← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 87/2014 van 6 juni 2014 Rolnummers : 5647 en 5648 In zake
: de prejudiciële vragen over artikel 10, § 1, vierde lid, van het Vlaamse decreet van 19 december
2008 betreffende de organisatie van de openbare centra Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en
J. Spreutels, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 87/2014 van 6 juni 2014 Rolnummers : 5647 en 5648 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 10, § 1, vierde lid, van het Vlaamse decreet van 19 december 2008 betreffende de organisatie van de openbare centra Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 87/2014 du 6 juin 2014 Numéros du rôle : 5647 et 5648 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 10, § 1 er , alinéa 4, du décret flamand du 19 décembre 2008 relatif à l'organisation des c La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 87/2014 van 6 juni 2014 | Extrait de l'arrêt n° 87/2014 du 6 juin 2014 |
Rolnummers : 5647 en 5648 | Numéros du rôle : 5647 et 5648 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 10, § 1, vierde lid, van | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 10, § 1er, |
het Vlaamse decreet van 19 december 2008 betreffende de organisatie | alinéa 4, du décret flamand du 19 décembre 2008 relatif à |
van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gesteld door de | l'organisation des centres publics d'aide sociale, posées par le |
Raad van State. | Conseil d'Etat. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. |
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. | Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée |
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | du greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij arresten van 30 mei 2013 betreffende de OCMW-raadsverkiezingen van | Par arrêts du 30 mai 2013 concernant l'élection du conseil de l'aide |
2 januari 2013 respectievelijk in de gemeente Kruibeke (arrest nr. | sociale du 2 janvier 2013 dans la commune de Kruibeke (arrêt n° |
223.653) en de stad Sint-Niklaas (arrest nr. 223.652), respectievelijk | 223.653) et dans la ville de Saint-Nicolas (arrêt n° 223.652), |
in zake Dimitri Van Laere en Dirck Ruymbeke, met belanghebbende | respectivement en cause de Dimitri Van Laere et Dirck Ruymbeke, avec |
partijen de gemeente Kruibeke en anderen, en in zake Frans Wymeersch | comme parties intéressées la commune de Kruibeke et autres, et en |
en Guido Vergult, met belanghebbende partijen Johan Uytdenhouwen en | cause de Frans Wymeersch et Guido Vergult, avec comme parties |
anderen, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen | intéressées Johan Uytdenhouwen et autres, dont les expéditions sont |
op 6 juni 2013, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag | parvenues au greffe de la Cour le 6 juin 2013, le Conseil d'Etat a |
gesteld : | posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 10, § 1, vierde lid, van het [Vlaamse] decreet van | « L'article 10, § 1er, alinéa 4, du décret [flamand] du 19 décembre |
19 december 2008 ' betreffende de organisatie van de openbare centra | 2008 relatif à l'organisation des centres publics d'aide sociale |
voor maatschappelijk welzijn ' het recht om verkozen te worden, zoals | viole-t-il le droit d'éligibilité, tel qu'il est garanti par l'article |
gewaarborgd door artikel 8 van de Grondwet, gelezen in samenhang met | 8 de la Constitution, combiné avec les articles 10 et 11 de la |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het in geval van een | Constitution, en ce qu'il prévoit la sanction de l'irrecevabilité de |
voordrachtsakte van kandidaat-werkende leden voor de raad voor | l'acte de présentation des candidats membres du conseil de l'aide |
maatschappelijk welzijn die niet voor elke kandidaat-werkend lid een | |
of meer kandidaat-opvolgers vermeldt, in de sanctie van de | sociale si cet acte ne mentionne pas un ou plusieurs candidats |
