← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 30/2020 van 20 februari 2020 Rolnummer 7084 In zake : het
beroep tot vernietiging van artikel 167, 7°, van de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse bepalingen
inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en
F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 30/2020 van 20 februari 2020 Rolnummer 7084 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 167, 7°, van de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 30/2020 du 20 février 2020 Numéro du rôle : 7084 En cause : le recours en annulation de l'article 167, 7°, de la loi du 18 juin 2018 « portant dispositions diverses en matière de droit civil et des dispositions en vue de La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 30/2020 van 20 februari 2020 | Extrait de l'arrêt n° 30/2020 du 20 février 2020 |
Rolnummer 7084 | Numéro du rôle : 7084 |
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 167, 7°, van de wet | En cause : le recours en annulation de l'article 167, 7°, de la loi du |
van 18 juni 2018 « houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht | 18 juin 2018 « portant dispositions diverses en matière de droit civil |
en bepalingen met het oog op de bevordering van alternatieve vormen | et des dispositions en vue de promouvoir des formes alternatives de |
van geschillenoplossing » (wijziging van artikel 577-7 van het | résolution des litiges » (modification de l'article 577-7 du Code |
Burgerlijk Wetboek), ingesteld door de nv « Service & Development Group Belgium ». | civil), introduit par la SA « Service & Development Group Belgium ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. | composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, |
Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. | J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen et M. |
Leysen en M. Pâques, en, overeenkomstig artikel 60bis van de | Pâques, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 |
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du juge émérite E. |
rechter E. Derycke, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder | Derycke, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le |
voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 december | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 |
2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 21 | décembre 2018 et parvenue au greffe le 21 décembre 2018, la SA « |
december 2018, heeft de nv « Service & Development Group Belgium », | Service & Development Group Belgium », assistée et représentée par Me |
bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. F. Baudoncq, advocaat bij de | F. Baudoncq, avocat au barreau de Louvain, a introduit un recours en |
balie te Leuven, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 167, | |
7°, van de wet van 18 juni 2018 « houdende diverse bepalingen inzake | annulation de l'article 167, 7°, de la loi du 18 juin 2018 « portant |
burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de bevordering van | dispositions diverses en matière de droit civil et des dispositions en |
alternatieve vormen van geschillenoplossing » (wijziging van artikel | vue de promouvoir des formes alternatives de résolution des litiges » |
577-7 van het Burgerlijk Wetboek), bekendgemaakt in het Belgisch | (modification de l'article 577-7 du Code civil), publiée au Moniteur |
Staatsblad van 2 juli 2018. | belge du 2 juillet 2018. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De bestreden bepaling maakt deel uit van de hervorming van het | B.1.1. La disposition attaquée est une des dispositions concernées par |
appartementsrecht. Dat recht is van toepassing op gebouwen « waarvan | la réforme du droit des appartements. Ce droit s'applique aux |
het eigendomsrecht verdeeld is volgens kavels die elk een privatief | immeubles « dont le droit de propriété est réparti par lots comprenant |
gedeelte en een aandeel in gemeenschappelijke onroerende bestanddelen | chacun une partie privative et des éléments immobiliers communs » |
bevatten » (artikel 577-3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek). | (article 577-3, alinéa 1er, du Code civil). |
De bestreden bepaling heeft betrekking op de vereiste meerderheden in | La disposition attaquée porte sur les majorités requises à l'assemblée |
