Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 134/2017 van 23 november 2017 Rolnummer 6569 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 67, § 2, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. Het samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snap(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 134/2017 van 23 november 2017 Rolnummer 6569 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 67, § 2, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Arbeidshof te Bergen. Het samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snap(...) Extrait de l'arrêt n° 134/2017 du 23 novembre 2017 Numéro du rôle : 6569 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 67, § 2, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posées par la Cour du travail de La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 134/2017 van 23 november 2017 Extrait de l'arrêt n° 134/2017 du 23 novembre 2017
Rolnummer 6569 Numéro du rôle : 6569
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 67, § 2, van de wet van En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 67, § 2,
3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posées
Arbeidshof te Bergen. par la Cour du travail de Mons.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en R. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J.
voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest van 16 december 2016 in zake de nv « T-Groep » tegen B.L., Par arrêt du 16 décembre 2016 en cause de la SA « T-Groep » contre
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 26 B.L., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 26
december 2016, heeft het Arbeidshof te Bergen de volgende prejudiciële décembre 2016, la Cour du travail de Mons a posé les questions
vragen gesteld : préjudicielles suivantes :
« Schendt artikel 67, § 2, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de « L'article 67, § 2, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats
arbeidsovereenkomsten, zoals het van kracht was op het ogenblik van de de travail, tel qu'il était en vigueur au moment des faits, viole-t-il
feiten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet indien het in die zin les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété en ce
wordt geïnterpreteerd dat het bedrag van het jaarlijkse loon, dat als sens que le montant de la rémunération annuelle, qui sert de critère
criterium dient om de maximale duur van de proeftijd te bepalen, pour déterminer la durée maximale de la période d'essai, est identique
identiek is (dat wil zeggen het bedrag van het werkelijke loon van de (c'est-à-dire celui de la rémunération réelle de l'employé), sans
bediende), zonder te letten op het feit dat die voltijds dan wel avoir égard au fait que celui-ci travaille à temps plein ou à temps
deeltijds werkt ? partiel ?
Schendt het voormelde artikel 67, § 2, dezelfde grondwetsbepalingen L'article 67, § 2, précité viole-t-il les mêmes dispositions
indien het in die zin wordt geïnterpreteerd dat het daarin vermelde constitutionnelles s'il est interprété en ce sens que le montant de la
bedrag van het jaarlijkse loon dat is van een bediende die voltijds rémunération annuelle qui y est mentionné est celui d'un employé
travaillant à temps plein et qu'à l'égard d'un employé travaillant à
werkt en dat ten aanzien van een bediende die deeltijds werkt, dat temps partiel, ce montant est celui de la rémunération annuelle que
bedrag datgene is van het jaarlijkse loon dat die bediende cet employé aurait eue proportionnellement s'il avait travaillé à
proportioneel zou hebben gehad indien hij voltijds had gewerkt ? ». temps plein ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 67, § 2, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de B.1. L'article 67, § 2, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux
arbeidsovereenkomsten bepaalde, in de redactie die van kracht was op contrats de travail, dans sa rédaction en vigueur au moment des faits,
het ogenblik van de feiten : disposait :
« De proeftijd mag niet minder dan één maand duren. Hij mag niet meer « La période d'essai ne peut être inférieure à un mois. Elle ne peut
belopen dan respectievelijk zes of twaalf maanden naargelang het être supérieure respectivement à six mois ou douze mois selon que la
jaarlijks loon niet hoger of hoger is dan 19.300 EUR. rémunération annuelle ne dépasse pas ou dépasse 19 300 EUR.
[...] ». [...] ».
Met toepassing van artikel 131 van de wet van 3 juli 1978 en het En application de l'article 131 de la loi du 3 juillet 1978 et de
bericht verschenen in het Belgisch Staatsblad van 22 november 2011, l'avis du Moniteur belge du 22 novembre 2011, le montant de 19 300
wordt het bedrag van 19 300 euro vanaf 1 januari 2012 door indexering op 37 721 euro gebracht. euros est porté par indexation à 37 721 euros à partir du 1er janvier 2012.
B.2. Het Arbeidshof te Bergen vraagt of de voormelde bepaling B.2. La Cour du travail de Mons demande si la disposition précitée est
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, indien zij compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, si elle est
in die zin wordt geïnterpreteerd dat het bedrag van het jaarloon, dat interprétée en ce sens que le montant de la rémunération annuelle, qui
als criterium dient om de maximumduur van de proeftijd te bepalen, sert de critère pour déterminer la durée maximale de la période
identiek is voor alle bedienden, zonder te letten op het feit dat die d'essai, est identique pour tous les employés, sans avoir égard au
voltijds dan wel deeltijds werken. fait que ceux-ci travaillent à temps plein ou à temps partiel.
