Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 13/2015 van 5 februari 2015 Rolnummer : 5790 In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk 8 van de wet van 17 juni 2013 houdende fiscale en financiële bepalin(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 13/2015 van 5 februari 2015 Rolnummer : 5790 In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk 8 van de wet van 17 juni 2013 houdende fiscale en financiële bepalin(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 13/2015 du 5 février 2015 Numéro du rôle : 5790 En cause : le recours en annulation du chapitre 8 de la loi du 17 juin 2013 portant des dispositions fiscales et financières(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 13/2015 van 5 februari 2015 Extrait de l'arrêt n° 13/2015 du 5 février 2015
Rolnummer : 5790 Numéro du rôle : 5790
In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk 8 (« Strijd tegen En cause : le recours en annulation du chapitre 8 (« Lutte contre la
de fraude », artikelen 98 tot 105) van de wet van 17 juni 2013 fraude », articles 98 à 105) de la loi du 17 juin 2013 portant des
houdende fiscale en financiële bepalingen en bepalingen betreffende de dispositions fiscales et financières et des dispositions relatives au
duurzame ontwikkeling, ingesteld door de vzw « Liga van développement durable, introduit par l'ASBL « Ligue des Contribuables
belastingplichtigen ». ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 december Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 27
2013 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 décembre 2013 et parvenue au greffe le 30 décembre 2013, l'ASBL «
december 2013, heeft de vzw « Liga van belastingplichtigen »,
bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. T. Afschrift en Mr. S. Ligue des Contribuables », assistée et représentée par Me T. Afschrift
Chatzigiannis, advocaten bij de balie te Brussel, beroep tot et Me S. Chatzigiannis, avocats au barreau de Bruxelles, a introduit
vernietiging ingesteld van hoofdstuk 8 (« Strijd tegen de fraude », un recours en annulation du chapitre 8 (« Lutte contre la fraude »,
artikelen 98 tot 105) van de wet van 17 juni 2013 houdende fiscale en articles 98 à 105) de la loi du 17 juin 2013 portant des dispositions
financiële bepalingen en bepalingen betreffende de duurzame fiscales et financières et des dispositions relatives au développement
ontwikkeling (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 juni 2013). durable (publiée au Moniteur belge du 28 juin 2013).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 449 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, B.1.1. L'article 449 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel
zoals vervangen bij artikel 5 van de wet van 20 september 2012, qu'il a été remplacé par l'article 5 de la loi du 20 septembre 2012,
bepaalde : disposait :
« Hij die met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, de « Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à deux ans et d'une
bepalingen van dit Wetboek of van de ter uitvoering ervan genomen
besluiten overtreedt, wordt gestraft met gevangenisstraf van acht
dagen tot twee jaar en met geldboete van 250 euro tot 500.000 euro of amende de 250 euros à 500.000 euros, ou de l'une de ces peines
seulement, celui qui, dans une intention frauduleuse ou à dessein de
nuire, contrevient aux dispositions du présent Code ou des arrêtés
met een van die straffen alleen ». pris pour son exécution ».
Bij artikel 98 van de wet van 17 juni 2013 « houdende fiscale en L'article 98 de la loi du 17 juin 2013 « portant des dispositions
financiële bepalingen en bepalingen betreffende de duurzame fiscales et financières et des dispositions relatives au développement
ontwikkeling » wordt het volgende lid daaraan toegevoegd : durable » y ajoute l'alinéa suivant :
« Indien de in het eerste lid vermelde inbreuken gepleegd werden in « Si les infractions visées à l'alinéa 1er ont été commises dans le
het raam van ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, wordt cadre de la fraude fiscale grave, organisée ou non, le coupable est
de schuldige gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot 5 puni d'un emprisonnement de huit jours à 5 ans et d'une amende de 250
jaar en met een geldboete van 250 euro tot 500.000 euro of met een van euros à 500.000 euros ou de l'une de ces peines seulement ».
die straffen alleen ».
B.1.2. Artikel 73 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde B.1.2. L'article 73 du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, tel
waarde, zoals vervangen bij artikel 18 van de wet van 20 september qu'il a été remplacé par l'article 18 de la loi du 20 septembre 2012,
2012, bepaalde : disposait :
« Hij die met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, de « Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à deux ans et d'une
bepalingen van dit Wetboek of van de ter uitvoering ervan genomen
besluiten overtreedt, wordt gestraft met gevangenisstraf van acht
dagen tot twee jaar en met geldboete van 250 euro tot 500.000 euro of amende de 250 euros à 500.000 euros ou de l'une de ces peines
seulement, celui qui, dans une intention frauduleuse ou à dessein de
nuire, contrevient aux dispositions du présent Code ou des arrêtés
met een van die straffen alleen ». pris pour son exécution ».
Bij artikel 99 van de wet van 17 juni 2013 wordt het volgende lid L'article 99 de la loi du 17 juin 2013 y ajoute l'alinéa suivant :
daaraan toegevoegd :
« Indien de in het eerste lid vermelde inbreuken gepleegd werden in « Si les infractions visées à l'alinéa 1er ont été commises dans le
het raam van ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, wordt cadre de la fraude fiscale grave, organisée ou non, le coupable est
de schuldige gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot 5 puni d'un emprisonnement de huit jours à 5 ans et d'une amende de 250
jaar en met een geldboete van 250 euro tot 500.000 euro of met een van euros à 500.000 euros ou de l'une de ces peines seulement ».
die straffen alleen ».
B.1.3. Artikel 207 van het Wetboek diverse rechten en taksen, zoals B.1.3. L'article 207 du Code des droits et taxes divers, tel qu'il a
gewijzigd bij artikel 30 van de wet van 20 september 2012, bepaalde : été remplacé par l'article 30 de la loi du 20 septembre 2012, disposait :
« Onverminderd de fiscale geldboeten, wordt hij die met bedrieglijk « Sans préjudice des amendes fiscales, sera puni d'un emprisonnement
opzet of met het oogmerk om te schaden, de bepalingen van dit Wetboek de huit jours à deux ans et d'une amende de 250 EUR à 500.000 euros ou
of van de ter uitvoering ervan genomen besluiten overtreedt, gestraft de l'une de ces peines seulement, celui qui, dans une intention
met gevangenisstraf van acht dagen tot twee jaar en met geldboete van frauduleuse ou à dessein de nuire, contreviendra aux dispositions du
250 tot 500.000 euro of met één van die straffen alleen ». présent Code ou des arrêtés pris pour son exécution ».
Bij artikel 100 van de wet van 17 juni 2013 wordt het volgende lid L'article 100 de la loi du 17 juin 2013 y ajoute l'alinéa suivant :
daaraan toegevoegd :
« Indien de in het eerste lid vermelde inbreuken gepleegd werden in « Si les infractions visées à l'alinéa 1er ont été commises dans le
het raam van ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, wordt cadre de la fraude fiscale grave, organisée ou non, le coupable est
de schuldige gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot 5 puni d'un emprisonnement de 8 jours à 5 ans et d'une amende de 250
jaar en met een geldboete van 250 euro tot 500.000 euro of met een van euros à 500.000 euros ou de l'une de ces peines seulement ».
die straffen alleen ».
