← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 137/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5736 In zake
: de prejudiciële vraag over artikel 43 van de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 137/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5736 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 43 van de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 137/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5736 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 137/2014 van 25 september 2014 | Extrait de l'arrêt n° 137/2014 du 25 septembre 2014 |
| Rolnummer : 5736 | Numéro du rôle : 5736 |
| In zake : de prejudiciële vraag over artikel 43 van de wet van 11 juni | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 43 de la loi |
| 1874 betreffende de verzekeringen (vóór de opheffing ervan bij artikel | du 11 juin 1874 sur les assurances (avant son abrogation par l'article |
| 147 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst), | 147 de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre), |
| gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven. | posée par le Tribunal de première instance de Louvain. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. |
| rechters J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul en R. | Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul et R. Leysen, assistée du |
| Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij vonnis van 1 oktober 2013 in zake M.M. tegen H.L., waarvan de | Par jugement du 1er octobre 2013 en cause de M.M. contre H.L., dont |
| expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 24 oktober 2013, | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 24 octobre 2013, le |
| heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven de volgende | Tribunal de première instance de Louvain a posé la question |
| prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 43 van de wet van 11.6.1874 inzake verzekeringen de | « L'article 43 de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances viole-t-il |
| art. 10-11 van de Grondwet aldus geïnterpreteerd dat het tot gevolg | les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété en ce |
| heeft dat wanneer twee echtgenoten gehuwd zijn onder een stelsel van | sens qu'il a pour effet, au cas où les époux sont mariés sous un |
| gemeenschap van goederen en één van hen aangesloten is bij een | régime de communauté de biens et que l'un d'eux est affilié à une |
| groepsverzekering aangegaan door diens werkgever en/of begunstigde is | assurance groupe souscrite par son employeur et/ou bénéficie d'un |
| van een pensioentoezegging van zijn werkgever dit niet voor de | engagement de pension de son employeur, que cela apporte un capital |
| echtgenoot van de titularis van de groepsverzekering een kapitaal | non pas au conjoint du titulaire de l'assurance groupe mais uniquement |
| oplevert maar enkel voor de aangesloten echtgenoot wanneer deze de | au conjoint affilié lorsque ce dernier atteint l'âge convenu, et que, |
| overeengekomen leeftijd bereikt en derhalve dat kapitaal hem eigen is | dès lors, ce capital lui est propre et ne donne lieu à récompense que |
| en slechts aanleiding tot vergoeding als de premiesbetalingen die ten | si les versements effectués à titre de primes et prélevés sur le |
| laste van het gemeenschappelijk vermogen zijn gedaan kennelijk de | patrimoine commun sont manifestement exagérés eu égard aux |
| mogelijkheden ervan te boven gaan ? ». | possibilités de celui-ci ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 43 van de wet | B.1. La question préjudicielle concerne l'article 43 de la loi du 11 |
| van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen, dat bepaalt : | juin 1874 sur les assurances, lequel dispose : |
| « De som die volgens de overeenkomst moet worden uitgekeerd bij | « La somme stipulée payable au décès de l'assuré appartient à la |
| overlijden van de verzekerde, komt toe aan de persoon aangewezen in de | |
| overeenkomst, behoudens toepassing van de regels van het burgerlijk | personne désignée dans le contrat, sans préjudice de l'application des |
| recht betreffende de inbreng en de inkorting, ten aanzien van de | règles du droit civil relatives au rapport et à la réduction du chef |
| stortingen die de verzekerde heeft gedaan. | des versements faits par l'assuré. |
| Deze regels zijn niet van toepassing op stortingen door de ene | Ces règles ne sont pas applicables aux versements faits par un époux |
| echtgenoot gedaan om ten behoeve van de andere een levensverzekering | en vue de constituer au profit de son conjoint, une assurance sur la |
| of een lijfrente te vestigen, behoudens wanneer zij kennelijk | vie ou une rente viagère, à moins que ces versements n'aient été |
| overdreven zijn, gelet op de mogelijkheden van de verzekeringnemer. | manifestement exagérés eu égard aux facultés de l'assuré. |
| Ingeval de echtgenoten gehuwd waren onder een stelsel van gemeenschap | Dans le cas où les époux étaient mariés sous un régime en communauté, |
| van goederen is, ook al is het kapitaal of de rente eigendom van de | quoique le capital ou la rente reste propre à l'époux bénéficiaire, |
| begunstigde echtgenoot, geen vergoeding verschuldigd aan het | aucune récompense n'est due au patrimoine commun en raison des |
| gemeenschappelijk vermogen uit hoofde van stortingen gedaan door de | |
| verzekerde, tenzij die kennelijk overdreven zijn, gelet op de | versements faits par l'assuré, à moins qu'ils n'aient été |
| mogelijkheden van de verzekeringnemer ». | manifestement exagérés eu égard à ses facultés ». |
| B.2. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid te toetsen van artikel | B.2. La Cour est invitée à contrôler la compatibilité de l'article 43 |
| 43 van de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen met de | de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances avec les articles 10 et |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de interpretatie dat, wanneer | 11 de la Constitution dans l'interprétation selon laquelle, lorsque |
