Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 102/2015 van 2 juli 2015 Rolnummer : 6184 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 329bis, § 2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling A Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 102/2015 van 2 juli 2015 Rolnummer : 6184 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 329bis, § 2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling A Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 102/2015 du 2 juillet 2015 Numéro du rôle : 6184 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 329bis, § 2, alinéa 3, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance d'Anvers, division Anvers.
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 102/2015 van 2 juli 2015 Extrait de l'arrêt n° 102/2015 du 2 juillet 2015
Rolnummer : 6184 Numéro du rôle : 6184
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 329bis, § 2, derde En cause : la question préjudicielle relative à l'article 329bis, § 2,
lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste alinéa 3, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance
aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen. d'Anvers, division Anvers.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A.
voorzitterschap van voorzitter A. Alen, Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 23 maart 2015 in zake C.N. tegen O.V., in aanwezigheid Par jugement du 23 mars 2015 en cause de C.N. contre O.V., en présence
van N. V.D.M., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is de N. V.D.M., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le
ingekomen op 15 april 2015, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te 15 avril 2015, le Tribunal de première instance d'Anvers, division
Antwerpen, afdeling Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld : Anvers, a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 329bis § 2, derde lid in fine van het Burgerlijk « L'article 329bis, § 2, alinéa 3, in fine, du Code civil viole-t-il
Wetboek artikel 22bis, vierde lid van de Grondwet, waar dit artikel l'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution en ce que cet article
stelt dat de rechtbank de erkenning kan weigeren als ze ' kennelijk dispose que le tribunal peut refuser la reconnaissance si elle est '
strijdig is met de belangen van het kind ', indien het aldus wordt manifestement contraire à l'intérêt de l'enfant ', dans
uitgelegd dat het de rechter slechts een marginale toetsing van het l'interprétation selon laquelle il n'autorise le juge qu'à opérer un
belang van het kind toestaat ? ». contrôle marginal de l'intérêt de l'enfant ? ».
Op 28 april 2015 hebben de rechters-verslaggevers E. Derycke en P. Le 28 avril 2015, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la
Nihoul, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les
kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te juges-rapporteurs E. Derycke et P. Nihoul ont informé la Cour qu'ils
stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de
voorafgaande rechtspleging. l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 329bis, § 2, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : B.1. L'article 329bis, § 2, du Code civil dispose :
« Indien het kind minderjarig en niet ontvoogd is, is de erkenning « § 2. Si l'enfant est mineur non émancipé, la reconnaissance n'est
alleen ontvankelijk mits de ouder ten aanzien van wie de afstamming recevable que moyennant le consentement préalable du parent à l'égard
vaststaat of, indien de erkenning voor de geboorte van het kind duquel la filiation est établie, ou de la mère si la reconnaissance
gebeurt, de moeder, vooraf daarin toestemt. est faite avant la naissance de l'enfant.
Bovendien is de voorafgaande toestemming van het kind vereist, indien Est en outre requis, le consentement préalable de l'enfant s'il a
het de volle leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt. Deze toestemming is niet vereist indien de rechtbank, op grond van feiten die vastgesteld zijn in een met redenen omkleed proces-verbaal, oordeelt dat het kind geen onderscheidingsvermogen heeft. Bij gebreke van die toestemmingen dagvaardt degene die het kind wil erkennen de personen wier toestemming vereist is voor de rechtbank. De partijen worden in raadkamer gehoord. De rechtbank poogt ze te verzoenen. Indien de rechtbank de partijen tot verzoening brengt, ontvangt zij de nodige toestemmingen. Bij gebreke van verzoening wordt het verzoek verworpen als vaststaat dat de verzoeker niet de biologische vader of moeder is. Als het verzoek een kind betreft dat op het tijdstip van de indiening van het verzoek een jaar of ouder is, douze ans accomplis. Ce consentement n'est pas requis de l'enfant dont le tribunal estime, en raison d'éléments de fait constatés par procès-verbal motivé, qu'il est privé de discernement. A défaut de ces consentements, le candidat à la reconnaissance cite les personnes dont le consentement est requis devant le tribunal. Les parties sont entendues en chambre du conseil. Le tribunal tente de les concilier. S'il concilie les parties, le tribunal reçoit les consentements nécessaires. A défaut de conciliation, la demande est rejetée s'il est prouvé que le demandeur n'est pas le père ou la mère biologique. Lorsque la demande concerne un enfant âgé d'un an ou plus au moment de l'introduction de la demande, le tribunal peut en outre
kan de rechtbank bovendien de erkenning weigeren als ze kennelijk refuser la reconnaissance si elle est manifestement contraire à
strijdig is met de belangen van het kind. l'intérêt de l'enfant.
