Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 32/2017 van 9 maart 2017 Rolnummer 6389 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 16 december 2015 tot regeling van de mededeling van inlichtingen betreffende financiële rekeningen, door de Belgische finan Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 32/2017 van 9 maart 2017 Rolnummer 6389 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 16 december 2015 tot regeling van de mededeling van inlichtingen betreffende financiële rekeningen, door de Belgische finan Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 32/2017 du 9 mars 2017 Numéro du rôle : 6389 En cause : le recours en annulation de la loi du 16 décembre 2015 réglant la communication des renseignements relatifs aux comptes financiers, par les institutions financières La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 32/2017 van 9 maart 2017 Extrait de l'arrêt n° 32/2017 du 9 mars 2017
Rolnummer 6389 Numéro du rôle : 6389
In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 16 december 2015 En cause : le recours en annulation de la loi du 16 décembre 2015
tot regeling van de mededeling van inlichtingen betreffende financiële réglant la communication des renseignements relatifs aux comptes
rekeningen, door de Belgische financiële instellingen en de FOD financiers, par les institutions financières belges et le SPF
Financiën, in het kader van een automatische uitwisseling van Finances, dans le cadre d'un échange automatique de renseignements au
inlichtingen op internationaal niveau en voor belastingdoeleinden, niveau international et à des fins fiscales, introduit par E.M.
ingesteld door E.M.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Derycke, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût en T. Giet, bijgestaan door de Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée du greffier P.-Y.
griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels,
Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 maart 2016 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 29
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 31 maart mars 2016 et parvenue au greffe le 31 mars 2016, un recours en
2016, is beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 16 december
2015 tot regeling van de mededeling van inlichtingen betreffende annulation de la loi du 16 décembre 2015 réglant la communication des
financiële rekeningen, door de Belgische financiële instellingen en de renseignements relatifs aux comptes financiers, par les institutions
FOD Financiën, in het kader van een automatische uitwisseling van financières belges et le SPF Finances, dans le cadre d'un échange
inlichtingen op internationaal niveau en voor belastingdoeleinden automatique de renseignements au niveau international et à des fins
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 2015) door fiscales (publiée au Moniteur belge du 31 décembre 2015) a été
E.M. introduit par E.M.
Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de Par la même requête, la partie requérante demande également la
schorsing van dezelfde wet, alsook de ambtshalve aanstelling van een suspension de la même loi, ainsi que la commission d'un avocat
advocaat, overeenkomstig artikel 75, eerste lid, van de bijzondere wet d'office, conformément à l'article 75, alinéa 1er, de la loi spéciale
van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof. Deze vraag tot du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle. Cette demande de
ambtshalve aanstelling van een advocaat is verworpen door het Hof bij commission d'un avocat d'office a été rejetée par ordonnance de la
beschikking van 20 april 2016. Bij het arrest nr. 98/2016 van 16 juni Cour du 20 avril 2016. Par l'arrêt n° 98/2016 du 16 juin 2016, publié
2016, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 12 augustus 2016, au Moniteur belge du 12 août 2016, la Cour a rejeté la demande de
heeft het Hof de vordering tot schorsing verworpen. suspension.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 2 van de wet van 16 december 2015 tot regeling van de mededeling van inlichtingen betreffende financiële rekeningen, door de Belgische financiële instellingen en de FOD Financiën, in het kader van een automatische uitwisseling van inlichtingen op internationaal niveau en voor belastingdoeleinden bepaalt : « De wet regelt de verplichtingen van de Belgische financiële instellingen en van de FOD Financiën met betrekking tot de inlichtingen die aan een bevoegde autoriteit van een ander rechtsgebied moeten medegedeeld worden in het kader van een automatische uitwisseling van inlichtingen betreffende financiële rekeningen die georganiseerd is overeenkomstig richtlijn 2014/107/EU B.1. L'article 2 de la loi du 16 décembre 2015 réglant la communication des renseignements relatifs aux comptes financiers, par les institutions financières belges et le SPF Finances, dans le cadre d'un échange automatique de renseignements au niveau international et à des fins fiscales dispose : « La loi règle les obligations des Institutions financières belges et du SPF Finances en ce qui concerne les renseignements qui doivent être communiqués à une autorité compétente d'une autre juridiction dans le cadre d'un échange automatique de renseignements relatifs aux comptes financiers organisé, conformément à la directive 2014/107/UE du
van de Raad van 9 december 2014 tot wijziging van richtlijn 2011/16/EU Conseil du 9 décembre 2014 modifiant la directive 2011/16/UE en ce qui
betreffende de verplichte automatische uitwisseling van inlichtingen concerne l'échange automatique et obligatoire d'informations dans le
op belastinggebied, de Gezamenlijke overeenkomst tussen de Raad van domaine fiscal, la Convention conjointe OCDE/Conseil de l'Europe du 25
Europa en de OESO van 25 januari 1988 inzake wederzijdse janvier 1988 concernant l'assistance administrative mutuelle en
administratieve bijstand in fiscale aangelegenheden (hierna de matière fiscale (ci-après, la Convention multilatérale), une
multilaterale overeenkomst genoemd), een bilaterale overeenkomst tot convention bilatérale préventive de la double imposition en matières
het vermijden van dubbele belasting met betrekking tot belastingen d'impôts sur les revenus ou un traité bilatéral en matière d'échange
naar het inkomen, of een bilateraal verdrag inzake de uitwisseling van
fiscale inlichtingen, teneinde de naleving van de internationale de renseignements fiscaux, en vue d'améliorer le respect des
fiscale verplichtingen te verbeteren ». obligations fiscales internationales ».
