Uittreksel uit arrest nr. 23/2016 van 18 februari 2016 Rolnummer : 6093 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 31 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen, gesteld door het Hof van Beroep te Brusse Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) | Extrait de l'arrêt n° 23/2016 du 18 février 2016 Numéro du rôle : 6093 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 31 de la loi du 31 janvier 2009 relative à la continuité des entreprises, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 23/2016 van 18 februari 2016 | Extrait de l'arrêt n° 23/2016 du 18 février 2016 |
Rolnummer : 6093 | Numéro du rôle : 6093 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 31 van de wet van 31 | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 31 de la loi |
januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen, gesteld | du 31 janvier 2009 relative à la continuité des entreprises, posée par |
door het Hof van Beroep te Brussel. | la Cour d'appel de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de | composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. |
rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. |
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. | Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée |
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, | du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest van 24 oktober 2014 in zake de bvba « Belgium Taste » tegen | Par arrêt du 24 octobre 2014 en cause de la SPRL « Belgium Taste » |
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
ingekomen op 19 november 2014, heeft het Hof van Beroep te Brussel de | Cour le 19 novembre 2014, la Cour d'appel de Bruxelles a posé la |
volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 31 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de | « L'article 31 de la loi du 31 janvier 2009 relative à la continuité |
des entreprises viole-t-il les principes d'égalité et de | |
continuïteit van de ondernemingen de in de artikelen 10 en 11 van de | non-discrimination édictés par les articles 10 et 11 de la |
Grondwet vastgelegde beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie | Constitution en ce qu'il proscrit les saisies pratiquées du chef de |
in zoverre het verbiedt om tijdens de opschorting beslag te leggen | créances sursitaires au cours du sursis, sans viser les hypothèques |
voor schuldvorderingen in de opschorting, zonder de wettelijke | légales de l'administration fiscale, alors que les hypothèques légales |
hypotheken van de belastingadministratie te beogen, terwijl de | ont, dans les faits, le même effet d'indisponibilité du patrimoine que |
wettelijke hypotheken in de feiten hetzelfde gevolg van | |
onbeschikbaarheid van het vermogen hebben als het bewarend beslag op | les saisies immobilières conservatoires et que l'inscription |
onroerend goed en de hypothecaire inschrijving aan de | |
belastingadministratie een prioritaire rang verleent, waarbij | hypothécaire confère à l'administration fiscale un rang prioritaire, |
daarentegen de andere schuldeisers geen bewarend beslag op onroerend | tandis que les autres créanciers ne peuvent faire transcrire une |
goed tijdens de opschorting kunnen laten overschrijven ? ». | saisie immobilière conservatoire pendant le sursis ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van | B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10 |
artikel 31 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit | et 11 de la Constitution, de l'article 31 de la loi du 31 janvier 2009 |
van de ondernemingen (hierna : WCO) met de artikelen 10 en 11 van de | relative à la continuité des entreprises (ci-après : LCE) en ce qu'il |
Grondwet, in zoverre het verbiedt om tijdens de opschorting beslag te | proscrit les saisies pratiquées du chef des créances sursitaires en |
leggen voor schuldvorderingen in de opschorting, zonder de wettelijke | cours de sursis, sans viser les hypothèques légales de |
hypotheken van de belastingadministratie te beogen, terwijl die, | l'administration fiscale, alors que, d'après le juge a quo, celles-ci |
volgens de verwijzende rechter, in de feiten hetzelfde gevolg van | auraient, dans les faits, le même effet d'indisponibilité du |
onbeschikbaarheid van het vermogen zouden hebben als het bewarend | |
beslag op onroerend goed en aan de belastingadministratie een | patrimoine que les saisies immobilières conservatoires et |
prioritaire rang zouden verlenen terwijl de andere schuldeisers geen | conféreraient à l'administration fiscale un rang prioritaire alors que |
bewarend beslag op onroerend goed tijdens de opschorting zouden kunnen | les autres créanciers ne pourraient faire transcrire une saisie |
laten overschrijven. | immobilière conservatoire pendant le sursis. |
B.2.1. De WCO voorziet onder meer in een zogenoemde procedure « van | B.2.1. La LCE prévoit, notamment, une procédure dite « de |
