Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 129/2017 van 9 november 2017 Rolnummers 6510, 6511 en 6512 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 4, 6, 34, 43/4 en 43/8 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelin Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 129/2017 van 9 november 2017 Rolnummers 6510, 6511 en 6512 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 4, 6, 34, 43/4 en 43/8 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelin Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 129/2017 du 9 novembre 2017 Numéros du rôle : 6510, 6511 et 6512 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 4, 6, 34, 43/4 et 43/8 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les établi La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 129/2017 van 9 november 2017 Extrait de l'arrêt n° 129/2017 du 9 novembre 2017
Rolnummers 6510, 6511 en 6512 Numéros du rôle : 6510, 6511 et 6512
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 4, 6, 34, En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 4, 6,
43/4 en 43/8 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de 34, 43/4 et 43/8 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les
weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de paris, les établissements de jeux de hasard et la protection des
spelers, gesteld door de Raad van State. joueurs, posées par le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arresten nrs. 235.744, 235.746 en 235.745 van 13 september 2016 in Par arrêts nos 235.744, 235.746 et 235.745 du 13 septembre 2016 en
zake de nv « Rocoluc » tegen de Kansspelcommissie, waarvan de cause de la SA « Rocoluc » contre la Commission des jeux de hasard,
expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen op 21 september dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour le 21
2016, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : septembre 2016, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle
« Schendt de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de weddenschappen, suivante : « La loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les
de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, met name de établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs,
notamment ses articles 4, 6, 34, 43/4 et 43/8, viole-t-elle les
artikelen 4, 6, 34, 43/4 en 43/8 ervan, de artikelen 10 en 11 van de articles 10 et 11 de la Constitution interprétée en ce sens qu'elle
Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat zij het een of meerdere
houders mogelijk zou maken om verschillende aanvullende vergunningen permettrait à un ou plusieurs titulaires de cumuler plusieurs licences
van onderscheiden klassen (A+, B+ en F1+) voor de exploitatie van supplémentaires de classes distinctes (A+, B+ et F1+) pour
kansspelen te cumuleren via een en dezelfde domeinnaam (en de daaraan l'exploitation de jeux de hasard via un seul et même nom de domaine
verbonden URL's), terwijl een dergelijke cumulatie niet wordt (et les URL associées), alors qu'un tel cumul n'est pas autorisé dans
toegestaan ten aanzien van de vergunninghouders A, B of F1, die geen le chef des titulaires de licences A, B ou F1, lesquels ne peuvent pas
kansspelinrichtingen van onderscheiden klassen op een en dezelfde exploiter des établissements de jeux de hasard de classes distinctes
fysieke plaats mogen exploiteren ? ». en un seul et même lieu physique ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6510, 6511 en 6512 van de rol Ces affaires, inscrites sous les numéros 6510, 6511 et 6512 du rôle de
van het Hof, werden samengevoegd. la Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 4, 6, B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 4, 6, 34, 43/4
34, 43/4 en 43/8 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de et 43/8 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les
weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs. La Cour
spelers. Het Hof wordt verzocht die bepalingen te onderzoeken in est invitée à examiner ces dispositions en ce qu'elles permettraient à
zoverre zij het een of meer houders mogelijk zouden maken om un ou plusieurs titulaires de cumuler plusieurs licences
verschillende aanvullende vergunningen van onderscheiden klassen voor supplémentaires de classes distinctes pour l'exploitation de jeux de
de exploitatie van kansspelen te cumuleren via een en dezelfde hasard via un seul et même nom de domaine (et les URL associées) alors
domeinnaam (en de daaraan verbonden URL's), terwijl zij het niet qu'elles ne permettraient pas de cumuler plusieurs licences de classes
mogelijk zouden maken om verschillende vergunningen van onderscheiden
klassen te cumuleren voor de exploitatie van kansspelen op een en distinctes pour l'exploitation de jeux de hasard dans le monde réel en
dezelfde fysieke plaats in de reële wereld. un seul et même lieu physique.
