Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 46/2018 van 29 maart 2018 Rolnummer 6799 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoal Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters T. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 46/2018 van 29 maart 2018 Rolnummer 6799 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoal Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters T. (...) Extrait de l'arrêt n° 46/2018 du 29 mars 2018 Numéro du rôle : 6799 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017 relatif aux études de sciences médicales et dentaires, te La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges T. Merc(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 46/2018 van 29 maart 2018 Extrait de l'arrêt n° 46/2018 du 29 mars 2018
Rolnummer 6799 Numéro du rôle : 6799
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van het decreet van En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 du
de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie décret de la Communauté française du 29 mars 2017 relatif aux études
geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing ingevolge de sciences médicales et dentaires, tel qu'il est applicable à la
het arrest van het Hof nr. 142/2017 van 30 november 2017, gesteld door suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017 du 30 novembre 2017, posées
de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, kamer in kort par le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles, chambre
geding. des référés.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges T.
T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en, Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, et, conformément à
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij beschikking van 8 december 2017 in zake (I) Aurélie Collo en Marie Par ordonnance du 8 décembre 2017 en cause de (I) Aurélie Collo et
Gabriel tegen de Franse Gemeenschap en de « Université de Liège », Marie Gabriel contre la Communauté française et l'Université de Liège,
(II) Mathilde Lucca en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de vzw « (II) Mathilde Lucca et autres contre la Communauté française et l'ASBL
Université de Namur », (III) Marie-Aline Simonis tegen de Franse « Université de Namur », (III) Marie-Aline Simonis contre la
Gemeenschap en de « Université de Liège », (IV) Amit Shoukroun tegen Communauté française et l'Université de Liège, (IV) Amit Shoukroun
de Franse Gemeenschap en de « Université de Liège », (V) Salomé Canu contre la Communauté française et l'Université de Liège, (V) Salomé
en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de « Université de Mons », Canu et autres contre la Communauté française et l'Université de Mons,
(VI) Federico Caruso en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de (VI) Federico Caruso et autres contre la Communauté française et
Katholieke Universiteit Leuven, (VII) Mitty Kia Ntoni tegen de Franse l'Université catholique de Louvain, (VII) Mitty Kia Ntoni contre la
Gemeenschap en de vzw « Université de Namur », (VIII) Natacha Kizito Communauté française et l'ASBL « Université de Namur », (VIII) Natacha
en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de Katholieke Universiteit Kizito et autres contre la Communauté française et l'Université
Leuven, in aanwezigheid van Odile Llunga Mutambala Muyembe, (IX) Sarah catholique de Louvain, en présence de Odile Llunga Mutambala Muyembe,
Huon en Karl Tavernier tegen de Franse Gemeenschap en de Katholieke (IX) Sarah Huon et Karl Tavernier contre la Communauté française et
Universiteit Leuven, (X) Jaber Bakkali en anderen tegen de Franse l'Université catholique de Louvain, (X) Jaber Bakkali et autres contre
Gemeenschap, (XI) Hicham Zaghouli tegen de Franse Gemeenschap en de « la Communauté française, (XI) Hicham Zaghouli contre la Communauté
Université libre de Bruxelles », (XII) Izel Neziroglu en anderen tegen française et l'Université libre de Bruxelles, (XII) Izel Neziroglu et
de Franse Gemeenschap en de « Université libre de Bruxelles », in autres contre la Communauté française et l'Université libre de
aanwezigheid van Yara Skafi en Erato Gogos, (XIII) Wiam Eddaoudi tegen Bruxelles, en présence de Yara Skafi et Erato Gogos, (XIII) Wiam
de Franse Gemeenschap en de « Université libre de Bruxelles », en Eddaoudi contre la Communauté française et l'Université libre de
(XIV) Jeanne Vande Kerckhove tegen de Franse Gemeenschap en de vzw « Bruxelles, et (XIV) Jeanne Vande Kerckhove contre la Communauté
Université de Namur », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is française et l'ASBL « Université de Namur », dont l'expédition est
ingekomen op 22 december 2017, heeft de Franstalige Rechtbank van parvenue au greffe de la Cour le 22 décembre 2017, le Tribunal de
eerste aanleg te Brussel, kamer in kort geding, de volgende première instance francophone de Bruxelles, chambre des référés, a
prejudiciële vragen gesteld : posé les questions préjudicielles suivantes :
a) wat betreft de « studenten ' met verminderingsovereenkomst ' die in a) en ce qui concerne « les étudiants ' allégés ' ayant validé entre
