Uittreksel uit arrest nr. 50/2015 van 30 april 2015 Rolnummer : 5872 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 4, 5, 6, 9 en 10 van de wet van 30 juli 2013 betreffende de verkoop van toegangsbewijzen tot evenementen, ingesteld do Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 50/2015 du 30 avril 2015 Numéro du rôle : 5872 En cause : le recours en annulation des articles 4, 5, 6, 9 et 10 de la loi du 30 juillet 2013 relative à la revente de titres d'accès à des événements, introduit par la soc La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 50/2015 van 30 april 2015 | Extrait de l'arrêt n° 50/2015 du 30 avril 2015 |
Rolnummer : 5872 | Numéro du rôle : 5872 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 4, 5, 6, 9 en | En cause : le recours en annulation des articles 4, 5, 6, 9 et 10 de |
10 van de wet van 30 juli 2013 betreffende de verkoop van | la loi du 30 juillet 2013 relative à la revente de titres d'accès à |
toegangsbewijzen tot evenementen, ingesteld door de vennootschap naar | |
Zwitsers recht « eBay International AG » en de vennootschap naar | des événements, introduit par la société de droit suisse « eBay |
Nederlands recht « 2dehands.nl BV ». | International SA » et la société de droit néerlandais « 2dehands.nl BV ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. |
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. | Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée |
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | du greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 6 maart 2014 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 6 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 7 maart | mars 2014 et parvenue au greffe le 7 mars 2014, un recours en |
2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 4, 5, 6, 9 | annulation des articles 4, 5, 6, 9 et 10 de la loi du 30 juillet 2013 |
en 10 van de wet van 30 juli 2013 betreffende de verkoop van | relative à la revente de titres d'accès à des événements (publiée au |
toegangsbewijzen tot evenementen (bekendgemaakt in het Belgisch | |
Staatsblad van 6 september 2013, tweede editie) door de vennootschap | Moniteur belge du 6 septembre 2013, deuxième édition) a été introduit |
naar Zwitsers recht « eBay International AG » en de vennootschap naar | par la société de droit suisse « eBay International SA » et la société |
Nederlands recht « 2dehands.nl BV », bijgestaan en vertegenwoordigd | de droit néerlandais « 2dehands.nl BV », assistées et représentées par |
door Mr. G. Glas en Mr. P. Van Dyck, advocaten bij de balie te Brussel. | Me G. Glas et Me P. Van Dyck, avocats au barreau de Bruxelles. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepalingen | Quant aux dispositions attaquées |
B.1.1. De wet van 30 juli 2013 betreffende de verkoop van | B.1.1. La loi du 30 juillet 2013 relative à la revente de titres |
toegangsbewijzen tot evenementen strekt ertoe de toegankelijkheid van | d'accès à des événements vise à garantir l'accessibilité à des |
culturele en sportieve evenementen te waarborgen. | événements culturels et sportifs. |
B.1.2. Om het vooropgestelde doel te bereiken, heeft de wetgever de | B.1.2. Pour atteindre le but envisagé, le législateur a restreint la |
doorverkoop van toegangsbewijzen aan banden gelegd. Onder doorverkoop | revente de titres d'accès. Par revente, il faut entendre « toute vente |
wordt verstaan « elke verkoop en elk aanbod tot verkoop van een | et toute offre en vente d'un titre d'accès qui n'émane pas du vendeur |
toegangsbewijs, die niet uitgaan van de oorspronkelijke verkoper » | |
(artikel 2, 4°). | initial » (article 2, 4°). |
Een toegangsbewijs in de zin van de wet is een « document, bericht of | Au sens de la loi, un titre d'accès est un « document, message ou |
code, ongeacht de vorm of drager ervan, dat het bewijs vormt van het | code, quels qu'en soient la forme et le support, attestant de |
verkrijgen bij de producent, de organisator, de eigenaar van de | l'obtention auprès du producteur, de l'organisateur, du propriétaire |
exploitatierechten of enige andere geaccrediteerde verkoper, van het | des droits d'exploitation ou de tout autre vendeur accrédité du droit |
recht om een cultureel, sportief of commercieel evenement of live | d'assister à une manifestation culturelle, sportive ou commerciale ou |
voorstelling bij te wonen » (artikel 2, 1°). | un spectacle vivant » (article 2, 1°). |
De oorspronkelijke verkoop is de « eerste opdemarktbrenging, tegen | La vente initiale constitue la « première mise sur le marché, contre |
betaling, van toegangsbewijzen door een van de in 1° bedoelde personen | paiement, de titres d'accès par l'une des personnes visées au 1° » |
» (artikel 2, 2°). | (article 2, 2°). |
De definitieve prijs is de door de consument totaal te betalen prijs, | Le prix définitif est le prix total à payer par le consommateur, dans |
waaronder is begrepen : de belasting over de toegevoegde waarde, alle | lequel sont compris la taxe sur la valeur ajoutée, toutes autres |
overige taksen en de kosten van alle diensten die door de consument | taxes, ainsi que le coût de tous les services à payer obligatoirement |
verplicht moeten worden bijbetaald (artikel 2, 6°). | en supplément par le consommateur (article 2, 6°). |
B.1.3. De bestreden artikelen bepalen : | B.1.3. Les articles attaqués disposent : |
« Art. 4.§ 1. De oorspronkelijke verkoper maakt bij het voorstellen |
« Art. 4.§ 1er. Le vendeur initial communique toujours le prix |
van de transactie steeds de definitieve prijs van het toegangsbewijs | définitif du titre d'accès, quelle que soit sa forme, lors de la |
bekend, ongeacht de vorm ervan. | proposition de transaction. |
De prijs wordt op het toegangsbewijs vermeld op een ondubbelzinnige | Le prix est mentionné sur le titre d'accès, d'une manière non |
manier en in een duidelijk leesbaar lettertype. | équivoque et dans un caractère clairement lisible. |
§ 2. Facultatieve of variabele prijstoeslagen en kosten worden op | § 2. Les suppléments de prix et frais facultatifs ou variables, sont |
duidelijke, transparante en ondubbelzinnige wijze meegedeeld en worden | communiqués d'une manière claire, transparente et non équivoque et |
door de koper bij het koopproces op een ' opt-in '-basis aanvaard. | sont acceptés par l'acheteur sur une base ' opt-in ' lors du processus |
§ 3. Specifieke zakelijke praktijken, zoals met name bevoorrechte | d'achat. § 3. Les pratiques commerciales spécifiques telles que, notamment, les |
toegangsbewijzen of nog, promotionele toegangsbewijzen, alsook de | titres d'accès privilégiés ou encore les titres d'accès promotionnels |
eventuele kosteloosheid ervan, moeten op een ondubbelzinnige wijze en | ainsi que leur éventuel caractère gracieux doivent être mentionnés sur |
in een duidelijk leesbaar lettertype op het toegangsbewijs worden | le titre d'accès d'une manière non équivoque et dans un caractère |
vermeld. | clairement lisible. |
Art. 5.§ 1. De regelmatige doorverkoop is verboden. |
Art. 5.§ 1er. La revente de manière habituelle est interdite. |
De voorstelling met het oog op regelmatige doorverkoop en de | Le fait d'exposer en vue de la revente de manière habituelle, et le |
verstrekking van middelen die worden aangewend voor een regelmatige | fait de fournir les moyens qui seront utilisés pour une revente de |
doorverkoop, zijn verboden. | manière habituelle, sont interdits. |
§ 2. De occasionele doorverkoop tegen een prijs die hoger is dan de | § 2. La revente de manière occasionnelle à un prix supérieur au prix |
prijs bepaald in artikel 4, § 1, is verboden. | tel que défini à l'article 4, § 1er, est interdite. |
De voorstelling met het oog op occasionele doorverkoop en de | Le fait d'exposer en vue de la revente de manière occasionnelle, et le |
