← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 121/2017 van 19 oktober 2017 Rolnummer 6528 In zake : de
prejudiciële vragen over de artikelen 9, 46 en 47 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 25 mei
2012 betreffende de preventie en bestrijding van doping Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J.
Spreutels, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 121/2017 van 19 oktober 2017 Rolnummer 6528 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 9, 46 en 47 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 25 mei 2012 betreffende de preventie en bestrijding van doping Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) | Extrait de l'arrêt n° 121/2017 du 19 octobre 2017 Numéro du rôle : 6528 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 9, 46 et 47 du décret de la Communauté flamande du 25 mai 2012 relatif à la prévention et la lutte contre La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges A. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 121/2017 van 19 oktober 2017 | Extrait de l'arrêt n° 121/2017 du 19 octobre 2017 |
Rolnummer 6528 | Numéro du rôle : 6528 |
In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 9, 46 en 47 van het | En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 9, 46 |
decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 25 mei 2012 betreffende de | et 47 du décret de la Communauté flamande du 25 mai 2012 relatif à la |
preventie en bestrijding van doping in de sport, gesteld door het Hof | prévention et la lutte contre le dopage dans le sport, posées par la |
van Beroep te Gent. | Cour d'appel de Gand. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de | composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges A. |
rechters A. Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, | Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du |
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président E. De Groot, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij arrest van 19 oktober 2016 in zake het openbaar ministerie tegen | Par arrêt du 19 octobre 2016 en cause du ministère public contre S.M. |
S.M. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | |
ingekomen op 28 oktober 2016, heeft het Hof van Beroep te Gent de | et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 28 |
octobre 2016, la Cour d'appel de Gand a posé les questions | |
volgende prejudiciële vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
1. « Schendt artikel 9 (de verboden lijst zoals opgenomen in het | 1. « L'article 9 (la liste des substances et méthodes interdites telle |
ministerieel besluit van 27 november 2013 houdende vaststelling van de | qu'elle est contenue dans l'arrêté ministériel du 27 novembre 2013 |
établissant la liste des substances et méthodes interdites, M.B. 9 | |
verboden lijst, BS 9 december 2013, 97492 (verboden lijst ogenblik van | décembre 2013, 97492 (liste des substances et méthodes interdites au |
de feiten)) juncto 46 en 47 van het decreet van 13 juli 2007 inzake | moment des faits)) combiné avec les articles 46 et 47 du décret du 13 |
juillet 2007 relatif à la pratique du sport dans le respect des | |
medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening, geïnterpreteerd in | impératifs de santé et d'éthique, interprété en ce sens que, par suite |
die zin dat door deze artikelen een sporter die tuchtrechtelijk | de ces articles, un sportif qui fait l'objet de poursuites |
vervolgd wordt en definitief veroordeeld wordt voor substanties die | disciplinaires et est définitivement condamné en raison de substances |
zowel verboden zijn ingevolge de verboden lijst, als bedoeld in | qui sont interdites tant par suite de la liste des substances et |
artikel 9 van het Antidopingdecreet van 25 mei 2012 (bepaald in het | méthodes interdites, visée à l'article 9 du décret antidopage du 25 |
ministerieel besluit van 27 november 2013 houdende vaststelling van de | mai 2012 (établie par l'arrêté ministériel du 27 novembre 2013 |
établissant la liste des substances et méthodes interdites, M.B. 9 | |
verboden lijst, BS 9 december 2013, 97492 (verboden lijst ogenblik van | décembre 2013, 97492 (liste des substances et méthodes interdites au |
de feiten)) [...] als verboden zijn ingevolge de drugwet, niet langer | moment des faits)), que par suite de la loi relative aux drogues, ne |
strafrechtelijk vervolgd kan worden door het Openbaar Ministerie en | peut plus être poursuivi pénalement par le ministère public et être |
gestraft kan worden door de rechtbanken op basis van de drugwet en het | puni par les tribunaux sur la base de la loi relative aux drogues et |
KB 1974, de regels die door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld | de l'arrêté royal de 1974, viole-t-il les règles qui sont établies par |
voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de | la Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer les |
Gemeenschappen en de Gewesten, in zoverre de toepassing ervan de | compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions, en |
residuaire bevoegdheid van de federale wetgever in het gedrang brengt | ce que l'application de cette disposition porte atteinte à la |
? »; | compétence résiduelle du législateur fédéral ? »; |
2. « Schendt artikel 9 (de verboden lijst zoals opgenomen in het | 2. « L'article 9 (la liste des substances et méthodes interdites telle |
ministerieel besluit van 27 november 2013 houdende vaststelling van de | qu'elle est contenue dans l'arrêté ministériel du 27 novembre 2013 |
établissant la liste des substances et méthodes interdites, M.B. 9 | |
verboden lijst, BS 9 december 2013, 97492 (verboden lijst ogenblik van | décembre 2013, 97492 (liste des substances et méthodes interdites au |
moment des faits)) combiné avec les articles 46 et 47 du décret | |