De voormelde wet is aangenomen teneinde de Belgische
belastingadministratie in staat te stellen de gegevens te verkrijgen La loi précitée a été adoptée afin de permettre à l'administration
die zij aan een buitenlandse belastingadministratie moet meedelen fiscale belge d'obtenir les informations qu'elle doit fournir à une
overeenkomstig onder andere de richtlijn 2014/107/EU van de Raad van 9 administration fiscale étrangère conformément entre autres à la
december 2014 « tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat betreft directive 2014/107/UE du Conseil du 9 décembre 2014 modifiant la
verplichte automatische uitwisseling van inlichtingen op directive 2011/16/UE en ce qui concerne l'échange automatique et
belastinggebied », de Gezamenlijke overeenkomst tussen de Raad van obligatoire d'informations dans le domaine fiscal, à la Convention
Europa en de OESO van 25 januari 1988 inzake wederzijdse conjointe OCDE/Conseil de l'Europe du 25 janvier 1988 concernant
administratieve bijstand in fiscale aangelegenheden en het bilaterale l'assistance administrative mutuelle en matière fiscale et à l'Accord
FATCA-akkoord. bilatéral FATCA.
België heeft inderdaad het « Akkoord tussen de Regering van het La Belgique a, en effet, signé l'« Accord entre le Gouvernement du
Koninkrijk België en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika Royaume de Belgique et le Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique en
tot verbetering van de internationale naleving van de vue d'améliorer le respect des obligations fiscales à l'échelle
belastingvoorschriften en tot tenuitvoerlegging van ' FATCA ' » op 23 internationale et de mettre en oeuvre la loi ' FATCA ' », le 23 avril
april 2014 ondertekend en het « Akkoord tussen de Regering van het
Koninkrijk België en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika, 2014, et l'« Accord entre le Gouvernement du Royaume de Belgique et le
gedaan te Brussel op 29 en 30 september 2015 ter aanvulling van het Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique, fait à Bruxelles les 29 et 30
Akkoord tussen de Regering van het Koninkrijk België en de Regering septembre 2015, complémentaire à l'Accord entre le Gouvernement du
van de Verenigde Staten van Amerika tot verbetering van de Royaume de Belgique et le Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique en
internationale naleving van de belastingvoorschriften en tot vue d'améliorer le respect des obligations fiscales internationales et
tenuitvoerlegging van ' FATCA ' » ondertekend. Dat akkoord vermeldt de de mettre en oeuvre la loi ' FATCA ' ». Cet accord reprend les
gegevens die moeten worden verkregen en uitgewisseld, tussen België en renseignements qui doivent être obtenus et échangés, entre la Belgique
de Verenigde Staten alsook het tijdschema en de praktische voorwaarden et les Etats-Unis, et mentionne le calendrier et les modalités
voor de uitwisseling. pratiques de l'échange.
B.2. Uit de uiteenzetting van de middelen blijkt dat het beroep tot B.2. Il ressort de l'exposé des moyens que le recours en annulation ne
vernietiging alleen betrekking heeft op de artikelen 5, 8, §§ 2 en 4, porte que sur les articles 5, 8, §§ 2 et 4, 12, §§ 1er, 3 et 4, 15, 16
12, §§ 1, 3 en 4, 15, 16 en 19, en op punt A van deel I van bijlage II et 19 et sur le point A de la partie I de l'annexe II de la loi
van de voormelde wet. précitée.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
B.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden bepalingen rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.4.1. De verzoekende partij, die in België verblijft, heeft de dubbele Belgische en Amerikaanse nationaliteit. Zij is in die zin onderworpen aan de fiscale voorschriften van het Belgische recht en aan die van het Amerikaanse recht. Zij voert aan dat twee Belgische bankinstellingen haar erover hebben ingelicht dat zij aan de FOD Financiën de gegevens zouden meedelen met betrekking tot de twee rekeningen die zij er bezit, teneinde zich in overeenstemming te B.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par les dispositions attaquées. B.4.1. La partie requérante, qui réside en Belgique, a la double nationalité belge et américaine. Elle est à ce titre soumise aux prescriptions fiscales du droit belge et à celles du droit américain. Elle allègue que deux institutions bancaires belges lui ont fait savoir qu'elles allaient communiquer au SPF Finances les informations relatives aux deux comptes qu'elle y détient et ce, pour se conformer
brengen met de bestreden wet van 16 december 2015. De verzoekende à la loi attaquée du 16 décembre 2015. La partie requérante précise
partij preciseert dat die gegevens zullen worden meegedeeld, terwijl que ces informations seront communiquées alors même que ces
die instellingen daartoe niet gehouden zijn met toepassing van punt institutions ne sont pas tenues de le faire, en application du point
A.1 in deel I van bijlage II van de voormelde wet, aangezien het A.1 figurant dans la partie I de l'annexe II de la loi précitée, ses
bedrag van haar rekeningen niet hoger ligt dan 50 000 USD op 30 juni comptes ne dépassant pas le montant de 50 000 dollars US au 30 juin
2014. 2014.
B.4.2. De Ministerraad merkt in hoofdorde op dat de verwarde en B.4.2. Le Conseil des ministres observe en substance que l'exposé
onnauwkeurige uiteenzetting van de middelen niet zou voldoen aan de confus et imprécis des moyens ne répondrait pas aux exigences de
vereisten van artikel 6 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op l'article 6 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
het Grondwettelijk Hof, zodat het beroep onontvankelijk zou moeten constitutionnelle, de sorte que le recours devrait être déclaré
worden verklaard. De verzoekende partij zou overigens evenmin belang irrecevable. Par ailleurs, la partie requérante n'aurait pas non plus
erbij hebben de vernietiging van de wet van 16 december 2015 te un intérêt à demander l'annulation de la loi du 16 décembre 2015, dans
vorderen, in zoverre, indien haar financiële situatie kan worden la mesure où, si sa situation financière pouvait être affectée, comme
aangetast zoals zij dat aanvoert, dat alleen mogelijk zou zijn door de elle le soutient, ce ne pourrait être qu'en raison de la mise en
uitvoering van het voormelde FATCA-akkoord, waarbij dat laatstgenoemde oeuvre de l'accord FATCA précité, ce dernier n'ayant toutefois pas
evenwel nog niet het voorwerp heeft uitgemaakt van een instemmingswet. encore fait l'objet d'une loi d'assentiment.
