Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 109/2017 van 5 oktober 2017 Rolnummer 6536 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 21 april 2016 houdende wijziging van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 19 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 109/2017 van 5 oktober 2017 Rolnummer 6536 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 21 april 2016 houdende wijziging van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 19 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 109/2017 du 5 octobre 2017 Numéro du rôle : 6536 En cause : le recours en annulation de la loi du 21 avril 2016 portant modification des lois sur l'emploi des langues en matière administrative, coordonnées le 18 juillet La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges J.-(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 109/2017 van 5 oktober 2017 Extrait de l'arrêt n° 109/2017 du 5 octobre 2017
Rolnummer 6536 Numéro du rôle : 6536
In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 21 april 2016 En cause : le recours en annulation de la loi du 21 avril 2016 portant
houdende wijziging van de wetten op het gebruik van de talen in modification des lois sur l'emploi des langues en matière
bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, ingesteld door de administrative, coordonnées le 18 juillet 1966, introduit par la
gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe en anderen. commune de Woluwe-Saint-Lambert et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges
rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J.
voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 8
2016 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 9 novembre 2016 et parvenue au greffe le 9 novembre 2016, un recours en
november 2016, is beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 21 annulation de la loi du 21 avril 2016 portant modification des lois
april 2016 houdende wijziging van de wetten op het gebruik van de
talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966 (bekendgemaakt sur l'emploi des langues en matière administrative, coordonnées le 18
in het Belgisch Staatsblad van 9 mei 2016) door de gemeente juillet 1966 (publiée au Moniteur belge du 9 mai 2016) a été introduit
Sint-Lambrechts-Woluwe, de vzw « Association de Promotion des Droits par la commune de Woluwe-Saint-Lambert, l'ASBL « Association de
Humains et des Minorités » en Sabine Hanot, bijgestaan en Promotion des Droits Humains et des Minorités » et Sabine Hanot,
vertegenwoordigd door Mr. J. Sohier, advocaat bij de balie te Brussel. assistées et représentées par Me J. Sohier, avocat au barreau de Bruxelles.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context Quant aux dispositions attaquées et au contexte
B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 2 B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 2
van de wet van 21 april 2016 houdende wijziging van de wetten op het de la loi du 21 avril 2016 portant modification des lois sur l'emploi
gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, des langues en matière administrative, coordonnées le 18 juillet 1966,
dat artikel 53 van de wetten op het gebruik van de talen in qui complète par un cinquième alinéa l'article 53 des lois sur
l'emploi des langues en matière administrative, coordonnées par arrêté
bestuurszaken, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1966 royal du 18 juillet 1966 (ci-après : les lois sur l'emploi des langues
(hierna : de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken), met
een vijfde lid aanvult. en matière administrative).
Thans bepaalt artikel 53 van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken : « De Vaste Wervingssecretaris alleen is bevoegd om bewijzen omtrent de bij de wet van 2 augustus 1963 vereiste taalkennis uit te reiken. Binnen een termijn van twee jaar, te rekenen van 1 september 1963 af, bepaalt de Koning de voorwaarden waaronder die bewijzen, in plaats van de bij de wet bepaalde examens, mogen gevergd worden voor de werving van de ambtenaren die een bijzondere taalkennis moeten bezitten. Bovenbedoelde termijn wordt verlengd tot vijf jaar wanneer het gaat om het begeven, bij wijze van bevordering, van betrekkingen waarvoor een bijzondere taalkennis vereist is. Met betrekking tot de gemeenten echter blijft voor het personeel, van de rang van onderbureauchef en daarmede gelijkgestelde rangen af, dat op 1 juli 1963 in dienst was, de huidige regeling gelden die op het stuk van taalexamens is bepaald voor de bevorderingen. In de examencommissies die deze examens organiseren treedt een vertegenwoordiger van de Vaste Wervingssecretaris als voorzitter op, met medebeslissende stem. Désormais, l'article 53 des lois sur l'emploi des langues en matière administrative dispose : « Le Secrétaire permanent au recrutement est seul compétent pour délivrer des certificats en vue d'attester les connaissances linguistiques exigées par la loi du 2 août 1963. Dans un délai de deux ans, à compter du 1er septembre 1963, le Roi fixe les conditions suivant lesquelles ces certificats peuvent être requis en lieu et place des épreuves prévues par la loi pour le recrutement du personnel qui doit posséder des connaissances linguistiques spéciales. Le délai susvisé est porté à cinq ans, quand il s'agit de conférer par promotion des emplois pour lesquels des connaissances linguistiques spéciales sont exigées. Toutefois, en ce qui concerne les communes, le personnel communal, à partir du grade de sous-chef de bureau et des grades y assimilés et en fonction au 1er juillet 1963, restera soumis au régime actuel d'examens linguistiques prévus pour les promotions. Les jurys organisant ces épreuves seront présidés avec voix délibérative par un représentant du Secrétaire permanent au recrutement.
Voor de plaatselijke diensten in het Duitse taalgebied, bepaalt de Pour les services locaux de la région de langue allemande, le Roi
Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, de détermine, par un arrêté délibéré en Conseil des ministres, les
nadere regels voor de erkenning van de gelijkwaardigheid tussen de modalités de reconnaissance de l'équivalence entre les certificats
door Selor uitgereikte certificaten en deze uitgereikt in de andere délivrés par Selor et ceux délivrés dans les autres Etats membres de
lidstaten van de Europese Economische Ruimte en de Zwitserse Bondsstaat ». l'Espace économique européen et dans la Confédération suisse ».
B.1.2. Artikel 15, § 1, van de wetten op het gebruik van de talen in B.1.2. L'article 15, § 1er, des lois sur l'emploi des langues en
bestuurszaken bepaalt : matière administrative dispose :
« In de plaatselijke diensten, die in het Nederlandse, het Franse of het Duitse taalgebied gevestigd zijn, kan niemand tot een ambt of betrekking benoemd of bevorderd worden, indien hij de taal van het gebied niet kent. De toelatings- en bevorderingsexamens geschieden in dezelfde taal. De kandidaat wordt enkel tot het examen toegelaten voor zover uit de vereiste diploma's of studiegetuigschriften blijkt dat hij zijn onderwijs in meergenoemde taal heeft genoten. Bij ontstentenis van een dergelijk diploma of getuigschrift moet de taalkennis vooraf door een examen bewezen worden. Indien het ambt of de betrekking begeven wordt zonder toelatingsexamen dient de vereiste taalkennis vastgesteld aan de hand van de daartoe in « Dans les services locaux établis dans les régions de langue française, de langue néerlandaise ou de langue allemande, nul ne peut être nommé ou promu à une fonction ou à un emploi s'il ne connaît la langue de la région. Les examens d'admission et de promotion ont lieu dans la même langue. Le candidat n'est admis à l'examen que s'il résulte des diplômes ou certificats d'études requis qu'il a suivi l'enseignement dans la langue susmentionnée. A défaut d'un tel diplôme ou certificat, la connaissance de la langue doit au préalable être prouvée par un examen. Si la fonction ou l'emploi est conféré sans examen d'admission, l'aptitude linguistique requise est établie au moyen des preuves que
lid 3 voorgeschreven bewijzen ». l'alinéa 3 prescrit à cet effet ».
