← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 132/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5719 In zake
: de prejudiciële vraag over artikel 30, § 1, vierde lid, van de wet van 30 december 1970 betreffende
de economische expansie, gesteld door de Rechtbank va Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 132/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5719 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 30, § 1, vierde lid, van de wet van 30 december 1970 betreffende de economische expansie, gesteld door de Rechtbank va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 132/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5719 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30, § 1 er , alinéa 4, de la loi du 30 décembre 1970 sur l'expansion économique, posée par le Tr La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 132/2014 van 25 september 2014 | Extrait de l'arrêt n° 132/2014 du 25 septembre 2014 |
Rolnummer : 5719 | Numéro du rôle : 5719 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 30, § 1, vierde lid, van | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30, § 1er, |
de wet van 30 december 1970 betreffende de economische expansie, | alinéa 4, de la loi du 30 décembre 1970 sur l'expansion économique, |
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde. | posée par le Tribunal de première instance de Termonde. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. |
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. | Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée |
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 6 september 2013 in zake Wilfried Staes en Agnes Van | Par jugement du 6 septembre 2013 en cause de Wilfried Staes et Agnes |
den Hende tegen het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie | Van den Hende contre la Région flamande, dont l'expédition est |
van het Hof is ingekomen op 25 september 2013, heeft de Rechtbank van | parvenue au greffe de la Cour le 25 septembre 2013, le Tribunal de |
eerste aanleg te Dendermonde de volgende prejudiciële vraag gesteld : | première instance de Termonde a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 30, § 1, vierde lid, van de wet van 30 december 1970 | « L'article 30, § 1er, alinéa 4, de la loi du 30 décembre 1970 [sur |
[betreffende de economische expansie], in die zin geïnterpreteerd dat | l'expansion économique], interprété en ce sens qu'il est d'application |
deze bepaling van toepassing is op zowel minnelijke als gedwongen | aux acquisitions pour cause d'utilité publique, tant à l'amiable que |
verwervingen ten algemenen nutte op grond van artikel 30, § 1, eerste | forcées, fondées sur l'article 30, § 1er, alinéa 1er, de la loi |
lid, van de wet van 30 december 1970, de artikelen 10 en 11 van de | précitée, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce |
Grondwet, doordat zij een verschil in behandeling instelt tussen | qu'il instaure une différence de traitement entre, d'une part, les |
enerzijds de burgers wiens onroerend goed door het bestuur verworven | citoyens dont le bien immeuble a été acquis par l'administration sur |
werd op grond van de wet van 30 december 1970, en anderzijds de | la base de la loi du 30 décembre 1970 et, d'autre part, les citoyens |
burgers wiens onroerend goed door het bestuur verworven werd op grond | dont le bien immeuble a été acquis par l'administration sur la base |
van een andere onteigeningswet (zoals bijvoorbeeld de wetten van 26 | d'une autre loi d'expropriation (comme, par exemple, les lois des 26 |
juni [lees : juli] 1962, 18 april 1835, 10 mei 1926, enz.) omwille van | juin [lire : juillet] 1962, 18 avril 1835, 10 mai 1926, etc.), du fait |
qu'il prive, uniquement et sans la moindre justification raisonnable, | |
les citoyens dont le bien immeuble a été acquis par l'administration | |
sur la base de la loi du 30 décembre 1970 (à l'amiable ou par | |
het feit dat deze bepaling het sui generis recht van wederoverdracht | expropriation) du bénéfice du droit sui generis de rétrocession (cf. |
(cf. artikel 23 van de wet van 17 april 1835) exclusief en zonder | l'article 23 de la loi du 17 avril 1835), même lorsque l'objectif |
enige redelijke verantwoording uitsluit voor burgers wiens onroerend | |
goed (minnelijk dan wel gedwongen) door het bestuur werd verworven op | |
