← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 69/2019 van 16 mei 2019 Rolnummer 6815 In zake : de prejudiciële
vragen over artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek en de wet van 27 februari
1987 betreffende de tegemoetkomingen aan person Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en
A. Alen, en de rechters L. L(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 69/2019 van 16 mei 2019 Rolnummer 6815 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan person Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 69/2019 du 16 mai 2019 Numéro du rôle : 6815 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 2262bis, § 1 er , alinéa 1 er , du Code civil et la loi du 27 février 1987 relative aux all La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 69/2019 van 16 mei 2019 | Extrait de l'arrêt n° 69/2019 du 16 mai 2019 |
| Rolnummer 6815 | Numéro du rôle : 6815 |
| In zake : de prejudiciële vragen over artikel 2262bis, § 1, eerste | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 2262bis, |
| lid, van het Burgerlijk Wetboek en de wet van 27 februari 1987 | § 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du 27 février 1987 relative |
| betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap, gesteld | aux allocations aux personnes handicapées, posées par la Cour du |
| door het Arbeidshof te Luik, afdeling Namen. | travail de Liège, division Namur. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. | composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, |
| Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. |
| P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan | Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et M. Pâques, assistée du |
| door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, |
| F. Daoût, wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij arrest van 9 januari 2018 in zake P.M. tegen de Belgische Staat, | Par arrêt du 9 janvier 2018 en cause de P.M. contre l'Etat belge, dont |
| waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16 | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 16 janvier 2018, la |
| januari 2018, heeft het Arbeidshof te Luik, afdeling Namen, de | Cour du travail de Liège, division Namur, a posé les questions |
| volgende prejudiciële vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
| « 1. Schenden artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk | « 1. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du |
| Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen | 27 février 1987 relative aux allocations aux personnes handicapées |
| aan personen met een handicap de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en soumettant à |
| door de vordering van de Belgische Staat tot terugbetaling van | un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en |
| voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te | récupération d'avances versées à une personne handicapée alors que |
| onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de | |
| vordering tot terugbetaling van ten onrechte betaalde | |
| tegemoetkomingen, die eveneens door de Belgische Staat wordt ingesteld | l'action en récupération d'allocations versées indûment, également |
| ten aanzien van een persoon met een handicap, krachtens artikel 16 van | exercée par l'Etat belge à l'égard d'une personne handicapée, est |
| de wet van 27 februari 1987 aan een verjaringstermijn van, naar gelang | soumise, en vertu de l'article 16 de la loi du 27 février 1987 à un |
| van het geval, één, drie of vijf jaar wordt onderworpen ? | délai de prescription de, selon les cas, un, trois ou cinq ans ? |
| 2. Schenden artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk | 2. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil et la loi du 27 |
| Wetboek en de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen | février 1987 relative aux allocations aux personnes handicapées |
| aan personen met een handicap de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en soumettant à |
| door de vordering van de Belgische Staat tot terugbetaling van | un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en |
| voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te | récupération d'avances versées à une personne handicapée alors que les |
| onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de | actions en récupération exercées par d'autres institutions de sécurité |