de feiten)) juncto 46 en 47 van het Antidopingdecreet van 25 mei 2012, | antidopage du 25 mai 2012, interprété en ce sens que, par suite de ces |
geïnterpreteerd in die zin dat door deze artikelen een sporter die | articles, un sportif qui fait l'objet de poursuites disciplinaires et |
tuchtrechtelijk vervolgd wordt en definitief veroordeeld wordt voor | est définitivement condamné en raison de substances qui sont |
substanties die zowel verboden zijn ingevolge de verboden lijst, als | interdites tant par suite de la liste des substances et méthodes |
bedoeld in artikel 9 van voormeld decreet (opgenomen in het | interdites, visée à l'article 9 du décret précité (établie par |
ministerieel besluit van 27 november 2013 houdende vaststelling van de | l'arrêté ministériel du 27 novembre 2013 établissant la liste des |
verboden lijst, BS 9 december 2013, 97492 (verboden lijst ogenblik van | substances et méthodes interdites, M.B. 9 décembre 2013, 97492 (liste |
des substances et méthodes interdites au moment des faits)), que par | |
de feiten)) [...] als verboden zijn ingevolge de drugwet, niet langer | suite de la loi relative aux drogues, ne peut plus être poursuivi |
strafrechtelijk vervolgd kan worden door het Openbaar Ministerie en | pénalement par le ministère public et être puni par les tribunaux sur |
gestraft kan worden door de rechtbanken op basis van de drugwet, de | la base de la loi relative aux drogues, viole-t-il les articles 10 et |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet terwijl rechtsonderhorigen die niet | 11 de la Constitution, alors que les justiciables qui ne sont pas |
aan een tuchtregime onderworpen zijn wel strafrechtelijk kunnen worden | soumis à un régime disciplinaire peuvent faire l'objet de poursuites |
vervolgd voor hetzelfde misdrijf ? ». | pénales pour la même infraction ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen | Quant aux dispositions en cause |
B.1. De eerste prejudiciële vraag verwijst naar de artikelen 9, 46 en | B.1. La première question préjudicielle se réfère aux articles 9, 46 |
47 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 13 juli 2007 inzake | et 47 du décret de la Communauté flamande du 13 juillet 2007 relatif à |
de medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening. Uit de inhoud van | la pratique du sport dans le respect des impératifs de santé et |
d'éthique. Il ressort néanmoins du contenu des deux questions | |
beide prejudiciële vragen en uit de verwijzingsbeslissing blijkt | préjudicielles et de la décision de renvoi qu'il s'agit d'une erreur |
evenwel dat het om een materiële vergissing gaat en dat de verwijzende | matérielle et que le juge a quo visait, comme dans la seconde question |
rechter, net zoals in de tweede prejudiciële vraag, de artikelen 9, 46 | préjudicielle, les articles 9, 46 et 47 du décret de la Communauté |
en 47 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 25 mei 2012 | flamande du 25 mai 2012 relatif à la prévention et la lutte contre le |
betreffende de preventie en bestrijding van doping in de sport (hierna | dopage dans le sport (ci-après : le décret antidopage). Cette erreur |
: Antidopingdecreet) bedoelt. Die materiële vergissing verantwoordt | matérielle ne justifie pas que la première question préjudicielle soit |
niet dat de eerste prejudiciële vraag onontvankelijk zou worden | déclarée irrecevable, comme le demande le Conseil des ministres en |
verklaard zoals de Ministerraad in hoofdorde vraagt. Zijn argumentatie | ordre principal. L'argumentation subsidiaire de celui-ci démontre en |
in ondergeschikte orde toont immers aan dat hij op pertinente wijze | effet qu'il a pu développer ses arguments de manière pertinente. |
zijn argumenten heeft kunnen ontwikkelen. | |
B.2.1. Artikel 9 van het Antidopingdecreet bepaalt : | B.2.1. L'article 9 du décret antidopage dispose : |
« De regering stelt de verboden lijst vast ». | « Le Gouvernement flamand arrête la liste des interdictions ». |
Die lijst van verboden stoffen was op het ogenblik van de in het | Au moment des faits en cause, qui se sont déroulés au cours de la |
geding zijnde feiten, die plaatsvonden in de periode van 1 januari | période du 1er janvier 2014 au 1er mai 2014, cette liste de substances |
2014 tot en met 1 mei 2014, opgenomen in het ministerieel besluit van | interdites avait été définie par l'arrêté ministériel du 27 novembre |
27 november 2013 houdende vaststelling van de verboden lijst. | 2013 établissant la liste des substances et méthodes interdites. |
B.2.2. Artikel 46 van het Antidopingdecreet, vóór de wijziging ervan | B.2.2. Avant sa modification par l'article 29 du décret du 4 décembre |
bij artikel 29 van het decreet van 4 december 2015 « tot wijziging van | 2015 « modifiant divers décrets, en ce qui concerne l'intégration de |
diverse decreten, wat betreft de integratie van de | la mission d'aide à la décision politique en matière de sport dans |
beleidsondersteunende opdracht inzake sport in het agentschap Sport | l'agence ' Sport Vlaanderen ' (Sport Flandre), et modifiant le Décret |
Vlaanderen, en tot wijziging van het Antidopingdecreet van 25 mei 2012 | Antidopage du 25 mai 2012 », et par l'article 54 du décret de la |
» en bij artikel 54 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 19 | Communauté flamande du 19 décembre 2014 « portant adaptation du décret |
december 2014 « houdende aanpassing van het Antidopingdecreet van 25 | antidopage du 25 mai 2012 au Code 2015 », l'article 46 du décret |
mei 2012 aan de Code 2015 », bepaalde : | antidopage disposait : |
« De volgende personen worden gestraft met een gevangenisstraf van zes | « Les personnes suivantes sont punies d'un emprisonnement de six mois |
maanden tot vijf jaar en met een geldboete van 200 tot 2000 euro of | à cinq ans et d'une amende de 200 à 2000 euros ou de l'une de ces |
met een van die straffen alleen : | peines seulement : |
