Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 170/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6999 In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 170/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6999 In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 170/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6999 En cause : la demande de suspension partielle du décret de la Région wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la démocratie locale et de la décentralisation en vue La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 170/2018 van 29 november 2018 Extrait de l'arrêt n° 170/2018 du 29 novembre 2018
Rolnummer 6999 Numéro du rôle : 6999
In zake : de vordering tot gedeeltelijke schorsing van het decreet van En cause : la demande de suspension partielle du décret de la Région
het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la démocratie locale et
de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la
sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des
openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun structures locales et supra-locales et de leurs filiales, introduite
filialen, ingesteld door de nv « Integrale ». par la SA « Integrale ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P.
P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging I. Objet de la demande et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14 augustus Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 14
2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 17 août 2018 et parvenue au greffe le 17 août 2018, la SA « Integrale »,
augustus 2018, heeft de nv « Integrale », bijgestaan en
vertegenwoordigd door Mr. J. Bourtembourg en Mr. F. Belleflamme, assistée et représentée par Me J. Bourtembourg et Me F. Belleflamme,
advocaten bij de balie te Brussel, en Mr. J.-P. Lacomble en Mr. S. avocats au barreau de Bruxelles, et Me J.-P. Lacomble et Me S. Pâques,
Pâques, advocaten bij de balie te Luik, een vordering tot schorsing avocats au barreau de Liège, a introduit une demande de suspension du
ingesteld van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot décret de la Région wallonne du 29 mars 2018 modifiant le Code de la
wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de démocratie locale et de la décentralisation en vue de renforcer la
Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere gouvernance et la transparence dans l'exécution des mandats publics au
transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale sein des structures locales et supra-locales et de leurs filiales et,
en bovenlokale structuren en hun filialen, en, in het bijzonder, van
de artikelen 7, 9, 31, 35, 38 tot 41, 44, 45, 47 tot 49, 51, 52, 62, en particulier, des articles 7, 9, 31, 35, 38 à 41, 44, 45, 47 à 49,
67 tot 80 en 82 van dat decreet (bekendgemaakt in het Belgisch 51, 52, 62, 67 à 80 et 82 de ce décret (publié au Moniteur belge du 14
Staatsblad van 14 mei 2018). mai 2018).
Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de Par la même requête, la partie requérante demande également
vernietiging van dezelfde decreetsbepalingen. l'annulation des mêmes dispositions décrétales.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1.1. De verzoekende partij vordert de schorsing van het decreet van B.1.1. La partie requérante demande la suspension du décret de la
het Waalse Gewest van 29 maart 2018 « tot wijziging van het Wetboek Région wallonne du 29 mars 2018 « modifiant le Code de la démocratie
van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op locale et de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et
een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van la transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des
de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun structures locales et supra-locales et de leurs filiales ».
filialen ». B.1.2. Uit de in het verzoekschrift opgenomen uiteenzetting met B.1.2. Il ressort de l'exposé relatif au risque de préjudice grave
betrekking tot het risico van een moeilijk te herstellen ernstig difficilement réparable figurant dans la requête que la demande de
nadeel blijkt dat de vordering tot schorsing enkel de bepalingen van suspension ne vise que les dispositions de ce décret qui instituent,
dat decreet beoogt waarbij, enerzijds, nieuwe regels inzake toezicht d'une part, de nouvelles règles en matière de tutelle et, d'autre
worden ingesteld en, anderzijds, nieuwe regels die aan de verzoekende part, de nouvelles règles s'imposant à la partie requérante en ce qui
partij worden opgelegd wat het beheer van haar personeel betreft. concerne la gestion de son personnel.
B.1.3. Daaruit kan worden afgeleid dat de vordering tot schorsing de B.1.3. Il peut en être déduit que la demande de suspension vise les
artikelen 35, 44 en 45, die de regels met betrekking tot de nieuwe articles 35, 44 et 45, qui contiennent les règles relatives aux
vormen van toezicht bevatten, en de artikelen 52, 56, 62, 69, 71, 74 nouvelles formes de tutelles, et les articles 52, 56, 62, 69, 71, 74
en 76 beoogt, in zoverre zij voorzien in maximumbedragen voor de et 76, en ce qu'ils prévoient des plafonds de rémunération et des
bezoldiging en in administratieve verplichtingen ten laste van de obligations administratives à charge des organismes visés, de leurs
beoogde instellingen, hun bestuurders en sommige leden van hun administrateurs et de certains membres de leur personnel.
personeel. B.1.4. Het Hof beperkt het onderzoek van de vordering tot schorsing B.1.4. La Cour limite l'examen de la demande de suspension à ces
tot die bepalingen. dispositions.