B.2. Krachtens het nieuwe vijfde lid van artikel 53 van de wetten op B.2. En vertu du nouvel alinéa 5 de l'article 53 des lois sur l'emploi
het gebruik van de talen in bestuurszaken, ingevoegd bij artikel 2 van des langues en matière administrative, inséré par l'article 2 de la
de bestreden wet, kan, voor de plaatselijke diensten in het Duitse loi attaquée, pour les services locaux de la région de langue
taalgebied, het bewijs van kennis van de taal van het gebied worden allemande, la preuve de la connaissance de la langue de la région peut
geleverd zowel met een door Selor uitgereikt certificaat als met être apportée tant par un certificat délivré par Selor que par des
certificaten uitgereikt in de andere lidstaten van de Europese certificats délivrés dans les autres Etats membres de l'Espace
Economische Ruimte en de Zwitserse Bondsstaat. économique européen et dans la Confédération suisse.
B.3. Met de bestreden wet heeft de federale wetgever zijn wetgeving in B.3. Par la loi attaquée, le législateur fédéral a voulu mettre sa
overeenstemming willen brengen met het arrest van 5 februari 2015 van législation en conformité avec l'arrêt du 5 février 2015 de la Cour de
het Hof van Justitie van de Europese Unie, (Commissie t. België, C-317/14). justice de l'Union européenne (Commission c. Belgique, C-317/14).
In de memorie van toelichting wordt aangegeven : L'exposé des motifs indique :
« De regering is van mening dat de maatregelen die voortvloeien uit « Le Gouvernement est d'avis qu'il y a lieu de prendre au plus vite
het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 5 les mesures découlant de l'arrêt de la Cour de Justice de l'Union
februari 2015 zo spoedig mogelijk genomen moeten worden door, wat de européenne du 5 février 2015 en modifiant, pour les services locaux de
plaatselijke diensten in het Duitse taalgebied betreft, artikel 53 van la région de langue allemande, l'article 53 des lois coordonnées sur
de gecoördineerde wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken l'emploi des langues en matière administrative, de manière à ce que le
te wijzigen zodat Selor niet langer het monopolie heeft wat de examens Selor ne dispose plus du monopole en ce qui concerne les examens de
voor taalkennis betreft. En hiermee zware financiële sancties te connaissance linguistique. Et ainsi éviter de lourdes sanctions
vermijden » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1653/001, p. 5). financières » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1653/001, p. 5).
Voor de bevoegde Kamercommissie heeft de minister gepreciseerd dat : Devant la Commission compétente de la Chambre, le ministre a précisé :
« [het ontwerp] tot doel heeft om voor de lokale diensten in het « [le projet] a pour but d'instaurer, pour les services locaux de la
Duitse taalgebied een mechanisme in te voeren waardoor région de langue allemande, un mécanisme permettant de prendre en
taalcertificaten, die uitgereikt zijn in andere lidstaten van de considération des certificats linguistiques délivrés dans les autres
Europese Economische Ruimte en de Zwitserse Bondsstaat, in aanmerking Etats membres de l'Espace économique européen et de la Confédération
kunnen worden genomen » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1653/002, p. 3). suisse » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1653/002, p. 3).
« De minister benadrukt dat, gelet op het dictum van het arrest, het « Le ministre souligne que compte tenu du dispositif de l'arrêt, le
voorliggende wetsontwerp enkel betrekking heeft op de lokale diensten projet de loi à l'examen porte uniquement sur les services locaux de
van het Duitse taalgebied. la région de langue allemande.
Wat de kwaliteitsvereisten betreft, wijst de minister erop dat het En ce qui concerne les exigences de qualité, le ministre souligne que
artikel bepaalt dat een koninklijk besluit, vastgelegd na overleg in l'article dispose qu'un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres
de Ministerraad, zal worden uitgevaardigd, dat de nadere regels zal déterminera les modalités de reconnaissance de l'équivalence avec les
vastleggen in verband met de erkenning van de gelijkwaardigheid aan de certificats délivrés par Selor. A cet effet, une commission d'experts
door Selor uitgereikte certificaten. Daartoe zal een commissie van linguistiques devra rendre un avis conforme. Le fait qu'il soit
taaldeskundigen een eensluidend advies moeten afleveren. Dat in die
commissie ook een vertegenwoordiger van de Duitse Gemeenschap zal également prévu qu'un représentant de la Communauté germanophone
zetelen voor wat het Duits aangaat, werd bij de bespreking van het siégera au sein de cette commission pour ce qui est de la langue
wetsontwerp in het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap als allemande a été jugé positif lors de l'examen du projet de loi au
positief ervaren » (ibid., p. 5). Parlement de la Communauté germanophone » (ibid., p. 5).
B.4. Bij zijn arrest van 5 februari 2015 heeft het Hof van Justitie B.4. Par son arrêt du 5 février 2015, la Cour de justice de l'Union
van de Europese Unie geoordeeld : européenne a jugé :
« 22. Volgens vaste rechtspraak van het Hof beogen de bepalingen van « 22. Conformément à une jurisprudence bien établie de la Cour,
het VWEU inzake het vrije verkeer van personen in hun geheel het de l'ensemble des dispositions du traité FUE relatives à la libre
circulation des personnes visent à faciliter, pour les ressortissants
onderdanen van de lidstaten gemakkelijker te maken, op het grondgebied des Etats membres, l'exercice d'activités professionnelles de toute
van de Unie een beroep uit te oefenen, en staan zij in de weg aan nature sur le territoire de l'Union et s'opposent aux mesures qui
maatregelen die deze onderdanen zouden kunnen benadelen wanneer zij op pourraient défavoriser ces ressortissants lorsqu'ils souhaitent
het grondgebied van een andere lidstaat een economische activiteit exercer une activité économique sur le territoire d'un autre Etat
willen verrichten (zie met name arrest Las, C-202/11, EU: C: 2013: membre (voir, notamment, arrêt Las, C-202/11, EU: C: 2013: 239, point
239, punt 19 en aldaar aangehaalde rechtspraak). 19 et jurisprudence citée).