de algemene vergadering van de vereniging van mede-eigenaars van een appartementsgebouw. In sommige gevallen beslist de algemene vergadering bij gewone meerderheid, in andere gevallen bij gekwalificeerde meerderheid (twee derde of vier vijfde van de stemmen), in nog andere gevallen is eenparigheid van stemmen vereist. B.1.2. Artikel 577-7, § 1, 2°, van het Burgerlijk Wetboek vermeldt de aangelegenheden waarover bij meerderheid van vier vijfde van de stemmen wordt beslist. De bestreden bepaling voegt daaraan een punt toe dat in de regel eenparigheid van stemmen vereist, namelijk de beslissing tot afbraak of volledige heropbouw van het gebouw. | générale de l'association des copropriétaires d'un immeuble à appartements. Les décisions de l'assemblée générale sont prises tantôt à la majorité simple, tantôt à la majorité qualifiée (deux tiers ou quatre cinquièmes des voix), et dans d'autres cas encore, à l'unanimité des voix. B.1.2. L'article 577-7, § 1er, 2°, du Code civil précise les matières au sujet desquelles l'assemblée générale décide à la majorité des quatre cinquièmes des voix. La disposition attaquée ajoute à ces matières une décision qui, en règle générale, requiert l'unanimité des voix, à savoir la décision de démolition ou de reconstruction totale de l'immeuble. |
Die regel blijft overeind, maar vanaf de inwerkingtreding van de | Cette règle reste inchangée, mais, à partir de l'entrée en vigueur de |
bestreden bepaling kan de algemene vergadering bij meerderheid van | la disposition attaquée, l'assemblée générale peut décider à la |
vier vijfde van de stemmen beslissen : | majorité des quatre cinquièmes des voix au sujet : |
« h) over de afbraak of de volledige heropbouw van het gebouw om | « h) de la démolition ou de la reconstruction totale de l'immeuble, |
redenen van hygiëne of veiligheid of wanneer de kostprijs voor de | motivée par des raisons de salubrité ou de sécurité ou par le coût |
aanpassing van het gebouw aan de wettelijke bepalingen buitensporig | excessif par rapport à la valeur de l'immeuble existant d'une mise en |
zou zijn. Een mede-eigenaar kan afstand doen van zijn kavel ten gunste | conformité de l'immeuble aux dispositions légales. Un copropriétaire |
van de andere mede-eigenaars indien de waarde ervan lager is dan het | peut abandonner, le cas échéant, contre compensation fixée de commun |
aandeel dat hij ten laste zou moeten nemen in de totale kostprijs van | accord ou par le juge, son lot en faveur des autres copropriétaires, |
de werken, in voorkomend geval, tegen een in onderling akkoord of door | si la valeur de celui-ci est inférieure à la quote-part qu'il devrait |
de rechter vastgestelde compensatie. Indien de voornoemde redenen | prendre en charge dans le coût total des travaux. Si les raisons |
ontbreken, moet de beslissing tot afbraak of tot volledige heropbouw | précitées font défaut, la décision de démolition et de reconstruction |
genomen worden bij eenparigheid, overeenkomstig de bepalingen | totale doit être prise à l'unanimité, selon les règles décrites au |
beschreven in paragraaf 3 ». | paragraphe 3 ». |
B.1.3. De bestreden bepaling voorziet met andere woorden in een | B.1.3. En d'autres termes, la disposition attaquée prévoit une |
uitzondering op de regel van eenparigheid van stemmen wanneer er | exception à la règle de l'unanimité des voix, lorsque des raisons, |
gegronde redenen bestaan van hygiëne of van veiligheid of wanneer de | fondées, de salubrité ou de sécurité, ou le coût excessif par rapport |
kostprijs voor de aanpassing van het gebouw aan de wettelijke | à la valeur de l'immeuble d'une mise en conformité de l'immeuble aux |
bepalingen buitensporig zou zijn. In andere omstandigheden blijft | dispositions légales le justifient. Dans d'autres circonstances, |
eenparigheid van stemmen vereist. | l'unanimité des voix reste requise. |
Het verslag van de Kamercommissie voor de Justitie vermeldt : | Le rapport de la commission de la Justice de la Chambre mentionne : |
« Gelet op de veroudering van het gebouwenpark hebben tal van | « Etant donné le vieillissement du parc immobilier, de nombreuses |
mede-eigendommen ook nood aan ingrijpende herstellingswerken of zal | copropriétés ont également besoin d'importants travaux de remise en |
