← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 1512018 van 8 november 2018 Rolnummer 6740 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1675/13, § 3, en 1675/13bis, § 2, van het Gerechtelijk
Wetboek, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. samengesteld
uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 1512018 van 8 november 2018 Rolnummer 6740 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1675/13, § 3, en 1675/13bis, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P(...) | Extrait de l'arrêt n° 1512018 du 8 novembre 2018 Numéro du rôle : 6740 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1675/13, § 3, et 1675/13bis, § 2, du Code judiciaire, posée par la Cour du travail de Mons. La Cour composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman,(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 1512018 van 8 november 2018 | Extrait de l'arrêt n° 1512018 du 8 novembre 2018 |
| Rolnummer 6740 | Numéro du rôle : 6740 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 1675/13, § 3, | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 1675/13, § |
| en 1675/13bis, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het | 3, et 1675/13bis, § 2, du Code judiciaire, posée par la Cour du |
| Arbeidshof te Bergen. | travail de Mons. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. | composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, |
| Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Nihoul, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée du |
| bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij arrest van 3 oktober 2017 in zake S.H. tegen verschillende | Par arrêt du 3 octobre 2017 en cause de S.H. contre divers créanciers, |
| schuldeisers, in aanwezigheid van Mr. Anne Mureau, schuldbemiddelaar, | en présence de Me Anne Mureau, médiateur de dettes, dont l'expédition |
| waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 oktober | est parvenue au greffe de la Cour le 9 octobre 2017, la Cour du |
| 2017, heeft het Arbeidshof te Bergen de volgende prejudiciële vraag | travail de Mons a posé la question préjudicielle suivante : |
| gesteld : « Voeren de artikelen 1675/13, § 3, en 1675/13bis, § 2, van het | « Les articles 1675/13, § 3, et 1675/13bis, § 2, du Code judiciaire, |
| Gerechtelijk Wetboek, die het statuut van onreduceerbare schuld niet | qui ne confèrent pas le statut de dette incompressible à la dette |
| toekennen aan de schuld van onverschuldigde bedragen inzake sociale | d'indu en matière de sécurité sociale, ne créent-ils pas une |
| zekerheid, geen discriminatie in het licht van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in tussen : 1. de schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft op onderhoudsschulden en de schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft op een schuld van onverschuldigde bedragen inzake sociale zekerheid, met name wanneer het onverschuldigde bedrag voortvloeit uit een gedrag dat een misdrijf vormt ? 2. de schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft op een schuld bestaande in een vergoeding toegekend voor het herstel van een lichamelijk letsel veroorzaakt door een misdrijf en de schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft op een schuld van onverschuldigde bedragen inzake sociale zekerheid, met name wanneer het onverschuldigde bedrag voortvloeit uit een gedrag dat een misdrijf vormt ? | discrimination, au regard des articles 10 et 11 de la Constitution, entre : 1. le créancier dont la déclaration de créance porte sur une dette alimentaire et le créancier dont la déclaration de créance porte sur une dette d'indu en matière de sécurité sociale, notamment lorsque l'indu résulte d'un comportement constitutif d'une infraction ? 2. le créancier dont la déclaration de créance porte sur une dette constituée d'indemnité accordée pour la réparation d'un préjudice corporel causé par une infraction et le créancier dont la déclaration de créance porte sur une dette d'indu en matière de sécurité sociale, notamment lorsque l'indu résulte d'un comportement constitutif d'une infraction ? |
| 3. de schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft | 3. le créancier dont la déclaration de créance porte sur une dette |
| op een schuld van een strafrechtelijke geldboete aan de schuldeiser | d'amende pénale et le créancier dont la déclaration de créance porte |
| wiens aangifte van schuldvordering betrekking heeft op een schuld van | sur une dette d'indu en matière de sécurité sociale, notamment lorsque |
