Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 64/2019 van 8 mei 2019 Rolnummer 6937 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 7, § 2, van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen en artikel 9, tweede lid, van d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 64/2019 van 8 mei 2019 Rolnummer 6937 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 7, § 2, van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen en artikel 9, tweede lid, van d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 64/2019 du 8 mai 2019 Numéro du rôle : 6937 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 7, § 2, de la loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes âgées et à l'article 9, alinéa La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 64/2019 van 8 mei 2019 Extrait de l'arrêt n° 64/2019 du 8 mai 2019
Rolnummer 6937 Numéro du rôle : 6937
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 7, § 2, van de wet En cause : la question préjudicielle relative à l'article 7, § 2, de
van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen la loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes
en artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 tot wijziging âgées et à l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013
van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie modifiant la loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux
voor ouderen, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Antwerpen, afdeling personnes âgées, posée par le Tribunal du travail d'Anvers, division
Antwerpen. Anvers.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet en J. Moerman, bijgestaan J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet et J. Moerman, assistée du greffier
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 17 mei 2018 in zake Carina Van Quathem tegen de Par jugement du 17 mai 2018 en cause de Carina Van Quathem contre le
Federale Pensioendienst, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof Service fédéral des pensions, dont l'expédition est parvenue au greffe
is ingekomen op 29 mei 2018, heeft de Arbeidsrechtbank te Antwerpen, de la Cour le 29 mai 2018, le Tribunal du travail d'Anvers, division
afdeling Antwerpen, de volgende prejudiciële vraag gesteld : Anvers, a posé la question préjudicielle suivante :
« Is het nieuwe artikel 7 § 2 van de wet [van 22 maart 2001] op de « Le nouvel article 7, § 2, de la loi [du 22 mars 2001] instituant la
Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO) en in bijzonder de garantie de revenus aux personnes âgées (GRAPA), et en particulier le
régime transitoire tel qu'il est prévu par la loi, viole-t-il
overgangsregeling zoals voorzien in de wet, in strijd met artikel 23 l'article 23 de la Constitution et le principe de standstill en
van de Grondwet en het stand-stillprincipe inzake sociale bijstand, matière d'aide sociale, en ce que le législateur compétent réduit
waarbij de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat geboden werd significativement le degré de protection qu'offrait l'ancienne
door de voorheen van toepassing zijnde wetgeving, in aanzienlijke mate
vermindert, zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met législation applicable, sans qu'existent pour ce faire des motifs
het algemeen belang ? ». d'intérêt général ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 7 van de wet van 22 maart 2001 « tot instelling van een B.1.1. L'article 7 de la loi du 22 mars 2001 « instituant la garantie
inkomensgarantie voor ouderen » (hierna : de wet van 22 maart 2001), de revenus aux personnes âgées » (ci-après : la loi du 22 mars 2001),
zoals vervangen bij artikel 5 van de wet van 8 december 2013 « tot remplacé par l'article 5 de la loi du 8 décembre 2003 « modifiant la
wijziging van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de revenus aux personnes
inkomensgarantie voor ouderen » (hierna : de wet van 8 december 2013), bepaalt : « § 1. De inkomensgarantie kan enkel worden toegekend na onderzoek van de bestaansmiddelen en van de pensioenen. Alle bestaansmiddelen en pensioenen, van welke aard of oorsprong ook, waarover de betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk samenwonende waarmee hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, beschikken, komen in aanmerking voor de berekening van de inkomensgarantie, behalve de door de Koning bepaalde uitzonderingen. Voor de persoon die in gemeenschap leeft of de hoofdverblijfplaats deelt met andere personen, andere dan de echtgenoot of de wettelijk âgées » (ci-après : la loi du 8 décembre 2013), dispose : « § 1er. La garantie de revenus ne peut être octroyée qu'après examen des ressources et des pensions. Toutes les ressources et pensions, de quelque nature qu'elles soient, dont disposent l'intéressé ou le conjoint ou cohabitant légal avec lequel il partage la même résidence principale, sont prises en considération pour le calcul de la garantie de revenus, sauf les exceptions prévues par le Roi. Pour la personne qui vit en communauté ou qui partage la résidence principale avec d'autres personnes, autres que le conjoint ou le
samenwonende, wordt enkel rekening gehouden met de bestaansmiddelen en cohabitant légal, il est uniquement tenu compte des ressources et des
de pensioenen waarover de aanvrager persoonlijk beschikt. Wanneer de pensions dont le demandeur dispose personnellement. Lorsque
betrokkene aan de in artikel 6, § 2, bepaalde voorwaarden voldoet, l'intéressé satisfait aux conditions prévues à l'article 6, § 2, il
wordt voor de berekening van de inkomensgarantie enkel rekening est tenu compte, pour le calcul de la garantie de revenus, uniquement
gehouden met de bestaansmiddelen en de pensioenen waarover hij des ressources et des pensions dont il dispose personnellement.
persoonlijk beschikt.
De Koning bepaalt met welke bestaansmiddelen bij het vaststellen van Le Roi détermine les ressources dont il n'est pas tenu compte lors de
de inkomensgarantie geen rekening wordt gehouden. l'établissement de la garantie de revenus.
§ 2. Het totaal van de in paragraaf 1 bedoelde bestaansmiddelen en de § 2. Le total des ressources visées au paragraphe 1er et des pensions
pensioenen wordt, na aftrek van de in de artikelen 8 tot 10 en 12 est, après déduction des immunisations visées aux articles 8 à 10 et
bedoelde vrijstellingen, gedeeld door het aantal personen wiens 12, divisé par le nombre de personnes dont les ressources et pensions
bestaansmiddelen en pensioenen overeenkomstig paragraaf 1 in aanmerking worden genomen, de betrokkene inbegrepen. Dit totaal wordt meegedeeld aan de betrokkene. In afwijking van het vorig lid wordt het aantal minderjarige kinderen en meerderjarige kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten, voor beiden beperkt tot de eerste graad ten aanzien van betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk samenwonende, en voor zover zij in het bevolkingsregister zijn ingeschreven op het adres van betrokkene, in de deler opgenomen. Kinderen die door een gerechtelijke beslissing geplaatst werden bij de betrokkene of zijn echtgenoot of wettelijk samenwonende, en waarvoor kinderbijslag wordt genoten en die in het bevolkingsregister zijn sont, conformément au paragraphe 1er, prises en considération, en ce compris l'intéressé. Ce total est communiqué à l'intéressé. Par dérogation à l'alinéa précédent, le nombre d'enfants mineurs d'âge et d'enfants majeurs pour lesquels des allocations familiales sont perçues, limité, dans les deux cas, au premier degré par rapport à l'intéressé ou au conjoint ou au cohabitant légal, et pour autant qu'ils soient inscrits dans le registre de la population à l'adresse de l'intéressé, est repris au dénominateur. Sont également repris dans le dénominateur, les enfants placés par décision judiciaire auprès de l'intéressé, ou de son conjoint ou du cohabitant légal, pour lesquels des allocations familiales sont
ingeschreven op het adres van de betrokkene, worden eveneens opgenomen perçues et qui sont inscrits dans le registre de la population à
in de deler. l'adresse de l'intéressé.
Het resultaat van deze berekening wordt, na aftrek van de in artikel Le résultat de ce calcul est, après déduction de l'immunisation visée
11 bedoelde vrijstelling, in mindering gebracht op het in artikel 6, à l'article 11, déduit du montant annuel visé à l'article 6, § § 1er,
§§ 1, 2, of 3 bedoelde jaarbedrag, naargelang van het geval. 2 ou 3, suivant le cas.
§ 3. De Koning bepaalt onder welke omstandigheden en onder welke § 3. Le Roi fixe dans quelles circonstances et à quelles conditions le
voorwaarden het in artikel 6, § 1, vermelde bedrag zonder een nieuw montant mentionné à l'article 6, § 1er, est converti sans un nouvel
onderzoek naar de bestaansmiddelen naar het in artikel 6, §§ 2 of 3, examen sur les ressources au montant visé à l'article 6, § § 2 ou 3.
bedoelde bedrag wordt omgezet.
