Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 172/2018 van 6 december 2018 Rolnummer 6683 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-11, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuig Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 172/2018 van 6 december 2018 Rolnummer 6683 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-11, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuig Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...) Extrait de l'arrêt n° 172/2018 du 6 décembre 2018 Numéro du rôle : 6683 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis-11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en mat La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 172/2018 van 6 december 2018 Extrait de l'arrêt n° 172/2018 du 6 décembre 2018
Rolnummer 6683 Numéro du rôle : 6683
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-11, § 2, van de wet En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis-11, §
van 21 november 1989 betreffende de verplichte 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór de opheffing la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, avant son
ervan bij artikel 15 van de wet van 31 mei 2017, gesteld door de abrogation par l'article 15 de la loi du 31 mai 2017, posée par le
Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling Charleroi. Tribunal de première instance du Hainaut, division Charleroi.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen en J. Moerman, Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen et J. Moerman, assistée
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 15 november 2016 in zake Ayten Seker tegen Xavier Par jugement du 15 novembre 2016 en cause de Ayten Seker contre Xavier
Mincke en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is Mincke et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 23 juni 2017, heeft de Rechtbank van eerste aanleg le 23 juin 2017, le Tribunal de première instance du Hainaut, division
Henegouwen, afdeling Charleroi, de volgende prejudiciële vraag gesteld Charleroi, a posé la question préjudicielle suivante :
: « Voert artikel 19bis-11, § 2, van de wet van 21 november 1989 « L'article 19bis-11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
motorrijtuigen, in die zin geïnterpreteerd dat het de eigenaar van een
voertuig dat is beschadigd naar aanleiding van een verkeersongeval automoteurs, interprété comme permettant au propriétaire d'un
waarbij minstens twee voertuigen betrokken zijn en waarvoor de véhicule, endommagé à l'occasion d'un accident de la circulation
aansprakelijkheden niet konden worden vastgesteld, toelaat van zijn impliquant au moins deux véhicules et pour lequel les responsabilités
eigen verzekeraar van de aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen de n'ont pu être déterminées, de réclamer à son propre assureur de la
vergoeding voor de schade aan zijn voertuig in de in dat artikel responsabilité en matière de véhicules automoteurs le dommage à son
véhicule dans la mesure prévue à cet article, crée-t-il une différence
bepaalde mate te vorderen, een in het licht van de artikelen 10 en 11 de traitement non justifiée au regard des articles 10 et 11 de la
van de Grondwet onverantwoord verschil in behandeling in tussen die Constitution entre ce propriétaire et celui qui, dans l'hypothèse où
eigenaar en diegene die, in de hypothese dat de bestuurder van zijn la responsabilité du conducteur de son véhicule est engagée, ne peut
voertuig aansprakelijk is gesteld, van zijn eigen
aansprakelijkheidsverzekeraar niet de vergoeding van de schade aan réclamer à son propre assureur responsabilité l'indemnisation du
zijn eigen voertuig kan vorderen, met toepassing van artikel 3, § 1, dommage à son propre véhicule, par application de l'article 3, § 1,
vierde lid, 1°, van de wet van 21 november 1989 betreffende de alinéa 4, 1°, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen en van obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs
artikel 8, 1°, van de modelovereenkomst voor de verplichte et de l'article 8, 1°, du contrat-type d'assurance obligatoire de la
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, en die bijgevolg responsabilité en matière de véhicules automoteurs, et se trouverait
zou worden gediscrimineerd ten opzichte van de eerstgenoemde ? ». dès lors discriminé par rapport au premier ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 19bis-11, § B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 19bis-11, § 2, de
2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (hierna : de wet responsabilité en matière de véhicules automoteurs (ci-après : la loi
van 21 november 1989). Het voormelde artikel 19bis-11 bepaalde, vóór du 21 novembre 1989). Avant son abrogation par l'article 15 de la loi
de opheffing ervan bij artikel 15 van de wet van 31 mei 2017 tot du 31 mai 2017 modifiant la loi du 21 novembre 1989 relative à
wijziging van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (hierna : de wet van 31 mei 2017) : automoteurs (ci-après : la loi du 31 mai 2017), l'article 19bis-11 précité disposait :
« § 1. Elke benadeelde kan van het Fonds de vergoeding bekomen van de « § 1er. Toute personne lésée peut obtenir du Fonds la réparation des
schade die door een motorrijtuig is veroorzaakt : dommages causés par un véhicule automoteur :
[...] [...]