Het Arbeidshof te Bergen vraagt eveneens of diezelfde bepaling La Cour du travail de Mons demande également si cette même disposition
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in die zin est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
geïnterpreteerd dat het bedrag van het jaarloon dat in aanmerking moet interprétée en ce sens que le montant de la rémunération annuelle à
worden genomen voor een bediende die deeltijds werkt, datgene is van prendre en compte pour un employé travaillant à temps partiel est
het jaarloon dat die bediende proportioneel zou hebben gehad indien celui de la rémunération annuelle que cet employé aurait eue
hij voltijds had gewerkt. proportionnellement s'il avait travaillé à temps plein.
De prejudiciële vragen hebben betrekking op de identieke behandeling Les questions préjudicielles portent sur le traitement identique qui
die door de in het geding zijnde bepaling wordt voorbehouden aan est réservé, par la disposition en cause, aux employés à temps plein
voltijdse bedienden en aan deeltijdse bedienden bij het bepalen van et aux employés à temps partiel concernant la détermination du montant
het bedrag van hun jaarloon, dat als basis dient om de maximumduur van de leur rémunération annuelle, servant de base à la détermination de
de proeftijd te bepalen. la durée maximale de la période d'essai.
B.3. In de aan het Hof voorgelegde eerste interpretatie gaat het B.3. Dans la première interprétation soumise à la Cour, la juridiction
verwijzende rechtscollege ervan uit dat voor het bepalen van de a quo considère que la rémunération à prendre en compte pour fixer la
maximumduur van de proeftijd met toepassing van artikel 67, § 2, van durée maximale de la période d'essai en application de l'article 67, §
de Arbeidsovereenkomstenwet, rekening moet worden gehouden met het 2, de la loi relative aux contrats de travail est la rémunération
reële loon op jaarbasis. annuelle réelle.
B.4. Met de regeling voor het bepalen van de maximumduur van de
proeftijd in artikel 67, § 2, van de Arbeidsovereenkomstenwet, beoogt B.4. En réglementant, à l'article 67, § 2, de la loi relative aux
de wetgever een kader te bieden voor de duur van de proeftijd die contrats de travail, la durée maximale de la période d'essai, le
tussen werkgever en bediende wordt overeengekomen in de législateur vise à encadrer la durée de la période d'essai convenue
arbeidsovereenkomst. entre l'employeur et l'employé dans le contrat de travail.
De proeftijd, in de zin van de in het geding zijnde bepaling, maakt La période d'essai, au sens de la disposition en cause, permet
het mogelijk de geschiktheid van de werknemer alsook zijn werk, zijn d'apprécier l'aptitude du travailleur ainsi que son occupation, son
integratie en zijn relatie met de hiërarchie en de andere bedienden te intégration et ses rapports avec la hiérarchie et les autres employés.
beoordelen. Uit artikel 81 van dezelfde wet blijkt dat, tijdens de proeftijd, de arbeidsovereenkomst door elk van de partijen kan worden beëindigd zonder dringende reden, mits inachtneming van een opzeggingstermijn van zeven dagen. De in het geding zijnde bepaling neemt het bedrag van het jaarloon in aanmerking als enig criterium voor het onderscheid tussen bedienden, om de maximumduur van de proeftijd te bepalen. Zij heeft tot gevolg dat deeltijdse bedienden en voltijdse bedienden die evenwaardige functies uitoefenen, gelijk worden behandeld. B.5. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet zich overigens ertegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld Il ressort de l'article 81 de la même loi que, pendant la durée de la période d'essai, il peut être mis fin au contrat de travail par chacune des parties en l'absence de motif grave, moyennant un préavis de sept jours. La disposition en cause retient comme critère unique de distinction entre les employés, pour la détermination de la durée maximale de la période d'essai, le montant de la rémunération annuelle. Elle a pour effet que les employés à temps partiel et les employés à temps plein qui exercent des fonctions d'importance équivalente sont traités de la même manière. B.5. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.6. De in het geding zijnde bepaling stelt de duur van de proeftijd vast op basis van een enkel criterium : het bedrag van het jaarloon. Zij houdt geen rekening met het feit dat het loon van een deeltijdse werknemer in de regel lager is dan dat van een voltijdse werknemer met een gelijkwaardige betrekking. Er dient te worden nagegaan of die gelijke behandeling van ongelijke situaties verantwoord is. nature des principes en cause; le principe d'égalité et de non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.6. La disposition en cause fixe la durée de la période d'essai sur la base d'un critère unique : le montant de la rémunération annuelle. Elle ne prend pas en compte le fait que la rémunération d'un travailleur à temps partiel est généralement inférieure à celle d'un travailleur à temps plein exerçant un emploi équivalent. Il convient d'examiner si ce traitement égal de situations différentes est justifié.
