Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 163/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6654 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1 van de wet van 2 september 1980 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk België en de Zwitse Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 163/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6654 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1 van de wet van 2 september 1980 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk België en de Zwitse Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 163/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6654 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1 er de la loi du 2 septembre 1980 « portant approbation de la Convention entre le Royaume de Bel La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 163/2018 van 29 november 2018 Extrait de l'arrêt n° 163/2018 du 29 novembre 2018
Rolnummer 6654 Numéro du rôle : 6654
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1 van de wet van En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1er de
2 september 1980 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst tussen het la loi du 2 septembre 1980 « portant approbation de la Convention
Koninkrijk België en de Zwitserse Bondsstaat tot het vermijden van entre le Royaume de Belgique et la Confédération suisse en vue
dubbele belasting inzake belastingen naar het inkomen en naar het d'éviter les doubles impositions en matière d'impôts sur le revenu et
vermogen, ondertekend te Bern op 28 augustus 1978 » in zoverre het sur la fortune, signée à Berne le 28 août 1978 » en ce qu'il porte
instemming verleent met artikel 15, lid 3, van die Overeenkomst, assentiment à l'article 15, paragraphe 3, de cette Convention, posées
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Luik. par le Tribunal de première instance de Liège, division Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en R. Leysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et R. Leysen, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 20 april 2017 in zake Suzanne Goffard en Vincenzo Par jugement du 20 avril 2017 en cause de Suzanne Goffard et Vincenzo
Bastianelli tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie Bastianelli contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au
van het Hof is ingekomen op 2 mei 2017, heeft de Rechtbank van eerste greffe de la Cour le 2 mai 2017, le Tribunal de première instance de
aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : Liège, division Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes :
« Schendt artikel 15, § 3, van de Overeenkomst tot het vermijden van « L'article 15, § 3, de la Convention préventive de double imposition
dubbele belasting, ondertekend tussen België en Zwitserland op 28 signée entre la Belgique et la Suisse le 28 août 1978, signée à Berne
augustus 1978 te Bern en goedgekeurd bij de wet van 2 september 1980 et approuvée par la loi du 2 septembre 1980 (M.B. 14 octobre 1980)
(B.S. 14 oktober 1980) de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet en het algemeen beginsel van rechtszekerheid in zoverre het niet voorziet in dezelfde stabiele en beveiligde regeling van vrijstelling van de aan internationaal verkeer verbonden beloningen van een internationaal vrachtwagenbestuurder, Belgische inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding zich in het Groothertogdom Luxemburg bevindt, en de internationaal vrachtwagenbestuurder, Belgische inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding zich in Zwitserland bevindt, blootstelt aan een risico van dubbele belasting op het geheel of een gedeelte van zijn inkomsten en aan een regeling viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution et le principe général de sécurité juridique en ce qu'il ne prévoit pas le même régime stable et sécurisé d'exonération des rémunérations liées au trafic international d'un chauffeur routier international résident belge sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective se trouve au Grand-Duché de Luxembourg et expose le chauffeur routier international résident belge sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective se trouve en Suisse à un risque de double imposition sur tout ou partie de ses revenus et à
die onvoorzienbaar is en geen enkele rechtszekerheid biedt ? un régime imprévisible et dépourvu de toute sécurité juridique ?
Schendt artikel 15, § 3, van de Overeenkomst tot het vermijden van L'article 15, § 3, de la Convention préventive de double imposition
dubbele belasting, ondertekend tussen België en Zwitserland op 28 signée entre la Belgique et la Suisse le 28 août 1978, signée à Berne
augustus 1978 te Bern en goedgekeurd bij de wet van 2 september 1980 et approuvée par la loi du 2 septembre 1980 (M.B. 14 octobre 1980)
(B.S. 14 oktober 1980), de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet in zoverre het een discriminatie teweegbrengt naargelang het internationaal vervoer plaatsvindt over zee, in de lucht of te land en in zoverre het in België leidt tot een vrijstelling van de beloningen van Zwitserse oorsprong die zijn uitbetaald door een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding zich in Zwitserland bevindt, voor prestaties als werknemer aan boord van een luchtvaartuig of een schip terwijl het in België leidt tot een belasting van de beloningen van Zwitserse oorsprong die zijn uitbetaald door een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding zich in Zwitserland bevindt, voor prestaties als werknemer aan boord van een trein of een vrachtwagen ? ». viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il crée une discrimination selon que le transport international a lieu par mer, air ou terre et en ce qu'il entraine une exonération en Belgique des rémunérations d'origine suisse versées par un employeur dont le siège de direction effective se trouve en Suisse en contrepartie de prestations de salarié à bord d'un aéronef ou d'un bateau alors qu'il entraine une imposition en Belgique des rémunérations d'origine suisse versées par un employeur dont le siège de direction effective se trouve en Suisse en contrepartie de prestations de salarié à bord d'un train ou d'un camion ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 1 van de B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 1er de la
wet van 2 september 1980 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst loi du 2 septembre 1980 « portant approbation de la Convention entre
tussen het Koninkrijk België en de Zwitserse Bondsstaat tot het le Royaume de Belgique et la Confédération suisse en vue d'éviter les
vermijden van dubbele belasting inzake belastingen naar het inkomen en doubles impositions en matière d'impôts sur le revenu et sur la
naar het vermogen, ondertekend te Bern op 28 augustus 1978 » (hierna : fortune, signée à Berne le 28 août 1978 » (ci-après : la Convention
Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978) in zoverre het belgo-suisse du 28 août 1978), en ce qu'il porte assentiment à
instemming verleent met artikel 15, lid 3, van die Overeenkomst. l'article 15, paragraphe 3, de cette Convention.
