← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 62/2017 van 18 mei 2017 Rolnummer 6441 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 94 van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15 juli 2005, gesteld door de beslagrechter
van de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vl Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 62/2017 van 18 mei 2017 Rolnummer 6441 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 94 van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15 juli 2005, gesteld door de beslagrechter van de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vl Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) | Extrait de l'arrêt n° 62/2017 du 18 mai 2017 Numéro du rôle : 6441 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 94 du décret communal flamand du 15 juillet 2005, posée par le juge des saisies du Tribunal de première instance de F La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 62/2017 van 18 mei 2017 | Extrait de l'arrêt n° 62/2017 du 18 mai 2017 |
Rolnummer 6441 | Numéro du rôle : 6441 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 94 van het Vlaamse | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 94 du décret |
Gemeentedecreet van 15 juli 2005, gesteld door de beslagrechter van de | communal flamand du 15 juillet 2005, posée par le juge des saisies du |
Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. | Tribunal de première instance de Flandre orientale, division Termonde. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de | composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. |
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, F. Daoût en T. Giet, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, F. Daoût et T. Giet, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De Groot, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 24 mei 2016 in zake de cvba « GDA Systems » tegen de | Par jugement du 24 mai 2016 en cause de la SCRL « GDA Systems » contre |
financieel beheerder van de gemeente Overijse, waarvan de expeditie | le gestionnaire financier de la commune d'Overijse, dont l'expédition |
ter griffie van het Hof is ingekomen op 6 juni 2016, heeft de | est parvenue au greffe de la Cour le 6 juin 2016, le juge des saisies |
beslagrechter van de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, | du Tribunal de première instance de Flandre orientale, division |
afdeling Dendermonde, de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Termonde, a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 94 van het [Vlaamse] Gemeentedecreet van 15 juli | « L'article 94 du décret communal [flamand] du 15 juillet 2005 |
2005, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet tezamen gelezen | viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non |
met artikel IV.2.1° van het Wetboek van Economisch recht, voorheen | avec l'article IV.2.1° du Code de droit économique, anciennement |
artikel 3, al. 2, 1° van de gecoördineerde Wet [tot bescherming van | l'article 3, alinéa 2, 1°, de la loi coordonnée, sur la protection de |
de] Economische Mededinging, alsook met artikelen 144 en 146 van de | la concurrence économique, ainsi qu'avec les articles 144 et 146 de la |
Gecoördineerde Grondwet in de mate het de financieel verantwoordelijke | Constitution coordonnée en ce qu'il confère au responsable financier |
van een gemeente de - rechterlijke - bevoegdheid of macht verleent te | d'une commune la compétence ou le pouvoir - juridictionnel - de |
beslissen welke vorderingen van de gemeente als betwist worden | décider quelles créances de la commune sont considérées comme |
beschouwd en welke niet en vervolgens deze te voorzien van een | contestées et lesquelles ne le sont pas et de leur conférer ensuite |
uitvoerbare formule of titel zonder tegenspraak noch inhoudelijk | une formule ou un titre exécutoire sans examen contradictoire ou voie |
rechtsmiddel dan het toezicht van het College van Burgemeester en | de recours quant au fond hormis le contrôle du collège des bourgmestre |
Schepenen op het zeker, opeisbaar en vaststaand karakter van de | et échevins quant au caractère certain, liquide et exigible de la |
vordering zonder toezicht op het betwiste karakter van de vordering ? ». | créance sans contrôle du caractère contesté de la créance ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 94, tweede | B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 94, alinéa 2, du |
lid, van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15 juli 2005, dat bepaalt : | décret communal flamand du 15 juillet 2005, qui dispose : |
« Met het oog op de invordering van onbetwiste en opeisbare | « En vue du recouvrement des créances non fiscales incontestées et |