1° degene die zich schuldig maakt aan een dopingpraktijk als vermeld | 1° celui qui a recours à une pratique de dopage, telle que visée à |
in artikel 3, 1°, 2°, 3°, 4°, 5°, 6°; | l'article 3, 1°, 2°, 3°, 4°, 5° et 6°; |
2° degene die zich schuldig maakt aan een dopingpraktijk als vermeld | 2° celui qui a recours à une pratique de dopage, telle que visée à |
in artikel 3, 7° en 8°; | l'article 3, 7° et 8°; |
3° de sporter die zich schuldig maakt aan het niet-naleven van de | 3° le sportif qui ne respecte pas l'exclusion, telle que visée à |
uitsluiting als vermeld in artikel 41, § 1, 1°; | l'article 41, § 1er, 1°; |
4° degene die zich schuldig maakt aan het niet doen naleven door een | 4° celui qui ne fait pas respecter par un sportif [...] une exclusion, |
sporter van een uitsluiting als vermeld in artikel 41, § 1, 1° ». | telle que visée à l'article 41, § 1er, 1° ». |
B.2.3. Artikel 47 van het Antidopingdecreet bepaalt : | B.2.3. L'article 47 du décret antidopage dispose : |
« Als de strafbaar gestelde feiten, vermeld in artikel 46, 1°, | « Si les faits punissables, visés à l'article 46, 1°, sont commis par |
gepleegd worden door sporters ter gelegenheid van hun voorbereiding op | des sportifs à l'occasion de leur préparation ou de leur participation |
of hun deelname aan een sportactiviteit, geven ze alleen aanleiding | à une activité sportive, ils ne sont passibles que de mesures |
tot disciplinaire sancties. | disciplinaires. |
Iedere andere persoon die deelneemt aan die strafbaar gestelde feiten, | Toute autre personne qui participe à ces faits punissables, est punie |
wordt gestraft alsof de bepaling in het vorige lid niet bestaat ». | comme si la disposition de l'alinéa précédent était inexistante ». |
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag | Quant à la première question préjudicielle |
B.3. De verwijzende rechter wenst met de eerste prejudiciële vraag te | B.3. En posant la première question préjudicielle, le juge a quo |
vernemen of de artikelen 9, 46 en 47 van het Antidopingdecreet | souhaite savoir si les articles 9, 46 et 47 du décret antidopage sont |
bestaanbaar zijn met de bevoegdheidverdelende regels, wanneer die | compatibles avec les règles répartitrices de compétence, si ces |
bepalingen aldus worden begrepen dat een sporter die tuchtrechtelijk | dispositions sont interprétées en ce sens qu'un sportif qui a été |
definitief veroordeeld werd voor het bezit van verboden stoffen op | condamné à une peine disciplinaire définitive pour la détention de |
basis van het antidopingdecreet, niet langer strafrechtelijk vervolgd | substances interdites sur la base du décret antidopage ne peut plus |
en veroordeeld kan worden op basis van de wet van 24 februari 1921 | être poursuivi et condamné pénalement sur la base de la loi du 24 |
betreffende het verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen en | février 1921 « concernant le trafic des substances vénéneuses, |
verdovende middelen, psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en | soporifiques, stupéfiantes, psychotropes, désinfectantes ou |
antiseptica en van de stoffen die kunnen gebruikt worden voor de | antiseptiques et des substances pouvant servir à la fabrication |
illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen | illicite de substances stupéfiantes et psychotropes » (ci-après : la |
(hierna : Drugswet). | loi relative aux drogues). |
B.4. Uit artikel 47 van het Antidopingdecreet volgt dat een sporter | B.4. Il résulte de l'article 47 du décret antidopage qu'un sportif |
die ter gelegenheid van zijn voorbereiding op of zijn deelname aan een | qui, à l'occasion de sa préparation ou de sa participation à une |
sportactiviteit een strafbaar gesteld feit vermeld in artikel 46, 1°, | activité sportive, a commis un fait punissable visé à l'article 46, |
heeft gepleegd, dit alleen aanleiding kan geven tot disciplinaire | 1°, n'est passible que de mesures disciplinaires. |
sancties. Artikel 46, 1°, van het Antidopingdecreet, zoals van toepassing op het | L'article 46, 1°, du décret antidopage, tel qu'il s'appliquait au |
ogenblik van de in het geding zijnde feiten, verwees naar de | moment des faits en cause, faisait référence aux pratiques de dopage |
dopingpraktijken vermeld in artikel 3, 1°, 2°, 3°, 4°, 5° en 6°. Het | visées à l'article 3, 1°, 2°, 3°, 4°, 5° et 6°. L'instance principale |
bodemgeschil heeft betrekking op het bezit van verboden stoffen | porte sur la possession de substances interdites visées à l'article 3, |
vermeld in artikel 3, 6°. Volgens artikel 9 van het Antidopingdecreet | 6°. Selon l'article 9 du décret antidopage, la liste des substances |
wordt de lijst van verboden stoffen door de Vlaamse Regering | interdites est arrêtée par le Gouvernement flamand. |
opgesteld. B.5. De Drugswet regelt in het belang van de openbare gezondheid, | B.5. La loi relative aux drogues règle dans l'intérêt de la santé |
enerzijds, het vervoer, de invoer, de uitvoer, het bezit, de verkoop, | publique, d'une part, le transport, l'importation, l'exportation, la |
het te koop stellen, het afleveren en het aanschaffen van giftstoffen, | détention, la vente, l'offre en vente, la délivrance et l'acquisition |
slaapmiddelen, verdovende stoffen, ontsmettingsmiddelen en antiseptica | de substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, désinfectantes |
en, anderzijds, de uitoefening van de geneeskunde met betrekking tot | ou antiseptiques et, d'autre part, l'exercice de la médecine en ce qui |
die stoffen. | concerne ces substances. |
Artikel 2, 2°, van de Drugswet stelt het bezit van verboden stoffen | L'article 2, 2°, de la loi relative aux drogues sanctionne la |
strafbaar. | détention de substances interdites. |
B.6. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over artikel 47 van | B.6. Le juge a quo interroge la Cour à propos de l'article 47 du |
het Antidopingdecreet, geïnterpreteerd in die zin dat het een | décret antidopage, interprété en ce sens qu'il crée une cause d'excuse |