B.1.4. Artikel 220 van de algemene wet inzake douane en accijnzen B.1.4. L'article 220 de la loi générale sur les douanes et accises
bepaalde : disposait :
« § 1. Elke kapitein van een zeeschip, elke schipper of patroon van om « § 1er. Tout capitaine de navire, tout batelier ou patron d'une
't even welk vaartuig, elke voerman, geleider, drager, en alle andere embarcation quelconque, tout voiturier, conducteur, porteur, et tous
personen, die, bij invoer of bij uitvoer, pogen, hetzij op het eerste, autres individus, qui, à l'entrée ou à la sortie, tenteraient d'éviter
hetzij op elk ander daartoe aangewezen kantoor, de vereiste aangiften de faire, soit au premier, soit à tout autre bureau où cela devrait
te ontgaan en die aldus trachten de rechten van de Schatkist te avoir lieu, les déclarations requises, et chercheraient ainsi à
ontduiken, elke persoon bij wie een door de van kracht zijnde wetten frauder les droits du Trésor, tout individu chez lequel on aura trouvé
verboden opslag wordt gevonden, worden gestraft met een un dépôt prohibé par les lois en vigueur, seront punis d'un
gevangenisstraf van ten minste vier maanden en ten hoogste één jaar. emprisonnement de quatre mois au moins et d'un an au plus.
§ 2. Bij herhaling beloopt de gevangenisstraf ten minste acht maanden § 2. En cas de récidive, l'emprisonnement sera de huit mois au moins
en ten hoogste twee jaar; voor elke verdere herhaling ten minste twee et de deux ans au plus; et pour toute récidive ultérieure, de deux ans
jaar en ten hoogste vijf jaar ». au moins et de cinq ans au plus ».
Bij artikel 101 van de wet van 17 juni 2013 wordt paragraaf 2 L'article 101 de la loi du 17 juin 2013 remplace le paragraphe 2 par
vervangen door de volgende tekst : le texte suivant :
« Hij die de in § 1 bepaalde inbreuken pleegt met bedrieglijk opzet of « Celui qui commet les infractions définies au § 1er dans une
met het oogmerk te schaden en die inbreuken ofwel worden gepleegd in intention frauduleuse ou à dessein de nuire et que [sic] ces
het raam van ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd, ofwel infractions soit sont commises dans le cadre de la fraude fiscale
de financiële belangen van de Europese Unie ernstig hebben of zouden grave, organisée ou non, soit ont ou auraient gravement lésé les
hebben geschaad en hij die zich in een geval van herhaling bevindt intérêts financiers de l'Union européenne et celui qui se trouve en
worden gestraft met een gevangenisstraf van 4 maand tot 5 jaar ». situation de récidive sont punis d'un emprisonnement de 4 mois à 5 ans ».
B.1.5. Artikel 45 van de wet van 22 december 2009 « betreffende de B.1.5. L'article 45 de la loi du 22 décembre 2009 « relative au régime
algemene regeling inzake accijnzen » bepaalde : général d'accise » disposait :
« Iedere overtreding van de bepalingen van deze wet die tot gevolg « Toute infraction aux dispositions de la présente loi ayant pour
heeft dat de accijnzen opeisbaar worden, wordt gestraft met een boete
van vijf- tot tienmaal de in het spel zijnde accijnzen met een minimum conséquence de rendre l'accise exigible, est punie d'une amende
van 250 euro. Bovendien worden de overtreders bestraft met een gevangenisstraf van vier maanden tot een jaar wanneer accijnsgoederen die worden geleverd of zijn bestemd om te worden geleverd in het land, in het verbruik zijn gesteld zonder aangifte of wanneer het vervoer ervan geschiedt onder dekking van valse of vervalste documenten of wanneer de inbreuk wordt gepleegd in bende van ten minste drie personen. In geval van herhaling worden de geldboete en de gevangenisstraf verdubbeld. Benevens vorenvermelde straf worden de goederen waarop de accijnzen comprise entre cinq et dix fois l'accise en jeu avec un minimum de 250 euros. En outre, les contrevenants sont punis d'une peine d'emprisonnement de quatre mois à un an lorsque des produits soumis à accise livrés ou destinés à être livrés à l'intérieur du pays sont mis à la consommation sans déclaration ou, lorsque le transport s'effectue sous le couvert de documents faux ou falsifiés ou, lorsque l'infraction est commise par bande d'au moins trois personnes. En cas de récidive, l'amende pécuniaire ainsi que la peine d'emprisonnement sont doublées. Indépendamment de la peine énoncée ci-dessus, les produits pour
verschuldigd zijn, de bij de overtreding gebruikte vervoermiddelen en lesquels l'accise est exigible, les moyens de transport utilisés pour
de voorwerpen die gediend hebben of bestemd waren om de fraude te l'infraction, de même que les objets employés ou destinés à la
plegen in beslag genomen en wordt de verbeurdverklaring ervan perpétration de la fraude, sont saisis et la confiscation en est
uitgesproken. prononcée.
De teruggave van in beslag genomen goederen wordt toegestaan aan de La restitution des biens confisqués est accordée à la personne qui
persoon die er eigenaar van was op het ogenblik van de inbeslagneming était propriétaire des biens au moment de la saisie et qui démontre
en die aantoont dat hij vreemd is aan het misdrijf ». qu'elle est étrangère à l'infraction ».
Bij artikel 102 van de wet van 17 juni 2013 wordt het derde lid L'article 102 de la loi du 17 juin 2013 remplace l'alinéa 3 par le
vervangen door de volgende tekst : texte suivant :
« In geval van herhaling wordt de geldboete verdubbeld. Hij die in het « L'amende est doublée en cas de récidive. Celui qui commet les
tweede lid bepaalde inbreuken pleegt met bedrieglijk opzet of met het infractions définies à l'alinéa 2 dans une intention frauduleuse ou à
oogmerk te schaden in het raam van ernstige fiscale fraude, al dan dessein de nuire dans le cadre de la fraude fiscale grave, organisée
niet georganiseerd, en hij die zich in een geval van herhaling bevindt ou non, et celui qui se trouve en situation de récidive sont punis
worden gestraft met een gevangenisstraf van 4 maand tot 5 jaar ». d'un emprisonnement de 4 mois à 5 ans ».
B.1.6. Artikel 27 van de wet van 7 januari 1998 « betreffende de B.1.6. L'article 27 de la loi du 7 janvier 1998 « concernant la
structuur en de accijnstarieven op alcohol en alcoholhoudende dranken structure et les taux des droits d'accise sur l'alcool et les boissons
», gewijzigd bij artikel 45 van de wet van 21 december 2009 « houdende alcoolisées », modifié par l'article 45 de la loi du 21 décembre 2009
fiscale en diverse bepalingen », bepaalde : « portant des dispositions fiscales et diverses », disposait :
« Onverminderd de toepassing van artikel 28 wordt elke overtreding van « Sous réserve d'application de l'article 28, toute infraction aux
het bepaalde in deze wet waardoor de invorderbaarheid van de bij de dispositions de la présente loi ayant pour effet de rendre exigibles
les droits d'accise et les droits d'accise spéciaux fixés par les
artikelen 5, 9, 12, 15 en 17 vastgestelde accijnzen en bijzondere articles 5, 9, 12, 15 et 17 est punie d'une amende comprise entre cinq
accijnzen ontstaat, gestraft met een geldboete van vijf- tot tienmaal
de ontdoken accijnzen, die minimaal 250 EUR bedraagt. et dix fois les droits éludés avec un minimum de 250 EUR.