7°) indien het motorrijtuig dat het ongeval heeft veroorzaakt, niet 7°) si le véhicule automoteur qui a causé l'accident ne peut pas être
kan worden geïdentificeerd; in dat geval wordt het Fonds in de plaats identifié; dans ce cas, le Fonds est substitué à la personne
gesteld van de aansprakelijke persoon; responsable;
[...]. [...].
§ 2. In afwijking van 7°) van de voorgaande paragraaf, indien § 2. Par dérogation au 7°) du paragraphe précédent, si plusieurs
verscheidene voertuigen bij het ongeval zijn betrokken en indien het véhicules sont impliqués dans l'accident et s'il n'est pas possible de
niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft
veroorzaakt, wordt de schadevergoeding van de benadeelde persoon in déterminer lequel de ceux-ci a causé l'accident, l'indemnisation de la
gelijke delen verdeeld onder de verzekeraars die de burgerrechtelijke personne lésée est répartie, par parts égales, entre les assureurs
aansprakelijkheid van de bestuurders van deze voertuigen dekken, met couvrant la responsabilité civile des conducteurs de ces véhicules, à
uitzondering van degenen wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in l'exception de ceux dont la responsabilité n'est indubitablement pas
het geding komt ». engagée ».
B.1.2. Paragraaf 2 van die bepaling is opgeheven bij artikel 15 van de B.1.2. Le paragraphe 2 de cette disposition a été abrogé par l'article
wet van 31 mei 2017. Krachtens artikel 33bis van de wet van 21 15 de la loi du 31 mai 2017. En vertu de l'article 33bis de la loi du
november 1989, ingevoegd bij artikel 25 van de wet van 31 mei 2017, 21 novembre 1989, inséré par l'article 25 de la loi du 31 mai 2017,
zijn de wijzigingen aangebracht in de wet van 21 november 1989 van les modifications apportées à la loi du 21 novembre 1989 sont
toepassing op de verkeersongevallen die hebben plaatsgevonden vanaf de applicables aux accidents de la circulation survenus à partir de leur
inwerkingtreding ervan. De opheffing van de in het geding zijnde entrée en vigueur. L'abrogation de la disposition en cause n'a donc
bepaling heeft derhalve geen gevolgen voor het onderwerp van de pas d'incidence sur l'objet de la question préjudicielle, qui est
prejudiciële vraag, die is gesteld naar aanleiding van een geschil met posée à l'occasion d'un litige concernant un accident survenu à une
betrekking tot een ongeval dat zich vóór die opheffing heeft date antérieure à cette abrogation.
voorgedaan. B.2.1. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de B.2.1. La Cour est invitée à examiner la compatibilité de la
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de in disposition en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
het geding zijnde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat zij de eigenaar van een voertuig, dat is beschadigd naar aanleiding van een verkeersongeval waarbij minstens twee voertuigen betrokken zijn en waarvoor de aansprakelijkheden niet konden worden vastgesteld, toelaat van zijn eigen verzekeraar van de aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen een vergoeding voor de schade aan zijn voertuig in de daarin bepaalde mate te vorderen. B.2.2. Het verwijzende rechtscollege vergelijkt de situatie van de eigenaar van het voertuig op wie de in het geding zijnde bepaling van toepassing is met die van de eigenaar van het beschadigde voertuig wiens aansprakelijkheid is vastgesteld en die van zijn eigen aansprakelijkheidsverzekeraar niet de vergoeding van zijn schade kan dans l'interprétation selon laquelle le propriétaire d'un véhicule endommagé à l'occasion d'un accident de la circulation impliquant au moins deux véhicules et pour lequel les responsabilités n'ont pu être déterminées peut réclamer à son propre assureur de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs une indemnisation pour le dommage causé à son véhicule, dans la mesure que prévoit cette disposition. B.2.2. La juridiction a quo compare la situation du propriétaire du véhicule à qui s'applique la disposition en cause à celle du propriétaire du véhicule endommagé dont la responsabilité est engagée et qui ne peut réclamer à son propre assureur de la responsabilité
vorderen, op grond van artikel 3, § 1, vierde lid, 1°, van dezelfde l'indemnisation de son dommage, en vertu de l'article 3, § 1er, alinéa
wet en artikel 8, 1°, van de modelovereenkomst voor de verplichte 4, 1°, de la même loi et de l'article 8, 1°, du contrat-type
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gevoegd bij het d'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
koninklijk besluit van 14 december 1992. automoteurs, annexé à l'arrêté royal du 14 décembre 1992.