23. Die bepalingen en in het bijzonder artikel 45 VWEU staan bijgevolg 23. Ces dispositions et, en particulier, l'article 45 TFUE s'opposent
in de weg aan elke maatregel die, zelfs wanneer hij zonder ainsi à toute mesure qui, même applicable sans discrimination tenant à
discriminatie op grond van nationaliteit van toepassing is, het la nationalité, est susceptible de gêner ou de rendre moins attrayant
gebruik van de in het Verdrag gewaarborgde fundamentele vrijheden door l'exercice, par les ressortissants de l'Union, des libertés
burgers van de Unie kan belemmeren of minder aantrekkelijk kan maken fondamentales garanties par le traité (arrêt Las, EU: C: 2013: 239,
(arrest Las, EU: C: 2013: 239, punt 20 en aldaar aangehaalde point 20 et jurisprudence citée).
rechtspraak). 24. Ingevolge artikel 3, lid 1, tweede alinea, van verordening nr. 24. Certes, l'article 3, paragraphe 1, deuxième alinéa, du règlement
492/2011 hebben de lidstaten weliswaar het recht om de voorwaarden n° 492/2011 reconnaît aux Etats membres le droit de fixer les
betreffende de wegens de aard van de te verrichten arbeid vereiste conditions relatives aux connaissances linguistiques requises en
taalkennis vast te stellen. raison de la nature de l'emploi à pourvoir.
25. Toch mag het recht om een bepaalde taalkennis te eisen naargelang 25. Toutefois, le droit d'exiger un certain niveau de connaissance
van de aard van de arbeid, geen afbreuk doen aan het vrije verkeer van d'une langue en fonction de la nature de l'emploi ne saurait porter
werknemers. De eisen die bij de uitvoeringsmaatregelen van dat recht atteinte à la libre circulation des travailleurs. Les exigences
worden gesteld, mogen in geen geval onevenredig zijn aan het découlant des mesures destinées à le mettre en oeuvre ne doivent en
nagestreefde doel, en de wijze waarop zij worden toegepast, mag niet aucun cas être disproportionnées par rapport au but poursuivi et les
leiden tot discriminatie van de onderdanen van andere lidstaten (zie modalités de leur application ne doivent pas comporter de
in die zin arrest Groener, C-379/87, EU: C: 1989: 599, punt 19). 26. In casu moet worden erkend dat het gerechtvaardigd kan zijn om van een kandidaat voor een vergelijkend onderzoek dat wordt georganiseerd om te voorzien in een betrekking bij een plaatselijke dienst, te weten bij een entiteit die concessiehouder is van een openbare dienst of die belast is met een taak van algemeen belang op het grondgebied van een gemeente, te eisen dat hij beschikt over een op de aard van de te verrichten arbeid afgestemde kennis van de taal van het gebied waarin de betrokken gemeente is gelegen. Een betrekking bij een dergelijke dienst kan immers worden geacht de vaardigheid te vereisen om met de plaatselijke administratieve autoriteiten en, in voorkomend geval, met het publiek te communiceren. discriminations au détriment des ressortissants d'autres Etats membres (voir, en ce sens, arrêt Groener, C-379/87, EU: C: 1989: 599, point 19). 26. En l'espèce, il convient de reconnaître qu'il peut être légitime d'exiger d'un candidat à un concours organisé aux fins de pourvoir un emploi dans un service local, c'est-à-dire dans une entité concessionnaire d'un service public ou chargée d'une mission d'intérêt général sur le territoire d'une commune, qu'il dispose, à un niveau en adéquation avec la nature de l'emploi à pourvoir, de connaissances de la langue de la région dans laquelle se trouve la commune concernée. Il peut être en effet considéré qu'un emploi dans un tel service requiert une aptitude à communiquer avec les autorités administratives locales ainsi que, le cas échéant, avec le public.
27. In een dergelijk geval kan het bezit van een diploma ten bewijze 27. Dans un tel cas, la détention d'un diplôme sanctionnant la
dat men geslaagd is voor een taalexamen, een criterium zijn om de réussite à un examen de langue peut constituer un critère permettant
vereiste taalkennis te beoordelen (zie in die zin arrest Angonese, EU: d'évaluer les connaissances linguistiques requises (voir, en ce sens,
C: 2000: 296, punt 44). arrêt Angonese, EU: C: 2000: 296, point 44).
28. Van een kandidaat voor een vergelijkend onderzoek voor de 28. Cependant, le fait d'exiger, comme le prévoient les lois
aanwerving van personeel overeenkomstig de gecoördineerde wetten eisen coordonnées, d'un candidat à un concours de recrutement qu'il rapporte
dat hij zijn taalkennis bewijst door middel van één enkel soort la preuve de ses connaissances linguistiques en présentant un unique
certificaat dat door slechts één enkele Belgische instantie wordt type de certificat, qui n'est délivré que par un seul organisme belge
afgegeven die daartoe belast is met de organisatie van taalexamens op chargé, à cet effet, d'organiser des examens de langue sur le
het Belgische grondgebied, is gelet op de eisen van het vrije verkeer territoire belge, apparaît, au regard des impératifs de la libre
van werknemers echter onevenredig aan de nagestreefde doelstelling. circulation des travailleurs, disproportionné par rapport à l'objectif
29. Dat vereiste sluit immers uit dat rekening wordt gehouden met het poursuivi. 29. En effet, cette exigence exclut toute prise en considération du
kennisniveau waarover iemand op basis van een in een andere lidstaat degré de connaissances qu'un diplôme obtenu dans un autre Etat membre,
behaald diploma kan worden verondersteld te beschikken gelet op de eu égard à la nature et à la durée des études dont il atteste
aard en de duur van de opleiding waarvan de voltooiing uit dat diploma l'accomplissement, permet de présumer dans le chef de son titulaire
blijkt (zie in die zin arrest Angonese, EU: C: 2000: 296, punt 44). (voir, en ce sens, arrêt Angonese, EU: C: 2000: 296, point 44).