§ 4. Voor de toepassing van § 1, tweede lid, bepaalt de Koning, bij § 4. Pour l'application du § 1er, alinéa 2, le Roi détermine, par
een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, wat onder ' arrêté délibéré en Conseil des ministres, ce qu'il faut entendre par '
persoon die in gemeenschap leeft ' moet begrepen worden ». personne qui vit en communauté ' ».
B.1.2. Vóór de vervanging ervan bij artikel 5 van de wet van 8 B.1.2. Avant son remplacement par l'article 5 de la loi du 8 décembre
december 2013, bepaalde artikel 7 van de wet van 22 maart 2001 : 2013, l'article 7 de la loi du 22 mars 2001 disposait :
« § 1. De inkomensgarantie kan enkel worden toegekend na onderzoek van « § 1er. La garantie de revenus ne peut être accordée qu'après une
de bestaansmiddelen en van de pensioenen. Alle bestaansmiddelen en enquête sur les ressources et les pensions. Toutes les ressources et
pensioenen, van welke aard of oorsprong ook, waarover de betrokkene les pensions, quelle qu'en soit la nature ou l'origine, dont disposent
en/of de personen waarmee hij dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, l'intéressé et/ou les personnes avec qui il partage la même résidence
beschikken, komen in aanmerking voor de berekening van de principale, sont prises en considération pour le calcul de la garantie
inkomensgarantie, behalve de door de Koning bepaalde uitzonderingen. de revenus, sauf les exceptions prévues par le Roi.
Voor de personen die in gemeenschap leven, wordt enkel rekening Pour les personnes qui vivent dans une communauté, il n'est tenu
gehouden met de bestaansmiddelen en de pensioenen waarover de compte que des seules ressources et pensions dont le demandeur dispose
aanvrager persoonlijk beschikt. personnellement.
Wanneer de betrokkene aan de in artikel 6, § 2, bepaalde voorwaarden Lorsque l'intéressé répond aux conditions prévues à l'article 6, § 2,
voldoet, wordt voor de berekening van de inkomensgarantie enkel seules les ressources et les pensions dont il dispose personnellement
rekening gehouden met de bestaansmiddelen en de pensioenen waarover sont prises en compte pour le calcul de la garantie de revenus.
hij persoonlijk beschikt.
De Koning bepaalt met welke bestaansmiddelen bij het vaststellen van Le Roi détermine les ressources dont il n'est pas tenu compte pour le
de inkomensgarantie geen rekening wordt gehouden. calcul de la garantie de revenus.
§ 2. Het totaal van de in § 1 bedoelde bestaansmiddelen en de § 2. Le montant total des ressources et des pensions visées au § 1er
pensioenen wordt, na aftrek van de in de artikelen 8 tot 10 en 12 est, après déduction des immunisations visées aux articles 8 à 10 et
bedoelde vrijstellingen, gedeeld door het aantal personen die dezelfde 12, divisé par le nombre de personnes qui partagent la même résidence
hoofdverblijfplaats delen, de betrokkene inbegrepen. Dit totaal wordt principale, y compris l'intéressé. Ce montant total est communiqué à
meegedeeld aan de betrokkene. l'intéressé.
Het resultaat van deze berekening wordt, na aftrek van de in artikel Le résultat de ce calcul est, après déduction de l'immunisation visée
11 bedoelde vrijstelling, in mindering gebracht op het in artikel 6, § à l'article 11, porté en déduction du montant annuel visé, selon le
1, of § 2, bedoelde jaarbedrag, naargelang van het geval. cas, à l'article 6, § 1er ou § 2.
Voor de personen die in gemeenschap leven wordt de in het eerste lid Pour les personnes qui vivent dans une communauté, la division visée à
vermelde deling niet toegepast. l'alinéa 1er n'est pas appliquée.
§ 3. De Koning bepaalt onder welke omstandigheden en onder welke § 3. Le Roi détermine les circonstances et les conditions selon
voorwaarden het in artikel 6, § 1, vermelde bedrag zonder een nieuw lesquelles le montant mentionné à l'article 6, § 1er, est porté au
onderzoek naar de bestaansmiddelen naar het in artikel 6, § 2, montant mentionné à l'article 6, § 2, sans qu'il soit procédé à une
bedoelde bedrag wordt omgezet. nouvelle enquête sur les ressources.
§ 4. Voor de toepassing van § 1, tweede lid, en § 2, laatste lid, § 4. Pour l'application du § 1er, alinéa 2, et du § 2, dernier alinéa,
bepaalt de Koning, bij een in Ministerraad overlegd besluit, wat onder le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, ce
' personen die in gemeenschap leven ' moet begrepen worden ». qu'il faut entendre par ' personnes qui vivent dans une communauté ' ».
B.1.3. Artikel 9 van de wet van 8 december 2013 bepaalt : B.1.3. L'article 9 de la loi du 8 décembre 2013 dispose :
« Deze wet treedt in werking op 1 januari 2014, met uitzondering van « La présente loi entre en vigueur le 1er janvier 2014, à l'exception
artikel 3, 2°, dat in werking treedt op 21 december 2013 en met de l'article 3, 2°, qui entre en vigueur le 21 décembre 2013 et à
uitzondering van artikel 3, 3°, dat in werking treedt op een door de l'exception de l'article 3, 3°, qui entre en vigueur à la date fixée
Koning te bepalen datum. par le Roi.
De personen ten aanzien van wie een beslissing inzake inkomensgarantie Les personnes à l'égard desquelles une décision en matière de garantie
voor ouderen werd getroffen met uitwerking ten laatste vóór 1 januari de revenus aux personnes âgées a été prise avec effet avant le 1er
2014, behouden het hen toegekende bedrag tot op het ogenblik dat janvier 2014, conservent le montant qui leur a été attribué jusqu'au
ambtshalve of op aanvraag, conform de bepalingen van hoofdstuk 2, moment où, d'office ou sur demande, conformément aux dispositions du
afdelingen 2 en 3, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 tot chapitre 2, sections 2 et 3, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 portant
instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie règlement général en matière de garantie de revenus aux personnes
voor ouderen, een herzieningsbeslissing wordt genomen en dit naar
aanleiding van nieuwe feiten die zich voordoen ten vroegste op 1 âgées, une décision de révision est prise et cela suite à des faits
januari 2014 ». nouveaux qui se produisent au plus tôt le 1er janvier 2014 ».
B.2.1. Het Hof wordt gevraagd of artikel 7, § 2, van de wet van 22 B.2.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 7, §
maart 2001, zoals vervangen bij artikel 5 van de wet van 8 december 2, de la loi du 22 mars 2001, remplacé par l'article 5 de la loi du 8
2013, en artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 décembre 2013, et de l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre
bestaanbaar zijn met artikel 23 van de Grondwet, en meer bepaald met 2013, avec l'article 23 de la Constitution, et plus spécialement avec
de standstill-verplichting die dat grondwetsartikel bevat, doordat die l'obligation de standstill énoncée par cet article de la Constitution,
bepalingen tot gevolg kunnen hebben dat het bedrag van de en ce que ces dispositions peuvent avoir pour effet de faire diminuer
inkomensgarantie voor ouderen waarop een persoon, overeenkomstig de le montant de la garantie de revenus aux personnes âgées auquel
wetgeving die van kracht was vóór de wijzigingen doorgevoerd bij de pouvait prétendre une personne conformément à la législation qui était
wet van 8 december 2013, recht had, wordt verminderd. en vigueur avant les modifications opérées par la loi du 8 décembre
B.2.2. Uit de feiten van de zaak die hangende is voor het verwijzende 2013. B.2.2. Il ressort des faits de l'affaire pendante devant la
rechtscollege blijkt dat de vermindering van het bedrag van de juridiction a quo que la diminution du montant de la garantie de
inkomensgarantie voor ouderen waarop de eisende partij voor dat revenus aux personnes âgées à laquelle a droit la partie demanderesse
rechtscollege recht heeft, voortvloeit uit het feit dat de devant cette juridiction résulte du fait qu'à la suite des
minderjarige kleinkinderen van de gerechtigde die in de
bevolkingsregisters zijn ingeschreven op het adres van die laatste,
ten gevolge van de wijzigingen doorgevoerd bij de wet van 8 december modifications apportées par la loi du 8 décembre 2013, les
petits-enfants mineurs du bénéficiaire qui sont inscrits dans les
2013, niet langer worden opgenomen in de in artikel 7, § 2, van de wet registres de la population à l'adresse de ce dernier ne sont plus
van 22 maart 2001 bedoelde bestaansmiddelendeler. repris dans le dénominateur du calcul des ressources visé à l'article 7, § 2, de la loi du 22 mars 2001.
