← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 5/2018 van 18 januari 2018 Rolnummer 6602 In zake : de prejudiciële
vragen betreffende artikel 41bis van het Strafwetboek, gesteld door de Nederlandstalige Rechtbank van
eerste aanleg te Brussel. Het Grondwettelij samengesteld uit de voorzitters E.
De Groot en J. Spreutels, en de rechters L. Lavrysen, A. Alen, J(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 5/2018 van 18 januari 2018 Rolnummer 6602 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 41bis van het Strafwetboek, gesteld door de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Het Grondwettelij samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de rechters L. Lavrysen, A. Alen, J(...) | Extrait de l'arrêt n° 5/2018 du 18 janvier 2018 Numéro du rôle : 6602 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 41bis du Code pénal, posées par le Tribunal de première instance néerlandophone de Bruxelles. La Cour const composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerm(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 5/2018 van 18 januari 2018 | Extrait de l'arrêt n° 5/2018 du 18 janvier 2018 |
| Rolnummer 6602 | Numéro du rôle : 6602 |
| In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 41bis van het | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 41bis du |
| Strafwetboek, gesteld door de Nederlandstalige Rechtbank van eerste | Code pénal, posées par le Tribunal de première instance néerlandophone |
| aanleg te Brussel. | de Bruxelles. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de | composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. Daoût, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, assistée du |
| bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De Groot, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij vonnis van 13 januari 2017 in zake de arbeidsauditeur te Brussel | Par jugement du 13 janvier 2017 en cause de l'auditeur du travail de |
| tegen Shakeel Gohar en de bvba « Brada Moda », waarvan de expeditie | Bruxelles contre Shakeel Gohar et la SPRL « Brada Moda », dont |
| ter griffie van het Hof is ingekomen op 24 januari 2017, heeft de | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 24 janvier 2017, le |
| Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende | Tribunal de première instance néerlandophone de Bruxelles a posé les |
| prejudiciële vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
| « Schendt artikel 41bis van het Strafwetboek de artikelen 10 en 11 van | « L'article 41bis du Code pénal viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
| de Grondwet doordat het ertoe leidt dat - wanneer de geschonden | Constitution en ce qu'il a pour effet que - lorsque la disposition |
| pénale violée permet d'infliger une amende et/ou une peine | |
| strafbepaling toelaat een geldboete en/of een gevangenisstraf op te | d'emprisonnement -, pour les personnes morales, à l'inverse de ce qui |
| leggen - voor rechtspersonen, anders dan voor natuurlijke personen, | est le cas pour les personnes physiques, il ne peut être fait |
| geen volwaardige toepassing kan worden gemaakt van de door de | pleinement application des possibilités d'infliger une peine |
| strafbepaling geboden alternatieve bestraffingsmogelijkheden, nu de | alternative offertes par la disposition pénale, dès lors que le |
| omvang van de op te leggen geldboete mede afhangt van de in de | montant de l'amende à infliger dépend notamment de la peine |
| strafbepaling opgenomen gevangenisstraf ? | d'emprisonnement prévue dans la disposition pénale ? |
| En, zo die vraag ontkennend wordt beantwoord, | Et, en cas de réponse négative à cette question, |
| Schendt artikel 41bis van het Strafwetboek - in samenhang met een | L'article 41bis du Code pénal - en combinaison avec une disposition |
| strafbepaling die noopt tot het vermenigvuldigen van de geldboete met | pénale qui prescrit la multiplication de l'amende par le nombre de |
| het aantal personen die het voorwerp van het misdrijf vormden - de | personnes qui ont fait l'objet de l'infraction - viole-t-il les |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het ertoe leidt dat voor | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il a pour effet que, |
