Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 47/2020 van 26 maart 2020 Rolnummer 7058 In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 200bis, § 6, van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Luik Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 47/2020 van 26 maart 2020 Rolnummer 7058 In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 200bis, § 6, van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Luik Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 47/2020 du 26 mars 2020 Numéro du rôle : 7058 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 200bis, § 6, du Code wallon de l'habitation durable, posée par le Tribunal de première instance de Liège, divis La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 47/2020 van 26 maart 2020 Extrait de l'arrêt n° 47/2020 du 26 mars 2020
Rolnummer 7058 Numéro du rôle : 7058
In zake: de prejudiciële vraag betreffende artikel 200bis, § 6, van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 200bis, § 6,
het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen, gesteld door de Rechtbank van du Code wallon de l'habitation durable, posée par le Tribunal de
eerste aanleg Luik, afdeling Luik. première instance de Liège, division Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J.
Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier P.-Y. Moerman et M. Pâques, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 12 november 2018, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 12 novembre 2018, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 23 november 2018, heeft de Rechtbank van greffe de la Cour le 23 novembre 2018, le Tribunal de première
eerste aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vraag instance de Liège, division Liège, a posé la question préjudicielle
gesteld : suivante :
« Schendt artikel 200bis, § 6, van het Waalse Wetboek van de « L'article 200bis, § 6, du Code wallon du logement et de l'habitat
Huisvesting en het Duurzame Wonen de artikelen 10 en 11 van de durable viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lus en
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Verdrag tot combinaison avec l'article 6 de la Convention de sauvegarde des droits
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, de l'homme et des libertés fondamentales en ce qu'il ne permet pas au
in zoverre het de rechtbank van eerste aanleg niet de mogelijkheid tribunal de première instance d'assortir d'un sursis l'amende prévue
biedt om de in die bepaling bedoelde boete gepaard te doen gaan met
een uitstel, terwijl de overtreder het voordeel ervan zou kunnen par cette disposition alors que le contrevenant pourrait en obtenir le
genieten indien hij wegens dezelfde feiten voor de correctionele bénéfice s'il comparaissait devant le tribunal correctionnel en raison
rechtbank verscheen, overeenkomstig artikel 200bis, § 4, van hetzelfde des mêmes faits, conformément à l'article 200bis, § 4, du même Code ?
Wetboek ? ». ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Figurant sous le titre IV (« Dispositions administratives et
B.1.1. Artikel 200bis van het Waalse Wetboek van de Huisvesting en het pénales »), l'article 200bis du Code wallon du logement et de
Duurzame Wonen (opschrift gewijzigd in « Waalse Wetboek van Duurzaam l'habitat durable (intitulé modifié en « Code wallon de l'habitation
Wonen » bij een decreet van 2 mei 2019), opgenomen onder titel IV (« durable » par un décret du 2 mai 2019) investit le fonctionnaire de
Administratieve en strafbepalingen »), machtigt de ambtenaar van de
administratie die de Waalse Regering daartoe aanwijst, ertoe een l'administration désigné par le Gouvernement wallon du pouvoir
administratieve geldboete op te leggen voor bepaalde overtredingen van d'imposer une amende administrative pour certaines infractions au même
hetzelfde Wetboek, zoals het verhuren van gemeenschappelijke woningen Code, telle la mise en location de logements collectifs sans permis de
zonder verhuurvergunning. location.