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. La Cour limite son examen à cette situation.
B.3.1. De wet van 22 maart 2001 vervangt de wet van 1 april 1969 tot B.3.1. La loi du 22 mars 2001 remplace la loi du 1er avril 1969
instelling van een gewaarborgd inkomen voor bejaarden. Zoals die wet, instituant un revenu garanti aux personnes âgées. Tout comme cette
die een toelage verleende aan « noodlijdende ouden van dagen » (Parl. loi, qui accordait une allocation aux « personnes âgées qui se
St., Kamer, B.Z. 1968, nr. 134/1, p. 3), beoogt de wet van 22 maart trouvent dans le besoin » (Doc. parl., Chambre, S.E. 1968, n° 134/1,
2001 « een bescherming [te] bieden tegen armoede bij ouderen » (Parl. p. 3), la loi du 22 mars 2001 entend « offrir aux personnes âgées une
St., Senaat, 2000-2001, nr. 2-636/3, p. 2). Daartoe wordt een protection contre la pauvreté » (Doc. parl., Sénat, 2000-2001, n°
financiële hulp toegekend aan ouderen die niet over voldoende 2-636/3, p. 2). A cette fin, une aide financière est accordée aux
bestaansmiddelen beschikken. personnes âgées qui ne disposent pas de ressources suffisantes.
B.3.2. In tegenstelling tot het stelsel van de pensioenen, is het B.3.2. Le régime de la garantie de revenus aux personnes âgées, à la
stelsel van de inkomensgarantie voor ouderen een residuair stelsel, différence de celui des pensions, constitue un régime résiduel qui
dat een minimuminkomen waarborgt indien de bestaansmiddelen van de assure un revenu minimum lorsque les ressources de l'intéressé
betrokkene onvoldoende blijken te zijn. Gelet op die doelstelling s'avèrent insuffisantes. Eu égard à cet objectif, il est tenu compte,
wordt bij de berekening van de inkomensgarantie rekening gehouden, pour le calcul de la garantie de revenus, d'une part, d'un montant
enerzijds, met een jaarlijks maximumbedrag van de garantie dat wordt annuel maximum de la garantie déterminé en fonction de la situation du
bepaald op basis van de situatie van de gerechtigde, naargelang hij al bénéficiaire, selon qu'il partage ou non sa résidence principale avec
dan niet zijn hoofdverblijfplaats deelt met een of meerdere andere
personen en, anderzijds, met de bestaansmiddelen van de betrokkene. une ou plusieurs autres personnes et, d'autre part, des ressources de
Die elementen bepalen immers de staat van behoeftigheid van de l'intéressé. Ces éléments déterminent en effet l'état de nécessité de
betrokkene. l'intéressé.
B.4.1. Artikel 6 van de wet van 22 maart 2001 onderscheidt twee B.4.1. L'article 6 de la loi du 22 mars 2001 distingue deux catégories
categorieën van rechthebbenden op een inkomensgarantie voor ouderen : de bénéficiaires d'une garantie de revenus aux personnes âgées : d'une
zij die hun hoofdverblijfplaats delen met één of meer andere personen, part, ceux qui partagent leur résidence principale avec une ou
enerzijds, en zij die hun hoofdverblijfplaats niet delen met één of plusieurs autres personnes et, d'autre part, ceux qui ne partagent pas
meer andere personen, anderzijds. Voor de eerste categorie voorziet leur résidence principale avec une ou plusieurs autres personnes. Pour
artikel 6, § 1, in een basisbedrag van de inkomensgarantie voor la première catégorie, l'article 6, § 1er, prévoit un montant de base
de la garantie de revenus aux personnes âgées; pour la seconde
ouderen, voor de tweede categorie bepaalt artikel 6, § 2, dat een catégorie, l'article 6, § 2, précise qu'un coefficient de 1,50 est
coëfficiënt 1,50 wordt toegepast op het voormelde basisbedrag, zodat appliqué au montant de base précité, de sorte que cette catégorie
voor die categorie een verhoogd basisbedrag geldt. bénéficie d'un montant de base majoré.
B.4.2. Krachtens artikel 6, § 1, derde lid, van de wet van 22 maart B.4.2. En vertu de l'article 6, § 1er, alinéa 3, de la loi du 22 mars
2001 worden de aanvrager en elke andere persoon die gewoonlijk met hem 2001, le demandeur et toute autre personne qui réside habituellement
op dezelfde plaats verblijft, geacht dezelfde hoofdverblijfplaats te avec lui sont censés partager la même résidence principale. La
delen. Het gewoonlijk verblijf blijkt, krachtens artikel 6, § 1, résidence habituelle ressort, en vertu de l'article 6, § 1er, alinéa
vierde lid, uit de inschrijving in de bevolkingsregisters van de 4, de l'inscription dans les registres de la population de la commune
gemeente waar de verblijfplaats is gevestigd. du lieu de résidence.
Bepaalde personen worden evenwel, ondanks het feit dat zij in de Toutefois, en vertu de l'article 6, § 2, alinéa 2, certaines personnes
bevolkingsregisters zijn ingeschreven op het adres van de aanvrager, sont légalement réputées ne pas partager la même résidence principale
krachtens artikel 6, § 2, tweede lid, wettelijk geacht niet dezelfde que le demandeur, malgré le fait qu'elles sont inscrites dans les
hoofdverblijfplaats te delen met de aanvrager, meer bepaald (1) de registres de la population à la même adresse que le demandeur, à
minderjarige kinderen, (2) de meerderjarige kinderen voor wie savoir (1) les enfants mineurs, (2) les enfants majeurs pour lesquels
kinderbijslag wordt genoten, (3) de personen die in hetzelfde des allocations familiales sont perçues, (3) les personnes accueillies
rusthuis, hetzelfde rust- en verzorgingstehuis of hetzelfde dans la même maison de repos ou la même maison de repos et de soins,
psychiatrisch verzorgingstehuis als de aanvrager zijn opgenomen en (4) ou la même maison de soins psychiatriques que le demandeur et (4) les
de bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande of opgaande lijn en parents ou alliés en ligne directe descendante ou ascendante et leurs
hun wettelijk samenwonende partners. cohabitants légaux.
Bij artikel 6, § 3, wordt overigens het verhoogde bedrag van de L'article 6, § 3, accorde par ailleurs le montant majoré de la
inkomensgarantie toegekend aan bepaalde categorieën van gerechtigden, garantie de revenus à certaines catégories de bénéficiaires, admis
die zijn opgenomen in een rusthuis, een rust- en verzorgingstehuis of dans une maison de repos, une maison de repos et de soins ou dans une
een psychiatrische instelling. institution psychiatrique.
B.4.3. Artikel 6, § § 1 en 2, van de wet van 22 maart 2001 laat aldus B.4.3. L'article 6, §§ 1er et 2, de la loi du 22 mars 2001 permet
toe het jaarlijkse maximumbedrag van de inkomensgarantie te bepalen, ainsi de déterminer le montant annuel maximum de revenus garantis,
naargelang een gerechtigde al dan niet zijn hoofdverblijfplaats met selon que les bénéficiaires partagent ou non leur résidence principale
andere personen deelt. avec d'autres personnes.
Op dat jaarlijkse maximale basis- of verhoogde bedrag, zoals bedoeld De ce montant annuel maximum, de base ou majoré, visé à l'article 6,
in artikel 6, §§ 1 en 2, van de wet van 22 maart 2001, worden §§ 1er et 2, de la loi du 22 mars 2001, sont ensuite déduites les
vervolgens de bestaansmiddelen en pensioenen van de betrokkene, zoals ressources et pensions de l'intéressé, déterminées conformément à
bepaald overeenkomstig artikel 7 van de wet van 22 maart 2001, in l'article 7 de la loi du 22 mars 2001.
mindering gebracht.
