 1, van het Europees pénale au sens de l'article 6, paragraphe 1er, de la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens. Hij moet bijgevolg in européenne des droits de l'homme. Elle doit donc être conforme aux
overeenstemming zijn met de algemene beginselen van het strafrecht. principes généraux du droit pénal.
Die bijslag is echter geen straf in de zin van artikel 1 van het Toutefois, cette majoration n'est pas une peine au sens de l'article 1er
Strafwetboek, zodat de interne regels van het strafrecht en de du Code pénal, de telle sorte que les règles internes du droit pénal
strafrechtspleging als dusdanig niet daarop van toepassing zijn. et de la procédure pénale ne lui sont pas, en tant que telles, applicables.
B.11.3. Anders dan in het voormelde arrest nr. 86/2007 maken de feiten B.11.3. Contrairement à ce qui est le cas dans l'arrêt n° 86/2007
bedoeld in artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni 1969, zoals het précité, les faits visés par l'article 30bis, § 5, de la loi du 27
op het voor het verwijzende rechtscollege hangende geschil van juin 1969, tel qu'il est applicable au litige pendant devant la
toepassing is, geen strafrechtelijk misdrijf uit en kunnen zij dus juridiction a quo, ne constituent pas une infraction pénale et ne sont
niet voor de correctionele rechtbank worden vervolgd. Het beginsel van donc pas passibles de poursuites devant le tribunal correctionnel. Le
gelijkheid en niet-discriminatie vereist in dat geval niet dat een principe d'égalité et de non-discrimination n'exige pas, dans ce cas,
parallellisme zou bestaan tussen de maatregelen van individualisering qu'un parallélisme existe entre les mesures d'individualisation de la
van de straf. peine.
B.12.1. Het staat evenwel aan het Hof te onderzoeken of de wetgever, B.12.1. Toutefois, il appartient à la Cour de vérifier si, en ce qu'il
door niet toe te staan dat op die bijslag de regels van toepassing ne permet pas que s'appliquent à cette majoration les règles
zijn die het mogelijk maken het beginsel van evenredigheid van de permettant de respecter le principe de proportionnalité des sanctions
strafrechtelijke sancties in acht te nemen, door met name met de goede pénales, en tenant compte notamment de la bonne foi du commettant, le
trouw van de opdrachtgever rekening te houden, artikel 16 van de législateur n'a pas méconnu l'article 16 de la Constitution, lu en
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met, Convention européenne des droits de l'homme et avec, le cas échéant,
in voorkomend geval, artikel 6 van dat Verdrag, niet heeft geschonden. l'article 6 de cette Convention.
B.12.2. Het beginsel van de evenredigheid van de strafrechtelijke of B.12.2. Le principe de la proportionnalité des sanctions pénales ou
administratieve sancties impliceert dat de door de rechter of door de administratives implique que la sanction prononcée par le juge ou par
administratieve overheid uitgesproken sanctie in een redelijke l'autorité administrative doit se trouver dans un rapport raisonnable
verhouding moet staan tot het misdrijf dat ermee wordt bestraft,
rekening houdend met de elementen van de zaak. Dat beginsel zou door de proportionnalité avec l'infraction qu'elle punit, compte tenu des
de wetgever kunnen worden geschonden indien hij aan de éléments de la cause. Ce principe pourrait être violé par le
beoordelingsbevoegdheid van de rechter of van de administratieve overheid al te enge grenzen zou stellen die het hen niet mogelijk maken rekening te houden met de relevante elementen van de zaak, of indien hij een enkele sanctie zou opleggen die kennelijk onevenredig is ten opzichte van de ernst van het gedrag dat hij wilde bestraffen. B.13.1. De in het geding zijnde bepaling voorziet niet in een mogelijkheid om de sanctie die zij invoert, te verminderen door rekening te houden met elementen zoals de antecedenten, de inspanningen, de mogelijkheid van de betrokkene om zijn gedrag te wijzigen, of nog, zijn goede trouw. Hoewel het laatste lid van de in het geding zijnde bepaling aan de Koning weliswaar de mogelijkheid delegeert om te bepalen onder welke voorwaarden de bijslag kan worden verminderd, is een dergelijke législateur s'il enfermait le pouvoir d'appréciation du juge ou de l'autorité administrative dans des limites trop étroites ne leur permettant pas de tenir compte des éléments pertinents de la cause ou s'il imposait une seule sanction manifestement disproportionnée par rapport à la gravité du comportement qu'il entendait sanctionner. B.13.1. La disposition en cause ne prévoit pas de possibilité de diminuer la sanction qu'elle instaure en tenant compte d'éléments tels que les antécédents, les efforts, la possibilité d'amendement de l'intéressé, ou encore sa bonne foi. Si, certes, le dernier alinéa de la disposition en cause délègue au Roi la possibilité de déterminer sous quelles conditions la majoration
delegatie evenwel niet van dien aard dat zij aan de Rijksdienst voor peut être réduite, une telle délégation n'est toutefois pas de nature
Sociale Zekerheid of aan de arbeidsrechtbank de instrumenten biedt die à offrir à l'Office national de sécurité sociale ou au tribunal du
toereikend zijn om het bedrag van de in het geding zijnde bijslag, travail les instruments suffisants pour fixer, conformément au
overeenkomstig het beginsel van evenredigheid van de sancties, vast te principe de la proportionnalité des sanctions, le montant de la
stellen. majoration en cause.