| vorderingen tot terugbetaling die door andere | |
| socialezekerheidsinstellingen zijn ingesteld ten aanzien van sociaal | sociale à l'égard d'assurés sociaux ayant bénéficié d'avances dans les |
| verzekerden die voorschotten in de aangelegenheden van de | |
| arbeidsongevallen of van de werkloosheidsverzekering hebben genoten, | matières des accidents du travail ou de l'assurance-chômage sont |
| bij respectievelijk artikel 69, eerste en tweede lid, van de | soumises, par respectivement l'article 69, alinéas 1er et 2, de la loi |
| arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en artikel 7, § 13, tweede lid, | du 10 avril 1971 sur les accidents du travail et l'article 7, § 13, |
| van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke | alinéa 2, de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité |
| zekerheid der arbeiders aan een verjaringstermijn van, naar gelang van | sociale des travailleurs, à un délai de prescription de, selon les |
| het geval, drie of vijf jaar worden onderworpen ? ». | cas, trois ou cinq ans ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. Artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek | B.1.1. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil dispose : |
| bepaalt : « Alle persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door verloop van tien jaar ». | « Toutes les actions personnelles sont prescrites par dix ans ». |
| B.1.2. Artikel 7 van de wet van 27 februari 1987 betreffende de | B.1.2. L'article 7 de la loi du 27 février 1987 relative aux |
| tegemoetkomingen aan personen met een handicap (hierna : de wet van 27 | allocations aux personnes handicapées (ci-après : la loi du 27 février |
| februari 1987), zoals gewijzigd bij artikel 121 van de programmawet | 1987), tel qu'il a été modifié par l'article 121 de la loi-programme |
| (I) van 24 december 2002, bepaalt : | (I) du 24 décembre 2002, dispose : |
| « § 1. De in artikel 1 bedoelde tegemoetkomingen kunnen enkel | « § 1er. Les allocations visées à l'article 1er ne peuvent être |
| toegekend worden indien het bedrag van het inkomen van de persoon met | accordées que si le montant du revenu de la personne handicapée et le |
| een handicap en het bedrag van het inkomen van de persoon met wie hij | montant du revenu de la personne avec laquelle elle forme un ménage ne |
| een huishouden vormt, het in artikel 6 bedoelde bedrag van de | [dépassent] pas le montant des allocations visé à l'article 6. |
| tegemoetkomingen niet [overschrijden]. | |
| [...] | [...] |
| § 2. De persoon met een handicap en de persoon met wie hij een | § 2. La personne handicapée et la personne avec laquelle elle forme un |
| huishouden vormt, moeten hun rechten laten gelden : | ménage, sont tenues de faire valoir leurs droits : |
| 1° op de uitkeringen en vergoedingen waarop hij aanspraak kan maken | 1° aux prestations et indemnités auxquelles elle peut prétendre en |
| krachtens een andere Belgische of buitenlandse wetgeving of krachtens | vertu d'une autre législation belge ou étrangère ou en vertu de règles |
| de regels van toepassing op het personeel van een internationale | applicables au personnel d'une institution internationale publique, et |
| openbare instelling, en die hun grond vinden in een beperking van het | qui trouvent leur fondement dans une limitation de la capacité de |
| verdienvermogen, in een gebrek aan of vermindering van de | gain, dans un manque ou une réduction de l'autonomie ou dans les |
| zelfredzaamheid of in de artikelen 1382 en volgende van het Burgerlijk | articles 1382 et suivants du Code civil [relatifs] à la responsabilité civile; |
| Wetboek betreffende de burgerlijke aansprakelijkheid; | 2° à des prestations sociales relatives à la maladie et l'invalidité, |
| 2° op sociale uitkeringen inzake ziekte en invaliditeit, werkloosheid, | au chômage, aux accidents du travail, aux maladies professionnelles, |
| arbeidsongevallen, beroepsziekten, rust- en overlevingspensioenen, de | aux pensions de retraite et de survie, à la garantie de revenus aux |
| inkomensgarantie voor ouderen en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden. | personnes âgées et au revenu garanti pour personnes âgées. |
| [...] | [...] |
| § 4. De in artikel 1 bedoelde tegemoetkomingen kunnen aan de aanvrager | § 4. Les allocations visées à l'article 1er peuvent être accordées au |
