Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 158/2019 van 24 oktober 2019 Rolnummer 7188 In zake : het beroep tot vernietiging van afdeling 2 van hoofdstuk 11 van de wet van 17 maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur » Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 158/2019 van 24 oktober 2019 Rolnummer 7188 In zake : het beroep tot vernietiging van afdeling 2 van hoofdstuk 11 van de wet van 17 maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur » Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 158/2019 du 24 octobre 2019 Numéro du rôle : 7188 En cause : le recours en annulation de la section 2 du chapitre 11 de la loi du 17 mars 2019 « relative aux professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal » La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 158/2019 van 24 oktober 2019 Extrait de l'arrêt n° 158/2019 du 24 octobre 2019
Rolnummer 7188 Numéro du rôle : 7188
In zake : het beroep tot vernietiging van afdeling 2 van hoofdstuk 11 En cause : le recours en annulation de la section 2 du chapitre 11 de
van de wet van 17 maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant la loi du 17 mars 2019 « relative aux professions d'expert-comptable
en belastingadviseur » (artikelen 89 tot 114), ingesteld door Dominiek et de conseiller fiscal » (articles 89 à 114), introduit par Dominiek
Vandenbulcke en anderen. Vandenbulcke et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en R. Leysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et R. Leysen, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 mei 2019 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 mei mai 2019 et parvenue au greffe le 23 mai 2019, Dominiek Vandenbulcke,
2019, hebben Dominiek Vandenbulcke, Pascal Malumgré en Geert Pascal Malumgré et Geert Lambrechts, assistés et représentés par Me P.
Lambrechts, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. P. Vande Casteele, Vande Casteele, avocat au barreau d'Anvers, ont introduit un recours
advocaat bij de balie te Antwerpen, beroep tot vernietiging ingesteld
van afdeling 2 van hoofdstuk 11 van de wet van 17 maart 2019 en annulation de la section 2 du chapitre 11 de la loi du 17 mars 2019
betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur (artikelen « relative aux professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal
89 tot 114), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 27 maart » (articles 89 à 114), publiée au Moniteur belge du 27 mars 2019,
2019, tweede editie. deuxième édition.
Op 6 juni 2019 hebben de rechters-verslaggevers L. Lavrysen en J.-P. Le 6 juin 2019, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
Snappe, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les
kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te juges-rapporteurs L. Lavrysen et J.-P. Snappe ont informé la Cour
stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op qu'ils pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de
voorafgaande rechtspleging. l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De verzoekende partijen zijn drie advocaten. Zij vragen de B.1. Les parties requérantes sont trois avocats. Ces parties demandent
vernietiging van hoofdstuk 11, afdeling 2, van de wet van 17 maart l'annulation de la section 2 du chapitre 11 de la loi du 17 mars 2019
2019 « betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur ». « relative aux professions d'expert-comptable et de conseiller fiscal ».
B.2. De grieven van de verzoekende partijen zijn allereerst gericht B.2. Les griefs formulés par les parties requérantes sont tout d'abord
tegen de artikelen 94 tot 96, die de betrokken accountant of dirigés contre les articles 94 à 96, qui ne garantiraient pas à
belastingadviseur geen toegang tot het volledige dossier zouden l'expert-comptable ou au conseiller fiscal concerné l'accès au dossier
dans son intégralité (premier moyen) et qui limiteraient la
waarborgen (eerste middel) en de mogelijkheid van de tuchtcommissie of possibilité pour la commission de discipline ou pour la commission
de commissie van beroep om inlichtingen te verzamelen en getuigen te d'appel de recueillir des renseignements et d'auditionner des témoins
horen zouden beperken (tweede middel). (deuxième moyen).
De grieven van de verzoekende partijen zijn voorts gericht tegen Les griefs exprimés par les parties requérantes sont ensuite dirigés
artikel 108, dat in een te korte termijn zou voorzien voor de contre l'article 108, qui accorderait à l'expert-comptable ou au
betrokken accountant of belastingadviseur om zich voor te bereiden op conseiller fiscal concerné un délai trop court pour se préparer à la
de zitting van de commissie van beroep en dat in die stand van de séance de la commission d'appel et qui ne garantirait pas, à ce stade
procedure niet, althans niet uitdrukkelijk, de mogelijkheid tot de la procédure, du moins pas explicitement, la possibilité de se
bijstand van een raadsman zou waarborgen (derde middel). faire assister par un conseil (troisième moyen).