dat de komende jaren het geval zijn. Specialisten wijzen op de | état ou en auront besoin dans les années à venir. Certains |
spécialistes mettent en lumière les avantages d'une | |
voordelen van een afbraak-heropbouw ten opzichte van een traditionele | démolition-reconstruction par rapport à une rénovation traditionnelle. |
renovatie. Daarom wordt de afbraak-heropbouw van het gebouw mogelijk | C'est pourquoi la démolition-reconstruction d'un bâtiment sera |
gemaakt mits een 4/5de meerderheid in de algemene vergadering; | possible moyennant une majorité de 4/5 des voix à l'assemblée |
unanimiteit is bijgevolg niet meer noodzakelijk indien een afbraak | générale. L'unanimité n'est par conséquent plus nécessaire si le |
nodig is voor de hygiëne of veiligheid van het gebouw of indien de | bâtiment doit être démoli pour des raisons d'hygiène ou de sécurité ou |
kostprijs voor de aanpassing van het gebouw aan de wettelijke | si les travaux de mise aux normes légales du bâtiment s'avèrent être |
bepalingen buitensporig zou zijn. Het is de bedoeling om op die manier | extrêmement coûteux. L'objectif est d'améliorer ainsi la qualité de |
de woonkwaliteit en de veiligheid van de bewoners te verhogen. Zuivere | vie et la sécurité des habitants. Les stratégies purement immobilières |
vastgoedstrategieën die de mede-eigenaar zijn eigendom ontnemen, zijn | privant le copropriétaire de sa propriété sont donc exclues » (Doc. |
dus uitgesloten » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/006, p. | Parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2919/006, p. 10). |
10). B.1.4. De bestreden bepaling maakt deel uit van een hervorming van het | B.1.4. La disposition attaquée est une des dispositions visées par la |
appartementsrecht, doorgevoerd bij titel 6 van de wet van 18 juni 2018 | réforme du droit des appartements, opérée par le titre 6 de la loi du |
« houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen | 18 juin 2018 « portant dispositions diverses en matière de droit civil |
met het oog op de bevordering van alternatieve vormen van | et des dispositions en vue de promouvoir des formes alternatives de |
geschillenoplossing », met als krachtlijnen « de flexibilisering in de | résolution des litiges », dont les lignes directrices sont « la |
werking van de vereniging van mede-eigenaars en haar organen, de | flexibilisation du fonctionnement de l'association des copropriétaires |
optimalisering van de efficiëntie binnen verenigingen van | et de ses organes, l'optimalisation de l'efficacité au sein des |
mede-eigenaars, herbalancering binnen de mede-eigendom en diverse | associations de copropriétaires, le rééquilibrage au sein de la |
copropriété et des éclaircissements divers apportés aux | |
verduidelijkingen ten behoeve van de mede-eigenaars » (Parl. St., | copropriétaires » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2919/001, |
Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/001, pp. 3-4). | pp. 3-4). |
Aldus beschouwd past de bestreden bepaling in het beleid van de | Ainsi considérée, la disposition attaquée s'inscrit dans le cadre de |
wetgever om, door middel van een versoepeling van de besluitvorming | la politique menée par le législateur, qui, en rendant le processus |
onder mede-eigenaars, bij te dragen tot de transitie van verouderde | décisionnel entre copropriétaires plus souple, tend à contribuer à la |
appartementsgebouwen naar een modern en duurzaam gebouwenpark en op | transition d'immeubles à appartements vétustes vers un parc immobilier |
die manier de woonkwaliteit en de veiligheid van de bewoners te | moderne et durable et à augmenter ainsi la qualité de vie et la |
verhogen. | sécurité des habitants. |
La démolition et la reconstruction d'immeubles vétustes peuvent, à cet | |
De afbraak en heropbouw van verouderde gebouwen kan in dat verband | égard, être plus avantageuses qu'une rénovation traditionnelle « en |
voordeliger zijn dan een traditionele renovatie « in termen van | termes de coût, de maîtrise du budget et de performances énergétiques |
kostprijs, budgetbeheer en energieprestaties » (ibid., p. 216). | » (ibid., p. 216). |
B.2. Het eerste middel is afgeleid uit een schending van de artikelen | B.2. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 |
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het | de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 1er du Premier |