B.3.1. Avant sa modification par l'article 4 de la loi précitée du 31
B.3.1. Artikel 3, § 1, van de wet van 21 november 1989 bepaalde, vóór mai 2017, l'article 3, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 disposait
de wijziging ervan bij artikel 4 van de voormelde wet van 31 mei 2017
: :
« De verzekering moet waarborgen dat benadeelden schadeloos worden « L'assurance doit garantir l'indemnisation des personnes lésées
gesteld in geval van burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de chaque fois qu'est engagée la responsabilité civile du propriétaire,
eigenaar, van iedere houder en van iedere bestuurder van het
verzekerde motorrijtuig, alsmede van degenen die daarin worden de tout détenteur et de tout conducteur du véhicule assuré, de toute
vervoerd, van de werkgever van bovengenoemde personen, wanneer dezen personne transportée, de l'employeur des personnes précitées, lorsque
van alle aansprakelijkheid zijn ontheven krachtens artikel 18 van de celles-ci sont exonérées de toute responsabilité en vertu de l'article
wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en van de 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, et de
organisatie die bovengenoemde personen inzet als vrijwilligers, l'organisation qui les emploie comme volontaires lorsque celles-ci
wanneer dezen van alle aansprakelijkheid zijn ontheven krachtens sont exonérées de toute responsabilité en vertu de l'article 5 de la
artikel 5 van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van loi du 3 juillet 2005 relative aux droits des volontaires, à
vrijwilligers zulks met uitzondering van de burgerrechtelijke l'exclusion de la responsabilité civile de ceux qui se seraient rendus
aansprakelijkheid van hen die zich door diefstal, geweldpleging of
heling de macht over het motorrijtuig hebben verschaft. maîtres du véhicule par vol ou violence ou par suite de recel.
[...] [...]
Van de verzekering kan niettemin worden uitgesloten, de schade aan : Toutefois, peuvent être exclus de l'assurance, les dommages :
1° het verzekerd voertuig; 1° au véhicule assuré;
[...] ». [...] ».
B.3.2. Op grond van die bepaling sluit de modelovereenkomst voor de B.3.2. En vertu de cette disposition, le contrat-type d'assurance
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen de obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs
schade veroorzaakt aan het verzekerde voertuig van de verzekering uit, exclut de l'assurance les dommages causés au véhicule assuré, de sorte
zodat, wanneer de aansprakelijkheid van de bestuurder van het que, lorsque la responsabilité du conducteur du véhicule assuré est
verzekerde voertuig is vastgesteld, de schade aan dat voertuig niet engagée, le dommage subi par ce véhicule n'est pas indemnisé par
wordt vergoed door de aansprakelijkheidsverzekeraar van de eigenaar l'assureur de la responsabilité du propriétaire de ce véhicule.
van dat voertuig.
B.4.1. Artikel 3 van de wet van 21 november 1989 past in het kader van B.4.1. L'article 3 de la loi du 21 novembre 1989 s'inscrit dans le
een regeling die steunt op de aansprakelijkheid en op de cadre d'un régime fondé sur la responsabilité et sur les assurances de
aansprakelijkheidsverzekeringen. Het heeft betrekking op de gevallen la responsabilité. Il concerne les hypothèses dans lesquelles « est
van « burgerrechtelijke aansprakelijkheid » van de eigenaar, van de engagée la responsabilité civile » du propriétaire, du détenteur ou du
houder of van de bestuurder van het verzekerde voertuig. De in artikel conducteur du véhicule assuré. La règle contenue dans l'article
19bis-11, § 2, van dezelfde wet vervatte regel is daarentegen een 19bis-11, § 2, de la même loi est, quant à elle, un régime
regeling van automatische vergoeding die de wet oplegt aan de d'indemnisation automatique que la loi impose aux assureurs de la
verzekeraars van de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van alle responsabilité civile de l'ensemble des conducteurs de véhicules
bestuurders van motorrijtuigen, met uitzondering van de verzekeraars automoteurs, à l'exception des assureurs des conducteurs dont la
van de bestuurders wier burgerrechtelijke aansprakelijkheid responsabilité civile n'est indubitablement pas engagée.