B.5. De uiteenzetting van de middelen laat toe de artikelen van de wet B.5. L'exposé des moyens permet d'identifier quels sont les articles
van 16 december 2015 te identificeren die in het bijzonder worden beoogd en de middelen, waarop de Ministerraad overigens heeft geantwoord, zijn voldoende duidelijk. Daarnaast laten de beoogde bepalingen de bankinstellingen overigens toe aan de FOD Financiën gegevens mee te delen met betrekking tot de bankrekeningen die de verzoekende partij in België bezit, wegens haar dubbele Belgische en Amerikaanse nationaliteit, hetgeen haar belang verantwoordt om in rechte op te treden. Het beroep is ontvankelijk. Ten gronde B.6. In een eerste middel verwijt de verzoekende partij artikel 19 van de la loi du 16 décembre 2015 plus particulièrement visés et les moyens sont suffisamment clairs, le Conseil des ministres y ayant d'ailleurs répondu. Par ailleurs, les dispositions visées permettent aux institutions bancaires de communiquer au SPF Finances des informations relatives aux comptes bancaires que la partie requérante détient en Belgique et ce, en raison de sa double nationalité belge et américaine, ce qui justifie son intérêt à agir. Le recours est recevable. Quant au fond B.6. Dans un premier moyen, la partie requérante reproche à l'article
de bestreden wet erin te voorzien dat de artikelen 458 tot 463 van het 19 de la loi attaquée de prévoir que les articles 458 à 463 du Code
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 van toepassing zijn op de des impôts sur les revenus 1992 s'appliquent aux institutions
financiële instellingen die de bij de bestreden wet bepaalde financières qui ne respectent pas les obligations légales prévues par
wettelijke verplichtingen niet naleven. la loi attaquée.
B.7. Artikel 19 van de bestreden wet bepaalt : B.7. L'article 19 de la loi attaquée dispose :
« § 1. Elke in artikel 18 bedoelde inbreuk die gepleegd wordt met « § 1er. Toute infraction visée à l'article 18 qui est commise dans
bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, zal bestraft une intention frauduleuse ou à dessein de nuire, sera punie
worden overeenkomstig artikel 449 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992. conformément à l'article 449 du Code des impôts sur les revenus 1992.
§ 2. Wie valsheid in openbare geschriften, handelsgeschriften of § 2. Celui qui aura commis un faux en écritures publiques, de commerce
private geschriften pleegt, of wie van zulk vals geschrift gebruik ou privées, ou qui aura fait usage d'un tel faux, en vue de commettre
maakt met het oog op het plegen van een in artikel 18 bedoelde une infraction visée à l'article 18 sera puni conformément à l'article
inbreuk, zal bestraft worden overeenkomstig artikel 450, eerste lid,
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992. 450, alinéa 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992.
§ 3. Alle bepalingen van het eerste boek van het Strafwetboek, met § 3. Toutes les dispositions du livre premier du Code pénal, y compris
inbegrip van hoofdstuk VII en van artikel 85, zijn van toepassing op le chapitre VII et l'article 85, sont applicables aux infractions
de door dit artikel beoogde inbreuken. De wet van 5 maart 1952 visées au présent article. La loi du 5 mars 1952 relative aux décimes
betreffende de opdeciemen op de strafrechtelijke geldboetes, is additionnels sur les amendes pénales, est également applicable à ces
eveneens van toepassing op die inbreuken. infractions.
§ 4. De bepalingen van de artikelen 458 tot 463 van het Wetboek van de § 4. Les dispositions des articles 458 à 463 du Code des impôts sur
Inkomstenbelastingen 1992 zijn van toepassing op de door dit artikel les revenus 1992 sont applicables aux infractions visées au présent
beoogde inbreuken ». article ».
B.8. Het middel is niet ontvankelijk omdat niet wordt gepreciseerd B.8. Le moyen est irrecevable à défaut de préciser quelles
welke grondwettelijke of internationale bepalingen die onder de dispositions constitutionnelles ou internationales relevant du champ
bevoegdheidssfeer van het Hof vallen, door de voormelde bestreden de compétence de la Cour seraient violées par la disposition attaquée
bepaling zouden zijn geschonden. précitée.
B.9.1. Een tweede middel is afgeleid uit de schending, door artikel 8, B.9.1. Un deuxième moyen est pris de la violation, par l'article 8, §
§ 2, van de bestreden wet, van de artikelen 3 en 4 van het Verdrag 2, de la loi attaquée, des articles 3 et 4 de la Convention pénale sur
inzake de strafrechtelijke bestrijding van corruptie en van artikel 17 la corruption et de l'article 17 de la Convention européenne des
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De verzoekende droits de l'homme. La partie requérante reproche à la disposition
partij verwijt de bestreden bepaling, enerzijds, niet te hebben attaquée, d'une part, de ne pas avoir prévu un délai suffisant pour
voorzien in een toereikende termijn opdat de burgers met de dubbele que les citoyens binationaux puissent remplir correctement leurs
nationaliteit hun fiscale verplichtingen correct kunnen nakomen en,
anderzijds, niet erin te hebben voorzien dat de Verenigde Staten obligations fiscales et, d'autre part, de ne pas avoir prévu que les
voldoen aan hun verplichtingen inzake een wederzijdse uitwisseling van Etats-Unis respectent leurs obligations d'un échange réciproque
gegevens. d'informations.
