Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 79/2017 van 15 juni 2017 Rolnummer 6617 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank Henegouwen, afdeling Bergen. Het Grondwettelijk Hof, I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 79/2017 van 15 juni 2017 Rolnummer 6617 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank Henegouwen, afdeling Bergen. Het Grondwettelijk Hof, I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 79/2017 du 15 juin 2017 Numéro du rôle : 6617 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1382 du Code civil, posée par le Tribunal de police du Hainaut, division Mons. La Cour constitutionnelle, comp après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 79/2017 van 15 juni 2017 Extrait de l'arrêt n° 79/2017 du 15 juin 2017
Rolnummer 6617 Numéro du rôle : 6617
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1382 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1382 du Code
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank Henegouwen, civil, posée par le Tribunal de police du Hainaut, division Mons.
afdeling Bergen.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. Daoût, Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 10 november 2016 in zake de Franse Gemeenschap tegen de Par jugement du 10 novembre 2016 en cause de la Communauté française
nv « Ethias », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is contre la SA « Ethias », dont l'expédition est parvenue au greffe de
ingekomen op 20 februari 2017, heeft de Politierechtbank Henegouwen, la Cour le 20 février 2017, le Tribunal de police du Hainaut, division
afdeling Bergen, de volgende prejudiciële vraag gesteld : Mons, a posé la question préjudicielle suivante :
« Is artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, in zoverre het in die « L'article 1382 du Code civil en ce qu'il est interprété comme
zin wordt geïnterpreteerd dat het de Franse Gemeenschap, handelend in
haar hoedanigheid van openbare werkgever, de mogelijkheid biedt permettant à la Communauté française agissant en sa qualité
terugbetaling te verkrijgen van de volledige bezoldiging en van de d'employeur public, d'obtenir remboursement de la totalité de la
lasten die zijn geheven op de bezoldiging van een van haar rémunération et des charges grevant la rémunération d'un de ses agents
personeelsleden tijdens diens afwezigheden ingevolge een ongeval dat durant ses absences consécutives à un accident imputable à la faute
aan de fout van een derde te wijten is, omdat zij diens d'un tiers car elle n'a pu bénéficier de ses prestations de travail en
arbeidsprestaties niet als tegenprestatie heeft kunnen genieten, maar contrepartie, mais comme ne permettant pas à la Communauté française,
dat het de Franse Gemeenschap, handelend in de hoedanigheid van agissant en qualité de pouvoir subsidiant, d'obtenir le remboursement
subsidiërende overheid, niet de mogelijkheid biedt de terugbetaling de ces mêmes montants n'est-il pas contraire aux articles 10 et 11 de
van diezelfde bedragen te verkrijgen, in strijd met de artikelen 10 en
11 van de Grondwet en, in voorkomend geval, met artikel 24 van de la Constitution, et, le cas échéant, à l'article 24 de la
Grondwet, in zoverre in beide gevallen de betaling van die bezoldiging Constitution, en ce que, dans les deux hypothèses, le paiement de
voor rekening is van de Franse Gemeenschap ? ». cette rémunération incombe à la Communauté française ? ".
Op 8 maart 2017 hebben de rechters-verslaggevers J.-P. Moerman en A. Le 8 mars 2017, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
Alen, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere wet
van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in kennis spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les
gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te stellen juges-rapporteurs J.-P. Moerman et A. Alen ont informé la Cour qu'ils
het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de
voorafgaande rechtspleging. l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : B.1. L'article 1382 du Code civil dispose :
« Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt « Tout fait quelconque de l'homme, qui cause à autrui un dommage,
veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden ». oblige celui par la faute duquel il est arrivé, à le réparer ».
B.2. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof B.2. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est
wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van die invitée à statuer sur la compatibilité de cette disposition
wetsbepaling met de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet législative avec les articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution en
doordat zij een verschil in behandeling zou invoeren tussen, ce qu'elle introduirait une différence de traitement entre, d'une
enerzijds, de Franse Gemeenschap, handelend in de hoedanigheid van inrichtende macht van een onderwijsinstelling en, anderzijds, de Franse Gemeenschap, handelend in de hoedanigheid van subsidiërende overheid van een dergelijke instelling, in zoverre het slechts in haar eerste hoedanigheid zou zijn dat zij bij de schuldige derde die aansprakelijk is voor een aan een leerkracht veroorzaakt ongeval op de weg naar en van het werk, de terugbetaling zou kunnen verkrijgen van de bezoldiging en van de daarmee verbonden lasten die ten voordele van die leerkracht zijn betaald tijdens diens periodes van afwezigheid die verbonden zijn met de arbeidsongeschiktheid als gevolg van dat ongeval. part, la Communauté française agissant en qualité de pouvoir organisateur d'un établissement d'enseignement et, d'autre part, la Communauté française agissant en qualité de pouvoir subsidiant d'un tel établissement, dans la mesure où ce ne serait qu'en sa première qualité qu'elle pourrait obtenir auprès du tiers fautif responsable d'un accident sur le chemin du travail causé à un enseignant le remboursement de la rémunération et des charges qui y sont liées versées au profit de cet enseignant durant ses périodes d'absence liées à l'incapacité de travail résultant de cet accident.
B.3.1. Artikel 10 van de Grondwet bepaalt : B.3.1. L'article 10 de la Constitution dispose :
« Er is in de Staat geen onderscheid van standen. « Il n'y a dans l'Etat aucune distinction d'ordres.