| worden toegekend als voorschot op de uitkeringen en vergoedingen | demandeur à titre d'avance sur les prestations et indemnités visées au |
| bedoeld in § 2. | § 2. |
| De Koning bepaalt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de | Le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, dans |
| Ministerraad, onder welke voorwaarden, op welke wijze en tot welk | quelles conditions, selon quelles modalités et jusqu'à concurrence de |
| bedrag deze voorschotten kunnen worden toegekend, alsmede de wijze | quel montant ces avances peuvent être accordées, ainsi que leur mode |
| waarop ze kunnen worden teruggevorderd. De uitbetalingsdienst of | de récupération. Le service ou l'organisme payeur est subrogé aux |
| -instelling treedt in de rechten van de gerechtigde tot het bedrag van | droits du bénéficiaire jusqu'à concurrence du montant des avances |
| de toegekende voorschotten ». | versées ». |
| Artikel 16, § 1, van dezelfde wet bepaalt : | L'article 16, § 1er, de la même loi dispose : |
| « De terugvordering van de ten onrechte betaalde tegemoetkomingen verjaart na drie jaar te rekenen vanaf de datum waarop de uitbetaling is geschied. De in het eerste lid voorgeschreven termijn wordt teruggebracht tot één jaar indien de betaling enkel het gevolg is van een vergissing van een administratieve dienst of instelling, waarvan de betrokkene zich normaal geen rekenschap kan geven. De in het eerste lid voorgeschreven verjaringstermijn wordt op vijf jaar gebracht wanneer de onverschuldigde sommen werden verkregen door bedrieglijke handelingen of door valse of bewust onvolledige verklaringen. Deze termijn van vijf jaar geldt eveneens ten aanzien van sommen die ten onrechte werden uitbetaald wegens het niet afleggen, door de schuldenaar, van een verklaring die is voorgeschreven door een wets- of verordenende bepaling of die volgt uit een vroeger aangegane verbintenis ». Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag B.2.1. Met de eerste prejudiciële vraag wenst het verwijzende rechtscollege van het Hof te vernemen of de voormelde bepalingen | « La répétition des allocations versées indûment se prescrit par trois ans à compter de la date du paiement. Le délai prévu à l'alinéa 1er est ramené à un an lorsque le paiement résulte uniquement de l'erreur d'un service administratif ou organisme, et dont l'intéressé ne peut normalement se rendre compte. Le délai prévu à l'alinéa 1er est porté à cinq ans lorsque les sommes indues ont été perçues suite à des manoeuvres frauduleuses ou à des déclarations fausses ou sciemment incomplètes. Ce délai de cinq ans vaut aussi pour les sommes qui ont été payées à tort par suite d'une absence, par le débiteur, d'une déclaration, prescrite par une disposition légale ou réglementaire, ou faisant suite à un engagement pris antérieurement ». Quant à la première question préjudicielle B.2.1. Par la première question préjudicielle, la juridiction a quo demande à la Cour si les dispositions précitées sont compatibles avec |
| bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre | les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elles créent une |
| zij een verschil in behandeling tussen personen met een handicap in | différence de traitement entre les personnes handicapées en soumettant |
| het leven roepen door de terugvordering door de Belgische Staat van voorschotten die zijn betaald aan een persoon met een handicap, te onderwerpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, terwijl de vordering tot terugbetaling van ten onrechte betaalde tegemoetkomingen door de Belgische Staat krachtens het voormelde artikel 16 van de wet van 27 februari 1987 aan een verjaringstermijn van één, drie of vijf jaar wordt onderworpen. B.2.2. Uit de feiten en uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat bij het verwijzende rechtscollege een geschil aanhangig is gemaakt dat betrekking heeft op een terugvordering door de Staat van voorschotten betaald aan een persoon met een handicap, ten gevolge van een verkeersongeval. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de verjaringstermijn die op een dergelijke vordering van toepassing is. In de interpretatie die door de verwijzende rechter aan het Hof is | à un délai de prescription de dix ans l'action de l'Etat belge en récupération d'avances versées à une personne handicapée, alors que l'action en récupération d'allocations versées indûment par l'Etat belge est soumise, en vertu de l'article 16 précité de la loi du 27 février 1987, à un délai de prescription de un, trois ou cinq ans. B.2.2. Il ressort des faits et de la motivation de la décision de renvoi que la juridiction a quo est saisie d'un litige qui concerne une action en récupération d'avances versées par l'Etat à une personne handicapée, à la suite d'un accident de la circulation. La question préjudicielle porte sur le délai de prescription applicable à pareille action. Dans l'interprétation soumise à la Cour par le juge a quo, c'est le |
