Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 177/2015 van 3 december 2015 Rolnummer : 6148 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 81 tot 86 en 180 van de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetine Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 177/2015 van 3 december 2015 Rolnummer : 6148 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 81 tot 86 en 180 van de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetine Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 177/2015 du 3 décembre 2015 Numéro du rôle : 6148 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 81 à 86 et 180 de la loi de principes du 12 janvier 2005 concernant l'administration pénitentiaire ainsi que le La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 177/2015 van 3 december 2015 Extrait de l'arrêt n° 177/2015 du 3 décembre 2015
Rolnummer : 6148 Numéro du rôle : 6148
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 81 tot 86 en 180 van En cause : la question préjudicielle relative aux articles 81 à 86 et
de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de 180 de la loi de principes du 12 janvier 2005 concernant
rechtspositie van de gedetineerden, gesteld door de Arbeidsrechtbank l'administration pénitentiaire ainsi que le statut juridique des
te Luik, afdeling Namen. détenus, posée par le Tribunal du travail de Liège, division Namur.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, T. MerckxVan Goey, F. Daoût en T. Groot, L. Lavrysen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée
Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 20 januari 2015 in zake E.D. tegen de Belgische Staat, Par jugement du 20 janvier 2015 en cause de E.D. contre l'Etat belge,
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 23 dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 23 janvier
januari 2015, heeft de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Namen, de 2015, le Tribunal du travail de Liège, division Namur, a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 81 tot 86 en 180 van de basiswet van 12 « Les articles 81 à 86 et 180 de la loi de principes concernant
januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van l'administration pénitentiaire ainsi que le statut juridique des
de gedetineerden de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, al dan détenus du 12 janvier 2005 violent-ils les articles 10, 11 et 23 de la
niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag voor Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 14 de la CEDH
de rechten van de mens juncto artikel 1 van het Eerste Aanvullend combiné à l'article 1er du Premier Protocole additionnel, en ce qu'ils
Protocol, in zoverre zij het recht op arbeid, het recht op billijke ne garantissent pas le droit au travail, le droit à des conditions de
arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning en het recht op sociale travail et à une rémunération équitables et le droit à la sécurité
zekerheid van de gedetineerden niet waarborgen ? ». sociale des détenus ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid, met B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10,
de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang 11 et 23 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article
gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de 14 de la Convention européenne des droits de l'homme combiné avec
mens juncto artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention, des
Verdrag, van de artikelen 81 tot 86 en 180 van de basiswet van 12 articles 81 à 86 et 180 de la loi de principes du 12 janvier 2005
januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van concernant l'administration pénitentiaire ainsi que le statut
de gedetineerden (hierna : de basiswet) in zoverre zij het recht op juridique des détenus (ci-après : la loi de principes) en ce qu'ils ne
arbeid, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke garantiraient pas le droit au travail, le droit à des conditions de
beloning en het recht op sociale zekerheid van de gedetineerden niet travail et à une rémunération équitables et le droit à la sécurité
zouden waarborgen. sociale des détenus.
B.2. De artikelen 81 tot 86 van de basiswet bepalen : B.2. Les articles 81 à 86 de la loi de principes disposent :
«

Art. 81.De gedetineerde heeft het recht om deel te nemen aan de in

«

Art. 81.Le détenu a le droit de participer au travail disponible

de gevangenis beschikbare arbeid. dans la prison.

Art. 82.De penitentiaire administratie draagt er zorg voor dat arbeid

Art. 82.L'administration pénitentiaire veille à l'offre ou à la

beschikbaar gesteld wordt of beschikbaar gesteld kan worden die aan de
gedetineerden de mogelijkheid biedt om zinvol hun detentietijd door te possibilité d'offre d'un travail qui permette aux détenus de donner un
brengen, om na hun invrijheidstelling de geschiktheid tot een sens à la période de détention, de préserver, renforcer ou d'acquérir
bestaansactiviteit te behouden, te bevorderen of te verwerven, om hun l'aptitude à exercer après leur libération une activité assurant leur
detentie te verzachten, om verantwoordelijkheden op te nemen, in subsistance, d'adoucir leur détention, d'assumer des responsabilités,
voorkomend geval ten aanzien van hun naastbestaanden en de le cas échéant, vis-à-vis de leurs proches parents et des victimes,
slachtoffers en om, zo daartoe grond bestaat, met het oog op herstel et, s'il y a lieu, de payer intégralement ou partiellement des dettes
of met het oog op reïntegratie, schulden geheel of gedeeltelijk af te betalen. dans la perspective d'une réparation ou de leur réinsertion.