Dat artikel bepaalt : Il dispose :
« § 1. De ambtenaar van de administratie die de Regering daartoe « § 1er. Le fonctionnaire de l'administration, que le Gouvernement
aanwijst kan een administratieve boete opleggen : désigne à cette fin, peut imposer une amende administrative :
1° aan de houder van zakelijke rechten op de woning en, als deze in 1° au titulaire de droits réels sur le logement et, lorsque celui-ci
huur gegeven wordt, aan de verhuurder en de eventuele bewoner, die est donné en location, au bailleur et à l'occupant éventuel, qui
laat huisvesten in een woning waarvoor toegangs- of woonverbod is permet l'habitation dans un logement dont l'interdiction d'accès ou
d'occupation a été déclarée soit par le bourgmestre en vertu de
opgelegd, hetzij door de burgemeester krachtens artikel 7, derde lid, l'article 7, alinéa 3, ou de l'article 13bis, soit par le Gouvernement
of artikel 13bis, hetzij door de Regering krachtens artikel 7, zesde lid; en vertu de l'article 7, alinéa 6;
2° aan elke persoon die de uitoefening belet van de opdrachten van de 2° à toute personne qui fait obstacle à l'exercice des missions des
erkende ambtenaren en gemeentelijke ambtenaren bedoeld in artikel 5; fonctionnaires et des agents communaux agréés visés à l'article 5;
3° aan de verhuurder die ofwel : 3° au bailleur qui :
a) een in artikel 10 bedoelde woning verhuurt of te huur aanbiedt a) soit loue ou met en location un logement visé à l'article 10 sans
zonder een verhuurvergunning te hebben gekregen; avoir obtenu de permis de location;
b) na het krijgen van een verhuurvergunning, een door of krachtens de b) soit, après obtention d'un permis de location, contrevient à une
artikelen 10 en volgende vastgestelde bepaling overtreedt. disposition arrêtée par ou en vertu des articles 10 et suivants.
De overtredingen worden opgenomen in een onderzoeksrapport dat door de Les infractions sont consignées dans un constat transmis par les
aangewezen ambtenaren en personeelsleden van het bestuur of door het fonctionnaires et agents de l'administration désignés ou par le
gemeentecollege van de gemeente waar de woning gelegen is, en, indien collège communal de la commune où est situé le logement, et, en cas
het college verzuimt op te treden, door de Regering aan de door de d'inaction du collège, par le Gouvernement, au fonctionnaire désigné
Regering aangewezen ambtenaar of aan het openbaar ministerie wordt overgemaakt. par le Gouvernement et au ministère public.
[...] [...]
§ 2. Het bedrag van de administratieve boete schommelt tussen 500 en § 2. L'amende administrative s'élève à un montant compris entre 500 et
12.500 euro per woning. De Regering bepaalt het bedrag van de boete 12.500 euros par logement. Le Gouvernement détermine le montant de
naargelang van het soort vastgestelde overtreding. De Regering kan de l'amende selon le type d'infraction constatée. Chaque année, le
bedragen jaarlijks indexeren. Gouvernement peut indexer les montants.
[...] [...]
§ 4. De overtredingen bedoeld in de eerste paragraaf van dit artikel § 4. Les infractions visées au paragraphe 1er du présent article et à
en in artikel 200ter zijn het voorwerp hetzij van gerechtelijke l'article 200ter font l'objet soit de poursuites pénales, soit d'une
vervolgingen, hetzij van een administratieve boete. amende administrative.
De vastgestelde overtredingen van de bepalingen bedoeld in de eerste Les infractions constatées aux dispositions visées au paragraphe 1er
paragraaf van dit artikel en in artikel 200ter worden vervolgd d.m.v. een administratieve boete, tenzij de openbare aanklager, gelet op de ernst van de overtreding, oordeelt dat de gerechtelijke vervolgingen voortgezet moeten worden. De gerechtelijke vervolgingen sluiten de toepassing van een administratieve boete uit, zelfs als ze op een vrijspraak uitmonden. De openbare aanklager beschikt over een termijn van twee maanden, die ingaat op de datum van ontvangst van het onderzoeksrapport bedoeld in de eerste paragraaf, tweede lid, om de door de Regering aangewezen ambtenaar kennis te geven van zijn beslissing de gerechtelijke vervolgingen al dan niet aanhangig te maken. du présent article et à l'article 200ter sont poursuivies par voie d'amende administrative, à moins que le ministère public ne juge, compte tenu de la gravité de l'infraction, qu'il y a lieu à poursuites pénales. Les poursuites pénales excluent l'application d'une amende administrative, même si un acquittement les clôture. Le ministère public dispose d'un délai de deux mois, à compter du jour de la réception du constat visé au paragraphe 1er, alinéa 2, pour notifier au fonctionnaire désigné par le Gouvernement sa décision quant à l'intentement ou non de poursuites pénales.
