Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 82/2016 van 2 juni 2016 Rolnummer : 6142 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 51 van de wet van 17 juli 1963 betreffende de overzeese sociale zekerheid, gesteld door de Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 82/2016 van 2 juni 2016 Rolnummer : 6142 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 51 van de wet van 17 juli 1963 betreffende de overzeese sociale zekerheid, gesteld door de Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 82/2016 du 2 juin 2016 Numéro du rôle : 6142 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 51 de la loi du 17 juillet 1963 relative à la sécurité sociale d'outre-mer, posée par le Tribunal du travail francoph La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 82/2016 van 2 juni 2016 Extrait de l'arrêt n° 82/2016 du 2 juin 2016
Rolnummer : 6142 Numéro du rôle : 6142
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 51 van de wet van 17 juli En cause : la question préjudicielle concernant l'article 51 de la loi
1963 betreffende de overzeese sociale zekerheid, gesteld door de du 17 juillet 1963 relative à la sécurité sociale d'outre-mer, posée
Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel. par le Tribunal du travail francophone de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 7 januari 2015 in zake Marcel Yabili tegen de Belgische Par jugement du 7 janvier 2015 en cause de Marcel Yabili contre l'Etat
Staat en de Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid, waarvan de belge et l'Office de sécurité sociale d'outre-mer, dont l'expédition
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 15 januari 2015, est parvenue au greffe de la Cour le 15 janvier 2015, le Tribunal du
heeft de Franstalige Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende travail francophone de Bruxelles a posé la question préjudicielle
prejudiciële vraag gesteld : suivante :
« Schendt artikel 51 van de wet van 17 juli 1963 betreffende de « L'article 51 de la loi du 17 juillet 1963 relative à la sécurité
overzeese sociale zekerheid de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in sociale d'outre-mer viole-t-il les articles 10 et 11 de la
samenhang gelezen met artikel 26 van het Internationaal Verdrag inzake Constitution, combiné avec l'article 26 du Pacte international des
droits civils et politiques ainsi qu'avec les articles 1er du
burgerrechten en politieke rechten, alsook met artikel 1 van het Protocole n° 1 additionnel à la Convention européenne des droits de
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten
van de mens en met artikel 14 van dat Verdrag, in zoverre het tot l'homme et 14 de cette Convention, en ce qu'il a pour conséquence que
gevolg heeft dat de ouderdomsrente die verschuldigd is aan de gerechtigden van vreemde nationaliteit, van wie alle met toepassing van de bepalingen van de genoemde wet gestorte bijdragen de in artikel 17 bedoelde bestemming hebben gekregen, niet wordt aangepast aan de evolutie van de kosten van levensonderhoud, noch wordt geïndexeerd indien die gerechtigden in het buitenland verblijven, terwijl de ouderdomsrente die verschuldigd is aan de gerechtigden van Belgische nationaliteit of onderdanen van landen waarmee een wederkerigheidsakkoord zal zijn gesloten, wordt aangepast aan de evolutie van de kosten van levensonderhoud en wordt geïndexeerd ongeacht het land waar zij verblijven, waardoor personen die onder la rente de retraite due aux bénéficiaires de nationalité étrangère, dont toutes les cotisations versées en application des dispositions de ladite loi ont reçu l'affectation prévue par l'article 17, n'est pas adaptée à l'évolution du coût de la vie ni indexée si ces bénéficiaires résident à l'étranger alors que la rente de retraite due aux bénéficiaires de nationalité belge ou ressortissants de pays avec lesquels aura été conclu un accord de réciprocité, est adaptée à l'évolution du coût de la vie et indexée quel que soit le pays de leur
gelijkwaardige voorwaarden hebben bijgedragen tot de financiering van résidence, traitant ainsi de manière différente des personnes qui ont
het Belgische stelsel van de overzeese sociale zekerheid, aldus op participé, dans des conditions équivalentes, au financement du régime
verschillende wijze worden behandeld ? ». belge de sécurité sociale d'outre-mer ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan Quant à la disposition en cause et à son contexte
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 51 van de wet B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 51 de la loi du
van 17 juli 1963 betreffende de overzeese sociale zekerheid. Dat 17 juillet 1963 relative à la sécurité sociale d'outre-mer. Cet
artikel bepaalde ten tijde van het indienen van de vordering voor de article disposait, au moment de l'introduction de l'action devant le
verwijzende rechter : juge a quo :
« Het bepaalde in dit hoofdstuk geldt niet ten aanzien van « Les dispositions du présent chapitre ne sont pas applicables aux
gerechtigden van vreemde nationaliteit, behalve zo zij rechthebbenden bénéficiaires de nationalité étrangère, sauf s'ils sont ayants droit
zijn van een verzekerde van Belgische nationaliteit en in België d'un assuré de nationalité belge et résident en Belgique ou s'ils sont
verblijven, of zo zij onderdanen zijn van een land waarmee een ressortissants d'un pays avec lequel a été conclu un accord de
réciprocité qui leur en accorde le bénéfice.
wederkerigheidsovereenkomst is gesloten waardoor ze gerechtigd worden Toutefois, ces dispositions sont applicables, lorsqu'ils résident dans
aanspraak te maken.