Indien tegen degene die het kind wil erkennen een strafvordering is Si une action publique est intentée contre le candidat à la
ingesteld wegens een in artikel 375 van het Strafwetboek bedoeld feit reconnaissance, du chef d'un fait visé à l'article 375 du Code pénal,
dat gepleegd is op de persoon van de moeder tijdens de wettelijke commis sur la personne de la mère pendant la période légale de
periode van verwekking, kan de erkenning niet plaatsvinden en wordt de conception, la reconnaissance ne peut avoir lieu et le délai d'un an
in het vierde lid bedoelde termijn van één jaar opgeschort tot de visé à l'alinéa 4 est suspendu jusqu'à ce que la décision sur l'action
beslissing over de strafvordering in kracht van gewijsde is gegaan. publique soit coulée en force de chose jugée. Si le candidat à la
Als degene die het kind wil erkennen op grond daarvan schuldig wordt reconnaissance est reconnu coupable de ce chef, la reconnaissance ne
verklaard, kan de erkenning niet plaatsvinden en wordt het verzoek om peut avoir lieu et la demande d'autorisation de reconnaissance est
toestemming tot erkenning verworpen ». rejetée ».
B.2. De verwijzende rechter vraagt of artikel 329bis, § 2, derde lid, B.2. Le juge a quo demande si l'article 329bis, § 2, alinéa 3, du Code
van het Burgerlijk Wetboek bestaanbaar is met artikel 22bis, vierde civil est compatible avec l'article 22bis, alinéa 4, de la
lid, van de Grondwet, in de interpretatie dat de rechter bij de Constitution, dans l'interprétation selon laquelle, lors de l'examen
beoordeling van een verzoek tot erkenning van een minderjarig en niet
ontvoogd kind het belang van het kind slechts marginaal kan toetsen. d'une demande de reconnaissance d'un enfant mineur non émancipé,
De verwijzende rechter leidt die interpretatie af uit de in de in het l'intérêt de l'enfant ne peut être pris en compte par le juge que de
geding zijnde bepaling vervatte woorden « kennelijk strijdig [...] met façon marginale. Le juge a quo déduit cette interprétation des mots « manifestement
de belangen van het kind ». B.3. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. contraire à l'intérêt de l'enfant » contenus dans la disposition en cause. B.3. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale.
De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces
deze rechten van het kind ». droits de l'enfant ».
B.4.1. Het vierde lid van die bepaling, dat verwijst naar het belang B.4.1. L'alinéa 4 de cette disposition, qui se réfère à l'intérêt de
van het kind, is, zoals het tweede, derde en vijfde lid, het resultaat l'enfant, est issu, comme les alinéas 2, 3 et 5, de la révision
van de grondwetsherziening van 22 december 2008, die ertoe strekte de constitutionnelle du 22 décembre 2008 qui visait à étendre la
grondwettelijke erkenning van de kinderrechten te verruimen tot wat de reconnaissance constitutionnelle des droits de l'enfant à ce qui
essentie uitmaakt van het Verdrag inzake de rechten van het kind constitue l'essence de la Convention relative aux droits de l'enfant
(Parl. St., Senaat, 2004-2005, nr. 3-265/3, p. 41). (Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 3-265/3, p. 41).
B.4.2. Artikel 3, lid 1, van dat Verdrag bepaalt : B.4.2. L'article 3.1 de cette Convention dispose :
« Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden « Dans toutes les décisions qui concernent les enfants, qu'elles
genomen door openbare of particuliere instellingen voor soient le fait des institutions publiques ou privées de protection
maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke sociale, des tribunaux, des autorités administratives ou des organes
autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind législatifs, l'intérêt supérieur de l'enfant doit être une
de eerste overweging ». considération primordiale ».