B.9.2. Artikel 8, § 2, van de bestreden wet bepaalt : B.9.2. L'article 8, § 2, de la loi attaquée dispose :
« Les renseignements visés par la loi sont communiqués, pour les
« Voor de jaren die vernoemd zijn in de artikelen 9 en 10, wat années spécifiées aux articles 9 et 10, en ce qui concerne
respectievelijk de Verenigde Staten en de andere lidstaten van de respectivement les Etats-Unis et les autres Etats membres de l'Union
Europese Unie betreft, en voor de bij koninklijk besluit européenne, et pour les années spécifiées par arrêté royal, en ce qui
gespecificeerde jaren voor wat elk ander aan rapportering onderworpen concerne chaque autre juridiction soumise à déclaration, et toutes les
rechtsgebied betreft, en voor alle daaropvolgende jaren, worden de années suivantes, dans les six mois qui suivent la fin de l'année
door de wet beoogde inlichtingen medegedeeld binnen de zes maanden na civile à laquelle ils se rapportent. Par dérogation à cette règle, en
het einde van het kalenderjaar waarop ze betrekking hebben. In
afwijking op deze regel moeten, wat de Verenigde Staten betreft, de ce qui concerne les Etats-Unis, les renseignements relatifs à la
inlichtingen die betrekking hebben op de periode van 1 juli 2014 tot période allant du 1er juillet 2014 au 31 décembre 2014 doivent être
31 december 2014 medegedeeld worden 10 dagen na de bekendmaking van communiqués 10 jours après la publication de la présente loi au
deze wet in het Belgisch Staatsblad ». Moniteur belge ».
B.10. Het Hof is niet bevoegd om rechtstreeks toe te zien op de B.10. La Cour n'est pas compétente pour contrôler directement la
verenigbaarheid van een wetsbepaling met bepalingen van internationaal compatibilité d'une disposition législative avec des dispositions de
recht, zoals de artikelen 3 en 4 van het Verdrag inzake de droit international comme les articles 3 et 4 de la Convention pénale
strafrechtelijke bestrijding van corruptie en artikel 17 van het sur la corruption et l'article 17 de la Convention européenne des
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. droits de l'homme.
B.11.1. Een derde middel is afgeleid uit het feit dat België niet B.11.1. Un troisième moyen est pris de l'absence d'assentiment par la
heeft ingestemd met het FATCA-akkoord. De verzoekende partij is van Belgique à l'accord FATCA. La partie requérante considère que cet
mening dat die instemming vereist is, aangezien de bestreden wet van assentiment serait indispensable, étant donné que la loi attaquée du
16 december 2015 een verschil in behandeling invoert tussen twee 16 décembre 2015 instaure une différence de traitement entre deux
categorieën van personen : enerzijds, de houders van rekeningen bij catégories de personnes : d'une part, les titulaires de comptes auprès
Belgische financiële instellingen die hun fiscale woonplaats in België d'institutions financières belges qui sont des « résidents fiscaux »
hebben en, anderzijds, de houders van rekeningen bij Belgische en Belgique et, d'autre part, les titulaires de comptes auprès
financiële instellingen die hun fiscale woonplaats niet in België d'institutions financières belges qui sont des « non-résidents fiscaux
hebben. ».
B.11.2. In navolging van het advies van de afdeling wetgeving van de B.11.2. A la suite de l'avis de la section de législation du Conseil
Raad van State over het voorontwerp van wet (Parl. St., Kamer,
2015-2016, DOC 54-1448/001, pp. 179-180) werd een wetsontwerp houdende d'Etat sur l'avant-projet de loi (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC
instemming met het FATCA-akkoord neergelegd bij de Kamer van 54-1448/001, pp. 179 à 180), un projet de loi portant assentiment à
volksvertegenwoordigers (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC l'accord FATCA a été déposé à la Chambre des représentants (Doc.
54-2174/001). Tijdens de bespreking van dat wetsontwerp is parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-2174/001). Au cours de la discussion
verduidelijkt dat in afwachting van de ratificatie er nog geen de ce projet de loi, il a été précisé qu'en attendant la ratification,
uitwisseling van informatie met de Verenigde Staten plaatsvindt (Parl. il n'y aurait pas d'échange d'informations avec les Etats-Unis (Doc.
St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-2174/002, p. 6). De Ministerraad parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-2174/002, p. 6). Le Conseil des
onderstreept zulks ook in zijn memorie. ministres le souligne également dans son mémoire.