Die bepalingen zijn echter van toepassing op vluchtelingen die het un Etat membre de la Communauté économique européenne, aux réfugiés
voordeel genieten van het Internationaal Verdrag betreffende de status qui bénéficient de la Convention internationale relative au statut des
van vluchtelingen ondertekend te Genève op 28 juli 1951 en goedgekeurd réfugiés, signée à Genève, le 28 juillet 1951 et approuvée par la loi
bij de wet van 26 juni 1953, alsook op staatlozen die het voordeel du 26 juin 1953, ainsi qu'aux apatrides qui bénéficient de la
genieten van het Verdrag betreffende de status van staatlozen,
ondertekend te New York op 28 september 1954 en goedgekeurd bij de wet Convention relative au statut des apatrides, signée à New York le 28
van 12 mei 1960, voor zover die vluchtelingen en staatlozen hun septembre 1954 et approuvée par la loi du 12 mai 1960.
woonplaats hebben in een Lid-Staat van de Europese Economische
Gemeenschap.
Die bepalingen zijn eveneens van toepassing op de verzekerden die Ces dispositions sont également applicables aux assurés qui sont
onderdanen zijn van een Lid-Staat van de Europese Economische ressortissants d'un Etat membre de la Communauté économique
Gemeenschap en op hun rechthebbenden, voor zover deze personen hun européenne, et à leurs ayants droit, pour autant que ces personnes
woonplaats hebben in één van die Staten ». aient leur résidence dans un de ces Etats ».
B.1.2. Gelet op de elementen van het dossier, zoals die in de B.1.2. Compte tenu des éléments du dossier, tels qu'ils sont soumis à
verwijzingsbeslissing aan het Hof zijn voorgelegd, houdt het Hof la Cour dans la décision de renvoi, la Cour prend en considération les
rekening met de wijzigingen die zijn ingevoerd bij de programmawet van modifications introduites par la loi-programme du 9 juillet 2004
9 juli 2004 die artikel 51 van de wet van 17 juli 1963 wijzigt, en bij modifiant l'article 51 de la loi du 17 juillet 1963 et par la loi du
de wet van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen. Artikel 51 van de 20 juillet 2006 portant des dispositions diverses. A la suite de ces
wet van 17 juli 1963 bepaalt als gevolg van die wijzigingen : modifications, l'article 51 de la loi du 17 juillet 1963 dispose :
« De bepalingen van dit hoofdstuk zijn alleen van toepassing op : « Les dispositions du présent chapitre ne sont applicables qu'aux :
1° de onderdanen van een Lidstaat van de Europese Economische Ruimte 1° ressortissants des Etats membres de l'Espace Economique Européen et
en de onderdanen van een niet-Lidstaat van de Europese Economische ressortissants d'un Etat non membre de l'Espace économique européen
Ruimte die met toepassing van de Europese verordening 859/2003
aanspraak kunnen maken op de bepalingen van de Europese verordeningen qui, en application du règlement européen 859/2003, peuvent prétendre
1408/71 en 574/72 inzake sociale zekerheid; aux dispositions des règlements européens 1408/71 et 574/72 en matière
de sécurité sociale;
2° de onderdanen van de Zwitserse Confederatie; 2° ressortissants de la Confédération suisse;
3° de onderdanen van een land waarmee een wederkerigheidsakkoord werd 3° ressortissants d'un pays avec lequel a été conclu un accord de
gesloten die hen hetzelfde voordeel toekent; réciprocité qui leur en accorde le bénéfice;
4° de vluchtelingen die het voordeel genieten van het Internationaal 4° réfugiés qui bénéficient de la Convention internationale relative
Verdrag betreffende de status van vluchtelingen ondertekend te Genève aux statuts des réfugiés, signée à Genève le 28 juillet 1951 et
op 28 juli 1951 en goedgekeurd bij de wet van 26 juni 1953, alsmede de approuvée par la loi du 26 juin 1953 ainsi qu'aux apatrides qui
staatlozen die het voordeel genieten van het Verdrag betreffende de bénéficient de la Convention relative au statut des apatrides, signée
status van staatlozen, ondertekend te New York op 28 september 1954 en à New-York le 28 septembre 1954 et approuvée par la loi du 12 mai
goedgekeurd bij de wet van 12 mei 1960; 1960;
5° de rechthebbenden van de personen vermeld in 1°, 2°, 3° en 4° ». 5° ayants droit des personnes visées aux 1°, 2°, 3° et 4° ».
