Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 46/2017 van 27 april 2017 Rolnummer 6364 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 46/2017 van 27 april 2017 Rolnummer 6364 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n£ 46/2017 du 27 avril 2017 Numéro du rôle : 6364 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1 er , 2, 1°, f), et 4 du décret de la Région wallonne du 19 novembre 1998 instaurant une taxe sur le La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 46/2017 van 27 april 2017 Extrait de l'arrêt n£ 46/2017 du 27 avril 2017
Rolnummer 6364 Numéro du rôle : 6364
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 1, 2, 1°, En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1er, 2,
f), en 4 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 1°, f), et 4 du décret de la Région wallonne du 19 novembre 1998
tot invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest, instaurant une taxe sur les automates en Région wallonne, posées par
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Namen. le Tribunal de première instance de Namur, division Namur.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût,
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J.
voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 10 februari 2016 in zake de nv « Varika » tegen het Par jugement du 10 février 2016 en cause de la SA « Varika » contre la
Waalse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is Région wallonne, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 23 februari 2016, heeft de Rechtbank van eerste aanleg le 23 février 2016, le Tribunal de première instance de Namur,
Namen, afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld : division Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Schenden artikel 1 van het Waalse decreet van 19 november 1998 « 1. Les articles 1 du décret wallon du 19 novembre 1998 instaurant
tot invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest
en artikel 2, 1°, f), van hetzelfde decreet, zoals gewijzigd bij une taxe sur les automates en Région wallonne et 2, 1°, f), du même
artikel 11 van het decreet van 15 december 2012 [lees : 2011] houdende décret tel que modifié par l'article 11 du décret du 15 décembre 2012
de algemene ontvangstenbegroting van het Waalse Gewest voor het [lire : 2011] contenant le budget des recettes de la Région wallonne
begrotingsjaar 2011 [lees : 2012], de artikelen 10, 11 en 172 van de pour l'année budgétaire 2011 [lire : 2012] violent-ils les articles
Grondwet, in zoverre zij een jaarlijkse belasting op de automaten 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'ils instaurent une taxe
invoeren voor de geautomatiseerde tabaks-, sigaren- of annuelle sur les automates portant sur les appareils distributeurs
sigarettenautomaten, terwijl de verkoop van tabak, sigaren en automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes, alors que la vente de
sigaretten die op een andere wijze dan geautomatiseerd plaatsheeft, tabacs, cigares et cigarettes réalisée par une autre voie que la voie
niet door die belasting wordt beoogd ? automatique n'est pas visée par cette taxe ?
2. Schenden artikel 1 van het Waalse decreet van 19 november 1998 tot 2. Les articles 1 du décret wallon du 19 novembre 1998 instaurant une
invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest,
artikel 2, 1°, f), van hetzelfde decreet, zoals gewijzigd bij artikel taxe sur les automates en Région wallonne, 2, 1°, f), du même décret
11 van het decreet van 15 december 2012 [lees : 2011] houdende de tel que modifié par l'article 11 du décret du 15 décembre 2012 [lire :
algemene ontvangstenbegroting van het Waalse Gewest voor het 2011] contenant le budget des recettes de la Région wallonne pour
begrotingsjaar 2011 [lees : 2012] en artikel 4 van het Waalse decreet l'année budgétaire 2011 [lire : 2012] et 4 du décret wallon du 19
van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de automaten novembre 1998 instaurant une taxe sur les automates en Région wallonne
in het Waalse Gewest de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in violent-ils les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'ils
zoverre zij een jaarlijkse belasting van 500 euro op de automaten instaurent une taxe annuelle de 500 euros (exercice d'imposition 2011)
(aanslagjaar 2011) invoeren voor de geautomatiseerde tabaks-, sigaren- sur les automates portant sur les appareils distributeurs automatiques
of sigarettenautomaten, zonder rekening te houden met (i) het via de de tabacs, cigares ou cigarettes, sans tenir compte (i) du chiffre
automaat gerealiseerde omzetcijfer en/of (ii) de duur van de d'affaires réalisé au moyen de l'automate et/ou (ii) de la durée
exploitatie van de automaat tijdens het aanslagjaar waarvoor de d'exploitation de l'automate pendant l'exercice pour lequel l'impôt
belasting verschuldigd is ? est dû ?