verstrekking van middelen die worden aangewend voor een occasionele | fait de fournir les moyens qui seront utilisés pour une revente de |
doorverkoop, zijn eveneens verboden indien het gaat om een doorverkoop | manière occasionnelle, sont eux aussi interdits s'il s'agit d'une |
tegen een prijs die hoger is dan de prijs bepaald in artikel 4, § 1. | revente à un prix supérieur au prix tel que défini à l'article 4, § 1er. |
§ 3. De doorverkoop voor de start van de oorspronkelijke verkoop is verboden. | § 3. La revente avant le début de la vente initiale est interdite. |
De voorstelling met het oog op doorverkoop en de verstrekking van | Le fait d'exposer en vue de la revente et le fait de fournir les |
middelen die worden aangewend voor een doorverkoop, zijn eveneens | moyens qui seront utilisés pour une revente, sont eux aussi interdits |
verboden voor de start van de oorspronkelijke verkoop. | avant le début de la vente initiale. |
§ 4. De verkoop van een bevoorrecht toegangsbewijs, alsook van een | § 4. La vente d'un titre d'accès privilégié ainsi que d'un titre |
promotioneel toegangsbewijs, waarvoor er geen oorspronkelijke verkoop | d'accès promotionnel, qui n'ont pas fait l'objet d'une vente initiale, |
is geweest, is verboden. | est interdite. |
De voorstelling met het oog op doorverkoop en de verstrekking van | Le fait d'exposer en vue de la revente et le fait de fournir les |
middelen die worden aangewend voor een doorverkoop, zijn eveneens | moyens qui seront utilisés pour une revente, sont eux aussi interdits |
verboden voor de verkoop van een bevoorrecht toegangsbewijs, alsook | en vue de la vente d'un titre d'accès privilégié ainsi que d'un titre |
van een promotioneel toegangsbewijs, waarvoor er geen oorspronkelijke | d'accès promotionnel qui n'ont pas fait l'objet d'une vente initiale. |
verkoop is geweest. | |
Art. 6.Niettegenstaande enig strijdig beding en onverminderd de |
Art. 6.Nonobstant toute clause contraire et sans préjudice de |
toepassing van artikel 1116 van het Burgerlijk Wetboek wordt elk | l'application de l'article 1116 du Code civil, toute différence dans |
prijsverschil bij de betaling van een doorverkoop die het bedrag | le prix du paiement d'une revente excédant le montant tel que |
overschrijdt als bepaald in artikel 4, § 1, beschouwd als | déterminé à l'article 4, § 1er, est considéré comme un paiement indu |
onverschuldigde betaling en is de koper gerechtigd het teveel betaalde | et l'acheteur est habilité à réclamer le montant payé en trop auprès |
terug te vorderen van de betrokken doorverkoper, ongeacht of een | du revendeur concerné, indépendamment du fait qu'un revendeur |
eerdere doorverkoper reeds een overtreding van artikel 5, § 2, heeft begaan. | précédent ait déjà commis ou non une infraction à l'article 5, § 2. |
[...] | [...] |
Art. 9.De overtredingen van de artikelen 4 en 5 zijn onderworpen aan |
Art. 9.Les infractions aux articles 4 et 5 sont soumises aux |
sancties als bedoeld in artikel 124 van de wet van 6 april 2010 | sanctions visées à l'article 124 de la loi du 6 avril 2010 relative |
betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming. | aux pratiques du marché et à la protection du consommateur. |
Art. 10.De bepalingen van boek I van het Strafwetboek, met inbegrip |
Art. 10.Les dispositions du livre Ier du Code pénal, y compris le |
van hoofdstuk 7 en van artikel 85, zijn van toepassing op de inbreuken | chapitre 7 et l'article 85, sont applicables aux infractions visées |
bedoeld in deze wet ». | par la présente loi ». |
De wet is op 1 oktober 2013 in werking getreden (artikel 16). | La loi est entrée en vigueur le 1er octobre 2013 (article 16). |
De sanctie bedoeld in het inmiddels opgeheven artikel 124 van de wet | La sanction visée à l'article 124, entre-temps abrogé, de la loi du 6 |
van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en | avril 2010 relative aux pratiques du marché et à la protection du |
consumentenbescherming, is een strafrechtelijke geldboete van 250 tot 10.000 euro. | consommateur, est une amende pénale s'élevant de 250 à 10.000 euros. |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen. | B.2.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties requérantes. |
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la |
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of | Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale |
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van | qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne |
een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen | justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation |
wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou | pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme |
kunnen worden geraakt. | attaquée. |
B.2.3. De verzoekende partijen zijn beheerders van elektronische | B.2.3. Les parties requérantes sont les gestionnaires de plates-formes |
platformen die zich toeleggen op de Belgische markt. Zij beheren | électroniques qui s'adressent au marché belge. Elles gèrent |
respectievelijk de website eBay.be en 2dehands.be. | respectivement le site internet eBay.be et 2ememain.be. |
Aangezien de bestreden bepalingen de doorverkoop van toegangsbewijzen beperken, is het in elk geval aannemelijk dat zij een rechtstreekse en ongunstige weerslag kunnen hebben op de activiteiten van de verzoekende partijen. Die vaststelling volstaat opdat zij van het vereiste belang bij de vernietiging van de bestreden bepalingen doen blijken. B.2.4. In zoverre de Ministerraad ook het belang van de verzoekende partijen bij sommige middelen betwist, volstaat het erop te wijzen dat, wanneer de verzoekende partijen een belang hebben bij de vernietiging van de bestreden bepalingen, zij daarbovenop niet moeten doen blijken van een belang bij elk van de middelen. Weliswaar doet de Ministerraad gelden dat het recht van de Europese Unie, waaruit sommige middelen gedeeltelijk zijn afgeleid, niet van toepassing is op de eerste verzoekende partij, die een vennootschap | Etant donné que les dispositions attaquées restreignent la revente de titres d'accès, il peut en toute hypothèse se concevoir qu'elles sont susceptibles d'avoir une incidence directe et défavorable sur les activités des parties requérantes. Ce constat suffit pour que les parties requérantes justifient de l'intérêt requis pour demander l'annulation des dispositions attaquées. B.2.4. Dans la mesure où le Conseil des ministres conteste également l'intérêt des parties requérantes à certains moyens, il suffit d'observer que lorsque les parties requérantes ont intérêt à l'annulation des dispositions attaquées, elles ne doivent pas, en outre, justifier d'un intérêt à chacun des moyens. Certes, le Conseil des ministres fait valoir que le droit de l'Union européenne, dont sont pris partiellement certains moyens, ne s'applique pas à la première partie requérante, qui est une société de |
naar Zwitsers recht is, maar aangezien de tweede verzoekende partij, | droit suisse, mais l'inapplicabilité précitée n'enlève rien à la |
die een vennootschap naar Nederlands recht is, zich wel op dat recht | recevabilité des moyens, étant donné que la seconde partie requérante, |
kan beroepen, doet de voormelde niet-toepasselijkheid geen afbreuk aan | qui est une société de droit néerlandais, peut, pour sa part, se |
de ontvankelijkheid van de middelen. | prévaloir du droit européen. |
B.3.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de | B.3.1. Les parties requérantes poursuivent l'annulation des articles |
artikelen 4, 5, 6, 9 en 10 van de bestreden wet. | 4, 5, 6, 9 et 10 de la loi attaquée. |
B.3.2. De Ministerraad leidt uit de inhoud van het verzoekschrift af | B.3.2. Le Conseil des ministres déduit du contenu de la requête que la |