niet-fiscale schuldvorderingen kan de financieel beheerder een | exigibles, le gestionnaire financier peut établir une contrainte, |
dwangbevel uitvaardigen, geviseerd en uitvoerbaar verklaard door het | visée et déclarée exécutoire par le collège des bourgmestre et |
college van burgemeester en schepenen. Een dergelijk dwangbevel wordt | échevins. Une telle contrainte est signifiée par exploit d'huissier de |
betekend bij gerechtsdeurwaardersexploot. Dat exploot stuit de verjaring. Een bevel kan door het college van burgemeester en schepenen alleen worden geviseerd en uitvoerbaar verklaard als de schuld opeisbaar, vaststaand en zeker is. De schuldenaar moet bovendien vooraf aangemaand zijn met een aangetekende brief. De gemeente kan administratieve kosten aanrekenen voor deze aangetekende brief. Deze kosten vallen ten laste van de schuldenaar en kunnen eveneens ingevorderd worden via het dwangbevel. Schulden van een publieke rechtspersoon kunnen nooit via een dwangbevel worden ingevorderd. Verzet kan tegen dat exploot worden ingediend binnen één maand na de betekening ervan bij verzoekschrift of door een | justice. Cet exploit interrompt la prescription. Un exploit peut seulement être visé et déclaré exécutoire par le conseil des bourgmestre et échevins si la créance est exigible, définitive et certaine. Le débiteur doit en outre avoir été préalablement mis en demeure par lettre recommandée. La commune peut charger des frais administratifs pour cette lettre recommandée. Ces frais sont à charge du débiteur et peuvent également être recouvrés par l'exploit. Les dettes d'une personne morale de droit public ne peuvent jamais être récupérées par un exploit. Une opposition contre cet exploit peut être introduite dans le mois suivant la signification, par une requête ou |
dagvaarding ten gronde ». | par une assignation quant au fond ». |
B.1.2. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of die bepaling | B.1.2. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition est |
bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, | compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination, |
al dan niet in samenhang gelezen met artikel IV.2, 1°, van het Wetboek | combiné ou non avec l'article IV.2, 1°, du Code de droit économique, |
van Economisch Recht, alsook met de artikelen 144 en 146 van de Grondwet, in zoverre zij de financieel beheerder van de gemeente « de rechterlijke bevoegdheid » toekent om te beslissen welke schuldvorderingen van de gemeente als onbetwist kunnen worden beschouwd en om zichzelf voor die schuldvorderingen een uitvoerbare titel te verlenen, zonder dat hierop enige rechterlijke controle mogelijk is. B.2. Het Hof is niet bevoegd om wettelijke bepalingen te toetsen aan andere wettelijke bepalingen die geen bevoegdheidverdelende regels zijn. De prejudiciële vraag is bijgevolg niet ontvankelijk in zoverre het Hof wordt verzocht de in het geding zijnde bepaling te toetsen aan artikel IV.2, 1°, van het Wetboek van Economisch Recht. | ainsi qu'avec les articles 144 et 146 de la Constitution, en ce qu'il confère au gestionnaire financier de la commune « le pouvoir juridictionnel » de décider quelles créances de la commune peuvent être considérées comme non contestées et de se délivrer à lui-même un titre exécutoire pour ces créances, sans aucune possibilité de contrôle juridictionnel de ce titre. B.2. La Cour n'est pas compétente pour contrôler des dispositions législatives au regard d'autres dispositions législatives qui ne sont pas des règles répartitrices de compétences. La question préjudicielle n'est par conséquent pas recevable en ce qu' il est demandé à la Cour de contrôler la disposition en cause au regard de l'article IV.2, 1°, du Code de droit économique. |
B.3.1. Artikel 144 van de Grondwet bepaalt dat « geschillen over | B.3.1. L'article 144 de la Constitution dispose que « les |
burgerlijke rechten [...] bij uitsluiting tot de bevoegdheid van de | contestations qui ont pour objet des droits civils sont exclusivement |
rechtbanken [behoren] ». | du ressort des tribunaux ». |
Een categorie van personen die waarborg ontzeggen, zou erop neerkomen | Priver de cette garantie une catégorie de personnes reviendrait à |
een verschil in behandeling in te voeren dat niet kan worden | |
verantwoord in het licht van die bepaling en dat bijgevolg niet | instaurer une différence de traitement injustifiable au regard de |
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | cette disposition et, partant, incompatible avec les articles 10 et 11 |
de la Constitution. | |
B.3.2. Artikel 146 van de Grondwet bepaalt : | B.3.2. L'article 146 de la Constitution dispose : |