[...] [...]
§ 5. Als de openbare aanklager van de vervolgingen afziet of nalaat zijn beslissing binnen de gestelde termijn mee te delen, beslist de door de Regering aangewezen ambtenaar, nadat hij de overtreder in staat heeft gesteld zijn verweermiddelen te laten gelden, of een administratieve boete wegens overtreding opgelegd moet worden. De beslissing van de ambtenaar bepaalt het bedrag van de administratieve boete en is met redenen omkleed. Ze wordt bij ter post aangetekend schrijven aan de overtreder meegedeeld, samen met het verzoek tot betaling van de boete binnen de door de Regering voorgeschreven termijn. De administratieve beslissing waarbij de administratieve boete opgelegd wordt mag niet meer genomen worden vijf jaar na de handeling die aanleiding heeft gegeven tot een overtreding bedoeld in dit artikel. Het verzoek waarbij de overtreder zijn verweermiddelen kan laten gelden, zoals bedoeld in het eerste lid, onderbreekt de verjaringstermijn. De kennisgeving van de beslissing waarbij het bedrag van de administratieve boete is vastgelegd, doet de strafvordering vervallen. § 5. Dans le cas où le ministère public renonce à poursuivre ou omet de notifier sa décision dans le délai fixé, le fonctionnaire désigné par le Gouvernement décide, après avoir mis le contrevenant en mesure de présenter ses moyens de défense, s'il y a lieu d'infliger une amende administrative du chef de l'infraction. La décision du fonctionnaire fixe le montant de l'amende administrative et est motivée. Elle est notifiée au contrevenant par lettre recommandée à la poste en même temps qu'une invitation à acquitter l'amende dans le délai fixé par le Gouvernement. La décision administrative par laquelle l'amende administrative est infligée ne peut plus être prise cinq ans après le fait constitutif d'une infraction visée par le présent article. Toutefois, l'invitation au contrevenant de présenter ses moyens de défense visée à l'alinéa 1er interrompt le cours de la prescription. La notification de la décision fixant le montant de l'amende administrative éteint l'action publique.
De betaling van de boete beëindigt de vordering van de administratie. Le paiement de l'amende met fin à l'action de l'administration.
§ 6. De overtreder die de beslissing van de door de Regering § 6. Le contrevenant qui conteste la décision du fonctionnaire désigné
aangewezen ambtenaar betwist, dient, op straffe van verval, binnen par le Gouvernement introduit, à peine de forclusion, un recours par
twee maanden na de kennisgeving van de beslissing een beroep bij voie de requête devant le tribunal de première instance dans un délai
verzoekschrift in voor de rechtbank van eerste aanleg. Dat beroep de deux mois à compter de la notification de la décision. Ce recours
schort de uitvoering van de beslissing op. suspend l'exécution de la décision.
De bepaling van het vorige lid wordt vermeld in de beslissing waarbij La disposition de l'alinéa précédent est mentionnée dans la décision
de administratieve boete opgelegd wordt. par laquelle l'amende administrative est infligée.
[...] ». [...] ».
B.1.2. Artikel 10 van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen, waarnaar B.1.2. L'article 10 du Code wallon de l'habitation durable auquel il
wordt verwezen, is opgenomen onder titel I, hoofdstuk I, afdeling 3 (« est renvoyé figure sous le titre I, chapitre I, section 3 (« Des
Bijzondere voorschriften voor gemeenschappelijke woningen en kleine prescriptions particulières aux logements collectifs et aux petits
eengezinswoningen die worden verhuurd of te huur aangeboden »). logements individuels, loués ou mis en location »).