3. Schenden artikel 1 van het Waalse decreet van 19 november 1998 tot 3. Les articles 1 du décret wallon du 19 novembre 1998 instaurant une
invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest,
artikel 2, 1°, f), van hetzelfde decreet, zoals gewijzigd bij artikel taxe sur les automates en Région wallonne, 2, 1°, f), du même décret
11 van het decreet van 15 december 2012 [lees : 2011] houdende de tel que modifié par l'article 11 du décret du 15 décembre 2012 [lire :
algemene ontvangstenbegroting van het Waalse Gewest voor het 2011] contenant le budget des recettes de la Région wallonne pour
begrotingsjaar 2011 [lees : 2012] en artikel 4 van het Waalse decreet l'année budgétaire 2011 [lire : 2012] et 4 du décret wallon du 19
van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de automaten novembre 1998 instaurant une taxe sur les automates en Région wallonne
in het Waalse Gewest de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, al violent-ils les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus ou non
dan niet in samenhang gelezen met de vrijheid van handel en en combinaison avec la liberté du commerce et de l'industrie, en ce
nijverheid, in zoverre zij een jaarlijkse belasting van 500 euro op de qu'ils instaurent une taxe annuelle de 500 euros (exercice
automaten (aanslagjaar 2011) invoeren voor de geautomatiseerde d'imposition 2011) sur les automates portant sur les appareils
distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes, même si
tabaks-, sigaren- of sigarettenautomaten, zelfs wanneer de la taxe due porte substantiellement atteinte à la rentabilité de
verschuldigde belasting de rendabiliteit van de exploitatie van de l'exploitation de la vente de tels produits par le biais de ces
verkoop van dergelijke producten via die automaten wezenlijk aantast ? automates ?
4. Schenden artikel 1 van het Waalse decreet van 19 november 1998 tot 4. Les articles 1 du décret wallon du 19 novembre 1998 instaurant une
invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest,
artikel 2, 1°, f), van hetzelfde decreet, zoals gewijzigd bij artikel taxe sur les automates en Région wallonne, 2, 1°, f), du même décret
11 van het decreet van 15 december 2012 [lees : 2011] houdende de tel que modifié par l'article 11 du décret du 15 décembre 2012 [lire :
algemene ontvangstenbegroting van het Waalse Gewest voor het 2011] contenant le budget des recettes de la Région wallonne pour
begrotingsjaar 2011 [lees : 2012] en artikel 4 van het Waalse decreet l'année budgétaire 2011 [lire : 2012] et 4 du décret wallon du 19
van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de automaten novembre 1998 instaurant une taxe sur les automates en Région wallonne
in het Waalse Gewest artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen violent-ils l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees l'article 1er du Premier protocole additionnel à la Convention
Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
vrijheden, in zoverre zij een jaarlijkse belasting van 500 euro op de fondamentales, en ce qu'ils instaurent une taxe annuelle de 500 euros
automaten (aanslagjaar 2011) invoeren voor de geautomatiseerde (exercice d'imposition 2011) sur les automates portant sur les
tabaks-, sigaren- of sigarettenautomaten, zonder rekening te houden appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes,
met de rendabiliteit van de exploitatie van de verkoop van dergelijke sans avoir égard à la rentabilité de l'exploitation de la vente de
producten via die automaten ? ». tels produits par le biais de ces automates ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november B.1.1. L'article 1er du décret de la Région wallonne du 19 novembre
1998 tot invoering van een belasting op de automaten in het Waalse 1998 instaurant une taxe sur les automates en Région wallonne dispose
Gewest bepaalt : :
« In het Waalse Gewest wordt een jaarlijkse belasting op de automaten « Il est établi au profit de la Région wallonne une taxe annuelle sur
ingevoerd met inachtneming van de bij dit decreet bepaalde voorwaarden les automates dans les conditions et selon les modalités déterminées
en voorschriften ". par le présent décret ».
Artikel 2, 1°, f), van dat decreet, zoals gewijzigd bij artikel 11, § L'article 2, 1°, f), de ce décret, tel qu'il a été modifié par
1, van het decreet van het Waalse Gewest van 15 december 2011 houdende l'article 11, § 1er, du décret de la Région wallonne du 15 décembre
de algemene ontvangstenbegroting van het Waalse Gewest voor het 2011 contenant le budget des recettes de la Région wallonne pour
begrotingsjaar 2012, bepaalt : l'année budgétaire 2012, dispose :
« In de zin van dit decreet wordt verstaan onder : « Au sens du présent décret, on entend par :
1° ' automaat ' : 1° ' automate ' :
[...] [...]