Art. 83.§ 1. De tewerkstelling van de gedetineerde in de gevangenis

Art. 83.§ 1er. La mise au travail du détenu dans la prison a lieu

geschiedt in omstandigheden die, voorzover de aard van de detentie dans des conditions qui, pour autant que la nature de la détention ne
zich daartegen niet verzet, zoveel mogelijk overeenstemmen met die s'y oppose pas, se rapprochent autant que possible de celles qui
welke in de vrije samenleving identieke activiteiten kenmerken. caractérisent des activités identiques dans la société libre.
§ 2. De arbeidsduur en de arbeidstijden worden vastgesteld in het § 2. La durée et les horaires de travail sont fixés par le règlement
huishoudelijk reglement. In geen geval mag de duur van de arbeidstijd d'ordre intérieur. La durée du travail ne peut en aucun cas excéder
de duur overschrijden die voor overeenkomstige activiteiten in de celle qui est fixée par ou en vertu de la loi pour des activités
vrije samenleving door of krachtens de wet worden bepaald. correspondantes dans la société libre.
§ 3. De Koning bepaalt, in aanvulling op de wet, onder welke § 3. Le Roi complète la loi en fixant les conditions auxquelles le
voorwaarden de tijd besteed aan vormingsactiviteiten met arbeidstijd temps consacré à des activités de formation peut être assimilé à du
kan worden gelijkgesteld. temps de travail.

Art. 84.§ 1. De directeur staat in voor de toewijzing van de in de

Art. 84.§ 1er. Le directeur veille à l'attribution du travail

gevangenis beschikbare arbeid aan de gedetineerden die om arbeid disponible dans la prison aux détenus qui en ont fait la demande.
verzocht hebben. Dit verzoek wordt opgetekend in een door de Koning Cette demande doit être actée dans un formulaire établi par le Roi.
vastgesteld formulier.
§ 2. De toegewezen arbeid mag de waardigheid van de gedetineerde niet § 2. Le travail attribué ne peut porter atteinte à la dignité du
aantasten en mag evenmin het karakter hebben van een disciplinaire bestraffing. détenu ni présenter le caractère d'une sanction disciplinaire.
§ 3. Bij de toewijzing van arbeid aan veroordeelden wordt rekening § 3. L'attribution du travail aux condamnés tient compte du plan de
gehouden met het in titel IV, hoofdstuk II bedoelde individueel détention individuel visé au titre IV, chapitre II.
detentieplan.
§ 4. De in de gevangenis beschikbaar gestelde arbeid maakt niet het § 4. Le travail mis à disposition en prison ne fait pas l'objet d'un
voorwerp uit van een arbeidsovereenkomst in de zin van de wet van 3 contrat de travail au sens de la loi du 3 juillet 1978 relative aux
juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten. contrats de travail.

Art. 85.De gedetineerde is gerechtigd, mits toelating van de

Art. 85.Moyennant autorisation du directeur, le détenu a le droit

directeur, andere dan in de gevangenis beschikbaar gestelde arbeid te verrichten. d'effectuer un autre travail que celui qui est offert à la prison.
De directeur kan de toelating weigeren wanneer, rekening houdend met Le directeur peut refuser l'autorisation en tenant compte des
de behoeften van de inrichting : nécessités propres à l'établissement, lorsque :
- de bedoelde arbeid gevaar oplevert voor de orde of de veiligheid; - le travail visé présente un danger pour l'ordre ou la sécurité;
- de controle die nodig is om de orde of de veiligheid te waarborgen - le contrôle nécessaire pour garantir l'ordre ou la sécurité
voor de administratie een onredelijk grote arbeidsbelasting meebrengt. représente pour l'administration un surcroit de travail déraisonnable.
De weigering van de toelating wordt met redenen omkleed en Le refus de l'autorisation est motivé et porté à la connaissance du
schriftelijk ter kennis gebracht van de gedetineerde. détenu par écrit.