de loop van het academiejaar 2016-2017 tussen 30 en 44 studiepunten 30 et 44 crédits au cours de l'année académique 2016-2017, sans avoir
hebben gevalideerd, zonder evenwel erin geslaagd te zijn de
studiepunten te valideren waarin hun verminderingsovereenkomst pour autant réussi à valider les crédits prévus par leur convention
voorziet » : d'allègement » :
« Schendt artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017 betreffende de « L'article 13 du décret du 29 mars 2017 relatif aux études de
studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing sciences médicales et dentaires, tel qu'applicable suite à l'arrêt
ingevolge het vernietigingsarrest nr. 142/2017 van het Grondwettelijk d'annulation de la Cour constitutionnelle 142/2017,
Hof, de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al dan niet in viole-t-il les articles 10, 11, 13 et 24 de la Constitution pris
samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het Internationaal isolément ou conjointement avec l'article 13.2, c) du Pacte
Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, opgemaakt te international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels
New York op 19 december 1966 en goedgekeurd bij de wet van 15 mei fait à New York le 19 décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai
1981, 1981,
in zoverre het studenten die zich in een zelfde situatie bevinden, en ce qu'il traite de manière différente des étudiants se trouvant
verschillend behandelt, namelijk : dans une même situation, soit
- studenten die in 2016-2017 voor de eerste keer voor de Bachelor in - des étudiants inscrits pour la 1ère fois en Bachelier de
de geneeskunde/tandheelkunde zijn ingeschreven, médecine/dentisterie en 2016-2017,
- die niet zijn geslaagd voor de examens in januari 2017 en aan wie - qui ont échoué aux examens de janvier 2017 et se sont vus proposer
werd voorgesteld een verminderingsovereenkomst aan te gaan, met de s'engager dans une convention d'allègement, en application de
toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013 l'article 150, § 2 du décret du 7 novembre 2013 qui définit le paysage
dat het hogeronderwijslandschap en de academische organisatie van de de l'enseignement supérieur et l'organisation académique des études
studies bepaalt (Landschapsdecreet), (décret paysage),
- die een dergelijke verminderingsovereenkomst zijn aangegaan, - qui se sont engagés dans pareille convention d'allègement,
- en die op het einde van hun academiejaar 2016-2017 tussen 30 - et qui au terme de leur année académique 2016-2017 ont validé entre
studiepunten en 44 studiepunten hebben gevalideerd, 30 crédits et 44 crédits,
- maar die al dan niet gehouden zijn tot het slagen voor het ingangs- - mais qui sont ou non tenus de réussir l'examen d'entrée et d'accès
en toelatingsexamen voor de studie geneeskunde en tandheelkunde van 8 aux études en médecine et dentisterie du 8 septembre 2017 en fonction
september 2017, niet op grond van het aantal studiepunten die op het non pas du nombre de crédits validés au terme de l'année académique
einde van het academiejaar 2016-2017 zijn gevalideerd, maar op grond 2016-2017 mais en fonction de la réussite ou non des cours visés dans
van het al dan niet slagen voor de in hun verminderingsovereenkomst leur convention d'allègement au terme de l'année académique 2016-2017
bedoelde cursussen op het einde van het academiejaar 2016-2017 (comparaison entre étudiants bénéficiant d'une convention
(vergelijking tussen studenten die een verminderingsovereenkomst
genieten, die tussen 30 en 44 studiepunten hebben gevalideerd op het d'allègement, ayant validés entre 30 et 44 crédits au terme de l'année
einde van het academiejaar van hun eerste inschrijving voor het
studieprogramma van de eerste cyclus van de Bachelor in de académique de leur 1ère inscription au programme d'études de 1er cycle
geneeskunde/tandheelkunde op grond van het meer of minder veeleisende en Bac médecine/dentisterie en fonction du caractère plus ou moins
karakter van de verminderingsovereenkomst), exigeant de la convention d'allègement),
- terwijl het meer of minder veeleisende karakter van die - alors que le caractère plus ou moins exigeant de ces conventions
verminderingsovereenkomsten niet uitsluitend afhangt van de wil van de d'allègement ne dépend pas exclusivement de la volonté de l'étudiant
student in kwestie, en zulks ook al heeft hij ingestemd met de en question, et ce même s'il a marqué son accord à la convention
verminderingsovereenkomst ten aanzien van het bij artikel 150, § 2,
tweede lid, van het Landschapsdecreet geregelde ' procedurele ' schema d'allègement au regard du schéma ' procédural ' organisé par l'article
? »; 150, § 2, al. 2 du décret paysage ? »;
b) wat betreft de « studenten ' met minder dan 45 studiepunten ' die b) en ce qui concerne les « étudiants ' - de 45 crédits ' ayant
aan het einde van het academiejaar 2016-2017 30 tot 44 studiepunten valorisé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 » :
hebben gevaloriseerd » :
« Schendt artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017 betreffende de « L'article 13 du décret du 29 mars 2017 relatif aux études de
studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing sciences médicales et dentaires, tel qu'applicable suite à l'arrêt