gerechtelijke reorganisatie » die strekt tot het behouden, onder | réorganisation judiciaire » qui a pour but de préserver, sous le |
toezicht van de rechter, van de continuïteit van het geheel of een | contrôle du juge, la continuité de tout ou partie de l'entreprise en |
gedeelte van de onderneming in moeilijkheden of van haar activiteiten | |
(artikel 16, eerste lid, van de WCO); die procedure maakt het mogelijk | difficulté ou de ses activités (article 16, alinéa 1er, de la LCE); |
de schuldenaar een opschorting toe te kennen (waarvan de duur door de | cette procédure permet d'accorder un sursis (dont la durée est fixée |
rechter wordt bepaald krachtens artikel 24, § 2, van de WCO) om hetzij | par le juge en vertu de l'article 24, § 2, de la LCE) au débiteur en |
tot een gerechtelijke reorganisatie te komen door een minnelijk | |
akkoord tussen schuldeisers en schuldenaar - bedoeld in artikel 43 - | vue soit d'aboutir à une réorganisation judiciaire par accord amiable |
of door een collectief akkoord van de schuldeisers - bedoeld in de | entre créanciers et débiteur, visé à l'article 43, ou par accord |
artikelen 44 en volgende -, hetzij de overdracht toe te staan, aan | collectif des créanciers, visé aux articles 44 et suivants, soit de |
derden, van het geheel of een gedeelte van de onderneming of haar | permettre le transfert à des tiers de tout ou partie de l'entreprise |
activiteiten, bedoeld in de artikelen 59 en volgende (artikel 16, | ou de ses activités, visé aux articles 59 et suivants (article 16, |
tweede lid, van de WCO). | alinéa 2, de la LCE). |
De parlementaire voorbereiding van de WCO vermeldt daarover : | Les travaux préparatoires de la LCE indiquent à ce sujet : |
« ' De continuïteit van de onderneming behouden ', verwijst naar de | « ' Préserver la continuité de l'entreprise ' fait référence à |
entiteit zelf met haar verschillende componenten. ' De activiteiten | l'entité elle-même, avec ses différentes composantes. ' Préserver les |
behouden ' verwijst naar de economische activiteit die gedeeltelijk | activités ' fait référence à l'activité économique partiellement |
losstaat van het medium ervan. De formulering is heel ruim bedoeld, | détachée de son support. La formulation est, à dessein, très large |
teneinde te voorkomen dat de wil van de wetgever door interpretaties | pour éviter que des interprétations ne dénaturent la volonté du |
wordt vertekend : het is duidelijk de bedoeling ervoor te zorgen dat | législateur : il s'agit bien d'assurer que, dans des conditions |
problemen van structurele of toevallige aard in toereikende | économiques adéquates, des problèmes de nature structurelle ou |
economische omstandigheden kunnen worden opgelost » (Parl. St., Kamer, | accidentelle puissent être résolus » (Doc. parl., Chambre, S.E. 2007, |
B.Z. 2007, DOC 52-0160/001, p. 15). | DOC 52-0160/001, p. 15). |
B.2.2. De wetgever heeft met die procedure de draagwijdte willen | B.2.2. Le législateur a entendu, par cette procédure, élargir la |
verruimen van de regelgeving op het gerechtelijk akkoord, die zij | portée de la réglementation relative au concordat judiciaire qu'elle |
vervangt (Parl. St., Kamer, B.Z. 2007, DOC 52-0160/002, pp. 39 en 82). | remplace (Doc. parl., Chambre, S.E. 2007, DOC 52-0160/002, pp. 39 et |
Hij heeft getracht het doel van behoud van de continuïteit van de | 82). Il a tenté de concilier l'objectif de préserver la continuité de |
onderneming te verzoenen met dat van vrijwaring van de rechten van de | l'entreprise avec celui de sauvegarder les droits des créanciers : |
schuldeisers : | |
« [De materie met betrekking tot de gevolgen van de gerechtelijke | « [La matière relative aux conséquences de la réorganisation |
reorganisatie] is een van de moeilijkste die er bestaat omdat een | judiciaire] est l'une des plus difficiles qui soient, parce qu'une |
insolventiewetgeving rekening moet houden met zeer uiteenlopende | législation sur l'insolvabilité doit tenir compte d'intérêts très |
belangen : de belangen van de schuldeisers die wensen betaald te | divergents : les intérêts des créanciers qui souhaitent être payés le |
worden op zo kort mogelijke tijd en de nood om de reorganisatie een | plus vite possible, et la nécessité de donner une chance à la |
kans te geven (met inbegrip van een reorganisatie door overdracht van | réorganisation (y compris une réorganisation par transfert |
de onderneming). De regel is dat de continuïteit en van de onderneming | d'entreprise). La règle est que la continuité de l'entreprise et des |
en van de contracten behouden blijft, maar het is vanzelfsprekend dat | contrats est conservée, mais il va de soi que le maintien des droits |
in een periode van acute betaalmoeilijkheden de handhaving van de | sera menacé pendant une période de difficultés financières importantes |
rechten bedreigd wordt » (Parl. St., Kamer, B.Z. 2007, DOC 52-0160/005, p. 10). | » (Doc. parl., Chambre, S.E. 2007, DOC 52-0160/005, p. 10). |
