Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 175/2015 van 3 december 2015 Rolnummer : 6134 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van artikel D.IV.4, eerste lid, 11°, van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkel(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 175/2015 van 3 december 2015 Rolnummer : 6134 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van artikel D.IV.4, eerste lid, 11°, van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkel(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 175/2015 du 3 décembre 2015 Numéro du rôle : 6134 En cause : le recours en annulation totale ou partielle (le mot « communale ») de l'article D.IV.4,(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 175/2015 van 3 december 2015 Extrait de l'arrêt n° 175/2015 du 3 décembre 2015
Rolnummer : 6134 Numéro du rôle : 6134
In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke (het woord « En cause : le recours en annulation totale ou partielle (le mot «
gemeentelijke ») vernietiging van artikel D.IV.4, eerste lid, 11°, van communale ») de l'article D.IV.4, alinéa 1er, 11°, du Code du
het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling (artikel 1, tweede lid, van développement territorial (article 1er, alinéa 2, du décret de la
het decreet van het Waalse Gewest van 24 april 2014 « tot opheffing Région wallonne du 24 avril 2014 « abrogeant les articles 1er à 128 et
van de artikelen 1 tot 128 en 129quater tot 184 van het Waalse Wetboek 129quater à 184 du Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de
van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie en tot
vorming van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling »), ingesteld l'Urbanisme, du Patrimoine et de l'Energie et formant le Code du
door de vzw « Terre wallonne ». développement territorial »), introduit par l'ASBL « Terre wallonne ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J.
voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 6 januari Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 6
2015 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 7 janvier 2015 et parvenue au greffe le 7 janvier 2015, l'ASBL « Terre
januari 2015, heeft de vzw « Terre wallonne », bijgestaan en wallonne », assistée et représentée par Me A. Lebrun, avocat au
vertegenwoordigd door Mr. A. Lebrun, advocaat bij de balie te Luik, barreau de Liège, a introduit un recours en annulation totale ou
beroep tot gehele of gedeeltelijke (het woord « gemeentelijke »)
vernietiging ingesteld van artikel D.IV.4, eerste lid, 11°, van het partielle (le mot « communale ») de l'article D.IV.4, alinéa 1er, 11°,
Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling (artikel 1, tweede lid, van het du Code du développement territorial (article 1er, alinéa 2, du décret
decreet van het Waalse Gewest van 24 april 2014 « tot opheffing van de de la Région wallonne du 24 avril 2014 « abrogeant les articles 1er à
artikelen 1 tot 128 en 129quater tot 184 van het Waalse Wetboek van 128 et 129quater à 184 du Code wallon de l'Aménagement du Territoire,
Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie en tot de l'Urbanisme, du Patrimoine et de l'Energie et formant le Code du
vorming van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling », bekendgemaakt
in het Belgisch Staatsblad van 15 september 2014). développement territorial », publié au Moniteur belge du 15 septembre 2014).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.1.1. De verzoekende partij is een vzw waarvan het maatschappelijk B.1.1. La partie requérante est une ASBL qui s'est notamment donné
doel onder meer de bescherming van de al dan niet inheemse bomen in pour objet social la défense des arbres, indigènes ou non, en Région
het Waalse Gewest is. De bestreden bepaling, die betrekking heeft op wallonne. La disposition attaquée, qui concerne la protection des
de bescherming van merkwaardige bomen, struiken en hagen in het Waalse arbres, arbustes et haies remarquables en Région wallonne, est
Gewest, kan het maatschappelijk doel van de verzoekende vzw raken. susceptible d'affecter l'objet social de l'ASBL requérante.
B.1.2. De Waalse Regering merkt op dat de verzoekende partij bij haar B.1.2. Le Gouvernement wallon relève que la partie requérante n'a pas
verzoekschrift geen afschrift heeft gevoegd van het decreet waartegen joint à sa requête une copie du décret contre lequel le recours est
het beroep is gericht, in tegenstelling tot hetgeen artikel 7, eerste dirigé, contrairement à ce qu'exige l'article 7, alinéa 1er, de la loi
lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle.