Artikel 15 van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978 L'article 15 de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978 dispose :
bepaalt : « § 1. Onder voorbehoud van de bepalingen van de artikelen 16, 18 en 19, zijn lonen, salarissen en andere, soortgelijke beloningen verkregen door een inwoner van een overeenkomstsluitende Staat ter zake van een dienstbetrekking slechts in die Staat belastbaar, tenzij de dienstbetrekking in de andere overeenkomstsluitende Staat wordt uitgeoefend. Indien de dienstbetrekking aldaar wordt uitgeoefend, zijn de ter zake daarvan verkregen beloningen in die andere Staat belastbaar. § 2. Niettegenstaande de bepalingen van paragraaf 1 zijn beloningen verkregen door een inwoner van een overeenkomstsluitende Staat ter zake van een in de andere overeenkomstsluitende Staat uitgeoefende dienstbetrekking slechts in de eerstbedoelde Staat belastbaar, indien : a) de genieter in de andere Staat verblijft gedurende een tijdvak of tijdvakken die in het kalenderjaar een totaal van [183] dagen niet te boven gaan, en b) de beloningen worden betaald door of namens een werkgever die geen inwoner van de andere Staat is, en c) de beloningen niet ten laste komen van een vaste inrichting of een vaste basis, die de werkgever in de andere Staat heeft. § 3. Niettegenstaande de voorgaande bepalingen van dit artikel, zijn beloningen verkregen ter zake van een dienstbetrekking uitgeoefend aan boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt geëxploiteerd, of aan boord van een schip dat dient voor het vervoer in de binnenwateren, belastbaar in de overeenkomstsluitende Staat waar de plaats van de werkelijke leiding van de onderneming is « § 1. Sous réserve des dispositions des articles 16, 18 et 19, les salaires, traitements et autres rémunérations similaires qu'un résident d'un Etat contractant reçoit au titre d'un emploi salarié ne sont imposables que dans cet Etat, à moins que l'emploi ne soit exercé dans l'autre Etat contractant. Si l'emploi y est exercé, les rémunérations reçues à ce titre sont imposables dans cet autre Etat. § 2. Nonobstant les dispositions du paragraphe 1er, les rémunérations qu'un résident d'un Etat contractant reçoit au titre d'un emploi salarié exercé dans l'autre Etat contractant ne sont imposables que dans le premier Etat si : a) le bénéficiaire séjourne dans l'autre Etat pendant une période ou des périodes n'excédant pas au total 183 jours au cours de l'année civile, et b) les rémunérations sont payées par un employeur ou pour le compte d'un employeur qui n'est pas un résident de l'autre Etat, et c) la charge des rémunérations n'est pas supportée par un établissement stable ou une base fixe que l'employeur a dans l'autre Etat. § 3. Nonobstant les dispositions précédentes du présent article, les rémunérations reçues au titre d'un emploi salarié exercé à bord d'un navire ou d'un aéronef exploité en trafic international, ou à bord d'un bateau servant à la navigation intérieure, sont imposables dans l'Etat contractant où le siège de direction effective de l'entreprise
gelegen ». est situé ».
B.1.2. Artikel 15 van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 B.1.2. L'article 15 de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978
augustus 1978 regelt de verdeling van de belastingbevoegdheid, tussen règle la répartition du pouvoir d'imposition, entre la Belgique et la
België en Zwitserland, voor de lonen, salarissen en andere, soortgelijke beloningen verkregen door personen die inwoner zijn van België, van Zwitserland of van beide Staten ter zake van een dienstbetrekking (artikel 1 van dezelfde Overeenkomst). Krachtens artikel 15, lid 1, komt de bevoegdheid om de beloningen die een inwoner van een overeenkomstsluitende Staat verkrijgt ter zake van een dienstbetrekking te belasten in eerste instantie toe aan de overeenkomstsluitende Staat waarvan de werknemer inwoner is. Indien de dienstbetrekking echter in een andere Staat wordt uitgeoefend, komt de belastingbevoegdheid in beginsel toe aan de overeenkomstsluitende werkstaat. Suisse, sur les salaires, traitements et autres rémunérations similaires perçus au titre d'un emploi salarié par les personnes qui sont des résidents de la Belgique, de la Suisse ou de ces deux Etats (article 1er de la même Convention). En vertu de l'article 15, paragraphe 1, le pouvoir d'imposer les rémunérations qu'un résident d'un Etat contractant reçoit au titre d'un emploi salarié revient en premier lieu à l'Etat contractant dont le travailleur est résident. Si l'emploi est toutefois exercé dans un autre Etat, le pouvoir d'imposition est, en principe, attribué à l'Etat contractant dans lequel l'emploi est exercé.
Artikel 15, lid 2, voorziet in een uitzondering op de algemene regel L'article 15, paragraphe 2, prévoit une exception à la règle générale
vermeld in artikel 15, lid 1 : de beloningen verkregen door een énoncée à l'article 15, paragraphe 1 : les rémunérations qu'un
inwoner van een overeenkomstsluitende Staat ter zake van een in de résident d'un Etat contractant perçoit au titre d'un emploi salarié
andere overeenkomstsluitende Staat uitgeoefende dienstbetrekking zijn exercé dans l'autre Etat contractant sont exclusivement imposables
uitsluitend belastbaar in de overeenkomstsluitende woonstaat van de dans l'Etat contractant de la résidence du travailleur lorsque trois
werknemer wanneer drie voorwaarden zijn vervuld : (a) de werknemer conditions sont remplies : (a) le travailleur séjourne dans l'autre
verblijft in de andere Staat gedurende een tijdvak of tijdvakken die
in het kalenderjaar een totaal van 183 dagen niet te boven gaan, (b) Etat pendant une ou des périodes n'excédant pas au total 183 jours au
de beloningen worden betaald door of namens een werkgever die geen cours de l'année civile, (b) les rémunérations sont payées par un
employeur ou pour le compte d'un employeur qui n'est pas un résident
inwoner van de andere Staat is en (c) de beloningen komen niet ten de l'autre Etat et (c) la charge des rémunérations n'est pas supportée
laste van een vaste inrichting of een vaste basis die de werkgever in par un établissement stable ou une base fixe que l'employeur a dans
de andere Staat heeft (de zogenoemde regel van de « 183 dagen »). l'autre Etat (règle dite « des 183 jours »).
Artikel 15, lid 3, voorziet ten slotte in een bijzondere regeling voor Enfin, l'article 15, paragraphe 3, prévoit un régime particulier pour
beloningen verkregen ter zake van een dienstbetrekking uitgeoefend aan
boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer les rémunérations reçues au titre d'un emploi salarié exercé à bord
wordt geëxploiteerd, of aan boord van een schip dat dient voor het d'un navire ou d'un aéronef exploité en trafic international, ou à
vervoer in de binnenwateren. Die beloningen zijn belastbaar in de bord d'un bateau servant à la navigation intérieure. Ces rémunérations
overeenkomstsluitende Staat waar de plaats van de werkelijke leiding sont imposables dans l'Etat contractant où le siège de direction
van de onderneming is gelegen. effective de l'entreprise est situé.
B.2.1. In de interpretatie die door de verwijzende rechter in B.2.1. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, l'exigence
aanmerking is genomen komt de vereiste dat een dienstbetrekking wordt
uitgeoefend in de andere overeenkomstsluitende Staat in de zin van qu'un emploi soit exercé dans l'autre Etat contractant au sens de
artikel 15, lid 1, in fine, van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van l'article 15, paragraphe 1, in fine, de la Convention belgo-suisse du
28 augustus 1978 erop neer dat de belastingbevoegdheid uitsluitend aan 28 août 1978 revient à attribuer le pouvoir d'imposition à la Suisse
Zwitserland wordt toegekend indien wordt aangetoond dat de werknemer uniquement s'il est démontré que le travailleur a une présence
daadwerkelijk fysiek aanwezig is in Zwitserland. physique effective en Suisse.