In geval van herhaling wordt de boete verdubbeld. Ongeacht de L'amende est doublée en cas de récidive. Indépendamment des pénalités
vorenvermelde straffen worden de goederen waarop de accijns énoncées ci-dessus, les produits pour lesquels l'accise est exigible,
verschuldigd is, de bij het strafbare feit gebruikte vervoermiddelen, les moyens de transport utilisés pour l'infraction, de même que les
alsmede alle voorwerpen die bij de overtreding gediend hebben of objets employés ou destinés à la fraude, sont saisis et la
ervoor bestemd waren, in beslag genomen en verbeurd verklaard. confiscation en est prononcée.
Bovendien worden de overtreders gestraft met een gevangenisstraf van En outre, les délinquants encourent une peine d'emprisonnement de
vier maanden tot een jaar : quatre mois à un an lorsque :
1° wanneer de producten bedoeld in de artikelen 4, 8, 11, 14 en 16 1° des produits tombant sous l'application des articles 4, 8, 11, 14
vervaardigd worden zonder voorafgaande aangifte of onttrokken worden et 16 sont fabriqués sans déclaration préalable ou soustraits à la
aan de debitering welke voorgeschreven is om voor de heffing van de rechten te zorgen; prise en charge prescrite en vue d'assurer la perception des droits;
2° wanneer het bedrog gepleegd wordt in een geheime inrichting, hetzij 2° la fraude est pratiquée soit dans un établissement clandestin, soit
in een regelmatig gevestigde fabriek doch elders dan in de aangegeven dans une usine régulièrement établie mais ailleurs que dans les locaux
lokalen ». dûment déclarés ».
Bij artikel 103 van de wet van 17 juni 2013 wordt het volgende lid L'article 103 de la loi du 17 juin 2013 y ajoute l'alinéa suivant :
daaraan toegevoegd : « Hij die de in vorig lid bepaalde inbreuken pleegt met bedrieglijk « Celui qui commet les infractions définies à l'alinéa précédent dans
opzet of met het oogmerk te schaden in het raam van ernstige fiscale une intention frauduleuse ou à dessein de nuire dans le cadre de la
fraude, al dan niet georganiseerd, en hij die zich in een geval van fraude fiscale grave, organisée ou non, et celui qui se trouve en
herhaling bevindt worden gestraft met een gevangenisstraf van 4 maand situation de récidive sont punis d'un emprisonnement de 4 mois à 5 ans
tot 5 jaar ». ».
B.1.7. Artikel 13 van de wet van 3 april 1997 « betreffende het B.1.7. L'article 13 de la loi du 3 avril 1997 « relative au régime
fiscaal stelsel van gefabriceerde tabak », gewijzigd bij artikel 40 fiscal des tabacs manufacturés », modifié par l'article 40 de la loi
van de wet van 29 december 2010 « houdende diverse bepalingen (I) », du 29 décembre 2010 « portant des dispositions diverses (I) »,
bepaalde : disposait :
« Iedere overtreding van deze wetsbepalingen die leidt tot de « Toute infraction aux dispositions de la présente loi ayant pour
opeisbaarheid van de door artikel 3 vastgestelde accijns, wordt effet de rendre exigibles les droits d'accise fixés par l'article 3,
gestraft met een geldboete van vijf- tot tienmaal de op het spel est punie d'une amende comprise entre cinq et dix fois les droits
staande rechten, met een minimum van 250 EUR. Valt namelijk onder de éludés avec un minimum de 250 EUR. Tombe, notamment, sous le coup de
toepassing van die bepaling, de tabaksplanter die zijn beplanting of cette disposition, le planteur de tabac qui soustrait ou tente de
de opbrengst van zijn oogst geheel of ten dele onttrekt of tracht te soustraire tout ou partie de sa plantation ou du produit de sa récolte
onttrekken aan de krachtens artikel 12 eventueel voorgeschreven aux mesures de surveillance éventuellement prescrites en exécution de
bewakingsmaatregelen of die, uit welke oorzaak ook, niet al de tabak l'article 12, ou qui, pour quelque cause que ce soit, ne représente
vertoont waarvan hij het bezit moet rechtvaardigen. pas tout le tabac dont il doit justifier la détention.
Zo het, bij ontstentenis van inlichtingen nopens de aan de belasting Si l'absence de renseignements au sujet de la quantité de produits
onttrokken hoeveelheid produkten of van andere bepalende gegevens, soustraits à l'impôt ou d'autres éléments déterminants rend impossible
niet mogelijk is het beloop van de op het spel staande rechten te l'exacte détermination du montant des droits en jeu, le délinquant
bepalen, verbeurt de overtreder een geldboete van 6.250 EUR tot 62.500 EUR. encourt une amende de 6.250 EUR à 62.500 EUR.
Bij herhaling worden de boetes verdubbeld. Les amendes sont doublées en cas de récidive.
Benevens bovenvermelde strafbepalingen worden de tabak die het Indépendamment des pénalités énoncées ci-dessus, le tabac faisant
voorwerp uitmaakt van een overtreding, de vervoermiddelen die bij de l'objet de l'infraction, les moyens de transport utilisés pour
overtreding werden gebruikt, evenals de voorwerpen en de toestellen, l'infraction, de même que les objets et appareils employés ou destinés
gebruikt of bestemd voor de fraude aangeslagen en verbeurd verklaard. à la fraude, sont saisis et la confiscation en est prononcée.
Bovendien lopen de overtreders een gevangenisstraf op van vier maanden En outre, les délinquants encourent une peine d'emprisonnement de
tot één jaar : quatre mois à un an :
1° wanneer de produkten die onder toepassing van artikel 3 vallen, 1° lorsque des produits tombant sous l'application de l'article 3 sont
gefabriceerd werden zonder voorafgaandelijke aangifte of werden fabriqués sans déclaration préalable ou soustraits à la prise en
onttrokken aan de voorgeschreven inlastneming ter verzekering van de charge prescrite en vue d'assurer la perception des droits d'accise;
inning van de accijns;
2° wanneer de fraude gebeurt hetzij in een clandestiene inrichting 2° lorsque la fraude est pratiquée soit dans un établissement
hetzij in een regelmatig aangegeven fabriek maar elders dan in de clandestin soit dans une fabrique régulièrement établie mais ailleurs
behoorlijk aangegeven lokalen ». que dans les locaux dûment déclarés ».
Bij artikel 104 van de wet van 17 juni 2013 wordt het volgende lid L'article 104 de la loi du 17 juin 2013 y ajoute l'alinéa suivant :
daaraan toegevoegd : « Hij die de in vorig lid bepaalde inbreuken pleegt met bedrieglijk « Celui qui commet les infractions définies à l'alinéa précédent dans
opzet of met het oogmerk te schaden in het raam van ernstige fiscale une intention frauduleuse ou à dessein de nuire dans le cadre de la
fraude, al dan niet georganiseerd, en hij die zich in een geval van fraude fiscale grave, organisée ou non, et celui qui se trouve en
herhaling bevindt worden gestraft met een gevangenisstraf van 4 maand situation de récidive sont punis d'un emprisonnement de 4 mois à 5 ans
tot 5 jaar ». ».