dat de werkelijke omvang van het beroep tot vernietiging beperkter is. | portée réelle du recours en annulation est plus limitée. |
B.3.3. Het Hof bepaalt de omvang van het beroep aan de hand van de | B.3.3. La Cour définit la portée du recours à la lumière du contenu de |
inhoud van het verzoekschrift. Het beperkt zijn onderzoek tot de | la requête. Elle limite son examen aux dispositions contre lesquelles |
bepalingen waartegen middelen worden aangevoerd. Wanneer uit het | des moyens sont allégués. S'il ressort de l'examen plus approfondi des |
nadere onderzoek van de middelen zou blijken dat enkel bepaalde | moyens que seules certaines parties de ces dispositions sont |
onderdelen van die bepalingen worden bekritiseerd, wordt het onderzoek | critiquées, l'examen se limite le cas échéant à ces parties. |
in voorkomend geval tot die onderdelen beperkt. | |
Ten aanzien van het eerste middel | Quant au premier moyen |
B.4. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.4. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10, 11 et |
10, 11 en 19 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 14 van | 19 de la Constitution, combinés avec l'article 14 de la directive |
de richtlijn 2000/31/EG van 8 juni 2000 inzake elektronische handel, | 2000/31/CE du 8 juin 2000 sur le commerce électronique, en ce que les |
doordat de bestreden bepalingen ertoe zouden kunnen leiden dat de | dispositions attaquées pourraient conduire à engager la responsabilité |
verzoekende partijen aansprakelijk worden gesteld indien zij geen | des parties requérantes si elles n'exerçaient pas de contrôle sur |
toezicht uitoefenen op het gebruik van hun platformen. Een dergelijke | l'utilisation de leurs plates-formes. Cette obligation de contrôle |
actieve toezichtverplichting is volgens de verzoekende partijen in | actif serait contraire, selon les parties requérantes, à la directive |
strijd met de voormelde richtlijn. | précitée. |
B.5. Artikel 14 van de richtlijn inzake elektronische handel bepaalt : | B.5. L'article 14 de la directive sur le commerce électronique dispose : |
« 1. De lidstaten zorgen ervoor dat, wanneer een dienst van de | « 1. Les Etats membres veillent à ce que, en cas de fourniture d'un |
informatiemaatschappij bestaat in de opslag van de door een afnemer | service de la société de l'information consistant à stocker des |
van de dienst verstrekte informatie, de dienstverlener niet | informations fournies par un destinataire du service, le prestataire |
aansprakelijk is voor de op verzoek van de afnemer van de dienst | ne soit pas responsable des informations stockées à la demande d'un |
opgeslagen informatie, op voorwaarde dat : | destinataire du service à condition que : |
a) de dienstverlener niet daadwerkelijk kennis heeft van de onwettige | a) le prestataire n'ait pas effectivement connaissance de l'activité |
activiteit of informatie en, wanneer het een | ou de l'information illicites et, en ce qui concerne une demande en |
schadevergoedingsvordering betreft, geen kennis heeft van feiten of | dommages et intérêts, n'ait pas connaissance de faits ou de |
omstandigheden waaruit het onwettige karakter van de activiteiten of | circonstances selon lesquels l'activité ou l'information illicite est |
informatie duidelijk blijkt, of | apparente ou |
b) de dienstverlener, zodra hij van het bovenbedoelde daadwerkelijk | b) le prestataire, dès le moment où il a de telles connaissances, |
kennis heeft of besef krijgt, prompt handelt om de informatie te | agisse promptement pour retirer les informations ou rendre l'accès à |
verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken. | celles-ci impossible. |
2. Lid 1 is niet van toepassing wanneer de afnemer van de dienst op | 2. Le paragraphe 1 ne s'applique pas lorsque le destinataire du |
gezag of onder toezicht van de dienstverlener handelt. | service agit sous l'autorité ou le contrôle du prestataire. |
3. Dit artikel doet geen afbreuk aan de mogelijkheid voor een | 3. Le présent article n'affecte pas la possibilité, pour une |
rechtbank of een administratieve autoriteit om in overeenstemming met | juridiction ou une autorité administrative, conformément aux systèmes |
het rechtsstelsel van de lidstaat te eisen dat de dienstverlener een | juridiques des Etats membres, d'exiger du prestataire qu'il mette un |
inbreuk beëindigt of voorkomt. Het doet evenmin afbreuk aan de | terme à une violation ou qu'il prévienne une violation et n'affecte |
mogelijkheid voor lidstaten om procedures vast te stellen om | pas non plus la possibilité, pour les Etats membres, d'instaurer des |
informatie te verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken ». | procédures régissant le retrait de ces informations ou les actions |
pour en rendre l'accès impossible ». | |
B.6.1. Het bestreden artikel 5 verbiedt niet enkel de voorstelling met | B.6.1. L'article 5 attaqué interdit non seulement d'exposer des titres |
het oog op doorverkoop, maar ook de verstrekking van middelen, met | d'accès en vue de la revente mais également de fournir les moyens, |
name elektronische platformen, die worden aangewend met het oog op | notamment des plates-formes électroniques, qui sont utilisés pour une |
doorverkoop. | revente. |
Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling blijkt evenwel dat | Il ressort toutefois des travaux préparatoires de cette disposition |
de beheerders van elektronische platformen slechts voor een inbreuk op | que les gestionnaires de plates-formes électroniques ne peuvent voir |
de wet aansprakelijk zijn indien zij daadwerkelijk kennis hebben van | leur responsabilité engagée pour une infraction à la loi que s'ils ont |
de onwettige activiteit en dus « expliciet hiervan op de hoogte zijn » | une connaissance effective de l'activité illégale et qu'ils « en sont |
(Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 4). | [donc] explicitement informés » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 4). |
Zonder dat het nodig is te onderzoeken of de verzoekende partijen een | Sans qu'il soit nécessaire d'examiner si les parties requérantes |
dienst verstrekken in de zin van artikel 14 van de richtlijn inzake | fournissent un service au sens de l'article 14 de la directive sur le |
elektronische handel, hetgeen de Ministerraad betwist, vloeit uit de | commerce électronique, ce que conteste le Conseil des ministres, il |
voormelde verduidelijking voort dat de bestreden bepaling op een | découle de ceci que la disposition attaquée doit être interprétée |
richtlijnconforme wijze dient te worden geïnterpreteerd en dat zij | d'une manière conforme à la directive et qu'elle n'a dès lors pas la |
derhalve niet de draagwijdte heeft die de verzoekende partijen eraan | |
toeschrijven. Het bestreden artikel 5 verplicht de beheerders van | portée que lui prêtent les parties requérantes. L'article 5 attaqué |
elektronische platformen ertoe, zodra zij kennis hebben van onwettige | oblige les gestionnaires de plates-formes électroniques, dès qu'ils |
doorverkoopaanbiedingen, prompt te handelen om die aanbiedingen te | ont connaissance d'offres illégales de revente, à agir promptement |
pour supprimer ces offres ou en empêcher l'accès. | |
verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken. | B.6.2. Dans la mesure où les parties requérantes allèguent la |
B.6.2. In zoverre de verzoekende partijen de schending van artikel 19 | violation de l'article 19 de la Constitution, il ne peut être déduit |
van de Grondwet aanvoeren, kan uit de uiteenzetting van het middel | de l'exposé du moyen de quelle manière les dispositions attaquées |
niet worden afgeleid op welke wijze de bestreden bepalingen de | |
vrijheid van meningsuiting zouden schenden. | violeraient la liberté d'expression. |