ingevolge het vernietigingsarrest nr. 142/2017 van het Grondwettelijk d'annulation de la Cour constitutionnelle 142/2017,
Hof, de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al dan niet in viole-t-il les articles 10, 11, 13 et 24 de la Constitution pris
samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het Internationaal isolément ou conjointement avec l'article 13.2, c) du Pacte
Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, opgemaakt te international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels
New York op 19 december 1966 en goedgekeurd bij de wet van 15 mei fait à New York le 19 décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai
1981, 1981,
in zoverre het studenten die zich in een zelfde situatie bevinden, en ce qu'il traite de manière différente des étudiants se trouvant
verschillend behandelt, namelijk : dans une même situation,
- de studenten die tijdens het jaar 2016-2017 geen 45 studiepunten in - soit les étudiants n'ayant pas acquis 45 crédits en première année
het eerste jaar van de Bachelor in de geneeskunde hebben verworven, de bac en médecine au cours de l'année 2016-2017,
- en de studenten die een verminderingsovereenkomst hebben gesloten, - et les étudiants en allègement, en exécution de l'article 150, § 2
ter uitvoering van artikel 150, § 2, van het Landschapsdecreet, du décret paysage,
aangezien de laatstgenoemden een gunstigere behandeling genieten, in dès lors que les seconds bénéficient d'un traitement plus favorable,
de mate bedoeld in het arrest nr. 142/2017 van 30 november 2017 van dans la mesure visée dans l'arrêt 142/2017 du 30 novembre 2017 de la
Cour constitutionnelle, en étant autorisés à terminer l'acquisition
het Grondwettelijk Hof, door ertoe te zijn gemachtigd de eerste 60 des 60 premiers crédits du programme d'études de premier cycle avant
studiepunten van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven de réussir l'examen d'entrée et d'accès, alors qu'ils avaient obtenu
alvorens te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen, terwijl zij
bij de examens in januari minder goede resultaten dan de eerstgenoemden hadden behaald ? ». de moins bons résultats que les premiers aux examens de janvier ? ».
Op 17 januari 2018 hebben de rechters-verslaggevers T. Giet en R. Le 17 janvier 2018, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la
Leysen, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les
kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te juges-rapporteurs T. Giet et R. Leysen ont informé la Cour qu'ils
stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de
voorafgaande rechtspleging. l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan (...) Quant à la disposition en cause et à son contexte
B.1. Artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart B.1. L'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017
2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde bepaalt : relatif aux études de sciences médicales et dentaires dispose :
« De studenten die ingeschreven zijn voor de studie van de eerste
cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde vóór de «

Art. 13.Les étudiants inscrits aux études de premier cycle en

inwerkingtreding van dit decreet en die geen attest voor toelating tot sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du présent
het vervolg van het programma van de cyclus, uitgereikt op het einde décret et qui n'ont pas obtenu l'attestation d'accès à la suite du
van het vergelijkend examen, hebben bekomen, moeten het in artikel 1 programme du cycle délivrée à l'issue du concours doivent présenter un
bedoelde ingangs- en toelatingsexamen afleggen om in hun examen d'entrée et d'accès visé à l'article 1er afin de pouvoir
studieprogramma de onderwijseenheden van het vervolg van het programma inscrire dans leur programme d'études les unités d'enseignement de la
van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde op te suite du programme du premier cycle en sciences médicales et
kunnen nemen. dentaires.
Met het oog op de inschrijving van die studenten voor het ingangs- en En vue de l'inscription de ces étudiants à l'examen d'entrée et
toelatingsexamen, zendt elke universitaire instelling die ertoe wordt d'accès, chaque institution universitaire habilitée à organiser et
gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of in organisant des études de premier cycle en sciences médicales et/ou des
de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert, voor uiterlijk 31 études de premier cycle en sciences dentaires transmet, pour le 31
juli 2017, de lijst van de studenten die gedurende het academiejaar juillet 2017 au plus tard, la liste des étudiants inscrits lors de
2016-2017 ingeschreven waren in de geneeskunde en in de tandheelkunde, l'année académique 2016-2017 en sciences médicales et dentaires à
naar de ARES. Ze worden geacht ingeschreven te zijn voor het ingangs- l'ARES. Ils sont réputés inscrits à l'examen d'entrée et d'accès. Par
en toelatingsexamen. In afwijking van artikel 1, § 3, worden ze dérogation à l'article 1er, § 3, ils sont dispensés du paiement du
vrijgesteld van de betaling van het geld van de inschrijving voor het examen ». droit d'inscription à l'examen ».