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten | protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme |
van de mens en met de beginselen van behoorlijke regelgeving, inzonderheid het rechtszekerheidsbeginsel, het motiveringsbeginsel en het redelijkheidsbeginsel. B.3.1. In het eerste onderdeel van het eerste middel voert de verzoekende partij zowel een gelijke behandeling als een verschil in behandeling aan. De gelijke behandeling heeft betrekking op het ontbreken van een uitzondering voor kleine appartementsgebouwen en voor appartementen die zijn verhuurd of bezwaard met een beslag of hypotheek. Het verschil in behandeling betreft een vergelijking tussen de gemeenrechtelijke regeling van gedwongen mede-eigendom (artikel 577-2, | et avec les principes de bonne réglementation, en particulier avec le principe de la sécurité juridique, avec le principe de la motivation et avec le principe du raisonnable. B.3.1. Dans la première branche du premier moyen, la partie requérante dénonce tant une identité de traitement qu'une différence de traitement. L'identité de traitement porte sur l'absence d'une exception pour les petits immeubles à appartements et pour les appartements mis en location ou grevés d'une saisie ou d'une hypothèque. La différence de traitement concerne une comparaison entre les règles |
§ § 9 en 10, van het Burgerlijk Wetboek) en de regeling vervat in de | de droit commun de la copropriété forcée (article 577-2, § § 9 et 10, |
bestreden bepaling (artikel 577-7, § 1, 2°, h), van hetzelfde Wetboek). B.3.2. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | du Code civil) et les règles contenues dans la disposition attaquée (article 577-7, § 1er, 2°, h), du même Code). B.3.2. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.3.3. De versoepeling van de besluitvorming onder mede-eigenaars, in | B.3.3. L'assouplissement du processus décisionnel entre |
bepaalde gevallen, om tot afbraak en heropbouw van het gebouw te | copropriétaires, dans certains cas, lorsqu'il s'agit de décider la |
beslissen, is een pertinente maatregel om te vermijden dat één of | démolition et la reconstruction de l'immeuble constitue une mesure |
enkele mede-eigenaars bepaalde beslissingen kunnen blokkeren die | pertinente pour éviter qu'un ou plusieurs copropriétaires puissent |
noodzakelijk zijn om de hygiëne of veiligheid van het gebouw te | bloquer certaines décisions qui sont nécessaires pour garantir la |
waarborgen of om het gebouw aan de wettelijke bepalingen aan te | salubrité ou la sécurité de l'immeuble ou pour mettre celui-ci en |
passen. De loutere vaststelling dat in bepaalde gevallen, namelijk | conformité aux dispositions légales. Le simple constat que, dans |
wanneer het gebouw minder dan vijf kavels telt, één mede-eigenaar nog | certains cas, à savoir lorsque l'immeuble compte moins de cinq lots, |
steeds dergelijke beslissingen kan blokkeren, kan op zichzelf geen | un seul copropriétaire peut encore bloquer de telles décisions ne peut |
afbreuk doen aan de redelijke verantwoording van de maatregel. De | en soi porter atteinte à la justification raisonnable de la mesure. En |
mogelijkheid van tegenstemmen is immers inherent aan elke | effet, l'éventualité de votes négatifs est inhérente à chaque exigence |
meerderheidsvereiste. | de majorité. |
Om soortgelijke redenen kan de vaststelling dat het aandeel van | Pour des motifs analogues, le constat que la quote-part de certains |
bepaalde mede-eigenaars in de gemeenschappelijke delen niet vrij en | copropriétaires dans les parties communes n'est pas quitte et libre de |
onbelast is, geen afbreuk doen aan de redelijke verantwoording van de | toute charge ne saurait porter atteinte à la justification raisonnable |