De wet van 22 december 2016 « houdende instemming met de volgende La loi du 22 décembre 2016 « portant assentiment aux actes
internationale akten : het Akkoord tussen de Regering van het internationaux suivants : l'Accord entre le Gouvernement du Royaume de
Koninkrijk België en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika Belgique et le Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique en vue
tot verbetering van de internationale naleving van de d'améliorer le respect des obligations fiscales internationales et de
belastingvoorschriften en tot tenuitvoerlegging van ' FATCA ', gedaan
te Brussel op 23 april 2014; het Akkoord tussen de Regering van het mettre en oeuvre la loi ' FATCA ', fait à Bruxelles le 23 avril 2014;
Koninkrijk België en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika, l'Accord entre le Gouvernement du Royaume de Belgique et le
gedaan te Brussel op 29 en 30 september 2015, ter aanvulling van het Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique, fait à Bruxelles les 29 et 30
Akkoord tussen de Regering van het Koninkrijk België en de Regering septembre 2015, complémentaire à l'Accord entre le Gouvernement du
van de Verenigde Staten van Amerika tot verbetering van de Royaume de Belgique et le Gouvernement des Etats-Unis d'Amérique en
internationale naleving van de belastingvoorschriften en tot vue d'améliorer le respect des obligations fiscales internationales et
tenuitvoerlegging van ' FATCA ', ondertekend te Brussel op 23 april de mettre en oeuvre la loi ' FATCA ', signé à Bruxelles le 23 avril
2014 », werd bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 9 januari 2017. In de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet wordt voorts aangegeven : « De regering is van oordeel dat het aangewezen is om de voorwaarden en de toepassingswijze waarin voor de automatische uitwisseling van inlichtingen met betrekking tot financiële rekeningen is voorzien, in eenzelfde wet op te nemen, ongeacht de instrumenten op grond waarvan die uitwisseling geregeld wordt (Richtlijn 2014/107/EU, de multilaterale Overeenkomst of een bilaterale Overeenkomst), zelfs al zullen het FATCA-akkoord, het multilateraal Akkoord inzake de NCD-CRS-standaard en de mogelijke andere akkoorden inzake de automatische uitwisseling van inlichtingen inzake financiële 2014 » a été publiée au Moniteur belge du 9 janvier 2017. Les travaux préparatoires de la loi attaquée indiquent encore : « Même si l'Accord FATCA, l'Accord multilatéral concernant la norme NCD-CRS et les éventuels autres accords en matière d'échange automatique de renseignements relatifs aux comptes financiers seront soumis à assentiment parlementaire, le gouvernement considère qu'il convient d'inclure les conditions et modalités prévues pour l'échange automatique de renseignements relatifs aux comptes financiers dans une seule et même loi quels que [soient] les instruments sur la base desquels cet échange est organisé (la directive 2014/107/UE, la
rekeningen aan de parlementaire instemming onderworpen worden. Convention multilatérale ou une convention bilatérale).
[...] [...]
Daardoor krijgt men een beter zicht op de regels die de Belgische Cette intégration permet d'avoir une vue claire des règles que les
institutions financières belges doivent appliquer avec les Etats-Unis
financiële instellingen moeten toepassen, respectievelijk met de et des règles qu'elles doivent appliquer avec les autres juridictions
Verenigde Staten en met de andere rechtsgebieden » (ibid., pp. 15 tot » (ibid., pp. 15 à 17).
17). De wetgever vermocht, omwille van de samenhang en de duidelijkheid, in Le législateur a pu, dans un souci de cohérence et de clarté, intégrer
de bestreden wet bepalingen op te nemen die in de interne rechtsorde dans la loi attaquée des dispositions qui ne pourront être appliquées
pas toepassing kunnen vinden nadat de akkoorden die zij beogen ten dans l'ordre juridique interne qu'après que les accords qu'elles
uitvoer te leggen, het voorwerp zullen hebben uitgemaakt van de mettent en oeuvre auront fait l'objet de l'assentiment parlementaire
vereiste parlementaire instemming en ratificatie. et de la ratification requis.
B.12. Het middel is niet gegrond. B.12. Le moyen n'est pas fondé.
B.13.1. Een vierde middel is afgeleid uit de schending van het B.13.1. Un quatrième moyen est pris de la violation du principe
beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie gewaarborgd bij de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen d'égalité et de non-discrimination garanti par les articles 10 et 11
met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec l'article 14
alsook van de wet van 10 mei 2007 tot wijziging van de wet van 30 juli de la Convention européenne des droits de l'homme, ainsi que de la loi
1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven du 10 mai 2007 modifiant la loi du 30 juillet 1981 tendant à réprimer
daden. Volgens de verzoekende partij zou de bestreden wet verschillen certains actes inspirés par le racisme et la xénophobie. Selon la
in behandeling invoeren, met name tussen de houders van bankrekeningen partie requérante, la loi attaquée ferait des différences de
die Belg zijn, enerzijds, en diegenen die de dubbele nationaliteit traitement, notamment entre les titulaires de comptes bancaires qui
hebben, anderzijds, waarbij dat verschil in behandeling enkel steunt sont Belges, d'une part, et ceux qui sont binationaux, d'autre part,
op de nationaliteit. cette différence de traitement étant basée sur la seule nationalité.
B.13.2. Noch artikel 142 van de Grondwet, noch de bijzondere wet van 6 B.13.2. Ni l'article 142 de la Constitution, ni la loi spéciale du 6
januari 1989 op het Grondwettelijk Hof verlenen het Hof de bevoegdheid janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle ne confèrent à la Cour le
om wettelijke bepalingen te toetsen aan andere wettelijke bepalingen pouvoir de contrôler des dispositions législatives au regard d'autres
die geen bevoegdheidverdelende regels zijn. dispositions législatives qui ne sont pas des règles répartitrices de compétence.
Het Hof is derhalve niet bevoegd om het middel te onderzoeken in La Cour n'est dès lors pas compétente pour examiner le moyen en ce
zoverre daarin de schending van de voormelde wet van 10 mei 2007 wordt aangevoerd. B.13.3. De verzoekende partij maakt gewag van een discriminerende praktijk vanwege de banken te haren aanzien, alsook ten aanzien van andere personen die, net als zij, de dubbele Belgische en Amerikaanse nationaliteit zouden hebben. Dat verschil in behandeling zou volgens haar voortvloeien uit de bestreden wet. Uit de door de verzoekende partij uiteengezette elementen lijkt te kunnen worden opgemaakt dat zij bepaalde bankinstellingen waarvan zij klant is, verwijt dat zij niet langer overeenkomsten met haar willen sluiten wegens haar Amerikaanse nationaliteit. De door de verzoekende partij aangeklaagde ongelijke behandeling zou niet uit de bestreden wet, maar in voorkomend geval uit een praktijk van de banken kunnen voortvloeien. Het staat niet aan het Hof zich uit te spreken over de toepassing van een wetskrachtige norm. B.14. Het middel is niet gegrond. qu'il est pris de la violation de la loi du 10 mai 2007 précitée. B.13.3. La partie requérante fait état d'une pratique discriminatoire de la part des banques à son égard ainsi qu'à l'égard d'autres personnes qui auraient, comme elle, la double nationalité, belge et américaine. Cette différence de traitement aurait pour origine, selon elle, la loi attaquée. Il semble ressortir des éléments exposés par la partie requérante qu'elle reproche à certaines institutions bancaires dont elle est cliente de ne plus vouloir contracter avec elle en raison de sa nationalité américaine. Le traitement inégal dénoncé par la partie requérante ne pourrait résulter de la loi attaquée mais, le cas échéant, d'une pratique des banques. Il n'appartient pas à la Cour de se prononcer sur l'application d'une norme législative. B.14. Le moyen n'est pas fondé.