onontvankelijkheid van de voordrachtsakte voorziet, | suppléants pour chaque candidat membre effectif, |
- terwijl die sanctie, gelet op artikel 10, § 1, vijfde lid, niet van | - alors que cette sanction, eu égard à l'article 10, § 1er, alinéa 5, |
toepassing is wanneer voor de kandidaat-werkende leden weliswaar een | n'est pas d'application lorsque l'acte mentionne, il est vrai, un |
kandidaat-opvolger wordt vermeld, maar die kandidaat-opvolger | candidat suppléant pour les candidats membres effectifs, mais que ce |
insgelijks als kandidaat-werkend lid wordt voorgedragen en ook | candidat suppléant est en même temps présenté comme candidat membre |
effectief wordt verkozen; en | effectif et est aussi effectivement élu; et |
- terwijl de sanctie van de onontvankelijkheid van de voordrachtsakte | - alors que la sanction de l'irrecevabilité de l'acte de présentation |
op dezelfde wijze de voorgedragen kandidaat-werkende leden treft voor | frappe de la même manière les candidats membres effectifs présentés |
wie wél een kandidaat-opvolger is vermeld, als de voorgedragen | pour lesquels l'acte mentionne un candidat suppléant et ceux pour |
kandidaat-werkende leden voor wie geen kandidaat-opvolger is vermeld ? ». | lesquels aucun candidat suppléant n'a été mentionné ? ». |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5647 en 5648 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 5647 et 5648 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 10, § 1, vierde | B.1. La question préjudicielle concerne l'article 10, § 1er, alinéa 4, |
lid, van het Vlaamse decreet van 19 december 2008 betreffende de | du décret flamand du 19 décembre 2008 relatif à l'organisation des |
organisatie van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn | |
(hierna : decreet van 19 december 2008), dat bepaalt : | centres publics d'aide sociale (ci-après : le décret du 19 décembre |
2008), qui dispose : | |
« De voordrachtsakte is alleen ontvankelijk als de voordracht | « L'acte de présentation n'est recevable que lorsque la présentation |
betrekking heeft op kandidaat-werkende leden van verschillend geslacht | porte sur des candidats membres effectifs de sexe différent et qu'un |
en als voor elk kandidaat-werkend lid een of meer kandidaat-opvolgers | ou plusieurs candidats suppléants sont mentionnés pour chaque candidat |
worden vermeld ». | membre effectif ». |
B.2. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van die | B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité de cette disposition |
bepaling met het recht om te worden verkozen, gewaarborgd bij artikel | avec le droit d'éligibilité garanti par l'article 8, combiné avec les |
8, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet, | articles 10 et 11, de la Constitution, en ce qu'elle considère comme |
doordat het in geval van een voordrachtsakte van kandidaat-werkende | |
leden voor de raad voor maatschappelijk welzijn die niet voor elk | irrecevable un acte de présentation des candidats membres du conseil |
kandidaat-werkend lid een of meer kandidaat-opvolgers vermeldt, de | de l'aide sociale qui ne mentionne pas un ou plusieurs candidats |
voordrachtsakte onontvankelijk beschouwt, | suppléants pour chaque candidat membre effectif, |
- terwijl die sanctie, gelet op artikel 10, § 1, vijfde lid, niet van | - alors que cette sanction, eu égard à l'article 10, § 1er, alinéa 5, |
toepassing is wanneer voor de kandidaat-werkende leden een | n'est pas d'application lorsque l'acte mentionne un candidat suppléant |
kandidaat-opvolger wordt vermeld, maar die kandidaat-opvolger | pour les candidats membres effectifs, mais que ce candidat suppléant |
insgelijks als kandidaat-werkend lid wordt voorgedragen en ook | est en même temps présenté comme candidat membre effectif et est aussi |
effectief wordt verkozen; en | effectivement élu; et |