Het bepaalt : Il dispose :
« Vóór de verhuurder een in deze afdeling bedoelde woning te huur « Avant toute mise en location d'un logement visé à la présente
aanbiedt, moet hij in het bezit zijn van een verhuurvergunning. section, le bailleur doit être titulaire d'un permis de location.
Voor die woningen moet : Le logement doit :
1° aan de gezondheidsnormen en de criteria betreffende de structuur 1° respecter les critères de salubrité et les critères relatifs à la
van de woning en de afmeting ervan bepaald door de Regering op grond structure du logement et à sa dimension fixés par le Gouvernement sur
van dit Wetboek voldaan worden; la base du présent Code;
1°bis aan de verplichting tot plaatsing van branddetectors worden 1°bis respecter l'obligation d'équipement en matière de détecteurs
voldaan; d'incendie;
2° de gemeenteverordeningen inzake gezondheid, evenals de 2° respecter les règlements communaux en matière de salubrité ainsi
verordeningen inzake brandveiligheid nageleefd worden. Deze kunnen que les règlements en matière de sécurité incendie; Ceux-ci peuvent
voor advies aan de administratie voorgelegd worden voordat ze être, préalablement à leur adoption, soumis pour avis à
aangenomen worden; l'administration;
3° de onschendbaarheid van de woning en de bescherming van het 3° garantir l'inviolabilité du domicile et le respect de la vie
privé-leven worden gewaarborgd, met name : privée, notamment :
a) d.m.v. een systeem waarmee de lokalen voor individueel gebruik op a) par un système de fermeture à clé des locaux à usage individuel;
slot kunnen worden gedaan;
b) d.m.v. brievenbussen die op slot kunnen worden gedaan, met b) par des boîtes aux lettres fermant à clé, à l'exception des
uitzondering van de woningen die hoofdzakelijk voor de huisvesting van logements dont la vocation principale est l'hébergement d'étudiants;
studenten bestemd zijn;
4° gebouwd, ingericht of gecreëerd zijn met inachtneming van de 4° avoir été construit, aménagé ou créé dans le respect des
bepalingen van toepassing inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw; dispositions applicables en matière d'aménagement du territoire et d'urbanisme;
5° over het energieprestatiecertificaat van het gebouw beschikken 5° disposer du certificat de performance énergétique du bâtiment
wanneer dit certificaat door de toepasselijke wetgeving wordt vereist, lorsque ce certificat est exigé par la législation en la matière,
alsook over het bewijs van de controle van de verwarmingsinstallaties ainsi que de la preuve du contrôle des installations de chauffage
vereist door de toepasselijke wetgeving ». exigé par la législation en la matière ».
B.1.3. De kleine eengezinswoning wordt gedefinieerd als « B.1.3. Le petit logement individuel est défini comme « le logement
eengezinswoning waarvan de bewoonbare oppervlakte niet meer dan 28 m2 individuel dont la superficie habitable ne dépasse pas 28 m2 »
bedraagt » (artikel 1, 5°, van het Wetboek). De gemeenschappelijke (article 1er, 5°, du Code). Le logement collectif est défini comme «
woning wordt gedefinieerd als « de woning waarvan ten minste één
woonvertrek of één sanitaire ruimte gebruikt wordt door verscheidene le logement dont au moins une pièce d'habitation ou un local sanitaire
meerderjarige personen die niet eenzelfde gezin vormen » (artikel 1, est utilisé par plusieurs personnes majeures ne constituant pas un
6°, van het Wetboek). seul et même ménage » (article 1er, 6°, du Code).