De Belgen zijn gelijk voor de wet; zij alleen zijn tot de burgerlijke Les Belges sont égaux devant la loi; seuls ils sont admissibles aux
en militaire bedieningen benoembaar, behoudens de uitzonderingen die emplois civils et militaires, sauf les exceptions qui peuvent être
voor bijzondere gevallen door een wet kunnen worden gesteld. établies par une loi pour des cas particuliers.
De gelijkheid van vrouwen en mannen is gewaarborgd ». L'égalité des femmes et des hommes est garantie ».
Artikel 11 van de Grondwet bepaalt : L'article 11 de la Constitution dispose :
« Het genot van de rechten en vrijheden aan de Belgen toegekend moet « La jouissance des droits et libertés reconnus aux Belges doit être
zonder discriminatie verzekerd worden. Te dien einde waarborgen de wet assurée sans discrimination. A cette fin, la loi et le décret
en het decreet inzonderheid de rechten en vrijheden van de garantissent notamment les droits et libertés des minorités
ideologische en filosofische minderheden ». idéologiques et philosophiques ».
Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une
een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt différence de traitement soit établie entre des catégories de
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.3.2. Artikel 24, § 4, van de Grondwet bepaalt : B.3.2. L'article 24, § 4, de la Constitution dispose :
« Alle leerlingen of studenten, ouders, personeelsleden en « Tous les élèves ou étudiants, parents, membres du personnel et
onderwijsinstellingen zijn gelijk voor de wet of het decreet. De wet établissements d'enseignement sont égaux devant la loi ou le décret.
en het decreet houden rekening met objectieve verschillen, waaronder La loi et le décret prennent en compte les différences objectives,
de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht, die een notamment les caractéristiques propres à chaque pouvoir organisateur,
aangepaste behandeling verantwoorden ». qui justifient un traitement approprié ».
Die bepaling vestigt, op het vlak van onderwijs, het beginsel van Cette disposition énonce, dans le domaine de l'enseignement, le
gelijkheid en niet-discriminatie dat is afgeleid uit de artikelen 10 principe d'égalité et de non-discrimination qui se déduit des articles
en 11 van de Grondwet. 10 et 11 de la Constitution.
Aangezien de Franse Gemeenschap noch een leerling of student, noch een La Communauté française n'étant ni élève ou étudiant, ni parent,
ouder, personeelslid of onderwijsinstelling in de zin van artikel 24, membre du personnel ou établissement d'enseignement au sens de
§ 4, van de Grondwet is, zou aan die bepaling geen afbreuk kunnen l'article 24, § 4, de la Constitution, cette disposition ne pourrait
worden gedaan door een verschil in behandeling tussen twee être violée par une différence de traitement entre deux qualités de la
hoedanigheden van de Franse Gemeenschap. Communauté française.
B.4.1. Artikel 25 van de wet van 29 mei 1959 « tot wijziging van B.4.1. L'article 25 de la loi du 29 mai 1959 « modifiant certaines
sommige bepalingen van de onderwijswetgeving », gewijzigd bij artikel dispositions de la législation de l'enseignement », modifié par
4, 2°, van het koninklijk besluit nr. 413 van 29 april 1986 « houdende l'article 4, 2°, de l'arrêté royal n° 413 du 29 avril 1986 « portant
bepaling van de werkingsmiddelen voor het Rijksonderwijs en van de des dispositions relatives aux moyens de fonctionnement de
l'enseignement de l'Etat et aux subventions de fonctionnement allouées
werkingstoelagen aan het gesubsidieerd onderwijs » en bij artikel 46 à l'enseignement subventionné » et par l'article 46 du décret de la
van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 februari 2016 « Communauté française du 4 février 2016 « portant diverses dispositions
houdende verschillende bepalingen inzake onderwijs », bepaalt : en matière d'enseignement », dispose :
« De kosten van het onderricht, verstrekt in de inrichtingen of « Les frais de l'instruction donnée par les établissements ou sections
afdelingen van inrichtingen voor onderwijs, tot stand gebracht door d'établissement d'enseignement organisés par les personnes publiques
et privées sont à charge des pouvoirs organisateurs.
openbare en private personen, vallen ten laste van de inrichtende Toutefois, l'Etat accorde aux établissements ou sections
machten. Aan de inrichtingen of afdelingen van onderwijs voor kleuter-, lager d'enseignement du niveau maternel, primaire ou secondaire, aux
of secundair niveau, aan de inrichtingen voor onderwijs voor sociale établissements d'enseignement de promotion sociale et aux
promotie en aan de inrichtingen voor secundair kunstonderwijs met établissements d'enseignement secondaire artistique à horaire réduit
beperkt leerplan, die bedoeld worden in artikel 24 en die aan de bij visés à l'article 24 et qui répondent aux conditions légales et
wet en verordening gestelde voorwaarden voldoen, verleent de Staat
evenwel : réglementaires :
a) Weddetoelagen; a) Des subventions-traitements;
b) Werkingstoelagen ». b) Des subventions de fonctionnement ».