Uit de Europese verordeningen beoogd in artikel 51, 1°, blijkt dat een Il ressort des règlements européens visés à l'article 51, 1°, qu'à
onderdaan van een derde land, die wettelijk op het grondgebied van een partir du 1er janvier 2007, un ressortissant d'un pays tiers, résidant
lidstaat van de Europese Unie verblijft, vanaf 1 januari 2007 de légalement sur le territoire d'un Etat membre de l'Union européenne,
aanpassing van de bij de wet van 17 juli 1963 bepaalde prestaties aan peut bénéficier de l'adaptation au coût de la vie des prestations
de kosten voor levensonderhoud kan genieten. prévues par la loi du 17 juillet 1963.
B.2. De bij de wet van 17 juli 1963 ingevoerde regeling is een B.2. Le régime instauré par la loi du 17 juillet 1963 est un système
facultatief systeem van sociale zekerheid waarbij de personen die in facultatif de sécurité sociale, auquel peuvent s'affilier les
de door de Koning aangewezen overzeese landen werken, zich kunnen personnes qui travaillent dans les pays d'outre-mer désignés par le
aansluiten. Roi.
Die regeling betreft « zowel de agenten [...] die hun diensten Ce régime concerne « aussi bien les agents qui prestent leurs services
verrichten in een openbare sector als de werknemers tewerkgesteld door dans un secteur public que les employés occupés en exécution d'un
private ondernemingen bij uitvoering van een kontrakt van contrat de louage de services par des entreprises privées ou même des
dienstverhuring of zelfs personen die een zelfstandige
beroepsbedrijvigheid uitoefenen » (Parl. St., Kamer, 1961-1962, nr. personnes qui exercent une activité professionnelle indépendante »
431/1, p. 1). (Doc. parl., Chambre, 1961-1962, n° 431/1, p. 1).
Die regeling werd uitgewerkt teneinde te « beantwoorden aan de Ce régime a été élaboré pour « répondre aux préoccupations de ceux qui
bekommernissen van deze die verlangen overzees een loopbaan te désirent entreprendre ou poursuivre une carrière outre-mer, et
ondernemen of te voltooien en wensen in hun land van herkomst gedekt souhaitent être couverts dans leur pays d'origine par des dispositions
te zijn door wettelijke bepalingen die een stelsel van sociale verzekeringen voorzien » (ibid.). légales prévoyant un régime d'assurances sociales » (ibid.).
De prestaties waarop de verzekerden aanspraak kunnen maken om reden Les prestations auxquelles les assurés peuvent prétendre en raison des
van de stortingen die op hun rekeningen zijn ingeschreven, worden versements portés à leur compte sont conçues comme étant «
opgevat als « prestaties die deze aanvullen welke de belanghebbenden complémentaires [par rapport] à celles que les intéressés peuvent
kunnen bekomen in het land waar hun beroepsbedrijvigheid uitgeoefend acquérir dans le pays où s'accomplit leur activité professionnelle »
wordt » (ibid.). (ibid.).
De parlementaire voorbereiding vermeldt nog : Les travaux préparatoires précisent encore :
« Kunnen deelnemen aan het facultatief stelsel van ouderdoms- en « Peuvent participer au régime facultatif d'assurance en vue de la
overleveringsverzekering, van de ziekengeld- en vieillesse et du décès prématuré, d'assurance maladie-invalidité et
invaliditeitsverzekering en van de ziektekostenverzekering, de d'assurance des soins de santé, les personnes de nationalité belge et,
personen van Belgische nationaliteit en, onder sommige voorwaarden, de sous certaines conditions, les personnes de nationalité étrangère qui
personen van vreemde nationaliteit die een beroepsbedrijvigheid exercent une activité professionnelle, dépendante ou non, hors du
uitoefenen, ondergeschikt of niet, buiten Belgisch grondgebied, in de territoire belge, dans les pays désignés par le Roi (article 12) »
landen door de Koning bepaald (artikel 12) » (ibid., p. 4). (ibid., p. 4).