« Geen rechtbank, geen met eigenlijke rechtspraak belast orgaan kan | « Nul tribunal, nulle juridiction contentieuse ne peut être établi |
worden ingesteld dan krachtens een wet. Geen buitengewone rechtbanken | qu'en vertu d'une loi. Il ne peut être créé de commissions ni de |
of commissies kunnen, onder welke benaming ook, in het leven worden geroepen ». | tribunaux extraordinaires, sous quelque dénomination que ce soit ». |
B.3.3. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van | B.3.3. La différence de traitement entre certaines catégories de |
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende | personnes qui découle de l'application de règles procédurales |
procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen | différentes dans des circonstances différentes n'est pas |
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het | discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination |
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die | que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces |
procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de | règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des |
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. | droits des personnes concernées. |
B.4. De mogelijkheid voor de financieel beheerder van de gemeente om | B.4. La possibilité pour le gestionnaire financier de la commune de |
met het oog op de invordering van onbetwiste en opeisbare niet-fiscale | décerner une contrainte en vue du recouvrement de créances non |
schuldvorderingen een dwangbevel uit te vaardigen, was reeds vervat in | fiscales incontestées et exigibles était déjà inscrite dans la version |
de oorspronkelijke versie van artikel 94, tweede lid, van het Vlaamse | initiale de l'article 94, alinéa 2, du décret communal flamand. Cette |
Gemeentedecreet. Die bepaling werd vervangen bij artikel 62 van het | disposition a été remplacée par l'article 62 du décret du 23 janvier |
decreet van 23 januari 2009 tot wijziging van het Gemeentedecreet, | 2009 modifiant le décret communal, qui a précisé les conditions |
waarbij de voorwaarden voor het uitvaardigen van een dwangbevel nader werden bepaald. Over dat artikel werd in de parlementaire voorbereiding het volgende uiteengezet : « De regeling betreffende het eventueel uitvaardigen van een dwangbevel wordt verduidelijkt en uitgebreider en nauwkeuriger uitgewerkt. Het dwangbevel betreft de invordering van niet-fiscale schuldvorderingen, waarbij dit begrip ruimer moet worden begrepen dan het invorderen van retributies. Ook voor bijvoorbeeld huurgelden en pachten en op het eigendomsrecht gevestigde inkomsten (bv. de verkoop van roerende goederen) enzovoort kan dit dwangbevel worden gehanteerd en kunnen derhalve niet-fiscale schuldvorderingen op de in dit artikel voorgeschreven wijze worden ingevorderd. Deze regeling kan echter geen toepassing vinden in geval van | auxquelles une contrainte peut être décernée. Au sujet de cet article, il est dit dans les travaux préparatoires : « Les règles concernant la possibilité de décerner une contrainte sont précisées et consignées plus largement et avec plus de détails. La contrainte porte sur le recouvrement de créances non fiscales, cette notion devant être comprise dans un sens plus large que le recouvrement de rétributions. Cette contrainte peut aussi être utilisée, par exemple, pour des loyers et des fermages, ainsi que pour des revenus fondés sur le droit de propriété (p. ex., la vente de biens mobiliers), etc., et des créances non fiscales peuvent donc être recouvrées de la manière prescrite par cet article. Toutefois, cette procédure ne peut être utilisée en cas d'application |
toepassing van de wet van 14 november 1983 betreffende de controle op | de la loi du 14 novembre 1983 relative au contrôle de l'octroi et de |
de toekenning en op de aanwending van sommige toelagen, evenals in | l'emploi de certaines subventions, ou en cas d'application de |
geval van toepassing van artikel 119bis van de Nieuwe Gemeentewet, dat de gemeentelijke administratieve sancties behandelt en een buitengerechtelijke invorderingsprocedure vooropstelt, die niet verenigbaar is met de voorliggende. Om de burger te beschermen tegen dit dwangbevel wordt een uitvoerbaarverklaring voorzien, zoals dat overigens het geval is in gelijkaardige regelgevingen. Dit dwangbevel kan bestreden worden bij middel van het aantekenen van een oneigenlijk verzet, dat een behandeling van de grond van de zaak mogelijk maakt. In dit verband kan worden gesteld dat de uitvoerbare kracht van het dwangbevel in alle gevallen geschorst wordt. Zodoende wordt aan de rechtsonderhorige geen enkel rechtsmiddel ontnomen. Er kan worden gesteld dat het uitvaardigen