← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 10/2018 van 1 februari 2018 Rolnummer 6542 In zake : de
prejudiciële vraag over de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek en artikel 95 van de wet
van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen, gesteld doo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J.
Spreutels, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 10/2018 van 1 februari 2018 Rolnummer 6542 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek en artikel 95 van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen, gesteld doo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) | Extrait de l'arrêt n° 10/2018 du 1 er février 2018 Numéro du rôle : 6542 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 1382 et 1383 du Code civil et l'article 95 de la loi du 4 avril 2014 relative aux assurances, posé La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 10/2018 van 1 februari 2018 | Extrait de l'arrêt n° 10/2018 du 1er février 2018 |
Rolnummer 6542 | Numéro du rôle : 6542 |
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1382 en 1383 van het | En cause : la question préjudicielle concernant les articles 1382 et |
Burgerlijk Wetboek en artikel 95 van de wet van 4 april 2014 | 1383 du Code civil et l'article 95 de la loi du 4 avril 2014 relative |
betreffende de verzekeringen, gesteld door de Politierechtbank | aux assurances, posée par le Tribunal de police de Flandre |
West-Vlaanderen, afdeling Kortrijk. | occidentale, division Courtrai. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de | composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. |
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. Daoût, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, assistée du |
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président E. De Groot, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 16 november 2016 in zake « Ethias Gemeen Recht » tegen | Par jugement du 16 novembre 2016 en cause de « Ethias Droit Commun » |
de nv « AG Insurance », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof | contre la SA « AG Insurance », dont l'expédition est parvenue au |
is ingekomen op 18 november 2016, heeft de Politierechtbank | greffe de la Cour le 18 novembre 2016, le Tribunal de police de |
West-Vlaanderen, afdeling Kortrijk, de volgende prejudiciële vraag | Flandre occidentale, division Courtrai, a posé la question |
gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schenden artikel 1382-1383 BW en artikel 95 Wet betreffende de | « Les articles 1382 et 1383 du Code civil et l'article 95 de la loi |
verzekeringen al of niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in | relative aux assurances violent-ils les articles 10 et 11 de la |
zoverre de bepalingen ervan, in de interpretatie die het Hof van | Constitution en ce que leurs dispositions, dans l'interprétation qu'en |
Cassatie eraan geeft, met name in zijn arrest van 4 februari 2014 | donne la Cour de cassation, notamment dans son arrêt du 4 février 2014 |
(P.13.0992.N), op het vlak van vergoeding van de schade die de | (P. 13.0992.N), instaurent une différence de traitement, concernant la |
werkgever heeft geleden als gevolg van de loondoorbetaling een | réparation du dommage subi par l'employeur du fait de la poursuite du |
verschil in behandeling invoeren tussen, enerzijds de derde die | paiement de la rémunération, entre, d'une part, le tiers (ou son |
aansprakelijk is voor een ongeval (of diens b.a. verzekeraar) waarvan | assureur responsabilité civile) qui est responsable d'un accident dont |
een ambtenaar het slachtoffer is en, anderzijds, de derde die | la victime est un fonctionnaire et, d'autre part, le tiers (ou son |
aansprakelijk is voor een ongeval (of diens b.a. verzekeraar) waarvan | assureur responsabilité civile) qui est responsable d'un accident dont |
een werknemer uit de privésector het slachtoffer is, wanneer de | la victime est un travailleur du secteur privé, lorsque l'employeur du |
werkgever in de publieke sector betreffend een | secteur public a souscrit à cet égard une assurance accidents du |
arbeidsongevallenverzekering heeft afgesloten bij een verzekeraar ? ». | travail auprès d'un assureur ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 1382 en | B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 1382 et 1383 |
1383 van het Burgerlijk Wetboek en op artikel 95 van de wet van 4 | du Code civil, et sur l'article 95 de la loi du 4 avril 2014 relative |
april 2014 betreffende de verzekeringen. | aux assurances. |
Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | L'article 1382 du Code civil dispose : |
« Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt | « Tout fait quelconque de l'homme, qui cause à autrui un dommage, |
veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, | oblige celui par la faute duquel il est arrivé, à le réparer ". |
deze te vergoeden ». | |
Artikel 1383 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | L'article 1383 du Code civil dispose : |
« Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door | « Chacun est responsable du dommage qu'il a causé non seulement par |
zijn daad, maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door | son fait, mais encore par sa négligence ou par son imprudence ". |
zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt ». | |
Artikel 95 van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen | L'article 95 de la loi du 4 avril 2014 relative aux assurances dispose |
bepaalt : « De verzekeraar die de schadevergoeding betaald heeft, treedt ten belope van het bedrag van die vergoeding in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde tegen de aansprakelijke derden. Indien, door toedoen van de verzekerde of de begunstigde, de indeplaatsstelling geen gevolg kan hebben ten voordele van de verzekeraar, kan deze van hem de terugbetaling vorderen van de betaalde schadevergoeding in de mate van het geleden nadeel. De indeplaatsstelling mag de verzekerde of de begunstigde, die slechts gedeeltelijk vergoed is, niet benadelen. In dat geval kan hij zijn rechten uitoefenen voor hetgeen hem nog verschuldigd is, bij voorrang boven de verzekeraar. De verzekeraar heeft geen verhaal op de bloedverwanten in de rechte opgaande of nederdalende lijn, de echtgenoot en de aanverwanten in de rechte lijn van de verzekerde, noch op de bij hem inwonende personen, zijn gasten en zijn huispersoneel, behoudens kwaad opzet. In geval van kwaad opzet door minderjarigen kan de Koning het recht van verhaal | : « L'assureur qui a payé l'indemnité est subrogé, à concurrence du montant de celle-ci, dans les droits et actions de l'assuré ou du bénéficiaire contre les tiers responsables du dommage. Si, par le fait de l'assuré ou du bénéficiaire, la subrogation ne peut plus produire ses effets en faveur de l'assureur, celui-ci peut lui réclamer la restitution de l'indemnité versée dans la mesure du préjudice subi. La subrogation ne peut nuire à l'assuré ou au bénéficiaire qui n'aurait été indemnisé qu'en partie. Dans ce cas, il peut exercer ses droits, pour ce qui lui reste dû, de préférence à l'assureur. Sauf en cas de malveillance, l'assureur n'a aucun recours contre les descendants, les ascendants, le conjoint et les alliés en ligne directe de l'assuré, ni contre les personnes vivant à son foyer, ses hôtes et les membres de son personnel domestique. En cas de malveillance occasionnée par des mineurs, le Roi peut limiter le droit |
beperken van de verzekeraar die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid | de recours de l'assureur couvrant la responsabilité civile |
buiten overeenkomst met betrekking tot het privéleven dekt. | extra-contractuelle relative à la vie privée. |