Hof vereist. Hoewel de verzoekende partij die verplichting heeft verzuimd, wordt op Bien que la partie requérante ait manqué à cette obligation, le décret
duidelijke wijze het decreet aangewezen waartegen het beroep is contre lequel est dirigé le recours est clairement indiqué et la
gericht en wordt de bestreden bepaling in het verzoekschrift disposition attaquée est littéralement reproduite dans la requête, de
letterlijk overgenomen, zodat de verwerende partij zich niet heeft sorte que la partie défenderesse n'a pas pu se tromper quant à l'objet
kunnen vergissen aangaande het onderwerp ervan. de ce recours.
B.1.3. De Waalse Regering merkt eveneens op dat de verzoekende partij B.1.3. Le Gouvernement wallon relève également que la partie
bij haar verzoekschrift geen afschrift van de beslissing van de vzw om requérante n'a pas joint à sa requête la copie de la décision d'agir
in rechte te treden heeft gevoegd. de l'ASBL.
Artikel 7, derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het L'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof bepaalt dat het bewijs van de beslissing van het Cour constitutionnelle prévoit que la preuve de la décision d'agir en
bevoegde orgaan van de rechtspersoon om in rechte te treden « op het justice de l'organe compétent de la personne morale doit être produite
eerste verzoek » moet worden voorgelegd. Die formulering laat het Hof « à la première demande ». Cette formulation permet à la Cour, comme
toe, zoals het heeft geoordeeld bij zijn arrest nr. 120/2014 van 17 elle l'a jugé par son arrêt n° 120/2014 du 17 septembre 2014, de
september 2014, af te zien van een dergelijk verzoek, met name wanneer renoncer à une telle demande, notamment lorsque la personne morale est
de rechtspersoon door een advocaat wordt vertegenwoordigd, zoals te dezen. représentée par un avocat, comme c'est le cas en l'espèce.
B.1.4. Het beroep is ontvankelijk. B.1.4. Le recours est recevable.
Ten aanzien van de bestreden bepaling Quant à la disposition attaquée
B.2.1. Het beroep heeft betrekking op artikel D.IV.4, eerste lid, 11°, B.2.1. Le recours porte sur l'article D.IV.4, alinéa 1er, 11°, du Code
van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling, vastgesteld bij het
decreet van 24 april 2014 « tot opheffing van de artikelen 1 tot 128 du développement territorial, établi par le décret du 24 avril 2014 «
en 129quater tot 184 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, abrogeant les articles 1er à 128 et 129quater à 184 du Code wallon de
Stedenbouw, Patrimonium en Energie en tot vorming van het Wetboek van l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme, du Patrimoine et de
Ruimtelijke Ontwikkeling », dat bepaalt : l'Energie et formant le Code du développement territorial », qui
« De volgende handelingen en werken worden onderworpen aan een dispose :
voorafgaandelijke schriftelijke en uitdrukkelijke vergunning van de « Sont soumis à permis d'urbanisme préalable écrit et exprès, de
bevoegde overheid : l'autorité compétente, les actes et travaux suivants :
[...] [...]
11° een merkwaardige boom, struik of haag vellen, nadelig zijn voor 11° abattre, porter préjudice au système racinaire ou modifier
hun stelsel van wortels of het aspect ervan wijzigen wanneer ze worden l'aspect d'un arbre ou arbuste remarquable ou d'une haie remarquable,
opgenomen op een gemeentelijke lijst bepaald volgens de modaliteiten lorsqu'ils figurent sur une liste communale établie selon les
vastgesteld door de Regering; de Regering kan een lijst van werken modalités définies par le Gouvernement; le Gouvernement peut établir
bepalen die nadelig zijn voor het stelsel van wortels of die het une liste des travaux qui portent préjudice au système racinaire ou
aspect van de merkwaardige bomen, struiken en hagen wijzigen; qui modifient l'aspect des arbres, arbustes et haies remarquables;
[...] ». [...] ».