B.15.1. Een vijfde middel is afgeleid uit de schending, door artikel B.15.1. Un cinquième moyen est pris de la violation, par l'article 12
12 van de bestreden wet, van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de la loi attaquée, de l'article 8 de la Convention européenne des
de rechten van de mens, van de artikelen 7, 8 en 52, lid 1, van het droits de l'homme, des articles 7, 8 et 52, paragraphe 1, de la Charte
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, alsook van artikel des droits fondamentaux de l'Union européenne ainsi que de l'article
4, derde lid, van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de 4, alinéa 3, de la loi du 8 décembre 1992 relative à la protection de
persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van la vie privée à l'égard des traitements de données à caractère
persoonsgegevens. personnel.
Aangezien de Grondwetgever een hoge mate van concordantie beoogde Etant donné que le Constituant visait un degré de concordance élevé
tussen artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het voormelde entre l'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention
Verdrag, vormen de waarborgen die beide bepalingen bieden een précitée, les garanties offertes par les deux dispositions constituant
onlosmakelijk geheel zodat te dezen kan aangenomen worden dat de un ensemble indissociable, il peut être admis en l'espèce que la
schending van die grondwetsbepaling wordt aangevoerd. violation de cette disposition constitutionnelle est invoquée.
Volgens de verzoekende partij zou de bestreden bepaling toelaten Selon la partie requérante, la disposition attaquée permettrait de
bankgegevens te bewaren op een wijze die verder gaat dan hetgeen conserver des données bancaires au-delà de ce qui est nécessaire et
noodzakelijk is, en zulks met schending van de voormelde verdrags- en ce, en violation des dispositions conventionnelles et législatives
wetsbepalingen. susvisées.
B.15.2. Artikel 12 van de bestreden wet bepaalt : B.15.2. L'article 12 de la loi attaquée dispose :
« § 1. De rapporterende financiële instellingen mogen een beroep doen « § 1er. Les institutions financières déclarantes peuvent faire appel
op derde dienstverleners om de in de wet bepaalde rapporterings- en à des prestataires tiers pour s'acquitter des obligations de
zorgvuldigheidsverplichtingen na te komen maar de rapporterende déclaration et de diligence raisonnable prévues par la loi mais ces
financiële instellingen blijven desalniettemin verantwoordelijk voor obligations restent néanmoins du domaine de la responsabilité des
die verplichtingen. institutions financières déclarantes.
§ 2. De rapporterende financiële instellingen verifiëren de identiteit § 2. Les institutions financières déclarantes vérifient l'identité du
van de rekeninghouder door middel van een bewijskrachtig document, titulaire de compte, au moyen d'un document probant, dont il est pris
waarvan een kopie wordt genomen op papier of op een elektronische copie, sur support papier ou électronique. Les copies des données
drager. De kopieën van de identificatiegegevens en de registraties,
borderellen en documenten van de transacties die op de te rapporteren d'identification et les enregistrements, bordereaux et documents des
rekening zijn verricht, moeten minstens zeven jaar bewaard worden, te opérations effectuées sur le compte déclarable doivent être conservés
rekenen vanaf 1 januari van het kalenderjaar dat volgt op het jaar pendant sept ans au moins à compter du 1er janvier de l'année civile
waarin de rekening wordt afgesloten. qui suit l'année au cours de laquelle le compte est clôturé.
§ 3. Voor natuurlijke personen hebben de identificatie en de § 3. Pour les personnes physiques, l'identification et la vérification
identiteitsverificatie betrekking op hun naam, voornaam, geboortedatum de l'identité portent sur le nom, le prénom, le lieu et la date de
en geboorteplaats. Daarnaast moet tevens, in de mate van het naissance. Des informations pertinentes doivent en outre être
mogelijke, relevante informatie worden ingewonnen over het adres van recueillies, dans la mesure du possible, concernant l'adresse des
de geïdentificeerde personen. Voor rechtspersonen, trusts, fiducieën personnes identifiées. Pour les personnes morales, les trusts, les
en soortgelijke juridische constructies hebben de identificatie en de fiducies et les constructions juridiques similaires, l'identification
identiteitsverificatie betrekking op de maatschappelijke naam, de et la vérification de l'identité portent sur la dénomination sociale,
maatschappelijke zetel, de bestuurders en de bepalingen die de le siège social, les administrateurs et les dispositions régissant le
bevoegdheid regelen om de rechtspersoon, trust, fiducie of pouvoir d'engager la personne morale, le trust, la fiducie ou la
soortgelijke juridische constructie te verbinden. construction juridique similaire.
§ 4. De rapporterende financiële instellingen bewaren de elektronische § 4. Les institutions financières déclarantes conservent les banques
gegevensbestanden die zij aan de Belgische bevoegde autoriteit hebben de données informatisées qu'elles ont communiquées à l'autorité
meegedeeld gedurende zeven jaar, te rekenen vanaf 1 januari van het compétente belge pendant sept ans à compter du 1er janvier de l'année
kalenderjaar dat volgt op het kalenderjaar waarin zij die civile qui suit l'année civile au cours de laquelle elles les ont
gegevensbestanden aan die autoriteit hebben meegedeeld. Na afloop van communiquées à cette autorité. Les banques de données sont effacées à
die termijn worden de gegevensbestanden gewist. l'expiration de ce délai.