B.3. De wet bepaalt dat tijdens de periode van opschorting voor | B.3. La loi prévoit que durant la période sursitaire, aucune voie |
schuldvorderingen in de opschorting geen enkel middel van | d'exécution des créances sursitaires ne peut être poursuivie et aucune |
tenuitvoerlegging kan worden voortgezet en dat tijdens de periode van | saisie ne peut être pratiquée du chef de ces créances au cours de la |
opschorting voor die schuldvorderingen geen enkel beslag kan worden | |
gelegd. | période de sursis. |
De artikelen 30 en 31 van de WCO bepalen immers : | Les articles 30 et 31 de la LCE disposent en effet : |
« Art. 30.Tijdens de duur van de opschorting kan voor schuldvorderingen in de opschorting geen enkel middel van tenuitvoerlegging op de roerende of onroerende goederen van de schuldenaar worden voortgezet of aangewend. Tijdens dezelfde periode kan de schuldenaar die koopman is, niet worden failliet verklaard en, indien de schuldenaar een vennootschap is, kan deze niet gerechtelijk worden ontbonden. Art. 31.Tijdens de opschorting kan voor schuldvorderingen in de opschorting geen enkel beslag worden gelegd. De reeds eerder gelegde beslagen behouden hun bewarend karakter, maar de rechtbank kan, naar gelang van de omstandigheden, er handlichting |
« Art. 30.Aucune voie d'exécution des créances sursitaires ne peut être poursuivie ou exercée sur les biens meubles ou immeubles du débiteur au cours du sursis. Pendant la même période, le débiteur qui a la qualité de commerçant ne peut pas être déclaré en faillite et, dans le cas d'une société, celle-ci ne peut pas être dissoute judiciairement. Art. 31.Aucune saisie ne peut être pratiquée du chef des créances sursitaires au cours du sursis. Les saisies déjà pratiquées antérieurement conservent leur caractère conservatoire, mais le tribunal peut, selon les circonstances et dans |
van geven na het verslag van de gedelegeerd rechter, de schuldeiser en | la mesure où cette mainlevée n'impose pas un préjudice significatif au |
de schuldenaar gehoord te hebben, in zoverre de handlichting geen | créancier, en accorder mainlevée après avoir entendu le juge délégué |
beduidend nadeel veroorzaakt aan de schuldeiser ». | en son rapport, ainsi que le créancier et le débiteur ». |
B.4. De verwijzende rechter stelt vast dat artikel 31 van de WCO, | B.4. Le juge a quo constate que si l'article 31 de la LCE interdit |
hoewel het het beslag uitdrukkelijk verbiedt, daarentegen met geen | explicitement les saisies, il reste par contre muet en ce qui concerne |
woord rept over de wettelijke hypotheek van de fiscus. Volgens hem zou | l'hypothèque légale du fisc. A son estime, l'autorisation donnée à |
de aan de belastingadministratie verleende machtiging om hypothecaire | l'administration fiscale de prendre des inscriptions hypothécaires en |
inschrijvingen te nemen tot zekerheid van schuldvorderingen in de | garantie de créances sursitaires pendant la durée du sursis créerait |
opschorting tijdens de duur van de opschorting een verschil in | une différence de traitement entre, d'une part, les créanciers |
behandeling doen ontstaan tussen, enerzijds, de andere schuldeisers in | sursitaires autres que l'administration fiscale, qui se voient |
de opschorting dan de belastingadministratie, die het verbod krijgen | interdire de pratiquer toute saisie, en ce compris conservatoire, du |
om tijdens de opschorting enig beslag, ook een bewarend, voor een | |
schuldvordering in de opschorting te leggen, en, anderzijds, de | chef d'une créance sursitaire en cours de sursis et, d'autre part, |
belastingadministratie die niet het verbod krijgt om tijdens de | l'administration fiscale qui ne se voit pas interdire l'inscription |
opschorting een wettelijke hypotheek voor schuldvorderingen in de | d'une hypothèque légale du chef de créances sursitaires en cours de |
opschorting in te schrijven, terwijl beide maatregelen in de feiten | sursis alors que les deux mesures ont dans les faits un effet |
een gevolg van onbeschikbaarheid van het bezwaarde goed hebben. | d'indisponibilité du bien grevé. |
B.5. De schuldvorderingen in de opschorting worden in artikel 2, c), | B.5. Les créances sursitaires sont définies à l'article 2, c), de la |
van de WCO gedefinieerd als « de schuldvorderingen ontstaan voor het | LCE comme « les créances nées avant le jugement d'ouverture de la |
vonnis dat de procedure van gerechtelijke reorganisatie opent of die | procédure de réorganisation judiciaire ou nées du dépôt de la requête |
uit het verzoekschrift of beslissingen genomen in het kader van de | |
procedure volgen ». | |
In punt d) van hetzelfde artikel worden de buitengewone | ou des décisions prises dans le cadre de la procédure ». |
schuldvorderingen in de opschorting gedefinieerd als die welke | Le même article définit, en son point d), les créances sursitaires |