grond van de wet van 30 december 1970, ook wanneer het oogmerk van | |
algemeen nut zoals omschreven in genoemde wet niet (meer) uitgevoerd | d'utilité publique tel que décrit dans la loi précitée n'est pas (ou |
wordt ? ». | ne sera plus) exécuté ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Artikel 30, § 1, van de wet van 30 december 1970 betreffende de | B.1. L'article 30, § 1er, de la loi du 30 décembre 1970 sur |
economische expansie bepaalt : | l'expansion économique dispose : |
« Over het gehele grondgebied, kunnen de Staat, de provincies, de | « Dans l'ensemble du territoire, l'Etat, les provinces, les communes |
gemeenten en de openbare rechtspersonen aangeduid door de Koning | et les personnes de droit public désignées par le Roi peuvent procéder |
overgaan tot de onteigening en verwerving voor algemeen nut van de | à l'expropriation et à l'acquisition pour cause d'utilité publique des |
onroerende goederen noodzakelijk voor de aanleg van gronden voor de | immeubles nécessaires à l'aménagement de terrains à l'usage de |
industrie, het ambachtswezen of diensten, voor de aanleg van hun | l'industrie, de l'artisanat ou de services, à l'aménagement de leurs |
toegangswegen of voor bijkomende infrastructuurwerken. Tot het | voies d'accès ou à des travaux complémentaires d'infrastructure. Le |
onteigeningsbesluit en de aanwijzing van de gronden wordt, op voorstel | décret d'expropriation et la désignation des terrains sont arrêtés par |
van de Minister die Openbare Werken onder zijn bevoegdheid heeft, door | le Roi sur proposition du Ministre ayant les Travaux publics dans ses |
de Koning besloten. Er kan gebruik worden gemaakt van de | attributions. Il peut être fait usage de la procédure d'expropriation |
onteigeningsprocedure per zone. | par zone. |
Het bij het besluit gevoegde plan kan beperkt blijven tot de | Le plan joint à l'arrêté peut se borner à l'indication de la situation |
aanduiding van de bestaande toestand, de begrenzing van de bezetting | existante, des limites des emprises ainsi que des limites des terrains |
en van de gronden voor de industrie, het ambachtswezen en de bijkomende infrastructuurwerken. Het koninklijk besluit zal voorafgegaan worden door een openbaar onderzoek van vijftien dagen, gedaan door de onteigenaar; de onteigenaar zal eveneens een verwittiging sturen aan iedere eigenaar, volgens de aanduidingen van het kadaster, van de onroerende goederen begrepen in de hogergenoemde gronden, of die nodig zijn tot het aanleggen van hun toegangswegen of voor bijkomende infrastructuurwerken. De wegen die de aan onteigening onderworpen onroerende goederen doorkruisen, worden aan hun bestemming onttrokken. De erfdienstbaarheden die deze onroerende goederen belasten, worden | à usage de l'industrie, de l'artisanat ou de services, des voies d'accès et des travaux complémentaires d'infrastructure. L'arrêté royal sera précédé d'une enquête publique d'une durée de quinze jours, faite par les soins de l'expropriant, qui devra également adresser un avertissement à chacune des personnes propriétaires, selon les indications du cadastre, des immeubles compris dans les terrains susdits, ou qui sont nécessaires à l'aménagement de ses voies d'accès ou pour des travaux complémentaires d'infrastructure. Les chemins qui traversent les immeubles soumis à l'expropriation sont désaffectés. Les servitudes qui grèvent ces |
vervallen verklaard. | immeubles sont éteintes. |
Het recht van wederafstand voorzien bij artikel 23 van de wet van 17 | Le droit de rétrocession visé par l'article 23 de la loi du 17 avril |
april 1835 kan niet worden ingeroepen voor de bij dit artikel bedoelde | 1835 ne peut être invoqué pour les expropriations visées par le |
onteigening ». | présent article ». |
B.2. Het Hof wordt gevraagd of het vierde lid van die bepaling | B.2. La Cour est interrogée sur la question de savoir si le quatrième |
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat de | alinéa de cette disposition est compatible avec les articles 10 et 11 |
personen van wie een onroerend goed door de overheid wordt verworven | de la Constitution, en ce que les personnes dont un immeuble est |
of onteigend met toepassing van artikel 30 van de wet van 30 december | acquis ou exproprié par l'autorité en application de l'article 30 de |