De parlementaire voorbereiding van de wet van 22 maart 2001 vermeldt : Les travaux préparatoires de la loi du 22 mars 2001 mentionnent :
« De aanrekening van de bestaansmiddelen is van toepassing voor het « L'imputation des ressources est d'application pour l'ouverture du
openen van het recht op inkomensgarantie voor ouderen » (Parl. St., droit à la garantie de ressources aux personnes âgées » (Doc. parl.,
Kamer, 2000-2001, DOC 50-0934/003, p. 6). Chambre, 2000-2001, DOC 50-0934/003, p. 6).
B.5.1. Vóór de wijziging van de wet van 22 maart 2001 bij de wet van 8 B.5.1. Avant la modification de la loi du 22 mars 2001 par la loi du 8
december 2013 werd bij het bepalen van de bestaansmiddelen en de décembre 2013, il était tenu compte, lors de la détermination des
pensioenen die in mindering worden gebracht op het jaarlijkse maximale ressources et pensions qui sont déduites du montant annuel maximum, de
basis- of verhoogde bedrag van de inkomensgarantie, rekening gehouden base ou majoré, de la garantie de revenus, de toutes les ressources et
met alle bestaansmiddelen en pensioenen, van welke aard of oorsprong pensions, quelle qu'en soit la nature ou l'origine, dont disposaient
ook, waarover de betrokkene en/of de personen met wie hij dezelfde l'intéressé et/ou les personnes avec qui il partageait la même
hoofdverblijfplaats deelde, beschikten, behoudens de door de Koning résidence principale, sauf les exceptions prévues par le Roi.
bepaalde uitzonderingen. Lorsque l'intéressé remplissait les conditions prévues par l'article
Wanneer de betrokkene aan de in artikel 6, § 2, bepaalde voorwaarden 6, § 2, c'est-à-dire lorsqu'il ne partageait pas sa résidence
voldeed, meer bepaald wanneer hij zijn hoofdverblijfplaats niet met
andere personen deelde, dan wel met personen die krachtens artikel 6, principale avec d'autres personnes, ou avec des personnes qui, en
§ 2, tweede lid, van de wet van 22 maart 2001, of krachtens het vertu de l'article 6, § 2, alinéa 2, de la loi du 22 mars 2001, ou en
koninklijk besluit van 5 juni 2004 « tot uitvoering van artikel 6, § vertu de l'arrêté royal du 5 juin 2004 « portant exécution de
2, derde lid en van artikel 7, § 1, derde lid en § 2, tweede lid, van l'article 6, § 2, alinéa 3 et de l'article 7, § 1er, alinéa 3, et § 2,
de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor alinéa 2, de la loi du 22 mars 2001, instituant la garantie de revenus
aux personnes âgées », n'étaient pas censées partager la même
ouderen » werden geacht niet dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met résidence principale que le demandeur, il n'était tenu compte, pour le
de aanvrager, werd voor de berekening van de inkomensgarantie enkel calcul de la garantie de revenus, que des seules ressources et
rekening gehouden met de bestaansmiddelen en de pensioenen waarover de pensions dont le demandeur disposait personnellement. Conformément à
aanvrager persoonlijk beschikte. Krachtens artikel 6, § 2, tweede lid, l'article 6, § 2, alinéa 2, de la loi du 22 mars 2001, les enfants
van de wet van 22 maart 2001 werden de minderjarige kinderen, de mineurs, les enfants majeurs pour lesquels des allocations familiales
meerderjarige kinderen voor wie kinderbijslag werd genoten en de étaient perçues et les personnes accueillies dans la même maison de
personen die in hetzelfde rusthuis of hetzelfde rust- en repos ou la même maison de repos et de soins, ou la même maison de
verzorgingstehuis of psychiatrisch verzorgingstehuis als de aanvrager soins psychiatriques que le demandeur, n'étaient pas censés partager
waren opgenomen, geacht niet dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met la même résidence principale que le demandeur. Conformément à
de aanvrager. Krachtens artikel 1 van het koninklijk besluit van 5 l'article 1er de l'arrêté royal du 5 juin 2004, les parents ou alliés
juni 2004 werden de bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande en ligne directe descendante qui cohabitaient soit avec le demandeur,
lijn die hetzij met de aanvrager, hetzij met de in artikel 6, § 2, soit avec le demandeur et les enfants visés à l'article 6, § 2, alinéa
tweede lid, 1° en 2°, bedoelde kinderen en de aanvrager samenwoonden, 2, 1° et 2°, n'étaient pas censés partager la même résidence
geacht niet dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met de aanvrager. principale que le demandeur.
Het totaal van de aldus vastgestelde bestaansmiddelen en pensioenen Le montant total des ressources et pensions ainsi fixées était, après
werd, na aftrek van de in de wet van 22 maart 2001 bepaalde déduction des immunisations prévues par la loi du 22 mars 2001, divisé
vrijstellingen, gedeeld door het aantal personen die dezelfde par le nombre de personnes qui partageaient la même résidence
hoofdverblijfplaats deelden, de betrokkene inbegrepen. Wanneer de principale, y compris l'intéressé. Lorsque le demandeur cohabitait
aanvrager samenwoonde met een meerderjarige afstammeling die geen avec un descendant majeur ne donnant pas droit à des allocations
recht gaf op kinderbijslag, werd die afstammeling, op basis van het familiales, ce descendant n'était pas repris, conformément à l'arrêté
voormelde koninklijk besluit van 5 juni 2004, niet opgenomen in het royal précité du 5 juin 2004, dans le nombre de personnes par lequel
aantal personen waardoor het totaal van de bestaansmiddelen en
pensioenen werd gedeeld (Cass., 21 september 2015, S.14.0105.F). De était divisé le montant total des ressources et pensions (Cass., 21
minderjarige kleinkinderen van de gerechtigde die met die laatste septembre 2015, S.14.0105.F). Par contre, les petits-enfants mineurs
samenwoonden, werden echter wel in de deler opgenomen. du bénéficiaire qui cohabitaient avec ce dernier étaient bien repris
dans le dénominateur.
Het resultaat van die berekening werd, na aftrek van de in artikel 11 Le résultat de ce calcul était, après déduction de l'immunisation
van de wet van 22 maart 2001 bedoelde vrijstelling, in mindering prévue par l'article 11 de la loi du 22 mars 2001, porté en déduction
gebracht op het jaarlijkse maximale basis- of verhoogde bedrag van de du montant annuel maximum, de base ou majoré, de la garantie de
inkomensgarantie. revenus.
B.5.2. Bij artikel 5 van de wet van 8 december 2013 werden de regels B.5.2. L'article 5 de la loi du 8 décembre 2013 a modifié les règles
betreffende het in mindering brengen van de bestaansmiddelen en de relatives aux ressources et pensions portées en déduction du montant
pensioenen op het jaarlijkse maximale basis- of verhoogde bedrag van de inkomensgarantie gewijzigd. annuel maximum, de base ou majoré, de la garantie de revenus.
Er wordt niet langer rekening gehouden met de bestaansmiddelen en de Il n'est plus tenu compte des ressources et pensions de toutes les
pensioenen van alle personen met wie de betrokkene dezelfde personnes avec lesquelles l'intéressé partage la même résidence
hoofdverblijfplaats deelt, maar enkel met die van de betrokkene zelf principale, mais uniquement de celles dont disposent l'intéressé
en van de echtgenoot of de wettelijk samenwonende met wie hij dezelfde lui-même et le conjoint ou cohabitant légal avec lequel il partage la
hoofverblijfplaats deelt. Wanneer de betrokkene zijn même résidence principale. Lorsque l'intéressé partage sa résidence
hoofdverblijfplaats deelt met andere personen dan de echtgenoot of de principale avec d'autres personnes que le conjoint ou le cohabitant
wettelijk samenwonende, wordt enkel rekening gehouden met de légal, il est uniquement tenu compte des ressources et pensions dont
bestaansmiddelen en de pensioenen waarover de aanvrager persoonlijk le demandeur dispose personnellement. Il en va de même lorsque
beschikt. Dit geldt ook wanneer de betrokkene zijn hoofdverblijfplaats l'intéressé partage sa résidence principale avec des personnes qui, en
deelt met personen die krachtens artikel 6, § 2, tweede lid, worden vertu de l'article 6, § 2, alinéa 2, ne sont pas censées partager la
geacht niet dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met de aanvrager, même résidence principale que le demandeur, à savoir les enfants
meer bepaald de minderjarige kinderen, de meerderjarige kinderen voor mineurs, les enfants majeurs pour lesquels des allocations familiales
wie kinderbijslag wordt genoten, de personen die in hetzelfde sont perçues, les personnes accueillies dans la même maison de repos,
rusthuis, hetzelfde rust- en verzorgingstehuis of hetzelfde
psychiatrisch verzorgingstehuis als de aanvrager zijn opgenomen en de dans la même maison de repos et de soins ou dans la même maison de
bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande of opgaande lijn en hun soins psychiatriques que le demandeur, et les parents ou alliés en
wettelijk samenwonende partners. ligne directe descendante ou ascendante et leurs cohabitants légaux.