B.2. Bij zijn arrest nr. 142/2017 van 30 november 2017 heeft het Hof B.2. Par son arrêt n° 142/2017 du 30 novembre 2017, la Cour a annulé
dat artikel 13 vernietigd, doch enkel in zoverre het de studenten die
vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de cet article 13, mais uniquement en ce qu'il empêche les étudiants
studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et
die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor dentaires avant l'entrée en vigueur de ce décret, qui ont suivi un
de cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, verhindert programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par leur
om de eerste 60 studiepunten van het studieprogramma van de eerste convention d'allégement, de terminer l'acquisition des 60 premiers
cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ingangs- en crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir
toelatingsexamen. l'examen d'entrée et d'accès.
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.3. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.3. La première question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde compatibilité de la disposition en cause, telle qu'elle est applicable
bepaling, zoals zij ingevolge het arrest nr. 142/2017 van het Hof van à la suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017, avec les articles 10,
toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al 11, 13 et 24 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec
dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het l'article 13, paragraphe 2, c), du Pacte international relatif aux
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele droits économiques, sociaux et culturels, en ce qu'elle traite de
rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de manière différente les étudiants inscrits aux études de premier cycle
studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde en sciences médicales et dentaires (Bloc 1) durant l'année académique
(Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de 2016-2017, soit avant l'entrée en vigueur du décret, qui ont suivi un
inwerkingtreding van het decreet, die een verminderd programma hebben programme allégé, qui n'ont pas réussi tous les cours prévus par leur
gevolgd en die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun
verminderingsovereenkomst voorziet, maar die 30 tot 44 studiepunten convention d'allégement mais qui ont validé 30 à 44 crédits au terme
hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017,
verschillend behandelt. de l'année académique 2016-2017.
B.4. Bij zijn voormelde arrest nr. 142/2017 heeft het Hof geoordeeld : B.4. Par son arrêt n° 142/2017 précité, la Cour a jugé :
« B.13.3. De gelijke behandeling, ten aanzien van de verplichting om een ingangs- en toelatingsexamen voor de studies geneeskunde en tandheelkunde af te leggen, van de studenten die reeds ingeschreven zijn voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die de in hun verminderingsovereenkomst bepaalde studiepunten hebben behaald en de studenten die reeds zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die niet alle in hun verminderingsovereenkomst bepaalde studiepunten hebben behaald, vergt een redelijke verantwoording, rekening houdend met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en met de vrijheid en gelijkheid van onderwijs. Immers, de eerstgenoemde studenten zijn geslaagd voor het in hun verminderingsovereenkomst bepaalde programma en met dat slagen moet rekening worden gehouden om hun bekwaamheid te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het ingangs- en toelatingsexamen te slagen, zodat ze toegelaten worden tot het vervolg van het programma van de cyclus. Ofschoon redelijkerwijze kan worden verantwoord dat de decreetgever studenten die voor minder dan de helft van het eerste jaar van de cyclus geslaagd zijn niet toestaat dat eerste jaar voort te zetten zonder te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen, volstaat die verantwoording niet wanneer de student geslaagd is voor de helft van dat eerste jaar. Uit de in B.2 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt dat de « B.13.3. Le traitement identique, quant à l'obligation de présenter un examen d'entrée et d'accès aux études en sciences médicales et dentaires, des étudiants déjà inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et dentaires qui ont acquis les crédits prévus par leur convention d'allègement et des étudiants déjà inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et dentaires qui n'ont pas acquis tous les crédits prévus par leur convention d'allègement exige, compte tenu du principe d'égalité et de non-discrimination et de la liberté et de l'égalité d'enseignement, une justification raisonnable. En effet, les premiers étudiants cités ont réussi le programme prévu par leur convention d'allègement et cette réussite doit être prise en compte pour apprécier leur capacité à poursuivre la deuxième partie de cette première année et à réussir l'examen d'entrée et d'accès, de manière à avoir accès à la suite du programme du cycle. S'il peut se justifier raisonnablement que le législateur décrétal ne permette pas à des étudiants qui ont réussi moins de la moitié de la première année de cycle de poursuivre cette première année sans réussir l'examen d'entrée et d'accès, cette justification ne suffit pas lorsque
decreetgever de studenten die reeds voor de studies in de medische l'étudiant a réussi la moitié de cette première année.
wetenschappen en de tandheelkundige wetenschappen zijn ingeschreven Il ressort des travaux préparatoires cités en B.2 que le législateur
verplicht om het ingangsexamen en toelatingsexamen af te leggen indien décrétal oblige les étudiants déjà inscrits aux études en sciences
zij niet het attest voor toelating tot het vervolg van het programma médicales et dentaires à présenter l'examen d'entrée et d'accès s'ils
van de cyclus hebben verkregen om ' de gevolgen van het vergelijkend n'ont pas obtenu l'attestation d'accès à la suite du programme du
examen ' niet ' te vernietigen '. cycle, pour ne pas ' annuler les effets du concours '.