B.6.3. Het eerste middel is niet gegrond. | B.6.3. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het tweede middel | Quant au deuxième moyen |
B.7. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | |
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel II.3 van | B.7. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 |
de la Constitution, combinés avec l'article II.3 du Code de droit | |
het Wetboek van economisch recht en met artikel 56 van het Verdrag | économique et avec l'article 56 du Traité sur le fonctionnement de |
betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), doordat de | l'Union européenne (ci-après : TFUE), en ce que les dispositions |
bestreden bepalingen voor doorverkopers en beheerders van | attaquées constitueraient un obstacle pour les revendeurs et les |
elektronische platformen een obstakel zouden vormen voor het | gestionnaires de plates-formes électroniques pour exercer leurs |
uitoefenen van hun activiteiten in België en aldus de voormelde marktdeelnemers die zich toeleggen op de Belgische markt zouden discrimineren ten opzichte van de marktdeelnemers die niet in België actief zijn. B.8.1. Artikel II.3 van het Wetboek van economisch recht bepaalt : « Iedereen is vrij om enige economische activiteit naar keuze uit te oefenen ». B.8.2. Het Hof is niet bevoegd om wettelijke bepalingen te toetsen aan andere wettelijke bepalingen die geen bevoegdheidverdelende regels zijn. B.8.3. De wet van 28 februari 2013 die het voormelde artikel II.3 van het Wetboek van economisch recht heeft ingevoerd, heeft het zogenaamde decreet d'Allarde van 2-17 maart 1791 opgeheven. Dat decreet, dat de vrijheid van handel en nijverheid waarborgde, heeft het Hof meermaals | activités en Belgique et discrimineraient ainsi les opérateurs économiques précités qui s'adressent au marché belge par rapport aux opérateurs économiques qui ne sont pas actifs en Belgique. B.8.1. L'article II.3 du Code de droit économique dispose : « Chacun est libre d'exercer l'activité économique de son choix ». B.8.2. La Cour n'est pas compétente pour contrôler des dispositions législatives au regard d'autres dispositions législatives qui ne sont pas des règles répartitrices de compétence. B.8.3. La loi du 28 février 2013, qui a introduit l'article II.3, précité, du Code de droit économique, a abrogé le décret dit d'Allarde des 2-17 mars 1791. Ce décret, qui garantissait la liberté de commerce et d'industrie, a servi régulièrement de norme de référence à la Cour |
in zijn toetsing aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet betrokken. | dans son contrôle du respect des articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.8.4. De vrijheid van ondernemen, bedoeld in artikel II.3 van het | B.8.4. La liberté d'entreprendre, visée par l'article II.3 du Code de |
Wetboek van economisch recht, moet worden uitgeoefend « met | droit économique, doit s'exercer « dans le respect des traités |
inachtneming van de in België van kracht zijnde internationale | |
verdragen, van het algemeen normatief kader van de economische unie en | internationaux en vigueur en Belgique, du cadre normatif général de |
de monetaire eenheid zoals vastgesteld door of krachtens de | l'union économique et de l'unité monétaire tel qu'établi par ou en |
internationale verdragen en de wet » (artikel II.4 van hetzelfde | vertu des traités internationaux et de la loi » (article II.4 du même |
Wetboek). | Code). |
De vrijheid van ondernemen dient derhalve in samenhang te worden | La liberté d'entreprendre doit par conséquent être lue en combinaison |
gelezen met de toepasselijke bepalingen van het Europese Unierecht, | avec les dispositions de droit de l'Union européenne applicables, |
alsook met artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 | ainsi qu'avec l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, waaraan het Hof, als | 8 août 1980 de réformes institutionnelles, au regard duquel la Cour |
bevoegdheidverdelende regel, rechtstreeks vermag te toetsen. | peut effectuer directement un contrôle, s'agissant d'une règle |
Ten slotte wordt de vrijheid van ondernemen eveneens gewaarborgd door | répartitrice de compétence. Enfin, la liberté d'entreprendre est également garantie par l'article |
artikel 16 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. | 16 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. |
B.8.5. Het Hof is derhalve bevoegd om de bestreden bepalingen te | B.8.5. Par conséquent, la Cour est compétente pour contrôler les |
toetsen aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang | dispositions attaquées au regard des articles 10 et 11 de la |
gelezen met de vrijheid van ondernemen. | Constitution, combinés avec la liberté d'entreprendre. |
B.9. Bij het bepalen van zijn beleid in sociaaleconomische | B.9. Le législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu pour |
aangelegenheden beschikt de wetgever over een ruime | déterminer sa politique dans les matières socio-économiques. |
beoordelingsbevoegdheid. Bij het beperken van de vrijheid van | Toutefois, s'il entend restreindre la liberté d'entreprendre, le |
ondernemen dient de wetgever evenwel rekening te houden met de | législateur doit tenir compte des dispositions applicables du droit de |
toepasselijke bepalingen van het Unierecht. | l'Union européenne. |
Artikel 56 van het VWEU bepaalt : | L'article 56 du TFUE dispose : |
« In het kader van de volgende bepalingen zijn de beperkingen op het | « Dans le cadre des dispositions ci-après, les restrictions à la libre |
vrij verrichten van diensten binnen de Unie verboden ten aanzien van | prestation des services à l'intérieur de l'Union sont interdites à |
de onderdanen der lidstaten die in een andere lidstaat zijn gevestigd | l'égard des ressortissants des Etats membres établis dans un Etat |
dan dat, waarin degene is gevestigd te wiens behoeve de dienst wordt | membre autre que celui du destinataire de la prestation. |
verricht. Het Europees Parlement en de Raad kunnen, volgens de gewone | Le Parlement européen et le Conseil, statuant conformément à la |
wetgevingsprocedure, de bepalingen van dit hoofdstuk van toepassing | procédure législative ordinaire, peuvent étendre le bénéfice des |
verklaren ten gunste van de onderdanen van een derde staat die | dispositions du présent chapitre aux prestataires de services |
diensten verrichten en binnen de Unie zijn gevestigd ». | ressortissants d'un Etat tiers et établis à l'intérieur de l'Union ». |
B.10. Volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie van de | B.10. Selon une jurisprudence constante de la Cour de justice de |
Europese Unie verlangt artikel 56 van het VWEU niet alleen de | l'Union européenne, l'article 56 du TFUE exige non seulement |
afschaffing van elke discriminatie van de in een andere lidstaat | l'élimination de toute discrimination à l'encontre du prestataire de |
gevestigde dienstverrichter op grond van diens nationaliteit of de | services en raison de sa nationalité ou de la circonstance qu'il est |
omstandigheid dat hij in een andere lidstaat is gevestigd dan die van | établi dans un Etat membre autre que celui où la prestation doit être |
de dienstverrichting, maar tevens de opheffing van elke beperking - | exécutée, mais également la suppression de toute restriction, même si |
ook indien deze zonder onderscheid geldt voor binnenlandse | elle s'applique indistinctement aux prestataires nationaux et à ceux |
dienstverrichters en dienstverrichters uit andere lidstaten - die de | des autres Etats membres, lorsqu'elle est de nature à prohiber, à |
werkzaamheden van de dienstverrichter die in een andere lidstaat is | gêner ou à rendre moins attrayantes les activités du prestataire |
gevestigd en aldaar rechtmatig soortgelijke diensten verricht, | établi dans un autre Etat membre, où il fournit légalement des |