« De aansluiting bij het beoogde stelsel van sociale zekerheid « L'affiliation au régime de sécurité sociale prévu par la présente
voorzien bij deze wet kan niet dwingend zijn. Zij is facultatief daar loi ne saurait être obligatoire. Elle est facultative, car elle doit
zij de soevereiniteit van die vreemde landen dient te eerbiedigen respecter la souveraineté des Etats étrangers, qui pourraient
welke de op hun grondgebied werkende Belgen zouden kunnen verplichten assujettir à leur propre sécurité sociale des Belges qui travaillent
aan te sluiten bij de in dit land in voege zijnde sociale sur leur territoire. Elle a un caractère complémentaire, afin de
reglementatie. Zij is aanvullend om de belanghebbenden toe te laten permettre aux intéressés de contracter une assurance sociale
een bijkomende sociale verzekering aan te gaan in het moederland, supplémentaire dans la métropole, au cas où celle du pays où ils
indien deze van het land waar zij een beroepsactiviteit uitoefenen, exercent leur activité professionnelle ne leur offrirait pas de
hun onvoldoende garanties biedt of om elke andere reden (b.v. garanties suffisantes, ou pour tout autre motif (par exemple, cours du
onvoordelige geldkoers) » (Parl. St., Senaat, 1962-1963, nr. 271, p. change désavantageux) » (Doc. parl., Sénat, 1962-1963, n° 271, p. 3).
3). B.3. Het stelsel van de overzeese sociale zekerheid maakt het personen B.3. Le régime de la sécurité sociale d'outre-mer permet aux personnes
die in bepaalde landen werken mogelijk om, los van de sociale qui travaillent dans certains pays de participer, indépendamment de la
zekerheid die door die landen zou worden geboden op basis van hun sécurité sociale qui leur serait offerte dans ces pays sur la base de
activiteit aldaar, te participeren in een stelsel waarbij onder l'activité qu'ils y exercent, à un régime couvrant certains risques
bepaalde voorwaarden dekking wordt verleend voor bepaalde risico's. sous des conditions déterminées.
De wetgever heeft enkel een aanvullend stelsel van overzeese sociale Le législateur a seulement voulu offrir un régime complémentaire de
zekerheid willen aanbieden dat - mits de vrijwillige betaling van sécurité sociale d'outre-mer qui - moyennant le paiement volontaire de
bijdragen - dekking biedt in het raam van een ouderdoms- en cotisations - offre une couverture dans le cadre d'une assurance
overlevingsverzekering (hoofdstuk III van de wet van 17 juli 1963 - vieillesse et survie (chapitre III de la loi du 17 juillet 1963 -
artikelen 20 en volgende), een ziekte- en invaliditeitsverzekering articles 20 et suivants), d'une assurance indemnité pour maladie et
(hoofdstuk IV - artikelen 29 en volgende) en een verzekering voor invalidité (chapitre IV - articles 29 et suivants) et d'une assurance
geneeskundige verzorging (hoofdstuk V - artikelen 42 en volgende). soins de santé (chapitre V - articles 42 et suivants).
Tot 31 december 2014 was de Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid Jusqu'au 31 décembre 2014, un établissement public doté de la
(DOSZ), een openbare instelling met rechtspersoonlijkheid, belast met personnalité civile, l'Office de sécurité sociale d'outre-mer (OSSOM),
avait pour mission de réaliser les assurances organisées par la loi du
het uitvoeren van de verzekeringen waarin de wet van 17 juli 1963 17 juillet 1963 (article 1er). Cet établissement a fusionné, le 1er
voorziet (artikel 1). Die instelling is op 1 januari 2015 gefuseerd janvier 2015, avec l'Office national de sécurité sociale des
met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en administrations provinciales et locales, formant l'Office des régimes
Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZPPO) om zo de Dienst voor de particuliers de sécurité sociale (ORPSS). Aux termes de l'article 28
Bijzondere Socialezekerheidsstelsels (DIBISS) te vormen. Luidens
artikel 28 van de wet van 12 mei 2014 tot oprichting van de Dienst de la loi du 12 mai 2014 portant création de l'Office des régimes
voor de Bijzondere Socialezekerheidsstelsels is de DIBISS met name particuliers de sécurité sociale, l'ORPSS est chargé, notamment, de
belast met de uitvoering van de wet van 17 juli 1963 betreffende de l'exécution de la loi du 17 juillet 1963 relative à la sécurité
overzeese sociale zekerheid. sociale d'outre-mer.
De overzeese sociale zekerheid beschikt over drie fondsen, waarbij elk
fonds is geïndividualiseerd en het voorwerp uitmaakt van afzonderlijke La sécurité sociale d'outre-mer est dotée de trois fonds, chaque fonds
beleggingen die de waarborg van de verzekerden vormen voor de étant individualisé, faisant l'objet de placements distincts
prestaties die ten laste van die fondsen zijn. Het betreft het constituant la garantie des assurés pour les prestations qui sont à la
Pensioenfonds, het Invaliditeitsfonds en het Solidariteits- en charge de ces fonds. Il s'agit du Fonds des pensions, du Fonds des
perequatiefonds (artikel 5). invalidités et du Fonds de solidarité et de péréquation (article 5).