B.4.3. Zowel artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet als artikel 3, B.4.3. Tant l'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution que
lid 1, van het Verdrag inzake de rechten van het kind verplichten de l'article 3.1 de la Convention relative aux droits de l'enfant
rechtscolleges om in de eerste plaats het belang van het kind in imposent aux juridictions de prendre en compte, de manière
aanmerking te nemen in de procedures die op het kind betrekking primordiale, l'intérêt de l'enfant dans les procédures le concernant.
hebben. Artikel 22bis, vijfde lid, van de Grondwet geeft de bevoegde L'article 22bis, alinéa 5, de la Constitution donne par ailleurs au
wetgever overigens de opdracht te waarborgen dat het belang van het législateur compétent la mission de garantir que l'intérêt de l'enfant
kind de eerste overweging is. soit pris en considération de manière primordiale.
B.5.1. Artikel 329bis is in het Burgerlijk Wetboek ingevoegd bij de B.5.1. L'article 329bis a été inséré dans le Code civil par la loi du
wet van 1 juli 2006 tot wijziging van de bepalingen van het Burgerlijk 1er juillet 2006 modifiant les dispositions du Code civil relatives à
Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming en de l'établissement de la filiation et aux effets de celle-ci.
gevolgen ervan.
De parlementaire voorbereiding van die wet doet ervan blijken dat de Les travaux préparatoires de cette loi font apparaître que le
wetgever heeft geprobeerd een parallellisme, zo niet eenvormigheid, in législateur a cherché à créer des parallélismes, sinon une uniformité,
het leven te roepen in de wijze waarop de verschillende soorten dans le mode d'établissement des différents types de filiation, tantôt
afstamming worden vastgesteld, zowel wat betreft de voorwaarden van de en ce qui concerne les conditions de la reconnaissance et celles de
erkenning en die van de vordering tot onderzoek naar het vaderschap en l'action en recherche de paternité et de maternité (Doc. parl., Sénat,
naar het moederschap (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1402/3, p. 2005-2006, n° 3-1402/3 p. 16), tantôt en ce qui concerne les actions
16), als wat betreft de vorderingen tot onderzoek naar het moederschap
en die tot onderzoek naar het vaderschap (Parl. St., Kamer, 2004-2005, en recherche de maternité et celles en recherche de paternité (Doc.
DOC 51-0597/024, p. 67). parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-0597/024, p. 67).
De gekozen formulering, die de rechtbank de mogelijkheid biedt de La formulation retenue, permettant au tribunal de refuser la
erkenning te weigeren indien die « kennelijk strijdig is met de reconnaissance si celle-ci est « manifestement contraire à l'intérêt
belangen van het kind », is ook de formulering die werd gekozen voor de l'enfant », est aussi celle qui fut retenue pour l'article 329bis,
artikel 329bis, § 3, vijfde lid, en artikel 332quinquies, § 2, van het § 3, alinéa 5, et pour l'article 332quinquies, § 2, du Code civil.
Burgerlijk Wetboek. B.5.2. In het oorspronkelijke wetsvoorstel bepaalde artikel B.5.2. Dans la proposition de loi initiale, l'article 332quinquies
332quinquies dat de rechtbank beslist met inachtneming van de belangen prévoyait que le tribunal décide en tenant compte de l'intérêt de
van het kind : l'enfant :
« De rechtsvorderingen tot onderzoek naar het moeder- of vaderschap
worden verworpen indien het meerderjarige kind of de ontvoogde « Les actions en recherche de maternité ou de paternité sont rejetées
minderjarige zich daartegen verzet. Indien de weigering uitgaat van si l'enfant majeur ou mineur émancipé s'y oppose. Si le refus émane
een minderjarig kind dat niet ontvoogd is en de volle leeftijd van 12 d'un enfant mineur non émancipé qui a 12 ans accomplis, ou de celui
jaar heeft bereikt, beslist de rechtbank, met inachtneming van de des auteurs de l'enfant dont la filiation est établie, le tribunal
belangen van het kind, of de afstamming mag worden vastgesteld. décide, en tenant compte de l'intérêt de l'enfant, si la filiation
Bovendien wijst de rechtbank het verzoek hoe dan ook af indien het peut être établie. En toute hypothèse, le tribunal rejette la demande
bewijs wordt geleverd dat degene, wiens afstamming wordt onderzocht, s'il est prouvé que celui ou celle dont la filiation est recherchée
niet de biologische vader of moeder van het kind is » (Parl. St., n'est pas le père ou la mère biologique de l'enfant » (Doc. parl.,
Kamer, 2003-2004, DOC 51-0597/001, p. 18, en 2004-2005, DOC Chambre, 2003-2004, DOC 51-0597/001, p. 18, et 2004-2005, DOC
51-0597/024, p. 68). 51-0597/024, p. 68).