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partij Quant à l'intérêt de la partie requérante
B.2.1. Aangezien de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het B.2.1. La demande de suspension étant subordonnée au recours en
beroep tot vernietiging, moet de ontvankelijkheid van het beroep, en annulation, la recevabilité de celui-ci, et en particulier l'existence
in het bijzonder het bestaan van het vereiste belang, reeds bij het
onderzoek van de vordering tot schorsing worden betrokken. de l'intérêt requis, doit être abordée dès l'examen de la demande de
B.2.2. De verzoekende partij toont, in dit stadium van de procedure, suspension. B.2.2. La partie requérante démontre à suffisance, à ce stade de la
voldoende aan dat zij een naamloze vennootschap is waarvan het procédure, qu'elle est une société anonyme dont le capital est
kapitaal onrechtstreeks voor meer dan 50 % in handen van een indirectement détenu, à plus de 50 %, par une intercommunale. Elle
intercommunale is. Zij beantwoordt dus op het eerste gezicht aan de
definitie van de « maatschappij met een significante lokale répond donc à première vue à la définition de la « société à
overheidsparticipatie » die is vastgelegd bij artikel L5111-1, eerste participation publique locale significative » fixée par l'article
lid, 10°, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de L5111-1, alinéa 1er, 10°, du Code de la démocratie locale et de la
Decentralisatie, dat is ingevoerd bij artikel 47 van het bestreden decreet. Alle bij het bestreden decreet ingevoerde bepalingen die betrekking hebben op de maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie lijken bijgevolg op haar van toepassing te zijn. B.2.3. In tegenstelling tot hetgeen de Waalse Regering betoogt, kunnen de bepalingen die zij aanvecht haar situatie rechtstreeks en ongunstig raken in zoverre zij extra controles instellen op de beslissingen die zij neemt en op de handelingen die zij stelt en in zoverre zij verplichtingen inhouden die aan haar worden opgelegd in haar relaties met de leden van haar raad van bestuur alsook op het vlak van aanwerving en beheer van haar leidinggevend personeel. décentralisation, introduit par l'article 47 du décret attaqué. Toutes les dispositions, insérées par le décret attaqué, visant les sociétés à participation publique locale significative semblent en conséquence lui être applicables. B.2.3. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, les dispositions qu'elle attaque sont susceptibles d'affecter directement et défavorablement sa situation en ce qu'elles instaurent des contrôles supplémentaires sur les décisions qu'elle prend et sur les actes qu'elle pose et en ce qu'elles comportent des contraintes qui s'imposent à elle dans ses relations avec les membres de son conseil d'administration ainsi qu'en termes de recrutement et de gestion de son personnel dirigeant.
B.2.4. Uit het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het B.2.4. L'examen limité de la recevabilité du recours en annulation
beroep tot vernietiging waartoe het Hof in het kader van de vordering auquel la Cour a pu procéder dans le cadre de la demande de suspension
tot schorsing is kunnen overgaan, blijkt niet dat het beroep tot ne fait pas apparaître que le recours en annulation - et donc la
vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet demande de suspension - doive être considéré comme irrecevable.
worden geacht.
Ten aanzien van de vordering tot schorsing Quant à la demande de suspension
B.3. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari B.3. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier
1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn 1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent
voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : être remplies pour que la suspension puisse être décidée :
- de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; - des moyens sérieux doivent être invoqués;
- de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un
moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. préjudice grave difficilement réparable.
Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de
één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande
vordering tot schorsing. de suspension.