strafuitsluitende verschoningsgrond creëert die niet enkel geldt voor | exclusive de peine qui s'applique non seulement à la possession de |
de door het Antidopingdecreet strafbaar gestelde bezit van verboden | substances interdites sanctionnée par le décret antidopage, mais aussi |
stoffen, maar ook voor het door de Drugswet strafbaar gestelde bezit | à la détention de substances interdites sanctionnée par la loi |
van verboden stoffen, indien de gepleegde feiten onder de beide | relative aux drogues, si les faits commis relèvent des deux |
kwalificaties vallen. | qualifications. |
B.7. Het Hof heeft bij zijn arresten nrs. 62/2008, 112/2008 en | B.7. Par ses arrêts nos 62/2008, 112/2008 et 187/2008, la Cour a déjà |
187/2008 reeds geantwoord op soortgelijke prejudiciële vragen, die | répondu à des questions préjudicielles similaires qui portaient sur |
betrekking hadden op een soortgelijke strafuitsluitende | |
verschoningsgrond opgenomen in het toenmalige artikel 44 van decreet | une cause d'excuse exclusive de peine semblable prévue par l'ancien |
van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 1991 inzake medisch | article 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars 1991 relatif |
verantwoorde sportbeoefening. | à la pratique du sport dans le respect des impératifs de santé. |
B.8. Bij zijn arrest nr. 62/2008 van 10 april 2008 heeft het Hof | B.8. Par son arrêt n° 62/2008 du 10 avril 2008, la Cour a jugé : |
geoordeeld : « B.8.1. Artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot | « B.8.1. L'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
hervorming der instellingen bepaalt sinds de wijziging ervan bij de | institutionnelles dispose depuis sa modification par la loi du 16 |
bijzondere wet van 16 juli 1993 : ' Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen strafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen; de bepalingen van Boek I van het Strafwetboek zijn hierop van toepassing, behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere inbreuken door een decreet kunnen worden gesteld. Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet. | juillet 1993 : ' Dans les limites des compétences des Communautés et des Régions, les décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs dispositions et établir les peines punissant ces manquements; les dispositions du livre Ier du Code pénal s'y appliquent, sauf les exceptions qui peuvent être prévues par décret pour des infractions particulières. L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non prévue au livre Ier du Code pénal. |
[...] '. | [...] '. |
B.8.2. De bij artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 aan de decreetgever toegewezen bevoegdheid omvat niet alleen de bevoegdheid om de inbreuken op de door hem uitgevaardigde bepalingen strafbaar te stellen, maar ook de bevoegdheid om met betrekking tot die strafbaarstellingen strafuitsluitende verschoningsgronden te bepalen. B.9. De decreetgever kan de niet-naleving van de door hem uitgevaardigde bepalingen evenwel slechts strafbaar stellen ' binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten '. Dit brengt met zich mee dat hij slechts een strafuitsluitende verschoningsgrond kan invoeren, in zoverre die betrekking heeft op de door hem, in overeenstemming met artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, ingevoerde strafbaarstellingen. | B.8.2. La compétence attribuée au législateur décrétal par l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 comprend non seulement celle de sanctionner les infractions aux dispositions édictées par lui, mais également celle de déterminer les causes d'excuse exclusives de peine en ce qui concerne ces incriminations. B.9. Le législateur décrétal ne peut toutefois réprimer le non-respect des dispositions qu'il édicte que ' dans les limites des compétences des communautés et des régions '. Ceci implique qu'il peut seulement créer une cause d'excuse exclusive de peine pour autant qu'elle porte sur les manquements qu'il érige en infraction conformément à l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980. |
B.10. Naar luid van artikel 128, § 1, van de Grondwet regelen de | B.10. Aux termes de l'article 128, § 1er, de la Constitution, les |
Parlementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, elk voor zich, | parlements de la Communauté française et de la Communauté flamande |
bij decreet de persoonsgebonden aangelegenheden. | règlent par décret, chacun en ce qui le concerne, les matières |
personnalisables. | |
Volgens artikel 5, § 1, I, 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus | Selon l'article 5, § 1er, I, 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
1980 tot hervorming der instellingen omvatten de in artikel 128, § 1, | réformes institutionnelles, les matières personnalisables visées à |
van de Grondwet bedoelde persoonsgebonden aangelegenheden onder meer, | l'article 128, § 1er, de la Constitution comprennent notamment, en ce |
wat het gezondheidsbeleid betreft, ' de gezondheidsopvoeding alsook de | qui concerne la politique de santé, ' l'éducation sanitaire ainsi que |
activiteiten en diensten op het vlak van de preventieve | les activités et services de médecine préventive, à l'exception des |
gezondheidszorg, met uitzondering van nationale maatregelen inzake profylaxies '. | mesures prophylactiques nationales '. |
Uit de parlementaire voorbereiding van dat artikel 5, § 1, I, 2°, | Il ressort des travaux préparatoires de cet article 5, § 1er, I, 2°, |
blijkt dat inzake activiteiten en diensten op het vlak van de | qu'en ce qui concerne les activités et services de médecine |
preventieve gezondheidszorg, de gemeenschappen onder meer bevoegd zijn | |
voor ' de medische sportcontrole, die verplicht wordt gesteld door de | préventive, les communautés sont notamment compétentes pour ' le |