maatregel. De wetgever vermag immers algemene regels voor meerderheidsvereisten te bepalen, zonder dat hij voor bijzondere situaties en specifieke hypothesen telkens in uitzonderingen of afwijkende regels dient te voorzien. Ten slotte vindt het verschil in behandeling tussen de mede-eigenaars ressorterend onder de gemeenrechtelijke regeling van gedwongen mede-eigendom en de mede-eigenaars ressorterend onder het appartementsrecht, een redelijke verantwoording in de bijzondere doelstelling van de wetgever om bij te dragen aan de transitie van verouderde appartementsgebouwen naar een modern en duurzaam gebouwenpark. B.3.4. Het eerste onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. B.4.1. In het tweede onderdeel van het eerste middel voert de verzoekende partij een discriminerende inmenging in het eigendomsrecht aan. B.4.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.4.3. Artikel 1 van het voormelde Protocol biedt niet alleen | de la mesure. Le législateur peut en effet prévoir des règles générales de majorité, sans avoir chaque fois à prévoir des exceptions ou des règles dérogatoires dans des situations particulières et dans des hypothèses spécifiques. Enfin, la différence de traitement entre les copropriétaires relevant du régime de droit commun de la copropriété forcée et les copropriétaires relevant du droit des appartements est raisonnablement justifiée par l'objectif spécifique du législateur qui consiste à contribuer à la transition d'immeubles à appartements vétustes vers un parc immobilier moderne et durable. B.3.4. Le premier moyen, en sa première branche, n'est pas fondé. B.4.1. Dans la deuxième branche du premier moyen, la partie requérante dénonce une ingérence discriminatoire dans le droit de propriété. B.4.2. L'article 1er du Premier protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.4.3. L'article 1er du Protocole précité offre une protection non |
bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste | seulement contre une expropriation ou une privation de propriété |
alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van | (premier alinéa, seconde phrase) mais également contre toute ingérence |
de eigendom (eerste alinea, eerste zin) en elke regeling van het | dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase) |
gebruik van de eigendom (tweede alinea). | et contre toute réglementation de l'usage des biens (second alinéa). |
L'assouplissement du processus décisionnel entre copropriétaires, | |
De versoepeling van de besluitvorming onder mede-eigenaars, waarin de | prévu par la disposition attaquée, lorsqu'il s'agit de décider de la |
bestreden bepaling voorziet, om tot afbraak of volledige heropbouw van | démolition ou de la reconstruction totale d'un immeuble à appartements |
een appartementsgebouw te beslissen regelt « het gebruik van eigendom | règle « l'usage des biens conformément à l'intérêt général », au sens |
in overeenstemming met het algemeen belang » in de zin van de tweede alinea van artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol en valt dus onder het toepassingsgebied van die verdragsbepaling. B.4.4. Elke inmenging in het eigendomsrecht moet een billijk evenwicht vertonen tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de bescherming van het recht op het ongestoord genot van de eigendom. Er moet een redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. B.4.5. Uit de in B.1.4 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt dat de bestreden maatregel ertoe strekt, door een versoepeling van de besluitvorming onder mede-eigenaars, de renovatie van het verouderde gebouwenpark te stimuleren, de aanpassing ervan aan de wettelijke | de l'article 1er, second alinéa, du Premier protocole additionnel, et relève donc du champ d'application de cette disposition conventionnelle. B.4.4. Toute ingérence dans le droit de propriété doit réaliser un juste équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de la protection du droit au respect des biens. Il faut qu'existe un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi. B.4.5. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.1.4 que la mesure attaquée tend, par un assouplissement du processus décisionnel entre copropriétaires, à stimuler la rénovation du parc immobilier |
normen te bespoedigen en op die manier de woonkwaliteit en de | vétuste, à accélérer sa mise en conformité aux normes légales et à |
veiligheid van de bewoners te verhogen. Aldus streeft die maatregel | augmenter ainsi la qualité de vie et la sécurité des habitants. Cette |
een legitieme en door het algemeen belang ingegeven doelstelling na. | mesure poursuit donc un objectif légitime dicté par l'intérêt général. |
B.4.6. Uit de tekst van de bestreden bepaling blijkt dat de beslissing | B.4.6. Il ressort du texte de la disposition attaquée que la décision |