De verzekeraar kan evenwel verhaal uitoefenen op de in het vorige lid | Toutefois l'assureur peut exercer un recours contre ces personnes dans |
genoemde personen, voor zover hun aansprakelijkheid daadwerkelijk door | la mesure où leur responsabilité est effectivement garantie par un |
een verzekeringsovereenkomst is gedekt ». | contrat d'assurance ». |
B.1.2. De artikelen 52, § 4, en 75 van de wet van 3 juli 1978 | B.1.2. Les articles 52, § 4, et 75 de la loi du 3 juillet 1978 |
betreffende de arbeidsovereenkomsten bepalen in verband met | |
respectievelijk de arbeiders en de bedienden (met inbegrip van | relative aux contrats de travail disposent, en ce qui concerne, |
diegenen die op contractuele basis in de overheidsdiensten zijn | respectivement, les ouvriers et les employés (en ce compris ceux |
tewerkgesteld) : | occupés dans les services publics sur une base contractuelle) : |
« Art. 52.[...] |
« Art. 52.[...] |
§ 4. De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor het in | § 4. L'employeur dispose contre les tiers responsables de l'accident |
§ 1 bedoelde ongeval, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling | visé au § 1er, d'une action en remboursement de la rémunération payée |
van het loon dat aan het slachtoffer werd betaald en van de sociale | à la victime et des cotisations sociales auxquelles l'employeur est |
bijdragen waartoe de werkgever door de wet of door een individuele of | tenu par la loi ou par une convention individuelle ou collective de |
collectieve arbeidsovereenkomst is gehouden ». | travail ». |
« Art. 75.De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor |
« Art. 75.L'employeur dispose contre les tiers responsables des |
de ongevallen, de arbeidsongevallen, de ongevallen op de weg naar of | accidents, des accidents du travail, des accidents survenus sur le |
van het werk en de beroepsziekten, die een schorsing van de uitvoering | |
van de overeenkomst hebben veroorzaakt als bedoeld in de artikelen 70, | chemin du travail et des maladies professionnelles ayant entraîné une |
71 en 72, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling van het loon | suspension de l'exécution du contrat au sens des articles 70, 71 et |
dat aan het slachtoffer is betaald en van de sociale bijdragen waartoe | 72, d'une action en remboursement de la rémunération payée à la |
hij door de wet of door een individuele of collectieve | victime et des cotisations sociales auxquelles il est tenu par la loi |
arbeidsovereenkomst is gehouden ». | ou par une convention individuelle ou collective de travail ». |
B.1.3. Artikel 14, § 3, van de wet van 3 juli 1967 « betreffende de | B.1.3. L'article 14, § 3, de la loi du 3 juillet 1967 « sur la |
preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor | prévention ou la réparation des dommages résultant des accidents du |
ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de | travail, des accidents survenus sur le chemin du travail et des |
overheidssector » bepaalt met betrekking tot het vast, stagedoend, | maladies professionnelles dans le secteur public » dispose, en ce qui |
tijdelijk, hulppersoneel of het personeel dat in dienst wordt genomen | concerne les membres du personnel définitif, stagiaire, temporaire, |
door een arbeidsovereenkomst van de overheden vermeld in artikel 1 van | auxiliaire ou engagés par contrat de travail des autorités mentionnées |
dezelfde wet : | à l'article 1er de la même loi : |
« Toepassing van het bepaalde in deze wet brengt van rechtswege mede | « L'application des dispositions de la présente loi implique, de plein |
dat de hierboven bedoelde rechtspersonen of instellingen die de last | droit, subrogation au profit des personnes morales ou des |
van de rente dragen, in alle rechten, vorderingen en rechtsmiddelen | établissements susvisés qui supportent la charge de la rente dans tous |
treden welke het slachtoffer of zijn rechthebbenden, overeenkomstig § | les droits, actions et moyens généralement quelconques que la victime |
1 mochten kunnen doen gelden tegen de persoon die verantwoordelijk is | ou ses ayants droit seraient en droit de faire valoir conformément au |
voor het arbeidsongeval of de beroepsziekte en zulks tot het bedrag | § 1er contre la personne responsable de l'accident du travail ou de la |
van de renten en vergoedingen door deze bepaald en van het bedrag | maladie professionnelle et ce, à concurrence du montant des rentes et |
gelijk aan het kapitaal dat die renten vertegenwoordigt. | des indemnités prévues par la présente loi et du montant égal au |
Bovendien treden de hierboven bedoelde rechtspersonen of instellingen | capital représentatif de ces rentes. En outre, les personnes morales ou les établissements susvisés qui |
die de last van de bezoldiging dragen van rechtswege in alle rechten, | supportent la charge de la rémunération sont subrogés de plein droit |
vorderingen en rechtsmiddelen die het slachtoffer overeenkomstig § 1 | dans tous les droits, actions et moyens généralement quelconques que |
mocht kunnen doen gelden tegen de persoon die verantwoordelijk is voor | la victime serait en droit de faire valoir conformément au § 1er |
het arbeidsongeval of de beroepsziekte tot het bedrag van de | contre la personne responsable de l'accident du travail ou de la |
bezoldiging uitgekeerd gedurende de periode van tijdelijke | maladie professionnelle jusqu'à concurrence de la rémunération payée |
ongeschiktheid. | pendant la période d'incapacité temporaire. |
Wat de personeelsleden betreft die bedoeld zijn in artikel 1, 5°, 6° | En ce qui concerne les membres du personnel visés à l'article 1er, 5°, |
en 7°, wordt de Gemeenschap of de Gemeenschapscommissie van rechtswege | 6° et 7°, la Communauté ou la Commission communautaire est subrogée de |
in de plaats gesteld tot beloop van de weddetoelage of van het loon, | plein droit jusqu'à concurrence de la subvention-traitement ou du |
dat aan het slachtoffer tijdens de periode van tijdelijke | salaire qui est payé en faveur de la victime pendant la période |
ongeschiktheid uitbetaald wordt ». | d'incapacité temporaire ». |
Artikel 14bis, § 3, van dezelfde wet, laatst gewijzigd bij artikel 53 | L'article 14bis, § 3, de la même loi, modifié en dernier lieu par |
van de wet van 29 maart 2012 houdende diverse bepalingen (I), bepaalt | l'article 53 de la loi du 29 mars 2012 portant des dispositions |
: | diverses (I), dispose : |
« De in artikel 1 bedoelde rechtspersonen en instellingen, degenen die | « Les personnes morales et les établissements visés à l'article 1er, |
de in artikel 1bis bedoelde personeelscategorieën tewerkstellen, | les employeurs des catégories de personnels visées à l'article 1erbis, |
alsook hun eventuele verzekeraar kunnen een rechtsvordering instellen | ainsi que leur assureur éventuel peuvent exercer une action contre |
tegen de verzekeraar die de aansprakelijkheid dekt van de eigenaar, de | l'assureur qui couvre la responsabilité du propriétaire, du conducteur |
bestuurder of de houder van het motorvoertuig of tegen het | ou du détenteur du véhicule automoteur ou contre le Fonds commun de |
Gemeenschappelijk Waarborgfonds bedoeld in artikel 80 van de wet van 9 | garantie visé à l'article 80 de la loi du 9 juillet 1975 relative au |
juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, tot | contrôle des entreprises d'assurance, jusqu'à concurrence des débours |
beloop van de krachtens § 1 gedane uitkeringen en de ermee | effectués en vertu du § 1er et des capitaux y correspondant. |
overeenstemmende kapitalen. | Ils peuvent exercer cette action de la même façon que la victime ou |
Ze kunnen die vordering instellen op dezelfde wijze als het | ses ayants droit et être subrogés dans les droits que la victime ou |
slachtoffer of zijn rechthebbenden en worden vervangen in de rechten | ses ayants droit auraient pu exercer en vertu de l'article 29bis de la |