30. Voorts benadeelt dat vereiste, ook al geldt het zonder onderscheid 30. En outre, cette exigence, bien qu'indistinctement applicable aux
voor nationale onderdanen en onderdanen van de andere lidstaten, in ressortissants nationaux et à ceux des autres Etats membres,
werkelijkheid de onderdanen van de andere lidstaten die wensen te défavorise en réalité les ressortissants des autres Etats membres qui
solliciteren naar een betrekking bij een plaatselijke dienst in België. souhaiteraient postuler à un emploi dans un service local en Belgique.
31. Dat vereiste verplicht de betrokkenen die in andere lidstaten 31. Cette exigence contraint en effet les intéressés résidant dans
wonen, dat wil zeggen voor het merendeel onderdanen van die staten, d'autres Etats membres, c'est-à-dire, en majorité des ressortissants
immers om zich naar het Belgische grondgebied te begeven enkel en de ces Etats, à se rendre sur le territoire belge aux seules fins de
alleen om hun kennis te laten beoordelen aan de hand van een examen faire évaluer leurs connaissances dans le cadre d'un examen
dat noodzakelijk is om het voor de indiening van hun sollicitatie indispensable pour la délivrance du certificat requis pour le dépôt de
vereiste certificaat te verkrijgen. De extra lasten die deze leur candidature. Les charges supplémentaires qu'implique une telle
verplichting met zich brengt, kunnen de toegang tot de betrokken contrainte sont de nature à rendre plus difficile l'accès aux emplois
betrekkingen bemoeilijken (zie in die zin arrest Angonese, EU: C: en cause (voir, en ce sens, arrêt Angonese, EU: C: 2000: 296, points
2000: 296, punten 38 en 39). 38 et 39).
32. Het Koninkrijk België heeft geen doelstelling aangevoerd waarvan 32. Le Royaume de Belgique n'a invoqué aucun objectif dont la
de verwezenlijking die gevolgen kan rechtvaardigen. réalisation serait susceptible de justifier ces effets.
33. Voor zover het Koninkrijk België aanvoert dat met 33. Pour autant que le Royaume de Belgique fait valoir que des travaux
wetgevingswerkzaamheden is begonnen om de litigieuze nationale législatifs ont été engagés afin de mettre la réglementation nationale
regeling in overeenstemming te brengen met de eisen van het Unierecht litigieuse en conformité avec les exigences du droit de l'Union mais
maar dat wegens de structuur van dat land daartoe lange en que ceux-ci doivent suivre des procédures longues et complexes en
ingewikkelde procedures moeten worden gevolgd, zij eraan herinnerd dat raison de la structure de ce pays, il y a lieu de rappeler qu'il est
volgens vaste rechtspraak een lidstaat zich niet op bepalingen van de jurisprudence constante qu'un Etat membre ne saurait exciper de
zijn interne rechtsorde, zelfs niet op grondwettelijke bepalingen, kan dispositions de son ordre juridique national, même constitutionnel,
beroepen ter rechtvaardiging van de niet-nakoming van uit het pour justifier le non-respect des obligations résultant du droit de
Unierecht voortvloeiende verplichtingen (zie met name arrest l'Union (voir, notamment, arrêt Commission/Hongrie, C-288/12, EU: C:
Commissie/Hongarije, C-288/12, EU: C: 2014: 237, punt 35 en aldaar 2014: 237, point 35 et jurisprudence citée).
aangehaalde rechtspraak). 34. Hieraan moet worden toegevoegd dat het bestaan van een 34. Il convient d'ajouter que, en tout état de cause, l'existence d'un
niet-nakoming in ieder geval moet worden beoordeeld aan de hand van de manquement doit être appréciée en fonction de la situation de l'Etat
situatie waarin de lidstaat zich bevond aan het einde van de in het membre telle qu'elle se présentait au terme du délai fixé dans l'avis
met redenen omkleed advies gestelde termijn, en dat het Hof met
sindsdien opgetreden wijzigingen geen rekening kan houden (zie met motivé et les changements intervenus par la suite ne sauraient être
name arrest Commissie/Verenigd Koninkrijk, C-640/13, EU: C: 2014: pris en compte par la Cour (voir, notamment, arrêt Commission/
2457, punt 42 en aldaar aangehaalde rechtspraak). Royaume-Uni, C-640/13, EU: C: 2014: 2457, point 42 et jurisprudence citée).
35. Bijgevolg is het Koninkrijk België, door van kandidaten voor 35. Dans ces conditions, il y a lieu de constater que, en exigeant des
betrekkingen bij de plaatselijke diensten in het Franse of het Duitse candidats aux postes dans les services locaux établis dans les régions
taalgebied uit wier vereiste diploma's of certificaten niet blijkt dat de langue française ou de langue allemande, dont il ne résulte pas des
zij hun onderwijs in de betrokken taal hebben genoten, te eisen dat diplômes ou des certificats requis qu'ils ont suivi l'enseignement
zij hun taalkennis bewijzen door middel van één enkel soort dans la langue concernée, à faire la preuve de leurs connaissances
certificaat dat uitsluitend door één enkele Belgische officiële linguistiques au moyen d'un unique type de certificat, exclusivement
instantie wordt afgegeven na een door die instantie op het Belgische délivré par un seul organisme officiel belge après un examen organisé
grondgebied georganiseerd examen, de verplichtingen niet is nagekomen par cet organisme sur le territoire belge, le Royaume de Belgique a
die op hem rusten krachtens artikel 45 VWEU en verordening nr. manqué aux obligations qui lui incombent en vertu de l'article 45 TFUE
492/2011. et du règlement n° 492/2011.
[...] [...]
Het Hof (Zesde kamer) verklaart : Par ces motifs, la Cour (sixième chambre) déclare et arrête :
1) Door van kandidaten voor betrekkingen bij de plaatselijke diensten 1) En exigeant des candidats aux postes dans les services locaux
in het Franse of het Duitse taalgebied uit wier vereiste diploma's of établis dans les régions de langue française ou de langue allemande,
certificaten niet blijkt dat zij hun onderwijs in de betrokken taal dont il ne résulte pas des diplômes ou des certificats requis qu'ils
hebben genoten, te eisen dat zij hun taalkennis bewijzen door middel ont suivi l'enseignement dans la langue concernée, à faire la preuve
van één enkel soort certificaat dat uitsluitend door één enkele de leurs connaissances linguistiques au moyen d'un unique type de
Belgische officiële instantie wordt afgegeven na een door die certificat, exclusivement délivré par un seul organisme officiel belge
instantie op het Belgische grondgebied georganiseerd examen, is het après un examen organisé par cet organisme sur le territoire belge, le
Koninkrijk België de verplichtingen niet nagekomen die op hem rusten Royaume de Belgique a manqué aux obligations qui lui incombent en
krachtens artikel 45 VWEU en verordening (EU) nr. 492/2011 van het vertu de l'article 45 TFUE et du règlement (UE) n° 492/2011, du
Europees Parlement en de Raad van 5 april 2011 betreffende het vrije Parlement européen et du Conseil, du 5 avril 2011, relatif à la libre
verkeer van werknemers binnen de Unie ». circulation des travailleurs à l'intérieur de l'Union ».