Ten aanzien van het risico van een moeilijk te herstellen ernstig Quant au risque de préjudice grave difficilement réparable
nadeel Wat betreft de bepalingen waarbij nieuwe vormen van toezicht op de En ce qui concerne les dispositions instituant de nouvelles formes de
maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie tutelles sur les sociétés à participation publique locale
worden ingesteld significative
B.4.1. Artikel 35 van het bestreden decreet vervangt artikel L1532-5 B.4.1. L'article 35 du décret attaqué remplace l'article L1532-5 du
van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie Code de la démocratie locale et de la décentralisation par la
door de volgende bepaling : disposition suivante :
« Art. L1532-5. Het filiaal van een intercommunale, evenals alle « Art. L1532-5. La filiale d'une intercommunale, ainsi que toutes les
maatschappijen waarin een intercommunale of een filiaal ervan een sociétés dans lesquelles une intercommunale ou une filiale de celle-ci
participatie bezitten, ongeacht de graad daarvan, voor zover de totale ont une participation, à quelque degré que ce soit, pour autant que la
participatie die enkel in haar handen is of rechtstreeks of participation totale, détenue seule ou conjointement, directement ou
onrechtstreeks gedeeld wordt met de gemeenten, provincies, OCMW's, indirectement, des communes, provinces, C.P.A.S., intercommunales,
intercommunales, zelfstandige gemeente- of provinciebedrijven, régies communales ou provinciales autonomes, ASBL communales ou
gemeentelijke of provinciale vzw's, projectverenigingen, verenigingen provinciales, associations de projet, associations de pouvoirs publics
van overheden bedoeld in artikel 118 van de organieke wet van 8 juli visées à l'article 118 de la loi du 8 juillet 1976 organique des
1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, de centres publics d'action sociale, sociétés de logement ou personne
huisvestingsmaatschappijen of rechtspersonen of feitelijke morale ou association de fait associant plusieurs des autorités
verenigingen waarin meerdere voornoemde overheden verenigd zijn, of précitées soit supérieure à cinquante pour cent du capital ou atteigne
hoger is dan vijftig percent van het kapitaal of meer dan vijftig plus de cinquante pour cent des membres du principal organe de
percent van de leden van het voornaamste beheersorgaan bereikt, maken gestion, transmettent au conseil d'administration de l'intercommunale
aan de raad van bestuur van de intercommunale de ontwerp-beslissingen les projets de décision relatifs aux prises ou retrait de
over in verband met het nemen of intrekken van participaties in elke participation dans toute personne morale de droit public ou privé, aux
publiek- of privaatrechtelijke rechtspersoon, met het afstoten van cessions de branches d'activités et d'universalités ainsi qu'aux
bedrijfstakken of algemeenheden, evenals met de vergoedingen die onder rémunérations relevant de l'assemblée générale ou du principal organe
de algemene vergadering of het voornaamste beheersorgaan vallen. de gestion.
De raad van bestuur van de intercommunale beschikt over een termijn Le conseil d'administration de l'intercommunale dispose d'un délai de
van dertig dagen om een eensluidend advies in te dienen. trente jours pour rendre un avis conforme.
De betrokken maatschappijen brengen hun statuut in overeenstemming met Les sociétés concernées mettent leur statut en conformité avec le
dit artikel. Bij ontstentenis trekt de intercommunale zich uit het présent article. A défaut, l'intercommunale se retire du capital de la
kapitaal van de maatschappij terug ». société ».
Met toepassing van artikel 84 van het bestreden decreet beschikken de En application de l'article 84 du décret attaqué, les sociétés visées
bedoelde maatschappijen over een termijn van twaalf maanden, te
rekenen vanaf de inwerkingtreding van dat decreet, om hun statuten met disposent d'un délai de douze mois à compter de l'entrée en vigueur
artikel L1532-5 in overeenstemming te brengen. Aangezien het bestreden dudit décret pour mettre leurs statuts en conformité avec l'article
decreet in werking is getreden tien dagen na de bekendmaking ervan in L1532-5. Le décret attaqué étant entré en vigueur dix jours après sa
het Belgisch Staatsblad op 14 mei 2018, moeten de beoogde publication au Moniteur belge intervenue le 14 mai 2018, les sociétés
maatschappijen hun statuten tegen 24 mei 2019 hebben aangepast. visées doivent avoir adapté leurs statuts pour le 24 mai 2019.
B.4.2. Artikel 44 van het bestreden decreet voegt in artikel L3111-1, B.4.2. L'article 44 du décret attaqué insère dans l'article L3111-1, §
§ 1, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de 1er, du Code de la démocratie locale et de la décentralisation, qui
Decentralisatie, waarin de openbare lichamen en de instellingen worden énumère les collectivités publiques et les organismes soumis au
opgesomd die aan het gewone toezicht zijn onderworpen, een 8° in, contrôle de tutelle ordinaire, un 8° rédigé comme suit :
luidend als volgt : « 8° een maatschappij met een significante lokale « 8° sur une société à participation publique locale significative,
overheidsparticipatie, zoals omschreven in artikel L5111-1, lid 1, 10° ». telle que définie à l'article L5111-1, alinéa 1er, 10° ».
Ten gevolge van die bepaling vallen alle akten van de maatschappijen En conséquence de cette disposition, tous les actes des sociétés à
met een significante lokale overheidsparticipatie onder het door het participation publique locale significative sont soumis à la tutelle
Waalse Gewest uitgeoefende algemene vernietigingstoezicht. générale d'annulation exercée par la Région wallonne.