f) geautomatiseerde tabaks-, sigaren- of sigarettenautomaten ». f) les appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou
Artikel 4, § 1, van dat decreet, zoals vervangen bij artikel 11, § 2, cigarettes ». L'article 4, § 1er, de ce décret, tel qu'il a été remplacé par
van het voormelde decreet van het Waalse Gewest van 15 december 2011 l'article 11, § 2, du décret de la Région wallonne du 15 décembre 2011
en vóór de wijziging ervan bij artikel 39 van het decreet van het précité et avant sa modification par l'article 39 du décret de la
Waalse Gewest van 19 september 2013 houdende verscheidene fiscale Région wallonne du 19 septembre 2013 portant des dispositions fiscales
bepalingen, luidt : diverses, dispose :
« Het bedrag van de belasting wordt vastgesteld als volgt : « Le montant de la taxe est fixé comme suit :
1) voor de automaten bedoeld in artikel 2, a), b) en c) : 1) pour les automates visés à l'article 2, a), b) et c) : 3.500 euros
3.500 euro per automaat; par automate;
2) voor de zelfbedieningsbrandstofpompen waar automatische betaling 2) pour les appareils distributeurs de carburants accessibles au
public, en libre service pour lesquels le carburant peut être payé par
mogelijk is : un système automatisé :
a) voor de volledig geautomatiseerde zelfbedieningspompen : 743,56 a) pour les distributeurs de carburant en libre service entièrement
euro per slangkraan; automatisés : 743,56 euros par pistolet;
b) wanneer meerdere slangkranen op één enkele meter aangesloten zijn b) quand plusieurs pistolets sont reliés à un compteur et ne peuvent
en niet tegelijkertijd kunnen worden gebruikt : 1.062,63 euro per être utilisés simultanément : 1.062,63 euros par compteur;
meter; 3) voor de zelfbedieningsbrandstofpompen waar automatische betaling 3) pour les appareils distributeurs de carburants accessibles au
public, en libre service pour lesquels le carburant doit être payé par
verplicht is : un système automatisé :
a) voor de volledig geautomatiseerde zelfbedieningspompen : 875 euro per slangkraan; a) pour les distributeurs de carburant en libre service entièrement automatisés : 875 euros par pistolet;
b) wanneer meerdere slangkranen op één enkele meter aangesloten zijn b) quand plusieurs pistolets sont reliés à un compteur et ne peuvent
en niet tegelijkertijd kunnen worden gebruikt : 1.250 euro per meter; être utilisés simultanément : 1.250 euros par compteur;
4) voor de geautomatiseerde tabaks-, sigaren- of sigarettenautomaten : 4) pour les appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares et
500 euro per automaat. cigarettes : 500 euros par appareil distributeur.
Het bedrag van voormelde belastingen worden jaarlijks aangepast naar Les montants des taxes précités sont adaptés chaque année en fonction
gelang van de schommelingen van het indexcijfer van de
consumptieprijzen. Vanaf het jaar 2012 worden de bedragen te innen des fluctuations de l'indice des prix à la consommation. La Direction
voor het lopend belastbaar tijdperk, aangepast aan de evolutie van het générale opérationnelle Fiscalité du Service public de Wallonie publie
indexcijfer van de consumptieprijzen tussen de maand juni van het jaar chaque année, à partir de l'année 2012, au Moniteur belge les montants
van de bekendmaking en de maand juni van het vorige jaar, jaarlijks in de la taxe à percevoir pour la période imposable en cours, adaptés
het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt door het Operationeel dans la même proportion que l'évolution de l'indice des prix à la
Directoraat-generaal Fiscaliteit van de Waalse Overheidsdienst ". consommation entre les mois de juin de l'année de la publication et de
l'année précédente ».
Artikel 4, § 2, van dat decreet bepaalt : L'article 4, § 2, de ce décret dispose :
« De belasting is voor het hele jaar verschuldigd voor zover de « La taxe est due pour toute l'année, du moment que l'automate a été
automaat in de loop van dat jaar wordt geplaatst en uitgebaat ». installé et exploité pendant une période quelconque de celle-ci ».
B.1.2. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de B.1.2. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que le juge a
verwijzende rechter zich moet uitspreken over een belasting op de quo doit se prononcer sur une taxe sur les appareils distributeurs
automatische apparaten voor de distributie van tabak, sigaren en automatiques de tabacs, cigares et cigarettes, établie pour l'année
sigaretten, gevestigd voor het begrotingsjaar 2011. budgétaire 2011.