B.1.2. Artikel 4 van de wet van 7 mei 1999 verbiedt de exploitatie van B.1.2. L'article 4 de la loi du 7 mai 1999 interdit l'exploitation de
kansspelen zonder voorafgaande vergunning van de Kansspelcommissie. jeux de hasard sans licence préalablement octroyée par la Commission
Die bepaling stelt dus het principe in volgens hetwelk het uitbaten des jeux de hasard. Cette disposition établit donc le principe selon
van kansspelen a priori verboden is, waarbij uitzonderingen echter lequel l'exploitation de jeux de hasard est a priori interdite, des
kunnen worden toegestaan via een stelsel van vergunningen (Parl. St., exceptions pouvant toutefois être prévues par un système de licences
Kamer, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4). (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4).
B.1.3. Bij artikel 6 van dezelfde wet worden de kansspelinrichtingen B.1.3. L'article 6 de la même loi répartit les établissements de jeux
in vier klassen ingedeeld : de hasard en quatre classes :
- klasse I groepeert de casino's, - la classe I groupe les casinos,
- klasse II groepeert de speelautomatenhallen, - la classe II groupe les salles de jeux automatiques,
- klasse III groepeert de drankgelegenheden, - la classe III groupe les débits de boissons,
- klasse IV groepeert de plaatsen bestemd voor het aannemen van weddenschappen. - la classe IV groupe les endroits destinés à l'engagement de paris.
Die bepaling voorziet in de beperking van het aantal inrichtingen die Cette disposition prévoit la limitation du nombre d'établissements
onder de klassen I, II en IV vallen. relevant des classes I, II et IV.
Artikel 34 van dezelfde wet legt het maximumaantal inrichtingen klasse L'article 34 de la même loi fixe le nombre maximal d'établissements de
II vast alsook de voorwaarden voor de exploitatie ervan. classe II ainsi que les conditions de leur exploitation.
Artikel 43/4 van dezelfde wet bepaalt de inrichtingen die onder klasse L'article 43/4 de la même loi définit les établissements relevant de
IV vallen en legt de voorwaarden voor de exploitatie ervan vast. la classe IV et fixe les conditions de leur exploitation.
B.1.4. Krachtens artikel 25 van dezelfde wet is een vergunning A nodig B.1.4. En vertu de l'article 25 de la même loi, une licence A est
voor de exploitatie van een inrichting klasse I, is een vergunning B nécessaire pour l'exploitation d'un établissement de classe I, une
nodig voor de exploitatie van een inrichting klasse II en is een licence B est nécessaire pour l'exploitation d'un établissement de
vergunning F1 nodig voor de exploitatie van de inrichting van classe II et une licence F1 est nécessaire pour l'exploitation de
weddenschappen. l'organisation de paris.
B.1.5. Artikel 43/8 van dezelfde wet bepaalt : B.1.5. L'article 43/8 de la même loi dispose :
« § 1. De commissie kan, aan een vergunninghouder klasse A, B of F1 « § 1er. La commission peut octroyer à un titulaire d'une licence de
maximaal één aanvullende vergunning toekennen, respectievelijk A+, B+ classe A, B ou F1, au maximum une licence supplémentaire,
en F1+, voor het uitbaten van kansspelen via respectivement A+, B+ et F1+, pour l'exploitation de jeux de hasard
informatiemaatschappij-instrumenten. De aanvullende vergunning kan via des instruments de la société de l'information. La licence
enkel betrekking hebben op de uitbating van spelen van dezelfde aard supplémentaire ne peut porter que sur l'exploitation des jeux de même
als deze die in de reële wereld aangeboden worden nature que ceux offerts dans le monde réel.
[...] ». [...] ».
B.2.1. Het verwijzende rechtscollege interpreteert de wet van 7 mei B.2.1. La juridiction a quo interprète la loi du 7 mai 1999 comme ne
1999 in die zin dat zij het niet mogelijk maakt verscheidene
vergunningen van onderscheiden klassen voor de exploitatie van permettant pas de cumuler plusieurs licences de classes distinctes
kansspelen en weddenschappen in de reële wereld te cumuleren. pour l'exploitation de jeux de hasard et de paris dans le monde réel.