B.4.2. Artikel 26 van de wet van 29 mei 1959 bepaalt : B.4.2. L'article 26 de la loi du 29 mai 1959 dispose :
« Onverminderd de bepalingen van artikel 38 van deze wet, zijn de « Sans préjudice des dispositions de l'article 38 et de la présente
inrichtende machten van de gesubsidieerde inrichtingen gehouden aan loi, les pouvoirs organisateurs des établissements subventionnés sont
hun lekenpersoneel, bedoeld in artikel 27, bezoldigingen te verlenen, tenus d'accorder aux membres laïcs de leur personnel visés à l'article
die ten minste gelijk zijn aan de weddetoelagen die door de Staat voor 27 des rétributions au moins égales aux subventions-traitements
de betrokkenen worden toegekend ». accordées par l'Etat pour les intéressés ».
B.4.3. Artikel 27 van de wet van 29 mei 1959, vervangen bij artikel 6 B.4.3. L'article 27 de la loi du 29 mai 1959, remplacé par l'article 6
van de wet van 11 juli 1973 « houdende wijziging van de wet van 29 mei de la loi du 11 juillet 1973 « modifiant la loi du 29 mai 1959
1959 betreffende het bewaarschoolonderwijs, het lager, middelbaar,
normaal-, technisch, kunst- en buitengewoon onderwijs » en vervolgens relative à l'enseignement gardien, primaire, moyen, normal, technique,
gewijzigd bij artikel 59 van de wet van 1 augustus 1985 « houdende artistique et spécial », puis modifié par l'article 59 de la loi du 1er
fiscale en andere bepalingen » en bij artikel 4 van het decreet van de août 1985 « portant des mesures fiscales et autres » et par l'article
Franse Gemeenschap van 16 april 1991 « tot wijziging van de wet van 29 4 du décret de la Communauté française du 16 avril 1991 « modifiant la
mei 1959 tot wijziging van sommige bepalingen van de loi du 29 mai 1959 modifiant certaines dispositions de la législation
onderwijswetgeving in verband met het onderwijs voor sociale promotie de l'enseignement en ce qui concerne l'enseignement de promotion
», bepaalt : sociale », dispose :
« § 1. Weddetoelagen worden verleend voor de leden van het bestuurs- « § 1er. Les subventions-traitements sont accordées pour les membres
en onderwijzend personeel en voor de leden van het opvoedend du personnel directeur et enseignant et pour les membres du personnel
hulppersoneel. auxiliaire d'éducation.
Zij kunnen verleend worden aan de categorieën van leden van het Elles peuvent être accordées aux catégories de membres du personnel
administratief personeel die door een in Ministerraad overlegd administratif fixées par arrêté royal délibéré en Conseil des
koninklijk besluit zijn vastgelegd. ministres.
Zij worden niet verleend voor het personeel van internaten andere dan Elles ne sont pas accordées pour le personnel des internats autres que
de tehuizen voor kinderen wier ouders geen vaste verblijfplaats les homes pour enfants dont les parents n'ont pas de résidence fixe.
hebben. Het opvoedend hulppersoneel van de scholen, benoemd na 31 Le personnel auxiliaire d'éducation des écoles, nommé après le 31 août
augustus 1985, mag echter geheel of gedeeltelijk tewerkgesteld worden in het gesubsidieerd internaat dat aan de school of scholengroep verbonden is, terwijl het opvoedend hulppersoneel van het internaat geheel of gedeeltelijk mag ingezet worden in de school of groep van scholen waaraan het verbonden is bijaldien het voldoet aan de vereiste voorwaarden. De te subsidiëren prestaties worden vastgesteld overeenkomstig de normen die voor hetzelfde onderwijsniveau en hetzelfde onderwijstype in het rijksonderwijs gelden. § 2. In het buitengewoon onderwijs worden evenwel ook weddetoelagen toegekend aan het medisch, paramedisch, psychologisch en sociaal personeel, overeenkomstig de normen toepasselijk op de verschillende 1985, peut être occupé en tout ou en partie dans l'internat subventionné qui est attaché à l'école ou au groupe d'écoles, tandis que le personnel auxiliaire d'éducation de l'internat peut être occupé en tout ou en partie dans l'école ou groupe d'écoles auxquels il est attaché pour autant qu'il réponde aux conditions requises. Les prestations subsidiables sont fixées sur la base des normes applicables à l'enseignement de l'Etat pour le même niveau et le même type d'enseignement. § 2. Toutefois, dans l'enseignement spécial, des subventions-traitements sont également accordées aux membres du personnel médical, paramédical, psychologique et social sur la base
types van het door de Staat georganiseerd buitengewoon onderwijs, of des normes applicables aux divers types d'enseignement spécial de
overeenkomstig andere door de Koning vastgestelde normen indien het l'Etat ou sur la base d'autres normes fixées par le Roi lorsqu'il
een type van buitengewoon onderwijs betreft dat niet door de Staat s'agit d'un type d'enseignement spécial non organisé par l'Etat.
georganiseerd is.
§ 3. In het onderwijs voor sociale promotie van stelsel 1 worden § 3. Dans l'enseignement de promotion sociale de régime 1, des
weddetoelagen aan deskundigen toegekend ». subventions-traitements sont accordées aux experts ».
B.4.4. Artikel 29 van de wet van 29 mei 1959, vervangen bij artikel 8 B.4.4. L'article 29 de la loi du 29 mai 1959, remplacé par l'article 8
van de wet van 11 juli 1973, bepaalt : de la loi du 11 juillet 1973, dispose :
« De weddetoelage is gelijk aan de met de verschillende vergoedingen « La subvention-traitement est égale au traitement majoré des
verhoogde wedde waarop betrokkene, overeenkomstig zijn allocations diverses, auquel l'intéressé aurait droit, compte tenu de
bekwaamheidsbewijzen recht zou hebben indien hij tot het personeel van ses titres de capacité, s'il était membre du personnel de
het Rijksonderwijs behoorde. l'enseignement de l'Etat.