| rechtspersonen, anders dan voor natuurlijke personen, een | pour les personnes morales, à l'inverse de ce qui est le cas pour les |
| personnes physiques, une peine d'emprisonnement convertie doit être | |
| geconverteerde gevangenisstraf met dat aantal moet worden | multipliée par ce nombre, et pas l'amende que la disposition pénale |
| vermenigvuldigd en niet de geldboete die de betrokken strafbepaling, | concernée prévoit pour l'infraction, indépendamment de la peine |
| onafhankelijk van de gevangenisstraf, op het misdrijf stelt ? ». | d'emprisonnement ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| Wat de in het geding zijnde bepaling betreft | En ce qui concerne la disposition en cause |
| B.1.1. Artikel 5 van het Strafwetboek bepaalt : | B.1.1. L'article 5 du Code pénal dispose : |
| « Een rechtspersoon is strafrechtelijk verantwoordelijk voor | « Toute personne morale est pénalement responsable des infractions qui |
| misdrijven die hetzij een intrinsiek verband hebben met de | sont intrinsèquement liées à la réalisation de son objet ou à la |
| verwezenlijking van zijn doel of de waarneming van zijn belangen, of | défense de ses intérêts, ou de celles dont les faits concrets |
| die, naar blijkt uit de concrete omstandigheden, voor zijn rekening | démontrent qu'elles ont été commises pour son compte. |
| zijn gepleegd. Wanneer de rechtspersoon verantwoordelijk gesteld wordt uitsluitend | Lorsque la responsabilité de la personne morale est engagée |
| wegens het optreden van een geïdentificeerde natuurlijke persoon, kan | exclusivement en raison de l'intervention d'une personne physique |
| enkel degene die de zwaarste fout heeft begaan worden veroordeeld. | identifiée, seule la personne qui a commis la faute la plus grave peut |
| Indien de geïdentificeerde natuurlijke persoon de fout wetens en | être condamnée. Si la personne physique identifiée a commis la faute |
| willens heeft gepleegd kan hij samen met de verantwoordelijke | sciemment et volontairement, elle peut être condamnée en même temps |
| rechtspersoon worden veroordeeld. | que la personne morale responsable. |
| Met rechtspersonen worden gelijkgesteld : | Sont assimilées à des personnes morales : |
| 1° tijdelijke verenigingen en verenigingen bij wijze van deelneming; 2° vennootschappen bedoeld in artikel 2, derde lid van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen, alsook handelsvennootschappen in oprichting; 3° burgerlijke vennootschappen die niet de vorm van een handelsvennootschap hebben aangenomen. Voor de toepassing van dit artikel kunnen niet als strafrechtelijk verantwoordelijke rechtspersoon worden beschouwd : de federale staat, de gewesten, de gemeenschappen, de provincies, de hulpverleningszones, de prezones, de Brusselse agglomeratie, de gemeenten, de meergemeentezones, de binnengemeentelijke territoriale organen, de Franse Gemeenschapscommissie, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de openbare centra voor | 1° les associations momentanées et les associations en participation; 2° les sociétés visées à l'article 2, alinéa 3, des lois coordonnées sur les sociétés commerciales, ainsi que les sociétés commerciales en formation; 3° les sociétés civiles qui n'ont pas pris la forme d'une société commerciale. Ne peuvent pas être considérées comme des personnes morales responsables pénalement pour l'application du présent article : l'Etat fédéral, les régions, les communautés, les provinces, les zones de secours, les prézones, l'agglomération bruxelloise, les communes, les zones pluricommunales, les organes territoriaux intra-communaux, la Commission communautaire française, la Commission communautaire flamande, la Commission communautaire commune et les centres publics |
| maatschappelijk welzijn ». | d'aide sociale ». |
| B.1.2. De parlementaire voorbereiding van artikel 5 van het | B.1.2. Les travaux préparatoires de l'article 5 du Code pénal révèlent |
| Strafwetboek geeft aan dat de wetgever de « georganiseerde | que le législateur entendait lutter contre la « criminalité organisée |
