Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 53/2018 van 26 april 2018 Rolnummer 6633 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. He samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul,(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 53/2018 van 26 april 2018 Rolnummer 6633 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. He samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul,(...) Extrait de l'arrêt n° 53/2018 du 26 avril 2018 Numéro du rôle : 6633 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 807 du Code judiciaire, posées par le Tribunal de première instance de Flandre orientale, division Termonde.
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 53/2018 van 26 april 2018 Extrait de l'arrêt n° 53/2018 du 26 avril 2018
Rolnummer 6633 Numéro du rôle : 6633
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 807 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 807 du
Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Code judiciaire, posées par le Tribunal de première instance de
Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. Flandre orientale, division Termonde.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges T.
T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en, Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du
door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus greffier F. Meersschaut, présidée par le président émérite E. De
voorzitter E. De Groot, Groot,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 17 februari 2017 in zake Agnette Van Hee tegen Gerry Par jugement du 17 février 2017 en cause d'Agnette Van Hee contre
Merckx, met Patric Lanoye als vrijwillig tussenkomende partij, waarvan Gerry Merckx avec Patric Lanoye comme partie intervenante
volontairement, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le
de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 8 maart 2017, 8 mars 2017, le Tribunal de première instance de Flandre orientale,
heeft de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling
Dendermonde, de volgende prejudiciële vragen gesteld : division Termonde, a posé les questions préjudicielles suivantes :
1. « Schendt artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 10 1. « L'article 807 du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11
en 11 van de Grondwet, samen gelezen met de beginselen van de rechten de la Constitution, combinés avec le principe des droits de défense,
van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de de la loyauté de la procédure et de l'égalité des armes, en ce qu'il
wapengelijkheid, waar het bepaalt dat een oorspronkelijke eisende dispose qu'une partie demanderesse originaire peut uniquement étendre
partij zijn vordering enkel kan uitbreiden of wijzigen voor zover ou modifier sa demande si elle est basée sur un fait ou un acte
gebaseerd op een feit of een akte die in de inleidende akte aangevoerd invoqué dans l'acte introductif d'instance, alors qu'une telle
staat, terwijl een degelijke beperking niet bestaat voor de restriction n'existe pas pour le défendeur originaire, demandeur sur
oorspronkelijke verweerder, eiser op tegenvordering ? »; reconvention ? »;
2. « Schendt artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 10 2. « L'article 807 du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11
en 11 van de Grondwet, samen gelezen met de beginselen van de rechten de la Constitution, combinés avec le principe des droits de défense,
van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de de la loyauté de la procédure et de l'égalité des armes, en ce qu'il
wapengelijkheid, waar het bepaalt dat een oorspronkelijke eisende dispose qu'une partie demanderesse originaire peut uniquement étendre
partij zijn vordering enkel kan uitbreiden of wijzigen voor zover ou modifier sa demande si elle est basée sur un fait ou un acte
gebaseerd op een feit of een akte die in de inleidende akte aangevoerd invoqué dans l'acte introductif d'instance, alors qu'une telle
staat, terwijl een degelijke beperking niet bestaat voor de eiser op restriction n'existe pas pour le demandeur sur reconvention, tandis
tegenvordering, terwijl oorspronkelijke eiser zijn vordering uitbreidt que le demandeur originaire étend ou modifie sa demande en réponse à
of wijzigt in antwoord op de tegenvordering van de oorspronkelijke la demande reconventionnelle du défendeur originaire, demandeur sur
verweerder, eiser op tegenvordering ? ». reconvention ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te B.1. Par la première question préjudicielle, le juge a quo souhaite
vernemen of artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek bestaanbaar is savoir si l'article 807 du Code judiciaire est compatible avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les principes des
beginselen van de rechten van verdediging, de loyauteit van de droits de la défense, de la loyauté procédurale et de l'égalité des
procesvoering en de wapengelijkheid, in zoverre de oorspronkelijke armes, en ce que le demandeur originaire ne peut étendre ou modifier
eiser zijn vordering slechts kan uitbreiden of wijzigen indien dit sa demande que s'il se fonde sur un fait ou un acte invoqué dans la
berust op een feit of een handeling in de dagvaarding aangevoerd, citation, alors qu'une telle limitation n'existe pas pour le défendeur
terwijl een dergelijke beperking niet bestaat voor de oorspronkelijke originaire qui introduit une demande reconventionnelle en premier
verweerder die in eerste aanleg een tegenvordering instelt. degré de juridiction.
Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof ondervraagd over La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la même
hetzelfde verschil in behandeling, in het geval waarin de différence de traitement, dans le cas où le demandeur originaire
oorspronkelijke eiser zijn vordering wil uitbreiden of wijzigen in souhaite étendre ou modifier sa demande en réponse à la demande
antwoord op de tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder. reconventionnelle du défendeur originaire.
B.2. Artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : B.2. L'article 807 du Code judiciaire dispose :
« Een vordering die voor de rechter aanhangig is, kan uitgebreid of « La demande dont le juge est saisi peut être étendue ou modifiée, si
gewijzigd worden, indien de nieuwe, op tegenspraak genomen conclusies, les conclusions nouvelles, contradictoirement prises, sont fondées sur
berusten op een feit of akte in de dagvaarding aangevoerd, zelfs un fait ou un acte invoqué dans la citation, même si leur
indien hun juridische omschrijving verschillend is ». qualification juridique est différente ».
Artikel 14 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : L'article 14 du Code judiciaire dispose :
« De tegenvordering is een tussenvordering die de verweerder instelt « La demande reconventionnelle est la demande incidente formée par le
om tegen de eiser een veroordeling te doen uitspreken ». défendeur et qui tend à faire prononcer une condamnation à charge du demandeur ».
B.3. Met betrekking tot het verschil in behandeling dat het voorwerp B.3. En ce qui concerne la différence de traitement qui fait l'objet
is van de eerste prejudiciële vraag heeft het Hof zich reeds de la première question préjudicielle, la Cour a déjà jugé par son
uitgesproken bij zijn arrest nr. 77/2007 van 10 mei 2007 en heeft het arrêt n° 77/2007 du 10 mai 2007 que l'article 807 du Code judiciaire
geoordeeld dat artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen
10 en 11 van de Grondwet niet schendt. In de voorliggende zaak dient ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. Dans la
het Hof bijkomend te onderzoeken of in dezelfde zin moet worden présente affaire, la Cour doit en outre examiner si elle doit statuer
geoordeeld wanneer de uitbreiding of wijziging van de oorspronkelijke dans le même sens lorsque l'extension ou la modification de la demande
vordering het gevolg is van de tegenvordering van de oorspronkelijke originaire est la conséquence de la demande reconventionnelle
verweerder. introduite par le défendeur originaire.
B.4.1. Het voormelde artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek vereist B.4.1. L'article 807 précité du Code judiciaire requiert des liens
een nauwe band tussen de oorspronkelijke vordering en de uitgebreide étroits entre la demande originaire et la demande étendue ou modifiée.
of gewijzigde vordering. Die bepaling strekt immers ertoe het recht
van verdediging van de oorspronkelijke verweerder te waarborgen en te Cette disposition tend, en effet, à garantir le droit de défense du
voorkomen dat die verweerder, die aan de hand van de gedinginleidende défendeur originaire et à éviter qu'après avoir pris connaissance des
akte kennis heeft gekregen van de feiten of handelingen die aan de
oorspronkelijke vordering ten grondslag liggen, zou worden verrast faits ou actes fondant la demande originaire par l'acte introductif
door het aanvoeren van nieuwe feiten of handelingen die niet in de d'instance, ce défendeur ne soit surpris par l'allégation de faits
inleidende akte zijn vermeld (Cass., 26 mei 1976, Arr. Cass., nouveaux ou d'actes non mentionnés dans l'acte introductif (Cass., 26
1975-1976, p. 1068). mai 1976, Pas., 1976, p. 1032).
B.4.2. De tegenvordering is, luidens artikel 14 van het Gerechtelijk B.4.2. La demande reconventionnelle est, aux termes de l'article 14 du
Wetboek, een tussenvordering die de verweerder instelt om tegen de Code judiciaire, la demande incidente par laquelle le défendeur tend à
oorspronkelijke eiser een veroordeling te doen uitspreken. Wanneer zij faire condamner le demandeur originaire. Lorsqu'elle est formée au
in eerste aanleg wordt ingesteld, hoeft zij niet noodzakelijk een premier degré de juridiction, elle ne doit pas nécessairement
verband te vertonen met de oorspronkelijke vordering en is zij présenter un lien avec la demande originaire et est recevable jusqu'à
ontvankelijk tot de sluiting van de debatten. De tegenvordering staat la clôture des débats. La demande reconventionnelle est donc autonome
dus los van de oorspronkelijke vordering, zodat artikel 807 van het par rapport à la demande originaire, de sorte que l'article 807 du
Gerechtelijk Wetboek niet van toepassing is op het instellen ervan Code judiciaire n'est pas applicable à son introduction (Cass., 30
(Cass., 30 maart 1979, Arr. Cass., 1978-1979, p. 900; Cass., 31 maart mars 1979, Pas., 1979, p. 902; Cass., 31 mars 2003, Pas., 2003, n°
2003, Arr. Cass., 2003, nr. 217). 217).