De studenten die, zoals de verzoekende partij een verminderd programma
hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet Or, les étudiants qui, comme la partie requérante, ont suivi un
van 7 november 2013, behoren echter niet tot de groep van studenten programme allégé, en application de l'article 150, § 2, du décret du 7
die gehouden waren tot het vergelijkend examen dat werd georganiseerd novembre 2013, ne font pas partie de la cohorte des étudiants qui
in juni 2017. Zij werden uitgesloten van deelname aan dat vergelijkend étaient tenus au concours organisé en juin 2017. Ils n'étaient pas
examen voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, admis à présenter ce concours d'accès à la suite du programme du cycle
aangezien hun jaarlijks, verminderd, programma hen niet in staat puisque leur programme annuel, allégé, ne leur permettait pas
stelde de eerste 60 studiepunten van het programma van de cyclus te d'acquérir les 60 premiers crédits du programme du cycle. C'est au
behalen. Het is op het einde van het academiejaar 2017-2018 dat zij terme de l'année académique 2017-2018 qu'ils auraient été tenus de
ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en présenter le concours et de se classer en ordre utile, pour autant
zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben qu'ils aient obtenu 45 crédits, si le décret attaqué n'était pas entré
behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden. en vigueur. L'examen d'entrée et d'accès qu'ils sont tenus de
Het ingangs- en toelatingsexamen dat zij met toepassing van artikel 13 van het bestreden decreet moeten afleggen, is voor hen niet een nieuwe kans om hun studies in de medische wetenschappen of de tandheelkundige wetenschappen te kunnen voortzetten. Hoewel die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen en dat het redelijkerwijze kan worden verantwoord dat zij moeten slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste présenter en application de l'article 13 du décret attaqué n'est pas pour eux une nouvelle chance de pouvoir poursuivre leurs études en sciences médicales ou dentaires. S'il est vrai que ces étudiants ne pouvaient pas poursuivre leurs études, faute d'attestation d'accès pour la suite du programme de cycle délivrée à la suite du concours, et qu'il peut se justifier raisonnablement de leur imposer la réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui remplace le concours, il ne se justifie pas raisonnablement de remplacer, pour ces étudiants, l'obligation de réussir un concours d'accès en fin de première année
jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in 2016-2017 te de cycle qu'ils ne pouvaient pas présenter en 2016-2017 par
vervangen door de verplichting om in september 2017 te slagen voor een l'obligation de réussir en septembre 2017 un examen d'entrée et
ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus om gedurende het d'accès au cycle pour pouvoir poursuivre durant l'année académique
academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te kunnen voortzetten 2017-2018 le programme allégé qu'ils ont commencé et réussi durant
dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben aangevat en
waarvoor zij geslaagd zijn. l'année académique 2016-2017.
B.13.4. Het middel dat is afgeleid uit de schending van de artikelen
10, 11 en 24, § 3, van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 2 B.13.4. Le moyen pris de la violation des articles 10, 11 et 24, § 3,
van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de de la Constitution, combinés avec l'article 2 du Premier Protocole
rechten van de mens, is gegrond, doch uitsluitend in zoverre artikel additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, est
13 van het bestreden decreet de studenten, die vóór de fondé, mais uniquement en ce que l'article 13 du décret attaqué
inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van
de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde, die een empêche les étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences
verminderd programma hebben gevolgd en die zijn geslaagd voor de médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de ce décret, qui ont
cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, verhindert om suivi un programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par leur
de eerste 60 studiepunten van het studieprogramma van de eerste cyclus convention d'allègement, de terminer l'acquisition des 60 premiers
te verwerven alvorens te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen. crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir l'examen d'entrée et d'accès.
B.13.5. Artikel 13 van het bestreden decreet dient te worden B.13.5. L'article 13 du décret attaqué doit être annulé dans la mesure
vernietigd in de in B.13.4 aangegeven mate ». indiquée en B.13.4 ».
B.5.1. Om de eerste prejudiciële vraag te beantwoorden, dient het Hof B.5.1. Pour répondre à la première question préjudicielle, la Cour
te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het doit examiner si les étudiants inscrits aux études de premier cycle en
decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de
eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du décret du
verminderd programma hebben gevolgd en die niet geslaagd zijn voor 29 mars 2017, qui ont suivi un programme allégé, qui n'ont pas réussi
alle cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet maar die tous les cours prévus par leur convention d'allégement mais qui ont
30 tot 44 studiepunten hebben gevalideerd op het einde van het validé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 sont
academiejaar 2016-2017, zich bevinden in een situatie die niet
essentieel verschilt van die van de studenten die vóór de dans une situation qui n'est pas essentiellement différente de celle
inwerkingtreding van hetzelfde decreet zijn ingeschreven voor de des étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences
studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du même décret, qui
die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor ont suivi un programme allégé et qui ont réussi tous les cours prévus
alle cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet. par leur convention d'allégement.