B.2. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de verwijzende rechter B.2. Il ressort de la décision de renvoi que le juge a quo demande à
aan het Hof vraagt zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van
artikel 200bis, § 6, van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen met de la Cour de se prononcer sur la compatibilité de l'article 200bis, § 6,
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 du Code wallon de l'habitation durable avec les articles 10 et 11 de
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het la Constitution, lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention
de rechtbank van eerste aanleg, waarbij een beroep is ingesteld tegen européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne permet pas que le
een besluit van de sanctionerend ambtenaar van het Waalse Gewest om tribunal de première instance, saisi d'un recours contre une décision
een administratieve geldboete op te leggen aan de verhuurder die een du fonctionnaire sanctionnateur de la Région wallonne d'imposer une
gemeenschappelijke woning verhuurt of te huur aanbiedt zonder een amende administrative au bailleur qui loue ou met en location un
verhuurvergunning te hebben verkregen, op grond van artikel 200bis, § logement collectif sans avoir obtenu de permis de location, sur la
1, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, niet toelaat om de base de l'article 200bis, § 1er, alinéa 1er, du même Code, puisse
administratieve geldboete gepaard te doen gaan met uitstel, terwijl de assortir l'amende administrative d'un sursis, alors que le
overtreder het voordeel van een dergelijke maatregel zou kunnen contrevenant pourrait obtenir le bénéfice d'une telle mesure s'il
verkrijgen indien hij voor dezelfde feiten verschijnt voor de comparaissait devant le tribunal correctionnel en raison des mêmes
correctionele rechtbank, overeenkomstig artikel 200bis, § 4, van faits, conformément à l'article 200bis, § 4, du même Code.
hetzelfde Wetboek. B.3.1. Wanneer, zoals te dezen, de dader van eenzelfde feit op een B.3.1. Lorsque, comme en l'espèce, l'auteur d'un même fait peut être
alternatieve wijze kan worden gestraft, dat wil zeggen wanneer hij,
voor dezelfde feiten, ofwel naar de strafrechter kan worden verwezen puni de manière alternative, c'est-à-dire lorsque, pour les mêmes
ofwel hem een administratieve geldboete kan worden opgelegd waartegen faits, il peut, soit être renvoyé devant le juge pénal, soit se voir
hij beroep kan instellen voor een rechtbank, heeft het Hof geoordeeld infliger une amende administrative contre laquelle un recours lui est
dat in beginsel een parallellisme moet bestaan tussen de maatregelen offert devant un tribunal, la Cour a jugé qu'un parallélisme doit en
tot individualisering van de straf : wanneer, voor dezelfde feiten, de principe exister entre les mesures d'individualisation de la peine :
strafrechter een boete kan opleggen die minder bedraagt dan het lorsque, pour les mêmes faits, le juge pénal peut infliger une amende
wettelijk minimum indien verzachtende omstandigheden aanwezig zijn inférieure au minimum légal s'il existe des circonstances atténuantes
(artikel 85 van het Strafwetboek) of wanneer uitstel kan worden (article 85 du Code pénal) ou lorsqu'il peut accorder un sursis (la
toegekend (wet van 29 juni 1964), moet de rechtbank, waarbij het loi du 29 juin 1964), le tribunal, saisi du recours dirigé contre la
beroep tegen de beslissing om een administratieve sanctie op te leggen
aanhangig is gemaakt, in beginsel over dezelfde mogelijkheden tot décision d'infliger une sanction administrative, doit en principe
individualisering van de straf beschikken. disposer des mêmes possibilités d'individualisation de la peine.
B.3.2. Het Hof heeft onder meer geoordeeld dat bepalingen waarbij een B.3.2. La Cour a notamment jugé que des dispositions imposant une
fiscale geldboete (arresten nrs. 157/2008 van 6 november 2008 en amende fiscale (arrêts nos 157/2008 du 6 novembre 2008 et 13/2013 du
13/2013 van 21 februari 2013), een belastingverhoging (arrest nr. 21 février 2013), un accroissement d'impôt (n° 55/2014 du 27 mars
55/2014 van 27 maart 2014), een forfaitaire vergoeding (arrest nr.