Die formulering werd verworpen na de volgende opmerkingen : Cette formulation fut écartée au terme des observations suivantes :
« In hypothese D [die van artikel 332quinquies] komt aan de rechter « Dans l'hypothèse D [celle de l'article 332quinquies], le juge
een ruimere beoordelingsbevoegdheid toe dan in de hypothesen A-C [die dispose d'un pouvoir d'appréciation plus large que dans les hypothèses
van de andere hierboven bedoelde bepalingen]. In de hypothesen A-C A-C [celles des autres dispositions visées ci-dessus], où il n'a qu'un
heeft hij immers slechts een marginaal toetsingsrecht (kennelijk droit de contrôle marginal (' manifestement contraire '), alors que
strijdig), terwijl hij in hypothese D beslist ' met inachtneming van dans l'hypothèse D, il décide ' en tenant compte de l'intérêt de
de belangen van het kind '. Om mogelijke discriminaties te vermijden, l'enfant '. Pour éviter d'éventuelles discriminations, il est
verdient het aanbeveling de zaken te stroomlijnen en ook hier slechts préférable de rationaliser la procédure et de ne prévoir, ici aussi,
een marginale controle te organiseren » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, qu'un contrôle marginal » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC
DOC 51-0597/032, p. 85). 51-0597/032, p. 85).
Ter gelegenheid van de bespreking met betrekking tot artikel 329bis A l'occasion de la discussion portant sur l'article 329bis, l'intérêt
maakten het belang van het kind en de door de rechter uitgeoefende de l'enfant et le contrôle marginal exercé par le juge firent l'objet
marginale toetsing het voorwerp uit van de volgende opmerkingen : des observations suivantes :
« Toetsing aan het belang van het kind moet ofwel altijd ofwel nooit « La prise en compte de l'intérêt de l'enfant doit être toujours
mogelijk zijn. Bovendien moet de toetsingsmogelijkheid uiteraard possible, ou ne jamais l'être. En outre, cette possibilité doit
gelijklopend zijn in artikel 329bis en artikel 332quinquies. évidemment être identique dans les articles 329bis et 332quinquies.
Hoe dan ook is de toetsingsbevoegdheid best marginaal als men de biologische werkelijkheid vooropstelt. In zijn meest recente arrest ter zake heeft het Arbitragehof duidelijk geoordeeld dat een toetsing aan het belang van het minderjarige kind altijd mogelijk moet zijn (arrest nr. 66/2003). Het is daarmee teruggekomen op eerdere rechtspraak. Dit laatste arrest ligt bovendien in de lijn van de Europese rechtspraak. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft geoordeeld dat de vaderlijke erkenning in het belang van het kind kan worden geweigerd, ook al wordt het bestaan van de biologische band Quoi qu'il en soit, il est préférable que cette possibilité de prendre en compte l'intérêt de l'enfant soit marginale si l'on consacre la réalité biologique. Dans son arrêt le plus récent en la matière, la Cour d'arbitrage a clairement estimé que la prise en compte de l'intérêt de l'enfant mineur devrait être toujours possible (arrêt n° 66/2003), revenant ainsi sur la jurisprudence antérieure. Cet arrêt s'inscrit en outre dans le droit fil de la jurisprudence européenne. La Cour européenne des droits de l'homme a estimé que la reconnaissance paternelle peut être refusée dans l'intérêt de l'enfant, bien que l'existence du lien biologique ne soit pas
niet betwist (EHRM, arrest-Yousef t. Nederland van 5 november 2002). contestée (CEDH, arrêt Yousef c. Pays-Bas du 5 novembre 2002).