van een dwangbevel slechts een bijkomende mogelijkheid is om te komen tot een eenvoudigere invordering en deze mogelijkheid belet geenszins de gerechtelijke | l'article 119bis de la nouvelle loi communale, qui traite des sanctions administratives communales et présuppose une procédure de recouvrement extrajudiciaire non conciliable avec la présente procédure. Pour protéger le citoyen de cette contrainte, un visa exécutoire est prévu, comme c'est d'ailleurs le cas dans des réglementations similaires. Cette contrainte peut être contestée en formant opposition, ce qui permettra un examen quant au fond. On peut affirmer à cet égard que la force exécutoire de la contrainte est suspendue dans tous les cas. Ainsi, le justiciable n'est privé d'aucune voie de recours. On peut dire que la contrainte ne représente qu'une possibilité supplémentaire d'aboutir à un recouvrement plus simple mais qu'elle n'empêche nullement le recouvrement judiciaire » (Doc. parl., |
invordering » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2008-2009, nr. 1946/1, pp. 21-22). | Parlement flamand, 2008-2009, n° 1946/1, pp. 21-22). |
Met die vervanging werd de tekst van de in het geding zijnde bepaling | Lors de ce remplacement, le texte de la disposition en cause a |
ook in overeenstemming gebracht met de tekst van artikel 92 van het | également été mis en concordance avec le texte de l'article 92 du |
decreet van 19 december 2008 betreffende de organisatie van de | décret du 19 décembre 2008 relatif à l'organisation des centres |
openbare centra voor maatschappelijk welzijn. In de parlementaire | publics d'aide sociale. Dans les travaux préparatoires de ce décret, |
voorbereiding van dat decreet werd daaromtrent het volgende | |
uiteengezet : | il et exposé que : |
« Met het oog op de invordering van onbetwiste en opeisbare | « Le gestionnaire financier peut décerner une contrainte en vue du |
niet-fiscale schuldvorderingen kan de financieel beheerder een | recouvrement de créances non fiscales non contestées et exigibles. Une |
dwangbevel uitvaardigen. Zulk dwangbevel wordt betekend bij | |
gerechtsdeurwaarderexploot. Het zou onverantwoord zijn een schuld | telle contrainte est signifiée par exploit d'huissier de justice. Il |
reeds via een dwangbevel in te vorderen indien de schuld nog niet | ne serait pas admissible de recouvrer déjà, par voie de contrainte, |
opeisbaar is. Het kan voorkomen dat de schuld reeds bestaat maar nog | une dette non encore exigible. Il peut arriver que la dette existe |
niet moet worden betaald. Het betreft hier dan bijvoorbeeld schulden | déjà mais qu'elle ne doive pas encore être payée. On songe par exemple |
op meer dan een jaar. Hetzelfde geldt voor een schuld die onzeker of | aux dettes à plus d'un an. Il en va de même d'une dette qui n'est pas |
nog niet vaststaand is. Een schuld is pas zeker en vaststaand als ze | certaine ou n'est pas encore liquide. Une dette n'acquiert un |
voldoende juridische basis heeft; dat impliceert dat het bestaan en | caractère certain et liquide que lorsqu'elle a une base juridique |
het bedrag van de schuldvordering zonder discussie tussen de partijen | suffisante; ceci implique que l'existence et le montant de la créance |
kan worden bepaald op datum van de uitvoerbaarverklaring van het | peuvent être déterminés sans discussion entre les parties à la date du |
dwangbevel. Eigenlijk komt het er op neer dat de schuld rechtsgeldig | visa exécutoire de la contrainte. Au fond, cela revient à dire que la |
werd vastgesteld. Aangezien die akte zeer verstrekkende gevolgen heeft | dette a été valablement établie. Etant donné que cet acte est très |
wordt er gekozen om de dwangbevelen uitvoerbaar te laten verklaren | lourd de conséquences, il a été décidé de faire déclarer les |
door de raad voor maatschappelijk welzijn omdat hierdoor voor de | contraintes exécutoires par le conseil de l'aide sociale, parce que |
schuldenaar een waarborg van een correcte uitvoering wordt geboden. | cela offre au débiteur une garantie d'exécution correcte. D'autre |
Anderzijds dient te worden opgemerkt dat een dergelijk dwangbevel maar | part, il convient de relever qu'une telle contrainte n'a que la force |
de rechtskracht heeft van een verstekvonnis zodat verzet ertegen over | juridique d'un jugement par défaut, de sorte qu'il est toujours |
de grond van de zaak steeds mogelijk is en het verzet de uitvoerbare | possible de former opposition quant au fond, l'opposition suspendant |
kracht van het dwangbevel schorst. Tevens wordt er een termijn | la force exécutoire de la contrainte. Il est également prévu un délai |
voorzien om verzet te doen, overeenkomstig de bemerkingen van [de] | pour former opposition, afin de répondre aux observations formulées |