De Koning bepaalt de wijze waarop de weddetoelagen worden vastgesteld Le Roi détermine les modalités de fixation des subventions-traitements
voor de personeelsleden met gelijkwaardige bekwaamheidsbewijzen des membres du personnel porteurs de titres équivalents ainsi que
alsmede voor de personeelsleden van een inrichtingstype dat niet door celles des membres du personnel d'un type d'établissement non organisé
het Rijk georganiseerd wordt ». par l'Etat ».
B.4.5. Artikel 36, § 1, van de wet van 29 mei 1959, gewijzigd bij B.4.5. L'article 36, § 1er, de la loi du 29 mai 1959, modifié par
artikel 4, 2°, van het koninklijk besluit nr. 413 van 29 april 1986, l'article 4, 2° de l'arrêté royal n° 413 du 29 avril 1986, par
bij artikel 1 van het koninklijk besluit nr. 447 van 20 augustus 1986 l'article 1er de l'arrêté royal n° 447 du 20 août 1986 « modifiant
« tot wijziging van het artikel 36 van de wet van 29 mei 1959 tot l'article 36 de la loi du 29 mai 1959 modifiant certaines dispositions
wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving » en bij de la législation de l'enseignement » et par l'article 105 du décret
artikel 105 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 1 februari 1993 « houdende het statuut van de gesubsidieerde personeelsleden van het gesubsidieerd vrij onderwijs », bepaalt : « De werkingstoelagen worden uitbetaald aan de inrichtende macht van elke school. De Staat betaalt de weddetoelagen rechtstreeks en maandelijks aan de leden van het personeel van de gesubsidieerde inrichtingen. Te dien einde kan de Minister van Openbaar Onderwijs hen verplichten, op hun naam een postcheckrekening te openen. De regel van directe betaling van de weddetoelagen is niet toepasselijk op het kloosterlingenpersoneel dat in gemeenschap leeft, de la Communauté française du 1er février 1993 « fixant le statut des membres du personnel subsidiés de l'enseignement libre subventionné », dispose : « Les subventions de fonctionnement sont payées au pouvoir organisateur de chaque établissement. L'Etat paye directement et mensuellement les subventions-traitements aux membres du personnel des établissements subventionnés. A cette fin, le Ministre de l'Instruction publique peut leur imposer l'obligation de faire ouvrir à leur nom un compte de chèques postaux. La règle du paiement direct des subventions-traitements n'est pas applicable au personnel religieux vivant en communauté ni aux chargés
evenmin als op toevallige les- en voordrachtgevers ». de cours occasionnels et conférenciers ».
B.5. Artikel 14, § 3, van de wet van 3 juli 1967 « betreffende de B.5. L'article 14, § 3, de la loi du 3 juillet 1967 « sur la
preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor prévention ou la réparation des dommages résultant des accidents du
ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de travail, des accidents survenus sur le chemin du travail et des
overheidssector », dat opnieuw is opgenomen bij artikel 69 van de wet maladies professionnelles dans le secteur public », rétabli par
van 20 december 1995 « houdende fiscale, financiële en diverse l'article 69 de la loi du 20 décembre 1995 « portant des dispositions
bepalingen » en vervolgens is gewijzigd bij artikel 5 van de wet van fiscales, financières et diverses », puis modifié par l'article 5 de
20 mei 1997 « houdende diverse maatregelen inzake ambtenarenzaken », la loi du 20 mai 1997 « portant diverses mesures en matière de
bepaalt : fonction publique », dispose :
« Toepassing van het bepaalde in deze wet brengt van rechtswege mede « L'application des dispositions de la présente loi implique, de plein
dat de hierboven bedoelde rechtspersonen of instellingen die de last droit, subrogation au profit des personnes morales ou des
van de rente dragen, in alle rechten, vorderingen en rechtsmiddelen établissements susvisés qui supportent la charge de la rente dans tous
treden welke het slachtoffer of zijn rechthebbenden, overeenkomstig § les droits, actions et moyens généralement quelconques que la victime
1 mochten kunnen doen gelden tegen de persoon die verantwoordelijk is ou ses ayants droit seraient en droit de faire valoir conformément au
voor het arbeidsongeval of de beroepsziekte en zulks tot het bedrag § 1er contre la personne responsable de l'accident du travail ou de la
van de renten en vergoedingen door deze bepaald en van het bedrag maladie professionnelle et ce, à concurrence du montant des rentes et
gelijk aan het kapitaal dat die renten vertegenwoordigt. des indemnités prévues par la présente loi et du montant égal au
Bovendien treden de hierboven bedoelde rechtspersonen of instellingen capital représentatif de ces rentes. En outre, les personnes morales ou les établissements susvisés qui
die de last van de bezoldiging dragen van rechtswege in alle rechten, supportent la charge de la rémunération sont subrogés de plein droit
vorderingen en rechtsmiddelen die het slachtoffer overeenkomstig § 1 dans tous les droits, actions et moyens généralement quelconques que
mocht kunnen doen gelden tegen de persoon die verantwoordelijk is voor la victime serait en droit de faire valoir conformément au § 1er
het arbeidsongeval of de beroepsziekte tot het bedrag van de contre la personne responsable de l'accident du travail ou de la
bezoldiging uitgekeerd gedurende de periode van tijdelijke maladie professionnelle jusqu'à concurrence de la rémunération payée
ongeschiktheid. pendant la période d'incapacité temporaire.