B.2. Uit de parlementaire voorbereiding van het decreet van het Waalse B.2. Il ressort des travaux préparatoires du décret de la Région
Gewest van 15 december 2011 blijkt dat de decreetgever een nieuwe wallonne du 15 décembre 2011 que le législateur décrétal a voulu
categorie van automaten aan de belasting heeft willen onderwerpen, soumettre une nouvelle catégorie d'automates à la taxe, les appareils
namelijk de apparaten voor de distributie van tabak, sigaren en distributeurs de tabacs, cigares et cigarettes.
sigaretten. « In 1998 werd reeds beslist dat, indien dat ooit nodig zou blijken, « En 1998, il avait déjà été décidé que si un jour cela s'avérait
het decreet zou kunnen worden aangevuld door de onderwerping, aan de nécessaire, le décret pourrait être complété par l'assujettissement à
belasting, van een of meer andere soorten automaten. Dit is wat de la taxe d'un ou de plusieurs autre(s) type(s) d'automate(s). C'est ce
onderhavige tekst doet voor de automatische apparaten voor de que réalise le présent texte en matière d'appareils distributeurs
distributie van tabak, sigaren en sigaretten. De doelstellingen van automatiques de tabacs, cigares et cigarettes. Les objectifs de cet
die onderwerping aan de belasting op de automaten zijn dezelfde als assujettissement à la taxe sur les automates sont les mêmes que ceux
die welke ten grondslag lagen aan het decreet van 19 november 1998 tot qui ont donné naissance au décret du 19 novembre 1998 instaurant une
invoering van een belasting op de automaten in het Waalse Gewest » taxe sur les automates en Région wallonne » (Doc. parl., Parlement
(Parl. St., Waals Parlement, 2011-2012, nr. 4-IIIa-1, nr. 4-IIIbcd-1, Bijlage 3ter, p. 4). wallon, 2011-2012, n° 4-III a-1, n° 4-IIIbcd-1, Annexe 3ter, p. 4).
« Bij de invoering van een belasting op de automaten in 1998 was het « Lors de la mise en place d'une taxe sur les automates en 1998, il a
altijd heel duidelijk dat die belasting de modernisering van de toujours été bien clair que cette dernière ne pouvait pas être un
aangeboden diensten niet mocht afremmen. Het was dus niet de frein à la modernisation des services offerts. Ce n'était donc pas
explosieve toename van de automaten die de belasting ervan
verantwoordde, maar wel de uniformisering van de toepasselijke l'explosion des automates qui justifiait leur taxation mais bien
tarieven en het doel van een zekere fiscale rechtvaardigheid » l'uniformisation des tarifs applicables et l'objectif d'une certaine
(ibid.). justice fiscale » (ibid.).
« Ten aanzien van de automatische apparaten voor de distributie van « En ce qui concerne les appareils distributeurs automatiques de
tabak, sigaren of sigaretten is de onderwerping aan de belasting
ingegeven door overwegingen in verband met de volksgezondheid en de tabac, cigares ou cigarettes, l'assujettissement à la taxe est dicté
werkgelegenheid » (ibid.). par des considérations de santé publique et d'emploi » (ibid.).
B.3.1. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.3.1. La première question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de artikelen 1 en 2, 1°, f), compatibilité des articles 1er et 2, 1°, f), du décret de la Région
van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 met de wallonne du 19 novembre 1998 avec les articles 10, 11 et 172 de la
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre zij een jaarlijkse Constitution, en ce qu'ils instaurent une taxe annuelle sur les
belasting invoeren op de automatische apparaten voor de distributie appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes,
van tabak, sigaren of sigaretten, terwijl de verkoop van tabak, alors que la vente de tabacs, cigares et cigarettes réalisée par une
sigaren en sigaretten die op een andere wijze dan geautomatiseerd autre voie que la voie automatique n'est pas visée par cette taxe.
plaatsheeft, niet door die belasting wordt beoogd.
B.3.2. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel B.3.2. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le
van gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet principe d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la
vormt een bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale Constitution constitue une application particulière de ce principe en
aangelegenheden. matière fiscale.
B.3.3. Met fiscale maatregelen kunnen tegelijkertijd een algemene B.3.3. Des mesures fiscales peuvent poursuivre à la fois un objectif
begrotingsdoelstelling en meer bijzondere doelstellingen die verband
houden met een bepaald beleid dat de wetgever wenst te voeren, worden budgétaire général et des objectifs plus particuliers, liés à
nagestreefd. Uit het feit dat de wetgever een begrotingsdoelstelling certaines politiques que le législateur entend mettre en oeuvre. Il ne
van algemeen belang nastreeft, volgt niet dat hij geen onderscheid zou résulte pas du fait que le législateur poursuit un objectif budgétaire
kunnen maken tussen bepaalde categorieën van belastingplichtigen die d'intérêt général qu'il ne pourrait pas distinguer certaines
zich in een specifieke situatie bevinden ten aanzien van zowel het catégories de contribuables qui se trouvent dans une situation
voorwerp van de maatregel als de bijzondere doelstellingen die spécifique au regard tant de l'objet de la mesure que des objectifs
eveneens ermee worden nagestreefd. particuliers qu'elle poursuit également.