reglementering betreffende de uitoefening van bepaalde sporttakken | contrôle médico-sportif obligatoire en vertu de la réglementation |
(boksen, wielrennen), en de facultatieve controle ' (Parl. St., | propre à l'exercice de certains sports (boxe, cyclisme) et le contrôle |
Senaat, 1979-1980, nr. 434/2, pp. 124-125). | facultatif ' (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, 434/2, pp. 124-125). |
B.11. Voor zover zij er niet anders over hebben beschikt, hebben de | B.11. Le Constituant et le législateur spécial, dans la mesure où ils |
Grondwetgever en de bijzondere wetgever aan de gemeenschappen en de | n'en disposent pas autrement, ont attribué aux communautés et aux |
gewesten de volledige bevoegdheid toegekend tot het uitvaardigen van | régions toute la compétence d'édicter les règles propres aux matières |
de regels die eigen zijn aan de hun toegewezen aangelegenheden. | qui leur ont été transférées. Sauf dispositions contraires, le |
Behoudens andersluidende bepalingen heeft de bijzondere wetgever het | législateur spécial a transféré aux communautés et aux régions |
gehele beleid inzake de door hem toegewezen aangelegenheden aan de | l'ensemble de la politique relative aux matières qu'il a attribuées. |
gemeenschappen en gewesten overgedragen. | |
B.12. Uit het voorgaande volgt dat artikel 128, § 1, van de Grondwet, | B.12. Il résulte de ce qui précède que l'article 128, § 1er, de la |
in samenhang gelezen met artikel 5, § 1, I, 2°, van de bijzondere wet | Constitution, combiné avec l'article 5, § 1er, I, 2°, de la loi |
van 8 augustus 1980, onder voorbehoud van de hierin vermelde | spéciale du 8 août 1980, sous réserve de l'exception qui y est |
uitzondering, het geheel van de gezondheidsopvoeding alsook van de | mentionnée, a transféré aux communautés l'ensemble de l'éducation |
activiteiten en diensten op het vlak van de preventieve | |
gezondheidszorg aan de gemeenschappen heeft overgedragen. | sanitaire ainsi que des activités et services de médecine préventive. |
B.13.1. De in het dopingdecreet vervatte bepalingen betreffende de | B.13.1. Les dispositions du décret relatif au dopage concernant les |
dopingpraktijken moeten worden beschouwd als regels betreffende de | pratiques de dopage doivent être considérées comme des règles |
medisch verantwoorde sportbeoefening, die tot de preventieve | relatives à la pratique du sport dans le respect des impératifs de |
gezondheidszorg behoren. | santé, qui relèvent de la médecine préventive. |
De decreetgever heeft door die bepalingen aan te nemen aldus een | En adoptant ces dispositions, le législateur décrétal a ainsi réglé un |
aspect van de preventieve gezondheidszorg geregeld dat specifiek is | aspect de la médecine préventive propre à la protection médicale des |
voor de medische bescherming van sportbeoefenaars. | sportifs. |
B.13.2. Vermits de aangelegenheid van de medisch verantwoorde | B.13.2. Etant donné que la matière de la pratique du sport dans le |
sportbeoefening binnen de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap valt, | respect des impératifs de santé relève de la compétence de la |
moet de Vlaamse decreetgever eveneens bevoegd worden geacht om de | Communauté flamande, il faut également considérer que le législateur |
niet-naleving van de door hem op dat vlak uitgevaardigde regels | décrétal flamand est compétent pour sanctionner le non-respect des |
strafbaar te stellen en ter zake te voorzien in strafuitsluitende | règles édictées par lui dans ce domaine et pour prévoir en la matière |
verschoningsgronden. | des causes d'excuse exclusives de peine. |
B.14.1. De bevoegdheid van de gemeenschappen op het vlak van de | B.14.1. La compétence des communautés en matière de médecine |
preventieve gezondheidszorg houdt echter niet de bevoegdheid in om op | préventive n'inclut cependant pas celle d'adopter de manière générale |
een veralgemeende wijze reglementering aan te nemen betreffende de | des règles relatives aux médicaments et aux denrées alimentaires. |
geneesmiddelen en de levensmiddelen. | |
Uit de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 8 | En effet, il ressort des travaux préparatoires de la loi spéciale du 8 |
augustus 1980 (Parl. St., Senaat, 1979-1980, nr. 434/1, p. 7; Senaat, | août 1980 (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, n° 434/1, p. 7; Sénat, |
1979-1980, nr. 434/2, pp. 124-125; Kamer, 1979-1980, nr. 627-10, p. | 1979-1980, n° 434/2, pp. 124-125; Chambre, 1979-1980, n° 627-10, p. |
52) volgt immers dat de bijzondere wetgever de levensmiddelen- en | 52) que le législateur spécial a exclu la réglementation relative aux |
geneesmiddelenreglementering heeft uitgesloten van de aan de | denrées alimentaires et aux médicaments de la compétence transférée |
gemeenschappen overgedragen bevoegdheid betreffende de preventieve | aux communautés en ce qui concerne la médecine préventive. Ces |
gezondheidszorg. Die aangelegenheden behoren bijgevolg tot de | matières relèvent dès lors de la compétence résiduelle de l'Etat |
residuaire bevoegdheid van de federale Staat. | fédéral. B.14.2. En ce qu'elle prévoit une réglementation du transport, de |
B.14.2. Doordat zij voorziet in een reglementering van het vervoer, de | l'importation, de l'exportation, de la détention, de la vente, de |
invoer, de uitvoer, het bezit, de verkoop, het te koop stellen, het | l'offre en vente, de la délivrance et de l'acquisition de substances |
afleveren en het aanschaffen van giftstoffen, slaapmiddelen, | vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, désinfectantes ou |
verdovende stoffen, ontsmettingsmiddelen en antiseptica, moet de | antiseptiques, la loi fédérale relative aux drogues doit, dans le |
federale drugswet, in het kader van de bevoegdheidverdelende regels, | cadre des règles répartitrices de compétence, être considérée comme |