Wat de personeelsleden betreft die bedoeld zijn in artikel 1, 5°, 6° En ce qui concerne les membres du personnel visés à l'article 1er, 5°,
en 7°, wordt de Gemeenschap of de Gemeenschapscommissie van rechtswege 6° et 7°, la Communauté ou la Commission communautaire est subrogée de
in de plaats gesteld tot beloop van de weddetoelage of van het loon, plein droit jusqu'à concurrence de la subvention-traitement ou du
dat aan het slachtoffer tijdens de periode van tijdelijke salaire qui est payé en faveur de la victime pendant la période
ongeschiktheid uitbetaald wordt ». d'incapacité temporaire ».
B.6.1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek verplicht degene die B.6.1. L'article 1382 du Code civil oblige celui qui, par sa faute,
door zijn schuld aan een ander schade berokkent, die schade integraal cause un dommage à autrui à réparer ce dommage intégralement, ce qui
te vergoeden, wat impliceert dat de benadeelde teruggeplaatst wordt in implique le rétablissement de la personne lésée dans l'état où elle
de toestand waarin hij zich zou hebben bevonden indien de daad serait demeurée si l'acte dont elle se plaint n'avait pas été commis.
waarover hij zich beklaagt, niet was gesteld. L'autorité publique qui, à la suite de la faute d'un tiers, est
De overheid die, ingevolge de fout van een derde, wettelijk of légalement ou réglementairement tenue de continuer à payer la
reglementair ertoe gehouden is de wedde en de daarop rustende rémunération et les charges grevant celle-ci sans bénéficier de
bijdragen door te betalen zonder arbeidsprestaties te ontvangen, is prestations de travail en contrepartie, a droit à une indemnité dans
gerechtigd op schadevergoeding voor zover zij hierdoor schade lijdt. la mesure où elle subit ainsi un dommage. L'existence d'une obligation
Het bestaan van een contractuele, wettelijke of reglementaire contractuelle, légale ou réglementaire, n'exclut pas l'existence d'un
verplichting sluit niet uit dat schade in de zin van artikel 1382 van dommage au sens de l'article 1382 du Code civil, pour autant qu'il
het Burgerlijk Wetboek ontstaat, tenzij wanneer, blijkens de inhoud of
de strekking van de overeenkomst, de wet of het reglement, de te n'apparaisse pas du contenu ou de la portée du contrat, de la loi ou
verrichten uitgave of prestatie definitief voor rekening moet blijven du règlement que les dépenses ou prestations supportées doivent rester
van degene die zich ertoe heeft verbonden of die ze ingevolge de wet définitivement à charge de celui qui s'y est engagé ou qui y est
of het reglement moet verrichten (Cass., 7 november 2014, Arr. Cass., obligé par la loi ou le règlement (Cass., 7 novembre 2014, Pas., 2014,
2014, nr. 679). n° 679).
B.6.2. Wanneer de Franse Gemeenschap, in haar hoedanigheid van B.6.2. Lorsque, en sa qualité de pouvoir organisateur et d'employeur
inrichtende macht en openbare werkgever, krachtens contractuele, public, la Communauté française doit, en vertu d'obligations
wettelijke of reglementaire verplichtingen, aan haar personeelslid dat contractuelles, légales ou réglementaires, continuer à payer à son
ingevolge een door een derde veroorzaakt ongeval op de weg naar en van agent, qui se trouve dans l'incapacité de travailler à la suite d'un
accident sur le chemin du travail causé par un tiers, la rémunération
het werk arbeidsongeschikt is, de bezoldiging en de lasten met et les charges afférentes à cette rémunération, sans recevoir de
betrekking tot die bezoldiging moet blijven betalen, zonder prestations de travail en contrepartie, elle a droit à une
tegenprestaties van arbeid te ontvangen, heeft zij, met toepassing van indemnisation pour ce dommage personnel en application de l'article
artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, recht op een vergoeding voor 1382 du Code civil.
die persoonlijke schade.
De vordering op grond van die bepaling biedt de Franse Gemeenschap, L'action fondée sur cette disposition permet à la Communauté
handelend in die hoedanigheid, de mogelijkheid om de terugbetaling te
verkrijgen van het brutobedrag van die lonen, en niet alleen van het française, agissant en cette qualité, d'obtenir le remboursement du
nettobedrag ervan, dat zij kan vorderen door de rechten van het montant brut de ces rémunérations, et non seulement de leur montant
slachtoffer uit te oefenen op grond van haar subrogatoire vordering net qu'elle peut réclamer en exerçant les droits de la victime sur la
(zie, bijvoorbeeld, Cass., 23 oktober 2013, Arr. Cass., 2013, nr. 543; base de son action subrogatoire (voy., par exemple, Cass., 23 octobre
4 februari 2014, Arr. Cass., 2014, nr. 92). 2013, Pas., 2013, n° 543; 4 février 2014, Pas., 2014, n° 92).