die het slachtoffer of zijn rechthebbenden bij niet-vergoeding | loi précitée du 21 novembre 1989, en cas de non-indemnisation |
overeenkomstig § 1 hadden kunnen uitoefenen krachtens artikel 29bis | |
van de voormelde wet van 21 november 1989 ». | conformément au § 1er ». |
B.1.4. Artikel 47 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 | B.1.4. L'article 47 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
bepaalt : | travail dispose : |
« De verzekeringsonderneming en het Fonds voor arbeidsongevallen | « L'entreprise d'assurances et le Fonds des Accidents du travail |
kunnen een rechtsvordering instellen tegen de voor het arbeidsongeval | peuvent exercer une action contre le responsable de l'accident du |
aansprakelijke tot beloop van de krachtens artikel 46, § 2, eerste | travail, jusqu'à concurrence des débours effectués en vertu de |
lid, gedane uitkeringen, de ermee overeenstemmende kapitalen, alsmede | l'article 46, § 2, alinéa 1er, des capitaux y correspondant, ainsi que |
de bedragen en kapitalen bedoeld bij de artikelen 51bis, 51ter en | des montants et capitaux visés aux articles 51bis, 51ter et |
59quinquies. | 59quinquies. |
Zij kunnen die burgerlijke vordering instellen op dezelfde wijze als | Ils peuvent intenter cette action civile de la même façon que la |
het slachtoffer of zijn rechthebbenden en worden gesubrogeerd in de | victime ou ses ayants droit, et être subrogés dans les droits que la |
rechten die de getroffene of zijn rechthebbenden bij niet-vergoeding | victime ou ses ayants droit auraient pu exercer en vertu du droit |
overeenkomstig, artikel 46, § 2, eerste lid, krachtens het gemene | commun, en cas de non-indemnisation conformément à l'article 46, § 2, |
recht, hadden kunnen uitoefenen ». | premier alinéa ». |
Artikel 48bis van dezelfde wet bepaalt : | L'article 48bis de la même loi dispose : |
« § 1. Onverminderd de bepalingen van artikel 29bis van de wet van 21 | « § 1er. Sans préjudice des dispositions de l'article 29bis de la loi |
november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering | du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la |
inzake motorrijtuigen, is de verzekeringsonderneming verplicht de | responsabilité en matière de véhicules automoteurs, l'entreprise |
vergoedingen die voortvloeien uit deze wet te betalen binnen de in de | d'assurances reste tenue du paiement des indemnités résultant de la |
artikelen 41 en 42 gestelde termijnen. | présente loi dans les délais fixés aux articles 41 et 42. |
§ 2. De overeenkomstig artikel 29bis van de voornoemde wet van 21 | § 2. La réparation accordée conformément à l'article 29bis de la loi |
november 1989 toegekende vergoeding, die geen betrekking kan hebben op | précitée du 21 novembre 1989 qui ne peut se rapporter à |
de vergoeding van de lichamelijke schade zoals zij gedekt is door deze | l'indemnisation des dommages corporels telle qu'elle est couverte par |
wet, mag samengevoegd worden met de krachtens deze wet toegekende | la présente loi, peut se cumuler avec les indemnités résultant de la |
vergoedingen ». | présente loi ». |
Artikel 48ter van dezelfde wet bepaalt : | L'article 48ter de la même loi dispose : |
« De verzekeringsonderneming en het Fonds voor arbeidsongevallen | « L'entreprise d'assurances et le Fonds des accidents du travail |
kunnen een rechtsvordering instellen tegen de verzekeringsonderneming | peuvent exercer une action contre l'entreprise d'assurances qui couvre |
die de aansprakelijkheid dekt van de eigenaar, de bestuurder of van de | la responsabilité du propriétaire, du conducteur ou du détenteur du |
houder van het motorvoertuig of tegen het Gemeenschappelijk | véhicule automoteur ou contre le Fonds commun de garantie visé à |
Waarborgfonds bedoeld in artikel 24, § 1, 1°, van de wet van 13 maart | l'article 24, § 1er, 1°, de la loi du 13 mars 2016 relative au statut |
2016 op het statuut van en het toezicht op de verzekerings- of | |
herverzekeringsondernemingen, tot beloop van de krachtens artikel | et au contrôle des entreprises d'assurance ou de réassurance, jusqu'à |
48bis, § 1, gedane uitkeringen, de ermee overeenstemmende kapitalen, | concurrence des débours effectués en vertu de l'article 48bis, § 1er, |
alsmede de bedragen en kapitalen bedoeld in de artikelen 51bis, 51ter | des capitaux y correspondant, ainsi que des montants et capitaux visés |
en 59quinquies. | aux articles 51bis, 51ter et 59quinquies. |
Ze kunnen die vordering instellen op dezelfde wijze als de getroffene | Ils peuvent exercer cette action de la même façon que la victime ou |
of zijn rechthebbenden en worden gesubrogeerd in de rechten die de | ses ayants droit et être subrogés dans les droits que la victime ou |
getroffene of zijn rechthebbenden bij niet-vergoeding overeenkomstig | ses ayants droit, en cas de non-indemnisation conformément à l'article |
artikel 48bis, § 1, hadden kunnen uitoefenen krachtens artikel 29bis | 48bis, § 1er, auraient pu exercer en vertu de l'article 29bis de la |
van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte | loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la |
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen ». | responsabilité en matière de véhicules automoteurs ». |
Artikel 49 van dezelfde wet bepaalt : | L'article 49 de la même loi dispose : |
« De werkgever is verplicht een arbeidsongevallenverzekering aan te | « L'employeur est tenu de souscrire une assurance contre les accidents |
gaan bij een verzekeringsonderneming, die : | du travail auprès d'une entreprise d'assurances qui : |
1° toegelaten is tot de arbeidsongevallenverzekering of de | 1° est autorisée aux fins de l'assurance contre les accidents du |
arbeidsongevallenverzekering mag beoefenen in België door middel van | travail ou peut exercer l'assurance contre les accidents du travail en |
een bijkantoor of in vrije dienstverrichting overeenkomstig de wet van | Belgique par l'intermédiaire d'une succursale ou en régime de libre |
13 maart 2016 op het statuut van en het toezicht op de verzekerings- of herverzekeringsondernemingen; 2° voldoet aan alle regels en voorwaarden gesteld door deze wet. De duur van de verzekeringsovereenkomst mag niet langer zijn dan één jaar; deze duur moet, indien nodig, worden verlengd met de periode die de datum van het ingaan van de overeenkomst scheidt van 1 januari van het jaar dat erop volgt. Behalve wanneer één der partijen zich er tegen verzet door een aangetekende brief die tenminste drie maanden vóór de vervaldag van de overeenkomst ter post is afgegeven, wordt deze stilzwijgend verlengd voor opeenvolgende periodes van een jaar. Deze bepaling is niet van toepassing op de verzekeringsovereenkomsten waarvan de duur korter is dan één jaar. Met wederzijds akkoord van de werkgever en de verzekeringsonderneming kan de duur van één jaar bedoeld in het tweede en derde lid, vastgesteld worden op drie jaar. De Koning bepaalt de voorwaarden, de wijze en de termijnen waarop aan de verzekeringsovereenkomst een einde wordt gemaakt. In de gevallen waarin de verzekeringsonderneming zich het recht voorbehoudt de overeenkomst na het zich voordoen van een schadegeval op te zeggen, beschikt de verzekeringnemer over hetzelfde recht. Deze bepaling is niet van toepassing op de verzekeringsovereenkomsten met een duur van drie jaar gesloten met ondernemingen waarvan het jaargemiddelde van het personeelsbestand meer dan honderd bedraagt of die een loonvolume laten verzekeren van meer dan honderd maal het | prestation de services conformément à la loi du 13 mars 2016 relative au statut et au contrôle des entreprises d'assurance ou de réassurance; 2° satisfait à toutes les règles et conditions imposées par la présente loi. La durée du contrat d'assurance ne peut excéder un an; cette durée doit être prolongée le cas échéant de la période qui sépare la date de prise d'effet du contrat du 1er janvier de l'année qui suit. Sauf si l'une des parties s'y oppose par lettre recommandée déposée à la poste au moins trois mois avant l'arrivée du terme du contrat, celui-ci est reconduit tacitement pour des périodes successives d'un an. La présente disposition n'est pas applicable aux contrats d'assurance d'une durée inférieure à un an. Avec l'accord mutuel de l'employeur et de l'entreprise d'assurances la durée d'un an visée aux alinéas 2 et 3, peut être fixée à trois ans. Le Roi fixe les conditions, les modalités et les délais dans lesquels il est mis fin au contrat d'assurance. Dans le cas où l'entreprise d'assurances se réserve le droit de résilier le contrat après la survenance d'un sinistre, le preneur d'assurance dispose du même droit. Cette disposition n'est pas applicable aux contrats d'assurance d'une durée de trois ans, conclus avec des entreprises dont la moyenne annuelle de l'effectif du personnel est supérieure à cent ou qui font assurer un volume salarial de plus de cent fois la rémunération annuelle de base maximum visée à |