verbiedt, belemmert of minder aantrekkelijk maakt (HvJ, 19 december | services analogues (CJUE, 19 décembre 2012, C-577/10, Commission c. |
2012, C-577/10, Commissie t. België, punt 38). | Belgique, point 38). |
B.11. De beperkingen op de doorverkoop van toegangsbewijzen en op de | B.11. Les restrictions apportées à la revente de titres d'accès et au |
verstrekking van middelen om die doorverkoop mogelijk te maken, | fait de fournir des moyens permettant cette revente, instaurées par |
ingevoerd door de bestreden bepalingen, gelden zonder onderscheid naar | les dispositions attaquées, s'appliquent sans distinction de |
nationaliteit. Zij vormen dus geen rechtstreekse belemmering voor het | nationalité. Elles ne constituent dès lors pas une entrave directe à |
aanbieden van diensten op de Belgische markt. | l'offre de services sur le marché belge. |
De bestreden bepalingen onderwerpen evenwel de doorverkoop van toegangsbewijzen tot bepaalde evenementen en de verstrekking van middelen om die doorverkoop mogelijk te maken aan strikte voorwaarden, die het voor in een andere lidstaat gevestigde dienstverrichters moeilijker maken om op het Belgische grondgebied diensten te verrichten. Zij vormen bijgevolg een belemmering van het vrij verrichten van diensten. Aan die vaststelling wordt geen afbreuk gedaan door het betoog van de Ministerraad dat de gevolgen van die regeling in feite verwaarloosbaar zijn doordat zij slechts één specifiek product betreft waarvan zij de doorverkoop slechts in bepaalde mate aan banden legt. Dienaangaande behoeft enkel eraan te worden herinnerd dat het Unierecht zelfs een geringe of minder belangrijke beperking van een fundamentele vrijheid | En revanche, les dispositions attaquées soumettent la revente de titres d'accès à certains événements et la fourniture de moyens permettant cette revente à des conditions strictes qui rendent plus difficile pour des prestataires de services établis dans un autre Etat membre l'offre de services sur le territoire belge. Par conséquent, elles constituent un obstacle à la libre prestation des services. L'argument du Conseil des ministres selon lequel les effets de ces règles sont en réalité négligeables en ce qu'ils ne concerneraient qu'un seul produit spécifique dont la revente est seulement encadrée dans une mesure déterminée n'enlève rien à ce constat. A cet égard, il suffit de rappeler qu'en principe le droit de l'Union interdit même une restriction minime ou de peu d'importance à une liberté |
in beginsel verbiedt (HvJ, 3 december 2014, C-315/13, De Clercq e.a., | fondamentale (CJUE, 3 décembre 2014, C-315/13, De Clercq e.a., point |
punt 61). | 61). |
B.12.1. Indien er sprake is van een beperking van het vrij verrichten | B.12.1. S'agissant d'une restriction à la libre prestation des |
van diensten, dient het Hof allereerst te onderzoeken of die kan | services, la Cour doit d'abord examiner si elle peut être justifiée |
worden gerechtvaardigd op grond van dwingende redenen van algemeen | par des motifs impérieux d'intérêt général. |
belang. B.12.2. Volgens de indieners van het wetsvoorstel dat tot de bestreden | B.12.2. Selon les auteurs de la proposition de loi ayant donné lieu à |
wet heeft geleid, moeten culturele en sportieve evenementen « voor het | la loi attaquée, les événements culturels et sportifs « doivent être |
grootst mogelijk aantal consumenten toegankelijk zijn. Het grote | accessibles au plus grand nombre possible de consommateurs. Le grand |
publiek moet toegang krijgen tot deze evenementen aan marktconforme | public doit avoir accès à ces événements à des conditions conformes au |
voorwaarden. Anders gezegd, zij moeten de kans krijgen om aan normale | marché. Autrement dit, ils doivent avoir la possibilité d'utiliser ces |
prijzen van deze diensten gebruik te maken » (Parl. St., Kamer, | services à des prix normaux » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC |
2010-2011, DOC 53-0656/001, p. 3). | 53-0656/001, p. 3). |
Het wetsvoorstel « is een gevolg van de kunstmatige ticketschaarste, | La proposition de loi « est une réponse à la pénurie artificielle de |
die voor bepaalde evenementen wordt geschapen » (Parl. St., Kamer, | tickets créée pour certains événements » (Doc. parl., Chambre, |
2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 6). De indieners van het voorstel | 2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 6). Les auteurs de la proposition ont |
schetsen de wijze waarop die schaarste tot stand komt : | esquissé la manière dont cette pénurie apparaît : |
« De secundaire verkoop van toegangsbewijzen tegen uitzonderlijk hoge | « La vente secondaire de titres d'accès à des prix exceptionnellement |
prijzen, en in het bijzonder de secundaire handel via het internet, | élevés, et en particulier le commerce secondaire via l'internet créent |
zorgen ervoor dat een nieuwe vorm van schaarste ontstaat. Dergelijke | une nouvelle forme de rareté. De tels commerçants secondaires achètent |
secundaire handelaars kopen via stromannen massaal toegangsbewijzen op | massivement via des hommes de paille des titres d'accès auprès des |
bij de officiële verkopers en verkopen deze vrijwel onmiddellijk (en | vendeurs officiels et les revendent presque immédiatement (et dans |
in sommige gevallen reeds voor het ogenblik waarop zij de | |
toegangsbewijzen zelf verwerven) via een secundair circuit aan een | certains cas déjà avant le moment où ils ont eux-mêmes acquis le titre |
prijs die vaak 6 tot 7 maal de prijs uitmaakt van de oorspronkelijke | d'accès) via un circuit secondaire à un prix qui atteint souvent 6 à 7 |
prijs » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0656/001, p. 3). | fois le prix initial » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0656/001, p. 3). |
De bestreden bepalingen vloeien derhalve voort uit de vaststelling dat | Les dispositions attaquées découlent dès lors du constat selon lequel |
de secundaire markt voor concerttickets gemanipuleerd wordt en | le marché secondaire pour la revente de billets de concert est |
bijgevolg niet werkt : | manipulé et, par conséquent, ne fonctionne pas : |
« Zo bijvoorbeeld worden op sommige websites tickets aangeboden voor | « C'est ainsi que certains sites internet proposent des tickets pour |
de voetbalwedstrijd tussen België en Servië tegen een prijs van 1 000 | le match de football opposant la Belgique à la Serbie au prix de 1.000 |
euro. Dit is onacceptabel : van belang is de toegankelijkheid | euros. C'est inadmissible : ce qui importe, c'est de garantir |
garanderen, niet de speculatie » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC | l'accessibilité, non la spéculation » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, |