B.5. De Franse en de Vlaamse Gemeenschap waren vooruitgelopen op het B.5. Les Communautés française et flamande avaient anticipé l'arrêt de
arrest van het Hof van Justitie en hadden gevolg gegeven aan de la Cour de justice et donné suite à la mise en demeure de la
ingebrekestelling van de Commissie van de Europese Unie door, voor hun Commission de l'Union européenne en modifiant, pour leur ressort
territoriale rechtsgebied, het voormelde artikel 53 te wijzigen. territorial, l'article 53 précité.
Bij artikel 4 van het decreet van 18 november 2011 tot regeling van Par l'article 4 du décret du 18 novembre 2011 relatif à la preuve de
het bewijs van taalkennis, vereist door de wetten op het gebruik van la connaissance de la langue, requise par les lois sur l'emploi des
de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, heeft de langues en matière administrative, coordonnées le 18 juillet 1966, la
Vlaamse Gemeenschap artikel 53 als volgt vervangen : Communauté flamande a remplacé l'article 53 comme suit :
«

Art. 53.De Vlaamse Regering bepaalt :

«

Art. 53.Le Gouvernement flamand détermine :

1° welke instanties bevoegd zijn om de bewijzen van taalkennis, 1° les instances compétentes pour délivrer les preuves de la
vereist door deze gecoördineerde wetten, uit te reiken, en de connaissance de la langue, requises pour ces lois coordonnées, et les
voorwaarden waaraan die bewijzen moeten voldoen; conditions auxquelles doivent répondre ces preuves;
2° de voorwaarden voor de erkenning van bewijzen van taalkennis, 2° les conditions d'agrément des preuves de la connaissance de la
uitgereikt door andere instanties. langue, délivrées par d'autres instances.
Het niveau van de taalkennis dat moet worden bewezen, is afhankelijk Le niveau de la connaissance de la langue qui doit être prouvée dépend
van de aard van de uitgeoefende functie ». de la nature de la fonction exercée ».
Bij artikel 1 van het decreet van 7 november 2013 betreffende het Par l'article 1er du décret du 7 novembre 2013 relatif à la preuve des
bewijs van de taalkennis vereist door de wetten op het gebruik van de connaissances linguistiques requises par les lois sur l'emploi des
talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, heeft de Franse langues en matière administrative, coordonnées le 18 juillet 1966, la
Gemeenschap artikel 53 als volgt vervangen : Communauté française a remplacé l'article 53 comme suit :
«

Art. 53.§ 1. De getuigschriften die het bewijs leveren van het

«

Art. 53.§ 1er. Les certificats attestant du niveau de connaissance

niveau van de taalkennis dat vereist wordt door deze wetten, worden linguistique requis par les présentes lois sont délivrés par SELOR -
uitgereikt door SELOR - Selectiebureau van de federale overheid. Bureau de sélection de l'administration fédérale.
Ter aanvulling van het eerste lid kan de Regering van de Franse Complémentairement à l'alinéa 1er, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschap andere bevoegde instanties bepalen om getuigschriften uit française peut déterminer d'autres instances compétentes pour délivrer
te reiken die het bewijs leveren van het niveau van de taalkennis dat les certificats attestant du niveau de connaissance linguistique
vereist wordt door deze wetten, alsook de voorwaarden waaraan de requis par les présentes lois, ainsi que les conditions auxquelles
bewijzen van deze taalkennis moeten voldoen. doivent répondre les preuves de cette connaissance de la langue.
§ 2. De Regering van de Franse Gemeenschap bepaalt de voorwaarden en § 2. Le Gouvernement de la Communauté française détermine les
de nadere regels voor de erkenning van de getuigschriften van de conditions et les modalités de reconnaissance des certificats de
taalkennis die uitgereikt worden door andere instanties, zoals bedoeld connaissance linguistique délivrés par d'autres instances que celles
in § 1. visées au paragraphe premier.
§ 3. De gelijkwaardigheid wordt verleend door de Regering van de § 3. Les équivalences sont délivrées par le Gouvernement de la
Franse Gemeenschap op advies van een Deskundigencommissie. Communauté française sur avis d'une commission d'experts.
De Regering bepaalt het statuut van deze Deskundigencommissie en de Le Gouvernement précise le statut de cette Commission d'experts et
manier waarop haar leden aangewezen moeten worden. Haar werkingswijze précise le mode de désignation de ses membres. Son mode de
wordt bepaald in het huishoudelijk reglement dat de fonctionnement est réglé dans le règlement d'ordre intérieur que la
Deskundigencommissie zal aannemen. Commission d'experts adoptera.
§ 4. Voor de toepassing van de vorige paragrafen is het niveau van de § 4. Pour l'application des paragraphes précédents, le niveau de
taalkennis afhankelijk van de aard van het uitgeoefende ambt ». connaissance linguistique dépend de la nature de la fonction exercée
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen ». Quant à l'intérêt des parties requérantes
B.6. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen. B.6. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties
B.7.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt; bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. B.7.2. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk die niet haar persoonlijk belang aanvoert, voor het Hof optreedt, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat zij een collectief belang verdedigt; dat haar maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat dit maatschappelijk doel niet of niet meer werkelijk wordt nagestreefd. requérantes. B.7.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée; il s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible. B.7.2. Lorsqu'une association sans but lucratif qui n'invoque pas son intérêt personnel agit devant la Cour, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; qu'elle défende un intérêt collectif; que la norme attaquée soit susceptible d'affecter son objet social; qu'il n'apparaisse pas, enfin, que cet objet social n'est pas ou n'est plus réellement poursuivi.
B.8.1. De vzw « Association de Promotion des Droits humains et des B.8.1. L'ASBL « Association de Promotion des Droits Humains et des
Minorités » heeft als maatschappelijk doel de mensenrechten te Minorités » a pour objet social de promouvoir les droits humains tels
bevorderen, zoals zij zijn verankerd in de Grondwet en in qu'ils sont consacrés par la Constitution et par plusieurs conventions
verschillende internationale verdragen. internationales.