1970 betreffende de economische expansie, het recht van wederafstand | la loi du 30 décembre 1970 sur l'expansion économique ne peuvent pas |
bedoeld in artikel 23 van de wet van 17 april 1835 op de onteigening | invoquer le droit de rétrocession visé à l'article 23 de la loi du 17 |
ten algemene nutte niet kunnen aanvoeren wanneer de overheid het | avril 1835 sur l'expropriation pour cause d'utilité publique, lorsque |
onteigeningsdoel niet langer nastreeft of kan nastreven, terwijl | l'autorité ne poursuit plus l'objectif de l'expropriation ou n'est |
personen van wie een onroerend goed door de overheid wordt verworven | plus en mesure de le faire, alors que les personnes dont un immeuble |
of onteigend met toepassing van andere onteigeningswetten - zoals de | est acquis ou exproprié par l'autorité en application d'autres lois |
wet van 17 april 1835 op de onteigening ten algemene nutte, de wet van | d'expropriation - telles que la loi du 17 avril 1835 sur |
10 mei 1926 tot instelling van een rechtspleging bij dringende | l'expropriation pour cause d'utilité publique, la loi du 10 mai 1926 |
omstandigheden inzake onteigening ten algemenen nutte en de wet van 26 | instituant une procédure d'urgence en matière d'expropriation pour |
juli 1962 betreffende de rechtspleging bij hoogdringende | cause d'utilité publique et la loi du 26 juillet 1962 relative à la |
procédure d'extrême urgence en matière d'expropriation pour cause | |
omstandigheden inzake onteigening ten algemenen nutte - dat wel | d'utilité publique - peuvent invoquer ce droit de rétrocession. |
kunnen. B.3.1. De onteigeningswetten van 17 april 1835, 10 mei 1926 en 26 juli | B.3.1. Les lois d'expropriation des 17 avril 1835, 10 mai 1926 et 26 |
1962 die de verwijzende rechter aanhaalt, regelen de procedure die bij | juillet 1962 que le juge a quo cite règlent la procédure qui doit être |
een onteigening dient te worden gevolgd. Artikel 30 van de wet van 30 | suivie lors d'une expropriation. L'article 30 de la loi du 30 décembre |
december 1970 daarentegen machtigt de erin opgesomde overheden om over | 1970, en revanche, habilite les autorités qu'il énumère à procéder à |
te gaan tot onteigening of verwerving van onroerende goederen ter | l'expropriation ou à l'acquisition d'immeubles afin de réaliser |
verwezenlijking van het erin omschreven doel van algemeen belang en | l'objectif d'intérêt général qui y est précisé et prévoit qu' « en cas |
bepaalt daarbij dat « in geval van onteigening wordt gehandeld | d'expropriation, il est procédé conformément aux dispositions de la |
overeenkomstig de bepalingen van de wet van 26 juli 1962 betreffende | loi du 26 juillet 1962 relative à la procédure d'extrême urgence en |
de spoedprocedure met betrekking tot de onteigening voor algemeen nut | matière d'expropriation pour cause d'utilité publique » (article 30, § |
» (artikel 30, § 2, c), van de wet van 30 december 1970). | 2, c), de la loi du 30 décembre 1970). |
B.3.2. Hoewel het onderwerp van beide categorieën van wetten | B.3.2. Bien que l'objet des deux catégories de lois soit de nature |
verschillend van aard is, blijkt uit de motivering van de | différente, il ressort de la motivation de la décision de renvoi que |
verwijzingsbeslissing dat het Hof in werkelijkheid wordt gevraagd de | la Cour est invitée en réalité à comparer, en ce qui concerne le droit |
personen van wie een onroerend goed door de overheid wordt verworven | de rétrocession, avec les personnes dont un immeuble est acquis par |
ter verwezenlijking van het in de wet van 30 december 1970 omschreven | l'autorité en vue de la réalisation de l'objectif d'intérêt général |
doel van algemeen belang, wat het recht van wederafstand betreft, te | défini dans la loi du 30 décembre 1970, avec les personnes dont un |
vergelijken met de personen van wie een onroerend goed door de | immeuble est acquis par l'autorité en vue de la réalisation d'un autre |
overheid wordt verworven ter verwezenlijking van een ander doel van | |
algemeen belang. | but d'intérêt général. |
In tegenstelling tot wat het Vlaamse en het Waalse Gewest aanvoeren, | Contrairement à ce que la Région flamande et la Région wallonne |
zijn de voormelde categorieën van personen voldoende vergelijkbaar ten | soutiennent, les catégories de personnes précitées sont suffisamment |
aanzien van de in het geding zijnde bepaling. In beide gevallen hebben | comparables au regard de la disposition en cause. En effet, les unes |