De grieven van de verzoekende partijen zijn ten slotte gericht tegen Enfin, les griefs énoncés par les parties requérantes sont dirigés
de artikelen 89 en 104, die de onafhankelijkheid van de leden van de contre les articles 89 et 104, qui ne garantiraient pas l'indépendance
tuchtcommissie en de commissie van beroep niet zouden waarborgen des membres de la commission de discipline et de la commission d'appel
(vierde middel) en tegen artikel 113, dat verhindert dat elke advocaat (quatrième moyen), et contre l'article 113, qui s'oppose à ce que tout
een cassatieberoep kan instellen en dat de Raad van State als avocat puisse former un pourvoi en cassation, qui exclut le Conseil
cassatierechter uitsluit (vijfde middel) en dat bovendien niet in een d'Etat en tant que juge de cassation (cinquième moyen) et qui, en
beroep met volle rechtsmacht zou voorzien (zesde middel). outre, ne prévoirait pas un recours de pleine juridiction (sixième
B.3. Nadat de rechters-verslaggevers in hun conclusies van oordeel moyen). B.3. Après que les juges-rapporteurs ont estimé, dans leurs
waren dat de verzoekende partijen niet van het rechtens vereiste conclusions, que les parties requérantes ne justifiaient pas de
belang doen blijken bij de vernietiging van de artikelen 89, 94 tot 96 l'intérêt requis à l'annulation des articles 89, 94 à 96 et 104 de la
en 104 van de bestreden wet en dat de artikelen 108 en 113 loi attaquée et que les articles 108 et 113 n'étaient manifestement
klaarblijkelijk niet geschonden zijn, hebben de verzoekende partijen pas violés, les parties requérantes se sont désistées de leur recours,
afstand gedaan van hun beroep, behalve wat artikel 113 betreft. sauf en ce qui concerne l'article 113.
Niets verzet zich ertegen dat het Hof die afstand toewijst. De eerste Rien ne s'oppose à ce que la Cour décrète ce désistement. Il n'y a
vier middelen dienen dus niet te worden onderzocht. donc pas lieu d'examiner les quatre premiers moyens.
B.4. Krachtens het bestreden artikel 113 kan tegen de beslissing van B.4. En vertu de l'article 113 attaqué, un pourvoi en cassation peut
de commissie van beroep cassatieberoep worden ingesteld « être formé contre la décision de la commission d'appel « conformément
overeenkomstig de bepalingen van het vierde deel, boek III, titel aux dispositions de la partie quatre, livre III, titre IVbis du Code
IVbis van het Gerechtelijk Wetboek ». De vermelde titel regelt het judiciaire ». Le titre mentionné règle le pourvoi en cassation en
cassatieberoep in tuchtzaken. De rechtspleging daarvan verloopt in de matière disciplinaire. La procédure est en principe la même qu'en
regel zoals in burgerlijke zaken (artikel 1121/5 van het Gerechtelijk matière civile (article 1121/5 du Code judiciaire), ce qui implique
Wetboek), hetgeen het optreden van een advocaat bij het Hof van l'intervention d'un avocat à la Cour de cassation.
Cassatie impliceert. Zoals het Hof reeds heeft geoordeeld, kan het feit dat een Ainsi que la Cour l'a déjà jugé, le fait qu'une personne condamnée
tuchtrechtelijk veroordeelde persoon, naar het voorbeeld van de disciplinairement ait dû, comme dans la procédure de cassation en
cassatieprocedure in burgerlijke zaken doch in tegenstelling tot de matière civile, mais contrairement à la personne condamnée pénalement,
strafrechtelijk veroordeelde persoon, voor het indienen van een faire appel à un avocat à la Cour de cassation pour introduire un
voorziening in cassatie een beroep moet doen op een advocaat bij het pourvoi en cassation ne saurait raisonnablement être considéré comme
Hof van Cassatie, redelijkerwijs niet worden geacht de rechten van die une restriction disproportionnée des droits de cette partie (arrêt n°
partij op onevenredige wijze te beperken (arrest nr. 160/2012 van 20 160/2012 du 20 décembre 2012, B.6). Dès lors qu'il s'agit de
december 2012, B.6). Aangezien het gaat om tuchtprocedures kan het procédures disciplinaires, l'existence, depuis 2014, d'une attestation
bestaan, sedert 2014, van een getuigschrift van opleiding in de formation en procédure en cassation en matière pénale (voy. arrêt
cassatieprocedures in strafzaken (zie arrest nr. 108/2015 van 16 juli n° 108/2015 du 16 juillet 2015) ne porte pas atteinte à ce constat.