De verzekerden of hun werkgevers kunnen aan de Dienst bijdragen Les assurés ou leurs employeurs peuvent verser à l'Office des
storten die bestemd zijn voor de ouderdoms- en overlevingsverzekering, cotisations destinées à l'assurance vieillesse et survie, l'assurance
voor de ziekengeld- en invaliditeitsverzekering en voor de verzekering indemnité de maladie, l'assurance invalidité et l'assurance soins de
voor geneeskundige verzorging (artikel 14). santé (article 14).
Die bijdragen zijn ten belope van 70 pct. bestemd tot de financiering Ces cotisations sont affectées à raison de 70 p.c. au financement des
van de ouderdoms- en overlevingsrenten ten laste van het rentes de retraite et de survie qui sont à la charge du Fonds des
Pensioenfonds, ten belope van 9,5 pct. tot de financiering van de pensions, de 9,5 p.c. au financement des prestations en matière
prestaties ten laste van het Invaliditeitsfonds inzake ziekengeld- en d'assurance indemnité pour maladie et d'assurance invalidité et en
invaliditeitsverzekering en inzake verzekering voor geneeskundige matière d'assurance soins de santé qui sont à la charge du Fonds des
verzorging, en ten belope van 20,5 pct. tot de financiering van de invalidités et de 20,5 p.c. au financement des prestations qui sont à
prestaties ten laste van het Solidariteits- en perequatiefonds (artikel 17). charge du Fonds de solidarité et de péréquation (article 17).
In tegenstelling tot het socialezekerheidsstelsel van de werknemers Contrairement au régime de sécurité sociale des travailleurs qui est
dat steunt op een repartitiesysteem, steunt het stelsel van de fondé sur un système de répartition, le régime de l'assurance
ouderdoms- en overlevingsverzekering op de individuele kapitalisatie vieillesse et survie est basé sur la capitalisation individuelle
(artikel 20) met de waarborg van de Staat (artikel 58). (article 20) avec la garantie de l'Etat (article 58).
Sinds de wet van 22 februari 1971 « houdende wijziging van de wetten Depuis la loi du 22 février 1971 « modifiant les lois du 16 juin 1960
van 16 juni 1960 en 17 juli 1963 betreffende de overzeese sociale
zekerheid » ontvangt de verzekerde van vreemde nationaliteit van wie
alle met toepassing van de wet gestorte bijdragen de bij artikel 17 et du 17 juillet 1963, relatives à la sécurité sociale d'outre-mer »,
bepaalde bestemming hebben gekregen, een aanvullende rente ten bedrage l'assuré de nationalité étrangère dont toutes les cotisations versées
en application de la loi ont reçu l'affectation prévue par l'article
van 17 procent van de ouderdomsrente op voorwaarde dat hij nog geen 17, obtient une rente complémentaire représentant 17 p.c. de la rente
prestaties heeft gekregen die door de wet ten laste van het de retraite pour autant qu'il n'ait pas bénéficié et renoncé à
Solidariteits- en perequatiefonds en van het Invaliditeitsfonds aan de bénéficier des prestations prévues par la loi en faveur des assurés à
verzekerden worden toegezegd, en van zijn aanspraken daarop afziet charge du Fonds de solidarité et de péréquation et du Fonds des
(artikel 20bis, eerste lid). Er is voorzien in een lager percentage invalidités (article 20bis, alinéa 1er). Un pourcentage inférieur (10
(10 of 7 pct.) van de aanvullende rente naargelang de verzekerde van ou 7 p.c.) de la rente complémentaire est prévu selon que l'assuré de
vreemde nationaliteit de prestaties ten laste van het nationalité étrangère a bénéficié ou ne renonce pas à bénéficier des
Invaliditeitsfonds of van het Solidariteits- en perequatiefonds heeft prestations à charge du Fonds des invalidités ou du Fonds de
genoten of niet daarvan heeft afgezien (artikel 20bis, tweede tot solidarité et de péréquation (article 20bis, alinéas 2 à 4).
vierde lid). Artikel 51 is opgenomen in hoofdstuk VI (« Aanpassing van de C'est dans le chapitre VI (« De l'adaptation des prestations au coût
prestaties aan de kosten van levensonderhoud »). In de versie die van de la vie ») que figure l'article 51. Dans la version applicable au
toepassing was op het ogenblik van de indiening van de vordering voor moment de l'introduction de l'action devant le juge a quo, le
de verwijzende rechter, was het indexeringsmechanisme opgenomen in de mécanisme de l'indexation figurait aux articles 52 à 54. Ces
artikelen 52 tot 54. Die bepalingen zijn opgeheven bij de wet van 20 dispositions ont été abrogées par la loi du 20 juillet 2006 et
juli 2006 en vervangen bij een artikel 51bis luidens hetwelk de Koning remplacées par un article 51bis aux termes duquel le Roi peut
kan bepalen of, onder welke voorwaarden en in welke mate sommige déterminer si, sous quelles conditions et dans quelle mesure certaines
prestaties, waaronder de ouderdomsrente (artikel 51bis, 1°), kunnen prestations, dont la rente de retraite (article 51bis, 1°), peuvent
worden geïndexeerd. être indexées.