zij hun eigendom immers moeten afstaan aan de overheid ter | comme les autres ont dû céder leur propriété à l'autorité en vue de la |
verwezenlijking van een doelstelling die de administratieve overheid | réalisation d'un objectif que l'autorité administrative ou le |
of de wetgever omschrijft als zijnde van algemeen belang. | législateur définissent comme étant d'intérêt général. |
B.4.1. Krachtens artikel 23 van de wet van 17 april 1835 op de | B.4.1. En vertu de l'article 23 de la loi du 17 avril 1835 sur |
onteigening ten algemene nutte kan het bestuur bekendmaken, via een | l'expropriation pour cause d'utilité publique, l'administration peut |
officiële mededeling, dat het de gronden die ten openbaren nutte | faire connaître, par la publication d'un avis officiel, qu'elle mettra |
werden verworven maar die deze bestemming niet hebben verkregen, zal | en vente les terrains qui ont été acquis pour cause d'utilité publique |
verkopen, waarbij de vorige eigenaars binnen drie maanden na die | mais qui n'ont pas reçu cette destination, les anciens propriétaires |
bekendmaking kunnen verklaren dat zij de bedoelde gronden willen | pouvant déclarer dans les trois mois qu'ils veulent réacquérir lesdits |
terugkopen, in welk geval die personen in beginsel het recht hebben op | terrains, auquel cas ces personnes ont en principe droit à la |
de teruggave van die gronden (eerste lid). De prijs van de terug te | restitution des terrains en question (alinéa 1er). Le prix des |
bezorgen gronden wordt vastgesteld door de rechtbank van het gebied | terrains à restituer est établi par le tribunal de la situation, « si |
waar ze liggen, tenzij de vorige eigenaar verkiest het bedrag van de | mieux n'aime le propriétaire restituer le montant de l'indemnité qu'il |
vergoeding die hij ontvangen heeft terug te geven. De gerechtelijke | a reçue ». La fixation judiciaire du prix ne pourra, en aucun cas, |
vaststelling van de prijs kan in geen geval het bedrag van de | excéder le montant de l'indemnité (alinéa 3). |
schadevergoeding overschrijden (derde lid). | En vertu du deuxième alinéa de l'article 23, les anciens propriétaires |
Krachtens het tweede lid van artikel 23 kunnen de vorige eigenaars of | ou leurs ayants droit peuvent demander la remise desdits terrains, à |
hun rechthebbenden de teruggave van die gronden vragen wanneer het | défaut pour l'administration de publier cet avis, et cette remise sera |
bestuur dat bericht niet bekendmaakt, en die teruggave zal in rechte | ordonnée en justice sur la déclaration de l'administration que les |
worden bevolen op de verklaring van het bestuur dat de gronden niet | terrains ne sont plus destinés à servir aux travaux pour lesquels ils |
meer bestemd zijn om te dienen voor de werken waarvoor ze werden | avaient été acquis. Il ressort de la jurisprudence de la Cour de |
verworven. Uit de rechtspraak van het Hof van Cassatie blijkt dat de | cassation que la remise peut être ordonnée par le juge non seulement |
teruggave door de rechter kan worden bevolen niet alleen wanneer het | lorsque l'administration déclare expressément que les terrains ne sont |
bestuur uitdrukkelijk verklaart dat de gronden niet meer zijn bestemd | plus destinés à servir aux travaux pour lesquels ils avaient été |
om te dienen voor de werken waarvoor ze werden verworven, maar ook | acquis mais également lorsque les circonstances concrètes de l'affaire |
wanneer de concrete omstandigheden van de zaak erop wijzen dat het | montrent que l'administration ne poursuit plus l'objectif de |
bestuur het onteigeningsdoel niet langer nastreeft (Cass., 18 maart | |
1948, Arr. Verbr., 1947-1948, p. 159; Cass., 14 oktober 1948, Arr. | l'expropriation (Cass., 18 mars 1948, Pas., I, 1948, p. 178; Cass., 14 |
Verbr., 1947-1948, p. 487; Cass., 28 juni 2012, C.11.0140.N). | octobre 1948, Pas., I, 1948, p. 564; Cass., 28 juin 2012, C.11.0140.N). |
B.4.2. Het bij artikel 23 van de wet van 17 april 1835 geregelde recht | B.4.2. Le droit de rétrocession réglé par l'article 23 de la loi du 17 |
van wederafstand kan slechts worden uitgeoefend wanneer de overheid | avril 1835 ne peut être exercé que lorsque l'autorité n'utilise pas le |
het verworven goed niet aanwendt voor de realisatie van het | bien acquis pour la réalisation de l'objectif poursuivi par |