B.5.2. Hoewel het juist is dat de eerstgenoemden, in tegenstelling tot B.5.2. S'il est vrai que les premiers ont réussi leur convention
de laatstgenoemden, geslaagd zijn voor hun verminderingsovereenkomst, d'allégement, à la différence des seconds, il y a lieu de prendre en
dient rekening te worden gehouden met de verscheidenheid aan compte la diversité des conventions d'allégement que le jury pouvait
verminderingsovereenkomsten die de examencommissie kon opleggen aan de imposer aux étudiants dont la moyenne des résultats était inférieure à
studenten wier gemiddelde van de resultaten lager was dan 8/20 voor de 8/20 aux épreuves de fin de premier quadrimestre, en application de
proeven van het einde van de eerste vier maanden, met toepassing van
artikel 150, § 2, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 7 l'article 150, § 2, du décret de la Communauté française du 7 novembre
november 2013, opgeheven bij artikel 17, 3°, van het decreet van 29 maart 2017. De verzoekende partij wier belang om in rechte te treden door het Hof werd aanvaard in het arrest nr. 142/2017, kreeg een verminderingsovereenkomst opgelegd met betrekking tot een dertigtal studiepunten. Het slagen voor een dergelijke overeenkomst stemde bijgevolg overeen met het behalen van de helft van de studiepunten van het eerste jaar van de cyclus, criterium dat door het Hof in aanmerking is genomen in zijn arrest nr. 142/2017. Zoals de verwijzende rechter opmerkt, hebben de verminderingsovereenkomsten die zijn opgelegd aan de eisende partijen die een verminderingsovereenkomst hebben gesloten, betrekking op te 2013, abrogé par l'article 17, 3°, du décret du 29 mars 2017. La partie requérante dont l'intérêt à agir a été admis par la Cour dans l'arrêt n° 142/2017 s'était vu imposer une convention d'allégement portant sur une trentaine de crédits. La réussite d'une telle convention correspondait dès lors à la réussite de la moitié des crédits de la première année de cycle, critère pris en compte par la Cour dans son arrêt n° 142/2017. Comme le relève le juge a quo, les conventions d'allégement imposées aux parties demanderesses en situation d'allégement portent sur des
behalen studiepunten die variëren tussen 30 en 45 studiepunten naar crédits à obtenir oscillant entre 30 et 45 crédits selon les
gelang van de universiteiten en naar gelang van de studenten. Daaruit universités et selon les étudiants. Il en résulte qu'un étudiant peut
vloeit voort dat een student de helft van de studiepunten van het avoir réussi la moitié des crédits de la première année de cycle tout
eerste jaar van de cyclus kan hebben behaald en tevens niet geslaagd en n'ayant pas réussi tous les cours prévus par sa convention
is voor alle cursussen waarin zijn verminderingsovereenkomst voorziet.
Wanneer de verminderingsovereenkomst betrekking heeft op meer dan 30 d'allégement. Lorsque la convention d'allégement porte sur plus de 30
studiepunten, is het het behalen van 30 studiepunten - de helft van de crédits, c'est la réussite de 30 crédits - la moitié des 60 crédits de
60 studiepunten van het eerste jaar van de cyclus - dat het relevante la première année de cycle - qui est le critère pertinent pour
criterium is om de bekwaamheid van de student te beoordelen om het apprécier la capacité de l'étudiant à poursuivre la deuxième partie de
tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het
ingangs- en toelatingsexamen te slagen, zodat hij toegelaten wordt tot cette première année et à réussir l'examen d'entrée et d'accès, de
het vervolg van het programma van de cyclus. manière à avoir accès à la suite du programme du cycle.
B.5.3. Daarenboven werden alle studenten die een verminderd programma B.5.3. Par ailleurs, tous les étudiants qui ont suivi un programme
hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet
van 7 november 2013, ongeacht of zij al dan niet geslaagd zijn voor de allégé, en application de l'article 150, § 2, du décret du 7 novembre
2013, qu'ils aient ou non réussi les cours prévus par leur convention
cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, uitgesloten d'allégement, n'étaient pas admis à présenter ce concours d'accès à la
van deelname aan dat vergelijkend examen voor toelating tot het suite du programme du cycle puisque leur programme annuel, allégé, ne
vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks, leur permettait pas d'acquérir, lors de l'année académique 2016-2017,
verminderd, programma hen niet in staat stelde de eerste 60 les 60 premiers crédits du programme du cycle. C'est au terme de
studiepunten van het programma van de cyclus te behalen tijdens het l'année académique 2017-2018, soit au terme de leur convention
academiejaar 2016-2017. Het is op het einde van het academiejaar
2017-2018, zijnde aan het einde van hun verminderingsovereenkomst, dat
zij ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen d'allégement, qu'ils auraient été tenus de présenter le concours et de
en zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben se classer en ordre utile, pour autant qu'ils aient obtenu 45 crédits,
behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden. si le décret attaqué n'était pas entré en vigueur.