Ten aanzien van de draagwijdte van de prejudiciële vraag Quant à la portée de la question préjudicielle
B.4. Het Hof wordt gevraagd of het voormelde artikel 51 van de wet van B.4. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 51
17 juli 1963 bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, précité de la loi du 17 juillet 1963 avec les articles 10 et 11 de la
in samenhang gelezen met artikel 26 van het Internationaal Verdrag Constitution, lus en combinaison avec l'article 26 du Pacte
inzake burgerrechten en politieke rechten, alsook met artikel 1 van international relatif aux droits civils et politiques ainsi qu'avec
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de les articles 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
rechten van de mens en artikel 14 van dat Verdrag. De prejudiciële européenne des droits de l'homme et 14 de cette Convention. La
vraag vergelijkt de Belgische gerechtigden van een ouderdomsrente met question préjudicielle compare les bénéficiaires belges d'une rente de
de buitenlandse gerechtigden van een dergelijke rente die niet in retraite avec les bénéficiaires étrangers d'une telle rente qui ne
België verblijven, waarbij de rente van die laatstgenoemden niet wordt résident pas en Belgique, la rente de ces derniers n'étant pas adaptée
aangepast aan de evolutie van de kosten van levensonderhoud of niet
wordt geïndexeerd, terwijl zij op dezelfde wijze tot de financiering à l'évolution du coût de la vie ou indexée, alors qu'ils ont contribué
van het Belgische stelsel van de overzeese sociale zekerheid hebben au financement du régime belge de sécurité sociale d'outre-mer de la
bijgedragen als de Belgische gerechtigden of de onderdanen van landen même manière que les bénéficiaires belges ou les ressortissants de
die met België een samenwerkingsakkoord hebben gesloten en een pays ayant conclu avec la Belgique un accord de coopération qui
geïndexeerde rente genieten, ongeacht hun land van verblijf. touchent une rente indexée, et ce, quel que soit leur pays de
Volgens de verwijzende rechter is het in het geding zijnde verschil in résidence. Selon le juge a quo, la différence de traitement en cause est
behandeling uitsluitend gebaseerd op de nationaliteit, waarbij de exclusivement basée sur la nationalité, la condition de résidence et
voorwaarde van verblijf en van wederkerigheid alleen geldt voor de de réciprocité n'étant posée que pour l'étranger.
vreemdeling. B.5.1. Tot de rechten en vrijheden die door de artikelen 10 en 11 van B.5.1. Parmi les droits et libertés garantis par les articles 10 et 11
de Grondwet worden gewaarborgd, behoren de rechten en vrijheden die de la Constitution figurent les droits et libertés résultant de
voortvloeien uit internationale verdragsbepalingen die België binden. dispositions conventionnelles internationales qui lient la Belgique.
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ».
Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose
bepaalt : « Het genot van de rechten en vrijheden, welke in dit Verdrag zijn vermeld, is verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status ». B.5.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bevat weliswaar geen recht om sociale prestaties van welke aard ook te ontvangen, maar wanneer een Staat in een sociale prestatie voorziet, dient hij dat te : « La jouissance des droits et libertés reconnus dans la présente Convention doit être assurée, sans distinction aucune, fondée notamment sur le sexe, la race, la couleur, la langue, la religion, les opinions politiques ou toutes autres opinions, l'origine nationale ou sociale, l'appartenance à une minorité nationale, la fortune, la naissance ou toute autre situation ». B.5.2. L'article 1er précité du Premier Protocole additionnel ne contient certes pas le droit de percevoir des prestations sociales de quelque nature que ce soit, mais lorsqu'un Etat prévoit une prestation sociale, il doit l'organiser d'une manière qui est compatible avec
doen op een wijze die verenigbaar is met artikel 14 van het Europees l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme (CEDH,
Verdrag voor de rechten van de mens (EHRM, grote kamer, beslissing, 6 grande chambre, décision, 6 juillet 2005, Stec e.a. c. Royaume-Uni, §
juli 2005, Stec e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § 55). 55).