B.1.8. Artikel 436 van de programmawet van 27 december 2004, gewijzigd B.1.8. L'article 436 de la loi-programme du 27 décembre 2004, modifié
bij artikel 46 van de wet van 21 december 2009, bepaalde : par l'article 46 de la loi du 21 décembre 2009, disposait :
« Elke overtreding van dit hoofdstuk waardoor de invorderbaarheid van « Toute infraction aux dispositions du présent chapitre ayant effet de
de in artikel 419 vastgelegde accijnzen ontstaat, wordt bestraft met rendre exigible l'accise fixée par l'article 419, est punie d'une
een geldboete van vijf- tot tienmaal de ontdoken accijnzen met een amende comprise entre cinq et dix fois l'accise en jeu avec un minimum
minimum van 250 EUR. de 250 EUR.
In geval van herhaling wordt de geldboete verdubbeld. L'amende est doublée en cas de récidive.
Ongeacht voormelde strafbepalingen worden de producten waarop Indépendamment de la peine énoncée ci-dessus, les produits pour
accijnzen zijn verschuldigd, de bij de overtreding gebruikte lesquels l'accise est exigible, les moyens de transport utilisés pour
vervoermiddelen alsmede de voorwerpen die bij de overtreding hebben l'infraction, de même que les objets employés ou destinés à la
gediend of daartoe waren bestemd, in beslag genomen en perpétration de la fraude, sont saisis et la confiscation en est
verbeurdverklaard. prononcée.
Bovendien worden de overtreders bestraft met een gevangenisstraf van En outre, les délinquants encourent une peine d'emprisonnement de
vier tot twaalf maanden : quatre mois à un an lorsque :
1° wanneer de in artikel 415 bedoelde producten zijn vervaardigd 1° des produits tombant sous l'application de l'article 415, sont
zonder voorafgaande aangifte of werden onttrokken aan de fabriqués sans déclaration préalable ou soustraits à la prise en
voorgeschreven debitering die de heffing van de accijnzen verzekert; charge prescrite en vue d'assurer la perception de l'accise;
2° wanneer het bedrog wordt gepleegd hetzij in een geheime inrichting, 2° la fraude est pratiquée soit dans un établissement clandestin, soit
hetzij in een regelmatig gevestigde fabriek doch elders dan in de op dans une usine régulièrement établie mais ailleurs que dans les locaux
regelmatige wijze aangegeven lokalen ». dûment déclarés ».
Bij artikel 105 van de wet van 17 juni 2013 wordt het volgende lid L'article 105 de la loi du 17 juin 2013 y ajoute l'alinéa suivant :
daaraan toegevoegd : « Hij die de in vorig lid bepaalde inbreuken pleegt met bedrieglijk « Celui qui commet les infractions définies à l'alinéa précédent dans
opzet of met het oogmerk te schaden in het raam van ernstige fiscale une intention frauduleuse ou à dessein de nuire dans le cadre de la
fraude, al dan niet georganiseerd, en hij die zich in een geval van fraude fiscale grave, organisée ou non, et celui qui se trouve en
herhaling bevindt worden gestraft met een gevangenisstraf van 4 maand situation de récidive sont punis d'un emprisonnement de 4 mois à 5 ans
tot 5 jaar ». ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep tot vernietiging Quant à la recevabilité du recours en annulation
Wat betreft de beslissing om het beroep tot vernietiging in te stellen En ce qui concerne la décision d'introduire le recours en annulation
B.2. De Ministerraad werpt op dat het beroep tot vernietiging B.2. Le Conseil des ministres fait valoir que le recours en annulation
onontvankelijk is omdat uit de voorgelegde documenten niet zou blijken est irrecevable parce que les documents produits ne feraient pas
dat de verzoekende partij rechtsgeldig heeft beslist om in rechte te apparaître que la partie requérante a valablement pris la décision
treden. d'agir en justice.
B.3.1. Artikel 7, derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 B.3.1. L'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op het Grondwettelijk Hof voorziet erin dat het bewijs van de la Cour constitutionnelle prévoit que la preuve de la décision d'agir
beslissing van het bevoegde orgaan van de rechtspersoon om in rechte en justice de l'organe compétent de la personne morale doit être
te treden « op het eerste verzoek » moet worden voorgelegd. Die produite « à la première demande ». Cette formulation permet à la
formulering laat het Hof toe, zoals het heeft geoordeeld bij zijn
arrest nr. 120/2014 van 17 september 2014, om af te zien van een Cour, comme elle l'a jugé par son arrêt n° 120/2014 du 17 septembre
dergelijk verzoek, met name wanneer de rechtspersoon door een advocaat wordt vertegenwoordigd. Die interpretatie belet niet dat een partij gerechtigd is op te werpen dat de beslissing om in rechte op te treden niet is genomen door het bevoegde orgaan van de rechtspersoon, maar zij moet haar opwerping aannemelijk maken, wat kan met alle middelen van recht. Wanneer het bewijs van de beslissing om in rechte op te treden wordt voorgelegd, vervalt het vermoeden dat het bevoegde orgaan van de rechtspersoon tijdig en rechtsgeldig heeft beslist om in rechte te treden. B.3.2. Het verzoekschrift is te dezen ondertekend door twee advocaten die zijn ingeschreven op het tableau van de Franse Orde van advocaten bij de balie te Brussel. Zij vertegenwoordigen de vereniging zonder winstoogmerk die het beroep instelt. 2014, de renoncer à une telle demande, notamment lorsque la personne morale est représentée par un avocat. Cette interprétation n'empêche pas qu'une partie ait le droit de soulever que la décision d'agir en justice n'a pas été prise par l'organe compétent de la personne morale, mais elle doit faire admettre son objection, ce qu'elle peut faire par toutes voies de droit. Lorsque la preuve de la décision d'agir est produite, la présomption selon laquelle l'organe compétent de la personne morale a décidé dans les temps et valablement d'agir en justice devient caduque. B.3.2. La requête est, en l'espèce, signée par deux avocats inscrits au tableau de l'Ordre français des avocats du barreau de Bruxelles. Ils représentent l'association sans but lucratif qui introduit le recours.
Bij het verzoekschrift is niet alleen een afschrift van de officiële A la requête sont joints non seulement une copie de la publication
bekendmaking van de statuten van de vereniging gevoegd, maar ook een officielle des statuts de l'association mais aussi un document duquel
document waaruit blijkt dat de raad van bestuur van de vereniging op il ressort que le conseil d'administration de l'association a décidé
23 december 2013 heeft beslist om een beroep tot vernietiging tegen de le 23 décembre 2013 d'introduire un recours en annulation contre les
bestreden bepalingen van de wet van 17 juni 2013 in te stellen en om dispositions attaquées de la loi du 17 juin 2013 et de mandater les
de twee voornoemde advocaten opdracht te geven om in die zin te
handelen. Dat document is ondertekend door twee van de oprichters van deux avocats précités pour agir en ce sens. Ce document est signé par
de vereniging in hun hoedanigheid van bestuurder. deux des fondateurs de l'association qualifiés d'administrateurs.