| criminaliteit » wilde bestrijden, waarbij wordt onderstreept dat het | |
| vaak niet mogelijk is ze grondig aan te pakken « wegens de | », soulignant qu'il est souvent impossible de s'y attaquer à fond « en |
| onmogelijkheid strafrechtelijke vervolgingen in te stellen tegen | raison de l'impossibilité d'engager des poursuites pénales contre des |
| rechtspersonen », wat « ertoe [leidt] dat bepaalde vormen van | personnes morales », ce qui « assure souvent l'impunité de certains |
| crimineel gedrag dikwijls onbestraft blijven, niettegenstaande de vaak | |
| zeer ernstige verstoring van de maatschappelijke en economische orde | comportements criminels, malgré les troubles sociaux et économiques |
| waarmee deze criminaliteitsvormen gepaard gaan » (Parl. St., Kamer, | souvent très graves qu'ils provoquent » (Doc. parl., Chambre, |
| 1998-1999, nr. 2093/5, p. 2). Hij beoogde eveneens gevolg te geven aan | 1998-1999, n° 2093/5, p. 2). Le législateur voulait également donner |
| aanbevelingen van het Comité van ministers van de Raad van Europa « | suite à des recommandations formulées par le Comité des ministres du |
| over de criminaliteit in de zakenwereld en de verantwoordelijkheid van | Conseil de l'Europe « au sujet de la criminalité des affaires et de la |
| ondernemingen-rechtspersonen voor strafbare feiten die ze in de | responsabilité des entreprises personnes morales pour les infractions |
| uitoefening van hun activiteiten plegen » (ibid.). Zijn initiatief | commises à l'occasion de l'exercice de leurs activités » (ibid.). Son |
| sloot « tevens aan bij een aantal recente wetgevende innovaties, met | initiative s'inscrivait en outre « dans le droit fil de certaines lois |
| name de wet van 10 januari 1999 op de criminele organisaties en de wet | récentes, à savoir la loi du 10 janvier 1999 relative aux |
| van 10 februari 1999 betreffende de bestraffing van corruptie » | organisations criminelles et la loi du 10 février 1999 relative à la |
| (ibid.). De wetgever heeft bijgevolg geoordeeld dat rechtspersonen op | répression de la corruption » (ibid.). Le législateur a dès lors |
| strafrechtelijk gebied met natuurlijke personen moeten worden | estimé devoir assimiler les personnes morales aux personnes physiques |
| gelijkgesteld. | en matière pénale. |
| B.2.1. Artikel 41bis van het Strafwetboek - dat de in het geding | B.2.1. L'article 41bis du Code pénal - qui constitue la disposition en |
| zijnde bepaling is - regelt de omzetting van de straffen waarin is | cause - règle la conversion des peines prévues pour les personnes |
| voorzien voor natuurlijke personen, naar straffen die kunnen worden toegepast op rechtspersonen : | physiques en peines applicables aux personnes morales : |
| « § 1. De geldboeten toepasselijk op misdrijven gepleegd door | « § 1er. Les amendes applicables aux infractions commises par les |
| rechtspersonen, zijn : | personnes morales sont : |
| In criminele en correctionele zaken : | En matière criminelle et correctionnelle : |
| - wanneer de wet op het feit levenslange vrijheidsstraf stelt : | - lorsque la loi prévoit pour le fait une peine privative de liberté à |
| geldboete van tweehonderdveertig duizend euro tot | perpétuité : une amende de deux cent quarante mille euros à sept cent |
| zevenhonderdtwintigduizend euro; | vingt mille euros; |
| - wanneer de wet op het feit vrijheidsstraf en geldboete stelt, of een | - lorsque la loi prévoit pour le fait une peine privative de liberté |
| van de straffen alleen : geldboete van minimum vijfhonderd euro | et une amende, ou l'une de ces peines seulement : une amende minimale |
| vermenigvuldigd met het getal van de maanden van de | de cinq cents euros multipliés par le nombre de mois correspondant au |
| minimumvrijheidsstraf, doch niet lager dan de minimumgeldboete op het | minimum de la peine privative de liberté, et sans pouvoir être |
| feit gesteld; met als maximum tweeduizend euro vermenigvuldigd met het | inférieure au minimum de l'amende prévue pour le fait; le maximum |
| s'élève à deux mille euros multipliés par le nombre de mois | |