B.4.3. Hieruit vloeit een verschil in behandeling voort tussen de B.4.3. Il en résulte une différence de traitement entre le demandeur
oorspronkelijke eiser die de vordering wenst te wijzigen of uit te originaire qui souhaite modifier ou étendre la demande, en réponse ou
breiden, al dan niet in antwoord op de tegenvordering van de non à la demande reconventionnelle du défendeur originaire, et le
oorspronkelijke verweerder, en de oorspronkelijke verweerder die in défendeur originaire qui introduit une demande reconventionnelle au
eerste aanleg een tegenvordering instelt. premier degré de juridiction.
B.5.1. De in het geding zijnde bepaling streeft een wettig doel na : B.5.1. La disposition en cause poursuit un but légitime : en effet, le
de wetgever vermocht immers een bijzondere bescherming toe te kennen législateur a pu accorder une protection particulière des droits du
aan de rechten van de oorspronkelijke verweerder die wordt défendeur originaire confronté à une modification de la demande
geconfronteerd met een wijziging van de oorspronkelijke vordering door originaire en exigeant, d'abord, que celle-ci fasse l'objet de
te vereisen, allereerst, dat zij het voorwerp uitmaakt van conclusies conclusions contradictoires et, ensuite, qu'elle trouve un fondement
op tegenspraak en, vervolgens, dat zij een grondslag vindt in de
feiten of handelingen die in de gedinginleidende akte worden dans les faits ou les actes invoqués dans l'acte introductif
aangevoerd. d'instance.
B.5.2. Het verschil in behandeling berust op een objectief en B.5.2. La différence de traitement repose sur un critère objectif et
pertinent criterium : de oorspronkelijke eiser die zijn vordering pertinent : le demandeur originaire qui souhaite étendre ou modifier
wenst uit te breiden of te wijzigen, al dan niet in antwoord op de sa demande, en réponse ou non à la demande reconventionnelle du
tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder, heeft met de défendeur originaire, a eu toute la latitude, par l'acte introductif
gedinginleidende akte alle vrijheid gehad zijn aanspraken ten aanzien d'instance, de définir les prétentions qu'il entendait faire valoir à
van de verweerder te definiëren en het onderwerp van het geschil aldus l'encontre du défendeur et de circonscrire ainsi l'objet du litige. Le
te omschrijven. De eiser op tegenvordering definieert, wanneer hij demandeur sur reconvention, lorsqu'il formule sa demande au premier
zijn vordering in eerste aanleg instelt, voor het eerst het onderwerp degré de juridiction, définit pour la première fois l'objet des
van zijn aanspraken ten aanzien van de oorspronkelijke eiser. De eiser prétentions qu'il entend obtenir du demandeur originaire. Le demandeur
op tegenvordering bevindt zich in dat opzicht in de situatie van de sur reconvention se trouve à cet égard dans la situation du demandeur
oorspronkelijke eiser wanneer deze zijn vordering indient. originaire, lorsque celui-ci introduit sa demande.
B.5.3. Dat verschil in behandeling doet niet op onevenredige wijze B.5.3. Cette différence de traitement ne porte pas atteinte de manière
afbreuk aan de rechten van de oorspronkelijke eiser. Vermits de disproportionnée aux droits du demandeur originaire. En effet,
oorspronkelijke eiser het geding heeft ingesteld, heeft hij immers puisqu'il a intenté le procès, le demandeur originaire a eu toute la
alle vrijheid gehad de omvang ervan in de gedinginleidende akte te liberté d'en déterminer l'étendue dans l'acte introductif d'instance.
bepalen. Het feit dat de uitbreiding of wijziging van de vordering het Le fait que l'extension ou la modification de la demande soit la
gevolg is van de tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder conséquence de la demande reconventionnelle du défendeur originaire
beïnvloedt die vaststelling niet. n'influence pas ce constat.