worden beschouwd als een reglementering van geneesmiddelen en | une réglementation relative aux médicaments et aux denrées |
levensmiddelen, die behoort tot de bevoegdheid van de federale Staat. | alimentaires, qui relève de la compétence de l'Etat fédéral. |
Daaruit volgt ook dat het enkel toekomt aan de federale wetgever om de | Il en découle également qu'il appartient au seul législateur fédéral |
niet-naleving van die bepalingen strafbaar te stellen en, indien hij | de sanctionner le non-respect de ces dispositions et, s'il l'estime |
dit aangewezen acht, ter zake te voorzien in strafuitsluitende | opportun, de prévoir en la matière des causes d'excuse exclusives de |
verschoningsgronden. | peine. |
B.15. In zoverre de in het geding zijnde bepaling wordt | B.15. Interprétée en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine |
geïnterpreteerd in die zin dat de erin geregelde strafuitsluitende | qu'elle contient s'applique non seulement aux faits qui sont |
verschoningsgrond niet enkel geldt voor feiten die alleen strafbaar | |
zijn op grond van artikel 43 van het dopingdecreet, maar ook voor het | uniquement punissables sur la base de l'article 43 du décret relatif |
louter bezit van verboden substanties, strafbaar gesteld door de | au dopage, mais également à la simple détention de substances |
interdites, sanctionnée par la loi fédérale relative aux drogues, la | |
federale drugswet, is de in het geding zijnde bepaling strijdig met | disposition en cause n'est pas conforme à l'article 11 de la loi |
artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. |
der instellingen. | |
B.16. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, dient | B.16. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la |
de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. | question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
B.17. Het Hof stelt echter vast dat zowel de Vlaamse Regering als de | B.17. La Cour constate cependant que tant le Gouvernement flamand que |
Ministerraad doen gelden dat de in het geding zijnde bepaling ook | le Conseil des ministres font valoir que la disposition en cause peut |
anders kan worden geïnterpreteerd. De Vlaamse Regering verzoekt het | être interprétée autrement. Le Gouvernement flamand invite la Cour à |
Hof in het dictum van zijn arrest de door haar gesuggereerde | mentionner dans le dispositif de son arrêt l'interprétation qu'il |
interpretatie te vermelden, die volgens haar aan de vaststelling van | suggère et qui, selon lui, résiste au constat d'inconstitutionnalité. |
ongrondwettigheid weerstaat. | |
Rekening houdend met het feit dat die bepaling verwijst naar ' de in | Compte tenu de ce qu'elle se réfère aux ' faits punissables visés à |
artikel 43 [van het dopingdecreet] strafbaar gestelde feiten ', kan ze | l'article 43 [du décret relatif au dopage] ', cette disposition peut |
ook worden geïnterpreteerd in die zin dat de erin bedoelde | également être interprétée en ce sens que la cause d'excuse exclusive |
strafuitsluitende verschoningsgrond enkel geldt voor de in dat artikel | de peine qu'elle contient s'applique uniquement aux infractions visées |
43 van het dopingdecreet omschreven misdrijven, en niet voor | à l'article 43 du décret relatif au dopage, et non aux infractions qui |
misdrijven die in andere wettelijke normen zijn omschreven. | sont définies dans d'autres normes législatives. |
In die interpretatie komt de in het geding zijnde bepaling weliswaar | Dans cette interprétation, la disposition en cause ne répond certes |
niet volledig tegemoet aan het door de decreetgever nagestreefde doel | pas entièrement à l'objectif, poursuivi par le législateur décrétal, |
inzake ' depenalisering van de dopingbestrijding voor sportbeoefenaars | de ' dépénalisation de la lutte contre le dopage des sportifs ' (Doc. |
' (Parl. St., Vlaams Parlement, 1990-1991, nr. 448/1, pp. 17 en | parl., Parlement flamand, 1990-1991, n° 448/1, pp. 17 et suivantes), |
volgende) maar is zij niet strijdig met de bevoegdheidverdelende | mais elle est conforme aux règles répartitrices de compétence. |
regels. B.18. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, dient | B.18. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la |
de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord ». | question préjudicielle appelle une réponse négative ». |
B.9. Om dezelfde redenen als aangegeven in het voormelde arrest dient | B.9. Pour les mêmes motifs que ceux exprimés dans l'arrêt précité, il |
te worden vastgesteld dat indien artikel 47 van het Antidopingdecreet | convient de constater que si l'article 47 du décret antidopage est |
in die zin wordt geïnterpreteerd dat de erin geregelde | interprété en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine prévue |
strafuitsluitende verschoningsgrond niet enkel geldt voor feiten die | par cette disposition s'applique non seulement aux faits qui sont |
alleen strafbaar zijn op grond van artikel 46, 1°, van het | uniquement punissables en vertu de l'article 46, 1°, du décret |
Antidopingdecreet, maar ook voor het bezit van verboden stoffen | antidopage, mais également à la détention de substances interdites |
strafbaar gesteld door de federale Drugswet, de in het geding zijnde | sanctionnée par la loi fédérale relative aux drogues, les dispositions |
bepalingen niet bestaanbaar zijn met artikel 11 van de bijzondere wet | en cause ne sont pas compatibles avec l'article 11 de la loi spéciale |
van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. | du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. |
B.10. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepalingen, | B.10. Dans cette interprétation des dispositions en cause, la première |
dient de eerste prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. | question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