B.3.4. Naast de begrotingsdoelstelling die elke decreetgever kan B.3.4. Outre l'objectif budgétaire que peut poursuivre tout
nastreven bij de uitoefening van zijn fiscale bevoegdheid heeft de législateur dans l'exercice de sa compétence fiscale, le législateur
decreetgever, met artikel 2, 1°, f), van het in het geding zijnde décrétal a, par l'article 2, 1°, f), du décret en cause, voulu
decreet, de apparaten voor de distributie van tabak, sigaren en soumettre les appareils distributeurs de tabacs, cigares et cigarettes
sigaretten omwille van een fiscale rechtvaardigheid willen onderwerpen à la taxe à laquelle étaient déjà soumis d'autres automates, dans un
aan de belasting waaraan reeds andere automaten waren onderworpen. Hij souci de justice fiscale. Il a aussi invoqué des considérations de
heeft ook overwegingen in verband met de volksgezondheid en de santé publique et d'emploi. La taxe vise, en effet, un mode de
werkgelegenheid aangevoerd. De belasting heeft immers betrekking op
een distributiewijze die toelaat op minder verkopers een beroep te
doen en de tewerkstelling te verminderen. Bovendien heeft de voormelde distribution qui permet de recourir à un nombre moindre de préposés et
in het geding zijnde bepaling tot gevolg de verkoop van tabak, sigaren de diminuer l'emploi. En outre, la disposition en cause précitée a
en sigaretten via automatische apparaten te ontmoedigen, hetgeen ook pour effet de décourager la vente de tabacs, cigares et cigarettes via
tegemoetkomt aan het doel van de volksgezondheid. De verleiding die des appareils automatiques, ce qui rencontre aussi l'objectif de santé
uitgaat van de automatische apparaten is reëel, ook al staat het publique. La tentation exercée par les appareils automatiques est
koninklijk besluit van 3 februari 2005 inzake het verbod op verkoop réelle, même si l'arrêté royal du 3 février 2005 relatif à
van tabaksproducten aan personen onder de zestien jaar door middel van l'interdiction de vente de produits à base de tabacs aux personnes
automatische distributieapparaten de plaatsing van die apparaten âgées de moins de seize ans au moyen d'appareils automatiques de
alleen toe in gesloten ruimten en legt het de vergrendeling ervan op. distribution n'autorise le placement de ces appareils que dans des
In zoverre zij een jaarlijkse belasting op de automatische apparaten lieux fermés et impose leur verrouillage. En ce qu'ils instaurent une
voor de distributie van tabak, sigaren en sigaretten invoeren, zijn de taxe annuelle sur les appareils distributeurs automatiques de tabacs,
artikelen 1 en 2, 1°, f), van het in het geding zijnde decreet dus cigares ou cigarettes, les articles 1er et 2, 1°, f), du décret en
niet zonder redelijke verantwoording. cause ne sont donc pas sans justification raisonnable.
B.3.5. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.3.5. La première question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. négative.
B.4.1. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.4.1. La deuxième question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 compatibilité des articles 1er, 2, 1°, f), et 4 du décret de la Région
van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 met de
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre zij een jaarlijkse wallonne du 19 novembre 1998 avec les articles 10, 11 et 172 de la
belasting van 500 euro op de automatische apparaten voor de Constitution, en ce qu'ils instaurent une taxe annuelle de 500 euros
distributie van tabak, sigaren of sigaretten invoeren, zonder rekening sur les appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou
te houden met het via de automaat gerealiseerde omzetcijfer of de duur cigarettes, sans tenir compte du chiffre d'affaires réalisé au moyen
van de exploitatie van de automaat tijdens het aanslagjaar waarvoor de de l'automate ou de la durée d'exploitation de l'automate pendant
belasting verschuldigd is. l'exercice pour lequel l'impôt est dû.
B.4.2. Om de in B.3.4 aangegeven motieven zijn de artikelen 1 en 2, B.4.2. Pour les motifs indiqués en B.3.4, les articles 1er et 2, 1°,
1°, f), van het in het geding zijnde decreet bestaanbaar met de f), du décret en cause sont compatibles avec les articles 10, 11 et
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre zij een jaarlijkse 172 de la Constitution, en ce qu'ils instaurent une taxe annuelle sur
belasting op de automatische apparaten voor de distributie van tabak, les appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes.
sigaren of sigaretten invoeren. Pour répondre à la deuxième question préjudicielle, la Cour doit
Om de tweede prejudiciële vraag te beantwoorden, dient het Hof nog na encore vérifier la compatibilité avec les articles 10, 11 et 172 de la
te gaan of artikel 4, § 1, 4), van het in het geding zijnde decreet, Constitution de l'article 4, § 1er, 4), du décret en cause, qui fixe
dat het bedrag van de belasting vaststelt op 500 euro per le montant de la taxe à 500 euros par appareil distributeur, sans
distributieapparaat, zonder rekening te houden met het via de automaat tenir compte du chiffre d'affaires réalisé au moyen de l'automate ou
gerealiseerde omzetcijfer of de duur van de exploitatie van de de la durée d'exploitation de l'automate pendant l'exercice pour
automaat tijdens het aanslagjaar waarvoor de belasting verschuldigd
is, bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet. lequel l'impôt est dû.