53-0656/005, pp. 3-4). B.12.3. De bestreden bepalingen strekken in essentie ertoe de uitwassen van de vrije marktwerking op de zogenaamde secundaire markt tegen te gaan. Die secundaire markt ontstaat wanneer de prijs die de oorspronkelijke verkoper voor het toegangsbewijs aanrekent beduidend lager ligt dan de prijs die door de vrije marktwerking, met andere woorden door het zuivere spel van vraag en aanbod, wordt bepaald. Hoe groter het verschil is tussen beide prijzen, hoe meer aantrekkingskracht de secundaire markt zal uitoefenen en hoe groter de winst zal zijn die de doorverkoper van het toegangsbewijs zal kunnen opstrijken. De vrije marktwerking levert in de regel geen probleem op wanneer de oorspronkelijke verkoper de vraag verkeerd heeft ingeschat. Dat is echter doorgaans niet het geval voor de culturele en sportieve evenementen die in de bestreden bepalingen zijn bedoeld. In de meeste gevallen heeft de verkoper van het toegangsbewijs vrijwillig een lagere prijs bepaald dan de geschatte marktprijs, met als doel de aankoop ervan voor een zo ruim mogelijk aantal consumenten toegankelijk te maken. In dergelijke omstandigheden, wanneer de oorspronkelijke verkoper door de democratisering van de verkoopprijs van toegangsbewijzen zelf de vrije marktwerking corrigeert, behoort het tot de opdracht van de overheid om ervoor te zorgen dat de ethische bekommernis van de oorspronkelijke verkoper niet door een zuiver economische afweging terzijde wordt geschoven op de zogenaamde secundaire markt. | DOC 53-0656/005, pp. 3-4). B.12.3. Les dispositions attaquées tendent dès lors essentiellement à lutter contre les excès du libre jeu des forces du marché sur les marchés dits secondaires. Un marché secondaire apparaît lorsque le prix qui est facturé par le vendeur initial pour le titre d'accès est nettement inférieur au prix qui sera fixé par le libre fonctionnement du marché, en d'autres termes par le pur jeu de l'offre et de la demande. Plus la différence est grande entre les deux prix, plus le marché secondaire exercera un pouvoir d'attraction et plus importants seront les bénéfices encaissés par le revendeur du titre d'accès. Le libre fonctionnement du marché ne pose en général aucun problème lorsque le vendeur initial a évalué la demande de manière incorrecte. Ce n'est toutefois le plus souvent pas le cas pour les événements culturels et sportifs visés par les dispositions attaquées. Dans la majeure partie des cas, le vendeur du titre d'accès a volontairement maintenu un prix inférieur à celui qui sera estimé par le marché en vue de rendre l'achat accessible au plus grand nombre de consommateurs possible. Dans de telles circonstances, lorsque le vendeur initial corrige lui-même le libre fonctionnement du marché en démocratisant le prix de vente des titres d'accès, il appartient à l'autorité publique de veiller à ce que la préoccupation éthique du vendeur initial ne soit pas écartée par une considération purement économique sur le marché dit secondaire. |
B.12.4. Uit de rechtspraak van het Hof van Justitie blijkt dat de | B.12.4. Il ressort de la jurisprudence de la Cour de justice que la |
bescherming van de consumenten een dwingende reden van algemeen belang | protection des consommateurs est un motif impérieux d'intérêt général, |
is, die een beperking van het vrij verrichten van diensten kan | susceptible de justifier une restriction à la libre prestation des |
verantwoorden (zie o.a. HvJ, 12 september 2013, C-475/11, | services (voy. notamment CJUE, 12 septembre 2013, C-475/11, |
Konstantinides, punt 51). | Konstantinides, point 51). |
In dit opzicht bepaalt artikel 169, lid 1, van het VWEU ook dat de | A cet égard, l'article 169, paragraphe 1, du TFUE dispose également |
Unie de belangen van de consumenten bevordert en een hoog niveau van | que l'Union promeut les intérêts des consommateurs et assure un niveau |
consumentenbescherming waarborgt. Evenzo bepaalt artikel 38 van het | élevé de protection des consommateurs. De même, l'article 38 de la |
Handvest dat in het beleid van de Unie zorg wordt gedragen voor een | Charte prévoit qu'un niveau élevé de protection des consommateurs est |
hoog niveau van consumentenbescherming. | assuré dans les politiques de l'Union. |
B.12.5. De bestreden bepalingen streven derhalve een dwingende | B.12.5. Les dispositions attaquées poursuivent dès lors un objectif |
doelstelling van algemeen belang na. | impérieux d'intérêt général. |
B.13.1. Wanneer vaststaat dat een dwingende reden van algemeen belang | B.13.1. Lorsqu'il est établi qu'un motif impérieux d'intérêt général |
de beperking van het vrij verkeer van diensten kan verantwoorden, | peut justifier la restriction à la libre circulation des services, la |
dient het Hof vervolgens na te gaan of de bestreden bepalingen geschikt zijn om de verwezenlijking van dat doel te waarborgen en of zij niet verder gaan dan noodzakelijk is om het gestelde doel te bereiken. B.13.2. Wat de pertinentie van de maatregel betreft, verwijzen de verzoekende partijen naar wetenschappelijke studies waaruit zou blijken dat de bestreden bepalingen de nagestreefde doelstelling van een ruimere toegankelijkheid van culturele en sportieve evenementen niet zouden kunnen bereiken. De verzoekende partijen maken evenwel niet aannemelijk dat die studies betrouwbaarder zijn dan het wetenschappelijk onderzoek waarop de wetgever heeft gesteund en dat tot de tegenovergestelde conclusie leidt. De bestreden bepalingen zijn bijgevolg geschikt om het gestelde doel te bereiken. | Cour doit encore vérifier si les dispositions attaquées sont adéquates pour garantir la réalisation de cet objectif et si elles n'outrepassent pas la mesure du nécessaire pour atteindre le but fixé. B.13.2. Quant à la pertinence de la mesure, les parties requérantes font référence à des études scientifiques dont il ressortirait que les dispositions attaquées ne pourraient pas atteindre l'objectif poursuivi consistant à garantir une accessibilité plus étendue à des événements culturels et sportifs. Cependant, les parties requérantes ne démontrent pas que ces études sont plus fiables que l'étude scientifique sur laquelle le législateur s'est fondé et qui aboutit aux conclusions inverses. Par conséquent, les dispositions attaquées sont adéquates pour atteindre le but poursuivi. |
B.13.3. Wat de evenredigheid van de maatregel betreft, moet worden | B.13.3. Quant à la proportionnalité de la mesure, il convient de |
vastgesteld dat de bestreden bepalingen weliswaar in een principieel | constater que les dispositions attaquées interdisent en principe de |
verbod voorzien om toegangsbewijzen door te verkopen, maar tegelijk | revendre des titres d'accès tout en prévoyant simultanément une |
een uitzondering op dat verbod bepalen. | exception à cette interdiction. |
Artikel 5 van de bestreden wet maakt een onderscheid tussen de | L'article 5 de la loi attaquée distingue la revente de manière |
regelmatige doorverkoop, die zonder meer verboden is, en de | habituelle, qui est purement et simplement interdite, de la revente |
occasionele doorverkoop, die slechts verboden is in zoverre het | occasionnelle, qui n'est interdite que dans la mesure où le titre |
toegangsbewijs wordt aangeboden tegen een prijs die hoger is dan de | d'accès est proposé à un prix supérieur au prix initial. En effet, le |
oorspronkelijke prijs. De wetgever heeft immers rekening willen houden | législateur a voulu tenir compte « du consommateur qui ne peut |
met « de consument die wegens onvoorziene omstandigheden een | assister à un événement en raison de circonstances imprévues, car il |
gebeurtenis niet kan bijwonen, want hij mag zijn ticket doorverkopen » | peut revendre son ticket » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC |
(Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 6). | 53-0656/005, p. 6). |
De verzoekende partijen mogen tevens de middelen verstrekken om de | Les parties requérantes sont en outre autorisées à fournir les moyens |
voormelde occasionele doorverkoop mogelijk te maken. | permettant la revente occasionnelle précitée. |
B.13.4. De verzoekende partijen voeren aan dat er even doeltreffende | B.13.4. Les parties requérantes font valoir qu'il existe des mesures |
en minder ingrijpende maatregelen bestaan, zoals (1) het spreiden van | tout aussi efficaces et moins intrusives, comme (1) l'allongement de |
de vrijgave van toegangsbewijzen over een langere tijdspanne, (2) het | la période pendant laquelle les titres d'accès sont disponibles, (2) |
beperken van het aantal toegangsbewijzen dat een persoon kan kopen, | la restriction du nombre de titres d'accès qu'une personne peut |