Art. 86.§ 1. Onverminderd andersluidende wettelijke bepalingen wordt

Art. 86.§ 1er. Sans préjudice de dispositions légales contraires, le

het bedrag van de inkomsten voor de in de gevangenis beschikbaar montant des revenus pour le travail offert dans la prison est fixé par
gestelde arbeid vastgesteld bij een koninklijk besluit vastgesteld na un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres.
overleg in de Ministerraad.
§ 2. Gedetineerden voor wie de tijd voor vormingsactiviteiten § 2. Les détenus pour qui le temps consacré à des activités de
overeenkomstig artikel 83, § 3, met arbeidstijd wordt gelijkgesteld, wegens deelname aan programma's van beroepsopleiding, voortgezette beroepsopleiding, omscholing, of andere opleidings- en vormingsactiviteiten, ontvangen een opleidingstoelage, overeenkomstig de regels vastgesteld bij een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Die toelage is erop gericht de gedetineerden ertoe aan te zetten opleidingen te volgen, onder andere door hen in staat te stellen hun noodzakelijke uitgaven die niet langer door de inkomsten uit arbeid zouden kunnen worden gedekt deels of geheel te betalen. § 3. Bij een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de formation est assimilé, conformément à l'article 83, § 3, à un temps de travail en raison de leur participation à des programmes de formation professionnelle, de formation professionnelle continue, de recyclage, ou à d'autres activités d'étude et de formation, reçoivent une allocation de formation, conformément aux règles fixées par un arrêté royal délibéré en Conseil des ministres. Cette allocation est destinée à inciter les détenus à se former, en leur permettant notamment de supporter tout ou partie de leurs dépenses nécessaires qui ne pourraient plus être couvertes par les revenus du travail.
Ministerraad worden de regels vastgesteld voor de toekenning van de § 3. Un arrêté royal délibéré en Conseil des Ministres fixe les règles
vergoeding aan gedetineerden die het slachtoffer zijn van een relatives à l'octroi d'une indemnité aux détenus victimes d'un
arbeidsongeval in de gevangenis ». accident du travail en prison ».
Artikel 180 van dezelfde wet bepaalt : L'article 180 de la même loi dispose :
« De Koning bepaalt de datum waarop deze wet of afzonderlijke « Le Roi fixe la date d'entrée en vigueur de la présente loi ou de
bepalingen ervan in werking treden, behalve wat dit artikel betreft ». certaines de ses dispositions, sauf en ce qui concerne le présent article ».
B.3. De Ministerraad voert in zijn memorie aan dat de prejudiciële B.3. Le Conseil des ministres soutient dans son mémoire que la
vraag geen antwoord behoeft om reden dat de voormelde bepalingen nog question préjudicielle n'appelle pas de réponse au motif que les
niet in werking zijn getreden. dispositions précitées ne sont pas encore entrées en vigueur.
B.4. Zoals artikel 180 van de basiswet voorschrijft, staat het aan de B.4. Comme le prescrit l'article 180 de la loi de principes, il
appartient au Roi de fixer la date de l'entrée en vigueur de cette loi
Koning de datum te bepalen waarop die wet of afzonderlijke bepalingen ou de dispositions particulières de celle-ci. Bien que diverses
ervan in werking treden. Ofschoon verscheidene onderdelen van de parties de la loi de principes soient entre-temps entrées en vigueur,
basiswet inmiddels in werking zijn getreden, werd nog geen koninklijk aucun arrêté royal en ce sens n'a encore été pris en ce qui concerne
besluit in die zin ten aanzien van de bestreden artikelen 81 tot 86 les articles 81 à 86 en cause.
genomen. B.5. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter na te gaan of B.5. Il appartient en principe au juge a quo de vérifier s'il est
het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over een utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet d'une
bepaling die hij van toepassing acht op het geschil. Slechts wanneer disposition qu'il estime applicable au litige. Ce n'est que lorsque
dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof de vraag tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut déclarer la
onontvankelijk verklaren. question irrecevable.
Te dezen noopt de prejudiciële vraag het Hof tot een toetsing van de En l'espèce, la question préjudicielle invite la Cour à contrôler la
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van wetsbepalingen die, zoals in B.4 is vermeld, nog niet in werking zijn getreden. Aangezien de prejudiciële vraag betrekking heeft op wetsbepalingen die de verwijzende rechter in de geldende stand van het recht niet kan toepassen, is zij niet relevant voor de oplossing van het bodemgeschil en bijgevolg onontvankelijk. B.6. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de dispositions législatives qui, comme il a été relevé en B.4, ne sont pas encore entrées en vigueur. Puisque la question préjudicielle porte sur des dispositions législatives que le juge a quo ne peut appliquer, en l'état du droit en vigueur, elle est dépourvue de pertinence pour la solution du litige ayant donné lieu à la question préjudicielle et, partant, irrecevable. B.6. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. Par ces motifs, la Cour dit pour droit :
De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 3 december 2015. la Cour constitutionnelle, le 3 décembre 2015.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^