| getal van de maanden van de maximumvrijheidsstraf, doch niet lager dan | correspondant au maximum de la peine privative de liberté, et sans |
| het dubbele van de maximumgeldboete op het feit gesteld; | pouvoir être inférieure au double du maximum de l'amende prévue pour le fait; |
| - wanneer de wet op het feit enkel geldboete stelt : geldboete met | - lorsque la loi ne prévoit pour le fait qu'une amende : le minimum et |
| minimum en maximum als door de wet op het feit gesteld. | le maximum sont ceux prévus par la loi pour le fait. |
| In politiezaken : | En matière de police : |
| - geldboete van vijfentwintig euro tot tweehonderdvijftig euro. | - une amende de vingt-cinq euros à deux cent cinquante euros. |
| § 2. Voor het bepalen van de straf bedoeld in § 1 zijn de bepalingen | § 2. Pour la détermination de la peine prévue au § 1er, les |
| van boek I van toepassing ». | dispositions du livre Ier sont applicables ». |
| B.2.2. In de parlementaire voorbereiding wordt het conversiemechanisme | B.2.2. Dans les travaux préparatoires, le mécanisme de conversion est |
| als volgt toegelicht : | justifié comme suit : |
| « De basisvaststelling die zich opdringt wat de bepaling van de straf | « La constatation de base qui s'impose en ce qui concerne la |
| aangaat, is dat de eerste hoofdstraf die van toepassing is op natuurlijke personen, met name de vrijheidsstraf, noch toepasbaar, noch als zodanig transponeerbaar is in hoofde van rechtspersonen. Er werd dus gekozen voor de geldboete als hoofdstraf, die gemeenschappelijk is voor alle misdrijven gepleegd door rechtspersonen. In deze context is het uitgangspunt voor de bepaling van de wettelijke schaal van geldboetes toepasselijk op de rechtspersoon, de handhaving van een zo groot mogelijk parallellisme met de straffen die opgelegd kunnen worden aan natuurlijke personen voor dezelfde feiten. Een dergelijk parallellisme impliceert het bestaan van een conversiemechanisme van de vrijheidsstraffen die voorzien zijn voor natuurlijke personen naar de geldboetes die toepasselijk zijn op de rechtspersonen. Een dergelijk mechanisme kan echter niet puur automatisch werken, maar moet rekening houden met de veelheid van keuzes gemaakt door de wetgever op het gebied van de straffen. Het moet meer bepaald rekening houden met het feit dat bepaalde misdrijven slechts door een vrijheidsstraf gesanctioneerd worden, andere door een vrijheidsstraf en een geldboete, en andere tot slot slechts door een geldboete. Het moet eveneens rekening houden met het feit dat de hoogte van de geldboetes sterk verschilt van het ene gebied van strafrecht tot het andere. | détermination de la sanction est que la première peine principale applicable aux personnes physiques, qui est la peine privative de liberté, n'est ni applicable ni transposable comme telle aux personnes morales. On a donc opté pour l'amende comme peine principale commune à toutes les infractions commises par les personnes morales. Dans ce contexte, le point de départ pour la détermination de l'échelle légale des peines d'amende applicables aux personnes morales a été de maintenir le parallélisme le plus étroit possible avec les peines qui peuvent être appliquées à des personnes physiques pour les mêmes faits. Un tel parallélisme implique l'existence d'un mécanisme de conversion entre les peines privatives de liberté prévues à l'encontre des personnes physiques et les peines d'amende applicables aux personnes morales. Un tel mécanisme ne peut toutefois être purement automatique, mais doit tenir compte de la multiplicité des choix faits par le législateur en matière de sanction. Il doit prendre en considération en particulier le fait que certaines infractions sont sanctionnées uniquement par une peine privative de liberté, d'autres par une peine privative de liberté et une amende, d'autres enfin uniquement par une amende. Il doit tenir compte également du fait que le niveau des amendes prévues varie fortement d'un domaine du droit pénal à l'autre. |
| Het algemene principe dat gevolgd werd voor de vaststelling van dit | Le principe général qui a été suivi dans la détermination de ce |