maximum basisjaarloon bedoeld bij artikel 39. | l'article 39. L'entreprise d'assurances couvre tous les risques définis aux articles |
De verzekeringsonderneming dekt alle bij de artikelen 7 en 8 | 7 et 8 pour tous les travailleurs au service d'un employeur et pour |
vastgestelde risico's voor alle werknemers in dienst van een werkgever | toutes les activités auxquelles ils sont occupés par cet employeur. |
en voor alle werkzaamheden waarvoor zij door die werkgever zijn | Toutefois, l'employeur conserve la possibilité d'assurer auprès |
tewerkgesteld. De werkgever behoudt echter de mogelijkheid om het personeel van | d'entreprises d'assurances distinctes le personnel de différents |
verschillende exploitatiezetels en om al het huispersoneel in zijn | sièges d'exploitation et tous les gens de maison à son service. |
dienst te verzekeren bij afzonderlijke verzekeringsondernemingen. | L'employeur qui pratique également des assurances contre les accidents |
De werkgever die tevens arbeidsongevallen verzekert, dient de | du travail, doit souscrire l'assurance obligatoire contre les |
verplichte ongevallenverzekering voor zijn werknemers af te sluiten | accidents du travail en faveur de ses travailleurs auprès d'une |
bij een verzekeringsonderneming met wie hij juridisch of commercieel | entreprise d'assurances agréée avec lequel il n'a aucun lien juridique |
geen enkele binding heeft ». | ou commercial ». |
B.2. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof | B.2. Il ressort de la motivation de la décision de renvoi que la Cour |
wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de in het | est invitée à statuer sur la compatibilité des dispositions en cause, |
geding zijnde bepalingen, in de interpretatie die het Hof van Cassatie | dans l'interprétation qu'en donne la Cour de cassation, avec les |
eraan geeft, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij een verschil in behandeling in het leven roepen tussen, enerzijds, de personen die aansprakelijk zijn voor een ongeval op de weg naar en van het werk waarvan een ambtenaar het slachtoffer is, alsook hun aansprakelijkheidsverzekeraars, en, anderzijds, de personen die aansprakelijk zijn voor een ongeval op de weg naar en van het werk waarvan een werknemer in de privésector het slachtoffer is, alsook hun aansprakelijkheidsverzekeraars, doordat in het eerste geval een hogere schadevergoeding dient te worden betaald, gelet op de omstandigheid dat de overheid het loon van het slachtoffer doorbetaalt tijdens diens afwezigheid. De verwijzende rechter heeft kennis genomen van de arresten van het | articles 10 et 11 de la Constitution, en tant qu'elles instaurent une différence de traitement entre, d'une part, les personnes responsables d'un accident sur le chemin du travail dont la victime est un fonctionnaire, ainsi que leurs assureurs en responsabilité, et, d'autre part, les personnes responsables d'un accident sur le chemin du travail dont la victime est un travailleur du secteur privé, ainsi que leurs assureurs en responsabilité, dans la mesure où les dommages-intérêts à payer sont supérieurs dans le premier cas étant donné que l'autorité publique qui emploie la victime continue de payer son traitement pendant son absence. Le juge a quo a pris connaissance des arrêts de la Cour nos 135/2007 |
Hof nrs. 135/2007 van 7 november 2007 en 65/2008 van 17 april 2008, | du 7 novembre 2007 et 65/2008 du 17 avril 2008, mais il estime qu'il |
maar hij is van oordeel dat hij het Hof opnieuw dient te ondervragen, | doit réinterroger la Cour parce qu'il ressort des faits de l'instance |
omdat uit de feiten van het bodemgeschil blijkt dat de overheid in | principale que l'autorité publique a contracté en l'espèce une |
casu een arbeidsongevallenverzekering heeft gesloten. | assurance contre les accidents du travail. |
B.3.1. De regeling van de arbeidsongevallen in de overheidssector | B.3.1. Le régime des accidents du travail dans le secteur public |
heeft eigen kenmerken. Zo heeft het slachtoffer van een arbeidsongeval | présente des caractéristiques propres. Ainsi, la victime d'un accident |
in het stelsel van de wet van 3 juli 1967 als schuldenaar de overheid | du travail qui bénéficie du régime de la loi du 3 juillet 1967 a comme |
die hem tewerkstelde op het ogenblik van het ongeval. Die overheid kan | débiteur l'autorité qui l'occupait au moment de l'accident. Cette |
zich verzekeren om dat risico te dekken, maar zelfs in dat geval heeft | autorité peut s'assurer pour couvrir ce risque, mais, même dans ce |
het slachtoffer geen rechtstreekse vordering op de | cas, la victime ne dispose d'aucune action directe contre l'assureur |
arbeidsongevallenverzekeraar van de overheid waarvan hij afhangt. | des accidents du travail de l'autorité dont elle dépend. |
Dat de overheid de schuldenaar van de arbeidsongevallenvergoedingen | Le fait que l'autorité soit le débiteur des indemnités prévues pour |
is, blijkt niet alleen uit artikel 14bis, § 1, maar ook uit artikel 16 | les accidents du travail ressort non seulement de l'article 14bis, § 1er, |
van de wet van 3 juli 1967, dat, sinds de vervanging ervan bij artikel | mais également de l'article 16 de la loi du 3 juillet 1967, qui, |
17 van de wet van 17 mei 2007 « tot wijziging van de wet van 3 juli | depuis son remplacement par l'article 17 de la loi du 17 mai 2007 « |
1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor | modifiant la loi du 3 juillet 1967 sur la prévention ou la réparation |
arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en | des dommages résultant des accidents du travail, des accidents |
voor beroepsziekten in de overheidssector en van de | survenus sur le chemin du travail et des maladies professionnelles |
arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 », bepaalt : | dans le secteur public et la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
travail », dispose : | |
« De renten, bijslagen en vergoedingen toegekend aan de | « Les rentes, allocations et indemnités accordées aux membres du |
personeelsleden van de besturen, diensten of instellingen vermeld in | personnel des administrations, services ou établissements visés à |
artikel 1, 1°, 3° tot 7° en 10°, alsook aan de in artikel 1bis, 1° en | l'article 1er, 1°, 3° à 7° et 10°, ainsi qu'aux personnes visées à |
2°, bedoelde personen vallen ten laste van de Schatkist. Dit geldt | l'article 1erbis, 1° et 2°, sont à charge du Trésor public. Il en va |
eveneens voor de procedurekosten, behalve wanneer het gaat om een | de même des frais de procédure, sauf si la demande est téméraire et |
tergende en roekeloze eis. | vexatoire. |