B.4.3. Rekening houdend met het doel van de fiscale rechtvaardigheid B.4.3. Compte tenu de l'objectif de justice fiscale qui a conduit le
dat de decreetgever ertoe heeft gebracht de apparaten voor de
distributie van tabak, sigaren en sigaretten te onderwerpen aan de législateur décrétal à soumettre les appareils distributeurs de
belasting waaraan reeds andere automaten waren onderworpen en rekening tabacs, cigares et cigarettes à la taxe à laquelle étaient déjà soumis
houdend met de bedragen waarin artikel 4, § 1, voor de andere d'autres automates et compte tenu des montants prévus par l'article 4,
automaten voorziet, kan het bedrag van 500 euro per apparaat niet § 1er, pour les autres automates, le montant de 500 euros par appareil
onredelijk worden geacht. Het is overigens relevant ten aanzien van ne peut être considéré comme déraisonnable. Il est par ailleurs
dat doel om geen rekening te houden met het via de automaat pertinent au regard de cet objectif de ne tenir compte ni du chiffre
gerealiseerde omzetcijfer, noch met de duur van de exploitatie van de d'affaires réalisé au moyen de l'automate ni de la durée
automaat tijdens het aanslagjaar waarvoor de belasting verschuldigd d'exploitation de l'automate pendant l'exercice pour lequel l'impôt
is, aangezien die elementen niet in aanmerking worden genomen voor de est dû, puisque ces éléments ne sont pas pris en compte pour la taxe
belasting op de andere automaten. Artikel 4, § 2, van het decreet sur les autres automates. L'article 4, § 2, du décret dispose à cet
bepaalt in dat verband op algemene wijze dat de belasting verschuldigd égard, de manière générale, que la taxe est due pour toute l'année, du
is voor het hele jaar, voor zover de automaat in de loop van dat jaar moment que l'automate a été installé et exploité pendant une période
wordt geplaatst en uitgebaat. quelconque de celle-ci.
Een stelsel van forfaitaire belasting kan evenwel geen rekening houden Un système de taxation forfaitaire ne peut pas prendre en compte les
met de bijzonderheden van elk gegeven geval. Het kan de diversiteit particularités des divers cas d'espèce. Il ne peut appréhender leur
ervan niet anders dan benaderend en vereenvoudigend omschrijven. Het diversité que de manière approximative et simplificatrice. Il ne
kan niet gedetailleerd op de individuele situaties ingaan zonder een pourrait entrer dans le détail des situations individuelles sans
controle te organiseren waarvan de kostprijs het rendement van de organiser un contrôle dont le coût pourrait compromettre le rendement
belasting in het gedrang zou kunnen brengen. de la taxe.
Het bedrag van 500 euro per apparaat is overigens gerechtvaardigd in Le montant de 500 euros par appareil se justifie par ailleurs au
het licht van het ontradende effect van het doel van de
volksgezondheid. De fiscale wetgever mag, met de betwiste belasting, regard de l'effet dissuasif de l'objectif de santé publique. Le
beogen de gevaren in verband met het gebruik van tabak te bestrijden, législateur fiscal peut souhaiter, par la taxe litigieuse, lutter
alsook de consumenten te beschermen door het aantal apparaten te contre les dangers liés à la consommation de tabac et protéger les
beperken die tot het gebruik van tabak aanzetten. consommateurs en limitant le nombre d'appareils incitant à consommer du tabac.
B.4.4. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.4.4. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. négative.