gewaarborgd zijn door een bijzonder voorrecht of door een hypotheek en | extraordinaires comme celles qui sont garanties par un privilège |
als de schuldvorderingen van de schuldeisers-eigenaars, terwijl de | spécial ou par une hypothèque ainsi que les créances des |
gewone schuldvorderingen in de opschorting in punt e) van artikel 2 | créanciers-propriétaires tandis que le point e) de l'article 2 de la |
van de wet worden gedefinieerd als de andere schuldvorderingen dan de | loi définit les créances sursitaires ordinaires comme les créances |
buitengewone schuldvorderingen in de opschorting. | autres que les créances sursitaires extraordinaires. |
In de parlementaire voorbereiding wordt gepreciseerd : | Les travaux préparatoires précisent : |
« Schuldvorderingen in de opschorting zijn die welke bedoeld zijn in | « Les créances sursitaires sont celles qui sont visées par la demande |
de aanvraag tot opschorting. Zij gaan vooraf aan de dag waarop de | de sursis. Elles sont antérieures au jour de la déclaration |
opschorting open is verklaard of volgen uit het verzoekschrift of de | d'ouverture de sursis, ou découlent d'une requête ou des décisions |
beslissingen genomen in het kader van de procedure (bijvoorbeeld een | prises dans le cadre de la procédure (par exemple une créance qui naît |
schuld die ontstaat wegens de toepassing van een ontbindende | du fait de l'application d'une clause résolutoire en cas de |
voorwaarde in geval van reorganisatie). Twee soorten schulden zijn | |
bedoeld : gewone schuldvorderingen in de opschorting en buitengewone | réorganisation). Deux types de créances sont visées: les créances |
schuldvorderingen in de opschorting. | sursitaires ordinaires et les créances sursitaires extraordinaires. |
Deze laatste schuldvorderingen krijgen een bijzondere behandeling en | Ces dernières qui bénéficient d'un traitement particulier sont les |
zijn gewaarborgd door een zakelijke zekerheid, d.w.z. een waarborg of | créances garanties par une sûreté réelle, c'est-à-dire un gage ou une |
een hypotheek, of komen in aanmerking voor een waarborg verstrekt door | hypothèque, ou bénéficient d'une garantie donnée par la rétention du |
de retentie van een eigendomsrecht of via een bijzonder voorrecht » | droit de propriété ou par le biais d'un privilège spécial » (Doc. |
(Parl. St., Kamer, B.Z. 2007, DOC 52-0160/002, pp. 44-45). | parl., Chambre, S.E. 2007, DOC 52-0160/002, pp. 44-45). |
B.6.1. Met betrekking tot de schuldvorderingen van de | B.6.1. En ce qui concerne les créances de l'administration des impôts, |
belastingadministratie heeft de wetgever aangegeven dat zij, net zoals | le législateur a indiqué qu'au même titre que celles de la sécurité |
die van de sociale zekerheid of van de algemeen bevoorrechte | sociale ou des créanciers privilégiés généraux, elles constituaient |
schuldeisers, gewone schuldvorderingen in de opschorting vormden. | des créances sursitaires ordinaires. |
Terwijl de fiscus bij de wet betreffende het gerechtelijk akkoord tot | Alors que le fisc était élevé au rang de créancier sursitaire |
buitengewone schuldeiser in de opschorting was verheven, werd de | extraordinaire par la loi relative au concordat judiciaire, la |
wijziging van zijn rechten bij de in het geding zijnde wet verantwoord | modification de ses droits par la loi en cause a été justifiée par le |
door de bekommernis om, in het kader van procedures die het herstel | souci d'assurer dans le cadre des procédures visant au redressement de |
van de onderneming beogen, de gelijke behandeling te verzekeren van | l'entreprise le traitement égal de tous les créanciers, qu'ils soient |
alle schuldeisers, zowel openbare als private, en er op die manier | publics ou privés, et de faire en sorte que chacun de ces derniers |
voor te zorgen dat elk van die laatsten in het algemeen belang correct | apporte sa juste part au redressement de l'entreprise dans l'intérêt |
bijdraagt tot het herstel van de onderneming (ibid.). De wetgever was | général (ibid.). Le législateur estimait en effet que sans l'exclusion |
immers van oordeel dat de voorgestelde procedure, zonder de | |
uitsluiting van de algemene voorrechten, geen enkele kans zou maken | des privilèges généraux, la procédure proposée n'aurait aucune chance |
(Parl. St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-995/2, p. 15; Parl. St., Senaat, | d'aboutir (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-995/2, p. 15; Doc. |
2008-2009, nr. 4-995/3, p. 22). | parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-995/3, p. 22). |
B.6.2. De minister van Financiën die werd ondervraagd over de wet, | B.6.2. Questionné à propos de la loi, le ministre des Finances a |
heeft bevestigd dat de belastingadministratie niet betwistte dat de | confirmé que l'administration fiscale ne contestait pas le fait que le |
fiscus als een gewone schuldeiser in de opschorting moet worden | fisc doit être considéré comme un créancier sursitaire ordinaire pour |