B.2.2. Uit het voormelde artikel 43/8 volgt dat de aanvullende B.2.2. Il résulte de l'article 43/8 précité que les licences
vergunningen A+, B+ en F1+, die nodig zijn om onlinekansspelen op supplémentaires A+, B+ et F1+, nécessaires pour exploiter des jeux de
internet uit te baten, slechts kunnen worden toegekend aan personen hasard en ligne sur internet, ne peuvent être octroyées qu'à des
die reeds vergunninghouder klasse A, B of F1 zijn, dat die personen personnes qui sont déjà titulaires d'une licence de classe A, B ou F1,
slechts een enkele aanvullende vergunning kunnen verkrijgen en dat die que ces personnes ne peuvent obtenir qu'une seule licence
enkel betrekking kan hebben op de uitbating van spelen van dezelfde supplémentaire et que celle-ci ne peut porter que sur l'exploitation
aard als die welke zij reeds in de reële wereld aanbieden. de jeux de même nature que ceux qu'elles offrent déjà dans le monde réel.
B.2.3. Daaruit dient te worden afgeleid dat, indien het niet is B.2.3. Il faut en déduire que, s'il n'est pas autorisé de cumuler
toegestaan verscheidene vergunningen van onderscheiden klassen voor de plusieurs licences de classes distinctes pour l'exploitation de jeux
uitbating van kansspelen in de reële wereld te cumuleren, het, voor de hasard dans le monde réel, il n'est pas non plus possible de
dezelfde houder, evenmin mogelijk is verscheidene vergunningen van cumuler, dans le chef du même titulaire, plusieurs licences de classes
onderscheiden klassen voor de uitbating van onlinekansspelen te distinctes pour l'exploitation de jeux de hasard en ligne.
cumuleren. B.2.4. In zoverre daarbij aan het Hof een vraag wordt gesteld over de B.2.4. Dans la mesure où elle interroge la Cour au sujet des
voormelde bepalingen in zoverre zij het « een houder » mogelijk zouden dispositions précitées en ce qu'elles permettraient « à un titulaire »
maken om verschillende aanvullende vergunningen van de onderscheiden de cumuler plusieurs licences supplémentaires de classes distinctes
klassen A+, B+ of F1+ te cumuleren, behoeft de prejudiciële vraag geen A+, B+ ou F1+, la question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
antwoord. B.3. Uit de memories van de tussenkomende partijen blijkt echter dat B.3. Il ressort toutefois des mémoires des parties intervenantes que
meerdere verschillende vergunninghouders A+, B+ en F1+ akkoorden plusieurs titulaires différents de licences A+, B+ et F1+ ont conclu
hebben gesloten om op dezelfde internetsite (een enkele domeinnaam en des accords pour proposer, sur le même site internet (un seul nom de
eenzelfde daaraan verbonden URL) spelen en weddenschappen aan te domaine et une même URL associée), des jeux et paris relevant de
bieden die onder verschillende klassen vallen. De prejudiciële vraag différentes classes. La question préjudicielle doit donc être comprise
moet dus in die zin worden begrepen dat zij de situatie beoogt van comme visant la situation de plusieurs titulaires distincts cumulant,
verscheidene onderscheiden houders die samen verscheidene aanvullende ensemble, plusieurs licences supplémentaires de classes différentes et
vergunningen van verschillende klassen cumuleren en dezelfde
domeinnaam en dezelfde daaraan verbonden URL exploiteren om online op exploitant le même nom de domaine et la même URL associée pour
een gemeenschappelijke internetsite spelen en weddenschappen aan te proposer des jeux et paris relevant de classes différentes en ligne
bieden die onder verschillende klassen vallen. sur un site internet commun.