112/2014 van 17 juli 2014) of een verdubbeling van het kijk- en 2014), une indemnité forfaitaire (n° 112/2014 du 17 juillet 2014) ou
luistergeld (arrest nr. 138/2018 van 11 oktober 2018) wordt opgelegd, un doublement de la redevance radio et télévision (n° 138/2018 du 11
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang octobre 2018) violent les articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou
gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de non en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des
mens, schenden in zoverre zij de rechtbank niet toelaten de in die droits de l'homme, en ce qu'elles ne permettent pas au tribunal
bepalingen voorgeschreven sanctie gepaard te doen gaan met uitstel. d'assortir d'un sursis la sanction qu'elles prévoient.
Het Hof heeft daarentegen geoordeeld dat het redelijk verantwoord is Par contre, la Cour a jugé qu'il est raisonnablement justifié que la
dat de persoon die het voorwerp uitmaakt van een alternatieve personne qui fait l'objet d'une sanction administrative alternative ne
administratieve sanctie geen opschorting van de uitspraak van de puisse bénéficier d'une mesure de suspension du prononcé de la
veroordeling kan genieten, aangezien een dergelijke maatregel moeilijk condamnation, une telle mesure étant difficilement conciliable avec
verzoenbaar is met een rechtspleging die niet voor een strafgerecht une procédure qui ne se déroule pas devant une juridiction pénale (nos
wordt gevoerd (arresten nrs. 105/2004 van 16 juni 2004, 42/2009 van 11 105/2004 du 16 juin 2004, 42/2009 du 11 mars 2009, 13/2013 du 21
maart 2009, 13/2013 van 21 februari 2013, 112/2014 van 17 juli 2014, février 2013, 112/2014 du 17 juillet 2014, 25/2016 du 18 février
25/2016 van 18 februari 2016). 2016).
B.4. Een maatregel is een strafsanctie in de zin van artikel 6, lid 1, B.4. Une mesure constitue une sanction pénale au sens de l'article 6,
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme si
volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter elle a un caractère pénal selon sa qualification en droit interne ou
heeft, of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de s'il ressort de la nature de l'infraction, à savoir la portée générale
algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de et le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit
bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog indien
uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat, d'une sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la
blijkt dat hij een bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft sévérité de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère
(EHRM, grote kamer, 15 november 2016, A en B t. Noorwegen, § § punitif et donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 15 novembre 2016, A
105-107; grote kamer, 10 februari 2009, Zolotoukhine t. Rusland, § 53; et B c. Norvège, § § 105-107; grande chambre, 10 février 2009,
grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland, § § 30-31). Zolotoukhine c. Russie, § 53; grande chambre, 23 novembre 2006,
De administratieve sancties waarin artikel 200bis, § 1, van het Waalse Jussila c. Finlande, § § 30-31).
Wetboek van Duurzaam Wonen voorziet, hebben tot doel de overtredingen Les sanctions administratives prévues à l'article 200bis, § 1er, du
van hetzelfde Wetboek die zijn omschreven in paragraaf 1 van die Code wallon de l'habitation durable ont pour objet de prévenir et de
bepaling, te voorkomen en te bestraffen. Die sancties hebben bijgevolg sanctionner les infractions au même Code définies au paragraphe 1er de
een repressief karakter en zijn van strafrechtelijke aard in de zin cette disposition. En conséquence, ces sanctions ont un caractère
van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. B.5.1. Onder voorbehoud dat hij geen maatregel mag nemen die kennelijk onredelijk is, vermag de democratisch gekozen wetgever het repressief beleid zelf vast te stellen en aldus de beoordelingsvrijheid van de rechter te beperken. De bevoegde wetgever heeft evenwel meermaals geopteerd voor de individualisering van straffen, met name door de rechter toe te staan maatregelen tot uitstel toe te kennen. B.5.2. Het staat aan de bevoegde wetgever te oordelen of het wenselijk is de rechter te dwingen tot gestrengheid wanneer een inbreuk répressif et sont de nature pénale au sens de l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. B.5.1. Sous la réserve qu'il ne peut prendre une mesure manifestement déraisonnable, le législateur démocratiquement élu peut vouloir déterminer lui-même la politique répressive et limiter ainsi le pouvoir d'appréciation du juge. Le législateur compétent a toutefois opté à diverses reprises pour l'individualisation des peines, notamment en autorisant le juge à accorder des mesures de sursis. B.5.2. Il appartient au législateur compétent d'apprécier s'il est souhaitable de contraindre le juge à la sévérité quand une infraction
inzonderheid het algemeen belang schaadt. Die gestrengheid kan met nuit particulièrement à l'intérêt général. Cette sévérité peut
name betrekking hebben op de maatregelen tot uitstel. notamment porter sur les mesures de sursis.