(3) het beperken van het aantal toegangsbewijzen dat gereserveerd of geblokkeerd kan worden (bijvoorbeeld voor bedrijfsklanten), (4) het opleggen van de verplichting aan organisatoren van evenementen om toegangsbewijzen terug te nemen of de prijs ervan terug te betalen en (5) het verbeteren van het toezicht op officiële verkooppunten. Niet alleen wordt het merendeel van die maatregelen reeds toegepast door de oorspronkelijke verkopers, die immers de bekommernis van de wetgever met betrekking tot de toegankelijkheid van de betrokken evenementen delen; bovendien kan niet met zekerheid worden vastgesteld dat het opleggen van de alternatieve maatregelen, aangedragen door de verzoekende partijen, het vrij verkeer van diensten op minder ingrijpende wijze zou beperken. Daarentegen lijkt wel vast te staan dat die maatregelen de doeltreffendheid ontberen die eigen is aan het bestreden verbod. B.13.5. Ten slotte was de wetgever zich ervan bewust dat de bestreden bepalingen in een bijzonder beweeglijke context ingrijpen. Hij heeft daarom de Koning opgedragen een geregeld overleg te organiseren « | acheter, (3) la limitation du nombre de titres d'accès qui peuvent être réservés ou bloqués (par exemple par des entreprises clientes), (4) l'obligation imposée à des organisateurs d'événements de reprendre les titres d'accès ou d'en rembourser le prix et (5) l'amélioration du contrôle sur les points de vente officiels. Non seulement la majorité de ces mesures est déjà appliquée par les vendeurs initiaux qui partagent ainsi le souci du législateur relatif à l'accessibilité des événements concernés, mais en outre, il n'est pas possible d'établir avec certitude que les autres mesures proposées par les parties requérantes restreindraient la libre circulation des services d'une manière moins intrusive. En revanche, il semble être établi que ces mesures sont dénuées de l'efficacité inhérente à l'interdiction attaquée. B.13.5. Enfin, le législateur était conscient que les dispositions attaquées interviendraient dans un contexte particulièrement changeant. C'est la raison pour laquelle il a confié au Roi le soin d'organiser une concertation régulière « entre les parties concernées, |
tussen de betrokken partijen, te weten de producenten en organisatoren | à savoir les producteurs et organisateurs de spectacles, les |
van voorstellingen, de distributeurs, de zalen, de | distributeurs, les salles de spectacles, les plateformes d'échange et |
uitwisselingplatformen en de vertegenwoordigers van de consumenten, | les représentants des consommateurs, afin d'effectuer une évaluation |
met het oog op een voortdurende evaluatie van de wet, alsook de | continue de la loi ainsi que la mise en place de bonnes pratiques » |
invoering van best practices » (artikel 7, § 1). | (article 7, § 1er). |
Om de twee jaar legt de Koning aan de Kamer van | Tous les deux ans, le Roi remet à la Chambre des représentants un |
volksvertegenwoordigers een evaluatieverslag over (artikel 7, § 2). | rapport d'évaluation (article 7, § 2). A la suite du débat portant sur |
Naar aanleiding van de bespreking van dat verslag in de Kamer, neemt | ce rapport à la Chambre, le Roi adopte, le cas échéant, des mesures |
de Koning, in voorkomend geval, passende maatregelen (artikel 8). | appropriées (article 8). |
De indieners van het wetsvoorstel spraken zelfs de hoop uit dat de | Les auteurs de la proposition de loi ont même formulé l'espoir que les |
bestreden bepalingen op termijn overbodig zouden worden en dat de | dispositions attaquées deviennent, à terme, superflues et que |
voormelde evaluatie tot gevolg zou kunnen hebben « de wet aan te | l'évaluation précitée puisse avoir pour effet d'« adapter [la loi] ou |
passen dan wel op te heffen als daartoe aanleiding zou bestaan » | [de] l'abroger s'il y a lieu » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC |
(Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-0656/005, p. 4). | 53-0656/005, p. 4). |
B.13.6. Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat de bestreden | B.13.6. Il découle de ce qui précède que les dispositions attaquées ne |
bepalingen niet verder gaan dan noodzakelijk is om het gestelde doel | vont pas au-delà de ce qui est nécessaire pour atteindre le but |
te bereiken. | poursuivi. |
B.14. Het tweede middel is niet gegrond. | B.14. Le deuxième moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het derde middel | Quant au troisième moyen |
B.15. Het derde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.15. Le troisième moyen est pris de la violation des articles 10 et |
10 en 11 van de Grondwet. De verzoekende partijen voeren drie verschillen in behandeling aan en één identieke behandeling, die alle in strijd zouden zijn met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. B.16. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | 11 de la Constitution. Les parties requérantes allèguent trois différences de traitement et un traitement identique, qui seraient tous contraires au principe d'égalité et de non-discrimination. B.16. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.17.1. De verzoekende partijen voeren in de eerste plaats aan dat de bestreden wet enkel van toepassing is op doorverkopers van toegangsbewijzen voor culturele en sportieve evenementen en niet op doorverkopers van andere culturele en sportieve zaken, zoals bijvoorbeeld een gesigneerd album. Zoals reeds in herinnering is gebracht, beogen de bestreden bepalingen de toegankelijkheid van inzonderheid culturele en sportieve evenementen voor een zo ruim mogelijk publiek mogelijk te maken. Het behoorde niet tot de betrachting van de wetgever om de gehele culturele en sportieve sector te regelen, laat staan de doorverkoop van afgeleide en al dan niet gesigneerde producten te verbieden. De hiervoor uiteengezette ethische bekommernis van consumentenbescherming die aan de prijszetting van een groot aantal toegangsbewijzen ten grondslag ligt, speelt niet op de markt van producten waarmee de toegangsbewijzen worden vergeleken. De wet zou haar doel derhalve voorbijschieten indien zij zich niet tot de doorverkoop van toegangsbewijzen zou beperken. B.17.2. De verzoekende partijen voeren in de tweede plaats aan dat de doorverkopers en beheerders van elektronische platformen die zich niet toeleggen op de Belgische markt niet gebonden zouden zijn door het verbod en kunnen doorgaan met het aanbieden van toegangsbewijzen tegen hogere prijzen. De wetgever is uitsluitend bevoegd om de Belgische markt te regelen. De vaststelling dat de deelnemers aan een andere markt niet door een soortgelijke maatregel zijn gebonden, kan als zodanig een verantwoord geachte maatregel zijn verantwoording niet ontnemen. B.17.3. De verzoekende partijen voeren in de derde plaats aan dat geaccrediteerde verkopers die door de organisatoren bezorgde toegangsbewijzen doorverkopen, de facto niet onder het toepassingsgebied van de bestreden wet zouden vallen. De geaccrediteerde verkopers dienen, rekening houdend met de in B.1.2 vermelde definities, als oorspronkelijke verkopers in de zin van de bestreden wet te worden beschouwd. Aangezien het verkopers betreft van wie de betrouwbaarheid is geverifieerd door de organisator van de betrokken evenementen, kunnen zij niet met doorverkopers worden gelijkgesteld. B.17.4. De verzoekende partijen voeren ten slotte aan dat de bestreden bepalingen strijdig zijn met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie doordat zij op dezelfde wijze zouden worden | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.17.1. Les parties requérantes soutiennent en premier lieu que la loi attaquée ne s'appliquerait qu'aux revendeurs de titres d'accès d'événements culturels et sportifs et non aux revendeurs d'autres biens culturels et sportifs, par exemple, un album signé. Comme il a été rappelé, les dispositions attaquées visent à permettre au public le plus large possible d'avoir accès à des événements culturels et sportifs en particulier. Il ne relevait pas du souhait du législateur de réglementer l'ensemble du secteur culturel et sportif, a fortiori d'interdire la revente de produits