B.3.3. In beginsel komt het de raad van bestuur van een vereniging B.3.3. C'est, en principe, au conseil d'administration d'une
zonder winstoogmerk toe haar « in en buiten rechte [te association sans but lucratif qu'il revient de la « représente[r] dans
vertegenwoordigen] » (artikel 13, tweede tot vierde lid, van de wet tous les actes judiciaires et extrajudiciaires » (article 13, alinéas
van 27 juni 1921 « betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de 2 à 4, de la loi du 27 juin 1921 « sur les associations sans but
internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen »). lucratif, les associations internationales sans but lucratif et les
Uit de statuten van de verzoekende partij, die in de bijlagen bij het fondations »). Il ressort, en outre, des statuts de la requérante, publiés aux
Belgisch Staatsblad van 29 december 2010 zijn bekendgemaakt, blijkt annexes du Moniteur belge du 29 décembre 2010, que c'est le conseil
bovendien dat het de raad van bestuur is die « de vereniging in en d'administration qui « représente l'association dans tous les actes
buiten rechte vertegenwoordigt » (artikel 27, eerste lid) en dat « de judiciaires et extrajudiciaires » (article 27, alinéa 1er) et que «
rechtsvorderingen, als eiser en als verweerder, namens de vereniging les actions judiciaires, tant en demandant qu'en défendant, seront
door de Raad van bestuur zullen worden ingesteld of ondersteund » intentées ou soutenues au nom de l'association par le Conseil
(artikel 27, vijfde lid). d'administration » (article 27, alinéa 5).
B.3.4. De exceptie wordt verworpen. B.3.4. L'exception est rejetée.
Wat betreft het belang van de verzoekende partij om de vernietiging En ce qui concerne l'intérêt de la requérante à demander l'annulation
van de bestreden bepalingen te vorderen des dispositions attaquées
B.4. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij bij B.4. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt de la partie
de vernietiging van de bestreden bepalingen. requérante à l'annulation des dispositions attaquées.
B.5.1. Artikel 142, derde lid, van de Grondwet en artikel 2, 2°, van B.5.1. L'article 142, alinéa 3, de la Constitution et l'article 2, 2°,
de bijzondere wet van 6 januari 1989 leggen iedere rechtspersoon die de la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à toute personne morale
een beroep tot vernietiging instelt, de verplichting op te doen blijken van een belang. Van het vereiste belang doen enkel de personen blijken wier situatie rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt door de bestreden norm. De actio popularis is niet toelaatbaar. B.5.2. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk die niet haar persoonlijk belang aanvoert, voor het Hof optreedt, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat zij een collectief belang verdedigt; dat haar maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat dit maatschappelijk qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée. L'action populaire n'est pas admissible. B.5.2. Lorsqu'une association sans but lucratif qui n'invoque pas son intérêt personnel agit devant la Cour, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; qu'elle défende un intérêt collectif; que la norme attaquée soit susceptible d'affecter son objet social; qu'il n'apparaisse pas, enfin, que cet objet social n'est pas ou n'est plus
doel niet of niet meer werkelijk wordt nagestreefd. réellement poursuivi.
B.6.1. De vzw « Liga van belastingplichtigen » voert ter ondersteuning B.6.1. L'ASBL « Ligue des Contribuables » invoque à l'appui de son
van haar beroep het collectieve belang van de bescherming van het recours l'intérêt collectif de la protection du principe de légalité
wettigheidsbeginsel inzake belastingen aan. en matière d'impôt.
B.6.2. Zij heeft onder andere « tot doel : [...] onder meer via B.6.2. Elle a, entre autres, « pour objet : [...] de défendre,
rechtsvorderingen de collectieve of individuele rechten en belangen
van burgers en belastingplichtigen inzake fiscaliteit, notamment par des actions en justice, les droits et intérêts
overheidsuitgaven, reglementering te behartigen en tegen elke vorm van collectifs ou individuels des citoyens et contribuables en matière de
machtsmisbruik te beschermen; in het bijzonder elke maatregel van fiscalité, de dépenses publiques, de réglementation et contre toute
fiscale, parafiscale of budgettaire orde te bestrijden die het forme d'abus de pouvoir; en particulier, de combattre toute mesure
beginsel van de wettigheid van de belasting schendt, of discriminaties d'ordre fiscal, parafiscal ou budgétaire, violant le principe de la
ten opzichte van bepaalde belastingplichtigen of bepaalde groepen van légalité de l'impôt, ou créant des discriminations envers certains
belastingplichtigen teweegbrengt, of in strijd is met [het beginsel] contribuables ou certains groupes de contribuables, ou contraires [au
van de gelijkheid voor de openbare lasten, of nog afbreuk doet aan het principe] de l'égalité devant les charges publiques, ou encore portant
eigendomsrecht, zoals het wordt beschermd door de Belgische Grondwet, atteinte au droit de propriété, tel qu'il est protégé par la
en de in België van kracht zijnde internationale overeenkomsten » Constitution belge, et les conventions internationales en vigueur en
(artikel 4, eerste lid, van de statuten van de verzoekende Belgique » (article 4, alinéa 1er, des statuts de l'association
vereniging). requérante).
Het aspect van haar maatschappelijk doel met betrekking tot het L'aspect de son objet social lié à l'intérêt collectif invoqué est,
aangevoerde collectieve belang onderscheidt zich bijgevolg van het dès lors, distinct de l'intérêt général.
algemeen belang.
B.6.3. Elk van de wetsbepalingen waarvan de verzoekende partij de B.6.3. Chacune des dispositions législatives dont la requérante
vernietiging vordert, voorziet in een strafverzwaring wanneer de demande l'annulation prévoit une aggravation de la peine lorsque la
fiscale fraude waarvoor een belastingplichtige wordt veroordeeld een fraude fiscale pour laquelle un contribuable est condamné revêt un
ernstig karakter vertoont. caractère grave.
De bestreden bepalingen kunnen het in B.6.2 beschreven maatschappelijk Les dispositions attaquées sont susceptibles d'affecter directement et
doel van de verzoekende partij rechtstreeks en ongunstig raken. défavorablement l'objet social de la partie requérante décrit en
B.6.4. Uit haar activiteiten blijkt ten slotte dat de verzoekende B.6.2. B.6.4. Ses activités font apparaître, enfin, que la partie requérante
partij de verwezenlijking van het in B.6.2 beschreven maatschappelijk poursuit effectivement la réalisation de l'objet social décrit en
doel daadwerkelijk nastreeft. B.6.2.
B.7. De exceptie wordt verworpen. B.7. L'exception est rejetée.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de memorie van de Orde van Quant à la recevabilité du mémoire de l'« Orde van Vlaamse balies » et
Vlaamse balies en van Edgar Boydens d'Edgar Boydens
B.8.1. De Ministerraad betwist het belang van de tussenkomende B.8.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties
partijen. intervenantes.
B.8.2. Artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 B.8.2. L'article 87, § 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 dispose
bepaalt : :
« Wanneer het Grondwettelijk Hof uitspraak doet op beroepen tot « Lorsque la Cour constitutionnelle statue sur les recours en
vernietiging als bedoeld in artikel 1, kan ieder die van een belang annulation visés à l'article 1er, toute personne justifiant d'un
doet blijken, zijn opmerkingen in een memorie aan het Hof richten intérêt peut adresser ses observations dans un mémoire à la Cour dans
binnen dertig dagen na de bekendmaking voorgeschreven in artikel 74. les trente jours de la publication prescrite par l'article 74. Elle
Hij wordt daardoor geacht partij in het geding te zijn ». est, de ce fait, réputée partie au litige ».