| onverschuldigde bedragen inzake sociale zekerheid, met name wanneer | l'indu résulte d'un comportement constitutif d'une infraction ? ». |
| het onverschuldigde bedrag voortvloeit uit een gedrag dat een misdrijf vormt ? ». | |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 1675/13, | B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 1675/13, § 3, |
| § 3, en 1675/13bis, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek. | et 1675/13bis, § 2, du Code judiciaire. |
| Artikel 1675/13 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | L'article 1675/13 du Code judiciaire dispose : |
| « § 1. Indien de maatregelen voorzien in artikel 1675/12, § 1, niet | « § 1er. Si les mesures prévues à l'article 1675/12, § 1er, ne |
| volstaan om de in artikel 1675/3, derde lid, genoemde doelstelling te bereiken, kan de rechter, op vraag van de schuldenaar, besluiten tot elke andere gedeeltelijke kwijtschelding van schulden, zelfs van kapitaal onder de volgende voorwaarden : - alle goederen die voor beslag in aanmerking komen, worden te gelde gemaakt op initiatief van de schuldbemiddelaar. De verdeling heeft plaats met inachtname van de gelijkheid van de schuldeisers onverminderd de wettige redenen van voorrang; - na de tegeldemaking van de voor beslag vatbare goederen maakt het saldo, nog verschuldigd door de schuldenaar, het voorwerp uit van een | permettent pas d'atteindre l'objectif visé à l'article 1673/3, alinéa 3, à la demande du débiteur, le juge peut décider toute autre remise partielle de dettes, même en capital, aux conditions suivantes : - tous les biens saisissables sont réalisés à l'initiative du médiateur de dettes. La répartition a lieu dans le respect de l'égalité des créanciers, sans préjudice des causes légitimes de préférence; - après réalisation des biens saisissables, le solde restant dû par le |
| aanzuiveringsregeling met inachtname van de gelijkheid van de | débiteur fait l'objet d'un plan de règlement dans le respect de |
| schuldeisers, behalve wat de lopende onderhoudsverplichtingen betreft, | l'égalité des créanciers, sauf en ce qui concerne les obligations |
| bedoeld in artikel 1412, eerste lid. | alimentaires en cours visées à l'article 1412, alinéa 1er. |
| Onverminderd artikel 1675/15, § 2, kan de kwijtschelding van schulden | Sans préjudice de l'article 1675/15, § 2, la remise de dettes n'est |
| maar verkregen worden als de schuldenaar de door de rechter opgelegde | acquise que lorsque le débiteur aura respecté le plan de règlement |
| aanzuiveringsregeling heeft nageleefd, en behoudens terugkeer van de | imposé par le juge et sauf retour à meilleure fortune du débiteur |
| schuldenaar tot beter fortuin vóór het einde van de gerechtelijke | avant la fin du plan de règlement judiciaire. |
| aanzuiveringsregeling. § 2. Het vonnis duidt de looptijd van de gerechtelijke | § 2. Le jugement mentionne la durée du plan de règlement judiciaire |
| aanzuiveringsregeling aan, die ligt tussen drie en vijf jaar. Artikel 51 is niet van toepassing. | qui est comprise entre trois et cinq ans. L'article 51 n'est pas d'application. |
| § 3. De rechter kan geen kwijtschelding verlenen voor volgende schulden : | § 3. Le juge ne peut accorder de remise pour les dettes suivantes : |
| - de onderhoudsgelden; | - les dettes alimentaires; |
| - de schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan voor het | - les dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation |
| herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt door een misdrijf; | d'un préjudice corporel, causé par une infraction; |
| - de schulden van een gefailleerde die overblijven na het sluiten van | - les dettes d'un failli subsistant après la clôture de la faillite. |
| het faillissement. § 4. In afwijking van de voorgaande paragraaf kan de rechter | § 4. Par dérogation au paragraphe précédent, le juge peut accorder la |
| kwijtschelding verlenen voor de schulden van een gefailleerde die | |
| overblijven na een faillissement waarvan de sluiting is uitgesproken | remise pour les dettes d'un failli, subsistant après une faillite dont |
| met toepassing van de wet van 18 april 1851 op het faillissement, de | la clôture a été prononcée en application de la loi du 18 avril 1851 |
| bankbreuk en de opschorting van betaling. Deze kwijtschelding kan niet | sur les faillites, banqueroutes et sursis de paiement. Cette remise ne |
| worden verleend aan de gefailleerde die veroordeeld werd wegens | peut être accordée au failli qui a été condamné pour banqueroute |
| eenvoudige of bedrieglijke bankbreuk. | simple ou frauduleuse. |
| § 5. Met inachtneming van artikel 1675/3, derde lid, kan de rechter | § 5. Dans le respect de l'article 1675/3, alinéa 3, le juge peut, |