| conversiemechanisme is dat natuurlijke personen in geen enkel geval | mécanisme de conversion est que des personnes physiques ne peuvent en |
| strenger gestraft kunnen worden dan rechtspersonen » (Parl. St., | aucun cas être punies plus sévèrement que des personnes morales » |
| Senaat, 1998-1999, nr. 1-1217/1, pp. 7-8). | (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-1217/1, pp. 7-8). |
| Ten gronde | Quant au fond |
| Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag | Quant à la première question préjudicielle |
| B.3. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van artikel | B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 41bis du |
| 41bis van het Strafwetboek met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | Code pénal avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'en |
| in zoverre de in het geding zijnde bepaling, in criminele en | matière criminelle et correctionnelle, lorsque la loi prévoit pour le |
| correctionele zaken, wanneer de wet op het feit een vrijheidsstraf en | fait une peine privative de liberté et une amende, ou l'une de ces |
| een geldboete stelt, of een van die straffen alleen, de omvang van de | peines seulement, la disposition en cause base toujours le montant de |
| minimumgeldboete voor rechtspersonen steeds baseert op de | l'amende minimale infligée aux personnes morales sur la peine |
| vrijheidsstraf, ook wanneer voor natuurlijke personen de mogelijkheid | privative de liberté, même lorsqu'il est possible de ne pas infliger |
| bestaat om niet de vrijheidsstraf, maar enkel een geldboete op te leggen. B.4.1. Zoals blijkt uit de in B.2.2 vermelde parlementaire voorbereiding, wilde de wetgever vermijden dat natuurlijke personen strenger gestraft zouden kunnen worden dan rechtspersonen. Uit dezelfde parlementaire voorbereiding blijkt eveneens dat de wetgever met de in het geding zijnde bepaling een zo groot mogelijk parallellisme nastreefde tussen de straffen voor natuurlijke personen en die voor rechtspersonen, rekening houdend met de onmogelijkheid om aan die laatsten een vrijheidsstraf op te leggen. Deze laatste doelstelling blijkt eveneens uit het feit dat wanneer een wanbedrijf enkel met een geldboete kan worden bestraft, het minimum en het maximum van de geldboete identiek zijn voor natuurlijke personen en rechtspersonen. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, inzonderheid de onmogelijkheid om aan rechtspersonen een vrijheidsstraf op te leggen, | de peine privative de liberté aux personnes physiques et de leur infliger seulement une amende. B.4.1. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires cités en B.2.2, le législateur voulait éviter que des personnes physiques soient sanctionnées plus sévèrement que des personnes morales. Il ressort également de ces travaux préparatoires que le législateur, en adoptant la disposition en cause, a recherché le parallélisme le plus étroit possible entre les peines prévues pour les personnes physiques et les peines prévues pour les personnes morales, compte tenu de l'impossibilité d'infliger une peine privative de liberté à ces dernières. Ce dernier objectif ressort également du fait que, lorsqu'une infraction peut uniquement être sanctionnée par une amende, l'amende minimale et l'amende maximale sont identiques pour les personnes physiques et pour les personnes morales. Compte tenu de ce qui précède, en particulier de l'impossibilité d'infliger une peine privative de liberté aux personnes morales, ainsi |
| alsook met de ruime keuzevrijheid van de strafrechter tussen de door | que de la grande liberté de choix du juge pénal entre les peines |
| de wetgever bepaalde minimum- en maximumstraffen - een keuzevrijheid | minimales et maximales fixées par le législateur - liberté de choix |
| die de strafrechter evenwel met toepassing van het | que le juge pénal doit toutefois mettre en oeuvre dans le respect du |
| evenredigheidsbeginsel dient uit te oefenen -, is de in het geding | principe de proportionnalité -, la disposition en cause n'est pas |
| zijnde bepaling niet zonder redelijke verantwoording. | dénuée de justification raisonnable. |