B.7. Bij een arrest van 5 maart 2015 (Arr. Cass., 2015, nr. 164) heeft B.7. Par un arrêt du 5 mars 2015 (Pas., 2015, n° 164), la Cour de
het Hof van Cassatie geoordeeld : cassation a jugé :
« Het bestreden vonnis stelt vast dat ' [een] leerkracht [van] een « Le jugement attaqué constate qu'' [une] enseignante [d'] un
instelling [die] tot het vrij, door de [Franse Gemeenschap] établissement appartenant au réseau libre subventionné par la
gesubsidieerd onderwijsnet behoort, het slachtoffer is geworden van [Communauté française] a été victime d'un accident de la circulation
een verkeersongeval op de weg naar en van het werk ', dat ' het survenu sur le chemin du travail ', que ' l'accident est dû à la faute
ongeval te wijten is aan een fout van [de] verzekerde [van de
verweerster] ', dat ' [de Franse Gemeenschap] het salaris van [het de [l']assurée [de la défenderesse] ', que ' [la Communauté française]
slachtoffer] heeft doorbetaald tijdens haar tijdvakken van tijdelijke a continué de payer le traitement de [la victime] pendant ses périodes
ongeschiktheid ', dat ' zij de terugbetaling ervan heeft gevorderd van d'incapacité temporaire ', qu'' elle en a sollicité le remboursement
[de verweerster] ' en dat zij ' haar rechtsvordering tegen de auprès de [la défenderesse] ' et qu'elle ' ne fonde pas son action
verzekeraar van de voor het ongeval aansprakelijke persoon niet grondt contre l'assureur de la personne responsable de l'accident sur
op [artikel 14, § 3, van de wet van 3 juli 1967], dat een [l'article 14, § 3, de la loi du 3 juillet 1967], qui instaure un
subrogatieregeling invoert, maar op artikel 1382 van het Burgerlijk système de subrogation, mais sur l'article 1382 du Code civil,
Wetboek, en aldus de vergoeding van eigen schade vordert '. sollicitant ainsi la réparation d'un préjudice propre '.
Het bestreden vonnis, dat overweegt dat ' niet de betaling van het Le jugement attaqué, qui considère que ' ce n'est pas le paiement de
loon [...] de eigen schade [vormt], maar het feit dat er voor die la rémunération qui constitue le dommage propre mais l'absence de
betaling geen tegenprestatie wordt ontvangen ' en dat ' in deze zaak contrepartie à ce paiement ' et que, ' s'agissant [...] d'un
het slachtoffer een leerkracht van het gesubsidieerde net is, zodat de enseignant du réseau subsidié, ce n'est pas [la Communauté française]
niet-ontvangen prestaties niet de [Franse Gemeenschap] maar de qui subit les inconvénients liés à l'absence de prestations mais bien
werkgever nadeel berokkenen ', verantwoordt naar recht zijn beslissing l'employeur ', justifie légalement sa décision que ' [la Communauté
dat ' [de Franse Gemeenschap] haar rechtsvordering in voorliggend française] n'est pas en droit [...] de fonder son action sur l'article
geval niet mag gronden op artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 1382 du Code civil et qu'elle ne peut invoquer que le mécanisme prévu
dat zij zich enkel kan beroepen op het mechanisme van artikel 14 van de wet van 3 juli 1967 ' ». par l'article 14 de la loi du 3 juillet 1967 ' ».
B.8. In die zin geïnterpreteerd dat het de Franse Gemeenschap niet het B.8. Interprété comme ne conférant pas à la Communauté française le
recht verleent om van de persoon die aansprakelijk is voor een ongeval droit d'obtenir, de la personne qui est responsable d'un accident sur
op de weg naar en van het werk dat is veroorzaakt aan een leerkracht le chemin du travail causé à un enseignant travaillant au sein d'un
die in een door de Franse Gemeenschap gesubsidieerde
onderwijsinstelling werkt, de terugbetaling te verkrijgen van de établissement d'enseignement subventionné par la Communauté française,
weddetoelagen die die overheid aan die leerkracht heeft betaald le remboursement des subventions-traitements que cette autorité a
tijdens zijn afwezigheden als gevolg van diens door het ongeval payées à cet enseignant durant ses absences résultant d'une incapacité
veroorzaakte arbeidsongeschiktheid, voert artikel 1382 van het de travail de celui-ci causée par l'accident, l'article 1382 du Code
Burgerlijk Wetboek een verschil in behandeling in tussen, enerzijds,
de Franse Gemeenschap in haar hoedanigheid van subsidiërende overheid civil introduit une différence de traitement entre, d'une part, la
van een dergelijke instelling en, anderzijds, de Franse Gemeenschap Communauté française, en sa qualité de pouvoir subsidiant d'un tel
die, in haar hoedanigheid van inrichtende macht van een
onderwijsinstelling, met toepassing van dezelfde wetsbepaling en zoals établissement et, d'autre part, la Communauté française qui, en sa
aangegeven in B.6, het recht heeft om van de persoon die aansprakelijk qualité de pouvoir organisateur d'un établissement d'enseignement, a,