B.5.1. In de derde prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.5.1. La troisième question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 compatibilité des articles 1er, 2, 1°, f), et 4 du décret de la Région
van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 met de wallonne du 19 novembre 1998 avec les articles 10, 11 et 172 de la
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, al dan niet in samenhang Constitution lus ou non en combinaison avec la liberté de commerce et
gelezen met de vrijheid van handel en nijverheid, in zoverre zij, voor d'industrie, en ce qu'ils instaurent, pour l'exercice d'imposition
het aanslagjaar 2011, een jaarlijkse belasting van 500 euro op de 2011, une taxe annuelle de 500 euros sur les automates portant sur les
automaten invoeren voor de automatische apparaten voor de distributie appareils distributeurs automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes,
van tabak, sigaren of sigaretten, zelfs wanneer de verschuldigde même si la taxe due porte substantiellement atteinte à la rentabilité
belasting de rendabiliteit van de exploitatie van de verkoop van dergelijke producten via die automaten wezenlijk aantast. B.5.2. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet als een absolute vrijheid worden opgevat. Zij belet niet dat de wet, het decreet of de ordonnantie de economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. De bevoegde wetgever zou pas onredelijk optreden indien hij de vrijheid van handel en nijverheid zou beperken zonder dat daartoe enige noodzaak bestaat of indien die beperking onevenredig zou zijn met het nagestreefde doel. B.5.3. De derde prejudiciële vraag, die de schending van de artikelen de l'exploitation de la vente de tels produits par le biais de ces automates. B.5.2. La liberté de commerce et d'industrie ne peut être conçue comme une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi, le décret ou l'ordonnance règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Le législateur compétent n'interviendrait de manière déraisonnable que s'il limitait la liberté de commerce et d'industrie sans aucune nécessité ou si cette limitation était disproportionnée au but poursuivi. B.5.3. La troisième question préjudicielle, qui invoque la violation
10, 11 en 172 van de Grondwet aanvoert, in samenhang gelezen met de des articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en combinaison avec
vrijheid van handel en nijverheid, behoeft geen ander antwoord dan dat la liberté de commerce et d'industrie, n'appelle pas une réponse
op de eerste en de tweede prejudiciële vraag. différente de celle qui a été donnée aux première et deuxième
questions préjudicielles.
B.6.1. In de vierde prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.6.1. La quatrième question préjudicielle interroge la Cour sur la
te spreken over de bestaanbaarheid van de artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 compatibilité des articles 1er, 2, 1°, f), et 4 du décret de la Région
van het decreet van het Waalse Gewest van 19 november 1998 met artikel wallonne du 19 novembre 1998 avec l'article 16 de la Constitution, lu
16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste en combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à
Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'ils
mens, in zoverre zij, voor het aanslagjaar 2011, een jaarlijkse instaurent, pour l'exercice d'imposition 2011, une taxe annuelle de
belasting van 500 euro op de automaten invoeren voor de automatische 500 euros sur les automates portant sur les appareils distributeurs
apparaten voor de distributie van tabak, sigaren of sigaretten, zonder automatiques de tabacs, cigares ou cigarettes, sans avoir égard à la
rekening te houden met de rendabiliteit van de exploitatie van de rentabilité de l'exploitation de la vente de tels produits par le
verkoop van dergelijke producten via die automaten. biais de ces automates.
B.6.2. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : B.6.2. L'article 16 de la Constitution dispose :
« Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, « Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité
in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et
voorafgaande schadeloosstelling ». moyennant une juste et préalable indemnité ».
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.6.3. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.6.3. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens heeft een draagwijdte die analoog européenne des droits de l'homme ayant une portée analogue à celle de
is met die van artikel 16 van de Grondwet, waardoor de erin vervatte l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient forment
waarborgen een onlosmakelijk geheel vormen met die welke in die un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans cette
grondwetsbepaling zijn ingeschreven, zodat het Hof, bij zijn toetsing disposition constitutionnelle, de sorte que la Cour tient compte de
van de in het geding zijnde bepalingen, rekening houdt met die cette disposition conventionnelle lors de son contrôle des
verdragsbepaling. dispositions en cause.
B.6.4. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen B.6.4. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une
bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van eigendom (eerste alinea, eerste zin). Een belasting of een andere heffing houdt in beginsel een inmenging in het recht op ongestoord genot van de eigendom in. Bovendien vermeldt artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol dat de bescherming van het eigendomsrecht « echter op geen enkele wijze het recht [aantast] dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». De inmenging in het recht op het ongestoord genot van de eigendom is enkel verenigbaar met dat recht indien ze een redelijk verband van evenredigheid heeft tot het nagestreefde doel, dit wil zeggen indien ze het billijke evenwicht tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de bescherming van dat recht niet verbreekt. Ofschoon de fiscale wetgever over een ruime beoordelingsmarge beschikt, schendt een belasting bijgevolg dat recht, indien ze op de belastingplichtige een overdreven last doet wegen of fundamenteel afbreuk doet aan zijn protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase). Un impôt ou une autre contribution constituent, en principe, une ingérence dans le droit au respect des biens. En outre, aux termes de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, la protection du droit de propriété « ne [porte] pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». L'ingérence dans le droit au respect des biens n'est compatible avec ce droit que si elle est raisonnablement proportionnée au but poursuivi, c'est-à-dire si elle ne rompt pas le juste équilibre entre les exigences de l'intérêt général et celles de la protection de ce droit. Même si le législateur fiscal dispose d'une large marge d'appréciation, un impôt viole dès lors ce droit s'il fait peser sur le contribuable une charge excessive ou porte fondamentalement
financiële situatie (EHRM, 31 januari 2006, Dukmedjian t. Frankrijk, atteinte à sa situation financière (CEDH, 31 janvier 2006, Dukmedjian
§§ 52-58; beslissing, 15 december 2009, Tardieu de Maleissye e.a. t. c. France, §§ 52-58; décision, 15 décembre 2009, Tardieu de Maleissye
Frankrijk; 16 maart 2010, Di Belmonte t. Italië, §§ 38-40). e.a. c. France; 16 mars 2010, Di Belmonte c. Italie, §§ 38 à 40).