| voorgelegd, is het de in artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het | délai de prescription de droit commun prévu par l'article 2262bis, § 1er, |
| Burgerlijk Wetboek bedoelde gemeenrechtelijke verjaringstermijn die | alinéa 1er, du Code civil qui doit s'appliquer, à défaut pour la loi |
| van toepassing moet zijn, aangezien de wet van 27 februari 1987 niet | du 27 février 1987 de prévoir un délai de prescription spécifique pour |
| in een specifieke verjaringstermijn voorziet voor de terugvordering | |
| van voorschotten die door de Staat aan een persoon met een handicap | la récupération d'avances versées par l'Etat à une personne |
| zijn betaald. | handicapée. |
| B.3. Luidens de artikelen 1 en 2 van de wet van 27 februari 1987 | B.3. Aux termes des articles 1er et 2 de la loi du 27 février 1987, |
| kunnen personen met een handicap drie types van tegemoetkoming krijgen | les personnes handicapées peuvent se voir accorder trois types |
| : de inkomensvervangende tegemoetkoming, die wordt toegekend aan de | d'allocations : l'allocation de remplacement de revenus, accordée à la |
| persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is, wiens lichamelijke | personne handicapée, âgée de 21 à 65 ans, dont l'état physique ou |
| of psychische toestand zijn verdienvermogen in aanzienlijke mate heeft | psychique a réduit dans une mesure importante la capacité de gain; |
| verminderd; de integratietegemoetkoming, die wordt toegekend aan de | l'allocation d'intégration, accordée à la personne handicapée, âgée de |
| persoon met een handicap die 21 tot 65 jaar oud is, bij wie een gebrek | 21 à 65 ans, dont le manque ou la réduction d'autonomie est établi; |
| aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld; de | |
| tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden, die wordt toegekend aan de | l'allocation pour l'aide aux personnes âgées, accordée à la personne |
| persoon met een handicap die ten minste 65 jaar oud is en bij wie een | handicapée d'au moins 65 ans dont le manque ou la réduction |
| gebrek aan of een vermindering van zelfredzaamheid is vastgesteld. | d'autonomie est établi. |
| Die tegemoetkomingen vormen een financiële hulp waarvan het bedrag | Ces allocations constituent une aide financière, dont le montant doit |
| prioritair de bestaanszekerheid van de minstbedeelden moet waarborgen. | garantir en priorité la sécurité d'existence des moins favorisés. Le |
| Het bedrag van die tegemoetkomingen is vastgelegd bij artikel 6 van de wet. | montant de ces allocations est déterminé par l'article 6 de la loi. |
| B.4. Daarenboven, en teneinde te voorkomen dat de persoon met een | B.4. Par ailleurs, et en vue d'éviter à la personne handicapée de |
| handicap zonder inkomsten blijft tijdens een relatief lange periode | rester sans revenus durant une période relativement longue précédant |
| vóór de toekenning van andere uitkeringen, met name de vergoedingen | l'octroi d'autres prestations, notamment les indemnités qui résultent |
| die uit de toepassing van de regels van de aansprakelijkheid | |
| voortvloeien wanneer de handicap wordt veroorzaakt door een ongeval, | de l'application des règles de la responsabilité quand le handicap est |
| maakt artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987 het hem mogelijk | causé par un accident, l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987 |
| inkomensvervangende tegemoetkomingen, als voorschot, zoals te dezen, | lui permet de solliciter, à titre d'avances, comme en l'espèce, des |
| aan te vragen. | allocations de remplacement des revenus. |
| Daaruit volgt dat, wanneer de FOD Sociale Zekerheid in rechte treedt | Il s'ensuit que, lorsque le SPF Sécurité sociale agit à l'encontre du |
| tegen de gerechtigde op de op grond van artikel 7, § 4, van de in het | bénéficiaire des avances accordées sur la base de l'article 7, § 4, de |
