← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 162/2018 van 22 november 2018 Rolnummers 6860, 6861, 6863 en 6951 In
zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 78, vijfde lid, 92, § 1, eerste lid, en
101, § 2, derde lid, van het Gerechtelijk Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 162/2018 van 22 november 2018 Rolnummers 6860, 6861, 6863 en 6951 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 78, vijfde lid, 92, § 1, eerste lid, en 101, § 2, derde lid, van het Gerechtelijk Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 162/2018 du 22 novembre 2018 Numéros du rôle : 6860, 6861, 6863 et 6951 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 78, alinéa 5, 92, § 1 er , alinéa 1 er , et 101, § 2, ali La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 162/2018 van 22 november 2018 | Extrait de l'arrêt n° 162/2018 du 22 novembre 2018 |
Rolnummers 6860, 6861, 6863 en 6951 | Numéros du rôle : 6860, 6861, 6863 et 6951 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 78, vijfde | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 78, |
lid, 92, § 1, eerste lid, en 101, § 2, derde lid, van het Gerechtelijk | alinéa 5, 92, § 1er, alinéa 1er, et 101, § 2, alinéa 3, du Code |
Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. | judiciaire, posées par la Cour de cassation. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. | composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, |
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Nihoul, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
a. Bij arresten van 20 februari 2018 respectievelijk in zake Daniel | a. Par arrêts du 20 février 2018 respectivement en cause de Daniel |
Ceausu en de vennootschap naar Roemeens recht « Beautrans VBR », in | Ceausu et la société de droit roumain « Beautrans VBR », en cause de |
zake Lodewijk Peters en de nv « Aertssen Transport » en in zake | Lodewijk Peters et la SA « Aertssen Transport » et en cause de Chantal |
Chantal Maes, Jules Van Roosbroeck en de bvba « J. Van Roosbroeck-Maes | Maes, Jules Van Roosbroeck et la SPRL « J. Van Roosbroeck-Maes », dont |
», waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen op 27 | les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour le 27 février |
februari 2018, heeft het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : | 2018, la Cour de cassation a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 78, vijfde lid, 92, § 1, eerste lid, en 101, § | « Les articles 78, alinéa 5, 92, § 1er, alinéa 1er, et 101, § 2, |
2, derde lid Gerechtelijk Wetboek, aldus uitgelegd dat een kamer met | |
drie rechters van de rechtbank van eerste aanleg die in hoger beroep | alinéa 3, du Code judiciaire, violent-ils les articles 10 et 11 de la |
tegen een vonnis van de politierechtbank kennis neemt van een | Constitution, interprétés en ce sens qu'une chambre à trois juges du |
overtreding van de wetten en verordeningen over een van de | tribunal de première instance qui connaît, en degré d'appel contre un |
aangelegenheden die behoren tot de bevoegdheid van de | jugement rendu par le tribunal de police, d'une infraction aux lois et |
arbeidsgerechten, en, in geval van samenloop of samenhang, van | |
genoemde overtredingen samen met een of meer overtredingen die niet | règlements portant sur l'une des matières relevant de la compétence |
behoren tot de bevoegdheid van de arbeidsgerechten, geen | des juridictions du travail et, en cas de concours ou de connexité, |
gespecialiseerde vorming moeten ontvangen zoals bedoeld in artikel 78, | connaît des infractions précitées avec une ou plusieurs infractions ne |
vijfde lid, Gerechtelijk Wetboek, of niet samengesteld is uit onder | relevant pas de la compétence des juridictions du travail, n'est pas |
meer één rechter in de arbeidsrechtbank, terwijl de alleensprekende | composée de juges devant recevoir la formation spécialisée visée par |
rechter die overeenkomstig artikel 76, § 2, tweede lid, van dit | l'article 78, alinéa 5, du Code judiciaire ou n'est pas composée entre |
wetboek in een gespecialiseerde kamer van diezelfde rechtbank zetelt | autres d'un juge du tribunal du travail, alors que le juge unique qui, |
om kennis te nemen van dezelfde overtredingen, deze vorming wel dient | conformément à l'article 76, § 2, alinéa 2, de ce Code, siège dans une |