| wanneer hij de regeling opstelt, bij bijzonder gemotiveerde beslissing | lorsqu'il établit le plan, déroger aux articles 1409 à 1412 par |
| afwijken van de artikelen 1409 tot 1412, zonder dat de inkomsten | décision spécialement motivée, sans que les revenus dont dispose le |
| waarover de verzoeker beschikt minder kunnen bedragen dan de bedragen | requérant puissent être inférieurs aux montants prévus à l'article 14 |
| bedoeld in artikel 14 van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht | de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale. |
| op maatschappelijke integratie. | |
| § 6. Wanneer de rechter de regeling opstelt, moet hij toezien op de | § 6. Lorsqu'il établit le plan, le juge doit veiller au remboursement |
| prioritaire betaling van de schulden, die het recht van de verzoeker | prioritaire des dettes qui mettent en péril le respect de la dignité |
| en zijn gezin om een menswaardig leven te leiden in het gedrang brengen ». | humaine du requérant et de sa famille ». |
| Artikel 1675/13bis van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | L'article 1675/13bis du Code judiciaire dispose : |
| « § 1. Als blijkt dat geen enkele minnelijke of gerechtelijke | « § 1er. S'il apparaît qu'aucun plan amiable ou judiciaire n'est |
| aanzuiveringsregeling mogelijk is omdat de verzoeker over onvoldoende | possible en raison de l'insuffisance des ressources du requérant, le |
| middelen beschikt, neemt de bemiddelaar deze vaststelling op in het in | médiateur consigne cette constatation dans le procès-verbal visé à |
| artikel 1675/11, § 1, bedoelde procesverbaal, met een met redenen | l'article 1675/11, § 1er, avec une proposition motivée justifiant |
| omkleed voorstel dat de toekenning van een totale kwijtschelding van | l'octroi d'une remise totale des dettes et les éventuelles mesures |
| de schulden en de eventuele maatregelen die er naar zijn mening mee | dont elle devrait, à son estime, être accompagnée. |
| gepaard moeten gaan, rechtvaardigt. | |
| § 2. De rechter kan in dergelijk geval de totale kwijtschelding van de | § 2. Le juge peut, en pareil cas, accorder la remise totale des dettes |
| schulden toestaan zonder aanzuiveringsregeling en onverminderd de | sans plan de règlement et sans préjudice de l'application de l'article |
| toepassing van artikel 1675/13, § 1, eerste lid, eerste streepje, 3 en 4. | 1675/13, [ § ] § 1er, alinéa 1er, premier tiret, 3 et 4. |
| § 3. Deze beslissing kan gepaard gaan met begeleidingsmaatregelen, | § 3. Cette décision peut être assortie de mesures d'accompagnement, |
| waarvan de duur vijf jaar niet mag overschrijden. | dont la durée ne peut être supérieure à cinq ans. |
| Artikel 51 is niet van toepassing. | L'article 51 n'est pas d'application. |
| § 4. De kwijtschelding van de schulden is verworven, behoudens | § 4. La remise de dettes est acquise, sauf retour à meilleure fortune |
| terugkeer tot beter fortuin binnen vijf jaar die volgen op de | dans les cinq années qui suivent la décision. |
| beslissing. § 5. De beslissing kan gedurende vijf jaar herroepen worden onder de | § 5. La décision peut être révoquée pendant cinq ans, dans les |
| in artikel 1675/15 bedoelde voorwaarden ». | conditions visées à l'article 1675/15 ». |
| B.1.2. Uit het verwijzingsarrest en uit het aan het verwijzende | B.1.2. Il ressort de l'arrêt de renvoi et du litige soumis à la |
| rechtscollege voorgelegde geschil blijkt dat aan het Hof een vraag | juridiction a quo que la Cour est interrogée sur la compatibilité, |
| wordt gesteld over de bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van | avec les articles 10 et 11 de la Constitution, d'une éventuelle |
| de Grondwet, van een eventueel verschil in behandeling tussen de | différence de traitement entre, d'une part, les créanciers d'une dette |
| schuldeisers van een sociale schuld wier schuldvordering kan worden | sociale dont la créance peut être intégrée dans un plan prévoyant une |
| opgenomen in een regeling die in een kwijtschelding van schulden | remise de dettes lorsque, comme en l'espèce, l'indu résulte d'un |
| voorziet, wanneer, zoals te dezen, het onverschuldigde bedrag | |
| voortvloeit uit een gedrag dat sociale fraude vormt, enerzijds, en de | comportement constitutif d'une fraude sociale et, d'autre part, les |
| schuldeisers van onderhoudsschulden, de schuldeisers van een | créanciers de dettes alimentaires, les créanciers d'une indemnité |
| vergoeding die is toegekend voor het herstel van lichamelijke schade | accordée pour la réparation d'un préjudice corporel causé par une |