Het totaal van de aldus vastgestelde bestaansmiddelen en pensioenen Le total des ressources et pensions ainsi constatées est en principe
wordt, na aftrek van de in de wet van 22 maart 2001 bepaalde divisé, après déduction des immunisations prévues par la loi du 22
vrijstellingen, in beginsel gedeeld door het aantal personen wier mars 2001, par le nombre de personnes dont les ressources et pensions
bestaansmiddelen en pensioenen overeenkomstig artikel 7, § 1, in sont, conformément à l'article 7, § 1er, prises en considération, en
aanmerking worden genomen, de betrokkene inbegrepen. Wanneer ce compris l'intéressé. Lorsque des enfants mineurs, ou des enfants
minderjarige kinderen of meerderjarige kinderen voor wie kinderbijslag majeurs pour lesquels des allocations familiales sont perçues, limités
wordt genoten, voor beiden evenwel beperkt tot de eerste graad ten
aanzien van de betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk toutefois, dans les deux cas, au premier degré par rapport à
samenwonende, in het bevolkingsregister zijn ingeschreven op het adres l'intéressé ou au conjoint ou au cohabitant légal, sont inscrits dans
van de betrokkene, worden zij ook in de deler opgenomen. De voormelde le registre de la population à l'adresse de l'intéressé, ils sont
beperking tot de eerste graad geldt evenwel niet voor kinderen die également repris au dénominateur. La limitation précitée au premier
door een gerechtelijke beslissing geplaatst werden bij de betrokkene degré ne vaut cependant pas pour des enfants placés par décision
of zijn echtgenoot of wettelijk samenwonende, die aldus eveneens in de judiciaire auprès de l'intéressé ou de son conjoint ou cohabitant
deler worden opgenomen. De minderjarige kleinkinderen van de légal, qui sont donc également repris au dénominateur. En principe,
gerechtigde die in de bevolkingsregisters zijn ingeschreven op het les petits-enfants mineurs du bénéficiaire qui sont inscrits dans les
adres van die laatste, worden aldus in beginsel niet langer in de registres de la population à l'adresse de ce dernier ne sont donc plus
deler opgenomen. repris au dénominateur.
Het resultaat van die berekening wordt, na aftrek van de in artikel 11 Le résultat de ce calcul est, après déduction de l'immunisation visée
bedoelde vrijstelling, in mindering gebracht op het jaarlijkse à l'article 11, déduit du montant annuel maximum, de base ou majoré,
maximale basis- of verhoogde bedrag van de inkomensgarantie. de la garantie de revenus.
B.5.3. Behoudens enkele bepalingen ervan die te dezen niet relevant B.5.3. Hormis quelques-unes de ses dispositions qui ne sont pas
zijn, is de wet van 8 december 2013, krachtens artikel 9, eerste lid, pertinentes en l'espèce, la loi du 8 décembre 2013 est entrée en
van die wet, in werking getreden op 1 januari 2014. Artikel 9, tweede vigueur le 1er janvier 2014, conformément à l'article 9, alinéa 1er,
lid, van die wet voorziet evenwel in een overgangsbepaling : de de cette loi. L'article 9, alinéa 2, de cette loi prévoit toutefois
personen ten aanzien van wie een beslissing inzake inkomensgarantie une disposition transitoire : les personnes à l'égard desquelles une
voor ouderen werd genomen met uitwerking ten laatste vóór 1 januari décision en matière de garantie de revenus aux personnes âgées a été
2014, behouden het aan hen toegekende bedrag tot op het ogenblik dat prise avec effet avant le 1er janvier 2014, conservent le montant qui
ambtshalve of op aanvraag een herzieningsbeslissing wordt genomen en leur a été attribué jusqu'au moment où, d'office ou sur demande, une
dit naar aanleiding van nieuwe feiten die zich voordoen ten vroegste décision de révision est prise et cela suite à des faits nouveaux qui
op 1 januari 2014. se produisent au plus tôt le 1er janvier 2014.
B.6. Uit het voorgaande volgt dat wanneer de gerechtigde van een B.6. Il ressort de ce qui précède que lorsque le bénéficiaire d'une
inkomensgarantie voor ouderen vóór 1 januari 2014 dezelfde garantie de revenus aux personnes âgées partageait avant le 1er
hoofdverblijfplaats deelde met een meerderjarige afstammeling die geen janvier 2014 la même résidence principale avec un descendant majeur ne
recht geeft op kinderbijslag en met een minderjarig kleinkind, zoals donnant pas droit à des allocations familiales et avec un petit-enfant
dat het geval was bij de eisende partij voor het verwijzende mineur, comme c'était le cas pour la partie demanderesse devant la
rechtscollege, uitsluitend rekening werd gehouden met de juridiction a quo, il était exclusivement tenu compte des ressources
bestaansmiddelen en de pensioenen van de gerechtigde zelf. Het totaal et pensions du bénéficiaire lui-même. Le total de ces ressources et
van die bestaansmiddelen en pensioenen werd gedeeld door twee (de pensions était divisé par deux (le bénéficiaire lui-même et le
gerechtigde zelf en het kleinkind). petit-enfant).
De wijzigingen doorgevoerd bij de wet van 8 december 2013 brengen met Les modifications apportées par la loi du 8 décembre 2013 ont pour
zich mee dat wanneer een gerechtigde van een inkomensgarantie voor conséquence que lorsqu'un bénéficiaire d'une garantie de revenus aux
ouderen samenwoont met een meerderjarige afstammeling die geen recht personnes âgées cohabite avec un descendant majeur qui ne donne pas
geeft op kinderbijslag en met een minderjarig kleinkind, het totaal droit à des allocations familiales et avec un petit-enfant mineur, le
van de bestaansmiddelen en pensioenen waarover de gerechtigde total des ressources et pensions dont dispose le bénéficiaire est en
beschikt, in beginsel wordt gedeeld door één (de gerechtigde zelf). principe divisé par un (le bénéficiaire lui-même). Par comparaison
Die wijzigingen hebben tot gevolg dat het bedrag dat op het jaarlijkse avec l'ancien régime, ces modifications ont pour effet de faire
maximale basis- of verhoogde bedrag van de inkomensgarantie voor augmenter le montant porté en déduction du montant annuel maximum, de
ouderen in mindering wordt gebracht, in vergelijking met de vroegere base ou majoré, de la garantie de revenus aux personnes âgées, et de
regeling, vergroot en het bedrag van de inkomensgarantie voor ouderen faire diminuer le montant de la garantie de revenus aux personnes
dat aan de betrokkene wordt toegekend, verkleint. âgées attribué à l'intéressé.
B.7.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt dat ieder het recht heeft om B.7.1. L'article 23 de la Constitution dispose que chacun a le droit
een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de onderscheiden de mener une vie conforme à la dignité humaine. A cette fin, les
wetgevers, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de différents législateurs garantissent, en tenant compte des obligations
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels et ils
voor de uitoefening bepalen. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt niet déterminent les conditions de leur exercice. L'article 23 de la
wat die rechten, waarvan enkel het beginsel wordt uitgedrukt, Constitution ne précise pas ce qu'impliquent ces droits dont seul le
impliceren, waarbij elke wetgever ermee is belast die rechten te principe est exprimé, chaque législateur étant chargé de les garantir,
waarborgen, overeenkomstig het tweede lid van dat artikel, rekening conformément à l'alinéa 2 de cet article, en tenant compte des
houdend met de overeenkomstige plichten. obligations correspondantes.
Tot de bij artikel 23 van de Grondwet gewaarborgde rechten behoort het recht op sociale bijstand. Le droit à l'aide sociale fait partie des droits garantis par l'article 23 de la Constitution.