te ontvangen en de correctionele kamer van het hof van beroep die | chambre spécialisée du même tribunal doit, pour connaître des mêmes |
kennis neemt van dezelfde aangelegenheden, is samengesteld onder meer | infractions, avoir reçu cette formation et que la chambre |
uit één raadsheer in het arbeidshof, de artikelen 10 en 11 van de | correctionnelle de la cour d'appel qui connaît des mêmes matières est |
Grondwet ? ». | composée notamment d'un conseiller à la cour du travail ? ». |
b. Bij arrest van 12 juni 2018 in zake David Torreele, Pierre Noël, | b. Par arrêt du 12 juin 2018 en cause de David Torreele, Pierre Noël, |
Ahmed Hichou Haj en de nv « Vanheede Environmental Logistics », | Ahmed Hichou Haj et la SA « Vanheede Environmental Logistics », dont |
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 18 juni | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 18 juin 2018, la |
2018, heeft het Hof van Cassatie dezelfde prejudiciële vraag gesteld. | Cour de cassation a posé la même question préjudicielle. |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6860, 6861, 6863 en 6951 van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 6860, 6861, 6863 et 6951 du |
de rol van het Hof, werden samengevoegd. | rôle de la Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De rechtbank van eerste aanleg bestaat uit verschillende kamers, | B.1. Le tribunal de première instance comprend plusieurs chambres, qui |
die tot één van de volgende vier secties behoren : de burgerlijke | composent une des quatre sections suivantes : le tribunal civil, le |
rechtbank, de correctionele rechtbank, de familie- en jeugdrechtbank | tribunal correctionnel, le tribunal de la famille et de la jeunesse et |
en de strafuitvoeringsrechtbank (artikel 76, § 1, van het Gerechtelijk | le tribunal de l'application des peines (article 76, § 1er, du Code |
Wetboek). | judiciaire). |
Ten minste één correctionele kamer neemt in het bijzonder kennis van | Une chambre correctionnelle au moins connaît en particulier des |
de overtredingen van de wetten en verordeningen over een van de | infractions aux lois et règlements relatifs à une des matières qui |
aangelegenheden die behoren tot de bevoegdheid van de | relèvent de la compétence des juridictions du travail et, en cas de |
arbeidsgerechten, en, in geval van samenloop of samenhang, van | concours ou de connexité, des infractions citées avec une ou plusieurs |
genoemde overtredingen samen met een of meer overtredingen die niet | infractions qui ne sont pas de la compétence des juridictions du |
behoren tot de bevoegdheid van de arbeidsgerechten (artikel 76, § 2, tweede lid, van hetzelfde Wetboek). B.2. De kamers van de rechtbank van eerste aanleg bestaan uit één of drie rechters (artikel 78, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek). Krachtens artikel 78, zesde lid, van het Gerechtelijk Wetboek - dat ten tijde van het cassatieberoep voor de verwijzende rechter nog het vijfde lid was - ontvangt de alleenrechtsprekende rechter van de in B.1 bedoelde correctionele kamer een gespecialiseerde vorming georganiseerd door het Instituut voor gerechtelijke opleiding. Dat zesde lid bepaalt : « Elke kamer voor minnelijke schikking bestaat uit een | travail (article 76, § 2, alinéa 2, du même Code). B.2. Les chambres du tribunal de première instance sont composées d'un ou de trois juges (article 78, alinéa 1er, du même Code). En vertu de l'article 78, alinéa 6, du Code judiciaire - qui, au moment où le pourvoi en cassation a été formé devant le juge a quo, constituait encore l'alinéa 5 -, le juge unique de la chambre correctionnelle visée en B.1 reçoit une formation spécialisée organisée par l'Institut de formation judiciaire. Cet alinéa 6 dispose : |
alleenrechtsprekende rechter die de door het Instituut voor | « Chaque chambre de règlement à l'amiable est composée d'un juge |
gerechtelijke opleiding verstrekte gespecialiseerde opleiding heeft | unique ayant suivi la formation spécialisée dispensée par l'Institut |
gevolgd ». | de formation judiciaire ». |
B.3. De verwijzende rechter vergelijkt de voormelde situatie, meer | B.3. Le juge a quo compare la situation précitée, et en particulier la |
bepaald de vereiste dat de alleenrechtsprekende rechter een bijzondere | condition selon laquelle le juge unique doit avoir suivi une formation |
opleiding heeft gevolgd, met de situatie waarin de kamer uit drie | spécialisée, à la situation dans laquelle la chambre est composée de |