| veroorzaakt door een misdrijf of de schuldeisers van een | |
| strafrechtelijke geldboete wier schuldvorderingen niet in een | infraction ou les créanciers d'une amende pénale dont les créances ne |
| dergelijk plan kunnen worden opgenomen, anderzijds. | peuvent pas être intégrées dans un tel plan, d'autre part. |
| B.2.1. De procedure van collectieve schuldenregeling, ingevoerd bij de | B.2.1. La procédure en règlement collectif de dettes, instaurée par la |
| wet van 5 juli 1998 betreffende de collectieve schuldenregeling en de | loi du 5 juillet 1998 relative au règlement collectif de dettes et à |
| mogelijkheid van verkoop uit de hand van de in beslag genomen | la possibilité de vente de gré à gré des biens immeubles saisis, a |
| onroerende goederen, heeft voornamelijk tot doel de financiële | principalement pour objet de rétablir la situation financière d'un |
| situatie te herstellen van een schuldenaar met overmatige schuldenlast | débiteur surendetté en lui permettant notamment, dans la mesure du |
| door hem met name ertoe in staat te stellen voor zover mogelijk zijn | possible, de payer ses dettes et en lui garantissant simultanément, |
| schulden te betalen en tegelijkertijd te waarborgen dat hij zelf en | ainsi qu'à sa famille, qu'ils pourront mener une vie conforme à la |
| zijn gezin een menswaardig leven kunnen leiden (artikel 1675/3, derde | dignité humaine (article 1675/3, alinéa 3, du Code judiciaire, inséré |
| lid, van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van de voormelde wet van 5 juli 1998). De financiële situatie van de persoon met overmatige schuldenlast wordt in kaart gebracht en de ongecontroleerde druk van de schuldeisers valt voor die persoon weg dankzij het optreden van een schuldbemiddelaar, die luidens artikel 1675/6 van hetzelfde Wetboek wordt aangesteld door de rechter die voorafgaandelijk uitspraak heeft gedaan over de toelaatbaarheid van de vordering tot collectieve schuldenregeling. De beschikking van toelaatbaarheid doet een toestand van samenloop ontstaan tussen de schuldeisers en heeft de opschorting van de loop van de interesten en de onbeschikbaarheid van het vermogen van de verzoeker tot gevolg (artikel 1675/7 van hetzelfde Wetboek). B.2.2. De schuldenaar stelt aan zijn schuldeisers voor bij wege van een collectieve schuldenregeling een minnelijke aanzuiveringsregeling te treffen, onder toezicht van de rechter; die kan een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opleggen indien geen akkoord wordt bereikt (artikel 1675/3). Die ontstentenis van akkoord wordt vastgesteld door de bemiddelaar (artikel 1675/11). De gerechtelijke aanzuiveringsregeling kan een aantal maatregelen bevatten, zoals het uitstel of de herschikking van betaling van de schulden of de gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de moratoire interesten, vergoedingen en kosten (artikel 1675/12) en, indien die maatregelen het niet mogelijk maken de financiële situatie van de schuldenaar te herstellen, elke andere gedeeltelijke kwijtschelding van schulden, zelfs van kapitaal, op voorwaarde dat de in artikel 1675/13 vastgestelde voorwaarden in acht worden genomen. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 1675/13, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek blijkt dat die paragraaf is opgevat en aangenomen | par l'article 2 de la loi précitée du 5 juillet 1998). La situation financière de la personne surendettée est globalisée et celle-ci est soustraite à la pression anarchique des créanciers grâce à l'intervention d'un médiateur de dettes, nommé, aux termes de l'article 1675/6 du même Code, par le juge qui a, au préalable, statué sur l'admissibilité de la demande en règlement collectif de dettes. La décision d'admissibilité fait naître une situation de concours entre les créanciers et a pour effet la suspension du cours des intérêts et l'indisponibilité du patrimoine du requérant (article 1675/7 du même Code). B.2.2. Le débiteur propose à ses créanciers de conclure un plan de règlement amiable par la voie d'un règlement collectif de dettes, sous le contrôle du juge; celui-ci peut imposer un plan de règlement judiciaire à défaut d'accord (article 1675/3). Cette absence d'accord est constatée par le médiateur (article 1675/11). Le plan de règlement judiciaire peut comporter un certain nombre de mesures, telles que le report ou le rééchelonnement du paiement des dettes ou la remise de dettes totale ou partielle d'intérêts moratoires, indemnités et frais (article 1675/12) et, si ces mesures ne permettent pas de rétablir la situation financière du débiteur, toute autre remise partielle de dettes, même en capital, moyennant le respect des conditions fixées par l'article 1675/13. Il appert des travaux préparatoires de l'article 1675/13, § 1er, du |