Hoewel die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek S'il est vrai que ces étudiants ne pouvaient pas poursuivre leurs
aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de études, faute d'attestation d'accès pour la suite du programme de
cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen, en dat het cycle délivrée à la suite du concours, et qu'il est raisonnablement
redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid, van justifié de leur imposer, sur la base de l'article 13, alinéa 1er, du
het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij moeten slagen voor décret 29 mars 2017, la réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui
het ingangs- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, remplace le concours, il ne se justifie pas raisonnablement de
is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting remplacer, pour ces étudiants, l'obligation de réussir un concours
om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van
het eerste jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in d'accès en fin de première année de cycle qu'ils ne pouvaient pas
2016-2017 te vervangen door de verplichting om in september 2017 te présenter en 2016-2017 par l'obligation de réussir en septembre 2017
slagen voor een ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus om un examen d'entrée et d'accès au cycle pour pouvoir poursuivre durant
gedurende het academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te l'année académique 2017-2018 le programme allégé qu'ils ont commencé
kunnen voortzetten dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben durant l'année académique 2016-2017.
aangevat. B.6. De eerste prejudiciële vraag dient bijgevolg bevestigend te B.6. La première question préjudicielle appelle dès lors une réponse
worden beantwoord. affirmative.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la seconde question préjudicielle
B.7. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.7. La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde compatibilité de la disposition en cause, telle qu'elle est applicable
bepaling, zoals zij ingevolge het arrest nr. 142/2017 van het Hof van à la suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017, avec les articles 10,
toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al 11, 13 et 24 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec
dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het l'article 13, paragraphe 2, c, du Pacte international relatif aux
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele droits économiques, sociaux et culturels, en ce qu'elle traite de
rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de manière différente les étudiants inscrits aux études de premier cycle
studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde en sciences médicales et dentaires (Bloc 1) durant l'année académique
(Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de
inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017, die geen 2016-2017, soit avant l'entrée en vigueur du décret du 29 mars 2017,
verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont validé 30 à 44
hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, crédits au terme de l'année académique 2016-2017.
verschillend behandelt.
B.8.1. Om de tweede prejudiciële vraag te beantwoorden, dient het Hof B.8.1. Pour répondre à la seconde question préjudicielle, la Cour doit
te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het examiner si les étudiants inscrits aux études de premier cycle en
decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du décret du
eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die geen 29 mars 2017, qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont
verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten validé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 sont
hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, zich
in een situatie bevinden die niet essentieel verschillend is van die
van de studenten die vóór de inwerkingtreding van hetzelfde decreet dans une situation qui n'est pas essentiellement différente de celle
zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de des étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences
geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du même décret, qui
hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun ont suivi un programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par
verminderingsovereenkomst voorziet. leur convention d'allégement.
B.8.2. Om de in B.5.2 vermelde redenen is het behalen van 30 B.8.2. Pour les motifs indiqués en B.5.2, la réussite de 30 crédits
studiepunten het relevante criterium om de bekwaamheid van een student
te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten est le critère pertinent pour apprécier la capacité d'un étudiant à
en om vervolgens voor het ingangs- en toelatingsexamen te slagen, poursuivre la deuxième partie de cette première année et à réussir
zodat hij toegelaten wordt tot het vervolg van het programma van de ensuite l'examen d'entrée et d'accès, de manière à avoir accès à la
cyclus. In dat verband bevinden beide categorieën van studenten die in suite du programme du cycle. A cet égard, les deux catégories
de prejudiciële vraag met elkaar worden vergeleken, zich in dezelfde d'étudiants comparées par la question préjudicielle sont dans la même
situatie. situation.