B.4.3. Artikel 45 van het bestreden decreet vervangt artikel L3116-1 B.4.3. L'article 45 du décret attaqué remplace l'article L3116-1 du
van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie Code de la démocratie locale et de la décentralisation par la
door de volgende bepaling : disposition suivante :
« De toezichthoudende overheid mag, bij besluit, een bijzondere « L'autorité de tutelle peut, par arrêté, désigner un commissaire
commissaris aanwijzen wanneer een publiekrechtelijke rechtspersoon of spécial lorsqu'une personne morale de droit public ou un organisme
een instelling bedoeld in artikel L3111-1, § 1, het algemeen belang visé à l'article L3111-1, § 1er, lèse l'intérêt général, reste en
schaadt, verzuimt de aangevraagde inlichtingen en elementen te défaut de fournir les renseignements et éléments demandés, ou de
verstrekken of de voorschriften van de wetten, decreten, besluiten, mettre en exécution les mesures prescrites par les lois, décrets,
regelingen of statuten, of van een in kracht van gewijsde getreden arrêtés, règlements ou statuts ou par une décision de justice coulée
rechterlijke beslissing uit te voeren. De bijzondere commissaris is en force de chose jugée. Le commissaire spécial est habilité à prendre
gemachtigd om alle maatregelen te treffen in de plaats van de in toutes les mesures nécessaires en lieu et place de l'autorité
gebreke gebleven overheid, binnen de perken van het mandaat dat hem défaillante, dans les limites du mandat qui lui a été donné par
bij het aanwijzingsbesluit is toegekend ». l'arrêté qui le désigne ».
B.5.1. De verzoekende partij zet uiteen dat zij een risico van een B.5.1. La partie requérante expose qu'un risque de préjudice grave
moeilijk te herstellen ernstig nadeel loopt door de onmiddellijke toepassing van die bepalingen, aangezien zij voorzien in procedures die onverenigbaar zijn met het normale beheer van een levensverzekeringsportefeuille, zodat zij zou worden belet haar activiteit voort te zetten. Zij betoogt vervolgens dat zij een ernstig financieel nadeel, wat de omvang ervan betreft, dat onmogelijk concreet te evalueren valt, zou ondergaan, omdat haar cliënten ertoe zouden worden gebracht de met haar gesloten contracten te verbreken. Zij voegt tot slot eraan toe dat zij zelf een aanzienlijk financieel verlies zou lijden, verlies dat de voortzetting van haar activiteit onmogelijk zou maken. B.5.2. Het loutere risico een financieel verlies te lijden, vormt in beginsel geen risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel. difficilement réparable lui est causé par l'application immédiate de ces dispositions dès lors qu'elles prévoient des procédures incompatibles avec la gestion normale d'un portefeuille d'assurances-vie, de sorte qu'elle serait empêchée de poursuivre son activité. Elle soutient ensuite qu'elle subirait un préjudice financier grave par son étendue et impossible à évaluer concrètement parce que ses clients seraient amenés à rompre les contrats passés avec elle. Elle ajoute enfin qu'elle subirait elle-même une perte financière importante, perte qui rendrait la poursuite de son activité impossible. B.5.2. Le simple risque de subir une perte financière ne constitue pas, en principe, un risque de préjudice grave difficilement
Een aangevoerd financieel nadeel is slechts onherstelbaar indien de réparable. Un préjudice financier allégué n'est irréparable que si la
verzoekende partij aantoont dat de bestreden bepalingen haar partie requérante démontre que les dispositions attaquées hypothèquent
leefbaarheid op korte termijn hypothekeren, wat zij niet doet. sa viabilité à court terme, ce qu'elle ne fait pas.
B.6.1. De verplichting om aan de raad van bestuur van de B.6.1. L'obligation de transmettre au conseil d'administration de
intercommunale waarvan de verzoekende vennootschap indirect een l'intercommunale, dont la société requérante est, indirectement, une
filiaal is, de in artikel L1532-5 van het Wetboek van de Plaatselijke filiale, les projets de décision cités par l'article L1532-5 du Code
Democratie en de Decentralisatie, vervangen bij het bestreden artikel de la démocratie locale et de la décentralisation, remplacé par
35, aangehaalde ontwerpbeslissingen te bezorgen, teneinde zijn l'article 35 attaqué, en vue d'obtenir son avis conforme n'implique
eensluidend advies te verkrijgen, impliceert niet dat de beslissingen pas que les décisions ne pourront pas être prises par la société
door de verzoekende vennootschap niet zullen kunnen worden genomen. requérante. Tel ne serait le cas que si le conseil d'administration de
Zulks zou slechts het geval zijn indien de raad van bestuur van de l'intercommunale jugeait que ces projets sont contraires à l'intérêt
intercommunale van oordeel zou zijn dat die ontwerpen in strijd zijn général. Par ailleurs, en prévoyant que le conseil d'administration de
met het algemeen belang. Daarenboven, door erin te voorzien dat de l'intercommunale dispose d'un délai de trente jours, la disposition
raad van bestuur van de intercommunale over een termijn van dertig attaquée ne lui interdit pas de rendre son avis dans un délai plus
dagen beschikt, verbiedt de bestreden bepaling hem niet zijn advies court, de façon à rendre cette obligation compatible avec les
binnen een kortere termijn uit te brengen, zodat die verplichting procédures internes à la société requérante et avec les conditions et
verenigbaar wordt gemaakt met de interne procedures van de verzoekende pratiques du secteur économique dans lequel se déploient ses activités.