B.7.2. Artikel 23 van de Grondwet bevat een standstill-verplichting B.7.2. L'article 23 de la Constitution contient une obligation de
die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het standstill qui interdit au législateur compétent de réduire
beschermingsniveau dat wordt geboden door de van toepassing zijnde significativement le degré de protection offert par la législation
wetgeving, in aanzienlijke mate vermindert zonder dat daarvoor redenen applicable sans qu'existent pour ce faire des motifs d'intérêt général.
zijn die verband houden met het algemeen belang.
B.8.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 8 december B.8.1. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 8 décembre
2013 blijkt dat de wetgever het aangewezen heeft geacht om, bij het 2013 que le législateur a estimé opportun que, lors de la
bepalen van de bestaansmiddelen en de pensioenen die in mindering détermination des ressources et pensions qui sont portées en déduction
worden gebracht op het jaarlijkse maximale basis- of verhoogde bedrag
van de inkomensgarantie, niet langer rekening te houden met de du montant annuel maximum, de base ou majoré, de la garantie de
bestaansmiddelen en pensioenen waarover alle personen beschikken met revenus, il ne soit plus tenu compte des ressources et pensions dont
wie de betrokkene dezelfde hoofdverblijfplaats deelt, maar enkel met disposent toutes les personnes avec lesquelles l'intéressé partage la
de bestaansmiddelen en pensioenen waarover de betrokkene en de même résidence principale, mais uniquement des ressources et pensions
echtgenoot of de wettelijk samenwonende beschikken, omdat was dont disposent l'intéressé et le conjoint ou le cohabitant légal,
vastgesteld dat het bestaansmiddelenonderzoek, onder de vroegere parce qu'il avait été constaté que l'examen des ressources sous
regeling, aanleiding gaf tot administratieve moeilijkheden : l'ancien régime donnait lieu à des difficultés administratives :
« Tien jaar toepassing van de wet van 22 maart 2001 heeft echter uitgewezen dat dit bestaansmiddelenonderzoek vaak moeizaam verloopt. Er kan een hele tijd overheen gaan eer men van alle personen met wie een potentiële IGO-gerechtigde de hoofdverblijfplaats deelt, de nodige gegevens over hun bestaansmiddelen heeft gekregen. Ook komt het soms voor dat men weigert de nodige informatie ter beschikking te stellen. Zolang deze data ontbreken, kan de RVP geen beslissing over het recht op IGO nemen. Daarnaast moet het recht op een IGO opnieuw onderzocht worden als er zich een wijziging voordoet in het aantal personen dat dezelfde hoofdverblijfplaats deelt. Zeker wanneer er een frequent verloop is op een zelfde adres, leidt dit tot veel administratieve rompslomp en terugvorderingen » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2953/001, p. 5). De maatregel blijkt ook te zijn ingegeven door het feit dat gehuwden « Dix années d'application de la loi du 22 mars 2001 ont toutefois prouvé que cet examen des ressources est souvent laborieux. Il peut s'écouler longtemps avant que l'on reçoive de toutes les personnes avec qui un bénéficiaire potentiel de GRAPA partage son lieu de résidence principale les données nécessaires relatives à leurs ressources. Il arrive aussi parfois que l'on refuse de mettre à disposition les informations nécessaires. Aussi longtemps que ces données sont manquantes, l'ONP ne peut prendre aucune décision sur le droit à la GRAPA. De plus, le droit à une GRAPA doit à nouveau être examiné si une modification du nombre de personnes partageant le même lieu de résidence principale intervient. Ceci occasionne assurément de nombreuses tracasseries administratives et récupérations, surtout lorsqu'il y a des mouvements fréquents à une même adresse « (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2953/001, p. 5). La mesure s'avère avoir également été dictée par le fait que les
en wettelijk samenwonenden zich in een andere juridische situatie personnes mariées et les cohabitants légaux se trouvent dans une autre
bevinden dan feitelijk samenwonende personen : situation juridique que les cohabitants de fait :
« Zowel gehuwden als wettelijk samenwonenden zijn namelijk wettelijk « Tant les personnes mariées que les cohabitants légaux sont en effet
tot onderlinge financieel-economische solidariteit gehouden. Ze hebben légalement tenus à une solidarité économico-financière réciproque. Ils
in het bijzonder een wettelijke verplichting om naar evenredigheid van ont en particulier une obligation légale de contribuer
hun mogelijkheden bij te dragen in de lasten van het samenleven. Met proportionnellement à leurs moyens aux charges de la vie commune. En
andere woorden, gehuwden en wettelijk samenwonenden moeten in eerste d'autres termes, les mariés et cohabitants légaux doivent en premier
instantie hun bestaansmiddelen aanwenden voor alle materiële lasten lieu consacrer leurs ressources à toutes les charges matérielles
waartoe het samenleven aanleiding geeft, zoals voeding, kleding, auxquelles donne lieu la vie commune, telles que l'alimentation,
huishuur, onderhoud van de gezinswoning, vrijetijdsbesteding, l'habillement, le loyer, l'entretien de l'habitation familiale, les
gezondheidszorg etc. Deze wettelijke verplichting vloeit voor gehuwden loisirs, les soins de santé, etc. Cette obligation légale découle pour
voort uit artikel 221 van het Burgerlijk Wetboek. Voor wettelijk les personnes mariées de l'article 221 du Code civil. Pour les
samenwonenden is deze verplichting besloten in artikel 1477, § 3, van personnes cohabitant légalement, cette obligation est contenue à
het Burgerlijk Wetboek » (ibid., pp. 11-12). l'article 1477, § 3, du Code civil « (ibid., pp. 11-12).
B.8.2. De uitbreiding van de in artikel 6, § 2, tweede lid, van de wet B.8.2. Il s'avère que l'extension de la catégorie de personnes visée
van 22 maart 2001 bedoelde categorie van personen die niet worden par l'article 6, § 2, alinéa 2, de la loi du 22 mars 2001, qui ne sont
geacht dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met de aanvrager, tot de pas censées partager la même résidence principale que le demandeur,
« bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande of opgaande lijn en aux « parents ou alliés en ligne directe descendante ou ascendante et
hun wettelijk samenwonende » blijkt te zijn ingegeven door de leurs cohabitants légaux », a été dictée par la volonté de lever un
bedoeling hinderpalen voor de « familiale intergenerationele obstacle à la « solidarité familiale intergénérationnelle » :
solidariteit » weg te werken :
« Daarnaast heft dit wetsontwerp een hinderpaal voor de familiale « En outre, le présent projet de loi lève un obstacle à la solidarité
intergenerationele solidariteit op. Voortaan zal een IGO-gerechtigde familiale intergénérationnelle. Désormais, un bénéficiaire d'une GRAPA
zijn ouders bij zich in huis kunnen opnemen of houden, zonder dat dit pourra accueillir ou garder ses parents à domicile, sans que cela ait
een impact op de IGO hoeft te hebben » (ibid., p. 9). pour autant un impact sur la GRAPA » (ibid., p. 9).
De omstandigheid dat de bloed- of aanverwanten in de rechte neergaande La circonstance que les parents ou alliés en ligne directe descendante
of opgaande lijn en hun wettelijk samenwonende niet worden geacht ou ascendante et leurs cohabitants légaux ne sont pas censés partager
dezelfde hoofdverblijfplaats te delen met de aanvrager, brengt met la même résidence principale que le demandeur implique que lorsque le
zich mee dat wanneer de gerechtigde uitsluitend samenwoont met zulke bénéficiaire cohabite exclusivement avec de tels parents ou alliés et,
bloed- of aanverwanten en, in voorkomend geval, hun wettelijk le cas échéant, leurs cohabitants légaux, ce bénéficiaire est
samenwonende, die gerechtigde wordt beschouwd als een alleenstaande en considéré comme un isolé et peut donc bénéficier du montant maximum
aldus in aanmerking komt voor het verhoogde maximumbedrag van de majoré de la garantie de revenus aux personnes âgées. Dans le cadre de
inkomensgarantie voor ouderen. In het kader van het l'examen des ressources, il n'est en outre pas tenu compte des
bestaansmiddelenonderzoek wordt bovendien geen rekening gehouden met
de bestaansmiddelen en de pensioenen van die bloed- of aanverwanten en ressources et pensions de ces parents ou alliés et de leurs
hun wettelijke samenwonende. Zij worden in beginsel evenmin opgenomen cohabitants légaux. En principe, ils ne sont pas non plus repris dans
in de bestaansmiddelendeler. le dénominateur du calcul des ressources.