rechters bestaat. In burgerlijke en strafzaken worden de vorderingen | trois juges. En matière civile et répressive, les demandes sont |
toegewezen aan kamers met één rechter, behalve in de gevallen van | attribuées à des chambres ne comprenant qu'un juge, hormis les cas |
artikel 92 (artikel 91, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek). | prévus à l'article 92 (article 91, alinéa 1er, du Code judiciaire). |
Artikel 92, § 1, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | L'article 92, § 1er, alinéa 1er, du Code judiciaire dispose : |
« De strafzaken betreffende misdaden waarop een straf staat van meer | « Les affaires en matière répressive relatives aux crimes punissables |
dan twintig jaar opsluiting en het hoger beroep tegen vonnissen | d'une peine de réclusion de plus de vingt ans et les appels des |
gewezen in strafzaken door de politierechtbank, worden toegewezen aan | jugements rendus en matière pénale par le tribunal de police, sont |
een kamer met drie rechters ». | attribués à une chambre composée de trois juges ». |
Wanneer de in B.1 bedoelde correctionele kamer uit drie rechters | Lorsque la chambre correctionnelle visée en B.1 est composée de trois |
bestaat, is niet uitdrukkelijk vereist dat één van de rechters een | juges, il n'est pas expressément requis qu'un des juges ait suivi une |
bijzondere opleiding heeft gevolgd noch dat één van hen rechter is in | formation spécialisée, ni qu'un d'entre eux soit juge au tribunal du |
de arbeidsrechtbank. | travail. |
B.4. In de hoven van beroep zijn er kamers voor burgerlijke zaken, | B.4. Il y a à la cour d'appel des chambres civiles, des chambres |
kamers voor correctionele zaken, jeugdkamers en familiekamers. Ten | correctionnelles, des chambres de la jeunesse et des chambres de la |
minste één correctionele kamer neemt kennis van het hoger beroep | famille. Une chambre correctionnelle au moins connaît des appels |
ingesteld tegen de vonnissen van de in B.1 bedoelde correctionele | formés contre les jugements rendus par la chambre correctionnelle |
kamer (artikel 101, § 1, eerste en tweede lid, van het Gerechtelijk | visée en B.1 (article 101, § 1er, alinéas 1er et 2, du Code |
Wetboek). | judiciaire). |
Artikel 101, § 2, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | L'article 101, § 2, alinéa 3, du Code judiciaire dispose : |
« De in § 1, tweede lid, bedoelde gespecialiseerde correctionele kamer | « La chambre correctionnelle spécialisée, visée au § 1er, alinéa 2, |
is samengesteld uit twee raadsheren in het hof van beroep, de | est composée de deux conseillers à la cour d'appel, y compris le |
voorzitter daaronder begrepen, en uit één raadsheer in het arbeidshof | président, et d'un conseiller à la cour du travail ». |
». B.5. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of de | B.5. Le juge a quo demande à la Cour si les articles 78, alinéa 6, 92, |
artikelen 78, zesde lid, 92, § 1, eerste lid, en 101, § 2, derde lid, | § 1er, alinéa 1er, et 101, § 2, alinéa 3, du Code judiciaire font |
van het Gerechtelijk Wetboek een niet te verantwoorden verschil in | naître une différence de traitement injustifiée entre les prévenus, |
behandeling tussen beklaagden doen ontstaan naargelang zij voor een | selon qu'ils comparaissent devant un juge pénal unique (situation |
alleenrechtsprekende strafrechter (situatie vermeld in B.2) of voor | mentionnée en B.2) ou devant une chambre correctionnelle composée de |
een correctionele kamer van drie raadsheren van het hof van beroep | trois conseillers de la cour d'appel (situation mentionnée en B.4), ou |
(situatie vermeld in B.4) verschijnen, dan wel voor een kamer van drie | encore devant une chambre composée de trois juges du tribunal |
rechters van de correctionele rechtbank (situatie vermeld in B.3). | correctionnel (situation mentionnée en B.3). |
In de eerste twee gevallen heeft de rechter een bijzondere opleiding | Dans les deux premiers cas, le juge a suivi une formation spécialisée |
gevolgd (situatie vermeld in B.2) of maakt een raadsheer uit het | (situation mentionnée en B.2) ou un conseiller à la cour du travail |
arbeidshof deel uit van de betrokken kamer (situatie vermeld in B.4). | fait partie de la chambre concernée (situation mentionnée en B.4). |
In het laatste geval heeft de beklaagde niet de waarborg dat één van | Dans le dernier cas, le prévenu n'a pas la garantie qu'un des juges de |