2015) aan die vaststelling geen afbreuk doen.
In het laatstgenoemde arrest heeft het Hof overigens de rechtspraak Dans ce dernier arrêt, la Cour a par ailleurs rappelé la jurisprudence
van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in herinnering de la Cour européenne des droits de l'homme :
gebracht : « Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft aldus geoordeeld « La Cour européenne des droits de l'homme a ainsi jugé que la
dat de specificiteit van de procedure voor het Hof van Cassatie het spécificité de la procédure devant la Cour de cassation justifiait le
monopolie verantwoordde van de advocaten bij het Hof van Cassatie om monopole de la prise de parole des avocats à la Cour de cassation
het woord te nemen (EHRM, 8 februari 2000, Voisine t. Frankrijk, § 33; (CEDH, 8 février 2000, Voisine c. France, § 33; 26 juillet 2002,
26 juli 2002, Meftah e.a. t. Frankrijk, § 47). Het heeft eveneens Meftah e.a. c. France, § 47). Elle a aussi considéré que, s'agissant
geoordeeld dat, bij een burgerlijke rechtspleging voor een hoger d'une procédure civile devant une juridiction supérieure, l'obligation
rechtscollege, de verplichting om te worden vertegenwoordigd door een d'être représenté par un avocat admis à cette juridiction n'est pas en
advocaat die tot dat rechtscollege wordt toegelaten, op zich niet elle-même incompatible avec les exigences de l'article 6.1 de la
onbestaanbaar is met de vereisten van artikel 6.1 van het Europees Convention européenne des droits de l'homme (Déc. CEDH, Emma Vogl c.
Verdrag voor de Rechten van de Mens (EHRM, Emma Vogl t. Duitsland, 5 Allemagne, 5 décembre 2002, rôle 65.863/01) ».
december 2002, rolnr. 65.863/01) ».
B.5. Anders dan hetgeen de verzoekende partijen beweren, is de B.5. Contrairement à ce que soutiennent les parties requérantes, la
commissie van beroep een met eigenlijke rechtspraak belast orgaan. Het commission d'appel est une juridiction contentieuse. Elle dispose d'un
heeft een wettelijke grondslag en een permanent karakter, beslist op fondement légal et a un caractère permanent, elle décide sur la base
een procedure na tegenspraak en op gemotiveerde wijze over inbreuken d'une procédure contradictoire et de manière motivée quant aux
op het wettelijke, reglementaire en normatieve kader waarbinnen de infractions au cadre légal, réglementaire et normatif dans lequel les
beroepsactiviteiten worden uitgeoefend, en beschikt over de volle activités professionnelles sont exercées, et elle dispose de la pleine
rechtsmacht en de vereiste onafhankelijkheid. Bovendien is het bevoegd juridiction et de l'indépendance requise. Elle est en outre compétente
om prejudiciële vragen te stellen aan het Grondwettelijk Hof (zie pour poser des questions préjudicielles à la Cour constitutionnelle
arrest nr. 12/2002 van 16 januari 2002). (voy. arrêt n° 12/2002 du 16 janvier 2002).
Niets verhindert de wetgever om de rechtspleging zoals in burgerlijke Rien n'empêche le législateur de déclarer la procédure applicable
zaken van toepassing te verklaren. comme en matière civile.
B.6. Het vijfde en het zesde middel zijn niet gegrond. B.6. Les cinquième et sixième moyens ne sont pas fondés.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
- wijst de afstand toe in zoverre het beroep betrekking heeft op - décrète le désistement en ce que le recours porte sur des
andere bepalingen van de wet van 17 maart 2019 « betreffende de dispositions de la loi du 17 mars 2019 « relative aux professions
beroepen van accountant en belastingadviseur » dan artikel 113; d'expert-comptable et de conseiller fiscal » autres que l'article 113;
- verwerpt het beroep voor het overige. - rejette le recours pour le surplus.
Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier
het Grondwettelijk Hof, op 24 oktober 2019. 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 24 octobre 2019.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^