B.8.3. De studenten die geen verminderd programma hebben gevolgd met B.8.3. Les étudiants qui n'ont pas suivi un programme allégé en
toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013, application de l'article 150, § 2, du décret du 7 novembre 2013
mochten deelnemen aan het vergelijkend examen voor toelating tot het étaient admis à présenter le concours d'accès à la suite du programme
vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks du cycle puisque leur programme annuel leur permettait d'acquérir les
programma hen in staat stelde de eerste 60 studiepunten van het 60 premiers crédits du programme du cycle, à la différence des
programma van de cyclus te behalen, in tegenstelling tot de studenten
die een verminderd programma hebben gevolgd. Evenwel worden de étudiants qui ont suivi un programme allégé. Cependant, par
attesten van toegang tot het vervolg van het programma, met toepassing
van artikel 110/4, § 2, tweede lid, van het decreet van 7 november application de l'article 110/4, § 2, alinéa 2, du décret du 7 novembre
2013, opgeheven bij artikel 17, 1°, van het decreet van de Franse 2013, abrogé par l'article 17, 1°, du décret de la Communauté
Gemeenschap van 29 maart 2017, uiterlijk op 13 september door de française du 29 mars 2017, les attestations d'accès à la suite du
examencommissie uitgereikt, in de volgorde van de rangschikking van programme sont délivrées par le jury au plus tard le 13 septembre,
het vergelijkend examen en binnen de perken van de beschikbare dans l'ordre du classement du concours et dans la limite des
attestations disponibles, à condition que l'étudiant ait acquis au
attesten, op voorwaarde dat de student minstens 45 van de eerste 60 moins 45 des 60 premiers crédits du programme d'études de premier
studiepunten van het programma van de studies van de eerste cyclus cycle. Cette différence entre étudiants n'est dès lors pas suffisante
heeft behaald. Dat verschil tussen studenten is bijgevolg niet
voldoende om aan studenten die 30 tot 44 studiepunten van het eerste pour imposer à des étudiants qui ont obtenu 30 à 44 crédits de la
jaar van de cyclus hebben behaald, de verplichting op te leggen om première année de cycle l'obligation de réussir l'examen d'entrée et
reeds in september 2017 te slagen voor het ingangs- en
toelatingsexamen. Die studenten vermochten op legitieme wijze voorrang d'accès dès septembre 2017. Ces étudiants ont légitimement pu donner
te geven aan het behalen van minstens 30 studiepunten in plaats van la priorité à l'acquisition d'au moins 30 crédits plutôt qu'à la
aan het slagen voor een vergelijkend examen, waarvan het voordeel réussite d'un concours, dont le bénéfice est subordonné à la réussite
afhankelijk wordt gemaakt van het behalen van 45 studiepunten. Vóór de de 45 crédits. Avant l'entrée en vigueur de la disposition en cause,
inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling zouden zij hun ils auraient pu poursuivre leur première année de cycle durant l'année
eerste jaar van de cyclus tijdens het academiejaar 2017-2018 hebben académique 2017-2018 et au terme de cette année, ils auraient été
kunnen voortzetten en op het einde van dat jaar zouden zij ertoe
gehouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en zich nuttig tenus de présenter le concours et de se classer en ordre utile, pour
te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben behaald. Hoewel autant qu'ils aient obtenu 45 crédits. S'il est raisonnablement
het redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid, justifié de leur imposer, au terme de l'année académique 2017-2018,
van het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij op het einde sur la base de l'article 13, alinéa 1er, du décret du 29 mars 2017, la
van het academiejaar 2017-2018 moeten slagen voor het ingangs- en
toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui remplace le concours, il
redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen ne se justifie pas raisonnablement de remplacer, pour ces étudiants,
voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste
jaar van de cyclus te vervangen door de verplichting om in september l'obligation de réussir un concours d'accès en fin de première année
2017 te slagen voor een ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus. de cycle par l'obligation de réussir en septembre 2017 un examen
d'entrée et d'accès au cycle.
B.9. De tweede prejudiciële vraag dient bevestigend te worden B.9. La seconde question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 L'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017
betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde schendt relatif aux études de sciences médicales et dentaires viole les
de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet : articles 10, 11 et 24 de la Constitution :
- in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat - en ce qu'il empêche les étudiants inscrits aux études de premier
decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de cycle en sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de
geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma ce décret qui ont suivi un programme allégé, qui n'ont pas réussi tous
hebben gevolgd, die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun les cours prévus par leur convention d'allégement mais qui ont validé
verminderingsovereenkomst voorziet maar die 30 tot 44 studiepunten van 30 à 44 crédits de la première année de cycle au terme de l'année
het eerste jaar van de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het
academiejaar 2016-2017, verhindert om de eerste 60 studiepunten van académique 2016-2017, de terminer l'acquisition des 60 premiers
het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir
slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen; l'examen d'entrée et d'accès;
- in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat - en ce qu'il empêche les étudiants inscrits aux études de premier
decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de cycle en sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de
geneeskunde en in de tandheelkunde, die geen verminderd programma ce décret qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont validé
hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten van het eerste jaar van 30 à 44 crédits de la première année de cycle au terme de l'année
de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar
2016-2017, verhindert om de eerste 60 studiepunten van het académique 2016-2017, de terminer l'acquisition des 60 premiers
studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir
voor het ingangs- en toelatingsexamen. l'examen d'entrée et d'accès.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 29 maart 2018. la Cour constitutionnelle, le 29 mars 2018.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^