beschouwd voor de belastingschulden die niet zijn gewaarborgd door een | les créances fiscales non garanties par une inscription hypothécaire |
hypothecaire inschrijving en waarvan het belastbaar feit dateert van | et dont le fait générateur est antérieur au jugement prononçant |
vóór het vonnis dat de procedure van gerechtelijke reorganisatie open | l'ouverture de la procédure en réorganisation judiciaire. Le fisc doit |
verklaart. De fiscus moet daarentegen als een buitengewone schuldeiser | en revanche être considéré comme un créancier sursitaire |
in de opschorting worden beschouwd als de schuldvordering is | extraordinaire lorsque sa créance est couverte par une inscription |
gewaarborgd door een hypothecaire inschrijving (Hand., Senaat, 18 | hypothécaire (Annales Sénat, 18 mars 2010, n° 4-116, p. 118). |
maart 2010, nr. 4-116, p. 118). | |
B.7.1. Volgens de Ministerraad zou de prejudiciële vraag op een | B.7.1. D'après le Conseil des ministres, la question préjudicielle |
verkeerde premisse berusten door te vermelden dat het recht op | reposerait sur une prémisse erronée en indiquant que le droit |
hypothecaire inschrijving in de praktijk wordt gelijkgesteld met een | d'inscription hypothécaire s'identifie en pratique à une saisie |
beslag dat bij artikel 31 van de in het geding zijnde wet is verboden. | prohibée par l'article 31 de la loi en cause. La différence de |
Het in de vraag aangeklaagde verschil in behandeling zou onbestaande | traitement dénoncée par la question serait inexistante dès lors que |
zijn aangezien de belastingadministratie tijdens de periode van | l'administration fiscale ne peut procéder à aucune saisie durant la |
opschorting niet kan overgaan tot enig beslag, zoals dat het geval is | période de sursis comme c'est le cas pour tout autre créancier. |
voor elke andere schuldeiser. | |
B.7.2. De door de Ministerraad opgeworpen exceptie vereist een | B.7.2. L'exception soulevée par le Conseil des ministres requiert de |
vergelijking van de juridische regeling van de beslagen en die van de | comparer le régime juridique des saisies et des hypothèques ainsi que |
hypotheken, alsook van de gevolgen die die maatregelen voor het | les conséquences que ces mesures peuvent avoir sur le patrimoine du |
vermogen van de schuldenaar kunnen hebben. Het onderzoek van die | débiteur. L'examen de cette exception se confond avec l'examen du fond |
exceptie valt samen met het onderzoek van de grond van de zaak. | de l'affaire. |
B.8. De Ministerraad voert eveneens aan dat het aangeklaagde verschil | B.8. Le Conseil des ministres soutient encore que la différence de |
in behandeling tussen de belastingadministratie en de andere | traitement dénoncée entre l'administration fiscale et les autres |
schuldeisers met betrekking tot het voorrecht van de hypothecaire | créanciers quant au privilège de l'inscription hypothécaire dont seule |
inschrijving dat enkel de eerstgenoemde geniet, niet zijn oorsprong | bénéficie la première, ne trouve pas son origine dans l'article 31 de |
vindt in artikel 31 van de WCO maar in de artikelen 85 en 88 van het | la LCE mais dans les articles 85 et 88 du Code de la TVA qui ne font |
BTW-Wetboek die niet het voorwerp van de prejudiciële vraag uitmaken. | pas l'objet de la question préjudicielle. |
B.9.1. De hypotheekwet van 16 december 1851 beschrijft de algemene | B.9.1. La loi hypothécaire du 16 décembre 1851 décrit le régime |
regeling van de voorrechten en hypotheken op roerende en onroerende | général des privilèges et hypothèques sur les biens meubles et |
goederen van eenieder die zich persoonlijk heeft verbonden en die | immeubles de quiconque qui s'est obligé personnellement et qui est |
ertoe gehouden is zijn verbintenissen na te komen, onder verband van | tenu de remplir ses engagements sur tous ses biens, présents et à |
al zijn goederen, zo tegenwoordige als toekomstige (artikel 7). | venir (article 7). |
Die goederen strekken tot gemeenschappelijke waarborg voor de | Ces biens constituent le gage commun des créanciers et le prix s'en |
schuldeisers en de prijs ervan wordt onder hen naar evenredigheid van | distribue entre eux par contribution à moins qu'il n'existe entre les |
hun vordering verdeeld, tenzij er tussen de schuldeisers wettige | créanciers les causes légitimes de préférence que sont les privilèges |
redenen van voorrang, namelijk voorrechten en hypotheken, bestaan | |
(artikelen 8 en 9). | et les hypothèques (articles 8 et 9). |
De hypotheek wordt in artikel 41 van de hypotheekwet gedefinieerd als | L'hypothèque est définie par l'article 41 de la loi hypothécaire comme |
een zakelijk recht op onroerende goederen, die verbonden zijn ter | un droit réel sur les immeubles affectés à l'acquittement d'une |
voldoening van een verbintenis. De wettelijke hypotheek is de | obligation. L'hypothèque légale est celle qui résulte de la loi |