Artikel 7, § 2, tweede lid, van de wet van 22 maart 2001 voorziet L'article 7, § 2, alinéa 2, de la loi du 22 mars 2001 prévoit
evenwel in een uitzondering op die laatste regel : de minderjarige toutefois une exception à cette dernière règle : les enfants mineurs
kinderen en de meerderjarige kinderen voor wie kinderbijslag wordt d'âge et les enfants majeurs pour lesquels des allocations familiales
genoten, voor beiden evenwel beperkt tot de eerste graad ten aanzien sont perçues, mais limités, dans les deux cas, au premier degré par
van de betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk samenwonende, rapport à l'intéressé ou au conjoint ou au cohabitant légal, sont bien
worden, voor zover zij in het bevolkingsregister zijn ingeschreven op repris au dénominateur pour autant qu'ils soient inscrits dans le
het adres van de betrokkene, wel in de deler opgenomen. Doordat wordt voorzien in een beperking tot de eerste graad ten aanzien van de betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk samenwonende, worden de kleinkinderen van de betrokkene of de echtgenoot of de wettelijk samenwonende uitgesloten van die uitzondering. Die kleinkinderen worden aldus, behoudens wanneer zij door een gerechtelijke beslissing werden geplaatst bij de betrokkene of zijn echtgenoot of wettelijk samenwonende, niet opgenomen in de bestaansmiddelendeler, terwijl zulks vóór de inwerkingtreding van de wet van 8 december 2013 wel het geval was. B.9.1. Met betrekking tot het niet langer opnemen van de kleinkinderen in de bestaansmiddelendeler vermeldt de parlementaire voorbereiding registre de la population à l'adresse de l'intéressé. En prévoyant une limitation au premier degré par rapport à l'intéressé ou au conjoint ou au cohabitant légal, le législateur a exclu de cette exception les petits-enfants de l'intéressé ou du conjoint ou du cohabitant légal. Ces petits-enfants, sauf s'ils ont été placés par décision judiciaire auprès de l'intéressé, ou de son conjoint ou cohabitant légal, ne sont donc pas repris dans le dénominateur du calcul des ressources, alors qu'ils l'étaient bien avant l'entrée en vigueur de la loi du 8 décembre 2013.
van de wet van 8 december 2013 : B.9.1. Les travaux préparatoires de la loi du 8 décembre 2013
indiquent ce qui suit à propos des petits-enfants qui ne sont plus
repris dans le dénominateur du calcul des ressources :
« Tevens leidt de huidige regeling van het samenwonen in een aantal « La réglementation actuelle sur la cohabitation conduit également à
gevallen tot uitwassen. Zo zijn er personen met een groot pensioen die des abus dans un certain nombre de cas. Il arrive ainsi que des
toch gerechtigd zijn op een IGO door samen te wonen met een groot personnes ayant une pension élevée bénéficient quand même d'une GRAPA
aantal personen (met en zonder familieverband). Zo wordt vastgesteld en cohabitant avec un nombre élevé de personnes (avec ou sans lien
dat kleinkinderen systematisch ingeschreven worden op het adres van familial). On constate ainsi que des petits-enfants sont
hun grootouders, zodat die grootouders een IGO kunnen opstrijken. Om systématiquement inscrits à l'adresse de leurs grands-parents, afin
hier paal en perk aan te stellen, is eveneens een wijziging van de wet que ces grands-parents puissent toucher une GRAPA. Pour mettre fin à
van 22 maart 2001 noodzakelijk. cette pratique, une modification de la loi du 22 mars 2001 est
également nécessaire.
[...] [...]
[...] Als de IGO-gerechtigde samenwoont met enkel een minderjarig [...] Si le bénéficiaire d'une GRAPA habite uniquement avec une
persoon of met een meerderjarig kind waarvoor kinderbijslag wordt personne mineure d'âge ou avec un enfant majeur pour lequel des
betaald, dan wordt het verhoogd bedrag toegekend. Voor het allocations familiales sont perçues, le montant majoré est octroyé.
bestaansmiddelenonderzoek wordt er enkel rekening gehouden met de Pour l'examen des ressources, il est uniquement tenu compte des
bestaansmiddelen en de pensioenen van de gerechtigde zelf. ressources et des pensions du bénéficiaire lui-même.
Onder de huidige wetgeving is dit nu al de regel. Deze situatie C'est déjà la règle dans la législation actuelle. Cette situation est
ondergaat enkel op het vlak van het in aanmerking nemen voor de deler uniquement modifiée en ce qui concerne la prise en considération pour
een wijziging. le dénominateur.
Om misbruiken te voorkomen door inschrijving van minderjarige personen Afin de prévenir des abus par l'inscription de personnes mineures à
op het adres van de IGO-gerechtigde, worden de pensioenen en l'adresse du bénéficiaire de GRAPA, les pensions et ressources du
bestaansmiddelen van de IGO-gerechtigde bij de berekening van de IGO bénéficiaire de GRAPA sont, dans cette situation, divisées par 1 lors
in deze situatie in principe gedeeld door 1. Op deze regel wordt du calcul de la GRAPA. Une exception à cette règle est prévue. Le
echter een uitzondering voorzien. Het aantal minderjarige kinderen nombre d'enfants mineurs et/ou majeurs pour lesquels des allocations
en/of meerderjarige kinderen waarvoor kinderbijslag wordt genoten, familiales sont perçues, est repris dans le dénominateur, pour autant
wordt in de deler opgenomen, voor zover deze kinderen in het que ces enfants soient inscrits à la même adresse que l'intéressé dans
bevolkingsregister op hetzelfde adres als de betrokkene zijn les registres de la population et qu'il s'agisse des propres enfants
ingeschreven en het gaat om eigen kinderen of adoptiekinderen, in ou des enfants adoptés, au premier degré par rapport à l'intéressé,
eerste graad ten aanzien van de betrokkene, zijn echtgenoot of son conjoint ou cohabitant légal. Il en est de même des enfants placés
wettelijk samenwonende. Hetzelfde geldt voor door een gerechtelijke
beslissing geplaatste kinderen (voogdij) » (Parl. St., Kamer, par une décision judiciaire (tutelle) » (Doc. parl., Chambre,
2012-2013, DOC 53-2953/001, pp. 6-8). 2012-2013, DOC 53-2953/001, pp. 6-8).
« Op het algemene principe dat de bestaansmiddelen van alle « Il existe une série d'exceptions au principe général selon lequel
samenwonenden optelt en deelt, bestaan een aantal uitzonderingen. Zo les ressources de tous les cohabitants sont additionnées et divisées.
worden minderjarige personen of meerderjarigen waarvoor kinderbijslag Ainsi, les personnes mineures ou majeures pour lesquelles des
genoten wordt, opgenomen in de deler, maar worden hun inkomsten niet in aanmerking genomen voor de vaststelling van de bestaansmiddelen (bijvoorbeeld vakantiejob, erfenis). Dit principe zorgt er in de praktijk voor dat gepensioneerden met een hoog pensioen toch nog een IGO kunnen krijgen. De Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), die de IGO toekent en uitbetaalt, heeft immers vastgesteld dat in heel wat situaties de kleinkinderen systematisch bij de grootouders ingeschreven worden teneinde een IGO te kunnen ontvangen. Om aan deze situaties een oplossing te geven, wordt de manier waarop de deler op de bestaansmiddelen toegepast wordt, aangepast » (Parl. allocations familiales sont perçues sont reprises dans le diviseur, mais il n'est pas tenu compte de leurs revenus pour la détermination des ressources (par exemple, job de vacances, héritage). Dans la pratique, ce principe a pour conséquence que les retraités qui perçoivent une pension élevée pourront quand même encore bénéficier d'une GRAPA. L'Office national des Pensions (ONP), qui octroie et verse la GRAPA, a en effet constaté que, dans de nombreuses situations, des petits-enfants sont systématiquement inscrits à l'adresse de leurs grands-parents, afin que ces grands-parents puissent toucher une GRAPA. Pour résoudre ce problème, la manière dont le diviseur est appliqué aux ressources est adaptée » (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC
St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-2953/003, p. 4). 53-2953/003, p. 4).