nationale kamer van gerechtsdeurwaarders. Bovendien wordt er voorzien | par la chambre nationale des huissiers de justice. Il est en outre |
dat de verjaring gestuit wordt door het exploot » (Parl. St., Vlaams | prévu que l'exploit interrompt la prescription » (Doc. parl., |
Parlement, 2007-2008, nr. 1701/1, p. 70). | Parlement flamand, 2007-2008, n° 1701/1, p. 70). |
B.5. Het gemeentelijke dwangbevel vindt zijn oorsprong in de | B.5. La contrainte communale trouve son origine dans le constat que, |
vaststelling dat gemeenten vroeger vaak afzagen van de gerechtelijke | par le passé des communes renonçaient souvent au recouvrement |
invordering van niet-fiscale schuldvorderingen, zelfs wanneer zij | judiciaire de créances non fiscales, même lorsque celles-ci n'étaient |
onbetwist waren, gelet op de kostprijs en de complexiteit van een | pas contestées, compte tenu du coût et de la complexité d'une |
gerechtelijke procedure en gelet op de onzekerheid die daarmee gepaard | procédure judiciaire et des incertitudes l'accompagnant. Un |
ging. Een invordering door middel van een gemeentelijk dwangbevel | recouvrement au moyen d'une contrainte communale réduit les coûts pour |
werkt kostenbesparend voor alle betrokken partijen en ontlast de | toutes les parties concernées et décharge les tribunaux d'un |
rechtbanken van een contentieux waarin geen werkelijk geschilpunt | contentieux dans lequel il n'existe pas réellement un litige entre les |
tussen de partijen voorligt. | parties. |
B.6.1. Een gemeentelijk dwangbevel kan slechts geldig worden | B.6.1. Une contrainte communale ne peut être décernée valablement que |
uitgevaardigd indien de schuldenaar heeft nagelaten een door de | si le débiteur a négligé de payer une facture émise par la commune ou |
gemeente opgestelde factuur of een door de gemeente verstuurde | une demande de paiement envoyée par la commune, et après qu'il n'ait |
uitnodiging tot betaling te betalen, en nadat hij vervolgens evenmin | pas non plus donné suite à une mise en demeure envoyée par lettre |
gevolg heeft gegeven aan een aanmaning verstuurd bij aangetekende | |
brief. Sedert de inwerkingtreding, op 1 januari 2013, van de wijziging | recommandée. Depuis l'entrée en vigueur, le 1er janvier 2013, de la |
van de in het geding zijnde bepaling bij artikel 30 van het decreet | modification de la disposition en cause par l'article 30 du décret du |
van 29 juni 2012 tot wijziging van het Gemeentedecreet van 15 juli 2005, vermag de gemeente administratieve kosten aan te rekenen voor die aangetekende brief. Bovendien vereist de in het geding zijnde bepaling dat het gemeentelijke dwangbevel, alvorens het wordt uitgevaardigd, wordt geviseerd en uitvoerbaar verklaard door het college van burgemeester en schepenen. B.6.2. Een gemeentelijk dwangbevel kan krachtens de in het geding zijnde bepaling slechts geldig worden uitgevaardigd voor niet-fiscale schulden die een natuurlijke persoon of een private rechtspersoon bij een gemeente heeft, voor zover die schulden onbetwist, opeisbaar, vaststaand en zeker zijn. Indien de schuldenaar naar aanleiding van de initiële factuur of uitnodiging tot betaling of naar aanleiding van de aangetekende aanmaning protesteert tegen het bestaan, de omvang of de opeisbaarheid van de schuld, mag de in het geding zijnde bepaling bijgevolg niet worden toegepast, zelfs indien die betwisting kennelijk niet gegrond is. De loutere niet-betaling van de schuld vormt op zich evenwel geen betwisting die de mogelijkheid om een gemeentelijk dwangbevel uit te vaardigen, uitsluit. Een gemeentelijk dwangbevel mag niet worden opgesteld vóór het verstrijken van de vervaldag die is vermeld op de factuur of op de uitnodiging tot betaling. Het mag evenmin worden aangewend voor een schuld die reeds is verjaard, noch voor een verbintenis onder opschortende voorwaarde waarvan de voorwaarde nog niet is vervuld. Bovendien dient de schuld bepaalbaar te zijn aan de hand van een objectieve grondslag en mag de omvang van de schuldvordering niet voor redelijke betwisting vatbaar zijn. Schuldvorderingen die nog het voorwerp uitmaken van een gerechtelijke betwisting, mogen niet aan de hand van een gemeentelijk dwangbevel worden ingevorderd. B.6.3. Een dwangbevel dat aan de in B.6.1 en B.6.2 vermelde | 29 juin 2012 modifiant le décret communal du 15 juillet 2005, la commune peut imputer des frais administratifs pour cette lettre recommandée. En outre, la disposition en cause exige qu'avant d'être décernée, la contrainte communale soit visée et déclarée exécutoire par le collège des bourgmestre et échevins. B.6.2. Conformément à la disposition en cause, une contrainte communale ne peut être décernée valablement que pour des