hypotheek die uit de wet ontstaat (artikel 44). | (article 44). |
B.9.2. Een wettelijke hypotheek wordt ten gunste van de Schatkist | B.9.2. Une hypothèque légale est reconnue en faveur du Trésor par |
toegekend bij artikel 425 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen | l'article 425 du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : CIR |
1992 (hierna : WIB 1992). Het bepaalt : | 1992). Il dispose : |
« De directe belastingen en de voorheffingen in hoofdsom en | « Les impôts directs et les précomptes en principal et additionnels, |
opcentiemen, de interesten en de kosten zijn gewaarborgd door een | les intérêts et les frais sont garantis par une hypothèque légale sur |
wettelijke hypotheek op al de aan de belastingschuldige toebehorende | tous les biens appartenant au redevable, situés en Belgique, et qui en |
goederen, die in België gelegen en daarvoor vatbaar zijn. | sont susceptibles. |
[...] ». | [...] ». |
In artikel 426 van hetzelfde Wetboek wordt gepreciseerd dat die | L'article 426 du même Code précise que cette hypothèque ne préjudicie |
pas aux privilèges et hypothèques antérieurs et qu'elle ne prend rang | |
hypotheek de vorige voorrechten en hypotheken geenszins schaadt en dat | qu'à partir de son inscription. C'est au moment de cette inscription |
zij slechts rang neemt vanaf haar inschrijving. Het is op het ogenblik | que l'hypothèque devient en effet opposable aux tiers. |
van die inschrijving dat de hypotheek immers aan derden kan worden tegengeworpen. | B.9.3. Une hypothèque légale est également prévue en faveur du Trésor |
B.9.3. Bij artikel 86 van het BTW-Wetboek wordt ten gunste van de | par l'article 86 du Code de la TVA sur tous les biens appartenant aux |
Schatkist eveneens voorzien in een wettelijke hypotheek op alle daarvoor vatbare en in België gelegen goederen van de | redevables, situés en Belgique et qui sont susceptibles d'hypothèque, |
belastingschuldige, voor de invordering van de belasting, van de | pour le recouvrement de la taxe, des intérêts et des frais. L'article |
interesten en van de kosten. Artikel 88 van hetzelfde Wetboek bepaalt | 88 du même Code dispose que celle-ci prend rang à compter du jour de |
dat de rang ervan wordt bepaald door de dagtekening van de | |
inschrijving die wordt genomen. | l'inscription qui en est faite. |
B.10. Hoewel de voormelde bepalingen van het WIB 1992 en van het | B.10. Si les dispositions précitées du CIR 1992 et du Code de la TVA |
BTW-Wetboek de grondslag vormen van de wettelijke hypotheek die de | constituent le fondement de l'hypothèque légale dont bénéficie |
l'administration fiscale et fixent les règles qui déterminent leur | |
belastingadministratie geniet en de regels vaststellen die de rang | rang, elles n'établissent en aucune manière le sort de ces hypothèques |
ervan bepalen, leggen zij geenszins het lot van die hypotheken vast | durant la période sursitaire organisée dans le cadre d'une procédure |
tijdens de periode van opschorting die in het kader van een procedure | de réorganisation judiciaire. Partant, contrairement à ce qu'affirme |
van gerechtelijke reorganisatie is geregeld. Bijgevolg kunnen die | |
bepalingen, in tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad beweert, niet | le Conseil des ministres, ces dispositions ne peuvent être à l'origine |
aan de oorsprong van het door de verwijzende rechter aangeklaagde | de la différence de traitement dénoncée par le juge a quo. |
verschil in behandeling liggen. | |
De exceptie wordt verworpen. | L'exception est rejetée. |
B.11.1. De aangelegenheid van het bewarend beslag wordt geregeld in | B.11.1. La matière des saisies conservatoires est réglée par le titre |
titel II van het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek. | II de la cinquième partie du Code judiciaire. |
Artikel 1413 van dat Wetboek bepaalt dat iedere schuldeiser in | L'article 1413 dudit Code prévoit que tout créancier peut, dans les |
spoedeisende gevallen aan de rechter toelating kan vragen om op de | cas qui requièrent célérité, demander au juge l'autorisation de saisir |
conservatoirement les biens saisissables qui appartiennent à son | |
voor beslag vatbare goederen van zijn schuldenaar bewarend beslag te | débiteur. Cette autorisation doit être demandée par requête adressée |
leggen. Die toelating moet krachtens artikel 1417 van het Wetboek | au juge, en vertu de l'article 1417 du Code. |
worden gevraagd bij een verzoekschrift dat aan de rechter wordt | |
gericht. B.11.2. De regels eigen aan het bewarend beslag op onroerend goed zijn | B.11.2. Les règles propres à la saisie immobilière conservatoire sont |
vastgelegd in de artikelen 1429 tot 1444 van het Gerechtelijk Wetboek. | consacrées par les articles 1429 à 1444 du Code judiciaire. D'après |
Volgens artikel 1442 doet dat beslag geen voorrang ontstaan ten | l'article 1442, cette saisie ne crée aucun droit de préférence au |