Die interpretatie stemt overeen met die van het Hof van Cassatie dat, Cette interprétation correspond à celle de la Cour de cassation qui,
bij een arrest van 15 oktober 2015 (F.13.0120.N), betreffende artikel par un arrêt du 15 octobre 2015 (F.13.0120.N), à propos de l'article
15, lid 1, van de Overeenkomst tot het vermijden van dubbele belasting 15, paragraphe 1, de la Convention préventive de double imposition
die op 16 oktober 1969 werd gesloten tussen België en Denemarken, conclue le 16 octobre 1969 entre la Belgique et le Danemark rédigé en
waarvan de bewoordingen vrijwel identiek zijn aan die van artikel 15, des termes quasiment identiques à ceux de l'article 15, paragraphe 1,
lid 1, van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978, de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978, a jugé ce qui suit :
heeft geoordeeld wat volgt : « 1. Krachtens artikel 15, § 1, van het Belgisch-Deens dubbelbelastingverdrag van 16 oktober 1969 zijn lonen, salarissen en andere soortgelijke beloningen, verkregen door een verblijfhouder van een overeenkomstsluitende Staat ter zake van een dienstbetrekking slechts in die Staat belastbaar, tenzij de dienstbetrekking in een andere overeenkomstsluitende Staat wordt uitgeoefend. Indien de dienstbetrekking aldaar wordt uitgeoefend, zijn de ter zake daarvan verkregen beloningen in een andere Staat belastbaar. Op grond van die verdragsbepaling komt het heffingsrecht over lonen in eerste instantie toe aan de Staat waarvan de werknemer inwoner is. Indien de dienstbetrekking echter in een andere Staat wordt uitgeoefend, hetgeen veronderstelt dat de werknemer aldaar fysiek aanwezig is voor het verrichten van werkzaamheden, komt het heffingsrecht in beginsel toe aan de werkstaat. In geval van internationaal vrachtwagenvervoer is de Staat, waarin de transportonderneming is gevestigd, enkel heffingsbevoegd voor de dagen waarop de vrachtwagenbestuurder daadwerkelijk in die Staat heeft gewerkt. « 1. En vertu de l'article 15, § 1er, de la Convention du 16 octobre 1969 entre la Belgique et le Danemark en vue d'éviter les doubles impositions et de régler certaines autres questions en matière d'impôts sur le revenu et la fortune, les salaires, traitements et autres rémunérations similaires qu'un résident d'un Etat contractant reçoit au titre d'un emploi salarié ne sont imposables que dans cet Etat, à moins que l'emploi ne soit exercé dans l'autre Etat contractant. Si l'emploi y est exercé, les rémunérations reçues à ce titre sont imposables dans cet autre Etat. En vertu de cette disposition conventionnelle, le pouvoir d'imposer les rémunérations revient en premier lieu à l'Etat dont le travailleur est résident. Si l'emploi est toutefois exercé dans un autre Etat, ce qui implique la présence physique du travailleur dans cet Etat pour exercer son activité, le pouvoir d'imposition est, en principe, attribué à l'Etat dans lequel l'emploi est exercé. En cas de transport international par camion, l'Etat dans lequel l'entreprise de transport est établie n'a le pouvoir d'imposer les rémunérations que pour les jours pendant lesquels le chauffeur de camion a effectivement travaillé dans cet Etat.
2. De appelrechters stellen vast dat : 2. Les juges d'appel ont constaté que :
- de eerste verweerder zijn woonplaats heeft in België; - le premier défendeur est domicilié en Belgique;
- hij als internationaal vrachtwagenbestuurder werkzaam is bij een - il est occupé en tant que chauffeur de camion effectuant des
Deense firma; transports internationaux pour une firme danoise;
- transporten in verschillende landen worden uitgevoerd, zonder dat - des transports sont effectués dans divers pays sans qu'il existe des
gedetailleerde gegevens voorliggen van het aantal gepresteerde uren données détaillées du nombre d'heures prestées ou des kilomètres
c.q. gereden kilometers of gepresteerde uren per land afzonderlijk; effectués ou des heures prestées dans chaque pays séparément;
- de vrachtwagens in Denemarken ingeschreven zijn en dat de - les camions sont immatriculés au Danemark et les transports sont
transporten vanuit Denemarken georganiseerd worden. organisés à partir de ce pays.
3. De appelrechters oordelen dat : 3. Les juges d'appel ont considéré que :
- voor de invulling van het begrip ' uitoefenen van een - pour déterminer la notion d'' exercice d'un emploi dans un autre
dienstbetrekking in een andere staat ' dan de woonstaat ten aanzien état ' que l'état du domicile, le critère de la ' présence physique '
van een internationaal vrachtwagenbestuurder die zich bijna dagelijks est impossible à appliquer à l'égard d'un chauffeur de camion
over verschillende landen verplaatst, het criterium van ' fysieke effectuant presque quotidiennement des transports internationaux dans
aanwezigheid ' onwerkbaar is; divers pays;
- de inkomsten van de eerste verweerder voor het leveren van - les revenus du premier défendeur pour les prestations de chauffeur
prestaties als internationaal vrachtwagenbestuurder bij een Deense de camion effectuant des transports internationaux pour une firme
firma, in toepassing van artikel 15, § 1, van het Belgisch-Deens danoise, ne sont pas soumis aux impôts en Belgique, en application de
dubbelbelasting, niet onderworpen zijn aan de Belgische belastingen. l'article 15, § 1er, de la Convention du 16 octobre 1969.
4. De appelrechters die aldus met betrekking tot de aanslagjaren 2003, 4. Les juges d'appel, qui, en ce qui concerne les exercices 2003, 2004
2004 en 2006 de heffingsbevoegdheid ter zake van inkomsten uit et 2006, attribuent ainsi le pouvoir d'imposition, pour les revenus
niet-zelfstandige arbeid gedeeltelijk verricht in een andere Staat dan résultant d'un travail non-indépendant exercé partiellement dans un
Etat autre que celui dans lequel le travailleur est résident, à l'Etat
de woonstaat, toekennen aan de werkstaat zonder rekening te houden met dans lequel l'emploi est exercé sans tenir compte de l'étendue des
de omvang van de prestaties die werden verricht buiten het grondgebied prestations qui ont été accomplies en-dehors du territoire de cet
van de werkstaat, schenden artikel 15, § 1 van het Belgisch-Deens Etat, ont violé l'article 15, § 1er, de la Convention du 16 octobre
dubbelbelastingverdrag. 1969.
Het middel is in zoverre gegrond ». Dans cette mesure, le moyen est fondé ».
Het Hof van Cassatie heeft zich in dezelfde zin uitgesproken over La Cour de cassation s'est prononcée dans le même sens à propos de
artikel 15, lid 1, van de Overeenkomst tot het vermijden van dubbele l'article 15, paragraphe 1, de la Convention préventive de double
belasting gesloten op 19 oktober 1970 tussen België en Nederland imposition conclue le 19 octobre 1970 entre la Belgique et les
(Cass., 15 oktober 2015, F.14.0083.N, niet bekendgemaakt). Pays-Bas (Cass., 15 octobre 2015, F.14.0083.N, non publié).