B.4.1. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid te onderzoeken van de B.4.1. La Cour est invitée à examiner la compatibilité des
voormelde bepalingen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in dispositions précitées avec les articles 10 et 11 de la Constitution
zoverre de cumulatie van de uitbating van verscheidene aanvullende en ce que le cumul de l'exploitation de plusieurs licences
vergunningen van de onderscheiden klassen A+, B+ of F1+ op dezelfde supplémentaires de classes distinctes A+, B+ ou F1+ sur le même nom de
domeinnaam, dus op dezelfde internetsite, zou zijn toegestaan terwijl domaine, donc sur le même site internet, serait autorisé alors que le
de cumulatie van de uitbating van verscheidene vergunningen van de cumul de l'exploitation de plusieurs licences de classes distinctes A,
onderscheiden klassen A, B of F1 op dezelfde fysieke plaats verboden B ou F1 dans le même lieu physique est interdit.
is. B.4.2. Het Hof antwoordt op de prejudiciële vraag in de interpretatie B.4.2. La Cour répond à la question préjudicielle dans
van de in het geding zijnde bepalingen die door de verwijzende rechter l'interprétation des dispositions en cause retenue par le juge a quo
in aanmerking is genomen, volgens welke de verbodsbepalingen die de selon laquelle les interdictions régissant l'exploitation des jeux de
exploitatie van de kansspelen en de weddenschappen in de reële wereld hasard et de paris dans le monde réel ne sont pas applicables à leur
regelen, niet van toepassing zijn op de exploitatie ervan via de exploitation par les instruments de la société de l'information.
informatiemaatschappij-instrumenten.
B.5. In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad betoogt, belet de B.5. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, la
omstandigheid dat de vergunninghouders klasse A+, B+ of F1+ circonstance que les titulaires de licences de classes A+, B+ ou F1+
noodzakelijkerwijs ook vergunninghouders klasse A, B of F1 zijn, het sont nécessairement également titulaires d'une licence de classe A, B
Hof niet de situatie van de exploitanten van spelen en weddenschappen ou F1 n'empêche pas la Cour de comparer la situation des exploitants
wanneer zij enkel in de reële wereld actief zijn en die van de de jeux et paris lorsqu'ils ne sont actifs que dans le monde réel et
exploitanten van spelen en weddenschappen die zowel in de reële wereld celle des exploitants de jeux et paris lorsqu'ils développent leurs
als via de informatiemaatschappij-instrumenten hun activiteiten activités dans le monde réel et via les instruments de la société de
ontwikkelen, met elkaar te vergelijken. l'information.
B.6.1. Ten aanzien van de doelstellingen die door de wetgever werden B.6.1. Les objectifs poursuivis par le législateur lorsqu'il a
nagestreefd toen hij probeerde de spelen en weddenschappen te entrepris de réglementer les jeux et paris sont ainsi commentés dans
reglementeren, is in de memorie van toelichting bij het ontwerp van
wet van 10 januari 2010 « tot wijziging van de wetgeving inzake l'exposé des motifs du projet de loi du 10 janvier 2010 « portant
kansspelen » toegelicht : modification de la législation relative aux jeux de hasard » :
« De regulering van de kansspelen is gebaseerd op de ' « La régulation des jeux de hasard est basée sur l'' idée de
kanalisatiegedachte '. Om te voldoen aan de klaarblijkelijke canalisation '. Pour satisfaire le besoin manifeste du jeu chez les
speelbehoefte van de mens wordt het illegale aanbod bestreden door het personnes, l'offre illégale est combattue par l'autorisation d'une
toelaten van een ' beperkt ' legaal spelaanbod. offre de jeux légale ' limitée '.
Het reguleren van illegale kansspelen draagt bij tot het beteugelen La régulation des jeux de hasard illégaux contribue à réfréner la
van deelneming aan kansspelen en is een geschikt en proportioneel participation aux jeux de hasard et est un moyen adapté et
middel om de aan het kansspelbeleid ten grondslag liggende proportionné pour atteindre les objectifs qui constituent la base de
doelstellingen te bereiken. Door het legale aanbod te beperken komt la politique en matière de jeux de hasard. En limitant l'offre légale,
men tegemoet aan één van de pijlers van het kansspelbeleid zijnde de on répond à l'un des piliers de cette politique, à savoir la
bescherming van de speler tegen gokverslaving. protection du joueur contre l'addiction au jeu.