| met de bedoeling rekening te houden met de realiteit van de overmatige | Code judiciaire que ce paragraphe a été conçu et adopté dans le but de |
| schuldenlast : | tenir compte de la réalité du surendettement : |
| « schuldenaars zijn onvermogend en de economische logica mag niet | « des débiteurs sont insolvables, et la logique économique ne peut |
| aanvaarden dat deze personen zich verschansen in de ondergrondse | admettre que ces personnes se cantonnent dans l'économie souterraine |
| economie en een gewicht voor de maatschappij blijven. Zij moeten | et restent un poids pour la société. Il faut les réintégrer dans le |
| opnieuw in het economisch en sociaal stelsel worden opgenomen door hen | système économique et social en leur permettant de prendre un nouveau |
| de mogelijkheid te geven een nieuwe start te nemen » (Parl. St., | |
| Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1 en 1074/1, p. 45). | départ » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, nos 1073/1 et 1074/1, p. |
| B.2.3. Indien geen enkele minnelijke of gerechtelijke regeling | 45). B.2.3. Si aucun plan amiable ou judiciaire n'est possible en raison de |
| mogelijk is omdat de verzoeker over onvoldoende middelen beschikt, | l'insuffisance des ressources du requérant, l'article 1675/13bis, |
| machtigt artikel 1675/13bis, ingevoegd bij de wet van 13 december 2005 | inséré par la loi du 13 décembre 2005 portant des dispositions |
| houdende bepalingen betreffende de termijnen, het verzoekschrift op | diverses relatives aux délais, à la requête contradictoire et à la |
| tegenspraak en de procedure van collectieve schuldregeling, de rechter | procédure en règlement collectif de dette, autorise le juge à accorder |
| ertoe de volledige kwijtschelding van de schulden, met uitzondering | la remise totale des dettes, à l'exception des dettes énumérées à |
| van de in artikel 1675/13, § 3, opgesomde schulden, toe te kennen. | l'article 1675/13, § 3. |
| B.2.4. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 1675/13 blijkt | B.2.4. Il ressort encore des travaux préparatoires de l'article |
| verder dat de wetgever strenge voorwaarden heeft gesteld aan de | 1675/13 que le législateur a posé des conditions sévères à la remise |
| kwijtschelding van de schulden in hoofdsom : | de dettes au principal : |
| « In principe gebeurt de gerechtelijke aanzuiveringsregeling zonder | « Le principe est le règlement judiciaire sans remise de dettes au |
| kwijtschelding van schulden in hoofdsom. | principal. |
| Bovendien, kan de rechter, op verzoek van de schuldenaar, een grotere | En outre, à la demande du débiteur, le juge peut décider des remises |
| kwijtschelding van schulden beslissen dan deze bedoeld bij het vorig | de dettes plus étendues que celles visées à l'article précédent en |
| artikel, inzonderheid op de hoofdsom, maar mits naleving van heel | particulier sur le principal, mais moyennant le respect de conditions |
| strenge voorwaarden en modaliteiten, inzonderheid de tegeldemaking van | et modalités fort sévères, en particulier la réalisation de tous les |
| alle goederen waarop beslag kan worden gelegd, conform de regels | biens saisissables, conformément aux règles relatives aux exécutions forcées. |
| betreffende de gedwongen tenuitvoerlegging. | Il va de soi que cette mesure ne sera décidée que si le juge l'estime |
| Het spreekt voor zich dat deze maatregel slechts zal worden beslist | |
| indien de rechter deze onontbeerlijk acht in bijzonder ernstige | indispensable, face à des situations de surendettement |
| toestanden van overmatige schuldenlast, waarin de schuldenaar niet | particulièrement délabrées, où le débiteur ne dispose pas de moyens |
| over voldoende middelen beschikt om zijn schuldeisers terug te betalen | suffisants pour rembourser ses créanciers » (Doc. parl., Chambre, |
| » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1 en 1074/1, p. 44). | 1996-1997, nos 1073/1 et 1074/1, p. 44). |
| B.2.5. Evenzo, toen hij artikel 1675/13bis heeft ingevoegd, heeft de | B.2.5. De même, lorsqu'il a inséré l'article 1675/13bis, le |
| wetgever gepreciseerd dat het aangewezen was aan de rechter de | législateur a précisé qu'il s'indiquait de permettre au juge |
| mogelijkheid te bieden een volledige kwijtschelding van schulden toe | |
| te kennen « indien dit het enige sociaal toelaatbare antwoord is en | d'accorder une remise totale de dettes « lorsqu'il s'agit de la seule |