B.2.2. Krachtens artikel 15, lid 1, van de Belgisch-Zwitserse B.2.2. En vertu de l'article 15, paragraphe 1, de la Convention
Overeenkomst van 28 augustus 1978, zoals geïnterpreteerd door de belgo-suisse du 28 août 1978, tel qu'interprété par le juge a quo, les
verwijzende rechter, zijn de beloningen verkregen door een
internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische inwoner, met een rémunérations perçues par un chauffeur routier international, résident
arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke belge, sous contrat avec un employeur dont le siège de direction
leiding in Zwitserland gelegen is, in principe belastbaar in België, effective est situé en Suisse sont en principe imposables en Belgique,
dat de overeenkomstsluitende woonstaat van de werknemer is (artikel qui est l'Etat contractant de la résidence du travailleur (article 15,
15, lid 1, eerste zin). Zwitserland, dat de overeenkomstsluitende paragraphe 1, première phrase). La Suisse, qui est l'Etat contractant
Staat is waarin de dienstbetrekking wordt uitgeoefend, is enkel dans lequel l'emploi est exercé, n'a le pouvoir d'imposer ces
heffingsbevoegd « voor de dagen waarop de vrachtwagenbestuurder rémunérations « que pour les jours pendant lesquels le chauffeur de
daadwerkelijk in die Staat heeft gewerkt » (artikel 15, lid 1, tweede camion a effectivement travaillé dans cet Etat » (article 15,
zin) (Cass., 15 oktober 2015, F.13.0120.N; Cass., 15 oktober 2015, paragraphe 1, deuxième phrase) (Cass., 15 octobre 2015, F.13.0120.N;
F.14.0083.N, niet bekendgemaakt). Cass., 15 octobre 2015, F.14.0083.N, non publié).
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la seconde question préjudicielle
B.3.1. Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de B.3.1. Par la seconde question préjudicielle, la Cour est invitée à
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling te onderzoeken, examiner la compatibilité de la disposition en cause avec les articles
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij in België leidt tot een vrijstelling van de beloningen van Zwitserse oorsprong die zijn uitbetaald door een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is, voor prestaties als werknemer aan boord van een luchtvaartuig of een schip terwijl zij in België leidt tot een belasting van de beloningen van Zwitserse oorsprong die zijn uitbetaald door een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is, voor prestaties als werknemer aan boord van een trein of een vrachtwagen. B.3.2. De verwijzende rechter vergelijkt de situatie van de werknemer, Belgische inwoner, die is tewerkgesteld aan boord van een trein of een vrachtwagen, op basis van een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is, en op 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle entraîne une exonération en Belgique des rémunérations d'origine suisse versées par un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse, en contrepartie de prestations de salarié effectuées à bord d'un aéronef ou d'un bateau, et une imposition en Belgique des rémunérations d'origine suisse versées par un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse, en contrepartie de prestations de salarié effectuées à bord d'un train ou d'un camion. B.3.2. Le juge a quo compare la situation du travailleur salarié, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse, employé à bord d'un train ou d'un camion, à qui s'applique l'article 15, paragraphe 1, de la
wie artikel 15, lid 1, van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 Convention belgo-suisse du 28 août 1978, à celle du travailleur
augustus 1978 van toepassing is, met die van de werknemer, Belgische
inwoner, die is tewerkgesteld aan boord van een luchtvaartuig of een
schip, op basis van een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens salarié, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le siège
plaats van werkelijke leiding gelegen is in Zwitserland, en op wie de direction effective est situé en Suisse, employé à bord d'un
artikel 15, lid 3, van dezelfde Overeenkomst van toepassing is. aéronef ou d'un bateau, à qui s'applique l'article 15, paragraphe 3,
de la même Convention.
Het verschil in behandeling waarover aan het Hof een vraag wordt Par conséquent, la différence de traitement au sujet de laquelle la
gesteld vloeit bijgevolg voort uit artikel 15, lid 3, van de Cour est interrogée découle de l'article 15, paragraphe 3, de la
Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978, in samenhang Convention belgo-suisse du 28 août 1978, lu en combinaison avec
gelezen met artikel 15, lid 1, van dezelfde Overeenkomst. l'article 15, paragraphe 1, de la même Convention.
B.4. Het bodemgeschil heeft betrekking op de belasting, in België, van B.4. Le litige au fond concerne l'imposition en Belgique des
de beloningen verkregen door een internationale vrachtwagenchauffeur, rémunérations perçues par un chauffeur routier international, résident
Belgische inwoner, die werkt voor rekening van een onderneming waarvan
de plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is. belge, qui travaille pour le compte d'une entreprise dont le siège de
Het Hof onderzoekt het voormelde verschil in behandeling bijgevolg direction effective est situé en Suisse.
uitsluitend in zoverre het betrekking heeft op de internationale Par conséquent, la Cour examine la différence de traitement précitée
vrachtwagenchauffeurs, zonder de situatie van de personeelsleden van uniquement en ce qu'elle vise les chauffeurs routiers internationaux,
de spoorwegmaatschappijen te onderzoeken, die overigens inzonderheid sans examiner la situation des membres du personnel des sociétés de
wordt beoogd in artikel 19, lid 3, tweede alinea, van de chemin de fer, qui est, du reste, spécialement visée à l'article 19,
Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978. paragraphe 3, alinéa 2, de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978.
B.5. Uit hetgeen in B.2.2 is vermeld, blijkt dat krachtens artikel 15, B.5. Il ressort de ce qui a été dit en B.2.2, qu'en vertu de l'article
lid 1, van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978, 15, paragraphe 1, de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978, tel
zoals geïnterpreteerd door de verwijzende rechter, de beloningen qu'il est interprété par le juge a quo, les rémunérations perçues par
verkregen door een internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische un chauffeur routier international, résident belge, sous contrat avec
inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse
van werkelijke leiding gelegen is in Zwitserland, in principe sont en principe imposables en Belgique, qui est l'Etat contractant de
belastbaar zijn in België, dat de overeenkomstsluitende woonstaat van la résidence du travailleur. Ces rémunérations sont imposables en
de werknemer is. Die beloningen zijn belastbaar in Zwitserland, dat de Suisse, qui est l'Etat contractant dans lequel l'emploi est exercé,
overeenkomstsluitende Staat is waarin de dienstbetrekking wordt uitgeoefend, uitsluitend voor de dagen waarop de vrachtwagenchauffeur daadwerkelijk in die Staat heeft gewerkt. Krachtens artikel 15, lid 3, van dezelfde Overeenkomst, zoals geïnterpreteerd door de verwijzende rechter, zijn daarentegen de beloningen verkregen door een werknemer, Belgische inwoner, die is tewerkgesteld « aan boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt geëxploiteerd, of aan boord van een schip dat dient voor het vervoer in de binnenwateren », op basis van een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is, integraal belastbaar in Zwitserland, dat de overeenkomstsluitende Staat is op het grondgebied waarvan de plaats van de werkelijke leiding van de onderneming gelegen is. B.6. Daar de toetsing van het Hof het onderzoek van de inhoud van uniquement pour les jours pendant lesquels le chauffeur de camion a effectivement travaillé dans cet Etat. En revanche, en vertu de l'article 15, paragraphe 3, de la même Convention, tel qu'il est interprété par le juge a quo, les rémunérations perçues par le travailleur salarié, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse, employé « à bord d'un navire ou d'un aéronef exploité en trafic international, ou à bord d'un bateau servant à la navigation intérieure », sont intégralement imposables en Suisse, qui est l'Etat contractant sur le territoire duquel le siège de direction effective de l'entreprise est situé. B.6. Le contrôle de la Cour impliquant l'examen du contenu de
artikel 15 van de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978 l'article 15 de la Convention belgo-suisse du 28 août 1978, la Cour
omvat, moet het Hof ermee rekening houden dat het niet gaat om een doit tenir compte de ce qu'il ne s'agit pas d'un acte unilatéral de
eenzijdige soevereiniteitsakte, maar om een verdragsnorm waartoe souveraineté, mais d'une norme conventionnelle par laquelle la
België zich ten aanzien van een andere Staat volkenrechtelijk heeft Belgique a pris un engagement de droit international à l'égard d'un
verbonden. autre Etat.