[...] [...]
Het voorontwerp vertrekt zoals de wet van 7 mei 1999 van het principe Comme la loi du 7 mai 1999, le projet de loi part du principe que
dat het uitbaten van kansspelen a priori verboden is. Uitzonderingen l'exploitation de jeux de hasard est a priori interdite. Des
kunnen worden toegestaan door een stelsel van vergunningen. Het exceptions peuvent toutefois être prévues par un système de licences.
principiële exploitatieverbod blijft als uitgangspunt gehandhaafd, met L'interdiction d'exploitation de principe est maintenue comme point de
als gevolg dat het verlenen van vergunningen slechts in beperkte mate départ, avec la conséquence que l'octroi de licences n'est permis que
binnen de door de wet voorziene grenzen kan toegelaten worden » (Parl. dans une mesure réduite compte tenu des limites prévues par la loi. »
St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4). (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1992/001, p. 4).
B.6.2. Er is in verband met de regulering van de kansspelen en B.6.2. Au sujet de la régulation des jeux de hasard et paris exploités
weddenschappen die via de informatiemaatschappij-instrumenten worden via les instruments de la société de l'information, il est précisé :
uitgebaat, gepreciseerd :
« Dergelijk doeltreffend controlebeleid is enkel mogelijk door de « Une telle politique de contrôle efficace n'est possible que si l'on
online spelen voor te behouden aan zij die ook in de reële wereld de réserve les jeux en ligne à ceux qui exploitent les jeux de hasard
kansspelen uitbaten waarbij de creatie van een extra aanbod aan online dans le monde réel également, ce qui évite la création d'une offre
spelen wordt vermeden. supplémentaire de jeux en ligne.
Enkel de entiteiten die in de reële wereld over een vergunning A, B of Seules les entités qui disposent d'une licence A, B ou F1 dans le
F1 beschikken, kunnen deze zelfde activiteiten aanbieden in de virtuele wereld. De spelen die zij via internet aanbieden moeten van dezelfde aard zijn als deze die in de reële wereld aangeboden worden. Zo zal een casinouitbater met een aanvullende vergunning enkel casinospelen via internet mogen aanbieden en bijvoorbeeld geen weddenschappen. Enkel de vergunninghouders F1 die de weddenschappen inrichten kunnen maximaal over één aanvullende vergunning beschikken. Deze vergunning kan alleen maar betrekking hebben op het inrichten van online weddenschappen van dezelfde aard als deze die ze in de reële wereld aanbieden. monde réel peuvent offrir ce type d'activité dans le monde virtuel. Les jeux qu'ils offrent via Internet doivent être de même nature que ceux qui sont offerts dans le monde réel. Ainsi, un exploitant de casino qui dispose d'une licence supplémentaire ne pourra offrir que des jeux de casino via Internet et non des paris, par exemple. Seuls les détenteurs d'une licence F1 qui organisent des paris peuvent disposer au maximum d'une licence complémentaire. Cette licence complémentaire ne peut porter que sur l'organisation de paris en ligne de même nature que ceux qu'ils offrent dans le monde réel.
Het voorgestelde beleid beoogt de expansie van online kansspelen te La politique proposée vise à lutter contre l'expansion des jeux de
bestrijden » (ibid., p. 10). hasard en ligne » (ibid., p. 10).