Volgens artikel 3, b), van haar statuten heeft de vzw tot doel « elke Selon l'article 3, b), des statuts, l'ASBL a pour but « de dénoncer et
willekeurige aantasting van de rechten en vrijheden die zijn verankerd contester toute atteinte arbitraire aux droits et libertés consacrés
in de internrechtelijke of internationaalrechtelijke normen aan te par les normes de droit interne ou de droit international ». L'article
klagen en te bestrijden ». Artikel 3, d), van die statuten biedt haar 3, d), de ces statuts lui permet d'ester en justice dans tous les
de mogelijkheid om in rechte te treden in alle geschillen waartoe de
toepassing van de internrechtelijke of internationaalrechtelijke litiges auxquels peut donner lieu l'application des normes de droit
normen inzake mensenrechten en minderheden aanleiding kan geven. interne ou international relatives aux droits humains et aux minorités.
B.8.2. Dat maatschappelijk doel bestaat in het verdedigen van een B.8.2. Cet objet social vise à la défense d'un intérêt collectif qui
collectief belang dat van bijzondere aard is en onderscheiden is van est de nature particulière et distinct de l'intérêt général. Par
het algemeen belang. Overigens wordt niet betwist dat dit doel ailleurs, il n'est pas contesté que cet objet soit réellement
werkelijk wordt nagestreefd. poursuivi.
B.9. Krachtens artikel 2 van de bestreden wet kunnen kandidaten voor B.9. L'article 2 de la loi attaquée permet aux candidats à une
een ambt of betrekking in de plaatselijke diensten in het Duitse fonction ou un emploi dans les services locaux de la région de langue
taalgebied en de personeelsleden van die diensten hun kennis van de allemande et aux agents de ces services de prouver leur connaissance
taal van het gebied bewijzen zowel met een door Selor uitgereikt de la langue de la région tant par un certificat délivré par Selor que
certificaat als met certificaten uitgereikt in de andere lidstaten van par des certificats délivrés dans les autres Etats membres de l'Espace
de Europese Economische Ruimte en de Zwitserse Bondsstaat. Het biedt économique européen et dans la Confédération suisse. Il n'offre pas
die mogelijkheid niet aan de kandidaten voor een ambt of betrekking in cette possibilité aux candidats à une fonction ou un emploi dans les
de plaatselijke diensten in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, services locaux de la région bilingue de Bruxelles-Capitale et aux
noch aan de personeelsleden van die diensten. agents de ces services.
De bestreden bepaling creëert aldus een verschil in behandeling dat La disposition attaquée crée ainsi une différence de traitement qui
het maatschappelijk doel van de verzoekende partij en het collectief est susceptible d'affecter l'objet social de la partie requérante et
belang dat zij verdedigt, kan raken. Die partij doet bijgevolg blijken l'intérêt collectif qu'elle défend. Cette partie dispose donc de
van het vereiste belang. l'intérêt requis.
B.10. Aangezien de tweede verzoekende partij doet blijken van een B.10. Dès lors que la deuxième partie requérante justifie d'un intérêt
belang bij het beroep, is het niet nodig te onderzoeken of de andere au recours, il n'est pas nécessaire d'examiner si les autres parties
verzoekende partijen eveneens doen blijken van een belang om de requérantes justifient également d'un intérêt à poursuivre
vernietiging van de bestreden bepalingen te vorderen. l'annulation des dispositions attaquées.
Ten aanzien van het enige middel Quant au moyen unique
B.11.1. Het enige middel is afgeleid uit de schending van de artikelen B.11.1. Le moyen unique est pris de la violation des articles 10 et 11
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 45 van het de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 45 du Traité sur
Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en met de le fonctionnement de l'Union européenne (TFUE) et avec le règlement n°
verordening nr. 492/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 5 492/2011 du Parlement européen et du Conseil du 5 avril 2011 relatif à
april 2011 betreffende het vrije verkeer van werknemers binnen de la libre circulation des travailleurs à l'intérieur de l'Union.
Unie. B.11.2. De verzoekende partijen betwisten de bestreden wet in zoverre B.11.2. Les parties requérantes contestent la loi attaquée en ce
zij uitsluitend de plaatselijke diensten in het Duitse taalgebied qu'elle permet aux seuls services locaux de la région de langue
toestaat om van de kandidaten en personeelsleden, als bewijs van hun allemande d'accepter des candidats et des agents, au titre de preuve
taalkennis, andere certificaten dan die welke door Selor worden
uitgereikt, die door de Koning als gelijkwaardig worden beschouwd, te de leurs connaissances linguistiques, d'autres certificats que ceux
aanvaarden, om zich te conformeren aan het arrest van het Hof van délivrés par Selor, jugés équivalents par le Roi, en vue de se
Justitie van 5 februari 2015. conformer à l'arrêt de la Cour de justice du 5 février 2015.
In een eerste onderdeel zijn de verzoekende partijen van oordeel dat Dans une première branche, les parties requérantes considèrent que le
de federale wetgever aldus een verschil in behandeling heeft ingevoerd législateur fédéral a ainsi instauré une différence de traitement
dat strijdig is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution.
In een tweede onderdeel verwijzen zij naar artikel 45 van het VWEU en Dans une seconde branche, elles se réfèrent à l'article 45 du TFUE et
naar artikel 3, lid 1, tweede alinea, van de voormelde verordening nr. à l'article 3, § 1er, alinéa 2, du règlement n° 492/2011 précité et
492/2011, en wijzen zij erop dat krachtens artikel 260, lid 1, van het relèvent qu'en vertu de l'article 260, paragraphe 1, du TFUE, l'Etat
VWEU, de Belgische Staat gehouden is alle maatregelen te nemen welke belge est tenu de prendre toutes les mesures que comporte l'exécution
nodig zijn ter uitvoering van het arrest van het Hof van Justitie van 5 februari 2015. de l'arrêt de la Cour de justice du 5 février 2015.
Beide onderdelen worden samen onderzocht. Les deux branches sont examinées ensemble.