| dit van aard is om volledig te beantwoorden aan het principe van het | réponse socialement admissible, et de nature à assurer au principe du |
| respecteren van de menselijke waardigheid » en dat « de rechter | respect de la dignité humaine sa pleine effectivité » et que « des |
| begeleidende maatregelen [kan] opleggen » (Parl. St., Kamer, | mesures d'accompagnement peuvent être décidées par le juge » (Doc. |
| 2003-2004, DOC 51-1309/001, p. 21). | parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-1309/001, p. 21). |
| B.3. Wanneer de wetgever een categorie van personen wil beschermen om | B.3. Lorsque le législateur entend protéger une catégorie de personnes |
| hen « opnieuw in het economisch en sociaal stelsel [op te nemen] door | afin de les « réintégrer dans le système économique et social en leur |
| hen de mogelijkheid te geven een nieuwe start te nemen » (Parl. St., | permettant de prendre un nouveau départ » (Doc. parl., Chambre, |
| Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1 en 1074/1, p. 45) en hij daartoe toestaat dat een gerechtelijke aanzuiveringsregeling een kwijtschelding van schulden bevat, behoort het tot zijn beoordelingsbevoegdheid de categorieën van schuldeisers aan te wijzen aan wie die kwijtschelding van schulden niet kan worden opgelegd. Hij mag daardoor evenwel geen onverantwoorde verschillen in behandeling teweegbrengen. B.4.1. De wetgever heeft de toelaatbaarheid van het verzoekschrift tot collectieve schuldenregeling niet afhankelijk gemaakt van de voorwaarde dat de schulden niet te wijten zijn aan een opzettelijke of een zware fout. Daarenboven heeft hij noch de fiscale schulden, noch de sociale schulden, noch de schulden die uit strafrechtelijke geldboeten bestaan, uitgesloten van de mogelijkheid tot gedeeltelijke of volledige kwijtschelding door de rechter, onder voorbehoud van | 1996-1997, nos 1073/1 et 1074/1, p. 45) et qu'il permet à cette fin qu'un plan de règlement judiciaire comporte une remise de dettes, il relève de son pouvoir d'appréciation de désigner les catégories de créanciers auxquelles cette remise de dettes ne peut être imposée. Ce faisant, il ne peut toutefois créer des différences de traitement injustifiées. B.4.1. Le législateur n'a pas subordonné l'admissibilité de la requête en règlement collectif à la condition que les dettes n'aient pas pour origine une faute volontaire ou une faute lourde. Par ailleurs, il n'a exclu de la possibilité de remise partielle ou totale par le juge ni les dettes fiscales, ni les dettes sociales, ni les dettes constituées |
| artikel 464/1, § 8, vijfde lid, van het Wetboek van strafvordering, | d'amendes pénales, sous réserve de l'article 464/1, § 8, alinéa 5, du |
| luidens hetwelk « de kwijtschelding of vermindering van de straffen in | Code d'instruction criminelle, aux termes duquel « la remise ou |
| het raam van een collectieve insolventieprocedure of burgerlijke | réduction des peines dans le cadre d'une procédure collective |
| beslagprocedure [...] enkel [kan] worden toegestaan met toepassing van | d'insolvabilité ou d'une procédure de saisie civile ne peut être |
| de artikelen 110 en 111 van de Grondwet ». | accordée qu'en application des articles 110 et 111 de la Constitution ». |
| B.4.2. Hij heeft daarentegen de schulden die een schadevergoeding | B.4.2. Il a en revanche exclu de la remise partielle ou totale dans le |
| inhouden, toegestaan voor het herstel van een lichamelijke schade | cadre du règlement collectif de dettes celles qui sont constituées |
| veroorzaakt door een misdrijf, uitgesloten van de gedeeltelijke of | d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice corporel |
| volledige kwijtschelding in het kader van de collectieve | causé par une infraction, cette exclusion étant justifiée par la |
| schuldenregeling, uitsluiting die wordt verantwoord door de overweging | considération que la remise de ces dettes serait dans ce cas |
| dat de kwijtschelding van die schulden in dat geval bijzonder | particulièrement inéquitable (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° |
| onbillijk zou zijn (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-929/5, p. 46). | 1-929/5, p. 46). |
| B.4.3. Bij zijn arresten nr. 175/2006 van 22 november 2006 en nr. | B.4.3. Par ses arrêts n° 175/2006 du 22 novembre 2006 et n° 162/2012 |
| 162/2012 van 20 december 2012 heeft het Hof geoordeeld dat die | du 20 décembre 2012, la Cour a jugé que cette exclusion n'est pas |