B.7. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op het
reële of virtuele karakter van het aanbod van kansspelen en
weddenschappen. Terwijl in de reële wereld spelen en weddenschappen B.7. La différence de traitement en cause repose sur le caractère réel
van verschillende aard niet op dezelfde fysieke plaats mogen worden ou virtuel de l'offre de jeux de hasard et de paris. Alors que dans le
aangeboden, hetgeen de spelers die verschillende spelen willen spelen en weddenschappen willen aangaan ertoe verplicht zich naar verscheidene plaatsen te begeven, mogen diezelfde spelen en weddenschappen op dezelfde internetsite (zelfde domeinnaam en zelfde URL) worden aangeboden, hetgeen de speler de mogelijkheid biedt spelen die onder verschillende klassen vallen te spelen en weddenschappen aan te gaan zonder met verschillende sites een verbinding te moeten maken. B.8.1. Een dergelijk criterium is objectief. Het Hof dient nog te onderzoeken of het relevant is ten opzichte van de door de wetgever nagestreefde doelstelling. B.8.2. De regulering van kansspelen en de beperking van het aanbod strekken ertoe de spelers te beschermen, met name tegen de risico's van verslaving die inherent zijn aan dat soort activiteit. Het verbod om verschillende soorten spelen en weddenschappen op dezelfde fysieke plaats aan te bieden draagt bij tot de bescherming van de spelers, aangezien het hen ertoe verplicht zich te verplaatsen om toegang te hebben tot andere spelen of weddenschappen. Het heeft ook tot gevolg te vermijden dat de spelers in verleiding worden gebracht om andere spelen te spelen dan die welke zij van plan waren te spelen of weddenschappen aan te gaan terwijl zij dat niet van plan waren, aangezien zij niet rechtstreeks worden geconfronteerd met een aanbod dat zij niet hadden gezocht. B.8.3. Die doelstellingen zijn ook die welke door de wetgever werden monde réel, des jeux et des paris de nature différente ne peuvent être offerts dans le même lieu physique, ce qui oblige les joueurs qui veulent jouer à des jeux différents et placer des paris à se déplacer en plusieurs endroits, ces mêmes jeux et paris peuvent être offerts sur le même site internet (même nom de domaine et même URL), ce qui permet au joueur de jouer à des jeux relevant de classes différentes et de placer des paris sans devoir se connecter à des sites différents. B.8.1. Un tel critère est objectif. La Cour doit encore examiner s'il est pertinent par rapport à l'objectif poursuivi par le législateur. B.8.2. La régulation de jeux de hasard et la limitation de l'offre visent à protéger les joueurs, notamment contre les risques d'assuétude inhérents à ce type d'activité. L'interdiction d'offrir divers types de jeux et paris dans le même endroit physique contribue à la protection des joueurs, dès lors qu'elle les oblige à se déplacer pour accéder à d'autres jeux ou paris. Elle a également pour effet d'éviter que les joueurs ne soient tentés de jouer à d'autres jeux que ceux auxquels ils avaient l'intention de jouer ou de placer des paris alors qu'ils n'en avaient pas l'intention, puisqu'ils ne sont pas directement confrontés avec une offre qu'ils n'avaient pas recherchée. B.8.3. Ces objectifs sont également ceux qui étaient poursuivis par le
nagestreefd toen hij probeerde de onlinespelen en -weddenschappen te législateur lorsqu'il a entrepris de réguler les jeux et paris en
reguleren. Het is derhalve niet pertinent de cumulatie toe te staan ligne. Il n'est dès lors pas pertinent d'autoriser le cumul de l'offre
van het aanbod van verscheidene soorten spelen en weddenschappen op de plusieurs types de jeux et de paris sur un même site internet,
eenzelfde internetsite, waarbij een unieke domeinnaam en een daaraan
verbonden unieke URL worden gebruikt, terwijl een dergelijke cumulatie utilisant un nom de domaine unique et une URL unique associée, alors
in de reële wereld verboden is. Zoals de tussenkomende partijen qu'un tel cumul est interdit dans le monde réel. Il est vrai, ainsi
opmerken, is het waar dat het zeer eenvoudig is zich in de virtuele que le relèvent les parties intervenantes, qu'il est très aisé de se
wereld van de ene naar de andere site te begeven en dat het déplacer dans le monde virtuel d'un site à l'autre et qu'il est facile
gemakkelijk is op eenzelfde computer gelijktijdig verscheidene d'ouvrir simultanément plusieurs pages internet sur un même