B.2.2. Krachtens artikel 1 van het decreet van 19 juni 2015 « met het B.2.2. En vertu de l'article 1er du décret du 19 juin 2015 « visant à
oog op de wijziging van artikel 68 van het decreet van 24 april 2014 modifier l'article 68 du décret du 24 avril 2014 abrogeant les
tot opheffing van de artikelen 1 tot 128 en 129quater tot 184 van het articles 1er à 128 et 129quater à 184 du Code wallon de l'Aménagement
Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en du Territoire, de l'Urbanisme, du Patrimoine et de l'Energie et
Energie en tot vorming van het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling, formant le Code du Développement territorial, modifié par le décret du
gewijzigd bij het decreet van 11 december 2014 houdende de algemene 11 décembre 2014 contenant le budget général des dépenses de la Région
uitgavenbegroting van het Waalse Gewest voor het begrotingsjaar 2015 wallonne pour l'année budgétaire 2015 et par le décret-programme du 12
en bij het programmadecreet van 12 december 2014 houdende décembre 2014 portant des mesures diverses liées au budget, en matière
verschillende maatregelen betreffende de begroting inzake de calamité naturelle, de sécurité routière, de travaux publics,
natuurrampen, verkeersveiligheid, openbare werken, energie, d'énergie, de logement, d'environnement, d'aménagement du territoire,
huisvesting, leefmilieu, ruimtelijke ordening, dierenwelzijn, landbouw de bien-être animal, d'agriculture et de fiscalité », le Code du
en fiscaliteit », zal het Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling in développement territorial entrera en vigueur à une date déterminée par
werking treden op een datum bepaald door de Waalse Regering. le Gouvernement wallon.
B.2.3. Artikel 84, § 1, 11°, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke B.2.3. L'article 84, § 1er, 11°, du Code wallon de l'Aménagement du
Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie (WWROSPE), dat door de Territoire, de l'Urbanisme, du Patrimoine et de l'Energie (CWATUPE),
bestreden bepaling zal worden vervangen bij de inwerkingtreding ervan, qui sera remplacé par la disposition attaquée lors de l'entrée en
bepaalt : vigueur de celle-ci, dispose :
« Zonder voorafgaande, schriftelijke en uitdrukkelijke « Nul ne peut, sans un permis d'urbanisme préalable écrit et exprès,
stedebouwkundige vergunning van het gemeentecollege, de gemachtigde ambtenaar of de Regering, is het verboden : du collège communal, du fonctionnaire délégué ou du Gouvernement :
[...] [...]
11° één of meer bijzondere bomen of hagen te vellen of hun aspect te 11° abattre ou modifier l'aspect d'un ou plusieurs arbres remarquables
wijzigen, voor zover deze bomen en hagen voorkomen op een door de ou d'une ou plusieurs haies remarquables, pour autant que ces arbres
Regering opgemaakte lijst; et haies figurent sur une liste arrêtée par le Gouvernement;
[...] ». [...] ».