l'expropriation et il est ainsi lié à la garantie, contenue dans | |
onteigeningsdoel en houdt aldus verband met de in artikel 16 van de | l'article 16 de la Constitution et dans l'article 1er du Premier |
Grondwet en in artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het | |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens vervatte waarborg dat de | Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de |
overheid slechts kan overgaan tot onteigening in het algemeen belang. | l'homme, que l'autorité ne peut procéder à l'expropriation que dans l'intérêt général. |
B.5.1. Krachtens de in het geding zijnde bepaling kan het voormelde | B.5.1. En vertu de la disposition en cause, le droit de rétrocession |
recht van wederafstand niet worden aangevoerd wanneer de onroerende | précité ne peut pas être invoqué lorsque les immeubles ont été acquis |
goederen door de overheid werden verworven met toepassing van artikel | par l'autorité en application de l'article 30 de la loi du 30 décembre |
30 van de wet van 30 december 1970 betreffende de economische | 1970 sur l'expansion économique. |
expansie. B.5.2. Artikel 30, § 1, van de wet van 30 december 1970 machtigt de | B.5.2. L'article 30, § 1er, de la loi du 30 décembre 1970 habilite les |
erin opgesomde overheden om over te gaan tot de onteigening en | autorités qu'il énumère à procéder à l'expropriation et à |
verwerving voor algemeen nut van « de onroerende goederen noodzakelijk | l'acquisition pour cause d'utilité publique des « immeubles |
voor de aanleg van gronden voor de industrie, het ambachtswezen of | nécessaires à l'aménagement de terrains à l'usage de l'industrie, de |
diensten, voor de aanleg van hun toegangswegen of voor bijkomende | l'artisanat, ou de services, à l'aménagement de leurs voies d'accès ou |
infrastructuurwerken ». | à des travaux complémentaires d'infrastructure ». |
Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 30 december 1970 | Les travaux préparatoires de la loi du 30 décembre 1970 font |
blijkt dat de wetgever de bedoelde overheden in staat heeft willen | apparaître que le législateur entendait permettre aux autorités visées |
stellen om gronden te verwerven teneinde ze vervolgens, door middel | d'acquérir des terrains pour qu'elles puissent les mettre ensuite à la |
van verkoop of verhuur, ter beschikking te kunnen stellen van | disposition d'entreprises, par vente ou par location (Doc. parl., |
bedrijven (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. 122, pp. 10-12). De | Sénat, 1970-1971, n° 122, p.p. 10-12). Le législateur a considéré que |
wetgever is daarbij ervan uitgegaan dat het bevorderen van de | la stimulation de l'expansion économique servait l'intérêt général et |
economische expansie het algemeen belang dient en meer bepaald | |
bijdraagt tot « de oplossing van economische en sociale problemen » | contribuait plus précisément à « la solution des problèmes économiques |
(Parl. St., Senaat, 1969-1970, nr. 354, p. 2). | et sociaux » (Doc. parl., Sénat, 1969-1970, n° 354, p. 2). |
B.6.1. De in het geding zijnde bepaling gaat terug op de wet van 18 | B.6.1. La disposition en cause trouve son origine dans la loi du 18 |
juli 1959 tot invoering van bijzondere maatregelen ter bestrijding van | juillet 1959 instaurant des mesures spéciales en vue de combattre les |
de economische en sociale moeilijkheden in sommige gewesten. De | difficultés économiques et sociales de certaines régions. Les travaux |
parlementaire voorbereiding van die wet vermeldt : | préparatoires de cette loi mentionnent : |
« Door dit artikel worden de Staat, de provinciën, de gemeenten en de | « Cet article permet à l'Etat, à la province, aux communes et aux |
andere door de Koning aangeduide publiekrechtelijke personen in de | autres personnes de droit public désignées par le Roi, de mettre par |
mogelijkheid gesteld door middel van onteigening te algemenen nutte, | voie d'expropriation pour cause d'utilité publique, à la disposition |
de ondernemingen de beschikking te geven over industriële terreinen, | des entreprises des terrains industriels, que, souvent celles-ci ne |
welke deze ondernemingen in vele gevallen slechts ten koste van grote | peuvent acquérir qu'au prix de difficultés considérables. A cet effet, |
inspanningen kunnen verkrijgen. Hiervoor is het noodzakelijk, maar | il est nécessaire mais il suffit que les terrains soient désignés |