vennootschap en met de voorwaarden en praktijken van de economische Enfin, les statuts des sociétés concernées doivent être adaptés pour
sector waarin haar activiteiten worden ontplooid. Tot slot moeten de statuten van de betrokken maatschappijen tegen 24 mei 2019 zijn aangepast, zodat vóór die datum, de ontwerpbeslissingen, krachtens de bestreden bepalingen, niet aan de raad van bestuur van de intercommunale moeten worden bezorgd. Indien het Hof de bestreden bepalingen na die datum zou vernietigen, zou de verzoekende vennootschap haar statuten zonder moeite opnieuw kunnen wijzigen. In de tussentijd zouden er hooguit slechts enkele maanden zijn verstreken, tijdens welke zij met de raad van bestuur van de intercommunale waarvan zij het indirect filiaal is, een procedure had moeten instellen die haar de mogelijkheid zou bieden snel een eensluidend advies met betrekking tot haar ontwerpbeslissingen te verkrijgen. B.6.2. Het toezicht dat door het Waalse Gewest wordt uitgeoefend met toepassing van artikel L3111-1, § 1, 8°, van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie, zoals het is ingevoegd le 24 mai 2019, de sorte qu'avant cette date, les projets de décisions ne doivent pas, en vertu des dispositions attaquées, être transmis au conseil d'administration de l'intercommunale. Si la Cour annulait les dispositions attaquées après cette date, la société requérante pourrait modifier à nouveau ses statuts sans difficulté. Dans l'intervalle, il ne se serait écoulé que quelques mois tout au plus au cours desquels elle aurait dû établir avec le conseil d'administration de l'intercommunale dont elle est indirectement la filiale une procédure lui permettant d'obtenir rapidement un avis conforme relatif à ses projets de décisions. B.6.2. La tutelle exercée par la Région wallonne en application de l'article L3111-1, § 1er, 8°, du Code de la démocratie locale et de la
bij artikel 44 van het bestreden decreet, houdt enkel een risico van décentralisation, tel qu'il a été inséré par l'article 44 du décret
nietigverklaring in van de akten van de verzoekende vennootschap in attaqué, ne fait peser un risque d'annulation sur les actes de la
het geval dat zij in strijd zouden zijn met het algemeen belang. De société requérante que dans l'hypothèse où ils seraient contraires à
onmiddellijke toepassing van die bepaling betekent dus niet dat alle l'intérêt général. L'application immédiate de cette disposition ne
door de verzoekende vennootschap gesloten akten met nietigverklaring signifie donc pas que tous les actes passés par la société requérante
worden bedreigd. Het bestaan van dat toezicht belet haar dus niet haar sont menacés d'annulation. L'existence de cette tutelle ne l'empêche
activiteit normaal te blijven uitoefenen, tenzij ervan wordt uitgegaan donc pas de continuer à exercer son activité normalement, sauf à
dat de akten die zij aanneemt, over het algemeen in strijd zijn met considérer que les actes qu'elle adopte sont généralement contraires à
het algemeen belang. l'intérêt général.