| geding zijnde wet toegekende voorschotten, de in artikel 16 van | la loi en cause, le délai de prescription prévu par l'article 16 de la |
| dezelfde wet bedoelde verjaringstermijn niet van toepassing is, | même loi n'est pas applicable, cette disposition visant la |
| aangezien die bepaling betrekking heeft op de terugvordering van | récupération d'allocations indues, ce que ne sont pas les avances |
| onverschuldigde tegemoetkomingen, hetgeen de op grond van artikel 7, § 4, aan de persoon met een handicap toegekende voorschotten niet zijn. Aldus, bij gebrek aan een bijzondere verjaringstermijn in een specifieke wet, zijn het de algemene bepalingen van het Burgerlijk Wetboek ter zake die van toepassing zijn en, te dezen, de verjaringstermijn van tien jaar, overeenkomstig artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek. Het aanvangspunt van die tienjarige termijn is, met betrekking tot sommen waarvan het terugbetaalbare en opeisbare karakter niet bestaat op het ogenblik van de betaling ervan door de Staat, het ogenblik waarop het recht op die uitkeringen of vergoedingen definitief wordt | accordées à la personne handicapée sur la base de l'article 7, § 4. Ainsi, à défaut d'un délai de prescription spécifique dans une loi particulière, ce sont les dispositions générales du Code civil en la matière qui s'appliquent et, en l'espèce, le délai de prescription de dix ans, conformément à l'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil. Quant au point de départ de ce délai décennal, il est, s'agissant de sommes dont les caractères remboursable et exigible n'existent pas au moment de leur paiement par l'Etat, le moment auquel est fixé de manière définitive le droit à ces prestations ou indemnités, |
| vastgesteld, overeenkomstig artikel 2257 van het Burgerlijk Wetboek. | conformément à l'article 2257 du Code civil. |
| B.5. Met betrekking tot die voorschotten wordt in de parlementaire | B.5. Au sujet de ces avances, les travaux préparatoires de la loi du |
| voorbereiding van de wet van 27 februari 1987 vermeld : | 27 février 1987 mentionnent : |
| « De toekenning van deze sociale uitkeringen laat soms lang op zich | « L'octroi de ces indemnités sociales se fait parfois attendre |
| wachten (b.v. bij een betwisting inzake een arbeidsongeval) en er | longtemps (p.e. en cas de litige portant sur un accident du travail), |
| dient vermeden dat de gehandicapten ondertussen elke aangepaste | et il faut éviter que les handicapés soient entre-temps privés de |
| sociale uitkering [zouden] ontberen. Daarom wordt voorgesteld de | toute indemnité sociale adaptée. Aussi propose-t-on en pareil cas |
| tegemoetkomingen in dergelijke gevallen als terugvorderbare | |
| voorschotten toe te kennen » (Parl. St., Kamer, 1985-1986, nr. 448-1, | d'octroyer les allocations à titre d'avances récupérables » (Doc. |
| p. 3). | parl., Chambre, 1985-1986, n° 448-1, p. 3). |
| « Artikel 13 concretiseert in § 1 het suppletief karakter van de | « L'article 13 concrétise au § 1er le caractère supplétif des |
| tegemoetkomingen, door te stellen dat zij niet kunnen gecumuleerd | |
| worden met uitkeringen verleend krachtens een andere Belgische of | allocations, en déterminant qu'elles ne peuvent être cumulées avec des |
| vreemde wetgeving en die er op gericht zijn het inkomen van de | prestations attribuées en vertu d'une autre législation belge ou |
| gehandicapte geheel of gedeeltelijk te vervangen of de beperking van | étrangère, et visant à remplacer entièrement ou partiellement le |
| de zelfredzaamheid te compenseren. | revenu du handicapé ou à compenser la limitation de son autonomie. |
| De toekenning van deze uitkeringen laat soms lang op zich wachten | Parfois, l'octroi de ces prestations se fait attendre longuement |
| (bvb. bij een betwisting inzake een verkeersongeval) en er dient | (p.ex. en cas de contestation en matière d'accident de la circulation) |
| vermeden dat de gehandicapte ondertussen zonder inkomen en zonder | et il y a lieu d'éviter que le handicapé reste sans revenu et sans |
| uitkering zou blijven. Daarom voorziet § 2 dat in dergelijke gevallen | prestation entre-temps. A cette fin, le § 2 prévoit la possibilité |
| terugvorderbare voorschotten kunnen toegekend worden. Om te voorkomen | |
| dat bij een latere uitkering krachtens een andere regeling tot een | d'attribuer des avances récupérables. Afin d'éviter que, lors d'un |
| terugvordering t.a.v. de gehandicapte moet worden overgegaan, werd een | paiement ultérieur en vertu d'un autre régime, il y ait lieu de |