De rechtspersonen vermeld in artikel 1, 2°, 8° en 9°, de korpsen van | Les personnes morales visées à l'article 1er, 2°, 8° et 9°, les corps |
de lokale politie vermeld in artikel 1, 11°, alsook de instellingen | de police locale visés à l'article 1er, 11°, ainsi que les organismes |
vermeld in artikel 1bis, 3°, dragen de last van de renten, bijslagen | visés à l'article 1erbis, 3°, supportent la charge des rentes, |
en vergoedingen, toegekend aan hun personeelsleden met toepassing van | allocations et indemnités accordées aux membres de leur personnel en |
deze wet. Dit geldt eveneens voor de procedurekosten, behalve wanneer | application de la présente loi. Il en va de même des frais de |
het gaat om een tergende en roekeloze eis. De Koning legt daartoe, | procédure, sauf si la demande est téméraire et vexatoire. Le Roi fixe, |
indien nodig, de verplichting op een verzekering aan te gaan. In dat | au besoin, l'obligation de souscrire une assurance à cette fin. Dans |
geval kunnen zowel het slachtoffer als de herverzekeraar geen | ce cas, la victime et le réassureur n'ont pas d'action l'un contre |
rechtsvordering tegen elkaar instellen ». | l'autre ». |
In tegenstelling tot de overheid is de arbeidsongevallenverzekeraar | Contrairement à l'autorité publique, l'assureur des accidents du |
niet de schuldenaar van het slachtoffer van een arbeidsongeval in de | travail n'est pas le débiteur de la victime d'un accident du travail |
overheidssector. Tussen het slachtoffer en de | dans le secteur public. Il n'existe aucun rapport de droit direct |
arbeidsongevallenverzekeraar bestaat geen rechtstreekse | entre la victime et l'assureur des accidents du travail, alors que tel |
rechtsverhouding, terwijl zulks wel het geval is tussen het | est bien le cas entre la victime et l'autorité publique qui l'occupe. |
slachtoffer en de overheid die hem tewerkstelt. | |
B.3.2. In de voor de privésector geldende arbeidsongevallenregeling, | B.3.2. En vertu de la réglementation sur les accidents du travail |
vervat in de wet van 10 april 1971, is de werkgever verplicht een | applicable au secteur privé, contenue dans la loi du 10 avril 1971, |
arbeidsongevallenverzekering aan te gaan bij een | l'employeur est tenu de conclure une assurance contre les accidents du |
verzekeringsonderneming die aan bepaalde voorwaarden voldoet (artikel | travail auprès d'une entreprise d'assurances qui remplit certaines |
49) en heeft het slachtoffer van een arbeidsongeval in beginsel die | conditions (article 49) et la victime d'un accident du travail a en |
verzekeringsonderneming als schuldenaar (artikelen 46, § 2, en 73). In | principe comme débiteur cette entreprise d'assurances (articles 46, § |
tegenstelling tot het in de overheidssector tewerkgesteld | 2, et 73). Contrairement à la personne occupée dans le secteur public, |
personeelslid, heeft het in de privésector tewerkgesteld personeelslid | la personne occupée dans le secteur privé dispose donc d'une action |
bijgevolg een rechtstreekse vordering op de | directe contre l'assureur des accidents du travail de son employeur. |
arbeidsongevallenverzekeraar van zijn werkgever. | B.4.1.1. Une assurance des accidents du travail conclue par l'autorité |
B.4.1.1. Een door de overheid gesloten arbeidsongevallenverzekering is | publique est une assurance à caractère indemnitaire au sens de la loi |
een verzekering tot vergoeding van schade, in de zin van de wet van 4 | du 4 avril 2014 relative aux assurances. En vertu de l'article 95 de |
april 2014 betreffende de verzekeringen. Op grond van artikel 95 van | cette loi, l'assureur est, du fait du paiement à l'assuré, en l'espèce |
die wet, wordt de verzekeraar door de betaling aan de verzekerde, te | l'administration publique, subrogé dans les droits de recours de cet |
dezen het overheidsbestuur, gesubrogeerd in diens verhaalsrechten | assuré contre le tiers responsable mais n'est pas subrogé dans les |
tegen de aansprakelijke derde, maar niet in diens verhaalsrechten | droits de recours de cet assuré contre celui qui est tenu à réparation |
tegen degene die gehouden is op grond van artikel 29bis van de wet van 21 november 1989. | sur la base de l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989. |
Vermits het overheidsbestuur, op grond van artikel 14, § 3, van de wet | |
van 3 juli 1967, wordt gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer | Etant donné qu'en vertu de l'article 14, § 3, de la loi du 3 juillet |
1967, l'administration publique est subrogée dans les droits de la | |
ten aanzien van de verantwoordelijke voor het ongeval, wordt de | victime à l'égard de la personne responsable de l'accident, l'assureur |
arbeidsongevallenverzekeraar van het overheidsbestuur, ofschoon er | des accidents du travail de l'administration publique est subrogé, |
tussen hem en het slachtoffer geen rechtstreekse rechtsverhouding | bien qu'il n'existe pas de rapport de droit direct entre lui et la |
bestaat, gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer of diens | victime, dans les droits de la victime ou de ses ayants droit envers |
rechthebbenden ten aanzien van de derde die aansprakelijk is voor het | le tiers responsable de l'accident. |
ongeval. B.4.1.2. Ingevolge het arrest van het Hof nr. 190/2009 van 26 november | B.4.1.2. A la suite de l'arrêt de la Cour n° 190/2009 du 26 novembre |
2009 werd bij artikel 53 van de wet van 29 maart 2012 houdende diverse | |
bepalingen (I) artikel 14bis, § 3, van de wet van 3 juli 1967 | 2009, l'article 14bis, § 3, de la loi du 3 juillet 1967 a été modifié |
gewijzigd zoals reeds is vermeld in B.1.3, zodat de overheid en haar | comme il est déjà mentionné en B.1.3 par l'article 53 de la loi du 29 |
verzekeraar thans beschikken over een subrogatie in de verhaalsrechten | mars 2012 portant des dispositions diverses (I), de sorte que |
die het slachtoffer of zijn rechthebbenden hadden kunnen uitoefenen | l'autorité publique et son assureur disposent actuellement d'une |
subrogation dans les droits de recours que la victime ou ses ayants | |
krachtens artikel 29bis van de wet van 21 november 1989. | droit auraient pu exercer en vertu de l'article 29bis de la loi du 21 |
B.4.2. Krachtens de artikelen 47 en 48ter van de arbeidsongevallenwet | novembre 1989. B.4.2. Conformément aux articles 47 et 48ter de la loi du 10 avril |
van 10 april 1971 wordt ook de arbeidsongevallenverzekeraar in de | 1971 sur les accidents du travail, dans le secteur privé, l'assureur |
privésector gesubrogeerd in de in die bepalingen vermelde rechten die | des accidents du travail est également subrogé dans les droits |
het slachtoffer kon doen gelden tegen de derde die aansprakelijk is voor het ongeval. | mentionnés dans ces dispositions que la victime pouvait faire valoir |
B.5.1. De overheid die als werkgever ertoe is gehouden de gewone wedde | contre le tiers responsable de l'accident. |
en de erop betrekking hebbende lasten en belastingen te betalen | B.5.1. L'autorité publique qui est tenue, en tant qu'employeur, de |
gedurende de periode van arbeidsongeschiktheid van een ambtenaar die | payer le traitement habituel et les charges et impôts y afférents |
het slachtoffer is van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk | durant la période d'incapacité de travail d'un agent victime d'un |
is, kan tegen de laatstgenoemde verhaal uitoefenen. Zij beschikt | accident dont un tiers est responsable, peut exercer un recours contre |
daartoe over een subrogatoire vordering - van wetgevende of | celui-ci. Elle dispose à cette fin d'une action subrogatoire - |
contractuele oorsprong - die het haar mogelijk maakt in de plaats van | d'origine législative ou d'origine conventionnelle - qui lui permet |
het slachtoffer te handelen. | d'agir en lieu et place de la victime. |