voordele van de beslagleggende schuldeiser en verhindert het het | profit du créancier saisissant et ne fait pas obstacle à la saisie |
beslag op onroerend goed niet. In artikel 1443 wordt eveneens | immobilière. L'article 1443 précise également que le débiteur reste en |
gepreciseerd dat de schuldenaar in het bezit blijft van de in beslag | |
genomen goederen, het genot ervan mag hebben en elke daad van beheer | possession des biens saisis, peut en jouir et accomplir tout acte |
mag verrichten, alsook de vruchten ervan mag plukken. | d'administration de même qu'en récolter les fruits. |
B.12.1. De regels met betrekking tot de maatregelen van gedwongen | B.12.1. Les règles qui régissent les mesures d'exécution forcée sont |
tenuitvoerlegging worden vastgelegd in titel III van het tweede deel | fixées par le titre III de la deuxième partie du Code judiciaire. |
van het Gerechtelijk Wetboek. | |
Artikel 1494 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat geen uitvoerend | L'article 1494 du Code judiciaire prévoit qu'il ne sera procédé à une |
beslag mag worden gelegd dan krachtens een uitvoerbare titel en wegens | saisie-exécution qu'en vertu d'un titre exécutoire et pour des choses |
vaststaande en zekere zaken. | liquides et certaines. |
B.12.2. Met betrekking tot het uitvoerend beslag op onroerend goed | B.12.2. En ce qui concerne la saisie-exécution immobilière, l'article |
bepaalt artikel 1560 van het Gerechtelijk Wetboek : | 1560 du Code judiciaire dispose : |
« De schuldeiser kan de uitwinning vervolgen : | « Le créancier peut poursuivre l'expropriation : |
1° van de onroerende goederen en van hun als onroerend goed beschouwd | 1° des biens immobiliers et de leurs accessoires réputés immeubles, |
toebehoren die eigendom zijn van zijn schuldenaar; | appartenant en propriété à son débiteur; |
2° van de rechten van vruchtgebruik, erfpacht en opstal die aan de | 2° des droits d'usufruit, d'emphytéose et de superficie appartenant au |
schuldenaar toebehoren op goederen van dezelfde aard ». | débiteur, sur les biens de même nature ». |
Indien de in beslag genomen onroerende goederen niet verhuurd of | Si les immeubles saisis ne sont pas loués ou affermés, le saisi reste |
verpacht zijn, blijft de beslagene, als gerechtelijk sekwester, in het | en leur possession jusqu'à leur vente, comme séquestre judiciaire, à |
bezit ervan tot bij de verkoop ervan, tenzij de rechter, op verzoek | moins que, sur la demande d'un ou de plusieurs créanciers, il n'en |
van een of meer schuldeisers, anders beschikt (artikel 1572 van het | soit autrement ordonné par le juge (article 1572 du Code judiciaire). |
Gerechtelijk Wetboek). B.12.3. Onder de bij het Wetboek voorgeschreven voorwaarden en | B.12.3. Dans les conditions et formalités prescrites par le Code, il |
vormvereisten wordt het onroerend goed uit de hand of met een veiling | est procédé à la vente de l'immeuble de gré à gré ou par adjudication. |
verkocht. Artikel 1627 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de | L'article 1627 du Code judiciaire dispose que quinze jours au plus |
gerechtsdeurwaarder, uiterlijk 15 dagen na de verkoop, de schuldeisers | tard après la vente, l'huissier de justice invite les créanciers |
die beslag of verzet hebben gedaan, verzoekt de aangifte en het bewijs | saisissants ou opposants à faire parvenir en ses bureaux, dans les |
van hun schuldvordering in hoofdsom, interest en kosten binnen 15 | quinze jours, la déclaration et la justification de la créance en |
dagen op zijn kantoor te doen toekomen, met vermelding, indien daartoe | principal, intérêts et frais, avec la mention, s'il y a lieu, du |
grond bestaat, van het voorrecht waarop zij aanspraak maken. | privilège auquel ils prétendent. |
De rechten van de ingeschreven schuldeisers gaan over op de prijs ten | Les droits des créanciers inscrits sont reportés sur le prix par |
gevolge van de toewijzing, zoals artikel 1639 van het Wetboek erin voorziet. | l'effet de l'adjudication ainsi que le prévoit l'article 1639 du Code. |
B.13. Zoals in B.3 is vermeld, kan tijdens de periode van opschorting | B.13. Comme il est dit en B.3, durant la période sursitaire accordée |