- terwijl de sanctie van de onontvankelijkheid van de voordrachtsakte | - alors que la sanction de l'irrecevabilité de l'acte de présentation |
op dezelfde wijze de voorgedragen kandidaat-werkende leden treft voor | frappe de la même manière les candidats membres effectifs présentés |
wie wél een kandidaat-opvolger is vermeld, als de voorgedragen | pour lesquels l'acte mentionne un candidat suppléant et ceux pour |
kandidaat-werkende leden voor wie geen kandidaat-opvolger is vermeld. | lesquels aucun candidat suppléant n'a été mentionné. |
B.3.1. Artikel 8 van de Grondwet bepaalt : | B.3.1. L'article 8 de la Constitution dispose : |
« De staat van Belg wordt verkregen, behouden en verloren volgens de | « La qualité de Belge s'acquiert, se conserve et se perd d'après les |
regelen bij de burgerlijke wet gesteld. | règles déterminées par la loi civile. |
De Grondwet en de overige wetten op de politieke rechten bepalen welke | La Constitution et les autres lois relatives aux droits politiques, |
de vereisten zijn waaraan men moet voldoen, benevens de staat van | déterminent quelles sont, outre cette qualité, les conditions |
Belg, om die rechten te kunnen uitoefenen. | nécessaires pour l'exercice de ces droits. |
In afwijking van het tweede lid kan de wet het stemrecht regelen van | Par dérogation à l'alinéa 2, la loi peut organiser le droit de vote |
de burgers van de Europese Unie die niet de Belgische nationaliteit | des citoyens de l'Union européenne n'ayant pas la nationalité belge, |
hebben, overeenkomstig de internationale en supranationale | conformément aux obligations internationales et supranationales de la |
verplichtingen van België. | Belgique. |
Het stemrecht bedoeld in het vorige lid kan door de wet worden | Le droit de vote visé à l'alinéa précédent peut être étendu par la loi |
uitgebreid tot de in België verblijvende niet-Europese Unie | aux résidents en Belgique qui ne sont pas des ressortissants d'un |
onderdanen, onder de voorwaarden en op de wijze door haar bepaald. | Etat, membre de l'Union européenne, dans les conditions et selon les |
modalités déterminées par ladite loi. | |
[...] ». | [...] ». |
De in die grondwetsbepaling bedoelde politieke rechten vinden hun | Les droits politiques visés par cette disposition constitutionnelle |
grondslag in het recht van de burger op deelneming aan de uitoefening | trouvent leur fondement dans le droit du citoyen de prendre part à |
van de soevereiniteit. Zij betreffen het recht om, als kiezer of als | l'exercice de la souveraineté. Ils concernent le droit de participer, |
kandidaat, deel te nemen aan de verkiezingen voor de beraadslagende | comme électeur ou comme candidat, aux élections des assemblées |
vergaderingen van de federale Staat, de gemeenschappen, de gewesten, | délibérantes de l'Etat fédéral, des communautés, des régions, des |
de provincies en de gemeenten. | provinces et des communes. |
B.3.2. Het kiesrecht en het verkiesbaarheidsrecht zijn fundamentele | B.3.2. Le droit d'élire et celui d'être élu sont des droits politiques |
politieke rechten in een rechtsstaat, die, krachtens de artikelen 10 | fondamentaux dans un Etat de droit, qui doivent, en vertu des articles |
en 11 van de Grondwet, zonder discriminatie moeten worden gewaarborgd. | 10 et 11 de la Constitution, être garantis sans discrimination. Ces |
Die rechten zijn evenwel niet absoluut. Zij kunnen worden beperkt op | droits ne sont cependant pas absolus. Ils peuvent faire l'objet de |
voorwaarde dat die beperkingen een wettig doel nastreven en evenredig | restrictions à la condition que celles-ci poursuivent un but légitime |
zijn met dat doel. | et soient proportionnées à ce but. |
B.3.3. De voormelde waarborgen, waarin de artikelen 8, 10 en 11 van de | B.3.3. Les garanties précitées, prévues par les articles 8, 10 et 11 |
Grondwet voorzien, gelden niet alleen voor de rechtstreekse | de la Constitution, s'appliquent non seulement pour les élections |