is voor een ongeval op de weg naar en van het werk dat is veroorzaakt aan een leerkracht die in een dergelijke instelling werkt, de volledige terugbetaling te verkrijgen van de wedden die aan die leerkracht zijn betaald tijdens zijn afwezigheden als gevolg van zijn arbeidsongeschiktheid. B.9.1. Hoewel zij niet de werkgever is van een leerkracht die een personeelslid is van een onderwijsinstelling die zij subsidieert, draagt de Franse Gemeenschap zijn bezoldiging, via de betaling van een weddetoelage, in ruil voor het werk dat hij verricht ten voordele van de in die instelling ingeschreven leerlingen en studenten. Dat werk is identiek aan het werk dat wordt verricht door het personeelslid van een door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijsinstelling, ten aanzien van wie zij als de werkgever wordt beschouwd, ten voordele van de in die laatste instelling ingeschreven leerlingen en studenten. De gevolgen van de tijdelijke afwezigheid van een personeelslid, of het zijn ambt nu uitoefent in een door de Franse Gemeenschap gesubsidieerde instelling dan wel in een door haar ingerichte instelling, zijn identiek, zowel voor de leerlingen of de studenten als voor de directie en de andere personeelsleden van de betrokken instelling. De gevolgen zijn ook dezelfde voor de Franse Gemeenschap, met name in zoverre, indien de afwezigheid blijft duren en het personeelslid dat het slachtoffer is van het ongeval tijdelijk wordt vervangen, zij de aan de vervanger betaalde bezoldiging alsook de daarop geheven lasten moet dragen, ongeacht het betrokken soort van instelling. B.9.2. In zoverre de Franse Gemeenschap, met toepassing van artikel en application de la même disposition législative, et comme indiqué en B.6, le droit d'obtenir de la personne responsable d'un accident sur le chemin du travail causé à un enseignant travaillant au sein d'un tel établissement, le remboursement intégral des traitements versés à cet enseignant durant ses absences résultant de son incapacité de travail. B.9.1. Bien qu'elle ne soit pas l'employeur d'un enseignant qui est membre du personnel d'un établissement d'enseignement qu'elle subventionne, la Communauté française supporte sa rémunération, par le paiement d'une subvention-traitement, en contrepartie du travail qu'il accomplit au bénéfice des élèves et étudiants inscrits dans cet établissement. Ce travail est identique à celui qui est accompli par le membre du personnel d'un établissement d'enseignement organisé par la Communauté française, vis-à-vis duquel elle est considérée comme l'employeur, au bénéfice des élèves et étudiants inscrits dans ce dernier établissement. Les conséquences de l'absence temporaire d'un membre du personnel, qu'il exerce ses fonctions dans un établissement subventionné par la Communauté française ou dans un établissement organisé par celle-ci, sont identiques tant pour les élèves ou les étudiants que pour la direction et les autres membres du personnel de l'établissement concerné. Les conséquences sont également les mêmes pour la Communauté française dans la mesure notamment où, si l'absence se prolonge et que le membre du personnel victime de l'accident vient à être temporairement remplacé, elle doit supporter la rémunération payée au remplaçant ainsi que des charges grevant celle-ci, quel que soit le type d'établissement concerné. B.9.2. Dans la mesure où la Communauté française a, en application de
1382 van het Burgerlijk Wetboek, het recht heeft om vergoeding te verkrijgen voor de schade die voortvloeit uit de betaling van de bezoldiging en van de daarop geheven lasten ten behoeve van een ambtenaar wiens afwezigheid op het werk voortvloeit uit een ongeval op de weg naar en van het werk dat door een derde is veroorzaakt, is het niet verantwoord hetzelfde recht niet toe te kennen aan de Franse Gemeenschap wanneer zij, in haar hoedanigheid van subsidiërende overheid van het gesubsidieerd onderwijs, via de betaling van een weddetoelage de bezoldiging heeft gedragen van een personeelslid van een gesubsidieerde onderwijsinstelling dat om dezelfde reden afwezig is. Het door de Franse Gemeenschap in haar hoedanigheid van werkgever geleden nadeel is immers identiek aan het nadeel dat zij lijdt in haar hoedanigheid van subsidiërende overheid. De omstandigheid dat de Franse Gemeenschap noch de inrichtende macht, noch de werkgever van het personeelslid van de gesubsidieerde onderwijsinstelling is, doet geen afbreuk aan het feit dat het de Gemeenschap is die de bezoldiging en de daarop geheven lasten heeft betaald zonder dat de prestaties die de tegenprestatie voor die bezoldiging uitmaken, werden verricht. l'article 1382 du Code civil, le droit d'obtenir réparation du dommage résultant du paiement de la rémunération et des charges qui la grèvent au profit d'un agent dont l'absence au travail découle d'un accident sur le chemin du travail causé par un tiers, il n'est pas justifié de ne pas reconnaître le même droit à la Communauté française lorsque, en sa qualité de pouvoir subsidiant de l'enseignement subventionné, elle a supporté, par le paiement d'une subvention-traitement, la rémunération d'un membre du personnel d'un établissement d'enseignement subventionné absent pour le même motif. En effet, le préjudice subi par la Communauté française en sa qualité d'employeur est identique à celui qu'elle subit en sa qualité de pouvoir subsidiant. La circonstance que la Communauté française n'est ni le pouvoir organisateur, ni l'employeur du membre du personnel de l'établissement d'enseignement subventionné ne porte pas atteinte au fait que c'est la Communauté qui a payé la rémunération et les charges la grevant sans que les prestations constituant la contrepartie de cette rémunération aient été accomplies.