B.7.1. Zoals de andere overeenkomsten tot het vermijden van dubbele B.7.1. De même que les autres conventions préventives de la double
belasting heeft de Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus imposition, la Convention belgo-suisse du 28 août 1978 a pour objectif
1978 in eerste instantie tot doel een einde te maken aan de internationale dubbele belasting of de gevolgen ervan te verzachten, wat inhoudt dat de overeenkomstsluitende Staten gedeeltelijk of geheel ervan afzien het recht uit te oefenen dat hun wetgeving aan hen toekent om bepaalde inkomsten te belasten. De Overeenkomst regelt dus de verdeling van de belastingbevoegdheid tussen de Staat van verblijf van de belastingplichtige en de bronstaat van de inkomsten, en voert geen nieuwe fiscale verplichtingen in ten opzichte van hun interne rechten. B.7.2. De memorie van toelichting bij het wetsontwerp houdende goedkeuring van de Overeenkomst preciseert dat deze in ruime mate is geïnspireerd op de Modelovereenkomst inzake belastingen die op premier de supprimer la double imposition internationale ou d'en atténuer les effets, ce qui implique que les Etats contractants renoncent, partiellement ou totalement, à exercer le droit que leur confère leur législation d'imposer un certain nombre de revenus. La Convention règle donc la répartition du pouvoir d'imposition entre l'Etat de la résidence du contribuable et l'Etat de la source des revenus, et ne crée pas de nouvelles obligations fiscales par rapport à leurs droits internes. B.7.2. L'exposé des motifs du projet de loi portant approbation de la Convention précise que celle-ci s'inspire dans une large mesure du
internationaal niveau werd opgesteld door de Organisatie voor Modèle de Convention fiscale établi au niveau international par
Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) (Parl. St., Kamer, l'Organisation de coopération et de développement économiques (OCDE)
B.Z. 1979, nr. 255/1, p. 2). (Doc. parl., Chambre, SE 1979, n° 255/1, p. 2).
B.8.1. De in het geding zijnde bepaling is geïnspireerd op artikel 15, B.8.1. La disposition en cause s'inspire de l'article 15, paragraphe
lid 3, van de OESO-Modelovereenkomst inzake belastingen, in de versie 3, du Modèle de Convention fiscale de l'OCDE, dans sa version telle
zoals die luidde op de datum van de ondertekening van de qu'elle se lisait à la date de la signature de la Convention
Belgisch-Zwitserse Overeenkomst op 28 augustus 1978, en zulks tot 20 belgo-suisse, le 28 août 1978, et ce jusqu'au 20 novembre 2017 :
november 2017 :
« Niettegenstaande de voorgaande bepalingen van dit artikel, zijn « Nonobstant les dispositions précédentes du présent article, les
beloningen verkregen ter zake van een dienstbetrekking uitgeoefend aan rémunérations reçues au titre d'un emploi salarié exercé à bord d'un
boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer navire ou d'un aéronef exploité en trafic international, à bord d'un
wordt geëxploiteerd, of aan boord van een schip dat dient voor het bateau servant à la navigation intérieure, sont imposables dans l'Etat
vervoer in de binnenwateren, belastbaar in de overeenkomstsluitende contractant où le siège de direction effective de l'entreprise est
Staat waar de plaats van de werkelijke leiding van de onderneming is
gelegen » (OESO (2014), Modelovereenkomst inzake belastingen naar het situé » (OCDE (2014), Modèle de Convention fiscale concernant le
inkomen en naar het vermogen : verkorte versie 2014, OESO-uitgaven,
artikel 15 « Inkomsten uit een dienstbetrekking », pp. 33-34) (eigen revenu et la fortune : Version abrégée 2014, Editions OCDE, article 15
vertaling). « Revenus d'emploi », pp. 33-34).
B.8.2. Sinds de « Editie 2017 van de OESO-Modelovereenkomst inzake B.8.2. Depuis la « Mise à jour 2017 du Modèle de Convention fiscale de
belastingen » van 21 november 2017 luidt artikel 15, lid 3, van de l'OCDE » du 21 novembre 2017, l'article 15, paragraphe 3, du Modèle de
Modelovereenkomst als volgt : « Niettegenstaande de voorgaande bepalingen van dit artikel, zijn beloningen verkregen door een inwoner van een overeenkomstsluitende Staat ter zake van een dienstbetrekking, als lid van de vaste bemanning van een schip of luchtvaartuig, uitgeoefend aan boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt geëxploiteerd, met uitzondering van een dienstbetrekking uitgeoefend aan boord van een schip of luchtvaartuig dat enkel in de andere overeenkomstsluitende Staat wordt geëxploiteerd, slechts in de eerstgenoemde Staat belastbaar » (OESO (2017), Modelovereenkomst inzake belastingen naar het inkomen en naar het vermogen : verkorte Convention se lit comme suit : « Nonobstant les dispositions précédentes du présent article, les rémunérations reçues par un résident d'un Etat contractant au titre d'un emploi salarié, en tant que membre de l'équipage régulier d'un navire ou aéronef, exercé à bord d'un navire ou d'un aéronef exploité en trafic international, à l'exception d'un emploi exercé à bord d'un navire ou d'un aéronef exploité uniquement dans l'autre Etat contractant, ne sont imposables que dans le premier Etat » (OECD (2017), Modèle de Convention concernant le revenu et la fortune :
versie 2017, OESO-uitgaven, artikel 15, lid 3, p. 39) (eigen version abrégée 2017, Editions OCDE, article 15, paragraphe 3, p. 39,
vertaling). traduction libre).
Daaruit volgt dat, sinds 21 november 2017, artikel 15, lid 3, van de Il en résulte que, depuis le 21 novembre 2017, l'article 15,
OESO-Modelovereenkomst inzake belastingen bepaalt dat beloningen paragraphe 3, du Modèle de Convention fiscale de l'OCDE prévoit que
verkregen ter zake van een dienstbetrekking, als lid van de vaste les rémunérations perçues au titre d'un emploi salarié, en tant que
bemanning van een schip of een luchtvaartuig, uitgeoefend aan boord membre de l'équipage régulier d'un navire ou d'un aéronef, exercé à
van een schip of een luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt bord d'un navire ou d'un aéronef exploité en trafic international,
geëxploiteerd, in principe belastbaar zijn in de overeenkomstsluitende sont imposables, en principe, dans l'Etat contractant de la résidence
woonstaat van de werknemer. du travailleur.