B.11.1. Het Hof stelt echter vast dat de in het geding zijnde | B.11.1. La Cour constate cependant que les dispositions en cause |
bepalingen ook anders kunnen worden geïnterpreteerd. Rekening houdend | peuvent également recevoir une autre interprétation. Compte tenu de ce |
met het feit dat artikel 47 van het antidopingdecreet verwijst naar « | que l'article 47 du décret antidopage fait référence aux « faits |
de strafbaar gestelde feiten, vermeld in artikel 46, 1° », kan de | punissables, visés à l'article 46, 1° », la disposition peut également |
bepaling ook worden geïnterpreteerd in die zin dat de erin bedoelde | être interprétée en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine |
strafuitsluitende verschoningsgrond enkel geldt voor de in dat artikel | visée par cette disposition s'applique uniquement aux infractions |
46, 1°, van het Antidopingdecreet omschreven misdrijven, en niet voor | décrites par cet article 46, 1°, du décret antidopage, et non aux |
misdrijven die in andere wettelijke normen zijn omschreven. | infractions décrites dans d'autres normes légales. |
B.11.2. Die interpretatie wordt overigens uitdrukkelijk bevestigd in | B.11.2. Les travaux préparatoires du décret antidopage confirment |
de parlementaire voorbereiding van het Antidopingdecreet : | d'ailleurs explicitement cette interprétation : |
« Een aantal interpretatievragen rijzen in verband met de relatie | « Plusieurs questions d'interprétation ont été soulevées par rapport à |
la relation entre le décret, d'une part, et la législation pénale | |
tussen het decreet enerzijds en de federale strafwetgeving, meer | fédérale, d'autre part, en l'occurrence la loi relative aux drogues du |
bepaald de Drugwet van 24 februari 1921 en de uitvoerbesluiten ervan, | 24 février 1921 et ses arrêtés d'exécution. Ainsi en va-t-il de |
anderzijds. Zo is er de vraag of de strafuitsluitende | l'incidence que la cause d'excuse exclusive de peine pourrait |
verschoningsgrond ook zou kunnen doorwerken ten aanzien van de | également avoir vis-à-vis des dispositions pénales fédérales, surtout |
federale strafbepalingen, zeker in het geval er samenloop is tussen | en cas de concours entre des infractions au décret relatif à la |
inbreuken op het decreet inzake medisch verantwoorde sportbeoefening | pratique du sport dans le respect des impératifs de santé et des |
en de federale Drugwet. De decreetgever is alleszins het standpunt | infractions à la loi fédérale relative aux drogues. Le législateur |
toegedaan dat dit niet het geval is. | décrétal est en tout cas d'avis que ce n'est pas le cas. |
Het is geenszins de bedoeling van de decreetgever om afbreuk te doen | Le législateur décrétal n'a nullement eu l'intention de porter |
aan de federale Drugwet van 24 februari 1921. Het gaat om een | atteinte à la loi fédérale relative aux drogues du 24 février 1921. Il |
decretale depenalisering. De decreetgever bevestigt daarbij de zeer | s'agit d'une dépénalisation décrétale. Le législateur décrétal |
waardevolle bijdrage die het gerecht via een strafrechtelijke aanpak | confirme en outre la contribution très précieuse que la justice peut |
kan leveren in het bestrijden van de dopingproblematiek, onder meer | apporter en s'attaquant à la problématique du dopage par l'approche |
door het aanpakken van het drugprobleem en de georganiseerde handel in | pénale, notamment en prenant à bras-le-corps le problème de la drogue |
verdovende middelen » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2011-2012, nr. | et du trafic organisé de stupéfiants » (Doc. parl., Parlement flamand, |
1554/1, pp. 21-22). | 2011-2012, n° 1554/1, pp. 21-22). |
B.12. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepalingen, | B.12. Dans cette interprétation des dispositions en cause, la première |
dient de eerste prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. | question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag | Quant à la seconde question préjudicielle |
B.13. De verwijzende rechter wenst met de tweede prejudiciële vraag te | B.13. En posant la seconde question préjudicielle, le juge a quo |
vernemen of de artikelen 9, 46 en 47 van het Antidopingdecreet, zoals | souhaite savoir si les articles 9, 46 et 47 du décret antidopage, tels |
qu'ils s'appliquaient au moment des faits, sont compatibles avec le | |
van toepassing op het ogenblik van de feiten, bestaanbaar zijn met het | principe d'égalité et de non-discrimination, si ces dispositions sont |
beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, wanneer die bepalingen | interprétées en ce sens qu'un sportif qui a été condamné à une peine |
aldus worden begrepen dat een sporter die tuchtrechtelijk definitief | disciplinaire définitive pour la détention de substances interdites |
veroordeeld werd voor het bezit van verboden stoffen op basis van het | sur la base du décret antidopage ne peut plus être poursuivi et |
Antidopingdecreet, niet langer strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld | condamné pénalement sur la base de la loi relative aux drogues, alors |
kan worden op basis van de Drugswet, terwijl rechtsonderhorigen die | que les justiciables qui ne sont pas soumis à un régime disciplinaire |
niet aan een tuchtregeling onderworpen zijn, wel strafrechtelijk | peuvent faire l'objet de poursuites pénales pour la même infraction. |
kunnen worden vervolgd voor hetzelfde misdrijf. | B.14. Comme il est dit en B.11.1, pour être en conformité avec les |
B.14. Zoals vermeld in B.11.1, dient artikel 47 van het | règles répartitrices de compétence, l'article 47 du décret antidopage |