tot afbraak of tot volledige heropbouw in de regel bij eenparigheid | de démolition ou de reconstruction totale d'un immeuble doit, en règle |
van stemmen moet worden genomen door de algemene vergadering van de | générale, être prise à l'unanimité des voix par l'assemblée générale |
mede-eigenaars. De wetgever heeft aan dat principe slechts afbreuk | des copropriétaires. Le législateur n'a dérogé à ce principe que dans |
gedaan in drie uitzonderlijke gevallen : wanneer dat noodzakelijk is | trois cas exceptionnels : lorsque la nécessité d'une telle décision |
voor de hygiëne van het gebouw, wanneer dat noodzakelijk is voor de | est motivée par des raisons de salubrité ou de sécurité de l'immeuble |
veiligheid van het gebouw of wanneer de kostprijs voor de aanpassing | ou par le coût excessif par rapport à la valeur de l'immeuble existant |
van het gebouw aan de wettelijke bepalingen buitensporig zou zijn. | d'une mise en conformité de l'immeuble aux dispositions légales. |
B.4.7. Iedere mede-eigenaar kan aan de rechter vragen een | B.4.7. Tout copropriétaire peut demander au juge d'annuler ou de |
onregelmatige, bedrieglijke of onrechtmatige beslissing van de | |
algemene vergadering te vernietigen of te wijzigen indien die hem een | réformer une décision irrégulière, frauduleuse ou abusive prise par |
persoonlijk nadeel oplevert. Die vordering moet worden ingesteld | l'assemblée générale si elle lui cause un préjudice personnel. Cette |
binnen een termijn van vier maanden vanaf de datum waarop de algemene | action doit être intentée dans un délai de quatre mois, à compter de |
vergadering plaatsvond (artikel 577-9, § 2, van het Burgerlijk | la date à laquelle l'assemblée générale a eu lieu (article 577-9, § 2, |
Wetboek). De vrederechter houdt aldus toezicht op de beslissing van de | du Code civil). Le juge de paix contrôle ainsi la décision prise par |
algemene vergadering (artikel 591, 2°bis, van het Gerechtelijk | l'assemblée générale (article 591, 2°bis, du Code judiciaire). A cet |
Wetboek). Hij beschikt daarbij niet over een opportuniteitsoordeel, | égard, il ne peut statuer en opportunité, mais il peut ordonner la |
maar hij kan de nietigheid van de beslissing bevelen indien hij van | nullité de la décision s'il estime que l'ingérence dans le droit de |
oordeel is dat de inmenging in het eigendomsrecht van bepaalde | propriété de certains propriétaires n'est pas proportionnée à |
eigenaars niet evenredig is met het nagestreefde doel. Hierbij dient | l'objectif poursuivi. Dans ce cadre, il doit notamment tenir compte, |
hij onder meer rekening te houden met het nadeel dat voor de eigenaars | |
en andere betrokkenen uit de eigendomsbeperking voortvloeit, | d'une part, du préjudice qui découle de la restriction de propriété |
enerzijds, en met de ernst van de in het geding zijnde belangen van | pour les propriétaires et pour d'autres intéressés et, d'autre part, |
hygiëne en veiligheid en de dwingende aard van de naleving van de | de la gravité des intérêts en cause en matière de salubrité et de |
wettelijke normen, anderzijds. De vrederechter kan de beslissing ook | sécurité et du caractère contraignant du respect des normes légales. |
wijzigen en de compensatie vaststellen wanneer een mede-eigenaar | Le juge de paix peut aussi modifier la décision et fixer la |
afstand doet van zijn kavel zonder dat een onderling akkoord is | compensation lorsqu'un copropriétaire abandonne son lot sans qu'un |
bereikt over die compensatie. | commun accord ait été conclu sur cette compensation. |
B.4.8. De wetgever heeft het beginsel van eenparigheid van stemmen | B.4.8. Le législateur n'a tempéré le principe de l'unanimité des voix |
slechts in beperkte mate afgezwakt. De beslissing tot afbraak of tot | que dans une mesure limitée. La décision de démolition ou de |
volledige heropbouw vereist nog steeds een meerderheid van vier vijfde | reconstruction totale d'un immeuble requiert toujours une majorité des |
van de stemmen, terwijl voor bepaalde andere beslissingen een | quatre cinquièmes des voix, alors qu'une majorité des deux tiers des |
meerderheid van twee derde van de stemmen volstaat. | voix suffit en ce qui concerne certaines autres décisions. |
Bovendien kan elke mede-eigenaar op grond van de bestreden bepaling | En outre, chaque copropriétaire peut, en vertu de la disposition |