B.2.4. Ter uitvoering van dat artikel bepalen de artikelen 266 en 267 B.2.4. En exécution de cet article, les articles 266 et 267 du CWATUPE
van het WWROSPE : disposent :
«

Artikel 266.Voor de toepassing van artikel [84, § 1, 11°,] van dit

«

Article 266.Pour l'application de l'article [84, § 1er, 11°], du

Wetboek worden beschouwd als merkwaardige bomen : présent Code, sont considérés comme arbres remarquables :
1° de merkwaardige bomen wegens hun esthetische of landschapachtige 1° les arbres remarquables en raison de leur valeur esthétique ou
waarde, namelijk de alleenstaande hoogstammige bomen of struiken die paysagère, à savoir les arbres isolés à haute tige ou les arbustes,
ten minste dertig jaar oud zijn in de open ruimten en de hoek- en d'au moins trente ans, dans les espaces ouverts, et les arbres
grensbomen; corniers ou de limites;
2° de bomen die voorwerp zijn van een studie of van een geschrift en 2° les arbres qui ont fait l'objet d'une étude ou d'un écrit, et dont
waarvan melding is gemaakt bij wege van een bericht bekendgemaakt in mention est faite par avis publié au Moniteur belge;
het Belgisch Staatsblad;
3° de in het boek van Jean Chalon, getiteld ' 1134 arbres remarquables 3° les arbres répertoriés dans l'ouvrage de Jean Chalon, intitulé '
de la Belgique ' (Namen, 1902) ingeschreven bomen en waarvan melding 1.134 arbres remarquables de la Belgique ' (Namur, 1902), et dont
is gemaakt bij wege van een bericht bekendgemaakt in het Belgisch mention est faite par avis publié au Moniteur belge;
Staatsblad; 4° de in het boek van het Bestuur van Waters en Bossen, getiteld ' 4° les arbres répertoriés dans l'ouvrage [de] l'administration des
Arbres remarquables de la Belgique ' (Brussel, 1978) ingeschreven eaux et forêts, intitulé ' Arbres remarquables de la Belgique '
bomen en waarvan melding is gemaakt bij wege van een bericht (Bruxelles, 1978), et dont mention est faite par avis publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad; Moniteur belge;
5° de bomen die gerangschikt zijn of het voorwerp zijn van een 5° les arbres classés ou faisant l'objet d'une procédure de
rangschikkingsprocedure, overeenkomstig de wet van 7 augustus 1931 op classement, conformément à la loi du 7 août 1931 sur la conservation
het behoud van monumenten en landschappen, gewijzigd door het decreet
van 28 juni 1976 van de Raad van de Franse Gemeenschap; des monuments et des sites, modifiée par le décret du 28 juin 1976 du
6° de bomen die afzonderlijk of in groep zijn opgenomen in de lijsten conseil de la Communauté française;
welke jaarlijks worden opgemaakt door de gemeenten op initiatief van 6° les arbres répertoriés, individuellement ou en groupe, sur des
listes établies annuellement par communes à l'initiative des
de gemachtigde ambtenaren. fonctionnaires délégués.

Artikel 267.Voor de toepassing van artikel [84, § 1, 11°,] van dit

Article 267.Pour l'application de l'article [84, § 1er, 11°], du

Wetboek worden beschouwd als merkwaardige hagen : présent Code, sont considérées comme haies remarquables :
1° de op het openbare domein geplante hagen; 1° les haies anciennes plantées sur domaine public;
2° de hagen waarvan de fotografie of de grafische uitbeelding - wegens 2° les haies dont la photographie ou la représentation graphique - en
het esthetisch, landschaps- of botanisch belang ervan - afzonderlijk raison de l'intérêt esthétique, paysager ou botanique - est reproduite
of in publikaties wordt afgedrukt en waarvan melding is gemaakt bij isolément ou dans des publications, à des fins scientifiques,
wege van een bericht bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad; didactiques ou touristiques, et dont mention est faite par avis publié
au Moniteur belge;
3° de hagen die specifiek voorwerp zijn van een studie of van een 3° les haies qui, spécifiquement, ont fait l'objet d'une étude ou d'un
geschrift en waarvan melding is gemaakt bij wege van een bericht écrit, et dont mention est faite par avis publié au Moniteur belge;
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad;
4° de hagen die gerangschikt of het voorwerp zijn van een 4° les haies classées ou faisant l'objet d'une procédure de
rangschikkingsprocedure, overeenkomstig de wet van 7 augustus 1931 op classement, conformément à la loi du 7 août 1931 sur la conservation
het behoud van monumenten en landschappen, gewijzigd door het decreet des monuments et des sites, modifiée par le décret du 28 juin 1976 du
van de Raad van de Franse Gemeenschap; conseil de la Communauté française;
5° de hagen die zijn opgenomen in de lijsten welke jaarlijks worden 5° les haies répertoriées sur des listes établies, annuellement par
opgemaakt door de gemeenten op initiatief van de gemachtigde ambtenaren ». communes à l'initiative des fonctionnaires délégués ».