B.12. Zoals vermeld in B.9, creëert artikel 2 van de bestreden wet een B.12. Comme il est dit en B.9, l'article 2 de la loi attaquée crée une
verschil in behandeling onder kandidaten en personeelsleden naargelang différence de traitement entre les candidats et les agents selon que
l'emploi ou la fonction concerné relève des services locaux de la
de betrekking of het ambt in kwestie ressorteert onder de plaatselijke région de langue allemande ou des services locaux de la région
diensten in het Duitse taalgebied of onder de plaatselijke diensten in bilingue de Bruxelles-Capitale.
het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad. B.13. Selon le Conseil des ministres, les services locaux de la région
B.13. Volgens de Ministerraad zijn de plaatselijke diensten in het de langue allemande et ceux de la région bilingue de
Duitse taalgebied en die in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad Bruxelles-Capitale ne sont pas suffisamment comparables en raison de
niet voldoende vergelijkbaar wegens hun wezenlijk verschillende leur régime linguistique essentiellement différent.
taalregeling. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet worden verward. Het Il ne faut pas confondre différence et non-comparabilité. La région de
Duitse taalgebied is een eentalig gebied, terwijl het gebied langue allemande est une région unilingue, alors que la région de
Brussel-Hoofdstad een tweetalig gebied is. Dat verschil laat echter Bruxelles-Capitale est une région bilingue. Cette différence ne permet
niet toe te besluiten dat de plaatselijke diensten van die twee cependant pas de conclure que les services locaux de ces deux régions
taalgebieden niet kunnen worden vergeleken in het licht van het linguistiques ne peuvent pas être comparés au regard du monopole
monopolie dat aan Selor is toegekend bij artikel 53 van de wetten op conféré à Selor par l'article 53 des lois sur l'emploi des langues en
het gebruik van de talen in bestuurszaken, meer in het bijzonder matière administrative, plus précisément lorsqu'il s'agit de
wanneer het erom gaat de certificaten te bepalen waarmee taalkennis déterminer quels certificats permettent d'attester des connaissances
kan worden bewezen om een ambt of een betrekking bij die diensten te linguistiques pour obtenir une fonction ou un emploi dans ces
verkrijgen. services.
B.14.1. Uit de in B.3 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt B.14.1. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.3 que, par la
dat, met de bestreden wet, de federale wetgever zich in loi attaquée, le législateur fédéral a voulu se mettre en conformité
overeenstemming wilde brengen met het arrest van 5 februari 2015 avec l'arrêt du 5 février 2015 par lequel la Cour de justice de
waarbij het Hof van Justitie van de Europese Unie vaststelt dat België l'Union européenne constate que la Belgique a manqué à ses obligations
zijn verplichtingen niet is nagekomen op het gebied van het vrije en matière de libre circulation des travailleurs.
verkeer van werknemers.
Uit dat in B.4 aangehaalde arrest blijkt dat het recht om een bepaalde Il ressort de cet arrêt, cité en B.4, que le droit d'exiger un certain
taalkennis te eisen naar gelang van de aard van de arbeid, geen niveau de connaissance d'une langue en fonction de la nature de
l'emploi ne saurait porter atteinte à la libre circulation des
afbreuk mag doen aan het vrije verkeer van werknemers en niet mag travailleurs et comporter une discrimination au détriment de
leiden tot een discriminatie van onderdanen van andere lidstaten : ressortissants d'autres Etats membres :
« Van een kandidaat voor een vergelijkend onderzoek voor de aanwerving « le fait d'exiger, comme le prévoient les lois coordonnées, d'un
van personeel overeenkomstig de gecoördineerde wetten eisen dat hij candidat à un concours de recrutement qu'il rapporte la preuve de ses
zijn taalkennis bewijst door middel van één enkel soort certificaat connaissances linguistiques en présentant un unique type de
dat door slechts één enkele Belgische instantie wordt afgegeven die certificat, qui n'est délivré que par un seul organisme belge chargé,
daartoe belast is met de organisatie van taalexamens op het Belgische à cet effet, d'organiser des examens de langue sur le territoire
grondgebied, is gelet op de eisen van het vrije verkeer van werknemers belge, apparaît, au regard des impératifs de la libre circulation des
echter onevenredig aan de nagestreefde doelstelling » (punt 28). travailleurs, disproportionné par rapport à l'objectif poursuivi »
B.14.2. Het voormelde arrest van het Hof van Justitie van 5 februari (point 28). B.14.2. L'arrêt de la Cour de justice du 5 février 2015 précité vise
2015 heeft betrekking op de plaatselijke diensten in het Franse of les services locaux des régions de langue française ou de langue
Duitse taalgebied, en niet op die in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad. allemande et non ceux de la région bilingue de Bruxelles-Capitale.
Niettemin, net zoals artikel 15 van de wetten op het gebruik van de Toutefois, tout comme l'article 15 des lois sur l'emploi des langues
talen in bestuurszaken dat van toepassing is op de plaatselijke en matière administrative applicable aux services locaux des régions
diensten in het Franse of Duitse taalgebied, voorziet artikel 21 van de langue française ou de langue allemande, l'article 21 des mêmes
dezelfde wetten dat van toepassing is op de plaatselijke diensten in lois applicable aux services locaux de la région bilingue de
het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad in - weliswaar verschillende - Bruxelles-Capitale prévoit des exigences, certes différentes, de
vereisten inzake taalkennis om toegang te krijgen tot een betrekking connaissances linguistiques pour accéder à un emploi ou une fonction.
of een ambt. De verschillen tussen de taalvereisten van die twee Les différences entre les exigences linguistiques prévues par ces deux
bepalingen maken evenwel niet het voorwerp uit van de grief die in het dispositions ne font toutefois pas l'objet du grief soulevé par le
enige middel wordt opgeworpen. De kritiek van de verzoekende partijen moyen unique. La critique des parties requérantes porte uniquement sur
heeft uitsluitend betrekking op de getuigschriften van die taalkennis les attestations de ces connaissances linguistiques et, plus
en, meer bepaald, op het ontbreken van de mogelijkheid om af te wijken précisément, sur l'absence de possibilité de déroger au monopole
van het monopolie dat bij artikel 53, eerste lid, van diezelfde wetten conféré, par l'article 53, alinéa 1er, de ces mêmes lois, à Selor «
aan Selor is toegekend « om bewijzen omtrent de bij de wet van 2 pour délivrer des certificats en vue d'attester les connaissances
augustus 1963 vereiste taalkennis uit te reiken » voor de plaatselijke linguistiques exigées par la loi du 2 août 1963 » pour les services
diensten in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, terwijl zulk een locaux de la région bilingue de Bruxelles-Capitale, alors qu'une telle
mogelijkheid wel bestaat voor de plaatselijke diensten in het Duitse possibilité existe pour les services locaux de la région de langue
taalgebied. allemande.