Het Hof zou een dergelijke keuze alleen kunnen afkeuren indien die La Cour ne pourrait censurer pareil choix que si celui-ci était
kennelijk onredelijk zou zijn of indien de in het geding zijnde manifestement déraisonnable ou si la disposition en cause avait pour
bepaling ertoe zou leiden aan een categorie van rechtsonderhorigen het effet de priver une catégorie de justiciables du droit à un procès
recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige équitable devant une juridiction impartiale et indépendante, garanti
instantie, zoals gewaarborgd bij artikel 6, lid 1, van het Europees par l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits
Verdrag voor de rechten van de mens, te ontzeggen. de l'homme.
B.6.1. Het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straffen heeft tot B.6.1. Le sursis à l'exécution des peines a pour objectif de réduire
doel de nadelen die inherent zijn aan de tenuitvoerlegging van de les inconvénients inhérents à l'exécution des peines et de ne pas
straffen, te beperken en de re-integratie van de veroordeelde niet in compromettre la réinsertion du condamné. Il peut être ordonné à propos
het gedrang te brengen. Het kan worden bevolen met betrekking tot
geldboetes. Bovendien blijkt uit artikel 157, § 1, van de de peines d'amende. Il ressort en outre de l'article 157, § 1er, de la
gecoördineerde wet van 14 juli 1994 betreffende de verplichte loi coordonnée le 14 juillet 1994 relative à l'assurance obligatoire
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, vervangen soins de santé et indemnités, remplacé par l'article 2 de la loi du 19
bij artikel 2 van de wet van 19 december 2008 « tot wijziging van décembre 2008 « portant modification de l'article 157 de la loi
artikel 157 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités,
geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994 coordonnée le 14 juillet 1994 » et modifié par l'article 5, 1°, de la
» en gewijzigd bij artikel 5, 1°, van de wet van 29 maart 2012 « loi du 29 mars 2012 « portant des dispositions diverses (II) », que le
houdende diverse bepalingen (II) », dat het uitstel door de wetgever sursis n'est pas considéré par le législateur comme incompatible avec
niet onverenigbaar wordt geacht met een geldboete die wordt opgelegd une amende imposée par une autorité autre qu'une juridiction pénale.