Het antwoord op de vraag of de openbare werkgever, teneinde de | La réponse à la question de savoir si l'employeur public dispose |
terugbetaling van de gedragen lasten te verkrijgen, eveneens beschikt | aussi, pour obtenir le remboursement des charges supportées, d'une |
over een vordering op grond van artikel 1382 van het Burgerlijk | action fondée sur l'article 1382 du Code civil et si les paiements |
Wetboek en of de door de publieke werkgever uitgevoerde betalingen (op | effectués par l'employeur public (sur la base de son obligation |
basis van zijn wettelijke, reglementaire of contractuele verplichting | législative, réglementaire ou contractuelle et sans obtenir de |
en zonder in ruil daarvoor arbeidsprestaties te verkrijgen) een | prestations de travail en contrepartie) constituent un préjudice |
vergoedbaar nadeel vormen, waarbij tussen dat nadeel en de fout van de | indemnisable, en relation causale avec la faute du tiers, a connu une |
derde een oorzakelijk verband bestaat, is in de rechtspraak van het | évolution dans la jurisprudence de la Cour de cassation. Elle y a dans |
Hof van Cassatie geëvolueerd. Het heeft die vraag in het verleden | |
ontkennend beantwoord. Sinds 2001 kent het het voordeel van artikel | le passé répondu négativement. Depuis 2001, elle reconnaît le bénéfice |
1382 van het Burgerlijk Wetboek toe aan de werkgever, die dus niet | de l'article 1382 du Code civil à l'employeur, lequel ne se heurte |
langer stuit op de beperkingen die voortvloeien uit de subrogatoire | donc plus aux restrictions découlant de l'action subrogatoire. Elle |
vordering. Het beslist immers : | décide en effet : |
« Overwegende dat, krachtens de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek, degene die door zijn schuld aan een ander schade berokkent, verplicht is deze schade integraal te vergoeden, wat impliceert dat de benadeelde teruggeplaatst wordt in de toestand waarin hij zich zou hebben bevonden indien die daad waarover hij zich beklaagt, niet was gesteld; Dat de overheid die ingevolge de fout van een derde krachtens de op haar rustende wettelijke of reglementaire verplichtingen de wedde en de op die wedde rustende bijdragen moet doorbetalen zonder arbeidsprestaties te ontvangen, gerechtigd is op schadevergoeding voor zover zij hierdoor schade lijdt; | « Attendu qu'en vertu des articles 1382 et 1383 du Code civil, celui qui cause à autrui un dommage par sa faute est tenu d'indemniser intégralement ce dommage, ce qui implique le rétablissement du préjudicié dans l'état où il serait demeuré si l'acte dont il se plaint n'avait pas été commis; Que l'autorité qui, à la suite de la faute d'un tiers, est tenue, en vertu d'une obligation légale ou réglementaire qui lui incombe, de continuer à payer le traitement et les cotisations dues sur ce traitement sans recevoir des prestations de travail en contrepartie, a droit à une indemnité dans la mesure où elle subit ainsi un dommage; |
Dat immers het bestaan van een contractuele, wettelijke of | Qu'en effet, l'existence d'une obligation contractuelle, légale ou |
reglementaire verplichting niet uitsluit dat schade, in de zin van | réglementaire n'exclut pas qu'il y ait un dommage au sens de l'article |
artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek ontstaat, tenzij wanneer, | 1382 du Code civil, sauf s'il résulte de la teneur ou de la portée de |
blijkens de inhoud of de strekking van de overeenkomst, de wet of het | la convention, de la loi ou du règlement, que la dépense ou la |
reglement, de te verrichten uitgave of prestatie definitief voor | prestation à intervenir doit définitivement rester à charge de celui |
rekening moet blijven van diegene die zich ertoe heeft verbonden of | qui s'y est obligé ou qui doit l'exécuter en vertu de la loi ou du |
die ze ingevolge de wet of het reglement moet verrichten » (Cass., 19 | règlement » (Cass., 19 février 2001, Pas., 2001, n° 99; voy. aussi : |
februari 2001, Arr. Cass., 2001, nr. 99; zie eveneens : Cass., 30 | |
januari 2002, Arr. Cass., 2002, nr. 63; 4 maart 2002, Arr. Cass., | Cass., 30 janvier 2002, Pas., 2002, n° 63; 4 mars 2002, Pas., 2002, n° |
2002, nr. 154; 9 april 2003, Arr. Cass., 2003, nr. 235; 10 april 2003, | 154; 9 avril 2003, Pas., 2003, n° 235; 10 avril 2003, Pas., 2003, n° |
Arr. Cass., 2003, nr. 245; 3 december 2003, Arr. Cass., 2003, nr. 614; | 245; 3 décembre 2003, Pas., 2003, n° 614; 23 février 2004, Pas., 2004, |
23 februari 2004, Arr. Cass., 2004, nr. 94; 16 januari 2006, Arr. | n° 94; 16 janvier 2006, Pas., 2006, n° 35; 1er octobre 2007, Pas., |
Cass., 2006, nr. 35; 1 oktober 2007, Arr. Cass., 2007, nr. 443; 18 | |
november 2011, Arr. Cass., 2011, nr. 625; 14 mei 2012, Arr. Cass., | 2007, n° 443; 18 novembre 2011, Pas., 2011, n° 625; 14 mai 2012, Pas., |
2012, nr. 298; 3 mei 2013, Arr. Cass., 2013, nr. 279; 23 oktober 2013, | 2012, n° 298; 3 mai 2013, Pas., 2013, n° 279; 23 octobre 2013, Pas., |
Arr. Cass., 2013, nr. 543; Cass., 8 februari 2016, C.15.0170.N). | 2013, n° 543; Cass., 8 février 2016, C.15.0170.N). |
B.5.2. Krachtens die rechtspraak wordt het bestaan van vergoedbare | B.5.2. En vertu de cette jurisprudence, l'existence d'un dommage |
schade in de zin van de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk | indemnisable au sens des articles 1382 et 1383 du Code civil, subi |
Wetboek, die persoonlijk is geleden door de openbare werkgever van het | personnellement par l'employeur public de la victime d'un accident |
slachtoffer van een ongeval dat door de fout van een derde is | |
veroorzaakt en die kan worden gecumuleerd met zijn subrogatoire | causé par la faute d'un tiers et qui peut se cumuler avec son action |
vordering, beoordeeld in het licht van « de betalingen die zijn | subrogatoire, s'apprécie à l'aune des « montants payés sans recevoir |
verricht zonder tegenprestaties van arbeid te genieten », « tenzij | de prestations de travail en contrepartie », « sauf s'il résulte de la |
wanneer, blijkens de inhoud of de strekking van de overeenkomst, de | teneur ou de la portée de la convention, de la loi ou du règlement, |
wet of het reglement, de te verrichten uitgave of prestatie definitief | que la dépense ou la prestation à intervenir doit définitivement |
voor rekening moet blijven van diegene die zich ertoe heeft verbonden | rester à charge de celui qui s'y est obligé ou qui doit l'exécuter en |
of die ze ingevolge de wet of het reglement moet verrichten ». | vertu de la loi ou du règlement ». |
De vraag of de uitgave of de prestatie al dan niet definitief voor | La question de savoir si la dépense ou la prestation doit ou non |
rekening moet blijven van de openbare werkgever die ertoe is verplicht | rester définitivement à charge de l'employeur public qui y est obligé |
op basis van de overeenkomst, de wet of het reglement, valt onder de | sur la base de la convention, de la loi ou du règlement, relève de |
beoordeling van de feitenrechter blijkens de inhoud of de strekking | l'appréciation du juge du fond en fonction de la teneur ou de la |
van de overeenkomst, de wet of het reglement (Cass., 7 mei 2015, Arr. | portée du contrat, de la loi ou du règlement (Cass., 7 mai 2015, Pas., |
Cass., 2015, nr. 296). | 2015, n° 296). |
B.5.3. Wanneer de openbare werkgever door de arbeidsongeschiktheid van | B.5.3. Lorsque l'employeur public doit, en raison de l'incapacité de |
zijn personeelslid dat het slachtoffer is van een ongeval dat door een | travail frappant son agent victime d'un accident causé par un tiers, |
derde is veroorzaakt, krachtens de contractuele, wettelijke of | continuer à payer à cet agent, en vertu des obligations |
reglementaire verplichtingen die op hem rusten, aan dat personeelslid | contractuelles, légales ou réglementaires qui lui incombent, la |
de bezoldiging en de lasten met betrekking tot die bezoldiging moet | rémunération et les charges afférentes à cette rémunération, sans |