§ 5. De Belgische financiële instellingen moeten de § 5. Les institutions financières belges ont l'obligation de
belastingadministratie, zonder verplaatsing en voor nazicht alle communiquer à l'administration fiscale, sans déplacement, en vue de
boeken en documenten bezorgen die nodig zijn om te bepalen of zij leur vérification, tous les livres et documents nécessaires pour
voldoen aan de door de wet bepaalde rapporterings- en déterminer si elles satisfont aux obligations de déclaration et de
zorgvuldigheidsverplichtingen. Zij moeten tevens de dossiers inzake de analyse, programma's en exploitatie van het gebruikte systeem overleggen, alsmede de gegevensdragers en alle gegevens die zij bevatten. Ongeacht de bevoegdheden die door enige andere wetgeving aan de administratie worden toegekend, mogen bovenvermelde onderzoeken zonder voorafgaande kennisgeving uitgevoerd worden tijdens het kalenderjaar in de loop waarvan de Belgische financiële instellingen de inlichtingen aan de Belgische bevoegde autoriteit moeten mededelen en binnen een termijn van drie jaar, te rekenen vanaf 1 januari van het kalenderjaar dat volgt op het kalenderjaar waarin de voornoemde inlichtingen moeten medegedeeld worden. diligence raisonnable prévues par la loi, les dossiers d'analyse, de programmation et d'exploitation du système utilisé ainsi que les supports d'information et toutes les données qu'ils contiennent. Nonobstant les pouvoirs conférés à l'administration par toute autre législation, les investigations susvisées peuvent être effectuées, sans notification préalable, durant l'année civile au cours de laquelle les Institutions financières belges doivent communiquer les renseignements à l'autorité compétente belge et dans un délai de trois ans à compter du 1er janvier de l'année civile qui suit l'année civile au cours de laquelle lesdits renseignements doivent être communiqués.
§ 6. Niettegenstaande § 5 mag onderzoek worden verricht binnen een § 6. Nonobstant le § 5, des investigations peuvent être effectuées
bijkomende termijn van vier jaar wanneer de belastingadministratie dans un délai supplémentaire de quatre ans lorsque l'administration
over aanwijzingen beschikt dat een Belgische financiële instelling de fiscale dispose d'indices qu'une Institution financière belge n'a pas
door de wet bepaalde rapporterings- en zorgvuldigheidsverplichtingen respecté les obligations de déclaration et de diligence raisonnable
niet heeft nageleefd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk te prévues par la loi dans une intention frauduleuse ou à dessein de
schaden, of wanneer de bevoegde autoriteit van een ander rechtsgebied nuire ou lorsque l'autorité compétente d'une autre juridiction a
de Belgische bevoegde autoriteit ervan in kennis heeft gesteld dat zij notifié à l'autorité compétente belge qu'elle a des raisons de croire
redenen heeft om aan te nemen dat onjuiste of onvolledige inlichtingen que des renseignements erronés ou incomplets ont été communiqués ou
werden meegedeeld of dat een Belgische financiële instelling niet qu'une institution financière belge ne respecte pas les obligations
voldoet aan de verplichtingen die op haar rusten in het kader van een qui lui incombent dans le cadre d'un échange automatique de
automatische uitwisseling van inlichtingen met betrekking tot renseignements relatifs aux comptes financiers. Préalablement aux
financiële rekeningen. Voorafgaand aan het onderzoek moet de investigations, l'administration fiscale doit notifier à l'institution
belastingadministratie de betrokken financiële instelling schriftelijk financière concernée, par écrit et de manière précise, les indices de
en gedetailleerd op de hoogte brengen van de bestaande aanwijzingen fraude qui existent ou la notification reçue de l'autorité compétente
van fraude of van de kennisgeving die zij van de bevoegde autoriteiten d'une autre juridiction suivant les cas ».
van een ander rechtsgebied ontvangen heeft, naargelang het geval ». B.16.1. Pour le motif énoncé en B.13.2, la Cour n'est pas compétente
B.16.1. Om de reden die in B.13.2 is aangegeven, is het Hof niet pour examiner le moyen en ce qu'il est pris de la violation, par
bevoegd om het middel te onderzoeken in zoverre daarin de schending l'article 12 précité, de l'article 4, alinéa 3, de la loi précitée du
wordt aangevoerd van artikel 4, derde lid, van de voormelde wet van 8 8 décembre 1992.
december 1992 door het voormelde artikel 12. B.16.2. En permettant la collecte de données financières en vue de
B.16.2. Door het mogelijk te maken financiële gegevens in te zamelen leur transmission à l'administration fiscale des Etats-Unis, l'article
teneinde die aan de belastingadministratie van de Verenigde Staten mee attaqué de la loi autorise une ingérence dans la vie privée des
te delen, staat het bestreden wetsartikel een inmenging toe in het personnes concernées par cette collecte et cette transmission.
privéleven van de personen op wie die inzameling en die mededeling La récolte de ces données et leur transmission s'inscrivent dans le
betrekking heeft.
De inzameling van die gegevens en de mededeling ervan passen in het cadre de l'objectif de la loi qui doit permettre de mettre en oeuvre
kader van het doel van de wet dat moet toelaten de automatische l'échange automatique de renseignements financiers entre la Belgique
uitwisseling van financiële gegevens tussen België en een partnerstaat
uit te voeren teneinde internationale fiscale fraude en et un Etat partenaire afin de lutter contre la fraude fiscale
belastingontwijking te bestrijden. internationale et l'évasion fiscale.