Doet blijken van een belang in de zin van die bepaling, de persoon die Justifie d'un intérêt au sens de cette disposition, la personne qui
aantoont dat zijn situatie rechtstreeks kan worden geraakt door het montre que sa situation peut être directement affectée par l'arrêt que
arrest dat het Hof in verband met het beroep tot vernietiging dient te wijzen. la Cour est appelée à rendre à propos du recours en annulation.
B.9. Artikel 495 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : B.9. L'article 495 du Code judiciaire dispose :
« De Orde van Vlaamse balies en de Ordre des barreaux francophones et « L'Ordre des barreaux francophones et germanophone et l'Orde van
germanophone hebben, elk voor de balies die er deel van uitmaken, de Vlaamse balies ont, chacun en ce qui concerne les barreaux qui en font
taak te waken over de eer, de rechten en de gemeenschappelijke partie, pour mission de veiller à l'honneur, aux droits et aux
beroepsbelangen van hun leden en zijn bevoegd voor de juridische intérêts professionnels communs de leurs membres et sont compétentes
bijstand, de stage, de beroepsopleiding van de advocaten-stagiairs en en ce qui concerne l'aide juridique, le stage, la formation
de vorming van alle advocaten behorende tot de balies die er deel van uitmaken. professionnelle des avocats-stagiaires et la formation de tous les
Ze nemen initiatieven en maatregelen die nuttig zijn voor de avocats appartenant aux barreaux qui en font partie.
opleiding, de tuchtrechtelijke regels en de loyauteit in het beroep en Elles prennent les initiatives et les mesures utiles en matière de
voor de behartiging van de belangen van de advocaat en van de formation, de règles disciplinaires et de loyauté professionnelle
rechtzoekende. ainsi que pour la défense des intérêts de l'avocat et du justiciable.
Elk van beide kan betreffende die aangelegenheden voorstellen doen aan Chacune d'elles peut faire, en ces matières, des propositions aux
de bevoegde overheden ». B.10.1. De bestreden bepalingen bevatten geen enkele regel betreffende het statuut van de advocaat of van de rechtzoekende. De omstandigheid dat bepaalde woorden van die bepalingen ook worden gebruikt in andere wetsbepalingen die, ingevoegd bij de wet van 15 juli 2013 « houdende dringende bepalingen inzake fraudebestrijding », het statuut van de advocaat zouden regelen, volstaat niet om te oordelen dat de bestreden bepalingen hetzelfde doen. B.10.2. Aangezien de situatie van de tussenkomende partijen, met autorités compétentes ». B.10.1. Les dispositions attaquées ne contiennent aucune règle relative au statut de l'avocat ou du justiciable. La circonstance que certains termes de ces dispositions soient aussi utilisés dans d'autres dispositions législatives qui, insérées par la loi du 15 juillet 2013 « portant des dispositions urgentes en matière de lutte contre la fraude », régleraient le statut de l'avocat ne suffit pas pour considérer que les dispositions attaquées en font de même. B.10.2. La situation des parties intervenant devant la Cour en application de l'article 87, § 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 ne pouvant donc être directement affectée par le présent arrêt, elles ne justifient pas de l'intérêt requis par l'article 87, § 2, de la loi
toepassing van artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari 1989, dus niet rechtstreeks door het onderhavige arrest kan worden geraakt, doen zij niet blijken van het belang dat bij artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 is vereist. B.11. Hun memorie is onontvankelijk. Ten aanzien van het eerste middel B.12. Uit de uiteenzetting van het eerste middel blijkt dat het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van het woord « ernstige » dat wordt gebruikt in de in B.1 aangehaalde acht wetsbepalingen die zijn gewijzigd bij de artikelen 98 tot 105 van de wet van 17 juni 2013, met de artikelen 12, tweede lid, en 14 van de spéciale du 6 janvier 1989. B.11. Leur mémoire est irrecevable. Quant au premier moyen B.12. Il ressort des développements du premier moyen que la Cour est invitée à statuer sur la compatibilité du mot « grave » utilisé par les huit dispositions législatives citées en B.1, modifiées par les articles 98 à 105 de la loi du 17 juin 2013, avec les articles 12,
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 7.1 van het Europees alinéa 2, et 14 de la Constitution, combinés avec l'article 7.1 de la
Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15, lid 1, van het Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 15,
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits civils et politiques.
B.13.1. Artikel 12, tweede lid, van de Grondwet bepaalt : B.13.1. L'article 12, alinéa 2, de la Constitution dispose :
« Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en « Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et
in de vorm die zij voorschrijft ». dans la forme qu'elle prescrit ».
Artikel 14 van de Grondwet bepaalt : L'article 14 de la Constitution dispose :
« Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet ». « Nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi ».
B.13.2. Artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de B.13.2. L'article 7.1 de la Convention européenne des droits de
mens bepaalt : l'homme dispose :
« Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat « Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au
geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction
ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin zal een d'après le droit national ou international. De même il n'est infligé
zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan aucune peine plus forte que celle qui était applicable au moment où
van het strafbare feit van toepassing was ». l'infraction a été commise ».
In die bepaling wordt onder meer het « beginsel van de wettigheid van Cette disposition consacre, entre autres, le « principe de la légalité
de misdrijven en van de straffen » vastgelegd (EHRM, grote kamer, 21 des délits et des peines » (CEDH, grande chambre, 21 octobre 2013, Del
oktober 2013, Del Río Prada t. Spanje, § 78). Río Prada c. Espagne, § 78).
B.13.3. Artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake B.13.3. L'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux
burgerrechten en politieke rechten bepaalt : droits civils et politiques dispose :
« Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat « Nul ne sera condamné pour des actions ou omissions qui ne
geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte constituaient pas un acte délictueux d'après le droit national ou
ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin, mag een international au moment où elles ont été commises. De même, il ne sera
zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan infligé aucune peine plus forte que celle qui était applicable au
van het strafbare feit van toepassing was. Indien, na het begaan van moment où l'infraction a été commise. Si, postérieurement à cette
het strafbare feit de wet mocht voorzien in de oplegging van een infraction, la loi prévoit l'application d'une peine plus légère, le
lichtere straf, dient de overtreder daarvan te profiteren ». délinquant doit en bénéficier ».
B.14. Het woord « ernstige » dat wordt gebruikt in artikel 449, tweede B.14. Le mot « grave » utilisé par l'article 449, alinéa 2, du Code
lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, in artikel 73, des impôts sur les revenus 1992, par l'article 73, alinéa 2, de la loi
tweede lid, van de wet van 3 juli 1969 tot invoering van het Wetboek du 3 juillet 1969 créant le Code de la taxe sur la valeur ajoutée, par
van de belasting over de toegevoegde waarde, in artikel 207, tweede l'article 207, alinéa 2, du Code des droits et taxes divers, par
lid, van het Wetboek diverse rechten en taksen, in artikel 220, § 2, l'article 220, § 2, de la loi générale sur les douanes et accises, par
van de algemene wet inzake douane en accijnzen, in artikel 45, derde
lid, tweede zin, van de wet van 22 december 2009, in artikel 27, l'article 45, alinéa 3, deuxième phrase, de la loi du 22 décembre
vierde lid, van de wet van 7 januari 1998, in artikel 13, zesde lid, 2009, par l'article 27, alinéa 4, de la loi du 7 janvier 1998, par
van de wet van 3 april 1997 en in artikel 436, vijfde lid, van de l'article 13, alinéa 6, de la loi du 3 avril 1997 et par l'article
programmawet van 27 december 2004, valt binnen het toepassingsgebied 436, alinéa 5, de de la loi-programme du 27 décembre 2004, relève du
van artikel 12, tweede lid, van de Grondwet. De bestreden bepalingen champ d'application de l'article 12, alinéa 2, de la Constitution. Les
hebben meer bepaald tot gevolg dat een vervolging die reeds is dispositions attaquées ont plus particulièrement pour effet que des
toegestaan bij de bepalingen die zij wijzigen, tot een zwaardere straf poursuites déjà autorisées par des dispositions qu'elles modifient,
kan leiden indien de fiscale fraude waarop die vervolging betrekking peuvent conduire à une aggravation de la peine lorsque la fraude
heeft, ernstig is. fiscale visée par ces poursuites est grave.