Ten aanzien van het enige middel Quant au moyen unique
B.3. De verzoekende partij leidt een enig middel af uit de schending B.3. La partie requérante prend un moyen unique de la violation de
van artikel 23 van de Grondwet. Zij voert aan dat de bestreden l'article 23 de la Constitution. Elle soutient qu'en ce qu'elle
bepaling, in zoverre de gemeenten daarin worden aangewezen als désigne les communes comme autorités compétentes pour établir les
bevoegde overheden om de lijsten met merkwaardige bomen, struiken en listes d'arbres, arbustes et haies remarquables, alors que cette
hagen op te stellen, terwijl die bevoegdheid, tot de inwerkingtreding compétence est, jusqu'à son entrée en vigueur, exercée par le
ervan, door de Waalse Regering wordt uitgeoefend, een aanzienlijke Gouvernement wallon, la disposition attaquée occasionne un recul
achteruitgang van de bescherming van het recht op een gezond sensible de la protection du droit à un environnement sain.
leefmilieu veroorzaakt.
B.4.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt : B.4.1. L'article 23 de la Constitution dispose :
« Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine.
Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
[...] [...]
4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; 4° le droit à la protection d'un environnement sain;
[...] ». [...] ».
B.4.2. Artikel 23 van de Grondwet impliceert inzake de bescherming van B.4.2. L'article 23 de la Constitution implique, en ce qui concerne la
het leefmilieu een standstill-verplichting, die eraan in de weg staat protection de l'environnement, une obligation de standstill qui
dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat wordt geboden door s'oppose à ce que le législateur compétent réduise sensiblement le
de van toepassing zijnde wetgeving in aanzienlijke mate vermindert, niveau de protection offert par la législation en vigueur sans
zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met het algemeen qu'existent pour ce faire des motifs liés à l'intérêt général.
belang. B.5.1. In de verantwoording van het amendement dat tot het aannemen B.5.1. La justification de l'amendement qui a conduit à l'adoption de
van de bestreden bepaling heeft geleid, wordt vermeld : la disposition attaquée indique :
« De in de huidige bepalingen van het WWROSPE bedoelde beschermingsregeling van bomen, struiken en hagen is ingewikkeld. Dat wordt met name verklaard door historische redenen, aangezien er aanvankelijk geen officiële lijst met te beschermen bomen of hagen bestond en aangezien de gezamenlijke wil van de wetgever en van de regelgevende macht erin bestond een snelle bescherming ervan in te voeren. Nu gemeentelijke lijsten bestaan en periodiek worden bijgewerkt, rijst de vraag of het niet opportuun is de bestaande regels te vereenvoudigen, die tal van interpretatiemoeilijkheden veroorzaken en « Le régime de protection des arbres, arbustes et haies prévu par les actuelles dispositions du CWATUPE sont complexes [sic]. Cela s'explique notamment par des raisons historiques, car au départ, il n'existait aucune liste officielle d'arbres ou haies à protéger et la volonté conjointe du législateur et du pouvoir réglementaire était d'instaurer une protection rapide de ceux-ci. A présent que des listes communales existent et sont mises à jour de manière périodique, se pose la question de savoir s'il n'est pas opportun de simplifier les règles existantes, qui génèrent de nombreuses difficultés d'interprétation et qui engendrent des risques
zekere risico's van ontsporing doen ontstaan » (Parl. St., Waals de dérive certains » (Doc. parl., Parlement wallon, 2013-2014, n°
Parlement, 2013-2014, nr. 942/155). 942/155).