Uit de in het geding zijnde bepaling vloeit voort dat noch de Il résulte de la disposition en cause que ni l'Office national de
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, noch de arbeidsrechtbank rekening sécurité sociale ni le tribunal du travail ne peuvent tenir compte de
kunnen houden met alle relevante elementen van de zaak om het bedrag tous les éléments pertinents de la cause pour diminuer le montant de
van de in het geding zijnde bijslag te verminderen. la majoration en cause.
B.13.2. Zoals in B.11.2 is vermeld, heeft die bijslag een overwegend B.13.2. Comme il est dit en B.11.2, cette majoration a un caractère
repressief karakter en is hij van strafrechtelijke aard in de zin van
artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Het répressif prédominant et est de nature pénale au sens de l'article 6
bedrag van die « bijslag » is immers gelijk aan het bedrag van de de la Convention européenne des droits de l'homme. Cette « majoration
inhouding die niet is verricht, en waarvan de in het geding zijnde » s'élève en effet à un montant égal au montant de la retenue qui n'a
bijslag ertoe strekt het niet storten ervan te voorkomen en te pas été effectuée, et dont la majoration en cause vise à prévenir et
bestraffen. Die strafrechtelijke maatregel komt bovendien boven op het sanctionner le non-versement. Cette mesure pénale s'ajoute en outre au
mechanisme van de in artikel 30bis, § 3, van dezelfde wet bedoelde mécanisme de la responsabilité solidaire visée à l'article 30bis, § 3,
hoofdelijke aansprakelijkheid, dat een vergoedend karakter heeft.
In tegenstelling tot de wegens een strafrechtelijk misdrijf vervolgde de la même loi, qui a, quant à lui, un caractère indemnitaire.
persoon kan de opdrachtgever op wie de in het geding zijnde bijslag Toutefois, contrairement à la personne poursuivie pour une infraction
van toepassing is, geen evenredige sanctie op hem toegepast zien, pénale, le commettant auquel s'applique la majoration en cause ne peut
waarbij rekening wordt gehouden met alle relevante elementen van de se voir appliquer une sanction proportionnée, qui tienne compte de
zaak, aangezien hij geen vermindering van het bedrag van de in het tous les éléments pertinents de la cause, dès lors qu'il ne peut pas
geding zijnde bijslag kan genieten. bénéficier d'une réduction du montant de la majoration en cause.
B.13.3. Daar de sanctie in beginsel onveranderlijk is vastgesteld op B.13.3. Dès lors que la sanction est en principe fixée invariablement
35 % van de prijs van de betrokken werken, ongeacht de omvang daarvan, à 35 % du prix des travaux concernés, quel qu'en soit le montant, elle
kan die sanctie soms zeer hoog zijn. Zij kan in bepaalde gevallen peut parfois s'avérer très élevée. Dans certains cas, cette sanction
dermate afbreuk doen aan de financiële toestand van de persoon aan wie peut porter une atteinte telle à la situation financière de la
ze is opgelegd dat ze een maatregel vormt die niet evenredig is met personne à laquelle elle est infligée qu'elle constitue alors une
het ermee nagestreefde wettige doel, waardoor zij een schending met mesure disproportionnée au but légitime qu'elle poursuit, entraînant
zich meebrengt van het eigendomsrecht dat is gewaarborgd bij artikel 1 une violation du droit de propriété garanti par l'article 1er du
van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de
rechten van de mens (EHRM, 11 januari 2007, Mamidakis t. Griekenland). l'homme (CEDH, 11 janvier 2007, Mamidakis c. Grèce).
B.14. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat artikel 30bis, § 5, van B.14. Il résulte de ce qui précède qu'en ce qu'il ne permet pas à
l'Office national de sécurité sociale ou au tribunal du travail de
réduire le montant de la majoration en cause au regard de tous les
de wet van 27 juni 1969, in zoverre het de Rijksdienst voor Sociale éléments pertinents de la cause, l'article 30bis, § 5, de la loi du 27
Zekerheid of de arbeidsrechtbank niet toelaat het bedrag van de in het
geding zijnde bijslag te verminderen rekening houdend met alle
relevante elementen van de zaak, niet bestaanbaar is met artikel 16 juin 1969 n'est pas compatible avec l'article 16 de la Constitution,
van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste
Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de lu en combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel
mens en met artikel 6 van dat Verdrag. à la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 6
de cette Convention.
B.15. De tweede prejudiciële vraag dient bevestigend te worden B.15. La seconde question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In zoverre het zonder onderscheid van toepassing is op personen die - En ce qu'il s'applique indistinctement à des personnes de bonne foi
te goeder trouw zijn en op personen aan wie die eigenschap niet kan et à des personnes auxquelles il n'y a pas lieu de reconnaître cette
worden toegekend, schendt artikel 30bis, § 5, van de wet van 27 juni qualité, l'article 30bis, § 5, de la loi du 27 juin 1969 « révisant
1969 « tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders » de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. travailleurs » ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
- In zoverre zij het de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of de - En ce qu'elle ne permet pas à l'Office national de sécurité sociale
arbeidsrechtbank niet mogelijk maakt om rekening te houden met alle ou au tribunal du travail de tenir compte de tous les éléments
relevante elementen van de zaak, met name de goede trouw van de « pertinents de la cause, notamment la bonne foi du « commettant », pour
opdrachtgever », teneinde het bedrag te verminderen van de « bijslag » réduire le montant de la « majoration » qu'elle prévoit, la même
waarin zij voorziet, schendt dezelfde bepaling artikel 16 van de disposition viole l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 6 van dat Verdrag. européenne des droits de l'homme et avec l'article 6 de cette Convention.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 9 juli 2020. la Cour constitutionnelle, le 9 juillet 2020.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^