B.15. In zoverre zij vereisen dat in elk misdrijf bij de wet moet B.15. En ce qu'ils exigent que tout délit soit prévu par la loi,
worden voorzien, hebben artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de l'article 7.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et
rechten van de mens en artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten een draagwijdte die analoog is aan de voormelde regel van artikel 12, tweede lid, van de Grondwet. De door die bepalingen verstrekte waarborgen vormen een onlosmakelijk geheel. B.16. Door aan de wetgevende macht de bevoegdheid te verlenen om te bepalen in welke gevallen strafvervolging mogelijk is, waarborgt artikel 12, tweede lid, van de Grondwet aan elke burger dat geen enkele gedraging strafbaar zal worden gesteld dan krachtens regels aangenomen door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken dat uit de voormelde grondwettelijke bepaling en internationale bepalingen voortvloeit, gaat bovendien uit van de idee dat de strafwet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al dan niet strafbaar is. Het vereist dat de wetgever in voldoende nauwkeurige, duidelijke en rechtszekerheid biedende bewoordingen bepaalt welke feiten strafbaar worden gesteld, zodat, enerzijds, diegene die een gedrag aanneemt, vooraf op afdoende wijze kan inschatten wat het strafrechtelijke gevolg van dat gedrag zal zijn en, anderzijds, aan de rechter geen al te grote beoordelingsbevoegdheid wordt gelaten. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken staat evenwel niet eraan in de weg dat de wet aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid toekent. Er dient immers rekening te worden gehouden met het algemene karakter van de wetten, de uiteenlopende situaties waarop zij van toepassing zijn en de evolutie van de gedragingen die zij bestraffen. Aan het vereiste dat een misdrijf duidelijk moet worden omschreven in de wet is voldaan wanneer de rechtzoekende, op basis van de bewoordingen van de relevante bepaling en, indien nodig, met behulp l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits civils et politiques ont une portée analogue à la règle précitée de l'article 12, alinéa 2, de la Constitution. Dès lors, les garanties fournies par ces dispositions forment un ensemble indissociable. B.16. En attribuant au pouvoir législatif la compétence de déterminer dans quels cas des poursuites pénales sont possibles, l'article 12, alinéa 2, de la Constitution garantit à tout citoyen qu'aucun comportement ne sera punissable qu'en vertu de règles adoptées par une assemblée délibérante, démocratiquement élue. En outre, le principe de légalité en matière pénale qui découle des dispositions constitutionnelle et internationales précitées procède de l'idée que la loi pénale doit être formulée en des termes qui permettent à chacun de savoir, au moment où il adopte un comportement, si celui-ci est ou non punissable. Il exige que le législateur indique, en des termes suffisamment précis, clairs et offrant la sécurité juridique, quels faits sont sanctionnés, afin, d'une part, que celui qui adopte un comportement puisse évaluer préalablement, de manière satisfaisante, quelle sera la conséquence pénale de ce comportement et afin, d'autre part, que ne soit pas laissé au juge un trop grand pouvoir d'appréciation. Toutefois, le principe de légalité en matière pénale n'empêche pas que la loi attribue un pouvoir d'appréciation au juge. Il faut en effet tenir compte du caractère de généralité des lois, de la diversité des situations auxquelles elles s'appliquent et de l'évolution des comportements qu'elles répriment. La condition qu'une infraction doit être clairement définie par la loi se trouve remplie lorsque le justiciable peut savoir, à partir du
van de interpretatie daarvan door de rechtscolleges, kan weten welke libellé de la disposition pertinente et, au besoin, à l'aide de son
handelingen en welke verzuimen zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid interprétation par les juridictions, quels actes et omissions engagent
meebrengen. sa responsabilité pénale.
Enkel bij het onderzoek van een specifieke strafbepaling is het Ce n'est qu'en examinant une disposition pénale spécifique qu'il est
mogelijk om, rekening houdend met de elementen eigen aan de misdrijven possible de déterminer, en tenant compte des éléments propres aux
die zij wil bestraffen, te bepalen of de door de wetgever gehanteerde infractions qu'elle entend réprimer, si les termes généraux utilisés
algemene bewoordingen zo vaag zijn dat ze het strafrechtelijk par le législateur sont à ce point vagues qu'ils méconnaîtraient le
wettigheidsbeginsel zouden schenden. principe de légalité en matière pénale.
B.17. De bestreden bepalingen strekken ertoe een van de aanbevelingen B.17. Les dispositions attaquées ont pour but de suivre l'une des
te volgen die zijn geformuleerd na afloop van het « parlementair recommandations formulées à l'issue de l'« enquête parlementaire sur
onderzoek naar de grote fiscale fraude-dossiers » (Parl. St., Kamer, les grands dossiers de fraude fiscale » (Doc. parl., Chambre,
2012-2013, DOC 53-2756/001 en 2757/001, p. 60; Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2756/001 et 2757/001, p. 60; ibid., DOC 53-2756/005,
2012-2013, DOC 53-2756/005, pp. 6 en 65; Parl. St., Senaat, 2012-2013, pp. 6 et 65; Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2095/3, p. 5). La
nr. 5-2095/3, p. 5). De commissie van de Kamer van commission de la Chambre des représentants ayant mené cette enquête
volksvertegenwoordigers die dat onderzoek heeft geleid, beval aan om «
een strafverzwaring [in te voeren] voor zogenaamde ' ernstige en recommandait d'« instaurer un alourdissement de la peine pour ' fraude
georganiseerde fiscale fraude ' » (Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC fiscale grave et organisée ' » (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC
52-0034/004, p. 251). 52-0034/004, p. 251).
In die context « [vormt] de strijd tegen de fiscale fraude [...] dan Dans ce contexte, « la lutte contre la fraude fiscale constitue
ook ongetwijfeld één van de belangrijkste maatschappelijke incontestablement un des principaux objectifs sociaux des sociétés
doelstellingen van de moderne Westerse samenlevingen ». Hij is « occidentales modernes ». Elle est « en outre essentielle à la
bovendien [...] van substantieel belang voor het vrijwaren van de
individuele particuliere en economische belangen » en vormt « het sauvegarde des intérêts individuels particuliers et économiques » et
middel bij uitstek om de fiscale en parafiscale druk te doen afnemen constitue « un moyen par excellence de faire baisser la pression
en op die manier de nodige zuurstof te geven aan de economie » (ibid., fiscale et parafiscale, et d'oxygéner ainsi l'économie » (ibid., p.
p. 9). 9).