de rechters van de betrokken kamer een bijzondere opleiding heeft | la chambre concernée a suivi une formation spécialisée dans les |
gevolgd in de aangelegenheden die tot de bevoegdheid van de | matières qui relèvent de la compétence des juridictions du travail ou |
arbeidsgerechten behoren of minstens rechter is in de | est au moins juge au tribunal du travail. |
arbeidsrechtbank. | |
B.6. Vóór de wijziging van artikel 78 van het Gerechtelijk Wetboek bij | B.6. Avant la modification de l'article 78 du Code judiciaire par la |
de wet van 19 oktober 2015 « houdende wijziging van het burgerlijk | loi du 19 octobre 2015 modifiant le droit de la procédure civile et |
procesrecht en houdende diverse bepalingen inzake justitie » bepaalde | portant des dispositions diverses en matière de justice, l'alinéa 5 de |
het vijfde lid ervan : | cette disposition était libellé comme suit : |
« Wanneer de in artikel 76, § 2, tweede lid, bedoelde gespecialiseerde | « Lorsque la chambre correctionnelle spécialisée visée à l'article 76, |
correctionele kamer bestaat uit drie rechters, is zij samengesteld uit | § 2, alinéa 2, se compose de trois juges, elle est composée de deux |
twee rechters van de rechtbank van eerste aanleg en een rechter in de | juges du tribunal de première instance et d'un juge du tribunal du |
arbeidsrechtbank ». | travail ». |
Artikel 56, 3°, van de wet van 19 oktober 2015 heeft het voormelde lid | L'article 56, 3°, de la loi du 19 octobre 2015 a abrogé l'alinéa |
opgeheven. In zijn memorie stelt de Ministerraad dat die opheffing | précité. Dans son mémoire, le Conseil des ministres dit que cette |
evenwel op een vergissing berust. De wetgever ging ervan uit dat de | abrogation repose toutefois sur une erreur. Le législateur est parti |
gespecialiseerde correctionele kamer van drie rechters geen | du principe que la chambre correctionnelle spécialisée de trois juges |
bestaansreden meer had door de invoering van het principe van de | n'avait plus de raison d'être du fait de l'instauration du principe du |
alleenrechtsprekende rechter. Hij verloor daarbij uit het oog dat die | juge unique. A cet égard, il a perdu de vue que cette chambre devait |
kamer nog steeds moet oordelen over de beroepen ingesteld tegen | toujours statuer sur les recours formés contre les jugements rendus |
vonnissen van de politierechtbank in aangelegenheden die tot de | par le tribunal de police dans des matières qui relèvent de la |
bevoegdheid van de arbeidsrechtbank behoren. | compétence du tribunal du travail. |
Comme c'est le cas dans les affaires portées devant le juge a quo, le | |
De politierechtbank neemt met name kennis, zoals in de bodemgeschillen | tribunal de police connaît, entre autres, des infractions à la |
het geval is, van inbreuken op de regelgeving inzake rij- en | réglementation relative aux temps de conduite et de repos et à |
rusttijden en het gebruik van de tachograaf (zie artikel 2, § 1, | l'utilisation du tachygraphe (voy. l'article 2, § 1er, dernier alinéa, |
laatste lid, van de wet van 18 februari 1969 betreffende de | de la loi du 18 février 1969 relative aux mesures d'exécution des |
maatregelen ter uitvoering van de internationale verdragen en akten | traités et actes internationaux en matière de transport par mer, par |
inzake vervoer over zee, over de weg, de spoorweg of de waterweg en | route, par chemin de fer ou par voie navigable et l'article 46 de |
artikel 46 van het koninklijk besluit van 17 oktober 2016 inzake de | l'arrêté royal du 17 octobre 2016 relatif au tachygraphe et aux temps |
tachograaf en de rij- en rusttijden). Die regelgeving betreft een | |
aangelegenheid die tot de bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken | de conduite et de repos). Cette réglementation porte sur une matière |
behoort (Cass., 18 december 2007, P.07.0958.N). | qui relève de la compétence des tribunaux du travail (Cass., 18 |
décembre 2007, P.07.0958.N). | |
B.7. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat er geen redelijke verantwoording | B.7. Il ressort de ce qui précède que la différence de traitement en |
bestaat voor het in het geding zijnde verschil in behandeling. In | cause n'est pas raisonnablement justifiée. Dans la mesure où l'article |
zoverre artikel 78 van het Gerechtelijk Wetboek niet erin voorziet dat | 78 du Code judiciaire ne prévoit pas que lorsque la chambre |