B.5.4. Krachtens artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek kan een B.5.4. En vertu de l'article 807 du Code judiciaire, la demande dont
vordering die voor de rechter aanhangig is, worden uitgebreid of le juge est saisi peut être étendue ou modifiée, si les conclusions
gewijzigd, indien nieuwe, op tegenspraak genomen conclusies berusten nouvelles, contradictoirement prises, sont fondées sur un fait ou un
op een feit of handeling in de dagvaarding aangevoerd, zelfs indien de acte invoqué dans la citation, même si leur qualification juridique
juridische omschrijving ervan verschillend is. Die bepaling vereist est différente. Cette disposition n'exige toutefois pas que la demande
evenwel niet dat de nieuwe vordering uitsluitend zou berusten op het
feit of de handeling in de dagvaarding aangevoerd (Cass., 3 december nouvelle se fonde exclusivement sur un fait ou un acte invoqué dans la
1981, Arr. Cass., 1981-1982, nr. 222; Cass., 4 oktober 1982, Arr. citation (Cass., 3 décembre 1981, Pas., 1982, n° 222; Cass., 4 octobre
Cass., 1982-1983, nr. 83; Cass., 11 mei 1990, Arr. Cass., 1989-1990, 1982, Pas., 1983, n° 83; Cass., 11 mai 1990, Pas., 1990, n° 536;
nr. 536; Cass., 6 juni 2005, Arr. Cass., 2005, nr. 317). De rechter Cass., 6 juin 2005, Pas., 2005, n° 317). Le juge doit également se
moet ook uitspraak doen over de gewijzigde of uitgebreide vordering prononcer sur la demande modifiée ou étendue dans le respect des faits
met inachtneming van de feiten die zich in de loop van het geding qui se sont produits au cours de la procédure et qui ont une incidence
hebben voorgedaan en die een weerslag hebben op het geschil (Cass., 8
december 1980, Arr. Cass., 1980-1981, nr. 213; Cass., 15 juni 1981, sur le litige (Cass., 8 décembre 1980, Pas., 1981, n° 213; Cass., 15
Arr. Cass., 1980-1981, nr. 590; Cass., 11 mei 1990, Arr. Cass., juin 1981, Pas., 1981, n° 590; Cass., 11 mai 1990, Pas., 1990, n° 536;
1989-1990, nr. 536; Cass., 20 mei 1999, Arr. Cass., 1999, nr. 296). Cass., 20 mai 1999, Pas., 1999, n° 296).
B.5.5. Daarenboven raakt de in het geding zijnde bepaling niet aan het B.5.5. En outre, la disposition en cause n'affecte pas le droit du
recht van de oorspronkelijke eiser, verweerder op tegenvordering, om demandeur originaire, défendeur sur reconvention, de se défendre par
zich met diverse middelen te verweren tegen de tegenvordering van de différents moyens contre la demande reconventionnelle du défendeur
oorspronkelijke verweerder. originaire.
B.5.6. Ten slotte belet niets de oorspronkelijke eiser, indien hij B.5.6. Rien n'empêche enfin le demandeur originaire, s'il ne se trouve
niet in de voorwaarden verkeert om de oorspronkelijke vordering uit te pas dans les conditions pour étendre ou modifier la demande originaire
breiden of te wijzigen overeenkomstig artikel 807 van het Gerechtelijk conformément à l'article 807 du Code judiciaire, d'introduire le cas
Wetboek, in voorkomend geval afzonderlijk een nieuwe vordering in te échéant par voie séparée une demande nouvelle et d'invoquer les faits
stellen en de nieuwe feiten of handelingen aan te voeren waarop zijn ou les actes nouveaux au fondement de ses prétentions nouvelles.
nieuwe aanspraken berusten.
B.6. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. B.6. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek schendt niet de artikelen 10 L'article 807 du Code judiciaire ne viole pas les articles 10 et 11 de
en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de beginselen van de la Constitution, combinés avec les principes des droits de la défense,
rechten van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de de la loyauté procédurale et de l'égalité des armes.
wapengelijkheid.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 26 april 2018. la Cour constitutionnelle, le 26 avril 2018.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
E. De Groot E. De Groot
^