B.9.2. Daaruit blijkt dat de maatregel betreffende het niet opnemen B.9.2. Il en ressort que la mesure consistant à ne pas reprendre les
van de kleinkinderen in de bestaansmiddelendeler is ingegeven door de petits-enfants dans le dénominateur du calcul des ressources a été
vaststelling dat personen met voldoende bestaansmiddelen en dictée par le constat que, sous l'ancienne réglementation, des
pensioenen, onder de voorheen bestaande regeling, in aanmerking konden personnes qui disposaient de ressources et pensions suffisantes
komen voor een inkomensgarantie voor ouderen door hun kleinkinderen in parvenaient à entrer en considération pour bénéficier d'une garantie
de bevolkingsregisters te laten inschrijven op hun adres. De wetgever de revenus aux personnes âgées en faisant inscrire leurs
beoogde met de desbetreffende maatregel aldus misbruiken te voorkomen. petits-enfants à leur adresse dans les registres de la population. Par
la mesure en cause, le législateur a donc cherché à prévenir les abus.
B.10.1. De wetgever kan zich terecht erom bekommeren misbruiken inzake B.10.1. Le législateur peut légitimement se soucier de prévenir les
de inkomensgarantie voor ouderen te voorkomen, teneinde de per abus relatifs à la garantie de revenus aux personnes âgées en vue de
definitie beperkte middelen welke aan die regeling worden besteed, réserver les moyens alloués à celle-ci, par définition limités, aux
voor te behouden voor personen die ze echt nodig hebben. personnes qui en ont réellement besoin.
B.10.2. Mede gelet op het feit dat de plicht om te zorgen voor de B.10.2. Eu égard notamment au fait que l'obligation d'assumer
huisvesting en het levensonderhoud van een kind, krachtens artikel l'hébergement et l'entretien d'un enfant incombe, en vertu de
203, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, rust op de ouders van dat kind, l'article 203, § 1er, du Code civil, aux parents de cet enfant, et
en aldus niet op diens grootouders, en rekening houdend met de donc pas aux grands-parents de celui-ci, et constatant que le fait de
vaststelling dat de opname van de kleinkinderen in de reprendre les petits-enfants dans le dénominateur du calcul des
bestaansmiddelendeler ertoe kan leiden dat de inkomensgarantie voor ressources peut conduire à ce que la garantie de revenus aux personnes
ouderen wordt toegekend aan personen die principieel niet door die âgées soit attribuée à des personnes qui ne sont en principe pas
bijstandsregeling worden beoogd, vermocht de wetgever van oordeel te visées par ce régime d'aide, le législateur a pu estimer qu'il
zijn dat het aangewezen was te voorzien in een maatregel volgens welke s'indiquait de prendre une mesure prévoyant de ne pas reprendre dans
de kleinkinderen, behoudens wanneer zij ten gevolge van een le dénominateur du calcul des ressources les petits-enfants, sauf
gerechtelijke beslissing werden geplaatst bij de gerechtigde, zijn lorsqu'ils étaient placés à la suite d'une décision judiciaire auprès
echtgenoot of wettelijk samenwonende, niet worden opgenomen in de de l'intéressé, ou de son conjoint ou du cohabitant légal.
bestaansmiddelendeler. B.11. Hoewel het niet opnemen van de kleinkinderen in de B.11. Bien que pour certaines catégories de personnes, le fait de ne
bestaansmiddelendeler voor bepaalde categorieën van personen kan pas reprendre les petits-enfants dans le dénominateur du calcul des
leiden tot een vermindering van het bedrag van de inkomensgarantie ressources puisse conduire à une diminution du montant de la garantie
waarop zij recht hebben, in vergelijking met het bedrag waarop zij de revenus à laquelle elles ont droit, comparé au montant auquel elles
onder de vroegere regeling recht zouden hebben gehad, wordt die achteruitgang redelijk verantwoord door de in B.9 en B.10 vermelde redenen van algemeen belang. B.12.1. De wetgever heeft overigens de overgang van de oude naar de nieuwe berekeningsregels verzacht voor personen aan wie reeds vóór 1 januari 2014 een inkomensgarantie voor ouderen was toegekend, door in artikel 9, tweede lid, van de wet van 8 december 2013 erin te voorzien dat die personen het aan hen toegekende bedrag behouden tot op het ogenblik dat, ambtshalve of op aanvraag, een herzieningsbeslissing wordt genomen en dit naar aanleiding van nieuwe feiten die zich voordoen. auraient eu droit sous l'ancienne réglementation, ce recul est raisonnablement justifié par les motifs d'intérêt général mentionnés en B.9 et B.10. B.12.1. Le législateur a d'ailleurs atténué le passage des anciennes aux nouvelles règles de calcul pour les personnes auxquelles une garantie de revenus aux personnes âgées était déjà accordée avant le 1er janvier 2014, en prévoyant à l'article 9, alinéa 2, de la loi du 8 décembre 2013 que ces personnes conservent le montant qui leur a été attribué jusqu'au moment où, d'office ou sur demande, une décision de révision est prise et cela suite à la survenance de faits nouveaux.
Die bepaling brengt met zich mee dat de gerechtigde aan wie reeds vóór Il ressort de cette disposition que le bénéficiaire auquel une
de inwerkingtreding van de wet van 8 december 2013 een garantie de revenus aux personnes âgées avait déjà été accordée avant
inkomensgarantie voor ouderen was toegekend waarbij rekening was l'entrée en vigueur de la loi du 8 décembre 2013, en ayant pris en
gehouden met het feit dat een of meerdere kleinkinderen dezelfde compte le fait qu'un ou plusieurs petits-enfants partageaient la même
hoofdverblijfplaats delen met die gerechtigde, het onder de vroegere résidence principale que ce bénéficiaire, conserve en principe le
regeling toegekende - hogere - bedrag in beginsel blijft behouden, montant - supérieur - accordé sous l'ancienne réglementation tant
zolang zich geen nieuwe feiten voordoen, onder meer op het vlak van de qu'il ne se produit pas de faits nouveaux, notamment par rapport aux
personen die de hoofdverblijfplaats met de gerechtigde delen. personnes qui partagent la même résidence principale que le bénéficiaire.
B.12.2. Rekening houdend met het feit dat het bedrag van de B.12.2. Compte tenu du fait que tant dans l'ancienne réglementation
inkomensgarantie, zowel in de vroegere als in de nieuwe regeling, in que dans la nouvelle, le montant de la garantie de revenus est
ruime mate mee wordt bepaald door de vraag of de betrokkene al dan largement codéterminé par la question de savoir si l'intéressé partage
niet zijn hoofdverblijfplaats deelt met andere personen, is het niet ou non sa résidence principale avec d'autres personnes, il n'est pas
kennelijk onredelijk de overgang van de oude naar de nieuwe manifestement déraisonnable de subordonner le passage des anciennes
berekeningsregels te laten afhangen van het zich al dan niet voordoen aux nouvelles règles de calcul à la survenance ou non de faits
van nieuwe feiten op het vlak van de personen met wie de gerechtigde nouveaux sur le plan des personnes avec lesquelles le bénéficiaire
zijn hoofdverblijfplaats deelt. partage sa résidence principale.
B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 7, § 2, van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een L'article 7, § 2, de la loi du 22 mars 2001 instituant la garantie de
inkomensgarantie voor ouderen, zoals vervangen bij artikel 5 van de revenus aux personnes âgées, tel qu'il a été remplacé par l'article 5
wet van 8 december 2013 tot wijziging van de wet van 22 maart 2001 tot de la loi du 8 décembre 2013 modifiant la loi du 22 mars 2001
instelling van een inkomensgarantie voor ouderen, en artikel 9, tweede instituant la garantie de revenus aux personnes âgées, et l'article 9,
lid, van die wet van 8 december 2013 schenden artikel 23 van de alinéa 2, de cette loi du 8 décembre 2013 ne violent pas l'article 23
Grondwet niet. de la Constitution.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 8 mei 2019. la Cour constitutionnelle, le 8 mai 2019.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^