B.9. De Commentaar bij de OESO-Modelovereenkomst inzake belastingen is B.9. Les Commentaires du Modèle de Convention fiscale de l'OCDE ne
niet bindend voor de lidstaten van de OESO. In zoverre die Commentaar sont pas contraignants pour les Etats membres de l'OCDE. Dans la
het resultaat is van de besprekingen gevoerd door de mesure où ces Commentaires sont le résultat des discussions menées par
vertegenwoordigers van de lidstaten in het Comité voor fiscale zaken les représentants des Etats membres au sein du Comité des affaires
van de OESO, weerspiegelt hij niettemin de manier waarop de tekst van fiscales de l'OCDE, ils reflètent cependant la manière dont le texte
de Modelovereenkomst door de lidstaten werd opgevat. du Modèle de Convention a été conçu par les Etats membres.
B.10. De paragrafen 9 en 10 van de Commentaar betreffende artikel 15, B.10. Les paragraphes 9 et 10 des Commentaires relatifs à l'article
lid 3, van de OESO-Modelovereenkomst inzake belastingen, in de versie 15, paragraphe 3, du Modèle de Convention fiscale de l'OCDE, dans leur
vóór 21 november 2017, luiden als volgt : version antérieure au 21 novembre 2017, étaient libellés comme suit :
« 9. Ingevolge paragraaf 3 is, voor de beloningen van de bemanningen « 9. Le paragraphe 3 rend applicable aux rémunérations des équipages
van schepen of luchtvaartuigen in internationaal verkeer of van
schepen die dienen voor het vervoer in de binnenwateren een regel van de navires ou d'aéronefs en trafic international ou de bateaux servant
toepassing die, tot op zekere hoogte, de regel volgt die van à la navigation intérieure, une règle qui suit, jusqu'à un certain
toepassing is op de inkomsten uit de zeevaart, binnenvaart en point, celle qui est applicable aux revenus de la navigation maritime,
luchtvaart, dat wil zeggen dat zij belastbaar zijn in de intérieure et aérienne, c'est-à-dire qu'elles sont imposables dans
overeenkomstsluitende Staat waar de plaats van werkelijke leiding van l'Etat contractant où se trouve le siège de direction effective de
de onderneming zich bevindt. In de Commentaar bij artikel 8 wordt l'entreprise. Dans les Commentaires sur l'article 8, il est précisé
gepreciseerd dat de overeenkomstsluitende Staten kunnen overeenkomen que les Etats contractants peuvent convenir de conférer le droit
de heffingsbevoegdheid voor die inkomsten toe te kennen aan de Staat d'imposer ces revenus à l'Etat de l'entreprise qui exploite les
van de onderneming die de schepen, binnenschepen of luchtvaartuigen navires, bateaux ou aéronefs. Les raisons qui expliquent
exploiteert. De redenen voor de invoering van die mogelijkheid voor de l'introduction de cette possibilité s'agissant des revenus de la
inkomsten uit de zeevaart, binnenvaart of luchtvaart gelden eveneens navigation maritime, intérieure ou aérienne sont également valables
voor wat de bezoldiging van de bemanning betreft [...] ». pour ce qui est de la rémunération de l'équipage [...] ».
« 10. Er dient te worden opgemerkt dat niet werd voorzien in « 10. Il est à noter que l'imposition des revenus des travailleurs
specifieke bepalingen voor het belasten van de inkomsten van de frontaliers ou des salariés travaillant à bord de camions et de trains
grensarbeiders of van de werknemers aan boord van vrachtwagens en entre plusieurs Etats n'a pas fait l'objet de dispositions
treinen tussen verschillende Staten, want de problemen die particulières, car il est préférable que les problèmes résultant de
voortvloeien uit lokale omstandigheden worden beter rechtstreeks door conditions locales soient résolus directement par les Etats intéressés
de betrokken Staten opgelost » (OESO (2014), Modelovereenkomst inzake » (OCDE (2014), Modèle de Convention fiscale concernant le revenu et
belastingen naar het inkomen en naar het vermogen : verkorte versie la fortune : Version abrégée 2014, éditions OCDE, Commentaires sur
2014, OESO-uitgaven, Commentaar bij artikel 15 dat betrekking heeft op
inkomsten uit een dienstbetrekking, paragrafen 9 en 10, pp. 294-295) l'article 15 concernant les revenus d'emploi, paragraphes 9 et 10, pp.
(eigen vertaling). 294-295).
B.11. Daaruit volgt dat de lidstaten van de OESO hebben geoordeeld dat B.11. Il en résulte que les Etats membres de l'OCDE ont estimé qu'il
het beter was het aan de betrokken Staten over te laten om, in était préférable de laisser aux Etats intéressés le soin de traiter,
bilaterale overeenkomsten, de belasting van de inkomsten van dans les conventions bilatérales, l'imposition des revenus des
werknemers die werken aan boord van vrachtwagens te regelen, zonder salariés travaillant à bord de camions, sans qu'il soit nécessaire de
dat het noodzakelijk is in verband met die problematiek in een prévoir une disposition spécifique concernant cette problématique dans
specifieke bepaling te voorzien in de OESO-Modelovereenkomst inzake le Modèle de Convention fiscale de l'OCDE.
belastingen. Zij hebben daarentegen wel, via artikel 15, lid 3, van de Ils ont par contre introduit, par le biais de l'article 15, paragraphe
OESO-Modelovereenkomst inzake belastingen, een specifieke bepaling 3, du Modèle de Convention fiscale de l'OCDE, une disposition
ingevoerd betreffende het belasten van de inkomsten van de bemanning spécifique concernant l'imposition des revenus des équipages de
van schepen of luchtvaartuigen in internationaal verkeer of van navires ou d'aéronefs en trafic international ou de bateaux servant à
binnenschepen om, « tot op zekere hoogte », de regel die van la navigation intérieure afin d'aligner « jusqu'à un certain point »
toepassing is op die beloningen af te stemmen op de regel die geldt la règle applicable à ces rémunérations sur la règle applicable aux
voor de winsten van de ondernemingen welke die schepen, binnenschepen bénéfices des entreprises qui exploitent ces navires, bateaux ou
of luchtvaartuigen exploiteren, die is vermeld in artikel 8 van de aéronefs, énoncée à l'article 8 du Modèle de Convention de l'OCDE.
OESO-Modelovereenkomst.
Krachtens die laatste bepaling zijn winsten uit de exploitatie van En vertu de cette dernière disposition, les bénéfices provenant de
schepen of luchtvaartuigen in internationaal verkeer en winsten uit de l'exploitation, en trafic international, de navires ou d'aéronefs et
exploitatie van schepen die dienen voor het vervoer in de les bénéfices provenant de l'exploitation de bateaux servant à la
binnenwateren slechts belastbaar « in de overeenkomstsluitende Staat navigation intérieure ne sont imposables que « dans l'Etat contractant
waar de plaats van de werkelijke leiding van de onderneming is gelegen où le siège de direction effective de l'entreprise est situé ».