die aan de schuldenaar is toegekend in het kader van een procedure van gerechtelijke reorganisatie, geen enkel beslag, zowel bewarend als uitvoerend, worden gelegd door de schuldeisers in de opschorting, zowel gewone als buitengewone. B.14.1. De wettelijke hypotheek vormt geen beslag in de technische betekenis van het woord. Terwijl het bewarend beslag op onroerend goed geen enkel voorrecht aan de schuldeiser verleent, heeft een hypotheek tot gevolg dat een zakelijk recht wordt toegekend aan de schuldeiser die ze laat inschrijven en dat hem vanaf die inschrijving een rang van bevoorrechte schuldeiser wordt verleend. De inschrijving van een wettelijke hypotheek door de fiscus tijdens de periode van opschorting van een procedure van gerechtelijke reorganisatie heeft niet tot gevolg dat de belastingadministratie tot bevoorrechte schuldeiser wordt verheven op het ogenblik waarop daartoe wordt overgegaan, maar wel dat haar die rang na afloop van de procedure wordt verleend en dat aan de schuldeisers die niet over een dergelijk voorrecht beschikken, pas de mogelijkheid wordt geboden zich in een situatie van samenloop te bevinden zodra de fiscus is voldaan. | au débiteur dans le cadre d'une procédure de réorganisation judiciaire, aucune saisie, qu'elle soit conservatoire ou d'exécution, ne peut être pratiquée par les créanciers sursitaires, qu'ils soient ordinaires ou extraordinaires. B.14.1. L'hypothèque légale ne constitue pas une saisie au sens technique du terme. Tandis que la saisie immobilière conservatoire ne confère au créancier aucun privilège, une hypothèque a pour effet de reconnaître un droit réel au créancier qui fait procéder à son inscription et de lui donner un rang de créancier privilégié à compter de celle-ci. L'inscription d'une hypothèque légale par le fisc au cours de la période sursitaire d'une procédure de réorganisation judiciaire a pour effet, non d'ériger l'administration fiscale en créancier privilégié au moment où il y est procédé, mais de lui conférer ce rang au terme de la procédure et ne permettre aux créanciers qui ne disposent pas d'un tel privilège d'être en situation de concours, qu'une fois le fisc désintéressé. |
B.14.2. Zoals blijkt uit de in B.6 aangehaalde parlementaire | B.14.2. Or, comme cela ressort des travaux préparatoires de la LCE |
voorbereiding van de WCO, heeft de wetgever aan de | cités en B.6, le législateur a entendu donner à l'administration |
belastingadministratie echter de rang van gewone schuldeiser tijdens | fiscale le rang de créancier ordinaire durant cette période afin |
die periode willen verlenen teneinde de gelijkheid te verzekeren | |
tussen alle schuldeisers op wie de procedure betrekking heeft en | d'assurer l'égalité entre tous les créanciers intéressés par la |
teneinde aldus de continuïteit van de onderneming te bevorderen. | procédure et de favoriser ainsi la continuité de l'entreprise. |
B.14.3. Daaruit vloeit voort dat de in het geding zijnde bepaling, | B.14.3. Il en résulte qu'en n'interdisant pas à l'administration |
door de belastingadministratie tijdens de periode van opschorting niet | fiscale, au cours de la période sursitaire, de prendre une inscription |
te verbieden een hypothecaire inschrijving te nemen om erna als | hypothécaire en vue d'être reconnue comme créancier privilégié à son |
bevoorrechte schuldeiser te worden erkend, op onevenredige wijze | terme, la disposition en cause porte atteinte de manière |
afbreuk doet aan de rechten van de andere schuldeisers wier situatie | disproportionnée aux droits des autres créanciers dont la situation |
rechtstreeks zal worden geraakt door het bestaan van een dergelijk | sera directement affectée par l'existence d'un tel privilège, en |
voorrecht, in strijd met de wil van de wetgever om de gelijkheid van | contrariété avec la volonté du législateur de protéger l'égalité des |
de schuldeisers te beschermen. | créanciers. |
De in het geding zijnde bepaling is derhalve in dat opzicht niet | La disposition en cause n'est dès lors pas compatible, à cet égard, |
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aangezien de vaststelling van die lacune is uitgedrukt in voldoende | Dès lors que le constat de cette lacune est exprimé en des termes |
nauwkeurige en volledige bewoordingen die toelaten de in het geding | suffisamment précis et complets qui permettent l'application de la |
zijnde bepaling toe te passen met inachtneming van de artikelen 10 en | disposition en cause dans le respect des articles 10 et 11 de la |
11 van de Grondwet, staat het aan de verwijzende rechter een einde te | Constitution, il appartient au juge a quo de mettre fin à la violation |
maken aan de schending van die normen. | de ces normes. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
En ce qu'il n'interdit pas à l'administration fiscale, au cours de la | |
procédure sursitaire, de prendre une inscription hypothécaire en vue | |
d'être reconnue comme créancier privilégié à son terme, l'article 31 | |
Artikel 31 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit | de la loi du 31 janvier 2009 relative à la continuité des entreprises |
van de ondernemingen schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in | viole les articles 10 et 11 de la Constitution. |
zoverre het de belastingadministratie tijdens de periode van | |
opschorting niet verbiedt een hypothecaire inschrijving te nemen om | |
erna als bevoorrechte schuldeiser te worden erkend. | |
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 18 februari 2016. | la Cour constitutionnelle, le 18 février 2016. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
J. Spreutels | J. Spreutels |