volstaat het, dat de terreinen als industrieel zijn aangeduid bij | comme industriels par un arrêté royal contresigné par le Ministre des |
koninklijk besluit, medeondertekend door de Minister van Openbare | Travaux Publics et de la Reconstruction. Le plan qui sera joint à cet |
Werken en Wederopbouw. Het plan, dat aan dit besluit moet gehecht | |
worden, kan beperkt zijn tot het aangeven van de bestaande toestand en | arrêté peut se borner à l'indication de la situation existante et des |
de grenzen van de zone. | limites de la zone. |
Het koninklijk besluit moet voorafgegaan worden door een openbaar | L'arrêté royal sera précédé d'une enquête publique qui, cependant, |
onderzoek, dat echter binnen de termijn van vijftien dagen moet | devra être terminée endéans un délai de quinze jours. Afin de |
afgehandeld zijn. Om toe te laten het nagestreefde doel te bereiken, | permettre la réalisation de l'objectif visé, il est stipulé que le |
is bepaald dat de eigenaar het recht van retrocessie niet kan inroepen | propriétaire ne peut invoquer le droit de rétrocession » (Doc. parl., |
» (Parl. St., Kamer, 1958-1959, nr. 163/1, p. 12). | Chambre, 1958-1959, n° 163/1, p. 12). |
B.6.2. Daaruit blijkt dat de wetgever van oordeel is geweest dat de | B.6.2. Il en ressort que le législateur a considéré que l'exercice du |
uitoefening van het recht van wederafstand de met de onteigening op | droit de rétrocession était susceptible de compromettre l'objectif |
grond van artikel 30 van de wet van 30 december 1970 nagestreefde | d'intérêt général poursuivi par l'expropriation réalisée sur la base |
doelstelling van algemeen belang in het gedrang zou kunnen brengen. | de l'article 30 de la loi du 30 décembre 1970. Toutefois, il n'est |
Nergens wordt evenwel gespecificeerd in welke zin de uitoefening van dat recht de nagestreefde doelstelling zou kunnen dwarsbomen. B.7. Het Vlaamse en het Waalse Gewest voeren aan dat de uitsluiting van het recht van wederafstand wordt verantwoord door het feit dat de met toepassing van artikel 30 van de wet van 30 december 1970 verworven onroerende goederen in hoofdzaak dienen om ter beschikking te worden gesteld van derden teneinde te komen tot een industrialisatie ervan. B.8. Wanneer de overheid de verworven onroerende goederen overdraagt aan derden met het oog op de industrialisatie ervan, wordt het nagestreefde onteigeningsdoel, zoals het blijkt uit de parlementaire | spécifié nulle part en quel sens l'exercice de ce droit pourrait contrecarrer l'objectif poursuivi. B.7. La Région flamande et la Région wallonne soutiennent que l'exclusion du droit de rétrocession est justifiée par le fait que les immeubles acquis en application de l'article 30 de la loi du 30 décembre 1970 servent essentiellement à être mis à la disposition de tiers afin d'aboutir à leur industrialisation. B.8. L'objectif poursuivi par l'expropriation est réalisé, ainsi qu'il |
voorbereiding van de wet van 30 december 1970, gerealiseerd. | ressort des travaux préparatoires de la loi du 30 décembre 1970, |
Vermits het recht van wederafstand slechts kan worden uitgeoefend | lorsque l'autorité cède les immeubles acquis à des tiers en vue de |
leur industrialisation. | |
wanneer dat doel niet wordt gerealiseerd, kan de omstandigheid dat de | Puisque le droit de rétrocession ne peut être exercé que lorsque ce |
overheid beoogt de verworven onroerende goederen ter beschikking te | but n'est pas réalisé, la circonstance que l'autorité vise à mettre |
stellen van derden, het in het geding zijnde verschil in behandeling | les immeubles acquis à la disposition de tiers ne peut pas justifier |
niet verantwoorden. De wet van 30 december 1970 bevat overigens | la différence de traitement en cause. La loi du 30 décembre 1970 |
bepalingen die beogen te voorkomen dat de overgedragen goederen zouden | contient du reste des dispositions qui tendent à prévenir que les |
worden aangewend op een wijze die niet overeenstemt met het | biens cédés soient employés d'une manière qui ne correspond pas à |
onteigeningsdoel (artikel 32). | l'objectif de l'expropriation (article 32). |
B.9. Het Vlaamse en het Waalse Gewest voeren eveneens aan dat de | B.9. La Région flamande et la Région wallonne soutiennent également |