door een andere overheid dan een strafgerecht. Sans doute le régime des amendes administratives prévues par l'article
De regeling van de administratieve geldboetes waarin artikel 200bis, § 200bis, § 1er, du Code wallon de l'habitation durable diffère-t-il en
1, van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen voorziet, verschilt
ongetwijfeld in diverse bestanddelen van die van de bij datzelfde
Wetboek voorgeschreven strafrechtelijke sancties of van de regeling divers éléments de celui des sanctions pénales prévues par le même
van de in andere aangelegenheden voorgeschreven administratieve Code ou de celui des sanctions administratives prévues en d'autres
sancties, ongeacht of het gaat om de verschillende formulering van de matières, qu'il s'agisse de la formulation différente de l'exigence de
vereiste van het morele bestanddeel, om de mogelijkheid l'élément moral, de la possibilité de cumuler des amendes
administratieve geldboetes samen te voegen, om de wijze van administratives, du mode de fixation des peines ou de l'application de
vaststelling van de straffen of om de toepassing van opdeciemen. décimes additionnels. S'il est vrai que de telles différences peuvent
Dergelijke verschillen kunnen weliswaar relevant zijn om de toepassing être pertinentes pour justifier l'application de règles spécifiques
van specifieke regels op bepaalde gebieden te verantwoorden, maar ze
zijn dat niet op het gebied dat het voorwerp uitmaakt van de dans certains domaines, elles ne le sont pas dans celui qui fait
prejudiciële vraag : ongeacht of het uitstel wordt verleend door de l'objet de la question préjudicielle : en effet, qu'il soit accordé
correctionele rechtbank of door een andere bevoegde instantie, zoals par le tribunal correctionnel ou par une autre instance compétente,
de burgerlijke rechtbank, kan het de veroordeelde ertoe aanzetten zijn telle que le tribunal civil, le sursis peut inciter le condamné à
gedrag te wijzigen, door de dreiging om, indien hij zou recidiveren, s'amender, par la menace d'exécuter la condamnation au paiement d'une
de veroordeling tot de betaling van een geldboete uit te voeren. amende s'il venait à récidiver.
Indien de wet van 29 juni 1964 niet van toepassing is, komt het aan de Si la loi du 29 juin 1964 n'est pas applicable, il appartient au
bevoegde wetgever toe ter zake te bepalen onder welke voorwaarden een législateur compétent de déterminer en la matière les conditions
uitstel, net zoals eventueel een probatie-uitstel, kan worden verleend auxquelles un sursis, de même éventuellement qu'un sursis probatoire,
en de voorwaarden en de rechtspleging volgens welke dat uitstel kan peut être ordonné et de fixer les conditions et la procédure de son
worden ingetrokken, vast te stellen. retrait.
B.6.2. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat artikel 200bis, § 6, B.6.2. Il résulte de ce qui précède que l'article 200bis, § 6, du Code
van het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen, in zoverre het het de
burgerlijke rechtbank niet mogelijk maakt het voordeel van het uitstel
te verlenen aan de in B.2 bedoelde overtreder, niet bestaanbaar is met wallon de l'habitation durable n'est pas compatible avec les articles
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne permet pas au tribunal
civil d'accorder le bénéfice du sursis au contrevenant visé en B.2.
B.7. Die vaststelling van gedeeltelijke ongrondwettigheid heeft echter B.7. Ce constat d'inconstitutionnalité partielle n'a toutefois pas
niet tot gevolg dat die bepaling, in afwachting van een optreden van pour conséquence que cette disposition ne pourrait plus, dans
de decreetgever, niet meer zou kunnen worden toegepast door de l'attente d'une intervention du législateur décrétal, être appliquée
bevoegde instanties wanneer zij vaststellen dat de overtredingen par les instances compétentes lorsque celles-ci constatent que les
vaststaan, dat het bedrag van de geldboete niet onevenredig is met de infractions sont établies, que le montant de l'amende n'est pas
ernst van de overtreding en dat er geen reden zou zijn geweest om disproportionné à la gravité de l'infraction et qu'il n'y aurait pas
uitstel te verlenen zelfs indien het decreet in die maatregel had eu lieu d'accorder un sursis même si cette mesure avait été prévue par
voorzien. le décret.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
In zoverre het de burgerlijke rechtbank niet toelaat de En ce qu'il ne permet pas au tribunal civil d'assortir d'un sursis les
administratieve geldboetes waarin artikel 200bis, § 1, eerste lid, van amendes administratives visées à l'article 200bis, § 1er, alinéa 1er,
het Waalse Wetboek van Duurzaam Wonen voorziet, gepaard te doen gaan
met uitstel, schendt artikel 200bis, § 6, van hetzelfde Wetboek de du Code wallon de l'habitation durable, l'article 200bis, § 6, du même
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 Code viole les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel l'homme. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 26 maart 2020. la Cour constitutionnelle, le 26 mars 2020.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^