Antidopingdecreet, teneinde in overeenstemming te zijn met de bevoegdheidverdelende regels, in die zin te worden geïnterpreteerd dat de erin bedoelde strafuitsluitende verschoningsgrond enkel geldt voor de in artikel 46, 1°, van het Antidopingdecreet omschreven misdrijven, en niet voor misdrijven die in andere wettelijke normen, zoals de Drugswet, zijn omschreven. In die interpretatie bestaat het aangevoerde verschil in behandeling niet en dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. B.15. Overigens blijkt ook uit de parlementaire voorbereiding van het Antidopingdecreet dat de in het geding zijnde bepalingen niet beogen te verhinderen dat een sporter die disciplinair bestraft werd, ook | doit être interprété en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine visée par cette disposition s'applique uniquement aux infractions décrites par l'article 46, 1°, du décret antidopage, et non aux infractions décrites dans d'autres normes légales, comme la loi relative aux drogues. Dans cette interprétation, la différence de traitement alléguée n'existe pas et la question préjudicielle appelle une réponse négative. B.15. Il ressort d'ailleurs également des travaux préparatoires du décret antidopage que les dispositions en cause ne visent pas à empêcher qu'un sportif qui a été sanctionné disciplinairement puisse |
strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld zou kunnen worden, voor zover | également être poursuivi et condamné pénalement, pour autant que le |
het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem hier niet aan in de weg | principe général de droit non bis in idem ne s'y oppose pas (Doc. |
staat (Parl. St., Vlaams Parlement, 2011-2012, nr. 1554/1, p. 22). | parl., Parlement flamand, 2011-2012, n° 1554/1, p. 22). Afin de |
Teneinde te bepalen of het beginsel non bis in idem op de in het | déterminer si le principe non bis in idem peut s'appliquer aux |
geding zijnde disciplinaire sancties van toepassing kan zijn, dient de | sanctions disciplinaires en cause, le juge compétent doit vérifier si |
bevoegde rechter na te gaan of de in het geding zijnde disciplinaire | les sanctions disciplinaires en cause constituent une mesure à |
sancties van strafrechtelijke aard zijn (zie EHRM, grote kamer, 15 | caractère pénal (voir CEDH, grande chambre, 15 novembre 2016, A et B |
november 2016, A en B t. Noorwegen, § § 101-134; 31 mei 2011, Kurdov | c. Norvège, § § 101-134; 31 mai 2011, Kurdov et Ivanov c. Bulgarie, § |
en Ivanov t. Bulgarije, § § 35-46, grote kamer, 10 februari 2009, | § 35-46; grande chambre, 10 février 2009, Sergey Zolotukhin c. Russie, |
Sergey Zolotukhin t. Rusland, § § 52-57, 70-84). | § § 52-57, 70-84). |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- De artikelen 9, 46, 1°, en 47 van het decreet van de Vlaamse | - Les articles 9, 46, 1°, et 47 du décret de la Communauté flamande du |
Gemeenschap van 25 mei 2012 betreffende de preventie en bestrijding | 25 mai 2012 relatif à la prévention et la lutte contre le dopage dans |
van doping in de sport schenden artikel 11 van de bijzondere wet van 8 | le sport violent l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, wanneer artikel 47 in | réformes institutionnelles si l'article 47 est interprété en ce sens |
die zin wordt geïnterpreteerd dat de erin geregelde strafuitsluitende | que la cause d'excuse exclusive de peine prévue par cette disposition |
verschoningsgrond niet enkel geldt voor feiten die alleen strafbaar | s'applique non seulement aux faits qui sont uniquement punissables en |
zijn op grond van artikel 46, 1°, van dat decreet, maar ook voor het | vertu de l'article 46, 1°, de ce décret, mais également à la détention |
bezit van verboden stoffen strafbaar gesteld bij de wet van 24 | de substances interdites sanctionnée par la loi du 24 février 1921 |
februari 1921 betreffende het verhandelen van giftstoffen, | |
slaapmiddelen en verdovende middelen, psychotrope stoffen, | concernant le trafic des substances vénéneuses, soporifiques, |
ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de stoffen die kunnen | stupéfiantes, psychotropes, désinfectantes ou antiseptiques et des |
gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van verdovende middelen | substances pouvant servir à la fabrication illicite de substances |
en psychotrope stoffen. | stupéfiantes et psychotropes. |
- De artikelen 9, 46, 1°, en 47 van het decreet van de Vlaamse | - Les articles 9, 46, 1°, et 47 du décret de la Communauté flamande du |
Gemeenschap van 25 mei 2012 betreffende de preventie en bestrijding | 25 mai 2012 relatif à la prévention et la lutte contre le dopage dans |
van doping in de sport schenden artikel 11 van de bijzondere wet van 8 | le sport ne violent pas l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen en de artikelen 10 en 11 | de réformes institutionnelles et les articles 10 et 11 de la |
van de Grondwet niet, wanneer artikel 47 in die zin wordt | Constitution si l'article 47 est interprété en ce sens que la cause |
geïnterpreteerd dat de erin geregelde strafuitsluitende | d'excuse exclusive de peine prévue par cette disposition s'applique |
verschoningsgrond enkel geldt voor de in artikel 46, 1°, van dat | uniquement aux infractions décrites par l'article 46, 1°, de ce |
decreet omschreven misdrijven, en dus niet voor het bezit van verboden | décret, et donc pas à la détention de substances interdites |
stoffen strafbaar gesteld bij de wet van 24 februari 1921 betreffende | sanctionnée par la loi du 24 février 1921 concernant le trafic des |
het verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen en verdovende middelen, | substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, psychotropes, |
psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de | désinfectantes ou antiseptiques et des substances pouvant servir à la |
stoffen die kunnen gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van | fabrication illicite de substances stupéfiantes et psychotropes. |
verdovende middelen en psychotrope stoffen. | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 19 oktober 2017. | la Cour constitutionnelle, le 19 octobre 2017. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
E. De Groot | E. De Groot |