dettes non fiscales d'une personne physique ou d'une personne morale de droit privé envers une commune, pour autant que ces dettes n'aient pas été contestées et qu'elles aient un caractère exigible, liquide et certain. Par conséquent, si après avoir reçu la facture initiale ou l'invitation à payer ou la mise en demeure par recommandé, le débiteur conteste l'existence, le montant ou l'exigibilité de la dette, la disposition en cause ne peut être appliquée, même si cette contestation n'est manifestement pas fondée. Toutefois, le simple défaut de paiement de la dette ne constitue pas en soi une contestation permettant d'exclure la possibilité de décerner une contrainte communale. Une contrainte communale ne peut être décernée avant l'expiration de l'échéance mentionnée sur la facture ou sur l'invitation à payer. Elle ne peut pas non plus être utilisée pour une dette déjà prescrite, ni pour un engagement dépendant d'une condition suspensive qui n'est pas encore réalisée. En outre, la dette doit être déterminable sur la base d'un fondement objectif et le montant de la créance ne doit pas être susceptible d'une contestation raisonnable. Les créances qui font encore l'objet d'un litige judiciaire ne peuvent être recouvrées par la voie d'une contrainte communale. B.6.3. Une contrainte qui remplit les conditions énoncées en B.6.1 et |
voorwaarden voldoet en dat bij gerechtsdeurwaardersexploot aan de | B.6.2 et qui a été signifiée au débiteur par exploit d'huissier de |
schuldenaar werd betekend, is een buitengerechtelijke akte die de | justice constitue un acte extrajudiciaire octroyant à la commune un |
gemeente een uitvoerbare titel verleent om over te gaan tot de | titre exécutoire lui permettant de procéder au recouvrement de la |
invordering van de schuldvordering die er het voorwerp van uitmaakt. | créance qui en fait l'objet. Sur la base de la contrainte, la commune |
Op grond van het dwangbevel kan de gemeente de gemeenrechtelijke | peut faire ordonner les actes d'exécution de droit commun, en ce |
uitvoeringshandelingen doen bevelen, met inbegrip van een roerend of | compris une saisie mobilière ou immobilière. Conformément à la |
onroerend beslag. Bovendien stuit de betekening van het gemeentelijke | disposition en cause, la signification de la contrainte communale |
dwangbevel krachtens de in het geding zijnde bepaling de verjaring. | interrompt en outre la prescription. |
B.6.4. Krachtens de in het geding zijnde bepaling kan binnen een | B.6.4. Conformément à la disposition en cause, le débiteur dispose |
termijn van één maand na de betekening van het dwangbevel, verzet | d'un délai d'un mois à partir de la signification de la contrainte |
worden ingediend tegen het gerechtsdeurwaardersexploot waarmee het | pour former opposition à l'exploit d'huissier de justice lui ayant |
gemeentelijke dwangbevel wordt betekend, en dit zowel bij | signifié la contrainte communale, et ce aussi bien par une requête que |
verzoekschrift als door een dagvaarding ten gronde. Dat verzet schorst | par une citation au fond. Cette opposition suspend la force exécutoire |
de uitvoerbare kracht van het dwangbevel (Parl. St., Vlaams Parlement, | de la contrainte (Doc. parl., Parlement flamand, 2008-2009, n° 1946/1, |
2008-2009, nr. 1946/1, pp. 21-22). | pp. 21-22). |
De krachtens de regels van het gemeen recht geadieerde rechter doet op | Le juge saisi en vertu des règles du droit commun statue en pleine |
dat verzet uitspraak met volle rechtsmacht, aangezien de in het geding | juridiction sur cette opposition, étant donné que la disposition en |
zijnde bepaling geenszins zijn bevoegdheid beperkt om alle feitelijke, | cause ne limite nullement son pouvoir d'examiner tous les aspects |
juridische en procedurele aspecten van de zaak te onderzoeken, met | factuels, juridiques et procéduraux de la cause, en ce compris la |
inbegrip van de schuldvordering die aan het gemeentelijke dwangbevel | créance qui est à la base de la contrainte communale. Si l'opposition |
ten grondslag ligt. Indien het verzet gegrond wordt verklaard, vallen | est déclarée fondée, tous les frais relatifs à la signification de la |
alle kosten met betrekking tot de betekening van het dwangbevel en van | contrainte et à la procédure d'opposition sont à la charge de la commune. |
de verzetsprocedure ten laste van de gemeente. | L'exploit d'huissier de justice doit par ailleurs indiquer cette |
Gelet op artikel 35 van het decreet van 26 maart 2004 betreffende de | possibilité de former opposition, comme le prévoit l'article 35 du |
openbaarheid van bestuur dient het gerechtsdeurwaardersexploot | |
overigens melding te maken van die verzetsmogelijkheid. Bij | décret flamand du 26 mars 2004 relatif à la publicité de |