B.5.2. Tijdens de bespreking over de bestreden bepaling heeft de B.5.2. Lors de la discussion relative à la disposition attaquée, le
minister gepreciseerd : ministre a précisé :
« De methode wordt in het regelgevend deel uitvoerig beschreven. Die « La méthode est détaillée dans la partie réglementaire. On a
methode werd sterk gerationaliseerd om niet meer enkel naar de door de fortement rationalisé cette méthode pour ne plus se référer qu'aux
gemeenten opgestelde lijsten te verwijzen » (Parl. St., Waals listes réalisées par les communes » (Doc. parl., Parlement wallon,
Parlement, 2013-2014, nr. 942/327quater, p. 464). 2013-2014, n° 942/327quater, p. 464).
B.6. De bestreden bepaling strekt niet ertoe de bescherming van B.6. La disposition attaquée n'a pas pour objet de modifier ou de
merkwaardige bomen, struiken en hagen in het Waalse Gewest te wijzigen réduire la protection des arbres, arbustes et haies remarquables en
of te verminderen. Integendeel, zij versterkt die bescherming in
zoverre zij ook betrekking heeft op struiken en in zoverre zij, ten Région wallonne. Au contraire, elle renforce cette protection en ce
opzichte van de bestaande regelgeving, de vereiste toevoegt dat een qu'elle vise également les arbustes et qu'elle ajoute, par rapport à
stedenbouwkundige vergunning moet worden verkregen voor de handelingen la réglementation existante, l'exigence de l'obtention d'un permis
en werken die nadelig zijn voor het stelsel van wortels van beschermde d'urbanisme pour les actes et travaux qui portent préjudice au système
bomen, struiken en hagen. racinaire des arbres, arbustes et haies protégés.
B.7.1. In zoverre zij de gemeentelijke overheden belast met het B.7.1. En ce qu'elle charge les autorités communales de dresser la
opmaken van de lijst met merkwaardige bomen, struiken en hagen die de
bescherming genieten die erin wordt geregeld, terwijl de beschermde liste des arbres, arbustes et haies remarquables bénéficiant de la
bomen en hagen, tot de inwerkingtreding ervan, die zijn welke protection qu'elle organise, alors que, jusqu'à son entrée en vigueur,
voorkomen op een lijst die door de Waalse Regering moet worden les arbres et haies protégés sont ceux qui figurent sur une liste qui
opgesteld, veroorzaakt de bestreden bepaling geen aanzienlijke doit être établie par le Gouvernement wallon, la disposition attaquée
achteruitgang van het recht op de bescherming van een gezond n'occasionne pas de réduction sensible du droit à la protection d'un
leefmilieu. environnement sain.