In de parlementaire voorbereiding staat in dat verband te lezen : On peut lire à ce sujet dans les travaux préparatoires :
« De wereldwijde automatische uitwisseling van financiële inlichtingen « L'échange automatique de données financières au niveau mondial est
wordt aanzien als een bijzonder doeltreffend middel in de strijd tegen considéré comme un instrument particulièrement efficace dans la lutte
de internationale fiscale fraude en belastingontwijking en is bestemd contre la fraude fiscale internationale et l'évasion fiscale.
om algemeen gebruikt te worden. Het algemeen doel van het voorontwerp
van wet is bijgevolg de tenuitvoerlegging van iedere automatische L'objectif est de le généraliser. Le projet de loi à l'examen vise
uitwisseling van financiële inlichtingen tussen België en een donc principalement à mettre en oeuvre cet échange d'informations
deelnemend rechtsgebied. financières entre la Belgique et une juridiction participante.
Het voorontwerp van wet strekt er hoofdzakelijk toe de Belgische L'objectif principal de cet avant-projet de loi est de permettre à
bevoegde autoriteit de mogelijkheid te bieden om van Belgische l'autorité belge compétente d'obtenir des établissements financiers
financiële instellingen inlichtingen te verkrijgen die zij zal moeten belges la transmission d'informations que cette même autorité devra
verstrekken aan de bevoegde autoriteit van de betrokken buitenlandse fournir aux juridictions étrangères concernées » (Doc. parl., Chambre,
rechtsgebieden » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1448/003, p. 3). 2015-2016, DOC 54-1448/003, p. 3).
Door de inzameling te regelen van de gegevens die zullen moeten worden En organisant la collecte des renseignements qui devront être
meegedeeld aan de belastingadministraties van de deelnemende Staten, communiqués aux administrations fiscales des Etats contractants,
maakt het bestreden artikel 12 het mogelijk dat doel op een relevante l'article 12, attaqué, permet d'atteindre cet objectif par un moyen
manier te bereiken. qui est pertinent.
De inzameling van de gegevens is evenredig in zoverre de wet in de La récolte des renseignements est proportionnée dans la mesure où la
bijlagen ervan de criteria definieert waarmee rekening wordt gehouden loi définit dans ses annexes les critères pris en compte pour
om te bepalen welke gegevens moeten worden meegedeeld, alsook déterminer quelles données doivent être communiquées ainsi que des
procedures inzake zorgvuldigheid. In punt A van deel I van bijlage II procédures de diligence raisonnable. Dans le point A de la partie I de
wordt gepreciseerd dat de rekeningen met een geringe waarde, in casu l'annexe II, il est précisé que les comptes de faible valeur, en
minder dan 50 000 USD, niet zijn onderworpen aan de l'occurrence inférieurs à 50 000 dollars US, ne sont pas soumis aux
rapporteringsprocedures, tenzij de rapporterende financiële instelling procédures de déclaration, sauf si l'institution financière déclarante
daar anders over beslist. en décide autrement.
Ten slotte bevat de wet een hoofdstuk IV (« Vertrouwelijkheid en Enfin, la loi attaquée contient un chapitre IV (« Confidentialité et
bescherming van de persoonlijke levenssfeer »), waarin waarborgen zijn protection de la vie privée ») qui consacre des garanties destinées à
verankerd teneinde de vertrouwelijkheid en de bescherming van assurer la confidentialité et la protection de données personnelles
persoonsgegevens te verzekeren, met name het feit dat de procedures et, notamment, l'encadrement des procédures par la loi du 8 décembre
vallen onder de wet van 8 december 1992 (artikel 13, § 1), de 1992 (article 13, § 1er), les devoirs d'information des clients par
verplichting voor elke financiële instelling om de klanten in te chaque institution financière (article 14), et l'application de la loi
lichten (artikel 14) en de toepassing van de wet van 3 augustus 2012 houdende bepalingen betreffende de verwerking van persoonsgegevens door de Federale Overheidsdienst Financiën in het kader van zijn opdrachten (artikel 15, § 2). B.17. Het middel is niet gegrond. B.18. Het zesde middel is afgeleid uit de schending, door de bestreden wet, van de richtlijn 88/361/EEG van de Raad van 24 juni 1988 « voor de uitvoering van artikel 67 van het Verdrag », alsook van de artikelen 63 tot 66 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. De verzoekende partij verwijt de bestreden wet het beginsel van vertrouwelijkheid niet na te leven, aangezien de tegoeden die Belgen in een lidstaat bezitten, zullen worden onderworpen aan een rapporteringsverplichting, hetgeen niet het geval zou zijn wanneer de tegoeden zich in Belgische banken bevinden. B.19. Om de reden die in B.10 is vermeld, is het Hof niet bevoegd om rechtstreeks toe te zien op de verenigbaarheid van een wet met bepalingen van het recht van de Europese Unie. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 9 maart 2017. De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, du 3 août 2012 « portant dispositions relatives aux traitements de données à caractère personnel réalisés par le Service public fédéral Finances dans le cadre de ses missions » (article 15, § 2). B.17. Le moyen n'est pas fondé. B.18. Le sixième moyen est pris de la violation par la loi attaquée de la directive 88/361/CEE du Conseil du 24 juin 1988 « pour la mise en oeuvre de l'article 67 du traité » ainsi que des articles 63 à 66 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne. La partie requérante reproche à la loi attaquée de ne pas respecter le principe de confidentialité dès lors que les avoirs détenus par des Belges dans un Etat membre seront soumis à une obligation de déclaration, ce qui ne serait pas le cas lorsque les avoirs sont détenus dans des banques belges. B.19. Pour le motif énoncé en B.10, la Cour n'est pas compétente pour contrôler directement la compatibilité d'une loi avec des dispositions du droit de l'Union européenne. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 9 mars 2017. Le greffier, P.-Y. Dutilleux Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^