| wettelijke subrogatie ingevoerd ten voordele van de uitbetalende | procéder à une récupération auprès du handicapé, une subrogation |
| dienst of instelling tot beloop van het bedrag van de verstrekte | légale est instituée en faveur du service ou de l'institution payeur |
| voorschotten » (ibid., pp. 7-8). | jusqu'à concurrence du montant des avances consenties » (ibid., pp. |
| B.6.1. De voorschotten die de Staat kan toekennen aan een persoon met | 7-8). B.6.1. Les avances que l'Etat peut accorder à une personne handicapée |
| een handicap op grond van het voormelde artikel 7, § 4, van de wet van | sur la base de l'article 7, § 4, précité de la loi du 27 février 1987 |
| 27 februari 1987, onderscheiden zich dus van de in de artikelen 1 en 2 van dezelfde wet bedoelde tegemoetkomingen, in zoverre zij voorlopig worden toegekend, in afwachting dat de vergoedingen worden betaald door de persoon die aansprakelijk is verklaard voor de schade die aan de oorsprong van de handicap ligt. De persoon met een handicap die die voorschotten aanvraagt, kent het precaire, subsidiaire en voorlopige karakter ervan in afwachting van een definitieve beslissing over de schadeloosstelling voor het nadeel dat in het gemeen recht is geleden. B.6.2. De regeling in verband met de tegemoetkomingen aan personen met een handicap vormt een bijzonder stelsel van maatschappelijke dienstverlening. In tegenstelling tot het traditionele stelsel van de sociale zekerheid, dat de betaling van bijdragen inhoudt, wordt dit bijzonder stelsel volledig gefinancierd door de algemene inkomsten van de Staat en wil het een door de wet bepaald inkomen verschaffen aan diegenen die niet over voldoende andere bestaansmiddelen beschikken. | se distinguent donc des allocations visées par les articles 1er et 2 de la même loi, en ce qu'elles sont octroyées, à titre provisoire, en attendant que les indemnités soient versées par la personne déclarée responsable du dommage à l'origine du handicap. La personne handicapée qui sollicite ces avances en connaît le caractère précaire, subsidiaire et provisoire dans l'attente d'une décision définitive relative à l'indemnisation du préjudice subi en droit commun. B.6.2. La réglementation relative aux allocations aux handicapés constitue un régime spécial d'aide sociale. Contrairement au régime traditionnel de sécurité sociale, lequel comporte le paiement de cotisations, ce régime spécial est entièrement financé par les ressources générales de l'Etat et tend à procurer un revenu fixé par la loi à ceux qui ne disposent pas à suffisance d'autres moyens de subsistance. |
| B.6.3. Ten slotte, in tegenstelling tot de terugvordering van sommen | B.6.3. Enfin, contrairement à la récupération des sommes versées de |
| die ten onrechte zijn betaald als tegemoetkomingen aan personen met | manière indue à titre d'allocations aux personnes handicapées, |
| een handicap, die aan de in artikel 16 van de wet van 27 februari 1987 | lesquelles sont soumises aux délais de prescription abrégés prévus à |
| bedoelde kortere verjaringstermijnen zijn onderworpen, houdt de | l'article 16 de la loi du 27 février 1987, la récupération des avances |
| terugvordering van de op grond van artikel 7, § 4, betaalde | versées sur la base de l'article 7, § 4, est liée à des indemnisations |
| voorschotten verband met schadeloosstellingen die zijn betaald door de | versées par le tiers responsable d'un dommage et dans le cadre d'une |
| derde die aansprakelijk is voor een schade en in het kader van een | procédure dans laquelle l'Etat n'intervient pas à l'origine, et puis, |
| procedure waarin de Staat aanvankelijk niet optreedt, en vervolgens enkel als zijnde gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer en soms zelfs, zoals in het voorliggende geval, nadat het slachtoffer rechtstreeks werd vergoed, met andere woorden zonder dat enige subrogatie heeft kunnen plaatsvinden. B.7. Het criterium van onderscheid tussen de in artikel 16 van de wet van 27 februari 1987 bedoelde kortere verjaringstermijnen die van toepassing zijn op de terugvordering van onverschuldigde tegemoetkomingen die zijn betaald aan personen met een handicap en de tienjarige verjaring die van toepassing is op de terugvordering van voorschotten die aan personen met een handicap zijn betaald op grond van artikel 7, § 4, is bijgevolg pertinent en redelijk verantwoord ten opzichte van het doel dat erin bestaat het de Staat mogelijk te maken over een langere termijn te beschikken om als voorschot betaalde sommen terug te vorderen waarvan de gerechtigde vanaf het begin het voorlopige en precaire karakter kent, in tegenstelling tot onverschuldigde tegemoetkomingen. B.8. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.9. Met de tweede prejudiciële vraag vraagt het verwijzende rechtscollege aan het Hof of de voormelde bepalingen bestaanbaar zijn | seulement en tant que subrogé dans les droits de la victime voire parfois, comme dans le cas d'espèce, après que la victime a été directement indemnisée, c'est-à-dire sans qu'aucune subrogation n'ait pu intervenir. B.7. Le critère de distinction entre les délais de prescription abrégés applicables à la récupération des allocations indues versées aux personnes handicapées prévus à l'article 16 de la loi du 27 février 1987 et la prescription décennale applicable à la récupération des avances versées aux handicapés sur la base de l'article 7, § 4, est dès lors pertinent et raisonnablement justifié par rapport à l'objectif qui est de permettre à l'Etat de disposer d'un délai plus long pour récupérer des sommes versées à titre d'avances dont, contrairement aux allocations indues, le bénéficiaire connaît, dès l'origine, le caractère provisoire et précaire. B.8. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la seconde question préjudicielle B.9. Par la seconde question préjudicielle, la juridiction a quo demande à la Cour si les dispositions précitées sont compatibles avec |
| met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij een verschil | les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elles créent une |
| in behandeling in het leven roepen door de terugvordering van | différence de traitement en soumettant à un délai de dix ans la |
| tegemoetkomingen die als voorschot aan een persoon met een handicap | récupération des allocations versées à titre d'avances à une personne |
| zijn betaald, aan een termijn van tien jaar te onderwerpen, terwijl de | handicapée alors que la récupération des allocations exercée par |
| terugvordering van tegemoetkomingen die door andere | |
| socialezekerheidsinstellingen is ingesteld ten aanzien van sociaal | |
| verzekerden die voorschotten in de aangelegenheden van de | d'autres institutions de sécurité sociale à l'égard d'assurés sociaux |
| arbeidsongevallen of van de werkloosheidsverzekering hebben genoten, | ayant bénéficié d'avances dans les matières d'accident du travail ou |
| respectievelijk bij artikel 69, eerste en tweede lid, van de | de l'assurance-chômage est soumise, respectivement par l'article 69, |
| arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en bij artikel 7, § 13, tweede | alinéas 1er et 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
| lid, van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de | travail et par l'article 7, § 13, alinéa 2, de l'arrêté-loi du 28 |
| maatschappelijke zekerheid der arbeiders aan een verjaringstermijn | |
| van, naar gelang van het geval, drie of vijf jaar wordt onderworpen. | décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs, à un |
| B.10. Artikel 69, eerste en tweede lid, van de arbeidsongevallenwet | délai de prescription de, selon le cas, trois ou cinq ans. |
| van 10 april 1971 bepaalt : | B.10. L'article 69, alinéas 1er et 2, de la loi du 10 avril 1971 sur |
| « De rechtsvordering tot betaling van de vergoedingen verjaart na drie | les accidents du travail dispose : |
| jaar. De rechtsvordering tot terugvordering van onverschuldigde | « L'action en paiement des indemnités se prescrit par trois ans. |
| vergoedingen verjaart na drie jaar. | L'action en répétition d'indemnités indues se prescrit par trois ans. |
| De rechtsvordering tot terugvordering van onverschuldigde vergoedingen | L'action en répétition d'indemnités obtenues à la suite de manoeuvres |
| die door bedrieglijke handelingen of door valse of opzettelijk | frauduleuses ou de déclarations fausses ou sciemment incomplètes se |
| onvolledige verklaringen werden bekomen, verjaart na vijf jaar ». | prescrit toutefois par cinq ans ». |
| Artikel 7, § 13, eerste en tweede lid, van de besluitwet van 28 | L'article 7, § 13, alinéas 1er et 2, de l'arrêté-loi du 28 décembre |