| B.4.2. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden | B.4.2. La première question préjudicielle appelle une réponse |
| beantwoord. | négative. |
| Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag | Quant à la seconde question préjudicielle |
| B.5.1. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of artikel | B.5.1. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 41bis du Code |
| 41bis van het Strafwetboek, in samenhang gelezen met een strafbepaling | pénal, combiné avec une disposition pénale obligeant à multiplier |
| die noopt tot het vermenigvuldigen van de geldboete met het aantal | l'amende par le nombre de travailleurs concernés, est compatible avec |
| personen die het voorwerp van het misdrijf vormen, bestaanbaar is met | |
| de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat voor rechtspersonen een | les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que, pour les |
| geconverteerde vrijheidsstraf met dat aantal personen moet worden | personnes morales, une peine privative de liberté convertie doit être |
| vermenigvuldigd, terwijl voor natuurlijke personen enkel de geldboete | multipliée par ce nombre de personnes, alors qu'en ce qui concerne les |
| die de betrokken strafbepaling op het misdrijf stelt, moet worden | personnes physiques, seule l'amende prévue par la disposition pénale |
| vermenigvuldigd, onafhankelijk van de vrijheidsstraf. | concernée doit être multipliée, indépendamment de la peine privative |
| B.5.2. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het | de liberté. B.5.2. Il ressort de la motivation de la décision de renvoi que le |
| geschil ten gronde betrekking heeft op een situatie waarin de | litige au fond concerne la situation dans laquelle l'application de |
| toepassing van artikel 181, § 1, van het Sociaal Strafwetboek leidt | l'article 181, § 1er, du Code pénal social aboutit à la multiplication |
| tot de vermenigvuldiging van de geldboete met het aantal personen die | de l'amende par le nombre de travailleurs concernés par l'infraction. |
| het voorwerp van het misdrijf vormen. | |
| B.5.3. Artikel 181, § 1, van het Sociaal Strafwetboek bepaalt : | B.5.3. L'article 181, § 1er, du Code pénal social dispose : |
| « Met een sanctie van niveau 4 wordt bestraft, de werkgever, zijn | « Est puni d'une sanction de niveau 4, l'employeur, son préposé ou son |
| aangestelde of zijn lasthebber die, in strijd met het koninklijk | |
| besluit van 5 november 2002 tot invoering van een onmiddellijke | mandataire qui, en contravention à l'arrêté royal du 5 novembre 2002 |
| aangifte van tewerkstelling, met toepassing van artikel 38 van de wet | instaurant une déclaration immédiate de l'emploi, en application de |
| van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot | l'article 38 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la |
| vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels : | sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des pensions : |
| 1° de gegevens die opgelegd zijn door voormeld koninklijk besluit van | 1° n'a pas communiqué les données imposées par l'arrêté royal précité |
| 5 november 2002 niet elektronisch heeft meegedeeld aan de instelling | du 5 novembre 2002 par voie électronique à l'institution chargée de la |
| belast met de inning van de sociale zekerheidsbijdragen in de | perception des cotisations de sécurité sociale dans les formes et |
| voorgeschreven vorm en op de voorgeschreven wijze, uiterlijk op het | suivant les modalités prescrites, au plus tard au moment où le |
| tijdstip waarop de werknemer zijn prestaties aanvat, en uiterlijk op | travailleur entame ses prestations et au plus tard le premier jour |
| de eerste werkdag die volgt op de beëindiging van de aangegeven | ouvrable qui suit la fin de l'emploi déclaré; |
| tewerkstelling; 2° de wijziging van de gegevens inzake arbeidstijd bedoeld in de | 2° n'a pas communiqué la modification des données relatives au temps |
| artikelen 5bis, § 2, 2°, en 6, 6°, 2°, van voormeld koninklijk besluit | de travail visées aux articles 5bis, § 2, 2°, et 6, 6°, 2°, de |