dérivés, qu'ils soient ou non pourvus d'un autographe. La préoccupation éthique, exposée plus haut, liée à la protection des consommateurs qui fonde la fixation du prix d'un grand nombre de titres d'accès ne joue pas sur le marché des produits avec lesquels les titres d'accès ont été comparés. Partant, la loi outrepasserait son objectif si elle ne se limitait pas à la revente de titres d'accès. B.17.2. En deuxième lieu, les parties requérantes estiment que les revendeurs et les gestionnaires de plates-formes électroniques qui ne s'orientent pas sur le marché belge ne seraient pas liés par l'interdiction et pourraient continuer à proposer des titres d'accès à des prix plus élevés. Le législateur est exclusivement compétent pour réglementer le marché belge. Le constat que des opérateurs sur un autre marché ne sont pas liés par une mesure similaire ne peut pas en tant que tel priver de sa justification une mesure réputée justifiée. B.17.3. Les parties requérantes font valoir en troisième lieu que les vendeurs accrédités qui revendent des titres d'accès fournis par les organisateurs ne relèveraient pas, de facto, du champ d'application de la loi attaquée. Compte tenu des définitions mentionnées en B.1.2, les vendeurs accrédités doivent être considérés comme des vendeurs initiaux au sens de la loi attaquée. Etant donné qu'il s'agit de vendeurs dont la fiabilité a été vérifiée par l'organisateur des événements concernés, ils ne peuvent pas être assimilés à des revendeurs. B.17.4. Les parties requérantes allèguent enfin que les dispositions attaquées seraient contraires au principe d'égalité et de non-discrimination en ce que ces dispositions les traiteraient de la |
behandeld als de doorverkopers van toegangsbewijzen. | même manière que les revendeurs de titres d'accès. |
Rekening houdend met de in B.6.1 vooropgestelde richtlijnconforme | Compte tenu de l'interprétation conforme à la directive, retenue en |
interpretatie, is het redelijk verantwoord, teneinde de | B.6.1, il est raisonnablement justifié, afin de ne pas compromettre |
doeltreffendheid van de bestreden bepalingen niet in het gedrang te | l'efficacité des dispositions attaquées, que l'interdiction en cause |
brengen, dat het in het geding zijnde verbod niet enkel slaat op de | s'applique non seulement à la revente proprement dite de titres |
eigenlijke doorverkoop van toegangsbewijzen maar ook op de | d'accès mais également au fait de fournir les moyens qui sont utilisés |
verstrekking van middelen die voor die doorverkoop worden aangewend. | pour cette revente. |
B.18. Het derde middel is niet gegrond. | B.18. Le troisième moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het vierde middel | Quant au quatrième moyen |
B.19. Het vierde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.19. Le quatrième moyen est pris de la violation des articles 10 et |
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 15 en | 11 de la Constitution, combinés avec les articles 15 et 16 de la |
16 van de richtlijn 2006/123/EG betreffende diensten op de interne | directive 2006/123/CE relative aux services dans le marché intérieur |
markt (Dienstenrichtlijn), doordat de bestreden bepalingen tot gevolg | (ci-après : « directive services »), en ce que les dispositions |
zouden hebben dat doorverkopers geen toegangsbewijzen mogen verkopen | attaquées auraient pour effet que les revendeurs ne puissent pas |
tegen een prijs die hoger is dan de definitieve prijs, wat de facto | revendre de titres d'accès à un prix supérieur au prix définitif, ce |
zou neerkomen op het bepalen van een maximumtarief. De bestreden | qui revient de facto à fixer un prix maximum. Les dispositions |
bepalingen zouden de doorverkopers en beheerders van elektronische | attaquées discrimineraient les revendeurs et les gestionnaires de |
platformen die zich toeleggen op de Belgische markt discrimineren ten | plates-formes électroniques qui s'orientent sur le marché belge par |
opzichte van de marktdeelnemers die niet in België actief zijn en die | rapport aux opérateurs économiques qui ne sont pas actifs en Belgique |
derhalve niet in de uitoefening van hun doorverkoopactiviteiten worden | et qui ne sont dès lors pas restreints dans l'exercice de leurs |
beperkt. | activités de revente. |
B.20. De Dienstenrichtlijn bevat algemene bepalingen ter | B.20. La « directive services » contient des dispositions générales |
vergemakkelijking van de uitoefening van de vrijheid van vestiging van | permettant de faciliter l'exercice de la liberté d'établissement des |
dienstverrichters en het vrije verkeer van diensten, met waarborging | prestataires ainsi que la libre circulation des services, tout en |
van een hoge kwaliteit van de diensten (artikel 1, lid 1). | garantissant un niveau de qualité élevé pour les services (article 1er, paragraphe 1). |
De lidstaten dienen met name te onderzoeken of de toegang tot of de | Les Etats membres doivent notamment examiner si leur système juridique |
uitoefening van een dienstenactiviteit in hun rechtsstelsel | subordonne l'accès à une activité de services ou son exercice au |
afhankelijk wordt gesteld van vaste minimum- en/of maximumtarieven | respect, par le prestataire, de tarifs obligatoires minimum et/ou |
waaraan de dienstverrichter zich moet houden (artikel 15, lid 2, g). | maximum (article 15, paragraphe 2, g). |
B.21. Zonder dat het nodig is te onderzoeken of de verzoekende | B.21. Sans qu'il soit nécessaire d'examiner si les parties requérantes |
partijen een dienst verstrekken in de zin van artikel 15 van de | fournissent un service au sens de l'article 15 de la « directive |
Dienstenrichtlijn, hetgeen de Ministerraad betwist, vloeit uit het | services », ce que conteste le Conseil des ministres, il résulte de la |
antwoord op het tweede middel voort dat de door de bestreden bepalingen gestelde voorwaarden aan de uitoefening van de betrokken dienstenactiviteit een dwingende doelstelling van algemeen belang nastreven en niet verder gaan dan noodzakelijk is om het gestelde doel te bereiken. B.22. Voor het overige onderwerpen de bestreden bepalingen de toegang tot en de uitoefening van een dienstenactiviteit niet aan de naleving van eisen in de zin van artikel 16 van de Dienstenrichtlijn. Die bepaling staat niet in de weg aan het bestreden verbod op de doorverkoop van toegangsbewijzen en op het verstrekken van middelen om die doorverkoop mogelijk te maken. B.23. In zoverre de grief ten slotte het verschil in behandeling bekritiseert van twee categorieën van marktdeelnemers, valt het samen met het derde middel en is het verschil in behandeling om de in B.17.2 vermelde reden redelijk verantwoord. B.24. Het vierde middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 30 april 2015. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | réponse au deuxième moyen que les conditions imposées par les dispositions attaquées à l'exercice de l'activité de services en question poursuivent un objectif impérieux d'intérêt général et ne vont pas au-delà de ce qui est nécessaire pour atteindre le but poursuivi. B.22. Pour le surplus, les dispositions attaquées ne subordonnent pas l'accès à une activité de services ou son exercice à des exigences au sens de l'article 16 de la « directive services ». Cette disposition n'empêche pas l'interdiction attaquée de revendre des titres d'accès et de fournir des moyens permettant cette revente. B.23. Enfin, dans la mesure où le grief critique la différence de traitement entre deux catégories d'opérateurs économiques, il se confond avec le troisième moyen et la différence de traitement est raisonnablement justifiée pour le motif mentionné en B.17.2. B.24. Le quatrième moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 30 avril 2015. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
A. Alen | A. Alen |