Cela ne signifie pas pour autant que la règle selon laquelle la prise
Dat wil nog niet zeggen dat de regel dat nooit een toetsing mogelijk en compte de l'intérêt de l'enfant n'est jamais possible serait
is, strijdig zou zijn met onze Grondwet of met artikel 8 EVRM. Zie contraire à notre Constitution ou à l'article 8 de la CEDH. L'orateur
trouwens wetsvoorstel 0209/001, zij het dat dat ten onrechte enkel de renvoie du reste à la proposition de loi n° 0209/001, bien qu'elle
erkenning en niet de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap betreft. n'ait trait, à tort, qu'à la reconnaissance de la paternité et non à
De spreker is van oordeel dat op het gebied van de oorspronkelijke l'établissement de celle-ci par voie judiciaire.
afstamming de biologische waarheid mag overwegen, zodat er nooit L'intervenant est d'avis qu'en ce qui concerne la filiation initiale,
toetsing aan het belang van het kind hoeft te zijn. la vérité biologique peut prévaloir, de sorte qu'il n'est jamais
Waar de vaststelling van de afstamming met de biologische ouder voor nécessaire de prendre en compte l'intérêt de l'enfant.
het kind nadelig zou zijn, kan de functionering daarvan worden Lorsque l'établissement de la filiation avec le parent biologique est
uitgeschakeld, vb. via ontzetting van het ouderlijk gezag. susceptible de nuire à l'enfant, le fonctionnement peut en être exclu,
Waar de vaststelling van de afstamming met een niet-biologische ouder par exemple, par le biais d'une déchéance de l'autorité parentale.
voor het kind wenselijk zou zijn, biedt de adoptie een afdoende Lorsque l'établissement de la filiation avec un parent non biologique
serait souhaitable pour l'enfant, l'adoption constitue une solution
oplossing » (ibid., DOC 51-0597/024, p. 119). efficace » (ibid., DOC 51-0597/024, p. 119).
Voorts werd gesteld dat het woord « kennelijk » in artikel 329bis, § Il fut encore affirmé que le mot « manifestement » était introduit à
2, werd opgenomen omdat het noodzakelijk is dat de toetsing marginaal l'article 329bis, § 2, parce qu'il était nécessaire que le contrôle
blijft, teneinde « alleen maar rekening te houden met het ernstige reste marginal, afin de « prendre uniquement en compte le danger grave
gevaar voor het kind » (ibid., p. 57). pour l'enfant » (ibid., p. 57).
B.5.3. Daaruit volgt dat artikel 329bis, § 2, derde lid, van het B.5.3. Il s'ensuit que l'article 329bis, § 2, alinéa 3, du Code civil
Burgerlijk Wetboek de rechter een marginale toetsing van de belangen impose au juge un contrôle marginal de l'intérêt de l'enfant, celui-ci
van het kind oplegt, waarbij met die belangen slechts rekening wordt gehouden wanneer zij ernstig worden geschaad. B.6. De wetgever dient bij het uitwerken van een wettelijke regeling inzake afstamming de bevoegde overheden de mogelijkheid te bieden om in concreto een afweging te maken tussen de belangen van de verschillende betrokken personen, op gevaar af anders een maatregel te nemen die niet evenredig zou zijn met de nagestreefde wettige doelstellingen. B.7. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft overigens verduidelijkt dat, bij het afwegen van de in het geding zijnde belangen, de belangen van het kind uitermate belangrijk zijn. n'étant pris en compte que lorsqu'il est gravement atteint. B.6. Le législateur, lorsqu'il élabore un régime légal en matière de filiation, doit permettre aux autorités compétentes de procéder in concreto à la mise en balance des intérêts des différentes personnes concernées, sous peine de prendre une mesure qui ne serait pas proportionnée aux objectifs légitimes poursuivis. B.7. La Cour européenne des droits de l'homme a par ailleurs précisé que, dans la balance des intérêts en jeu, l'intérêt de l'enfant revêt une importance particulière.