| twee echtgenoten gehuwd zijn onder een stelsel van gemeenschap van | deux conjoints sont mariés sous un régime de communauté de biens, le |
| goederen, het kapitaal van de groepsverzekering die de werkgever van | capital de l'assurance groupe que souscrit l'employeur de l'un d'eux |
| één van hen aangaat ten voordele van zijn werknemer, eigen is. | au bénéfice de son travailleur est un bien propre. |
| Het aan het verwijzende rechtscollege voorgelegde geschil heeft | Le litige soumis à la juridiction a quo concerne l'assurance |
| betrekking op een groepsverzekering/pensioenplan die een werkgever | |
| heeft gesloten ten gunste van zijn werknemer voor de periode van 1 | groupe/plan de pension qu'un employeur a souscrite au bénéfice de son |
| juni 1974 tot 31 mei 2009. De huwelijksgemeenschap werd ontbonden | travailleur pour la période allant du 1er juin 1974 au 31 mai 2009. La |
| tijdens die periode en vóór de inwerkingtreding van de wet van 25 juni | communauté a été dissoute au cours de cette période et avant l'entrée |
| 1992 op de landverzekeringsovereenkomst. Het kapitaal werd uitgekeerd | en vigueur de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance |
| na de ontbinding van de huwelijksgemeenschap aan de gewezen echtgenoot | terrestre. Le capital a été versé après la dissolution de la |
| die de werknemer is ten voordele van wie de groepsverzekering was | communauté à l'ex-conjoint, qui est le travailleur au profit duquel |
| afgesloten. | l'assurance groupe avait été souscrite. |
| Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. | La Cour limite son examen à cette hypothèse. |
| B.3.1. De verwijzende rechter meent dat artikel 43 van de wet van 11 | B.3.1. Le juge a quo estime que l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 |
| juni 1874 van toepassing is op het bodemgeschil. | est applicable à l'instance qui lui est soumise. |
| B.3.2. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter om na te gaan | B.3.2. Il appartient en principe au juge a quo de vérifier s'il est |
| of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over | utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet d'une |
| een bepaling die hij van toepassing acht op het geschil. Slechts | disposition qu'il estime applicable au litige. Ce n'est que lorsque |
| wanneer dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof de vraag | tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut déclarer la |
| onontvankelijk verklaren. | question irrecevable. |
| B.3.3. Bij zijn arrest van 27 juni 1986 (Arr. Cass., 1986, nr. 680), | B.3.3. Par son arrêt du 27 juin 1986 (Pas., I, 1986, n° 680), la Cour |
| heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat artikel 43, derde lid, van | de cassation a jugé que l'article 43, alinéa 3, de la loi du 11 juin |
| de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen niet van | 1874 sur les assurances ne s'applique pas lorsque l'un des époux a |
| toepassing is wanneer één van de echtgenoten tijdens het huwelijk een | conclu, au cours du mariage, une assurance vie sous la forme d'une |
| levensverzekering heeft afgesloten in de vorm van een groepsverzekering die voorziet in de uitbetaling van een kapitaal bij overlijden of bij leven, tijdens het huwelijk premies werden betaald met gelden van de gemeenschap, het huwelijk door echtscheiding werd ontbonden en de verzekeringnemer, na ontbinding van het huwelijk, zijn recht van afkoop uitoefent. Die bepaling is slechts van toepassing in het geval van de storting van een som waarvan is bepaald dat zij bij het overlijden van de verzekerde aan diens echtgenoot betaalbaar is. Het Hof van Cassatie oordeelde met name : « Overwegende echter dat het arrest vaststelt dat eiser vervroegde uitbetaling van het kapitaal bekomt ingevolge uitoefening van zijn recht tot aankoop; dat hieruit volgt dat, nu het ten deze niet gaat om de uitkering van 'de bedongen som die betaalbaar is bij het overlijden | assurance groupe qui prévoit le paiement d'un capital en cas de décès ou de vie, que les primes ont été payées au cours du mariage avec des sommes provenant de la communauté, que le mariage a été dissous par divorce et que le preneur d'assurance exerce son droit au rachat après la dissolution du mariage. Cette disposition n'est applicable qu'à l'hypothèse du versement d'une somme stipulée payable au décès de l'assuré au conjoint de celui-ci. La Cour de cassation a notamment jugé : « Attendu que l'arrêt constate toutefois que le demandeur a obtenu le payement anticipé du capital en raison de l'exercice de son droit au rachat; qu'il s'ensuit que, ne s'agissant pas en l'espèce du versement |
| van de verzekerde' aan zijn echtgenote, de voorwaarden voor de | ' de la somme stipulée payable au décès de l'assuré ' à son épouse, |
| toepassing van artikel 43 van de wet van 11 juni 1874 op de | les conditions d'application de l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 |
| verzekeringen, als aangevuld bij artikel 44 van hoofdartikel 4 van de | sur les assurances, complété par l'article 44 de l'article 4 de la loi |
| wet van 14 juli 1976, niet aanwezig zijn ». | du 14 juillet 1976, ne sont pas réunies ». |
| B.4. Om de redenen uiteengezet in het voormelde arrest is artikel 43 | B.4. Pour les raisons exposées dans l'arrêt précité, l'article 43 de |
| van de wet van 11 juni 1874 klaarblijkelijk niet van toepassing op het | la loi du 11 juin 1874 n'est manifestement pas applicable au litige |
| bodemgeschil. | pendant devant la juridiction a quo. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. | La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. |
| Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 25 september 2014. | la Cour constitutionnelle, le 25 septembre 2014. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| A. Alen | A. Alen |