B.7. Voor voltijdse bedienden bestaat er over het algemeen een verband B.7. Pour les employés à temps plein, il existe habituellement une
tussen de anciënniteit, de leeftijd, het belang van de functie en het corrélation entre l'ancienneté, l'âge, l'importance de la fonction et
bedrag van het loon. Voor deeltijdse bedienden wordt het bedrag van le montant de la rémunération. Pour les employés à temps partiel, le
het loon verlaagd naar gelang van de gepresteerde tijd. Dat heeft tot montant de la rémunération est réduit en proportion du temps occupé.
gevolg dat deeltijdse bedienden een reëel loon genieten waarvan het Ceci a pour conséquence que les employés à temps partiel perçoivent un
bedrag, wat de proeftijd betreft, niet in rechtstreeks verband staat salaire réel dont le montant n'est pas en corrélation directe pour ce
met de andere hiervoor opgesomde criteria, inzonderheid het belang van qui concerne la période d'essai avec les autres critères énumérés
de functie. ci-dessus, en particulier l'importance de la fonction.
Anderzijds, zoals vermeld in B.4, heeft de proeftijd onder meer tot D'autre part, comme il a été dit en B.4, la période d'essai a pour
objectif notamment d'apprécier l'aptitude du travailleur. En
doel de bekwaamheid van de werknemer te beoordelen. Door een verschil instaurant une différence de traitement dans la détermination de la
in behandeling in te voeren bij het bepalen van de maximumduur van de durée maximale de la période d'essai entre les employés gagnant plus
proeftijd, tussen bedienden die meer of minder verdienen dan 37 721 ou moins de 37 721 euros, le législateur a souhaité permettre une
euro, heeft de wetgever een langdurigere beoordeling willen mogelijk appréciation plus longue de l'aptitude des employés qui, ayant une
maken van de bekwaamheid van bedienden die, doordat zij een hoger loon rémunération plus élevée, ont en principe des fonctions plus
hebben, in principe belangrijkere of meer technische functies hebben. importantes ou plus techniques. Cet objectif n'est pas atteint, en ce qui concerne les employés à
Dat doel wordt niet bereikt, wat de deeltijdse bedienden betreft, temps partiel, si le montant pris en compte pour la détermination de
indien het bedrag dat in aanmerking wordt genomen om de maximumduur la durée maximale de la période d'essai est la rémunération réelle de
van de proeftijd te bepalen, het werkelijke loon van die bedienden is. ces employés. D'une part, leur activité à temps partiel diminue la
Enerzijds vermindert hun deeltijdse activiteit de effectieve durée de travail effective durant la période d'essai. D'autre part,
arbeidsduur tijdens de proeftijd. Anderzijds staat het feit dat hun prendre en compte leur rémunération réelle pour déterminer la durée
werkelijke loon in aanmerking wordt genomen om de maximumduur van de maximale de la période d'essai n'est pas en corrélation directe avec
proeftijd te bepalen, niet in rechtstreeks verband met het belang van l'importance de leur fonction et conduit à imposer une durée maximale
hun functie en heeft het tot gevolg dat een kortere maximumduur wordt moins importante pour leur période d'essai. Cela contrevient ainsi
opgelegd voor hun proeftijd. Dat gaat aldus op twee manieren in tegen doublement à l'objectif poursuivi par le législateur.
het doel van de wetgever. B.8. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de décider
B.8. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever te quelles règles particulières doivent être adoptées pour déterminer la
beslissen welke bijzondere regels moeten worden aangenomen om de durée maximale de la période d'essai qui s'applique aux travailleurs à
maximumduur van de proeftijd te bepalen die moet worden toegepast op temps partiel. Mais en prenant en considération, pour la détermination
deeltijdse werknemers. Door voor het bepalen van de maximumduur van de de la durée maximale de la période d'essai, le même montant de
proeftijd hetzelfde bedrag van jaarloon in aanmerking te nemen voor rémunération annuelle pour les travailleurs à temps plein et pour les
deeltijdse werknemers en voor voltijdse werknemers, gebruikt de travailleurs à temps partiel, le législateur utilise un critère qui,
wetgever echter een criterium dat, met betrekking tot de deeltijdse en ce qui concerne les travailleurs à temps partiel, n'est pas
werknemers, niet pertinent is ten opzichte van het doel dat hij pertinent par rapport à l'objectif qu'il poursuit.