Het Hof heeft aldus geoordeeld : Elle a ainsi jugé :
« Het Hof bevestigt opnieuw dat wanneer de rechten die aan de ouders « La Cour réaffirme que lorsque sont en jeu les droits garantis aux
zijn gewaarborgd bij artikel 8 en de rechten van een kind in het parents par l'article 8 et ceux d'un enfant, les cours et tribunaux
geding zijn, de hoven en rechtbanken het grootste belang dienen te doivent attacher la plus grande importance aux droits de l'enfant.
hechten aan de rechten van het kind. Wanneer een belangenafweging Lorsqu'une mise en balance des intérêts s'impose, il y a lieu de faire
geboden is, dient de voorrang te worden gegeven aan de belangen van
het kind » (EHRM, 5 november 2002, Yousef t. Nederland, § 73). prévaloir les intérêts de l'enfant » (CEDH, 5 novembre 2002, Yousef c.
Het Hof heeft eraan toegevoegd : Pays-Bas, § 73). Elle a ajouté :
- dat rekening dient te worden gehouden « inzonderheid met de belangen - qu'il faut tenir compte « notamment des intérêts supérieurs de
van het kind » en dat « de belangen van het kind in dat soort van l'enfant » et que « l'intérêt de l'enfant doit primer dans ce genre
zaken dienen te primeren » (EHRM, 26 juni 2003, Maire t. Portugal, §§ d'affaires » (CEDH, 26 juin 2003, Maire c. Portugal, §§ 71 et 77);
71 en 77); - dat een « bijzonder belang » dient te worden gehecht aan de belangen - qu'une « importance particulière » doit être attachée à l'intérêt
van het kind « die, afhankelijk van de aard en de ernst ervan, de supérieur de l'enfant « qui, selon sa nature et sa gravité, peut
overhand kunnen krijgen boven die van de ouders » (8 juli 2003, l'emporter sur celui des parents » (8 juillet 2003, Sommerfeld c.
Sommerfeld t. Duitsland, § 64); Allemagne, § 64);
- « dat er momenteel een ruime consensus bestaat - inclusief in het - « qu'il existe actuellement un large consensus - y compris en droit
internationaal recht - rond de idee dat bij alle maatregelen international - autour de l'idée que dans toutes les décisions
betreffende kinderen, hun belangen dienen te primeren (zie hierboven concernant des enfants, leur intérêt supérieur doit primer (voir,
de talrijke referenties die zijn aangehaald in de paragrafen 49-56) » ci-dessus, les multiples références citées dans les paragraphes 49-56)
(EHRM, 6 juli 2010, Neulinger en Shuruk t. Zwitserland, § 135); » (CEDH, 6 juillet 2010, Neulinger et Shuruk c. Suisse, § 135);
- « Rekening houden met de belangen van het betrokken kind is van het - « L'examen de ce qui sert au mieux l'intérêt de l'enfant concerné
grootste belang in elke soortgelijke zaak; afhankelijk van de aard en est toujours d'une importance prépondérante dans toute affaire de
de ernst ervan kunnen de belangen van het kind de overhand krijgen cette sorte; selon sa nature et sa gravité, l'intérêt supérieur de
boven die van de ouders (zie het voormelde arrest Sommerfeld, § 66, en l'enfant peut l'emporter sur celui des parents (voir Sommerfeld, cité
Görgülü t. Duitsland, nr. 74969/01, § 43, 26 februari 2004) » (EHRM, ci-dessus, § 66, et Görgülü c. Allemagne, n° 74969/01, § 43, 26
22 maart 2012, Ahrens t. Duitsland, § 63). février 2004) » (CEDH, 22 mars 2012, Ahrens c. Allemagne, § 63).