| uitsluiting niet in strijd is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. B.5.1. De wetgever heeft ook uitdrukkelijk bepaald dat de schulden van een gefailleerde die blijven bestaan na de sluiting van het faillissement, niet konden worden kwijtgescholden. Die uitsluiting werd verantwoord door het feit dat het « logisch [is] dat, wanneer de handelsrechtbank beslist heeft om aan een gefailleerde het voordeel van de verschoonbaarheid [op grond van de artikelen 80 en volgende van de faillissementswet van 8 augustus 1997], en dus van een kwijtschelding van schulden, te weigeren, op deze beslissing niet meer kan worden teruggekomen in het kader van een latere procedure van | contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. B.5.1. Le législateur a aussi expressément prévu que les dettes d'un failli subsistant après la clôture de la faillite ne pouvaient pas faire l'objet d'une remise. Cette exclusion a été justifiée par le fait qu'« il est logique que, lorsque le tribunal de commerce a décidé de refuser à un failli le bénéfice de l'excusabilité [sur la base des articles 80 et suivants de la loi du 8 août 1997 sur les faillites], et donc d'une remise de dettes, cette décision ne puisse être revue |
| collectieve schuldenregeling » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nrs. | dans le cadre d'une procédure ultérieure de règlement collectif » |
| 1073/1 en 1074/1, p. 47). | (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, nos 1073/1 et 1074/1, p. 47). |
| B.5.2. Door de schulden die blijven bestaan na de sluiting van het | B.5.2. En excluant les dettes subsistant après la clôture de la |
| faillissement, uit te sluiten van de mogelijkheid te worden | faillite de la possibilité de faire l'objet d'une remise, le |
| kwijtgescholden, beoogde de wetgever de wetgeving inzake faillissement | législateur visait à aligner la législation en matière de faillites et |
| en de wetgeving inzake collectieve schuldenregeling, wat betreft de | celle régissant le règlement collectif de dettes, en ce qui concerne |
| kwijtschelding van schulden, op elkaar af te stemmen. Meer specifiek | la remise de dettes. Il entendait éviter, en particulier, que des |
| wilde hij vermijden dat personen die als handelaar-natuurlijke persoon | personnes déclarées faillies en tant que commerçants personnes |
| failliet werden verklaard later in een burgerlijke procedure | physiques puissent obtenir ultérieurement, à la suite d'une procédure |
| kwijtschelding zouden kunnen verkrijgen van de schulden die overbleven | civile, la remise des dettes qui subsistaient après la clôture de la |
| na het sluiten van het faillissement waarvoor zij niet verschoonbaar | faillite pour laquelle ils n'avaient pas été déclarés excusables. Il |
| waren verklaard. Hij wenste niet dat op dat punt de uitspraak van de | ne souhaitait pas que la décision du juge de commerce et celle du juge |
| handelsrechter en die van de beslagrechter met elkaar in tegenspraak zouden komen. | des saisies puissent se contredire sur ce point. |
| B.5.3. Bij zijn arresten nr. 83/2004 van 12 mei 2004 en nr. 139/2004 | B.5.3. Par ses arrêts n° 83/2004 du 12 mai 2004 et n° 139/2004 du 22 |
| van 22 juli 2004 heeft het Hof geoordeeld dat het uitsluiten van de | juillet 2004, la Cour a jugé que l'exclusion des dettes subsistant |
| schulden die na de sluiting van het faillissement blijven bestaan, van | après la clôture de la faillite de la possibilité de faire l'objet |
| de mogelijkheid te worden kwijtgescholden in het kader van de | d'une remise de dettes dans le cadre du règlement collectif est |
| collectieve schuldenregeling, redelijk verantwoord is. | raisonnablement justifiée. |
| B.6.1. De wetgever heeft voorts uitdrukkelijk bepaald dat « sociale | B.6.1. Le législateur a encore expressément prévu que « les dettes |
| schulden [...] geen voorkeursbehandeling [krijgen] : ze worden | sociales ne bénéficient d'aucun sort privilégié : elles sont traitées |
| behandeld zoals de andere schulden ». In antwoord op een vraag van een | comme les autres dettes ». Répondant à la question d'un sénateur |
| senator « wat er gebeurt met iemand die gedurende 25 jaar onterecht | l'interrogeant sur « la situation d'une personne qui pendant 25 ans a |
| kinderbijslag heeft gekregen en die zijn kinderbijslagkas dus een | touché indûment des allocations familiales et qui a une dette |
| aanzienlijk bedrag verschuldigd is », herhaalt de minister « dat het | considérable à l'égard de sa Caisse d'allocations familiales », le |
| regeringsontwerp geen voorkeursbehandeling invoert voor sociale | ministre « répète que le projet du Gouvernement n'a jamais prévu un |