ontstentenis daarvan neemt de in de in het geding zijnde bepaling | l'administration. A défaut, le délai d'opposition visé par la |
bedoelde verzetstermijn pas een aanvang vier maanden nadat het | disposition en cause ne prend cours que quatre mois après la |
gemeentelijke dwangbevel aan de schuldenaar werd betekend. | signification de la contrainte communale au débiteur. |
B.7.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling tussen | B.7.1. La différence de traitement en cause entre les communes et les |
gemeenten en private dienstverleners berust op een objectief | prestataires de services privés repose sur un critère objectif, à |
criterium, te weten de aard van de schuldeiser. Het is tevens | savoir la nature du créancier. Elle est également pertinente à la |
pertinent in het licht van de in B.5 vermelde doelstelling om de | lumière de l'objectif, mentionné en B.5, de mettre à la disposition |
gemeenten een eenvoudige procedure voor de inning van onbetwiste | des communes une procédure simple pour le recouvrement de créances non |
niet-fiscale schuldvorderingen ter beschikking te stellen. | fiscales qui n'ont pas été contestées. |
B.7.2. In zoverre de in het geding zijnde bepaling de mogelijkheid om | B.7.2. En ce que la disposition en cause confère aux communes, et non |
zichzelf een uitvoerbare titel te verlenen, wel toekent aan gemeenten, | |
maar niet aan private dienstverleners, vloeit het in het geding zijnde | à des prestataires de services privés, le pouvoir de se délivrer un |
verschil in behandeling voort uit de omstandigheid dat die laatste | titre exécutoire, la différence de traitement en cause découle du fait |
situatie niet onder de bevoegdheid van de gewesten, maar onder de | que cette dernière situation ne relève pas de la compétence des |
bevoegdheid van de federale wetgever valt. | régions, mais de celle du législateur fédéral. |
Onverminderd de mogelijke toepassing van het evenredigheidsbeginsel | Sans préjudice de l'application éventuelle du principe de |
bij de bevoegdheidsuitoefening, zou de autonomie die bij artikel 6, § | proportionnalité dans l'exercice des compétences, l'autonomie que |
1, VIII, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | l'article 6, § 1er, VIII, de la loi spéciale du 8 août 1980 a conférée |
instellingen aan de gewesten is toegekend, immers geen betekenis | aux régions n'aurait en effet pas de sens si une différence de |
hebben indien een verschil in behandeling tussen adressaten van, | traitement entre des destinataires de règles fédérales, d'une part, et |
enerzijds, federale regels en, anderzijds, gewestelijke regels in | de règles régionales, d'autre part, dans des matières analogues, |
analoge aangelegenheden, als zodanig strijdig zou worden geacht met | était, en tant que telle, jugée contraire au principe d'égalité et de |
het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. | non-discrimination. |
B.8.1. Het Hof dient nog te onderzoeken of de in het geding zijnde | B.8.1. La Cour doit encore examiner si la disposition en cause |
bepaling een onevenredige beperking van de rechten van de schuldenaars | implique une limitation disproportionnée des droits des débiteurs |
van een gemeente inhoudt. | d'une commune. |
B.8.2. Het gemeentelijke dwangbevel heeft een uitdrukkelijke | B.8.2. La contrainte communale a une base légale expresse étant donné |
wettelijke grondslag, aangezien het wordt uitgevaardigd krachtens de | qu'elle est décernée en vertu de la disposition en cause, qui en |
in het geding zijnde bepaling, die de voorwaarden ervan bepaalt en | définit les conditions, et qui doit être interprétée de manière |
die, als uitzondering op het gemeen recht inzake de invordering van | restrictive en tant qu'exception au droit commun en matière de |
schulden, restrictief dient te worden geïnterpreteerd. | recouvrement de dettes. |
B.8.3. De vereiste dat het dient te gaan om onbetwiste | B.8.3. L'exigence qu'il doit s'agir de créances non contestées et que |
schuldvorderingen en de vereiste dat de schuldenaar voorafgaand aan | le débiteur doit avoir été mis en demeure par lettre recommandée |
het gemeentelijke dwangbevel bij aangetekende brief moet zijn | préalablement à l'envoi de la contrainte communale implique qu'une |
aangemaand, impliceren dat een gemeentelijk dwangbevel slechts geldig | contrainte communale ne peut être valablement décernée qu'après que le |
kan worden uitgevaardigd nadat de schuldenaar verscheidene | débiteur ait ignoré, par son absence de réaction, plusieurs |
mogelijkheden om de aanspraken van de gemeente te betwisten, zonder | possibilités de contester les prétentions de la commune. Le caractère |