». Volgens de eerste paragraaf van de Commentaar bij artikel 8 van de Selon le premier paragraphe des Commentaires de l'article 8 du Modèle
Modelovereenkomst inzake belastingen, in de versie ervan zoals die de Convention fiscale, dans sa version telle qu'elle se lisait avant
luidde vóór 21 november 2017 : le 21 novembre 2017 :
« De bepaling van paragraaf 1, die betrekking heeft op de winsten uit « La disposition du paragraphe 1 qui concerne les bénéfices de
de exploitatie van schepen of luchtvaartuigen in internationaal l'exploitation, en trafic international, de navires ou d'aéronefs a
verkeer heeft tot doel te verzekeren dat die winsten in één enkele pour but d'assurer que ces bénéfices seront imposés dans un seul Etat.
Staat worden belast. De bepaling steunt op het beginsel volgens La disposition est basée sur le principe suivant lequel le droit
hetwelk de heffingsbevoegdheid moet worden voorbehouden aan de d'imposition doit être réservé à l'Etat contractant où se trouve le
overeenkomstsluitende Staat waar de plaats van de werkelijke leiding siège de direction effective de l'entreprise. L'expression ' trafic
van de onderneming zich bevindt. De uitdrukking ' internationaal international ' est définie à l'alinéa e) du paragraphe 1 de l'article
verkeer ' is omschreven in alinea e) van lid 1 van artikel 3 » (OESO 3 » (OCDE (2014), Modèle de Convention fiscale concernant le revenu et
(2014), Modelovereenkomst inzake belastingen naar het inkomen en naar
het vermogen : verkorte versie 2014, OESO-uitgaven, Commentaar bij la fortune : Version abrégée 2014, éditions OCDE, Commentaires sur
artikel 8 betreffende het belasten van winsten uit de zeevaart, l'article 8 concernant l'imposition des bénéfices provenant de la
binnenvaart en luchtvaart, paragraaf 1, p. 190). navigation maritime, intérieure et aérienne, paragraphe 1er, p. 190).
Vóór 21 november 2017 luidde artikel 3, lid 1, e), van de Avant le 21 novembre 2017, l'article 3, paragraphe 1, e), du Modèle de
Modelovereenkomst inzake belastingen als volgt : Convention fiscale était libellé comme suit :
« In de zin van deze Overeenkomst, tenzij de context een andere « Au sens de la présente Convention, à moins que le contexte n'exige
interpretatie vereist : [...] betekent de uitdrukking ' internationaal une interprétation différente : [...] l'expression ' trafic
verkeer ' elk vervoer door een schip of luchtvaartuig dat wordt international ' désigne tout transport effectué par un navire ou un
geëxploiteerd door een onderneming die haar plaats van werkelijke aéronef exploité par une entreprise dont le siège de direction
leiding in een overeenkomstsluitende Staat heeft, behalve indien het effective est situé dans un Etat contractant, sauf lorsque le navire
schip of het luchtvaartuig slechts tussen in de andere ou l'aéronef n'est exploité qu'entre des points situés dans l'autre
overeenkomstsluitende Staat gelegen plaatsen wordt geëxploiteerd » Etat contractant » (OCDE (2014), Modèle de Convention fiscale
(OESO (2014), Modelovereenkomst inzake belastingen naar het inkomen en concernant le revenu et la fortune : Version abrégée 2014, éditions
naar het vermogen : verkorte versie 2014, OESO-uitgaven, artikel 3 « OCDE, article 3 « Définitions générales », paragraphe 1, e), p. 25).
Algemene bepalingen », § 1, e), p. 25).
Volgens paragraaf 5 van de Commentaar bij artikel 3 van de Selon le paragraphe 5 des Commentaires de l'article 3 du Modèle de
Modelovereenkomst inzake belastingen, zoals geformuleerd vóór 21 Convention fiscale, tels qu'ils étaient formulés avant le 21 novembre
november 2017 : 2017 :
« De definitie van de uitdrukking ' internationaal verkeer ' steunt op « La définition de l'expression ' trafic international ' est fondée
het beginsel dat is uiteengezet in paragraaf 1 van artikel 8 en sur le principe exposé au paragraphe 1 de l'article 8 suivant lequel,
volgens hetwelk, gezien het bijzondere karakter van de aldus beoogde étant donné le caractère spécial des opérations ainsi visées, seul
verrichtingen, alleen de overeenkomstsluitende Staat waar de plaats l'Etat contractant où est situé le siège de direction effective de
van de werkelijke leiding van de onderneming is gelegen bevoegd is om l'entreprise est en droit d'imposer les bénéfices provenant de cette
de winsten uit die vorm van exploitatie van schepen of luchtvaartuigen forme d'exploitation de navires ou d'aéronefs [...] » (ibid.,
te belasten [...] » (ibid., Commentaar bij artikel 3 dat betrekking Commentaires sur l'article 3 concernant les définitions générales, p.
heeft op de algemene bepalingen, p. 85). 85).
B.12. Gelet op de wil om de belastingheffing op de beloningen van de bemanning van schepen, binnenschepen of luchtvaartuigen af te stemmen op de belastingheffing op de winsten van de ondernemingen die die schepen, binnenschepen of luchtvaartuigen exploiteren, kon de wetgever redelijkerwijs instemmen met een internationale overeenkomst die bepaalt dat alleen de beloningen verkregen door werknemers die werken aan boord van een schip of luchtvaartuig dat in internationaal verkeer wordt geëxploiteerd of aan boord van een binnenschip, en niet die welke worden verkregen door internationale vrachtwagenchauffeurs, belastbaar zijn in de Staat waar de plaats van de werkelijke leiding van de werkgever is gelegen. Voor de belastingheffing op de beloningen verkregen door internationale vrachtwagenchauffeurs is overigens in andere oplossingen voorzien in andere door België gesloten overeenkomsten tot voorkoming van dubbele belasting. De in het geding zijnde bepaling heeft geen onevenredige gevolgen aangezien, indien een persoon van mening is dat de maatregelen genomen door een overeenkomstsluitende Staat of door beide overeenkomstsluitende Staten voor hem een belastingheffing met zich meebrengen of zullen meebrengen die niet in overeenstemming is met de B.12. Eu égard à la volonté d'aligner l'imposition des rémunérations des équipages de navires, bateaux ou aéronefs sur l'imposition des bénéfices des entreprises qui exploitent ces navires, bateaux ou aéronefs, le législateur a pu raisonnablement donner son assentiment à une convention internationale qui prévoit que seules les rémunérations perçues par les salariés travaillant à bord de navires ou d'aéronefs exploités en trafic international ou de bateaux servant à la navigation intérieure, et non celles perçues par les chauffeurs routiers internationaux, sont imposables dans l'Etat dans lequel est situé le siège de direction effective de l'employeur. L'imposition des rémunérations perçues par les chauffeurs routiers internationaux fait d'ailleurs l'objet de solutions différentes dans d'autres conventions préventives de double imposition conclues par la Belgique. La disposition en cause n'entraîne pas de conséquences disproportionnées dès lors que, si une personne estime que les mesures prises par un Etat contractant ou par les deux Etats contractants entraînent ou entraîneront pour elle une imposition non conforme aux
bepalingen van de Overeenkomst, artikel 26 van de Belgisch-Zwitserse dispositions de la Convention, l'article 26 de la Convention
Overeenkomst van 28 augustus 1978 de mogelijkheid biedt om binnen een belgo-suisse du 28 août 1978 permet d'engager une procédure amiable
termijn van drie jaar een regeling voor onderling overleg op te
starten, teneinde een herziening van de belastingheffing die niet in dans un délai de trois ans en vue d'obtenir une révision de
overeenstemming is met de Overeenkomst te verkrijgen. l'imposition non conforme à la Convention.