verkiezingen van de hiervoor genoemde beraadslagende vergaderingen, | directes des assemblées délibérantes mentionnées ci-dessus mais |
maar evenzeer, zoals te dezen, voor onrechtstreekse verkiezingen, | également, comme en l'espèce, pour des élections indirectes où les |
waarbij de kandidaat-werkende leden en de kandidaat-opvolgers voor de | candidats membres effectifs du conseil de l'aide sociale et les |
raad voor maatschappelijk welzijn, overeenkomstig artikel 10, § 1, van | candidats suppléants sont d'abord présentés par les élus au conseil |
het decreet van 19 december 2008, eerst door de verkozenen voor de | communal, conformément à l'article 10, § 1er, du décret du 19 décembre |
gemeenteraad worden voorgedragen en vervolgens de leden van de raad | 2008, et où les membres du conseil de l'aide sociale sont ensuite |
voor maatschappelijk welzijn, overeenkomstig artikel 10, § 3, van | élus, conformément à l'article 10, § 3, du même décret, par le conseil |
hetzelfde decreet, door de gemeenteraad worden verkozen, nadat de | |
gemeenteraad heeft nagegaan of de voordrachtsakte ontvankelijk is | communal, après que ce dernier a vérifié si l'acte de présentation |
overeenkomstig de voorwaarden, vermeld in artikel 10, § 1 (artikel 10, | était recevable conformément aux conditions mentionnées à l'article |
§ 2, van hetzelfde decreet). | 10, § 1er (article 10, § 2, du même décret). |
B.4.1. Volgens de memorie van toelichting bij het ontwerp van decreet | B.4.1. Selon l'exposé des motifs du projet de décret qui a abouti au |
dat tot het decreet van 19 december 2008 heeft geleid, is het « | décret du 19 décembre 2008, il est « souhaitable » qu'un (candidat) |
wenselijk » dat een (kandidaat-)werkend lid een of meer opvolgers | membre effectif ait un ou plusieurs suppléants, « parce que cela |
heeft, « omdat het de continuïteit van het beleid ten goede komt. Een | assure la continuité de gestion. Un membre effectif qui démissionne |
werkend lid dat ontslag neemt kan hierdoor op een eenvoudige manier | peut ainsi facilement être remplacé par son suppléant. Afin de |
opgevolgd worden door zijn opvolger. Om het voldoen aan dit vereiste | |
te waarborgen wordt voorgesteld om dit voor te schrijven op straffe | garantir qu'il soit satisfait à cette exigence, il est proposé de la |
van onontvankelijkheid » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2007-2008, nr. | prescrire sous peine d'irrecevabilité » (Doc. parl., Parlement |
1701/1, p. 41). | flamand, 2007-2008, n° 1701/1, p. 41). |
B.4.2. Op grond van de in het geding zijnde bepaling dient, op straffe | B.4.2. En vertu de la disposition en cause, l'acte de présentation |
van onontvankelijkheid, in de voordrachtsakte voor elk | doit mentionner, sous peine d'irrecevabilité, un ou plusieurs |
kandidaat-werkend lid een of meer kandidaat-opvolgers te worden | candidats suppléants pour chaque candidat membre effectif. |
vermeld. Die sanctie is niet van toepassing wanneer voor een kandidaat-werkend | Cette sanction n'est pas d'application lorsque l'acte mentionne un |
lid een kandidaat-opvolger wordt vermeld, maar die kandidaat-opvolger | candidat suppléant pour un candidat membre effectif, mais que ce |
eveneens als kandidaat-werkend lid wordt voorgedragen en effectief | candidat suppléant est également présenté comme candidat membre |
wordt verkozen. | effectif et est ensuite élu en tant que tel. |
Artikel 10, § 1, vijfde lid, van het decreet van 19 december 2008 laat | L'article 10, § 1er, alinéa 5, du décret du 19 décembre 2008 autorise |
uitdrukkelijk toe dat dezelfde persoon opvolger kan zijn van twee of | expressément que la même personne puisse être suppléant de deux ou de |
meer werkende leden die op dezelfde akte worden voorgedragen en dat | plusieurs membres effectifs qui ont été présentés dans le même acte et |
dezelfde persoon tegelijk kandidaat-werkend lid en kandidaat-opvolger | que la même personne puisse être à la fois candidat membre effectif et |