Dezelfde waarborg vloeit rechtstreeks voort uit de artikelen 10 en 11 La même garantie découle directement des articles 10 et 11 de la
van de Grondwet. Constitution.
B.5.3. In navolging van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, B.5.3. A la suite de la Cour européenne des droits de l'homme, en ce
wat het voormelde artikel 14 betreft (zie o.a. EHRM, 30 september qui concerne l'article 14 précité (voy. notamment CEDH, 30 septembre
2003, Koua Poirrez t. Frankrijk, § 46), heeft het Hof geoordeeld, wat 2003, Koua Poirrez c. France, § 46), la Cour a jugé, quant aux
de voormelde artikelen 10 en 11 betreft, dat enkel zeer sterke articles 10 et 11 précités, que seules des considérations très fortes
overwegingen een verschil in behandeling kunnen verantwoorden dat peuvent justifier une différence de traitement qui repose
uitsluitend op de nationaliteit berust (zie o.a. arrest nr. 12/2013 exclusivement sur la nationalité (voy. notamment l'arrêt n° 12/2013 du
van 21 februari 2013, B.11). 21 février 2013, B.11).
De wetgever beschikt bij het bepalen van zijn beleid in Le législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu pour
sociaaleconomische aangelegenheden over een ruime déterminer sa politique dans les matières socio-économiques (CEDH,
beoordelingsbevoegdheid (EHRM, grote kamer, 18 februari 2009, grande chambre, 18 février 2009, Andrejeva c. Lettonie, § 83), ce qui
Andrejeva t. Letland, § 83), wat met name het geval is wanneer het est notamment le cas lorsqu'il s'agit de la politique relative aux
gaat om het beleid inzake pensioenen die gedeeltelijk met pensions qui sont en partie financées par des deniers publics (arrêt
overheidsfondsen worden gefinancierd (arrest nr. 46/2015 van 30 april 2015, B.5.2). n° 46/2015 du 30 avril 2015, B.5.2).
B.5.4. Bij haar arrest Carson en anderen t. Verenigd Koninkrijk van 16 B.5.4. Par son arrêt Carson et autres c. Royaume-Uni du 16 mars 2010,
maart 2010 heeft de grote kamer van het Europees Hof voor de Rechten la grande chambre de la Cour européenne des droits de l'homme a jugé
van de Mens geoordeeld dat de ontstentenis van het recht op verhoging que l'absence de droit à la revalorisation des pensions pour les
van de pensioenen voor de gepensioneerden die verblijven in landen die retraités résidant dans des pays n'ayant pas conclu d'accords de
geen wederkerigheidsakkoorden met het Verenigd Koninkrijk hebben réciprocité avec le Royaume-Uni ne viole pas l'article 1er du Premier
gesloten, artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in samenhang gelezen met Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de
artikel 14 van dat Verdrag, niet schendt. Uit het arrest blijkt dat de l'homme, combiné avec l'article 14 de cette Convention. Il ressort de
lidstaten te dezen over een grote appreciatiemarge beschikken en dat cet arrêt que les Etats membres disposent en l'occurrence d'un pouvoir
het belang voor de Staten om in deze aangelegenheid d'appréciation étendu et que l'intérêt pour les Etats de conclure des
wederkerigheidsakkoorden te sluiten, wordt erkend. Het feit dat een accords de réciprocité en cette matière est reconnu. Le fait qu'un
Staat een dergelijk akkoord met een land heeft gesloten, kan voor die Etat a conclu un tel accord avec un pays ne pouvait pas engendrer
Staat geen verplichting in het leven roepen om dezelfde voordelen l'obligation, pour cet Etat, de conférer les mêmes avantages de
inzake sociale zekerheid toe te kennen aan personen die in andere sécurité sociale aux personnes résidant dans d'autres pays (CEDH,
landen wonen (EHRM, grote kamer, Carson e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § § 88-90). grande chambre, Carson e.a. c. Royaume-Uni, § § 88-90).
B.5.5. Het Hof dient evenwel te onderzoeken of de in het geding zijnde B.5.5. La Cour doit toutefois examiner si la disposition en cause est
bepaling pertinent is in het licht van het nagestreefde doel en of zij pertinente au regard du but poursuivi et si elle n'a pas d'effets
geen onevenredige gevolgen heeft voor een bepaalde categorie van disproportionnés à l'égard d'une certaine catégorie de personnes. Par
personen. Van discriminatie zou derhalve slechts sprake zijn indien conséquent, il ne saurait être question de discrimination que si la
het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van de différence de traitement qui résulte de l'application des règles en
pensioenregels een onevenredige beperking van de rechten van de matière de pensions entraînait une restriction disproportionnée des
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées à cet égard.