wanneer de in B.1 bedoelde correctionele kamer uit drie rechters | correctionnelle visée en B.1 est composée de trois juges, un des juges |
bestaat, één van de rechters een bijzondere opleiding heeft gevolgd in | doit avoir suivi une formation spécialisée dans les matières relevant |
de aangelegenheden die tot de bevoegdheid van de arbeidsgerechten | de la compétence des juridictions du travail ou qu'un d'entre eux doit |
behoren of dat één van hen rechter is in de arbeidsrechtbank, is die | être juge au tribunal du travail, cette disposition n'est pas |
bepaling niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.8. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
B.9. Krachtens artikel 28, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 | B.9. En vertu de l'article 28, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 |
januari 1989 op het Grondwettelijk Hof wijst het Hof, zo het dit nodig | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, si elle l'estime |
oordeelt, bij wege van algemene beschikking, die gevolgen van de | nécessaire, la Cour indique, par voie de disposition générale, ceux |
ongrondwettig bevonden bepalingen aan welke als gehandhaafd moeten | des effets des dispositions ayant fait l'objet d'un constat |
worden beschouwd of voorlopig gehandhaafd worden voor de termijn die | d'inconstitutionnalité qui doivent être considérés comme définitifs ou |
het vaststelt. | maintenus provisoirement pour le délai qu'elle détermine. |
Teneinde rechtsonzekerheid te vermijden, dienen de gevolgen van | Afin d'éviter toute insécurité juridique, il y a lieu de maintenir les |
artikel 78 van het Gerechtelijk Wetboek te worden gehandhaafd zoals | effets de l'article 78 du Code judiciaire, comme indiqué dans le |
aangegeven in het dictum. | dispositif. |
B.10. Aangezien de vaststelling van de in B.7 vermelde lacune is | B.10. Dès lors que le constat de la lacune mentionnée en B.7 est |
uitgedrukt in voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die | exprimé en des termes suffisamment précis et complets qui permettent |
toelaten de in het geding zijnde bepalingen toe te passen met | |
inachtneming van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, | l'application des dispositions en cause dans le respect du principe |
staat het aan de voorzitter van elke rechtbank, in afwachting van een | d'égalité et de non-discrimination, il appartient au président de |
optreden van de wetgever, een gespecialiseerde correctionele kamer in | chaque tribunal, dans l'attente d'une intervention du législateur, de |
te richten die zal oordelen over de beroepen ingesteld tegen vonnissen | créer une chambre correctionnelle spécialisée qui statuera sur les |
van de politierechtbank in aangelegenheden die tot de bevoegdheid van | recours introduits contre les jugements du tribunal de police dans des |
de arbeidsrechtbank behoren. | matières qui relèvent de la compétence du tribunal du travail. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- Artikel 78 van het Gerechtelijk Wetboek schendt de artikelen 10 en | - L'article 78 du Code judiciaire viole les articles 10 et 11 de la |
11 van de Grondwet, in zoverre het niet erin voorziet dat, wanneer de | Constitution en ce qu'il ne prévoit pas que, lorsque la chambre |
in artikel 76, § 2, tweede lid, van hetzelfde Wetboek bedoelde | correctionnelle visée à l'article 76, § 2, alinéa 2, du même Code est |
correctionele kamer uit drie rechters bestaat, één van de rechters een | composée de trois juges, un des juges doit avoir suivi une formation |
bijzondere opleiding heeft gevolgd of dat één van hen rechter is in de | spécialisée ou qu'un d'entre eux doit être juge au tribunal du |
arbeidsrechtbank. | travail. |
- De gevolgen van die bepaling worden gehandhaafd ten aanzien van alle | - Les effets de cette disposition sont maintenus pour tous les |
vonnissen die vóór de bekendmaking van dit arrest in het Belgisch | jugements prononcés avant la publication du présent arrêt au Moniteur |
Staatsblad zijn gewezen in omstandigheden als vermeld in de | belge, dans les circonstances mentionnées dans les questions |
prejudiciële vragen. | préjudicielles. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 22 november 2018. | la Cour constitutionnelle, le 22 novembre 2018. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
P.-Y. Dutilleux A. Alen | P.-Y. Dutilleux A. Alen |