wetgever de overheid in staat heeft willen stellen om grondreserves | que le législateur a entendu permettre à l'autorité de constituer des |
aan te leggen met de bedoeling die reserves te gepasten tijde te | réserves foncières en vue de pouvoir utiliser celles-ci en temps |
kunnen aanwenden voor de aanleg van bedrijventerreinen en dat de | opportun pour l'aménagement de terrains industriels et que l'exercice |
uitoefening van het recht van wederafstand die doelstelling zou kunnen | du droit de rétrocession serait susceptible de contrarier cet |
dwarsbomen, vermits de onteigende persoon de betrokken goederen zou | objectif, puisque la personne expropriée pourrait réclamer la |
kunnen terugvorderen op grond van het gegeven dat die goederen nog | restitution des biens concernés sur la base du fait que ces biens ne |
niet zijn aangewend voor de inrichting van een bedrijventerrein. | sont pas encore utilisés pour l'aménagement d'un terrain industriel. |
B.10.1. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de | B.10.1. Il peut être déduit de la jurisprudence de la Cour européenne |
Mens kan worden afgeleid dat de omstandigheid dat de overheid een | des droits de l'homme que le fait que l'autorité n'utilise pas |
onteigend goed niet onmiddellijk aanwendt ter verwezenlijking van een | immédiatement un bien exproprié pour la réalisation d'un objectif |
doelstelling van algemeen belang niet noodzakelijk leidt tot een | d'intérêt général n'aboutit pas nécessairement à une violation du |
schending van het eigendomsrecht, gewaarborgd bij artikel 1 van het | droit de propriété garanti par l'article 1er du Premier Protocole |
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten | additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme et que la |
van de mens, en dat het aanleggen door de overheid, door middel van | constitution de réserves foncières par l'autorité, au moyen |
onteigeningen, van grondreserves met de bedoeling ze te gepasten tijde | d'expropriations, en vue d'utiliser ces réserves en temps opportun, |
te kunnen aanwenden voor de realisatie van een doelstelling van | pour la réalisation d'un objectif d'intérêt général doit être |
algemeen belang, dient te worden beschouwd als een techniek die op | considérée comme une technique qui, en soi, n'est pas incompatible |
zich niet onbestaanbaar is met dat recht. Uit die rechtspraak blijkt | avec ce droit. Cependant, cette jurisprudence fait aussi apparaître |
echter eveneens dat het behoud van een onteigend goed in een reserve | que le maintien d'un bien exproprié dans une réserve pendant une |
gedurende een langere periode onder bepaalde omstandigheden | période plus longue est, dans certaines circonstances, incompatible |
onbestaanbaar is met dat recht, met name wanneer het behoud van dat | avec ce droit, à savoir lorsque le maintien de ce bien dans la réserve |
goed in de reserve niet langer steunt op redenen van algemeen belang | ne se fonde plus sur des motifs d'intérêt général et que le bien a |
en het goed ondertussen een meerwaarde heeft verkregen (EHRM, 2 juli | acquis entre temps une plus-value (CEDH, 2 juillet 2002, Motais de |
2002, Motais de Narbonne t. Frankrijk, §§ 20-21). | Narbonne c. France, §§ 20-21). |
B.10.2. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de | B.10.2. La jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme |
Mens blijkt bovendien dat de niet-teruggave van onteigende goederen | fait apparaître en outre que la non-restitution des biens expropriés |
wanneer het doel van algemeen belang niet wordt gerealiseerd, strijdig | peut être contraire au droit de propriété garanti par l'article 1er du |
kan zijn met het eigendomsrecht, gewaarborgd bij artikel 1 van het | |
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten | Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de |
van de mens (EHRM, 13 juli 2004, Beneficio Cappella Paolini t. San | l'homme lorsque le but d'intérêt général n'est pas réalisé (CEDH, 13 |
Marino, § 33; 8 april 2008, Keçecioglu e.a. t. Turkije, §§ 26-27). | juillet 2004, Beneficio Cappella Paolini c. Saint-Marin, § 33; 8 avril |
2008, Keçecioglu e.a. c. Turquie, §§ 26-27). | |
B.11. Daarenboven is een onteigening, krachtens artikel 16 van de | B.11. Par ailleurs, en vertu de l'article 16 de la Constitution, une |
Grondwet, slechts grondwettig als ze « ten algemenen nutte » is. Die | expropriation n'est constitutionnelle que si elle est réalisée « pour |