| december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders bepaalt : « De rechtsvorderingen tot uitbetaling van werkloosheidsuitkeringen verjaren na drie jaar. Deze termijn gaat in de eerste dag van het kalenderkwartaal dat volgt op dat waarop de uitkeringen betrekking hebben. Het recht van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening om de terugbetaling van onverschuldigd betaalde werkloosheidsuitkeringen te bevelen, alsmede de rechtsvorderingen van de uitbetalingsinstellingen tot terugbetaling van onverschuldigd betaalde werkloosheidsuitkeringen verjaren na drie jaar. Die termijn wordt op vijf jaar gebracht wanneer de onverschuldigde betaling het gevolg is van arglist of bedrog van de werkloze ». B.11. In tegenstelling tot de terugvordering van voorschotten die door | 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs dispose : « Les actions en paiement d'allocations de chômage se prescrivent par trois ans. Ce délai prend cours le premier jour du trimestre civil qui suit celui auquel les allocations se rapportent. Le droit de l'Office national de l'emploi d'ordonner la répétition des allocations de chômage payées indûment, ainsi que les actions des organismes de paiement en répétition d'allocations de chômage payées indûment se prescrivent par trois ans. Ce délai est porté à cinq ans lorsque le paiement indu résulte de la fraude ou du dol du chômeur ». B.11. Contrairement à la récupération des avances versées par l'Etat |
| de Staat aan personen met een handicap zijn betaald op grond van | aux personnes handicapées sur la base de l'article 7, § 4, de la loi |
| artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987, dat betrekking heeft | du 27 février 1987, qui porte sur des sommes versées à titre précaire |
| op precair en voorlopig betaalde sommen, heeft de terugvordering van | et provisoire, la récupération des indemnités visées par les deux |
| de in beide voormelde bepalingen bedoelde vergoedingen betrekking op | dispositions précitées porte sur des sommes d'argent indûment payées |
| geldsommen die ten onrechte werden betaald door de | par les organismes de sécurité sociale. |
| socialezekerheidsinstellingen. | |
| Daarenboven, zoals in de prejudiciële vraag wordt vermeld, werden die | Par ailleurs, comme il est mentionné dans la question préjudicielle, |
| sommen betaald aan sociaal verzekerden die bijdragen tot de | ces sommes ont été versées à des assurés sociaux qui contribuent au |
| financiering van de sociale zekerheid, in tegenstelling tot de | financement de la sécurité sociale, contrairement aux bénéficiaires |
| gerechtigden op de in artikel 7, § 4, van de wet van 27 februari 1987 | des avances visées par l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987, |
| bedoelde voorschotten, die onder een niet op bijdragen berustend | qui relèvent d'un régime non contributif. |
| stelsel vallen. | |
| B.12. Het criterium van onderscheid tussen, enerzijds, de kortere | B.12. Le critère de distinction entre, d'une part, les délais de |
| verjaringstermijnen die van toepassing zijn op de terugvordering van | prescription abrégés applicables à la récupération des indemnités |
| de vergoedingen die in het kader van arbeidsongevallen of van de | versées aux assurés sociaux dans le cadre d'accidents du travail ou de |
| werkloosheidsverzekering aan sociaal verzekerden zijn betaald en, | l'assurance-chômage et, d'autre part, la prescription décennale |
| anderzijds, de tienjarige verjaring die van toepassing is op de | applicable à la récupération d'avances versées sur la base de |
| terugvordering van voorschotten die op grond van artikel 7, § 4, van | |
| de wet van 27 februari 1987 zijn betaald, is pertinent en redelijk | l'article 7, § 4, de la loi du 27 février 1987 est pertinent et |
| verantwoord ten aanzien van de aard van de betaalde sommen die moeten | raisonnablement justifié au regard de la nature des sommes versées |
| worden teruggevorderd, alsook ten aanzien van het kader waarin het | qu'il s'agit de récupérer ainsi que du cadre dans lequel s'inscrivent |
| stelsel van maatschappelijke dienstverlening en de | le régime d'aide sociale et les régimes de sécurité sociale. |
| socialezekerheidsstelsels passen. B.13. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.13. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt | L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil ne viole pas les |
| de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 16 mei 2019. | la Cour constitutionnelle, le 16 mai 2019. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| F. Daoût | F. Daoût |