blijven betalen, zonder tegenprestaties van arbeid te ontvangen, heeft | |
hij bijgevolg recht op een vergoeding voor die persoonlijke schade op | recevoir de prestations de travail en contrepartie, il a dès lors |
grond van het gemeen recht van de aansprakelijkheid dat uit de | droit à une indemnisation pour ce dommage personnel sur la base du |
artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek voortvloeit. | droit commun de la responsabilité découlant des articles 1382 et 1383 |
De rechtstreekse vordering op grond van die bepalingen biedt de | du Code civil. L'action directe fondée sur ces dispositions permet ainsi à |
werkgever aldus de mogelijkheid om de terugbetaling te verkrijgen van | l'employeur d'obtenir le remboursement des rémunérations brutes, et |
de brutolonen, en niet van de nettolonen die hij kan vorderen door de | non des rémunérations nettes qu'il peut réclamer en exerçant les |
rechten van het slachtoffer op grond van zijn subrogatoire vordering | droits de la victime sur la base de son action subrogatoire (voy., par |
uit te oefenen (zie, bijvoorbeeld, Cass., 23 oktober 2013, Arr. Cass., | exemple, Cass., 23 octobre 2013, Pas., 2013, n° 543; 4 février 2014, |
2013, nr. 543; 4 februari 2014, Arr. Cass., 2014, nr. 92). | Pas., 2014, n° 92). |
B.6. Bij zijn arrest nr. 135/2007 van 7 november 2007 heeft het Hof | B.6. Par son arrêt n° 135/2007 du 7 novembre 2007, la Cour a jugé ce |
met betrekking tot het verschil in behandeling dat uit de voormelde | qui suit à propos de la différence de traitement qui résulte de la |
cassatierechtspraak voortvloeit tussen de voor het ongeval op de weg naar en van het werk aansprakelijke derden en hun verzekeraars, naargelang het slachtoffer een ambtenaar of een werknemer in de privésector is, het volgende geoordeeld : « B.8. Er kan worden aangenomen dat de schade waarmee de publieke werkgever wordt geconfronteerd die, als gevolg van de arbeidsongeschiktheid van zijn ambtenaar die het slachtoffer is van een ongeval dat door een derde is veroorzaakt, ten aanzien van die ambtenaar, zonder in ruil daarvoor iets te verkrijgen, financiële prestaties moet waarborgen en zijn diensten moet reorganiseren, gemeenschappelijke punten vertoont met de schade waarmee een werkgever van de privésector in vergelijkbare omstandigheden zou worden geconfronteerd. Er dient echter rekening ermee te worden gehouden dat de | jurisprudence de cassation précitée entre les tiers responsables de l'accident sur le chemin du travail et leurs assureurs, selon que la victime est un fonctionnaire ou un travailleur du secteur privé : « B.8. Il peut être admis que le dommage auquel est confronté l'employeur public qui, en raison de l'incapacité de travail frappant son agent victime d'un accident causé par un tiers, doit garantir à cet agent, sans contrepartie, des prestations financières et réorganiser ses services, présente des points communs avec celui auquel serait confronté, dans des circonstances analogues, un employeur du secteur privé. Il y a lieu, cependant, de tenir compte de ce que la législation sur |
arbeidsongevallenwetgeving in de privésector (artikel 49 van de wet | les accidents du travail dans le secteur privé (article 49 de la loi |
van 10 april 1971) de werkgever belast met een verplichting waarin de | du 10 avril 1971) met à charge de l'employeur une obligation que la |
législation sur les accidents du travail dans le secteur public (loi | |
arbeidsongevallenwetgeving in de overheidssector (wet van 3 juli 1967) | du 3 juillet 1967) ne prévoit pas, à savoir celle de souscrire une |
niet voorziet, namelijk die om een verzekering te sluiten die, hoewel | |
zij de privéwerkgever ertoe verplicht premies te betalen, hem alleen | assurance qui, si elle oblige l'employeur privé au paiement de primes, |
beperkte verplichtingen oplegt ten aanzien van de werknemer, die | ne lui impose que des obligations limitées à l'égard du travailleur, |
rechtstreeks tegen de verzekeraar kan optreden. De overheid | lequel peut agir directement contre l'assureur. L'autorité publique, |
daarentegen blijft ertoe gehouden de ambtenaar te vergoeden | en revanche, reste tenue de rétribuer l'agent, conformément aux |
overeenkomstig de op hem toepasselijke bepalingen en hem de renten en | dispositions qui lui sont applicables et de lui octroyer les rentes et |
vergoedingen te betalen waarin de wet van 3 juli 1967 voorziet. | indemnités prévues par la loi du 3 juillet 1967. |
B.9. Uit het feit dat zowel het slachtoffer van het ongeval als de | B.9. De ce que tant la victime de l'accident que l'employeur privé ou |
privéwerkgever of de overheid zich aldus in wezenlijk verschillende | l'autorité publique se trouvent ainsi dans des situations |
situaties bevinden, vloeit voort dat hetzelfde geldt voor de derde die | essentiellement différentes, il découle qu'il en va de même pour le |
aansprakelijk is voor het ongeval en dat het niet irrelevant is te | tiers responsable de l'accident et qu'il n'est pas dépourvu de |
voorzien in een vordering op grond van artikel 1382 van het Burgerlijk | pertinence d'ouvrir une action fondée sur l'article 1382 du Code civil |
Wetboek voor de overheid, die als enige de aan de ambtenaar | |
verschuldigde bedragen en de schade die zij door zijn afwezigheid | à l'autorité publique qui prend seule en charge les sommes dues à |
lijdt, ten laste neemt, terwijl de privéwerkgever of de verzekeraar | l'agent et le dommage que lui cause son absence, alors que l'employeur |
die in zijn plaats treedt slechts over een subrogatoire vordering | privé ou l'assureur subrogé à celui-ci ne dispose que d'une action |
beschikt. In die zin geïnterpreteerd doet artikel 1382 van het | subrogatoire. Ainsi interprété, l'article 1382 du Code civil ne porte |
Burgerlijk Wetboek niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten | pas une atteinte disproportionnée aux droits des intéressés puisque |
van de betrokkenen, vermits de verplichtingen van de privéwerkgever | les obligations de l'employeur privé vis-à-vis de la victime sont |
ten aanzien van het slachtoffer zijn beperkt en de verzekeraar die de | limitées et que l'assureur bénéficiant du mécanisme subrogatoire |
subrogatoire regeling geniet, van zijn kant, verzekeringspremies int. | perçoit, pour sa part, des primes d'assurance ». |
B.10. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord ». | B.10. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative ». |
B.7.1. De omstandigheid dat de overheid zich - hoewel zij daartoe niet | B.7.1. La circonstance que l'autorité publique s'assure afin de |
verplicht is - verzekert voor de eigen schade die zij kan lijden als | couvrir le dommage propre qu'elle peut subir en cas d'accident de son |
gevolg van het ongeval op de weg naar en van het werk van een | agent sur le chemin du travail, alors qu'elle n'a aucune obligation en |
ambtenaar, doet geen afbreuk aan de vaststelling dat zij ruimere | ce sens, n'enlève rien au constat qu'elle a des obligations plus |
verplichtingen heeft dan de werkgever in de privésector. Die | larges que l'employeur du secteur privé. En effet, cette assurance à |
verzekering tot vergoeding van schade heeft immers betrekking op de | caractère indemnitaire se rapporte à l'obligation dans le chef de |
verplichting voor de overheid om het loon van de ambtenaar door te | l'autorité publique de poursuivre le paiement de la rémunération de |
betalen, hoewel zij daar geen arbeidsprestaties voor in de plaats | l'agent, alors qu'elle ne reçoit aucune prestation de travail en |
ontvangt. Daarentegen dient de werkgever in de privésector, na het | contrepartie. Par contre, dans le secteur privé, l'employeur n'est |
verstrijken van de periode van het gewaarborgd loon, niet langer in te | plus tenu, à l'expiration de la période de salaire garanti, de |