B.7.2. Niets maakt het immers mogelijk a priori te oordelen dat de B.7.2. En effet, rien ne permet de considérer, a priori, que les
gemeentelijke overheden die taak niet met evenveel zorg en spoed als autorités communales ne rempliront pas cette mission avec autant de
de gewestelijke overheid zullen vervullen. Bij het opstellen van de soin et de diligence que l'autorité régionale. Lors de l'établissement
lijst met merkwaardige bomen, struiken en hagen op hun grondgebied de la liste des arbres, arbustes et haies remarquables sur leur
zijn de gemeentelijke overheden eveneens gehouden tot het in acht territoire, les autorités communales sont également tenues au respect
nemen van artikel 23 van de Grondwet en van het standstill-beginsel met betrekking tot het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu dat het bevat. Bij de inwerkingstelling van die bevoegdheid door de gemeenten kan een toezichthoudende controle worden uitgeoefend. Die controle kan in voorkomend geval ertoe leiden dat een bijzondere commissaris wordt aangewezen krachtens artikel L3116-1 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie. B.7.3. Ten slotte kan tegen de handeling waarbij de gemeente de lijst met op haar grondgebied voorkomende merkwaardige bomen, struiken en hagen opmaakt, een beroep bij de Raad van State worden ingesteld door de l'article 23 de la Constitution et du principe de standstill en ce qui concerne le droit à la protection d'un environnement sain qu'il comporte. Un contrôle de tutelle peut être exercé lors de la mise en oeuvre de cette compétence par les communes. Ce contrôle peut mener, le cas échéant, à la désignation d'un commissaire spécial en vertu de l'article L3116-1 du Code de la démocratie locale et de la décentralisation. B.7.3. Enfin, l'acte par lequel la commune dresse la liste des arbres, arbustes et haies remarquables situés sur son territoire peut faire
elke persoon die doet blijken van een belang. In dat verband l'objet d'un recours introduit au Conseil d'Etat par toute personne
verschillen de ontvankelijkheidsvereisten en de rechtspleging niet justifiant d'un intérêt. A cet égard, les conditions de recevabilité
naargelang het beroep wordt ingesteld tegen de door een gemeentelijke et la procédure ne diffèrent pas selon que le recours est introduit
overheid opgestelde lijst of tegen de door de Waalse Regering contre la liste établie par une autorité communale ou contre la liste
opgestelde lijst, zodat de bestreden bepaling evenmin een établie par le Gouvernement wallon, de sorte que la disposition
achteruitgang van het recht op de bescherming van een gezond attaquée n'entraîne pas non plus de recul du droit à la protection
leefmilieu met zich meebrengt. d'un environnement sain.
B.7.4. Voor het overige zouden de vereenvoudiging en de B.7.4. Au surplus, la simplification et la rationalisation recherchées
rationalisering die met het aannemen van de bestreden maatregel door par le législateur décrétal par l'adoption de la mesure attaquée
de decreetgever zijn nagestreefd, de bescherming van merkwaardige devraient favoriser et non léser la protection des arbres, arbustes et
bomen, struiken en hagen in de hand moeten werken en geen afbreuk haies remarquables. A cet égard, la partie requérante ne démontre pas
eraan mogen doen. In dat verband toont de verzoekende partij niet aan en quoi cette mesure occasionnerait, pour les associations de défense
in welk opzicht die maatregel, voor de milieuverenigingen, extra de l'environnement, une surcharge financière incompatible avec
financiële lasten zou teweegbrengen die onbestaanbaar zijn met artikel 9, leden 3 en 4, van het Verdrag van Aarhus. B.8. Het enige middel is niet gegrond. B.9. In haar memorie van antwoord klaagt de verzoekende partij aan dat de bestreden bepaling de Waalse Regering ertoe machtigt een lijst met werken op te stellen die nadelig zijn voor het stelsel van wortels van merkwaardige bomen, struiken of hagen of die het aspect ervan wijzigen. Die grief komt niet voor in het verzoekschrift, waarvan de draagwijdte zich beperkt tot het vorderen van de vernietiging van het woord « gemeentelijke » in de bestreden bepaling. Het gaat bijgevolg om een nieuw middel dat om die reden niet ontvankelijk is. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 3 december 2015. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, l'article 9, paragraphes 3 et 4, de la Convention d'Aarhus. B.8. Le moyen unique n'est pas fondé. B.9. Dans son mémoire en réponse, la partie requérante fait grief à la disposition attaquée d'habiliter le Gouvernement wallon à établir une liste des travaux qui portent préjudice au système racinaire ou qui modifient l'aspect des arbres, arbustes ou haies remarquables. Ce grief ne figure pas dans la requête, dont la portée est limitée à la poursuite de l'annulation du mot « communale » dans la disposition attaquée. Il s'agit en conséquence d'un moyen nouveau qui n'est pas recevable pour cette raison. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 3 décembre 2015. Le greffier, F. Meersschaut Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^