B.6.3. Tot slot kan de mogelijkheid voor de toezichthoudende overheid B.6.3. Enfin, la possibilité dont dispose l'autorité de tutelle
om een bijzondere commissaris te sturen de verzoekende vennootschap niet beletten haar activiteit uit te oefenen, aangezien de doelstelling van die maatregel integendeel net erin bestaat haar de mogelijkheid te bieden dat onder de beste voorwaarden te doen. B.7.1. De verzoekende vennootschap is voorts van mening dat haar reputatie onomkeerbaar wordt aangetast omdat, enerzijds, de regels inzake toezicht waaraan zij is onderworpen, tot gevolg hebben dat de vertrouwelijkheid van de geheimen die haar worden toevertrouwd, niet langer gewaarborgd is en omdat, anderzijds, de verbintenissen die zij aangaat ten opzichte van derden-partners-investeerders op losse schroeven zouden kunnen worden gezet. B.7.2. Het bezorgen van de ontwerpbeslissingen en van de door de verzoekende vennootschap genomen akten, naar gelang van het geval, aan de raad van bestuur van de intercommunale waarvan zij indirect een filiaal is en aan de Waalse Regering doet geen afbreuk aan de vertrouwelijkheid van die ontwerpen en die akten of aan het geheim van de zakelijke betrekkingen tijdens welke zij worden overwogen, d'envoyer un commissaire spécial n'est pas de nature à empêcher la société requérante d'exercer son activité puisqu'au contraire, l'objectif de cette mesure est précisément de lui permettre de le faire dans les meilleures conditions. B.7.1. La société requérante estime encore qu'une atteinte irréversible est portée à sa réputation parce que, d'une part, les règles de tutelles auxquelles elle est soumise ont pour effet que la confidentialité des secrets qui lui sont confiés n'est plus garantie et que, d'autre part, les engagements qu'elle prend vis-à-vis des tiers partenaires investisseurs pourraient être remis en cause. B.7.2. La transmission des projets de décision et des actes pris par la société requérante, selon le cas, au conseil d'administration de l'intercommunale dont elle est indirectement la filiale et au Gouvernement wallon, ne porte pas atteinte à la confidentialité de ces projets et de ces actes ou au secret des relations d'affaires au cours desquels ils sont envisagés, puisque les membres du conseil
aangezien de leden van de raad van bestuur van de intercommunale en de toezichthoudende Waalse minister verplicht zijn tot geheimhouding van de stukken waarvan zij kennis dienen te nemen. Bovendien kan het loutere bestaan van een procedure van voorafgaand eensluidend advies of van een vernietigingstoezicht, dat voortvloeit uit decretale regels die van toepassing zijn op alle maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie, geen aantasting vormen van de reputatie van de beoogde maatschappijen of van een van hen. B.8. In de veronderstelling dat de toepassing van de bestreden bepalingen de verzoekende partij een nadeel berokkent, zou dat nadeel in geval van latere vernietiging van die bepalingen kunnen worden hersteld. Wat betreft de bepalingen met betrekking tot het beheer van het d'administration de l'intercommunale et le ministre wallon de tutelle sont également tenus par le caractère confidentiel des pièces dont ils ont à connaître. Au surplus, la simple existence d'une procédure d'avis conforme préalable ou d'une tutelle d'annulation, découlant de règles décrétales applicables à toutes les sociétés à participation publique locale significative, ne saurait représenter une atteinte à la réputation des sociétés visées ou de l'une d'elles. B.8. A supposer que l'application des dispositions attaquées cause un préjudice à la partie requérante, ce préjudice pourrait être réparé en cas d'annulation ultérieure de ces dispositions. En ce qui concerne les dispositions relatives à la gestion du
personeel van de verzoekende partij personnel de la partie requérante
B.9.1. Artikel 52 van het bestreden decreet, dat artikel L5311-1 van B.9.1. L'article 52 du décret attaqué, qui remplace l'article L5311-1
het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie du Code de la démocratie locale et de la décentralisation, établit des
vervangt, stelt bezoldigingsgrenzen in voor de bestuurders van de in limites de rémunération pour les administrateurs des personnes morales
het decreet beoogde rechtspersonen. Artikel 56 van het bestreden visées par le décret. L'article 56 du décret attaqué, qui insère un
decreet, dat in hetzelfde Wetboek een artikel L5321-1 invoegt, stelt
in paragraaf 6 van die bepaling een maximumbedrag in dat van article L5321-1 dans le même Code, établit au paragraphe 6 de cette
toepassing is op de bezoldiging van de houder van de plaatselijke disposition un plafond applicable à la rémunération du titulaire de la
leidinggevende functie. Artikel 62 van het bestreden decreet, dat fonction dirigeante locale. L'article 62 du décret attaqué, qui
artikel L5431-1 van hetzelfde Wetboek vervangt, biedt de Waalse remplace l'article L5431-1 du même Code, permet au Gouvernement wallon
Regering de mogelijkheid het verval vast te stellen van de mandaten de constater la déchéance des mandats du titulaire qui n'a pas
van de houder die niet heeft voldaan aan zijn verplichtingen inzake satisfait à ses obligations de déclaration ou de remboursement des
aangifte of terugbetaling van de onverschuldigde sommen. Artikel 69 sommes indues. L'article 69 du décret attaqué, qui insère un article
van het bestreden decreet, dat in hetzelfde Wetboek een artikel
L6411-1 invoegt, belast de Waalse Regering ermee een register van de L6411-1 dans le même Code, charge le Gouvernement wallon d'établir un
lokale en bovenlokale instellingen op te stellen waarin de personen registre des institutions locales et supra-locales reprenant les
worden vermeld die er mandaten en leidinggevende functies uitoefenen. personnes qui y exercent des mandats et fonctions dirigeantes.