Welnu, net zoals de kandidaten voor een betrekking en de Or, tout comme les candidats à un emploi et les agents des services
personeelsleden van de plaatselijke diensten in het Duitse taalgebied, locaux de la région de langue allemande, les candidats à un emploi et
zijn de kandidaten voor een betrekking en de personeelsleden van de les agents des services locaux de la région bilingue de
plaatselijke diensten in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad Bruxelles-Capitale sont soumis aux principes de la libre circulation
onderworpen aan de beginselen van het vrije verkeer van werknemers, in des travailleurs combinés avec les règles d'égalité et de
samenhang gelezen met de regels van gelijkheid en niet-discriminatie non-discrimination pour ce qui est de la délivrance des attestations
wat de uitreiking van de getuigschriften inzake taalkennis betreft. de connaissances linguistiques.
B.14.3. De verzoekende partijen vragen het Hof aan het Hof van B.14.3. Les parties requérantes demandent à la Cour de poser à la Cour
Justitie een prejudiciële vraag te stellen over de bestaanbaarheid van de justice une question préjudicielle relative à la compatibilité de
de bestreden wet met de in het middel aangevoerde normen van het la loi attaquée avec les normes de droit de l'Union européenne
Europese Unierecht. invoquées au moyen.
Wanneer een vraag die betrekking heeft op de uitlegging van het Lorsqu'une question qui porte sur l'interprétation du droit de l'Union
Unierecht wordt opgeworpen in een zaak aanhangig bij een nationale est soulevée dans une affaire pendante devant une juridiction
rechterlijke instantie waarvan de beslissingen volgens het nationale nationale dont les décisions ne sont pas susceptibles d'un recours
recht niet vatbaar zijn voor hoger beroep, is die instantie, juridictionnel de droit interne, cette juridiction est tenue,
overeenkomstig artikel 267, derde alinea, van het VWEU, gehouden die conformément à l'article 267, troisième alinéa, du TFUE, de poser
vraag te stellen aan het Hof van Justitie. Die verwijzing is evenwel cette question à la Cour de justice. Ce renvoi n'est cependant pas
niet nodig wanneer die rechterlijke instantie heeft vastgesteld dat de nécessaire lorsque cette autorité juridictionnelle a constaté que la
question soulevée n'est pas pertinente ou que la disposition du droit
opgeworpen vraag niet relevant is of dat de betrokken bepaling van de l'Union en cause a déjà fait l'objet d'une interprétation de la
Unierecht reeds door het Hof is uitgelegd of dat de juiste toepassing part de la Cour ou que l'application correcte du droit de l'Union
van het Unierecht zo evident is, dat redelijkerwijze geen ruimte voor s'impose avec une telle évidence qu'elle ne laisse place à aucun doute
twijfel kan bestaan (HvJ, 6 oktober 1982, C-283/81, CILFIT, punt 21). raisonnable (CJCE, 6 octobre 1982, C-283/81, CILFIT, point 21).
Te dezen dient er niet te worden ingegaan op de vraag van de En l'espèce, il n'y a pas lieu de faire droit à la demande des parties
verzoekende partijen om aan het Hof van Justitie hierover een vraag te requérantes d'interroger la Cour de justice à ce propos. En effet,
stellen. De interpretatie van de bepalingen van het recht van de Unie, l'interprétation des dispositions du droit de l'Union, que ces parties
waar die partijen om vragen, is immers reeds gegeven door het Hof van sollicitent, a déjà été fournie par la Cour de justice dans son arrêt
Justitie in zijn arrest van 5 februari 2015. du 5 février 2015.
B.14.4. In zoverre hij in artikel 53 van de wetten op het gebruik van B.14.4. En ne prévoyant à l'article 53 des lois sur l'emploi des
de talen in bestuurszaken enkel voor de plaatselijke diensten in het langues en matière administrative une possibilité de dérogation en
Duitse taalgebied en niet voor de plaatselijke diensten in het matière de délivrance des attestations de connaissances linguistiques
tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad voorziet in een mogelijkheid tot que pour les services locaux de la région de langue allemande et non
afwijking op het gebied van de uitreiking van getuigschriften inzake pour les services locaux de la région bilingue de Bruxelles-Capitale,
taalkennis, terwijl hij bevoegd is om het gebruik van de talen te alors qu'il est compétent pour régler l'emploi des langues dans les
regelen in de plaatselijke diensten van die twee taalgebieden, heeft services locaux de ces deux régions linguistiques, le législateur
de federale wetgever een verschil in behandeling gecreëerd onder fédéral a créé une différence de traitement entre les candidats à un
kandidaten voor een betrekking en onder personeelsleden dat niet in emploi et les agents qui ne peut pas se justifier raisonnablement au
redelijkheid kan worden verantwoord ten aanzien van de beginselen van regard des principes de la libre circulation des travailleurs combinés
het vrije verkeer van werknemers, in samenhang gelezen met de regels avec les règles d'égalité et de non-discrimination.
van gelijkheid en niet-discriminatie.
B.15. Het middel, in zoverre het is afgeleid uit de schending van de B.15. Le moyen, en ce qu'il est pris de la violation des articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 45 du TFUE
45 van het VWEU en met de verordening nr. 492/2011 van 5 april 2011, et avec le règlement n° 492/2011 du 5 avril 2011, est fondé.
is gegrond. Artikel 2 van de wet van 21 april 2016 houdende wijziging van de L'article 2 de la loi du 21 avril 2016 portant modification des lois
wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op
18 juli 1966, moet worden vernietigd in zoverre het niet van sur l'emploi des langues en matière administrative, coordonnées le 18
toepassing is op de plaatselijke diensten in het tweetalige gebied juillet 1966, doit être annulé en ce qu'il ne s'applique pas aux
Brussel-Hoofdstad. services locaux de la région bilingue de Bruxelles-Capitale.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt artikel 2 van de wet van 21 april 2016 houdende wijziging annule l'article 2 de la loi du 21 avril 2016 portant modification des
van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, lois sur l'emploi des langues en matière administrative, coordonnées
gecoördineerd op 18 juli 1966, in zoverre het niet van toepassing is le 18 juillet 1966, en ce qu'il ne s'applique pas aux services locaux
op de plaatselijke diensten in het tweetalige gebied de la région bilingue de Bruxelles-Capitale.
Brussel-Hoofdstad. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier
het Grondwettelijk Hof, op 5 oktober 2017. 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 5 octobre 2017.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^