B.6.5. De belasting op de automatische apparaten voor de distributie B.6.5. La taxe sur les appareils distributeurs automatiques de tabacs,
van tabak, sigaren of sigaretten vormt een inmenging in het recht op cigares ou cigarettes constitue une ingérence dans le droit au respect
het ongestoord genot van de eigendom van de eigenaars van die des biens des propriétaires de ces appareils.
apparaten. B.6.6. Zoals in B.3.4 is vermeld, streeft die belasting legitieme B.6.6. Ainsi qu'il est dit en B.3.4, cette taxe poursuit des objectifs
doelstellingen na die vallen onder het algemeen belang en is zij niet légitimes qui relèvent de l'intérêt général et n'est pas sans
zonder redelijke verantwoording. justification raisonnable.
B.6.7. Zoals in B.4.3 is vermeld, kunnen het beginsel van de B.6.7. Ainsi qu'il est dit en B.4.3, le principe de la taxation
forfaitaire belasting en het bedrag van 500 euro per apparaat niet forfaitaire et le montant de 500 euros par appareil ne peuvent être
onredelijk worden geacht, rekening houdend met de door de decreetgever considérés comme déraisonnables, compte tenu des objectifs poursuivis
nagestreefde doelstellingen. Zij kunnen het recht van de eigenaars van par le législateur décrétal. Ils ne sont donc pas de nature à affecter
die apparaten op het ongestoord genot van hun eigendom dus niet op de manière disproportionnée le droit des propriétaires de ces
onevenredige wijze aantasten. De in het geding zijnde bepalingen appareils au respect de leurs biens. Les dispositions en cause ne
verbreken het billijke evenwicht tussen de vereisten van het algemeen rompent pas le juste équilibre entre les exigences de l'intérêt
belang en die van de bescherming van het in het geding zijnde recht général et celles de la protection du droit en cause. Il y a lieu, à
niet. In dat opzicht dient rekening ermee te worden gehouden dat de cet égard, de prendre en compte le fait que le législateur décrétal
decreetgever met name een doel van volksgezondheid nastreeft, namelijk
de preventieve bestrijding van tabaksverslaving. Het afwegen van het poursuit notamment un objectif de santé publique, la lutte préventive
door de sector geleden financiële verlies en het belang van de contre le tabagisme. La mise en balance de la perte financière subie
effecten van tabak op de gezondheid leidt niet tot de vaststelling dat par le secteur avec l'importance des effets du tabac sur la santé
de in het geding zijnde belasting, die beantwoordt aan een dwingende n'aboutit pas au constat que la taxe litigieuse, qui répond à un
maatschappelijke behoefte inzake de bescherming van de gezondheid, besoin social impérieux de protection de la santé, serait
onevenredig zou zijn ten aanzien van het aangevoerde recht. disproportionnée au regard du droit invoqué.
B.6.8. De vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.6.8. La quatrième question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 1, 2, 1°, f), en 4 van het decreet van het Waalse Gewest Les articles 1er, 2, 1°, f), et 4 du décret de la Région wallonne du
van 19 november 1998 tot invoering van een belasting op de automaten 19 novembre 1998 instaurant une taxe sur les automates en Région
in het Waalse Gewest schenden noch de artikelen 10, 11 en 172 van de wallonne ne violent ni les articles 10, 11 et 172 de la Constitution,
Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de vrijheid van handel lus ou non en combinaison avec la liberté de commerce et d'industrie,
en nijverheid, noch artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen ni l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits
Verdrag voor de rechten van de mens. de l'homme.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 27 april 2017. la Cour constitutionnelle, le 27 avril 2017.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
F. Meersschaut J. Spreutels F. Meersschaut J. Spreutels
^