| van 5 november 2002, namelijk van het tijdstip van het einde van de | l'arrêté royal précité du 5 novembre 2002, à savoir de l'heure de fin |
| prestatie, niet heeft meegedeeld aan de instelling die belast is met de inning van de sociale zekerheidsbijdragen, uiterlijk op het einde van de kalenderdag waarop ze betrekking hebben, wanneer de werknemer zijn prestaties vroeger beëindigt dan voorzien; 3° een onmiddellijke aangifte van tewerkstelling geannuleerd heeft na het einde van de kalenderdag waarop deze betrekking heeft of, als de aangifte sloeg op een periode die twee kalenderdagen of meer bestrijkt, deze geannuleerd heeft na de eerste kalenderdag van de prestatie die was voorzien. Voor de in het eerste lid bedoelde inbreuken, wordt de geldboete vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. Wanneer de inbreuk wetens en willens is gepleegd, kan de rechter bovendien de straffen bepaald in de artikelen 106 en 107 uitspreken ». B.5.4. Een sanctie van niveau 4, waarnaar wordt verwezen in artikel 181, § 1, van het Sociaal Strafwetboek, bestaat in hetzij een | de la prestation, à l'institution chargée de la perception des cotisations de sécurité sociale, au plus tard à la fin du jour civil auquel elles se rapportent lorsque le travailleur finit ses prestations plus tôt que prévu; 3° a annulé une déclaration immédiate de l'emploi après la fin du jour civil auquel elle se rapporte ou, si la déclaration portait sur une période couvrant deux jours calendrier ou plus, l'a annulée après la fin du premier jour civil de la prestation qui était prévue. En ce qui concerne les infractions visées à l'alinéa 1er, l'amende est multipliée par le nombre de travailleurs concernés. Lorsque l'infraction a été commise sciemment et volontairement, le juge peut en outre prononcer les peines prévues aux articles 106 et 107 ». B.5.4. Une sanction de niveau 4, telle que visée à l'article 181, § 1er, |
| vrijheidsstraf van zes maanden tot drie jaar en een strafrechtelijke | du Code pénal social, consiste soit en un emprisonnement de six mois à |
| geldboete van 600 tot 6 000 euro of in een van die straffen alleen, | trois ans et une amende pénale de 600 à 6 000 euros ou en une de ces |
| hetzij een administratieve geldboete van 300 tot 3 000 euro (artikel | peines seulement, soit en une amende administrative de 300 à 3 000 |
| 101, vijfde lid, van het Sociaal Strafwetboek). | euros (article 101, alinéa 5, du Code pénal social). |
| B.5.5. Artikel 103 van het Sociaal Strafwetboek bepaalt het | B.5.5. L'article 103 du Code pénal social fixe le montant maximal de |
| maximumbedrag van de geldboete wanneer die vermenigvuldigd wordt met | l'amende lorsque celle-ci est multipliée par le nombre de travailleurs |
| het aantal betrokken werknemers : | concernés : |
| « Wanneer de geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken | « Lorsque l'amende est multipliée par le nombre de travailleurs, de |
| werknemers, kandidaat-werknemers, kinderen, stagiairs of | candidats travailleurs, d'enfants, de stagiaires ou d'indépendants |
| zelfstandigen, geldt de regel zowel voor de strafrechtelijke als voor | concernés, la règle vise tant l'amende pénale que l'amende |
| de administratieve geldboete. | administrative. |
| De vermenigvuldigde geldboete mag niet meer dan het honderdvoud van de | L'amende multipliée ne peut excéder le maximum de l'amende multipliée |
| maximumgeldboete bedragen ». | par cent ». |
| B.6.1. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 103 van het | B.6.1. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 103 du Code |
| Sociaal Strafwetboek blijkt dat de vermenigvuldiging van de geldboete | pénal social que la multiplication de l'amende par le nombre de |
| met het aantal betrokken werknemers erop is gericht de straf aan te | travailleurs concernés vise à adapter la peine à la gravité des faits |
| passen aan de ernst van de feiten en de gevolgen ervan (Parl. St., | et de leurs conséquences (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC |
| Kamer, 2008-2009, DOC 52-1666/001, pp. 60 en 66). Het aantal betrokken | 52-1666/001, pp. 60 et 66). Le nombre de travailleurs concernés peut |