B.18. Gewis vertoont elke fiscale fraude en - bij uitbreiding - elk B.18. Toute fraude fiscale et - par extension - tout comportement
strafbaar gesteld gedrag een zekere graad van ernst, zo niet zou de punissable présentent assurément un degré déterminé de gravité, sans
quoi le législateur ne réprimerait pas ce comportement par des peines.
wetgever voor dat gedrag geen straffen opleggen. Dat neemt niet weg Il n'en reste pas moins que ce comportement punissable peut présenter
dat strafbaar gedrag bepaalde gradaties kan vertonen waarvoor de des degrés de gravité divers que le législateur peut réprimer en
wetgever dienovereenkomstig in evenredige straffen vermag te voorzien. conséquence par des peines proportionnées.
B.19. Zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State opmerkt, voert B.19. Ainsi que le souligne la section de législation du Conseil
het woord « ernstige » een « element van onvoorzienbaarheid » in de d'Etat, le mot « grave » introduit un « élément d'imprévisibilité »
wet in (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2756/001 en 2757/001, p. dans la législation (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2756/001
167). et 2757/001, p. 167).
De bestreden bepalingen creëren evenwel, zoals reeds werd opgemerkt in Les dispositions attaquées ne créent toutefois pas une incrimination
B.14, geen nieuwe strafbaarstelling. Zij voorzien in een nouvelle, ainsi qu'il a déjà été observé en B.14. Elles prévoient une
strafverzwaring indien het gedrag, waarvan de strafbaarheid reeds aggravation de la peine lorsque le comportement, dont le caractère
vaststaat, als « ernstig » kan worden gekwalificeerd. Bovendien wordt punissable est déjà établi, peut être qualifié de « grave ». En outre,
enkel de maximumduur van de gevangenisstraf verhoogd tot vijf jaar. De bestreden bepalingen raken niet aan de minimumduur van de gevangenisstraf, noch aan de bedragen van de geldboeten. B.20. Ook al laten de bestreden bepalingen aan de rechter een ruime beoordelingsbevoegdheid, toch kennen ze hem geen autonome bevoegdheid inzake strafbaarstelling toe die inbreuk zou maken op de bevoegdheden van de wetgever. De wetgever kan immers, zonder het wettigheidsbeginsel te schenden, de rechter ermee belasten de graad van ernst te beoordelen vanaf welke een strafbare gedraging tot strafverzwaring aanleiding geeft. seule la durée maximale de la peine d'emprisonnement peut être augmentée jusqu'à cinq ans. Les dispositions attaquées n'affectent pas la durée minimale de la peine d'emprisonnement, ni les montants des amendes. B.20. Même si elles laissent au juge un large pouvoir d'appréciation, les dispositions attaquées ne lui confèrent pas un pouvoir autonome d'incrimination qui empiéterait sur les compétences du législateur. En effet, le législateur peut, sans violer le principe de légalité, charger le juge d'apprécier le degré de gravité à partir duquel un
Rekening houdend met de verscheidenheid van de situaties die zich in comportement punissable conduit à une aggravation de la peine.
de praktijk kunnen voordoen, dient de rechter de ernst van het Compte tenu de la diversité des situations susceptibles de se
strafbare gedrag te beoordelen, niet op grond van subjectieve présenter en pratique, le juge doit apprécier la gravité du
opvattingen die de toepassing van de bestreden bepalingen comportement punissable, non pas en fonction de conceptions
onvoorzienbaar zouden maken, maar door objectieve elementen in subjectives qui rendraient imprévisible l'application des dispositions
overweging te nemen en door rekening te houden met de specifieke attaquées, mais en prenant en considération des éléments objectifs et
omstandigheden van elke zaak en met de in het strafrecht geldende en tenant compte des circonstances propres à chaque affaire et de
beperkende interpretatie. l'interprétation restrictive qui prévaut en droit pénal.
De bestreden bepalingen maken het de pleger van fiscale fraude dan ook Les dispositions attaquées permettent dès lors à l'auteur d'une fraude
mogelijk op voldoende wijze te weten wat het strafrechtelijke gevolg fiscale de savoir de manière suffisante quelle sera la conséquence
van zijn gedrag zal zijn. pénale de son comportement.
Daarenboven vereist het wettigheidsbeginsel dat de straf in verhouding En outre, le principe de légalité exige que la peine soit
staat tot de gepleegde feiten. De opgelegde straf dient derhalve proportionnée aux faits commis. La peine infligée doit, partant, être
evenredig te zijn aan de ernst van het strafbare gedrag (zie, mutatis proportionnée à la gravité du comportement répréhensible (voy.,
mutandis, EHRM, 11 januari 2007, Mamidakis t. Griekenland, § § 44-48; mutatis mutandis, CEDH, 11 janvier 2007, Mamidakis c. Grèce, § §
HvJ, 27 september 2007, Collée, C-146/05, punt 40; GwH, 4 februari 44-48; CJCE, 27 septembre 2007, Collée, C-146/05, point 40; C. const.,
2010, nr. 8/2010, B.12; HvJ, 3 december 2014, De Clercq e.a., 4 février 2010, n° 8/2010, B.12; CJUE, 3 décembre 2014, De Clercq
C-315/13, punt 73). e.a., C-315/13, point 75).
Door het gebruik van het woord « ernstige » zijn de bestreden Par l'emploi du mot « grave », les dispositions attaquées sont
bepalingen bestaanbaar met artikel 12, tweede lid, van de Grondwet, in compatibles avec l'article 12, alinéa 2, de la Constitution, lu en
samenhang gelezen met artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de combinaison avec l'article 7.1 de la Convention européenne des droits
rechten van de mens en met artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. B.21. Het eerste middel is niet gegrond. Ten aanzien van het tweede middel B.22. Uit de uiteenzetting van het tweede middel blijkt dat het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de in B.1 aangehaalde acht wetsbepalingen die zijn gewijzigd bij de artikelen 98 tot 105 van de wet van 17 juni 2013, in zoverre zij niet preciseren wat onder « ernstige » fraude moet worden verstaan en aldus een verschil in behandeling doen ontstaan tussen belastingplichtigen die identieke of soortgelijke gedragingen hebben aangenomen. B.23. Nu uit de beoordeling van het eerste middel voortvloeit dat de bestreden bepalingen voldoende nauwkeurig zijn geformuleerd om bestaanbaar te zijn met het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel, kunnen zij niet worden geacht het aangevoerde verschil in behandeling te doen ontstaan. B.24. Het tweede middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 5 februari 2015. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, de l'homme et avec l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits civils et politiques. B.21. Le premier moyen n'est pas fondé. Quant au second moyen B.22. Il ressort des développements du second moyen que la Cour est invitée à statuer sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, des huit dispositions législatives citées en B.1 modifiées par les articles 98 à 105 de la loi du 17 juin 2013, en ce qu'elles ne précisent pas ce qu'il convient d'entendre par fraude « grave » et qu'elles font ainsi apparaître une différence de traitement entre des contribuables ayant adopté des comportements similaires, sinon identiques. B.23. Dès lors qu'il découle de l'appréciation du premier moyen que les dispositions attaquées sont formulées de manière suffisamment précise pour être compatibles avec le principe de légalité en matière pénale, elles ne peuvent être réputées faire naître la différence de traitement alléguée. B.24. Le second moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 5 février 2015. Le greffier, F. Meersschaut Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^