B.9.3. Ten slotte kan de in artikel 14, § 3, van de wet van 3 juli B.9.3. Enfin, la subrogation prévue par l'article 14, § 3, de la loi
1967 bedoelde subrogatie het in het geding zijnde verschil in du 3 juillet 1967 n'est pas de nature à justifier la différence de
behandeling niet verantwoorden, aangezien zij ook bestaat voor de traitement en cause, dès lors qu'elle existe aussi au profit de la
Franse Gemeenschap, in haar hoedanigheid van werkgever, die, krachtens Communauté française, en sa qualité d'employeur, qui peut, en vertu de
de in B.6.1 vermelde interpretatie van artikel 1382 van het Burgerlijk l'interprétation de l'article 1382 du Code civil mentionnée en B.6.1,
Wetboek, ervoor kan kiezen de vergoeding van haar schade rechtstreeks choisir de réclamer l'indemnisation de son dommage de manière directe
dan wel via de subrogatoire weg te vorderen. ou par la voie subrogatoire.
B.10. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, in die zin B.10. L'article 1382 du Code civil, interprété comme ne conférant pas
geïnterpreteerd dat het aan de Franse Gemeenschap niet het recht à la Communauté française le droit d'obtenir, de la personne qui est
verleent om van de persoon die aansprakelijk is voor een ongeval op de responsable d'un accident sur le chemin du travail causé à un
weg naar en van het werk van een leerkracht die in een door de Franse enseignant travaillant au sein d'un établissement d'enseignement
Gemeenschap gesubsidieerde onderwijsinstelling werkt, de terugbetaling subventionné par la Communauté française, le remboursement des
te verkrijgen van de in de artikelen 25, 26, 27, 29 en 36, § 1, van de subventions-traitements visées aux articles 25, 26, 27, 29 et 36, § 1er,
wet van 29 mei 1959 bedoelde weddetoelagen die die overheid aan die de la loi du 29 mai 1959 que cette autorité a dû continuer à verser à
leerkracht is moeten blijven storten tijdens de periode van diens cet enseignant durant la période d'incapacité de travail de celui-ci
arbeidsongeschiktheid die door het ongeval is veroorzaakt, is niet
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. causée par l'accident, n'est pas compatible avec les articles 10 et 11
de la Constitution.
B.11. Het Hof doet evenwel opmerken dat artikel 1382 van het B.11. La Cour relève toutefois que l'article 1382 du Code civil est
Burgerlijk Wetboek in die zin kan worden geïnterpreteerd dat het dat susceptible d'être interprété comme conférant ce droit à la Communauté
recht aan de Franse Gemeenschap verleent. française.
In die interpretatie doet de in het geding zijnde wetsbepaling het in Dans cette interprétation, la disposition législative en cause ne crée
B.2 vermelde verschil in behandeling niet ontstaan. pas la différence de traitement mentionnée en B.2.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In die zin geïnterpreteerd dat het aan de Franse Gemeenschap niet - Interprété comme ne conférant pas à la Communauté française le droit
het recht verleent om van de persoon die aansprakelijk is voor een d'obtenir, de la personne qui est responsable d'un accident sur le
ongeval op de weg naar en van het werk van een leerkracht die in een chemin du travail causé à un enseignant travaillant au sein d'un
door de Franse Gemeenschap gesubsidieerde onderwijsinstelling werkt, établissement d'enseignement subventionné par la Communauté française,
de terugbetaling te verkrijgen van de in de artikelen 25, 26, 27, 29 le remboursement des subventions-traitements visées aux articles 25,
en 36, § 1, van de wet van 29 mei 1959 « tot wijziging van sommige 26, 27, 29 et 36, § 1er, de la loi du 29 mai 1959 « modifiant
bepalingen van de onderwijswetgeving » bedoelde weddetoelagen die aan certaines dispositions de la législation de l'enseignement » payées à
die leerkracht zijn betaald tijdens zijn afwezigheden die voortvloeien cet enseignant durant ses absences résultant d'une incapacité de
uit diens arbeidsongeschiktheid die door dat ongeval is veroorzaakt, travail de celui-ci causée par cet accident, l'article 1382 du Code
schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 en 11 civil viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
van de Grondwet.
- In die zin geïnterpreteerd dat het aan de Franse Gemeenschap het - Interprété comme conférant à la Communauté française le droit
recht verleent om van de persoon die aansprakelijk is voor een ongeval d'obtenir, de la personne qui est responsable d'un accident sur le
op de weg naar en van het werk van een leerkracht die in een door de chemin du travail causé à un enseignant travaillant au sein d'un
Franse Gemeenschap gesubsidieerde onderwijsinstelling werkt, de établissement d'enseignement subventionné par la Communauté française,
terugbetaling te verkrijgen van de in de artikelen 25, 26, 27, 29 en le remboursement des subventions-traitements visées aux articles 25,
36, § 1, van de wet van 29 mei 1959 « tot wijziging van sommige 26, 27, 29 et 36, § 1er, de la loi du 29 mai 1959 « modifiant
bepalingen van de onderwijswetgeving » bedoelde weddetoelagen die aan certaines dispositions de la législation de l'enseignement » payées à
die leerkracht zijn betaald tijdens zijn afwezigheden die voortvloeien
uit diens arbeidsongeschiktheid die door dat ongeval is veroorzaakt, cet enseignant durant ses absences résultant d'une incapacité de
schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10, 11 en travail de celui-ci causée par cet accident, l'article 1382 du Code
24, § 4, van de Grondwet niet. civil ne viole pas les articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 15 juni 2017. la Cour constitutionnelle, le 15 juin 2017.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^