| werknemers kan bovendien worden beschouwd als een indicatie van de | |
| financiële draagkracht van de rechtspersoon. Tot slot werd bepaald dat | en outre être considéré comme une indication de la capacité financière |
| de vermenigvuldigde geldboete niet meer dan het honderdvoud van de | de la personne morale. Enfin, il a été prévu que l'amende multipliée |
| maximumgeldboete mag bedragen, om te vermijden dat de geldboete | ne peut excéder le centuple de l'amende maximale, afin d'éviter que |
| astronomische hoogtes zou bereiken (ibid., p. 66). | l'amende atteigne des sommes astronomiques (ibid., p. 66). |
| B.6.2. In het licht van hetgeen voorafgaat, en rekening houdend met | B.6.2. Eu égard à ce qui précède et compte tenu de la réponse à la |
| het antwoord op de eerste prejudiciële vraag, is het niet zonder | première question préjudicielle, il n'est pas sans justification |
| redelijke verantwoording dat voor rechtspersonen een geconverteerde | raisonnable que, pour les personnes morales, une peine privative de |
| vrijheidsstraf met het aantal betrokken werknemers moet worden | liberté convertie doive être multipliée par le nombre de travailleurs |
| vermenigvuldigd, terwijl voor natuurlijke personen enkel de geldboete | concernés, alors que, pour les personnes physiques, seule l'amende que |
| die de betrokken strafbepaling op het misdrijf stelt, moet worden | prévoit la disposition pénale visée pour sanctionner l'infraction doit |
| vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, onafhankelijk van | être multipliée par le nombre de travailleurs concernés, |
| de vrijheidsstraf. | indépendamment de la peine privative de liberté. |
| B.6.3. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.6.3. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| 1. Artikel 41bis van het Strafwetboek schendt niet de artikelen 10 en | 1. L'article 41bis du Code pénal ne viole pas les articles 10 et 11 de |
| 11 van de Grondwet in zoverre, in criminele en correctionele zaken, | la Constitution, en ce qu'en matière criminelle et correctionnelle, |
| wanneer de wet op het feit een vrijheidsstraf en een geldboete stelt, | lorsque la loi prévoit pour le fait une peine privative de liberté et |
| of een van die straffen alleen, het de omvang van de geldboete voor | une amende, ou l'une de ces deux peines seulement, le montant de |
| l'amende prévue à l'égard des personnes morales est toujours basé sur | |
| rechtspersonen steeds baseert op de vrijheidsstraf, ook wanneer voor | la peine privative de liberté, même lorsqu'il est possible de ne pas |
| natuurlijke personen de mogelijkheid bestaat om niet de | infliger la peine privative de liberté aux personnes physiques et de |
| vrijheidsstraf, doch enkel een geldboete op te leggen. | leur infliger seulement une amende. |
| 2. Artikel 41bis van het Strafwetboek, juncto artikel 181, § 1, van | 2. L'article 41bis du Code pénal, combiné avec l'article 181, § 1er, |
| het Sociaal Strafwetboek, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de | du Code pénal social, ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet, in zoverre voor rechtspersonen een geconverteerde | Constitution, en ce qu'à l'égard des personnes morales, une peine |
| vrijheidsstraf moet worden vermenigvuldigd met het aantal betrokken | privative de liberté convertie doit être multipliée par le nombre de |
| werknemers, terwijl voor natuurlijke personen enkel de geldboete die | travailleurs concernés, alors qu'à l'égard des personnes physiques, |
| de betrokken strafbepaling op het misdrijf stelt, moet worden | seule l'amende que prévoit la disposition pénale concernée pour |
| vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, onafhankelijk van | sanctionner l'infraction doit être multipliée par le nombre de |
| de vrijheidsstraf. | travailleurs concernés, indépendamment de la peine privative de |
| Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | liberté. Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 18 januari 2018. | la Cour constitutionnelle, le 18 janvier 2018. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| E. De Groot | E. De Groot |