enige reactie naast zich heeft neergelegd. Het onbetwiste karakter van | |
de schuldvordering houdt ook in dat, op het ogenblik waarop het | non contesté de la créance implique également qu'au moment où la |
gemeentelijke dwangbevel wordt uitgevaardigd, geen werkelijk « geschil | contrainte communale est décernée, il n'existe aucun « litige » réel |
» voorligt waarover een rechter zich dient uit te spreken. Bovendien | au sujet duquel un juge doit se prononcer. De plus, avec la procédure |
beschikt de schuldenaar in de verzetsprocedure alsnog over de | d'opposition, le débiteur a encore la possibilité de contester tous |
mogelijkheid om alle aspecten van de schuldvordering te betwisten. | les aspects de la créance. |
Gelet op de in B.6.1 en B.6.2 vermelde toepassingsvoorwaarden, op de | Eu égard aux conditions d'application mentionnées en B.6.1 et B.6.2, |
verzetstermijn van één maand vanaf de betekening van het gemeentelijke | au délai d'opposition d'un mois à partir de la signification de la |
dwangbevel, op de schorsende werking van het verzet en op de volle | contrainte communale, à l'effet suspensif de l'opposition et à la |
rechtsmacht waarmee de rechter op dat verzet uitspraak doet, zoals is | compétence de pleine juridiction du juge qui statue sur cette |
uiteengezet in B.6.4, en gelet op het feit dat de gemeente kan worden | opposition, comme cela a été exposé en B.6.4, et eu égard au fait que |
veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding indien zij ten | la commune peut être condamnée à payer des dommages-intérêts si elle a |
onrechte een gemeentelijk dwangbevel uitvaardigt, kent de in het | décerné à tort une contrainte communale, la disposition en cause |
geding zijnde bepaling geen overdreven macht toe aan de gemeente of | n'octroie aucun pouvoir excessif à la commune ou à son gestionnaire |
aan haar financieel beheerder. | financier. |
B.8.4. Artikel 144 van de Grondwet waarborgt dat de geschillen over | B.8.4. L'article 144 de la Constitution garantit que les contestations |
burgerlijke rechten bij uitsluiting tot de bevoegdheid van de | qui ont pour objet des droits civils sont exclusivement du ressort des |
rechtbanken behoren. Die bepaling staat niet eraan in de weg dat de | tribunaux. Cette disposition n'empêche pas les autorités, dans le cas |
overheid, in dit geval de financieel beheerder van een gemeente, een | présent le gestionnaire financier d'une commune, de prendre une |
beslissing neemt inzake een burgerlijk recht, door een dwangbevel uit | décision relative à un droit civil, en décernant une contrainte pour |
te vaardigen voor de invordering van een onbetwiste niet-fiscale | le recouvrement d'une dette non fiscale non contestée, pour autant |
schuld, voor zover tegen die beslissing beroep kan worden ingesteld | qu'un recours puisse être exercé contre cette décision devant un |
bij een rechtbank van de rechterlijke macht. | tribunal du pouvoir judiciaire. |
Aangezien de in het geding zijnde bepaling de schuldenaar een | Etant donné que la disposition en cause accorde au débiteur un délai |
redelijke verzetstermijn toekent en aangezien de geadieerde rechter | d'opposition raisonnable et que le juge saisi statue en pleine |
oordeelt met volle rechtsmacht, wordt aan de schuldenaar die met een | juridiction, le débiteur confronté à une contrainte communale n'est |
gemeentelijk dwangbevel wordt geconfronteerd, geenszins de waarborg | nullement privé de la garantie d'un jugement par le juge civil. |
van een beoordeling door de burgerlijke rechter ontzegd. | |
B.8.5. De in het geding zijnde bepaling is evenmin onbestaanbaar met | B.8.5. La disposition en cause n'est pas non plus incompatible avec |
de artikelen 10 en 11, in samenhang gelezen met artikel 146, van de | les articles 10 et 11, combinés avec l'article 146, de la |
Grondwet, nu zij noch aan de financieel beheerder van de gemeente, | Constitution, puisqu'elle n'octroie aucune compétence juridictionnelle |
noch aan het college van burgemeester en schepenen een jurisdictionele | ni au gestionnaire financier de la commune, ni au collège des |
bevoegdheid toekent. | bourgmestre et échevins. |
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 94, tweede lid, van het Vlaamse Gemeentedecreet van 15 juli | L'article 94, alinéa 2, du décret communal flamand du 15 juillet 2005 |
2005 schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang | ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec |
gelezen met de artikelen 144 en 146 van de Grondwet. | les articles 144 et 146 de la Constitution. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 18 mei 2017. | la Cour constitutionnelle, le 18 mai 2017. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
E. De Groot | E. De Groot |