staan voor de doorbetaling van het loon van de werknemer die het slachtoffer van een dergelijk ongeval is geworden. Dat verschil, in samenhang met de verplichting voor de derde die aansprakelijk is voor het ongeval om, krachtens de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek, de schade integraal te vergoeden, verantwoordt dat de voor het ongeval aansprakelijke derde een hogere schadevergoeding dient te betalen naargelang het slachtoffer een ambtenaar of een werknemer in de privésector is. B.7.2. Dat verschil verantwoordt bijgevolg ook waarom de aansprakelijkheidsverzekeraar van de aansprakelijke derde een hogere som dient uit te betalen indien het slachtoffer een ambtenaar is dan wanneer hij een werknemer in de privésector is. Die verzekeraar heeft zich er immers toe verbonden « de prestatie te leveren die nodig is om de schade die de verzekerde geleden heeft of waarvoor hij aansprakelijk is, geheel of gedeeltelijk te vergoeden » (artikel 55, | poursuivre le paiement du salaire du travailleur qui a été victime d'un tel accident. Cette différence, combinée avec l'obligation imposée au tiers responsable de l'accident d'indemniser intégralement le dommage conformément aux articles 1382 et 1383 du Code civil, justifie que le tiers responsable de l'accident doive payer une indemnisation supérieure selon que la victime est un fonctionnaire ou un travailleur du secteur privé. B.7.2. Cette différence explique donc également pourquoi l'assureur responsabilité du tiers responsable doit payer un montant qui est plus élevé lorsque la victime est un fonctionnaire que lorsqu'elle est un travailleur du secteur privé. Cet assureur s'est en effet engagé « à fournir la prestation nécessaire pour réparer tout ou partie d'un dommage subi par l'assuré ou dont celui-ci est responsable » (article |
3°, van de wet van 4 april 2014). | 55, 3°, de la loi du 4 avril 2014). |
B.8. De in het geding zijnde bepalingen verhinderen de werkgever in de | B.8. Au demeurant, les dispositions en cause n'empêchent nullement |
privésector die als gevolg van het ongeval op de weg naar en van het | l'employeur du secteur privé qui subit un dommage propre à la suite de |
werk van zijn werknemer een eigen schade lijdt, overigens geenszins om | l'accident de son travailleur sur le chemin du travail, de réclamer |
een schadevergoeding te vorderen lastens de derde die voor dat ongeval | une indemnisation au tiers responsable de cet accident. |
aansprakelijk is. In zoverre die schade betrekking heeft op het loon dat aan het | Dans la mesure où ce dommage se rapporte à la rémunération payée à la |
slachtoffer werd betaald en op de sociale bijdragen waartoe de | victime et aux cotisations sociales auxquelles l'employeur est tenu |
werkgever door de wet of door een individuele of collectieve | par la loi ou par une convention individuelle ou collective de |
arbeidsovereenkomst is gehouden, kan hij die vordering steunen op de | travail, il peut fonder cette action sur les articles 52, § 4, et 75 |
artikelen 52, § 4, en 75 van de wet van 3 juli 1978. | de la loi du 3 juillet 1978. |
Voor andere schade kan ook hij zich beroepen op de artikelen 1382 en | Pour d'autres dommages, il peut également invoquer les articles 1382 |
1383 van het Burgerlijk Wetboek. Hoewel de rechtspraak van het Hof van | et 1383 du Code civil. Bien que la jurisprudence de la Cour de |
Cassatie waaraan de verwijzende rechter refereert, betrekking heeft op | cassation à laquelle se réfère le juge a quo se rapporte à des litiges |
geschillen waarbij overheden zijn betrokken, wordt immers niet | intéressant les pouvoirs publics, l'on n'aperçoit en effet aucun |
ingezien waarom de toepassing ervan niet zou kunnen worden uitgebreid | obstacle à ce que son application puisse être étendue aux employeurs |
tot de werkgevers van de privésector. In beide gevallen moet rekening | du secteur privé. Dans un cas comme dans l'autre, c'est le caractère |
worden gehouden met het al dan niet definitieve karakter van de last | définitif ou non de la charge incombant à l'employeur qui est à |
voor de werkgever. Het staat aan de werkgever aan te tonen dat de | prendre en compte. Il appartient à l'employeur de démontrer que, sans |
schade zich zonder de fout niet zou hebben voorgedaan zoals die zich | la faute, le dommage ne se serait pas produit tel qu'il s'est produit |
in concreto heeft voorgedaan. Het staat aan de aansprakelijke derde in | in concreto. Il appartient au tiers responsable de réparer, le cas |
voorkomend geval de door de werkgever geleden schade integraal te | échéant, l'intégralité du préjudice subi par l'employeur. Il n'y a |
vergoeden. Er is dus geen verschil in behandeling. | donc pas de différence de traitement. |
Het is weliswaar juist dat de schadevergoeding die de werkgever van de | Sans doute est-il exact que l'indemnisation que l'employeur du secteur |
privésector op grond van de voormelde artikelen 1382 en 1383 zou | privé pourrait obtenir sur la base des articles 1382 et 1383 précités |
kunnen verkrijgen, in beginsel kleiner zal zijn dan die welke aan de | sera en principe inférieure à celle qui serait accordée à l'employeur |
werkgever van de overheidssector zou worden toegekend. Een dergelijk | du secteur public. Une telle différence n'est cependant pas imputable |
verschil is echter niet toe te schrijven aan de in het geding zijnde | aux dispositions en cause, mais à celles qui régissent la rémunération |
bepalingen, maar aan die welke de vergoeding regelen van de werknemers | des travailleurs du secteur privé et de ceux du secteur public se |
van de privésector en die van de overheidssector die arbeidsongeschikt | trouvant en incapacité de travail à la suite d'un accident dont un |
zijn als gevolg van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk is, | |
en op grond waarvan de last voor de werkgever van de privésector | tiers est responsable et en vertu desquelles la charge pesant sur |
kleiner is dan die voor de werkgever van de overheidssector. | l'employeur du secteur privé est inférieure à celle pesant sur |
B.9. In zoverre zij aanleiding geven tot een verschil in behandeling | l'employeur du secteur public. |
tussen de derden die aansprakelijk zijn voor ongevallen op de weg naar | B.9. En ce qu'ils donnent lieu à une différence de traitement entre |
en van het werk, alsook tussen hun aansprakelijkheidsverzekeraars, | les tiers responsables d'accidents sur le chemin du travail, ainsi |
naargelang het slachtoffer een ambtenaar of een werknemer in de | qu'entre leurs assureurs de responsabilité, selon que la victime est |
privésector is, zijn de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk | un fonctionnaire ou un travailleur du secteur privé, les articles 1382 |
Wetboek, in de interpretatie die het Hof van Cassatie eraan geeft, en | et 1383 du Code civil, dans l'interprétation qu'en donne la Cour de |
artikel 95 van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen | cassation, et l'article 95 de la loi du 4 avril 2014 relative aux |
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | assurances sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la |
De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | Constitution. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek en artikel 95 van | Les articles 1382 et 1383 du Code civil et l'article 95 de la loi du 4 |
de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen schenden de | avril 2014 relative aux assurances ne violent pas les articles 10 et |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | 11 de la Constitution. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 1 februari 2018. | la Cour constitutionnelle, le 1er février 2018. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
E. De Groot | E. De Groot |