internetpagina's te openen, zodat het cumulatieverbod in de virtuele ordinateur, de sorte que l'interdiction de cumul dans le monde virtuel
wereld niet dezelfde draagwijdte of hetzelfde gevolg heeft als het n'a pas la même portée ou le même effet que l'interdiction de cumul
cumulatieverbod in de reële wereld. Dat neemt niet weg dat de dans le monde réel. Il n'en demeure pas moins que l'obligation de
verplichting om verscheidene sites te moeten openen en zich telkens devoir ouvrir plusieurs sites et de devoir à chaque fois s'identifier
opnieuw te moeten identificeren voor de speler een rem kan vormen. à nouveau peut constituer un frein pour le joueur. Par ailleurs,
Daarenboven maakt het verbod om spelen en weddenschappen die onder l'interdiction de proposer des jeux et paris relevant de classes
verschillende klassen vallen op dezelfde internetsite aan te bieden
het mogelijk het risico te verminderen dat de speler geconfronteerd différentes sur le même site internet permet de diminuer le risque que
wordt met een aanbod dat hij niet heeft gezocht. le joueur soit confronté à une offre qu'il n'a pas recherchée.
B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. In B.9. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. En ce
zoverre zij de cumulatie van verschillende aanvullende vergunningen qu'elle n'interdit pas le cumul de plusieurs licences supplémentaires
van onderscheiden klassen (A+, B+ en F1+) voor de exploitatie van de classes distinctes (A+, B+ et F1+) pour l'exploitation de jeux de
kansspelen en weddenschappen via een en dezelfde domeinnaam en de hasard et de paris via un seul et même nom de domaine et les URL
daaraan verbonden URL's niet verbiedt, is de wet van 7 mei 1999 op de associées, la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les paris, les
kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs n'est
bescherming van de spelers niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 pas compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
van de Grondwet.
B.10.1. Een van de tussenkomende partijen verzoekt het Hof in uiterst B.10.1. Une des parties intervenantes demande à la Cour, à titre tout
ondergeschikte orde de gevolgen te handhaven van de bepalingen waarvan à fait subsidiaire, de maintenir les effets des dispositions dont elle
het de ongrondwettigheid zou vaststellen. constaterait l'inconstitutionnalité.
B.10.2. De handhaving van de gevolgen dient als een uitzondering op de B.10.2. Le maintien des effets doit être considéré comme une exception
declaratoire aard van het in het prejudicieel contentieux gewezen à la nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel.
arrest te worden beschouwd. Alvorens te beslissen de gevolgen van de Avant de décider de maintenir les effets des dispositions en cause, la
in het geding zijnde bepalingen te handhaven, moet het Hof vaststellen
dat het voordeel dat uit de niet gemoduleerde vaststelling van Cour doit constater que l'avantage découlant du constat
ongrondwettigheid voortvloeit, buiten verhouding staat tot de d'inconstitutionnalité non modulé est disproportionné par rapport à la
verstoring die zij voor de rechtsorde met zich zou meebrengen, wat te perturbation que celui-ci impliquerait pour l'ordre juridique, ce qui
dezen niet het geval is. n'est pas le cas en l'espèce.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
In zoverre zij de cumulatie van verschillende aanvullende vergunningen En ce qu'elle n'interdit pas le cumul de plusieurs licences
van onderscheiden klassen (A+, B+ en F1+) voor de exploitatie van supplémentaires de classes distinctes (A+, B+ et F1+) pour
kansspelen en weddenschappen via een en dezelfde domeinnaam en de l'exploitation de jeux de hasard et de paris via un seul et même nom
daaraan verbonden URL's niet verbiedt, schendt de wet van 7 mei 1999 de domaine et les URL associées, la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de
op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de hasard, les paris, les établissements de jeux de hasard et la
bescherming van de spelers de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. protection des joueurs viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 9 november 2017. la Cour constitutionnelle, le 9 novembre 2017.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^