afstand doen van zijn kavel ten gunste van de andere mede-eigenaars | attaquée, abandonner son lot en faveur des autres copropriétaires, si |
indien de waarde ervan lager is dan het aandeel dat hij ten laste zou | la valeur de celui-ci est inférieure à la quote-part qu'il devrait |
moeten nemen in de totale kostprijs van de werken. Die afstand kan, « | prendre en charge dans le coût total des travaux. Cet abandon peut, le |
vanuit een streven naar evenwicht tussen de aanwezige belangen » | cas échéant, « dans un souci d'équilibre entre les intérêts en |
(Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2919/001, p. 216), in voorkomend | présence » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, DOC 54-2919/001, p. 216) |
geval gepaard gaan met « een in onderling akkoord of door de rechter | être assorti d'« une compensation fixée de commun accord ou par le |
vastgestelde compensatie » (artikel 577-7, § 1, 2°, h), tweede zin, | juge » (article 577-7, § 1er, 2°, h), deuxième phrase, du Code civil). |
van het Burgerlijk Wetboek). | |
B.4.9. Uit hetgeen voorafgaat blijkt dat de wetgever rekening heeft | B.4.9. Il ressort de ce qui précède que le législateur a tenu compte |
gehouden met het belang van de mede-eigenaar die zich verzet tegen de | de l'intérêt du copropriétaire qui s'oppose à la décision de |
beslissing tot afbraak of volledige heropbouw van het gebouw. Om een | démolition ou de reconstruction totale de l'immeuble. Afin d'instaurer |
billijk evenwicht tot stand te brengen tussen de vereisten van het | un juste équilibre entre les exigences de l'intérêt général et celles |
algemeen belang en die van de bescherming van het recht op het | de la protection du droit au respect des biens, le législateur doit |
ongestoord genot van de eigendom, dient de wetgever, gelet op de | toutefois, eu égard à l'importance de l'ingérence dans le droit de |
verregaande inmenging in het eigendomsrecht, evenwel in bijkomende | propriété, prévoir des garanties supplémentaires. |
waarborgen te voorzien. | |
Aangezien de bestreden bepaling ertoe kan leiden dat een mede-eigenaar | Etant donné que la disposition attaquée peut avoir pour effet de |
afstand moet doen van zijn eigendomsrecht, dient te worden bepaald dat | contraindre un copropriétaire à renoncer à son droit de propriété, il |
de vereniging van mede-eigenaars haar beslissing op eigen initiatief | doit être prévu que l'association des copropriétaires saisisse, de sa |
aanhangig maakt bij de vrederechter, in afwijking van het voormelde | propre initiative, le juge de paix de sa décision, par dérogation à |
artikel 577-9, § 2, van het Burgerlijk Wetboek, en dat de vrederechter | l'article 577-9, § 2, précité, du Code civil et que le juge de paix |
de wettigheid van de beslissing kan beoordelen en, in voorkomend | puisse contrôler la légalité de cette décision et, le cas échéant, |
geval, aan een deskundige advies kan vragen over de geschiktheid van | demander l'avis d'un expert sur le caractère approprié du montant de |
het bedrag van de compensatie. | la compensation. |
B.4.10. In dat opzicht is het tweede onderdeel van het eerste middel | B.4.10. Dans cette mesure, le premier moyen, en sa deuxième branche, |
gegrond. | est fondé. |
B.5. Vermits de bestreden bepaling een onlosmakelijk geheel uitmaakt, | B.5. Etant donné que la disposition attaquée constitue un ensemble |
dient ze ook in haar geheel te worden vernietigd. | indissociable, celle-ci doit dès lors être annulée entièrement. |
Bijgevolg dienen de andere middelen niet te worden onderzocht. | Par conséquent, les autres moyens ne doivent pas être examinés. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
vernietigt artikel 167, 7°, van de wet van 18 juni 2018 « houdende | annule l'article 167, 7°, de la loi du 18 juin 2018 « portant |
diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog | dispositions diverses en matière de droit civil et des dispositions en |
op de bevordering van alternatieve vormen van geschillenoplossing ». | vue de promouvoir des formes alternatives de résolution des litiges ». |
Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier |
het Grondwettelijk Hof, op 20 februari 2020. | 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 20 février 2020. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
F. Meersschaut A. Alen | F. Meersschaut A. Alen |