Artikel 71 van het bestreden decreet voegt in hetzelfde Wetboek een L'article 71 du décret attaqué insère dans le même Code un article
artikel L6421-1 in, dat onder meer het voornaamste beheersorgaan van L6421-1 qui charge notamment le principal organe de gestion des
de maatschappijen met een significante lokale overheidsparticipatie sociétés à participation publique locale significative d'établir un
ermee belast een schriftelijk bezoldigingsverslag op te maken met een rapport de rémunération écrit reprenant un relevé individuel nominatif
individueel en nominatief overzicht van het presentiegeld, de des jetons, rémunérations et avantages en nature perçus par les
bezoldigingen en voordelen in natura die door de bestuurders en de administrateurs et les titulaires de fonctions dirigeantes. L'article
houders van leidinggevende functies verkregen zijn. Artikel 74 van het 74 du décret attaqué insère dans le même Code un article L6431-2 qui
bestreden decreet voegt in hetzelfde Wetboek een artikel L6431-2 in,
dat met name aan de maatschappijen met een significante lokale impose notamment aux sociétés à participation publique locale
overheidsparticipatie de verplichting oplegt een aantal gegevens met
betrekking tot, onder meer, de identiteit van hun mandatarissen bekend significative de publier un certain nombre d'informations concernant
te maken. Artikel 76 van het bestreden decreet voegt in hetzelfde entre autres l'identité de leurs mandataires. L'article 76 du décret
Wetboek een artikel L6434-1 in, dat de personeelsleden verbiedt attaqué insère dans le même Code un article L6434-1 qui interdit aux
presentiegeld of bezoldigingen te ontvangen wegens hun deelname aan de membres du personnel de percevoir des jetons de présence ou
vergaderingen van organen van de instelling die hen tewerkstelt. rémunérations en raison de leur participation aux réunions d'organes
B.9.2. Daarenboven moeten de regels met betrekking tot het voorafgaand de l'organisme qui les emploie.
eensluidend advies en het vernietigingstoezicht die zijn ingesteld bij B.9.2. Par ailleurs, les règles relatives à l'avis conforme préalable
de in B.4.1 en B.4.2 aangehaalde artikelen 35 en 44 van het bestreden et à la tutelle d'annulation établies par les articles 35 et 44 du
decreet ook geheel of gedeeltelijk worden toegepast op de beslissingen décret attaqué, cités en B.4.1 et B.4.2, trouvent également à
genomen inzake indienstneming van personeel en inzake bezoldiging. s'appliquer, en tout ou en partie, aux décisions prises en matière
d'engagement de personnel et de rémunération.
B.10. De verzoekende partij zet uiteen dat de onmiddellijke toepassing B.10. La partie requérante expose que l'application immédiate de ces
van die bepalingen haar een moeilijk te herstellen ernstig nadeel dispositions lui cause un risque de préjudice grave difficilement
berokkent wat het beheer van haar personeel betreft, enerzijds, omdat réparable en ce qui concerne la gestion de son personnel, d'une part,
dat beheer daardoor onmiddellijk « vreselijk » complex wordt en, parce que cette gestion s'en trouve « terriblement » complexifiée dans
anderzijds, omdat het merendeel van de leden van haar directiecomité, l'immédiat et, d'autre part, parce que la plupart des membres de son
die bezoldigingen genieten die ruim boven de bij de bestreden comité de direction, qui bénéficient de rémunérations largement
bepalingen ingestelde maximumbedragen liggen, reeds hebben laten weten supérieures aux plafonds établis par les dispositions attaquées, ont
dat zij haar zouden verlaten en daarbij schadevergoedingen van haar déjà fait savoir qu'ils la quitteraient en lui réclamant des
zouden eisen in geval van eenzijdige wijziging van hun
bezoldigingsvoorwaarden. Zij voegt eraan toe dat de onmiddellijke indemnités en cas de modification unilatérale de leurs conditions de
toepassing van de bestreden bepalingen haar bovendien belet competent rémunération. Elle ajoute que l'application immédiate des dispositions
leidinggevend personeel aan te werven om te voorzien in de attaquées l'empêche en outre de recruter du personnel dirigeant
betrekkingen die aldus vacant zouden zijn. compétent pour pourvoir les postes qui seraient ainsi vacants.