ongetwijfeld niet in het geding komt.
B.4.2. In een regeling van automatische vergoeding van de schade die B.4.2. Dans un régime d'indemnisation automatique du dommage qui
per hypothese veronderstelt dat geen enkele fout van de verzekerde kan suppose, par hypothèse, qu'aucune faute de l'assuré ne peut être
worden aangetoond, zou de contractuele relatie tussen de verzekeraar démontrée, la relation contractuelle existant entre l'assureur et la
en de benadeelde persoon de uitsluiting van de tegemoetkoming van die personne lésée ne pourrait justifier l'exclusion de l'intervention de
verzekeraar niet kunnen verantwoorden. Daarentegen, in een regeling
van burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekering maakt de cet assureur. En revanche, dans un régime d'assurance de la
contractuele relatie het mogelijk de vergoeding van de materiële responsabilité civile, la relation contractuelle permet d'exclure de
schade aan het voertuig van de verzekerde uit te sluiten omdat die l'indemnisation le dommage matériel causé au véhicule de l'assuré
schade is veroorzaakt door de fout van de verzekerde zelf. parce que ce dommage est causé par la faute de l'assuré lui-même.
B.5. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat het verschil in B.5. Il résulte de ce qui précède que la différence de traitement
behandeling tussen de eigenaar van het beschadigde voertuig wiens fout entre le propriétaire du véhicule endommagé dont la faute ne peut être
niet kan worden aangetoond en die, op grond van artikel 19bis-11, § 2, démontrée et qui peut, sur la base de l'article 19bis-11, § 2, de la
van de wet van 21 november 1989 de vergoeding van zijn schade ten loi du 21 novembre 1989, obtenir réparation de son dommage à charge de
laste van zijn eigen verzekeraar kan verkrijgen binnen de in dat son propre assureur dans les limites prévues par cet article et le
artikel bepaalde perken, en de eigenaar van het beschadigde voertuig propriétaire du véhicule endommagé dont la responsabilité est engagée
wiens aansprakelijkheid is vastgesteld en die op grond van artikel 3, et qui ne peut, en vertu de l'article 3, § 1er, alinéa 4, 1°, de la
§ 1, vierde lid, 1°, van dezelfde wet niet de vergoeding van zijn même loi, obtenir réparation de son dommage à charge de son propre
schade kan verkrijgen ten laste van zijn eigen verzekeraar, redelijk assureur est raisonnablement justifiée par la nature distincte des
verantwoord is door de onderscheiden aard van de juridische regelingen régimes juridiques dans lesquels s'inscrivent ces dispositions.
waarvan die bepalingen deel uitmaken.
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour,
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 19bis-11, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de L'article 19bis-11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
de opheffing ervan bij artikel 15 van de wet van 31 mei 2017, zo automoteurs, avant son abrogation par l'article 15 de la loi du 31 mai
geïnterpreteerd dat het de eigenaar van een beschadigd voertuig 2017, interprété comme permettant au propriétaire d'un véhicule
toelaat van zijn eigen verzekeraar van de aansprakelijkheid inzake endommagé de réclamer à son propre assureur de la responsabilité en
motorrijtuigen de vergoeding te vorderen van de schade aan zijn matière de véhicules automoteurs l'indemnisation du dommage causé à
voertuig in de in dat artikel bepaalde mate, schendt de artikelen 10 son véhicule dans la mesure prévue à cet article, ne viole pas les
en 11 van de Grondwet niet. articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 6 december 2018. la Cour constitutionnelle, le 6 décembre 2018.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^