B.6.1. Er dient aan te worden herinnerd dat het bij de wet van 17 juli B.6.1. Il convient de rappeler que le régime instauré par la loi du 17
1963 ingevoerde stelsel een facultatief socialezekerheidsstelsel is juillet 1963 est un régime facultatif de sécurité sociale auquel les
waaraan de aangeslotenen op vrijwillige basis deelnemen. affiliés souscrivent sur une base volontaire.
B.6.2. De indexering waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet, B.6.2. L'indexation prévue par la disposition en cause est un avantage
is een voordeel dat niet de tegenhanger vormt van de bijdragen die qui n'est pas la contrepartie des cotisations versées par ceux qui ont
worden gestort door de personen die een pensioenverzekering bij de souscrit une assurance vieillesse auprès de l'OSSOM. En effet,
DOSZ hebben aangegaan. Er bestaat immers geen rechtstreekse correlatie
tussen de indexering van de rente en die bijdragen, aangezien die l'indexation de la rente ne présente pas une corrélation directe avec
indexering steunt op een solidariteitsstelsel dat voor meer dan de ces cotisations puisqu'elle est fondée sur un régime de solidarité
helft door de Belgische Staat wordt gefinancierd (zie het verslag van financé pour plus de la moitié par l'Etat belge (voy. le rapport de la
het Rekenhof van april 2010, Leefbaarheid en perspectieven van de Cour des comptes d'avril 2010, intitulé Viabilité et perspectives du
overzeese sociale zekerheid : opvolgingsaudit, nr. 2.3). Zij vormt régime de sécurité sociale d'outre-mer : audit de suivi, n° 2.3). Elle
derhalve een autonome maatregel ten opzichte van dat stelsel. De constitue dès lors une mesure autonome au regard dudit régime. En
eigenlijke ouderdomsrente wordt daarentegen onder dezelfde voorwaarden revanche, concernant la rente de retraite proprement dite, celle-ci
gestort, zoals voor de andere gerechtigden, ongeacht de nationaliteit est versée, dans les mêmes conditions, comme pour les autres
van de gerechtigden. bénéficiaires, quelle que soit la nationalité des bénéficiaires.
B.6.3. Het verschil in behandeling heeft geen onevenredige gevolgen, B.6.3. La différence de traitement n'a pas d'effets disproportionnés,
aangezien de vreemdelingen die een pensioenverzekering bij de DOSZ dès lors que les étrangers qui ont souscrit une assurance vieillesse
hebben aangegaan en niet in België verblijven, niet elke herwaardering auprès de l'OSSOM et qui ne résident pas en Belgique ne sont pas
van hun bijdragen wordt ontzegd. Zij genieten een renteverhoging ten privés de toute revalorisation de leurs cotisations. Ils bénéficient
belope van, in beginsel, 17 pct. van de ouderdomsrente, die d'une majoration de la rente équivalant, en principe, à 17 p.c. de la
gedeeltelijk wordt gefinancierd door hun bijdragen in het rente de retraite financée, en partie, par leurs cotisations au Fonds
Solidariteits- en perequatiefonds, dat de vereiste wiskundige reserve de solidarité et de péréquation qui transfère la réserve mathématique
overdraagt aan het Pensioenfonds (artikel 20bis). Die verhoging nécessaire au Fonds des pensions (article 20bis). Cette majoration
bestaat alleen voor hen, met uitsluiting van de begunstigden van de n'est prévue qu'à leur égard, à l'exclusion des bénéficiaires de
indexering. l'indexation.
B.6.4. Rekening houdend met die elementen en met de financiële kosten B.6.4. Enfin, en considération de ces éléments et compte tenu du coût
van de indexering van de pensioenrenten, is het niet zonder redelijke financier que représente l'indexation des rentes de pension, il n'est
verantwoording ten aanzien van de doelstellingen van de wet van 17 pas dénué de justification raisonnable au regard des objectifs de la
juli 1963 om het voordeel daarvan uitsluitend te hebben voorbehouden loi du 17 juillet 1963 d'en avoir réservé le bénéfice aux seuls
aan de eigen onderdanen of aan onderdanen van landen waarmee een nationaux ou aux ressortissants de pays avec lesquels a été conclu un
wederkerigheidsakkoord is gesloten. accord de réciprocité.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 51 van de wet van 17 juli 1963 betreffende de overzeese L'article 51 de la loi du 17 juillet 1963 relative à la sécurité
sociale zekerheid schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, sociale d'outre-mer ne viole pas les articles 10 et 11 de la
Constitution, combinés avec l'article 1er du Premier Protocole
in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme et avec
bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 14 l'article 14 de cette Convention.
van dat Verdrag.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 2 juni 2016. la Cour constitutionnelle, le 2 juin 2016.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^