bepaling verzet zich tegen een niet-teruggave van onteigende goederen | cause d'utilité publique ». Cette disposition s'oppose à une |
wanneer de onteigenende overheid niet langer het doel van algemeen nut | non-restitution des biens expropriés lorsque l'autorité expropriante |
nastreeft of kan nastreven. | ne poursuit plus ou ne peut plus poursuivre le but d'intérêt général. |
B.12. Op grond van artikel 23 van de wet van 17 april 1835 staat het | B.12. En vertu de l'article 23 de la loi du 17 avril 1835, il |
aan de bevoegde rechter om, alvorens de teruggave van een onteigend | appartient au juge compétent de vérifier, avant d'ordonner la |
goed te bevelen, na te gaan of de overheid al dan niet heeft verzaakt | restitution d'un bien exproprié, si l'autorité a renoncé ou non à la |
aan de realisatie van het onteigeningsdoel, wanneer de onteigende zich | réalisation de l'objectif d'expropriation, lorsque la personne |
op het recht van wederafstand beroept. Daarbij dient de rechter | expropriée invoque le droit de rétrocession. A cet égard, le juge doit |
rekening te houden met de specifieke aard van het doel van algemeen | tenir compte de la nature spécifique de l'objectif d'intérêt général |
belang dat door de overheid met de onteigening werd nagestreefd en met | que l'autorité poursuit en expropriant et des circonstances concrètes |
de concrete omstandigheden van de zaak om te bepalen of het onteigende | de l'affaire pour établir si le bien exproprié est resté en possession |
goed onredelijk lang in het bezit van de overheid is gebleven zonder | de l'autorité pendant un délai déraisonnablement long, sans que |
dat het onteigeningsdoel werd gerealiseerd. | l'objectif de l'expropriation ait été réalisé. |
B.13. Rekening houdend met het voorgaande is het niet redelijk | B.13. Compte tenu de ce qui précède, il n'est pas raisonnablement |
verantwoord dat de personen van wie een onroerend goed door de | justifié que les personnes dont un immeuble a été acquis ou exproprié |
overheid wordt verworven of onteigend met toepassing van artikel 30 | par l'autorité en application de l'article 30 de la loi du 30 décembre |
van de wet van 30 december 1970, de teruggave van dat goed niet kunnen | 1970 ne puissent pas demander la restitution de ce bien lorsqu'il |
vorderen wanneer uit de concrete omstandigheden van de zaak blijkt dat | apparaît des circonstances concrètes de l'affaire que l'autorité ne |
de overheid het onteigeningsdoel niet langer nastreeft of kan | poursuit plus ou ne peut plus poursuivre l'objectif de |
l'expropriation, alors que d'autres personnes dont un immeuble a été | |
nastreven, terwijl andere personen van wie een onroerend goed door de | exproprié par l'autorité peuvent exercer le droit de rétrocession |
overheid wordt onteigend het in artikel 23 van de wet van 17 april | réglé par l'article 23 de la loi du 17 avril 1835. Dans les deux cas, |
1835 geregelde recht van wederafstand kunnen uitoefenen. In beide | l'intervention du juge compétent garantit en effet que les intérêts de |
gevallen waarborgt het optreden van de bevoegde rechter immers dat de | l'autorité, d'une part, et de la personne expropriée, d'autre part, |
belangen van de overheid, enerzijds, en die van de onteigende, | sont pris en considération. |
anderzijds, in aanmerking worden genomen. | |
B.14. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.14. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 30, § 1, vierde lid, van de wet van 30 december 1970 | L'article 30, § 1er, alinéa 4, de la loi du 30 décembre 1970 sur |
betreffende de economische expansie schendt de artikelen 10 en 11 van | l'expansion économique viole les articles 10 et 11 de la Constitution |
de Grondwet, in zoverre het recht van wederafstand waarin artikel 23 | en ce que le droit de rétrocession prévu par l'article 23 de la loi du |
van de wet van 17 april 1835 voorziet, niet kan worden aangevoerd | 17 avril 1835 ne peut pas être invoqué lorsque l'autorité ne poursuit |
wanneer de overheid het doel van algemeen belang niet langer nastreeft | plus ou ne peut plus poursuivre le but d'intérêt général. |
of kan nastreven. | |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 25 september 2014. | la Cour constitutionnelle, le 25 septembre 2014. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
A. Alen | A. Alen |