| schulden » (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-929/5, pp. 16-17). | sort privilégié pour les dettes sociales » (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° 1-929/5, pp. 16-17). |
| B.6.2. Zoals in B.3 is vermeld, behoort het tot de | B.6.2. Comme il est dit en B.3, il relève du pouvoir d'appréciation du |
| beoordelingsbevoegdheid van de wetgever, rekening houdend met het doel | législateur, compte tenu de l'objectif qu'il poursuit en instituant le |
| dat hij nastreeft door de collectieve schuldenregeling in te voeren, te beslissen welke de schulden zijn die niet gedeeltelijk of volledig door de rechter kunnen worden kwijtgescholden. Het zijn derhalve geen overwegingen van openbare orde, noch het feit dat schulden die bestaan uit vergoedingen toegekend voor het herstel van lichamelijke schade kunnen voortvloeien uit een misdrijf, maar overwegingen inzake billijkheid die de keuze van de wetgever bij het vaststellen van het onreduceerbare karakter van sommige schulden hebben bepaald. Wat betreft de strafrechtelijke geldboeten, die in tegenstelling tot de andere schulden niet van burgerrechtelijke aard zijn, heeft de wetgever niet uitgesloten dat zij het voorwerp kunnen uitmaken van een kwijtschelding, maar heeft hij die laatste afhankelijk gemaakt van de inachtneming van de grondwettelijke regels die van toepassing zijn inzake de tenuitvoerlegging van de straffen, en in het bijzonder van | règlement collectif de dettes, de décider quelles sont les dettes qui ne peuvent pas faire l'objet d'une remise partielle ou totale par le juge. Dès lors, ce ne sont ni des considérations d'ordre public, ni le fait que des dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice corporel puissent être la conséquence d'une infraction, mais des considérations tenant à l'équité qui ont guidé le choix du législateur dans la détermination du caractère incompressible de certaines dettes. En ce qui concerne les amendes pénales, qui, contrairement aux autres dettes, ne sont pas de nature civile, le législateur n'a pas exclu qu'elles puissent faire l'objet d'une remise mais il a subordonné cette dernière au respect des règles constitutionnelles applicables en matière d'exécution des peines, et |
| artikel 110 van de Grondwet, dat aan de Koning het recht verleent de | en particulier à l'article 110 de la Constitution qui accorde au Roi |
| door de rechters uitgesproken straffen kwijt te schelden of te | le droit de remettre ou de réduire les peines prononcées par les |
| verminderen. | juges. |
| De uitsluiting van die schulden is overigens redelijk verantwoord ten | Par ailleurs, l'exclusion de ces dettes est raisonnablement justifiée |
| aanzien van de door de wetgever nagestreefde doelstellingen in verband | au regard des objectifs poursuivis par le législateur quant aux |
| met de kwijtscheldingen van schulden vermeld in B.2.2 tot B.2.5. | remises de dettes énoncées en B.2.2 à B.2.5. |
| Hieruit vloeit voort dat de wetgever de artikelen 10 en 11 van de | Il en résulte que le législateur n'a pas violé les articles 10 et 11 |
| Grondwet niet heeft geschonden door ervan uit te gaan dat het niet | de la Constitution en considérant qu'il n'était pas opportun d'exclure |
| opportuun was ook de schulden ontstaan uit een inbreuk op de sociale | en outre les dettes nées d'une infraction à la législation sociale de |
| wetgeving uit te sluiten van de mogelijkheid om te worden opgenomen in | la possibilité d'être intégrées dans un plan de règlement judiciaire |
| een gerechtelijke aanzuiveringsregeling die in een kwijtschelding van | |
| schulden voorziet. | prévoyant une remise de dettes. |
| B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| De artikelen 1675/13, § 3, en 1675/13bis, § 2, van het Gerechtelijk | Les articles 1675/13, § 3, et 1675/13bis, § 2, du Code judiciaire ne |
| Wetboek schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in | violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils |
| zoverre zij de schuldvorderingen van de socialezekerheidsinstellingen | n'excluent pas les créances des institutions de sécurité sociale |
| die het slachtoffer van sociale fraude zijn, niet uitsluiten van de | victimes de fraude sociale de la possibilité d'être intégrées dans un |
| mogelijkheid om te worden opgenomen in een gerechtelijke | plan de règlement judiciaire prévoyant une remise de dettes. |
| aanzuiveringsregeling die in een kwijtschelding van schulden voorziet. | |
| Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 8 november 2018. | la Cour constitutionnelle, le 8 novembre 2018. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| F. Daoût | F. Daoût |