kan zijn. Aldus kunnen twee kandidaat-werkende leden als elkaars | candidat suppléant. Ainsi, deux candidats membres effectifs peuvent |
opvolger worden voorgedragen, met als gevolg dat wanneer zij beiden | être présentés comme les suppléants l'un de l'autre, ce qui a pour |
worden verkozen geen van hen een opvolger heeft. In dat geval is de | conséquence que lorsque tous deux sont élus, ni l'un ni l'autre n'ont |
voordracht niet onontvankelijk in tegenstelling tot het geval waarin | un suppléant. Dans ce cas, la présentation n'est pas irrecevable, à la |
de voordrachtsakte geen kandidaat-opvolgers vermeldt. | différence de l'hypothèse où l'acte de présentation ne mentionne aucun |
candidat suppléant. | |
Aldus heeft de decreetgever een verschil in behandeling ingevoerd dat | Le législateur décrétal a instauré ainsi une différence de traitement |
berust op een criterium dat niet pertinent is ten aanzien van het door | qui repose sur un critère non pertinent au regard de l'objectif qu'il |
hem nagestreefde doel dat erin bestaat, zoals in B.4.1 is vermeld, de | poursuit et qui consiste, comme il est mentionné en B.4.1, à oeuvrer |
continuïteit van het beleid in de raad voor maatschappelijk welzijn te | pour la continuité de gestion au sein du conseil de l'aide sociale. |
benaarstigen. B.4.3. De onontvankelijkheid treft de voordrachtsakte in haar geheel en geldt dus ten aanzien van de voordracht van elk kandidaat-werkend lid op de voordrachtsakte, ongeacht het feit of voor die kandidaat al dan niet een of meer kandidaat-opvolgers zijn vermeld. Bijgevolg ondergaat de voordracht van kandidaat-werkende leden voor wie, met naleving van het decretale voorschrift, wel een opvolger wordt vermeld, dezelfde sanctie als de voordracht van diegenen voor wie zulks niet het geval was. Die gelijke behandeling van categorieën van kandidaat-werkende leden die zich in wezenlijk verschillende situaties bevinden, is niet redelijk verantwoord. | B.4.3. L'irrecevabilité frappe l'acte de présentation dans son ensemble et s'applique donc à l'égard de la présentation de chaque candidat membre effectif qu'il mentionne, indépendamment du fait qu'un ou plusieurs candidats suppléants aient été mentionnés ou non pour ce candidat. Par conséquent, la présentation des candidats membres effectifs pour lesquels un suppléant a été mentionné, dans le respect de la disposition décrétale, est frappée de la même sanction que la présentation de ceux pour lesquels ce n'était pas le cas. Ce traitement identique de catégories de candidats membres effectifs qui se trouvent dans des situations essentiellement différentes n'est pas raisonnablement justifié. |
B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.5. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 10, § 1, vierde lid, van het Vlaamse decreet van 19 december | L'article 10, § 1er, alinéa 4, du décret flamand du 19 décembre 2008 |
2008 betreffende de organisatie van de openbare centra voor | |
maatschappelijk welzijn, schendt artikel 8, in samenhang gelezen met | relatif à l'organisation des centres publics d'aide sociale viole |
de artikelen 10 en 11, van de Grondwet, in zoverre het in geval van | l'article 8, combiné avec les articles 10 et 11, de la Constitution, |
een voordrachtsakte van kandidaat-werkende leden voor de raad voor | en ce qu'il prévoit la sanction de l'irrecevabilité de l'acte de |
maatschappelijk welzijn die niet voor elk kandidaat-werkend lid een of | présentation des candidats membres du conseil de l'aide sociale si cet |
meer kandidaat-opvolgers vermeldt, in de sanctie van de | acte ne mentionne pas un ou plusieurs candidats suppléants pour chaque |
onontvankelijkheid van de voordrachtsakte voorziet. | candidat membre effectif. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 6 juni 2014. | la Cour constitutionnelle, le 6 juin 2014. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
A. Alen | A. Alen |