B.13. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.13. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative.
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.14.1. Met de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de B.14.1. Par la première question préjudicielle, la Cour est invitée à
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling te onderzoeken, examiner la compatibilité de la disposition en cause avec les articles
met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het beginsel van rechtszekerheid, in zoverre die bepaling voor een internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in Zwitserland gelegen is, niet voorziet in dezelfde regeling van vrijstelling van de beloningen verbonden aan internationaal verkeer als die voor een internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke leiding in het Groothertogdom Luxemburg gelegen is. B.14.2. De verwijzende rechter vergelijkt de situatie van een internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats van werkelijke 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en combinaison avec le principe de sécurité juridique, en ce que cette disposition ne prévoit pas, pour le chauffeur routier international, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective est situé en Suisse, le même régime d'exonération des rémunérations liées au trafic international que pour le chauffeur routier international, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le siège de direction effective est situé au Grand-Duché de Luxembourg. B.14.2. Le juge a quo compare la situation du chauffeur routier international, résident belge, sous contrat avec un employeur dont le
leiding in Zwitserland gelegen is, op wie artikel 15, lid 1, van de siège de direction effective se trouve en Suisse, à qui s'applique
Belgisch-Zwitserse Overeenkomst van 28 augustus 1978 van toepassing l'article 15, paragraphe 1, de la Convention belgo-suisse du 28 août
is, met die van een internationale vrachtwagenchauffeur, Belgische 1978, à celle du chauffeur routier international, résident belge, sous
inwoner, met een arbeidsovereenkomst met een werkgever wiens plaats contrat avec un employeur dont le siège de direction effective est
van werkelijke leiding in het Groothertogdom Luxemburg gelegen is, op situé au Grand-Duché de Luxembourg, à qui s'applique l'article 15,
wie artikel 15, lid 3, van de op 17 september 1970 tussen België en paragraphe 3, de la Convention signée le 17 septembre 1970 entre la
Luxemburg ondertekende Overeenkomst tot het vermijden van dubbele
belasting en tot regeling van sommige andere aangelegenheden inzake Belgique et le Luxembourg en vue d'éviter les doubles impositions et
belastingen naar het inkomen en naar het vermogen, goedgekeurd bij de de régler certaines autres questions en matière d'impôts sur le revenu
wet van 14 december 1972 (hierna : Belgisch-Luxemburgse Overeenkomst et sur la fortune, approuvée par loi du 14 décembre 1972 (ci-après :
van 17 september 1970) van toepassing is, in zoverre de eerstgenoemde Convention belgo-luxembourgeoise du 17 septembre 1970), en ce que le
het bewijs van zijn fysieke aanwezigheid in Zwitserland moet leveren premier doit apporter la preuve de sa présence physique en Suisse pour
om voor zijn beroepsinkomsten een vrijstelling te verkrijgen van de obtenir l'exemption de ses revenus professionnels à l'impôt des
personenbelasting in België, terwijl de beloningen verkregen door de personnes physiques en Belgique, alors que les rémunérations perçues
laatstgenoemde worden geacht betrekking te hebben op een activiteit par le second sont considérées comme se rapportant à une activité
uitgeoefend in het Groothertogdom Luxemburg en in die Staat belastbaar exercée au Grand-Duché de Luxembourg et sont imposables dans cet Etat.
zijn. Artikel 15, lid 3, van de Belgisch-Luxemburgse Overeenkomst van 17 L'article 15, paragraphe 3, de la Convention belgo-luxembourgeoise du
september 1970, zoals het werd gewijzigd bij het avenant van 11 17 septembre 1970, tel qu'il a été modifié par l'avenant du 11
december 2002 en goedgekeurd bij wet van 17 december 2004, bepaalt décembre 2002 approuvé par loi du 17 décembre 2004, dispose en effet :
immers : « In afwijking van de §§ 1 en 2 en onder het in § 1 gemaakte « Par dérogation aux §§ 1 et 2 et sous la réserve mentionnée au § 1,
voorbehoud worden beloningen ter zake van een dienstbetrekking les rémunérations au titre d'un emploi salarié exercé à bord d'un
uitgeoefend aan boord van een schip, een luchtvaartuig of een spoor- navire, d'un aéronef ou d'un véhicule ferroviaire ou routier exploité
of wegvoertuig geëxploiteerd in internationaal verkeer of aan boord en trafic international, ou à bord d'un bateau servant à la navigation
van een schip in de binnenvaart in internationaal verkeer, geacht intérieure en trafic international, sont considérées comme se
betrekking te hebben op werkzaamheden uitgeoefend in de rapportant à une activité exercée dans l'Etat contractant où est situé
overeenkomstsluitende Staat waarin de plaats van de werkelijke leiding le siège de la direction effective de l'entreprise et sont imposables
van de onderneming is gelegen en zijn ze in die Staat belastbaar ». dans cet Etat ».
B.15. Het in B.14.2 vermelde verschil in behandeling kan worden B.15. La différence de traitement visée en B.14.2 s'explique par
verklaard door het feit dat de overeenkomstsluitende partijen gebruik l'exercice, par les parties contractantes, de leur faculté de
maken van hun mogelijkheid om internationale verbintenissen aan te gaan. contracter des engagements internationaux.
Bijgevolg, en rekening houdend met hetgeen in B.6 en in B.12 is Partant et compte tenu de ce qui a été dit en B.6 et en B.12, la
vermeld, is het verschil in behandeling redelijk verantwoord. différence de traitement est raisonnablement justifiée.
B.16. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.16. La première question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1 van de wet van 2 september 1980 « houdende goedkeuring van L'article 1er de la loi du 2 septembre 1980 « portant approbation de
de Overeenkomst tussen het Koninkrijk België en de Zwitserse la Convention entre le Royaume de Belgique et la Confédération suisse
Bondsstaat tot het vermijden van dubbele belasting inzake belastingen en vue d'éviter les doubles impositions en matière d'impôts sur le
naar het inkomen en naar het vermogen, ondertekend te Bern op 28 revenu et sur la fortune, signée à Berne le 28 août 1978 » en ce qu'il
augustus 1978 » in zoverre het instemming verleent met artikel 15, lid porte assentiment à l'article 15, paragraphe 3, de cette Convention,
3, van die Overeenkomst, in samenhang gelezen met paragraaf 1 van lu en combinaison avec le paragraphe 1 de la même disposition, ne
dezelfde bepaling, schendt niet de artikelen 10, 11 en 172 van de viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en
Grondwet, in samenhang gelezen met het beginsel van rechtszekerheid. combinaison avec le principe de la sécurité juridique.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 29 november 2018. la Cour constitutionnelle, le 29 novembre 2018.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^