B.11.1. Het door de verzoekende partij aangevoerde nadeel met B.11.1. Le préjudice invoqué par la partie requérante relativement à
betrekking tot de daling van de bezoldigingen van haar bestuurders en la baisse des rémunérations de ses administrateurs et dirigeants, à
leidinggevenden is, in de veronderstelling dat het ernstig is, supposer qu'il soit grave, n'est nullement irréparable en cas
geenszins onherstelbaar in geval van vernietiging van de bestreden d'annulation des dispositions attaquées par la Cour. En effet,
bepalingen door het Hof. De vernietiging van de regels waarbij l'annulation des règles établissant des plafonds de rémunération
maximumbedragen inzake bezoldiging worden ingesteld, zou de permettrait à la société requérante de rémunérer ses administrateurs
verzoekende vennootschap immers de mogelijkheid bieden haar et les membres de son comité de direction à la hauteur qui était
bestuurders en de leden van haar directiecomité te bezoldigen zoals convenue entre eux. Elle pourrait également librement compenser la
tussen hen was overeengekomen. Zij zou het tijdens de periode van perte de rémunération subie durant la période d'application des
toepassing van de vernietigde bepalingen geleden verlies inzake dispositions annulées. Enfin, étant donné que les administrateurs et
bezoldiging ook vrijelijk kunnen compenseren. Aangezien de bestuurders dirigeants de la société requérante sont informés de ce qu'un recours
en leidinggevenden van de verzoekende vennootschap op de hoogte zijn en annulation visant ces dispositions est pendant devant la Cour, il
van het feit dat een beroep tot vernietiging van die bepalingen bij
het Hof hangende is, is het tot slot weinig waarschijnlijk dat zij hun est peu vraisemblable qu'ils précipitent leur départ sans attendre
vertrek bespoedigen zonder de afloop van dat beroep af te wachten. l'issue de ce recours.
B.11.2. Het door de verzoekende partij aangevoerde nadeel dat bestaat B.11.2. Le préjudice invoqué par la partie requérante consistant en
in het complexer worden van de regels met betrekking tot het beheer une complexification des règles relatives à la gestion de son
van haar personeel kan zijnerzijds niet als ernstig worden beschouwd. personnel ne peut, quant à lui, être considéré comme grave. La
De administratieve last die voortvloeit uit de inwerkingstelling van lourdeur administrative découlant de la mise en oeuvre des
de bepalingen met betrekking tot het voorafgaand eensluidend advies en dispositions relatives à l'avis conforme préalable et à la tutelle
met betrekking tot het vernietigingstoezicht kan geen nadeel vormen d'annulation ne saurait constituer un préjudice dont la gravité
waarvan de ernst de schorsing van de betrokken bepalingen zou justifierait la suspension des dispositions concernées. Il en va
verantwoorden. Dat geldt des te meer omdat met de raad van bestuur van d'autant plus ainsi que des règles de procédure internes peuvent être
de intercommunale waarvan de verzoekende vennootschap indirect het filiaal is, interne procedureregels kunnen worden overeengekomen om de termijn van een maand waarbinnen het eensluidend advies moet worden verstrekt, in te korten. De onmiddellijke toepassing van de bepalingen met betrekking tot de bekendmaking van de namen van de personen die bestuursfuncties en leidinggevende functies bekleden, kan de verzoekende vennootschap evenmin een moeilijk te herstellen ernstig nadeel berokkenen. B.12.1. Uit het voorgaande volgt dat het risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel van geen enkele van de bestreden bepalingen is aangetoond. B.12.2. Aangezien de verzoekende partij niet doet gelden dat zij een zetel zou hebben die elders is gelegen dan in het Waalse Gewest, dient daarenboven, in tegenstelling tot hetgeen de Vlaamse Regering betoogt, te haren aanzien niet het bestaan te worden onderzocht van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel dat wordt berokkend door een convenues avec le conseil d'administration de l'intercommunale dont la société requérante est indirectement la filiale pour raccourcir le délai d'un mois dans lequel l'avis conforme doit être rendu. L'application immédiate des dispositions relatives à la publication des noms des personnes occupant des fonctions administratrices et dirigeantes n'est pas non plus de nature à causer un préjudice grave difficilement réparable à la société requérante. B.12.1. Il résulte de ce qui précède que le risque de préjudice grave difficilement réparable n'est démontré à propos d'aucune des dispositions attaquées. B.12.2. Par ailleurs, la partie requérante ne faisant pas valoir qu'elle aurait un siège situé ailleurs qu'en Région wallonne, il n'y a pas lieu, contrairement à ce que soutient le Gouvernement flamand, d'examiner à son égard l'existence d'un préjudice grave difficilement
eventuele overschrijding, door artikel 47 van het bestreden decreet, réparable causé par un éventuel excès, par l'article 47 du décret
van de territoriale bevoegdheden van de Waalse decreetgever. attaqué, des compétences territoriales du législateur décrétal wallon.
B.13. Aangezien een van de grondvoorwaarden om tot schorsing te kunnen B.13. Une des conditions de fond pour pouvoir conclure à une
besluiten niet is vervuld, dient de vordering tot schorsing te worden suspension n'étant pas remplie, il y a lieu de rejeter la demande de
verworpen. suspension.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt de vordering tot schorsing. rejette la demande de suspension.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 29 november 2018. la Cour constitutionnelle, le 29 novembre 2018.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^