Overigens « dient, volgens de beginselen die kunnen worden afgeleid Par ailleurs, « d'après les principes qui se dégagent de la
uit de rechtspraak van het Hof, de Staat, wanneer het bestaan van een jurisprudence de la Cour, là où l'existence d'un lien familial avec un
familiale band met een kind vaststaat, zodanig op te treden dat die
band zich kan ontwikkelen en een juridische bescherming te verlenen enfant se trouve établie, l'Etat doit agir de manière à permettre à ce
die de integratie van het kind in zijn gezin mogelijk maakt » (EHRM, lien de se développer et accorder une protection juridique rendant
28 juni 2007, Wagner en J.M.W.L. t. Luxemburg, § 119). possible l'intégration de l'enfant dans sa famille » (CEDH, 28 juin
2007, Wagner et J.M.W.L. c. Luxembourg, § 119).
B.8. Zoals in B.4.3 naar voren is gebracht, verplichten zowel artikel B.8. Comme il a été relevé en B.4.3, tant l'article 22bis, alinéa 4,
22bis, vierde lid, van de Grondwet als artikel 3, lid 1, van het de la Constitution que l'article 3.1 de la Convention relative aux
Verdrag inzake de rechten van het kind de rechtscolleges om in de droits de l'enfant imposent aux juridictions de prendre en compte, de
eerste plaats het belang van het kind in aanmerking te nemen in de manière primordiale, l'intérêt de l'enfant dans les procédures le
procedures die op het kind betrekking hebben, hetgeen de procedures in concernant, ce qui englobe les procédures relatives à l'établissement
verband met het vaststellen van de afstamming omvat. de la filiation.
B.9. Hoewel het belang van het kind een primordiaal karakter heeft, B.9. Si l'intérêt de l'enfant revêt un caractère primordial, il n'a
heeft het daarom nog geen absoluut karakter. Bij de afweging van de pas pour autant un caractère absolu. Dans la mise en balance des
verschillende op het spel staande belangen, neemt het belang van het différents intérêts en jeu, l'intérêt de l'enfant occupe une place
kind een bijzondere plaats in door het feit dat het de zwakke partij particulière du fait qu'il représente la partie faible dans la
is in de familiale relatie. Die bijzondere plaats maakt het evenwel relation familiale. Cette place particulière ne permet pas pour autant
niet mogelijk om niet eveneens rekening te houden met de belangen van de ne pas prendre également en compte les intérêts des autres parties
de andere in het geding zijnde partijen. en présence.
B.10. Door te bepalen dat de rechtbank de erkenning kan weigeren als B.10. En disposant que le tribunal peut refuser la reconnaissance si
ze kennelijk strijdig is met de belangen van het kind, staat artikel elle est manifestement contraire à l'intérêt de l'enfant, l'article
329bis, § 2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek niettemin slechts 329bis, § 2, alinéa 3, du Code civil n'autorise néanmoins le juge qu'à
een marginale toetsing toe, door de rechter, van het belang van het opérer un contrôle marginal de l'intérêt de l'enfant, qui est
kind, die niet bestaanbaar is met de vereiste van artikel 22bis van de incompatible avec l'exigence de l'article 22bis de la Constitution,
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 3, lid 1, van het Verdrag combiné avec l'article 3.1 de la Convention relative aux droits de
inzake de rechten van het kind om, bij het afwegen van de op het spel l'enfant, d'accorder, dans la balance des intérêts en présence, une
staande belangen, een voorrangspositie toe te kennen aan het belang place prépondérante à l'intérêt de l'enfant.
van het kind. B.11. Rekening houdend met wat in B.9 is vermeld, dient de B.11. Compte tenu de ce qui est dit en B.9, la question préjudicielle
prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Door te bepalen dat de rechtbank de erkenning slechts kan weigeren als En disposant que le tribunal ne peut refuser la reconnaissance que si
ze « kennelijk strijdig is met de belangen van het kind », schendt elle est « manifestement contraire à l'intérêt de l'enfant »,
artikel 329bis, § 2, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, in die zin l'article 329bis, § 2, alinéa 3, du Code civil, interprété en ce sens
geïnterpreteerd dat het de rechtbank slechts een marginale toetsing qu'il n'autorise le tribunal qu'à opérer un contrôle marginal de
van het belang van het kind toestaat, artikel 22bis, vierde lid, van l'intérêt de l'enfant, viole l'article 22bis, alinéa 4, de la
de Grondwet. Constitution.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 2 juli 2015. la Cour constitutionnelle, le 2 juillet 2015.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^