nastreeft. B.9. Hieruit volgt dat de in het geding zijnde bepaling, B.9. Il s'ensuit que la disposition en cause, interprétée en ce sens
geïnterpreteerd in die zin dat het bedrag van het jaarloon, dat als que le montant de la rémunération annuelle, qui sert de critère pour
criterium dient om de maximumduur van de proeftijd te bepalen, déterminer la durée maximale de la période d'essai, correspond à la
overeenstemt met het werkelijke loon van de bediende, zonder rekening rémunération réelle de l'employé, sans avoir égard au fait que
te houden met het feit dat die deeltijds werkt, niet bestaanbaar is celui-ci travaille à temps partiel, n'est pas compatible avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
B.10. Het Hof merkt niettemin op dat de in het geding zijnde bepaling B.10. La Cour relève toutefois que la disposition en cause est
in die zin kan worden geïnterpreteerd dat, voor een deeltijdse susceptible d'être interprétée en ce sens que, pour un employé à temps
bediende, het bedrag van het jaarloon op basis waarvan de maximumduur partiel, le montant de la rémunération annuelle permettant de
van de proeftijd kan worden bepaald, niet het bedrag van zijn déterminer la durée maximale de la période d'essai n'est pas le
werkelijke loon is, maar het bedrag van het jaarloon dat die bediende montant de sa rémunération réelle, mais le montant de la rémunération
proportioneel zou hebben gehad indien hij voltijds had gewerkt. Dat is annuelle que cet employé aurait eue proportionnellement s'il avait
overigens de interpretatie die de verwijzende rechter in de tweede travaillé à temps plein. Telle est d'ailleurs l'interprétation retenue
prejudiciële vraag in aanmerking neemt. par le juge a quo dans la seconde question préjudicielle.
B.11. In die interpretatie leidt de in het geding zijnde bepaling niet B.11. Dans cette interprétation, la disposition en cause n'entraîne
tot het in B.7 vermelde verschil in behandeling, aangezien zij toelaat pas la différence de traitement mentionnée en B.7 puisqu'elle permet
het belang van de door een deeltijds werkende bediende uitgeoefende de prendre en compte l'importance de la fonction exercée par les
functie in aanmerking te nemen om de maximumduur van de proeftijd te employés travaillant à temps partiel pour déterminer la durée maximale
bepalen die op hem kan worden toegepast. Zij is dus niet onbestaanbaar de la période d'essai qui peut leur être appliquée. Elle n'est donc
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Geïnterpreteerd in die zin dat het bedrag van het jaarloon, dat als - Interprété en ce sens que le montant de la rémunération annuelle,
criterium dient om de maximumduur van de proeftijd te bepalen, qui sert de critère pour déterminer la durée maximale de la période
overeenstemt met het werkelijke loon van de bediende zonder rekening d'essai, correspond à la rémunération réelle de l'employé, sans avoir
te houden met het feit dat die voltijds of deeltijds werkt, schendt égard au fait que celui-ci travaille à temps plein ou à temps partiel,
artikel 67, § 2, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de l'article 67, § 2, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats
arbeidsovereenkomsten, zoals het van kracht was op het ogenblik van de de travail, tel qu'il était en vigueur au moment des faits, viole les
feiten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
- Geïnterpreteerd in die zin dat het erin vermelde bedrag van het - Interprété en ce sens que le montant de la rémunération annuelle qui
jaarloon datgene is van een bediende die voltijds werkt en dat ten y est mentionné est celui d'un employé travaillant à temps plein et
aanzien van een bediende die deeltijds werkt, dat bedrag datgene is qu'à l'égard d'un employé travaillant à temps partiel, ce montant est
van het jaarloon dat die bediende proportioneel zou hebben gehad celui de la rémunération annuelle que cet employé aurait eue
indien hij voltijds had gewerkt, schendt artikel 67, § 2, van de wet proportionnellement s'il avait travaillé à temps plein, l'article 67,
van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, zoals het van § 2, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, tel
kracht was op het ogenblik van de feiten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. qu'il était en vigueur au moment des faits, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 23 november 2017. la Cour constitutionnelle, le 23 novembre 2017.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^