Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 72/2014 van 8 mei 2014 Rolnummers : 5583 en 5588 In zake : de beroepen tot vernietiging van de wet van 19 juli 2012 houdende verscheidene wijzigingen van het Kieswetboek, van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters E. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 72/2014 van 8 mei 2014 Rolnummers : 5583 en 5588 In zake : de beroepen tot vernietiging van de wet van 19 juli 2012 houdende verscheidene wijzigingen van het Kieswetboek, van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters E. (...) Extrait de l'arrêt n° 72/2014 du 8 mai 2014 Numéros du rôle : 5583 et 5588 En cause : les recours en annulation de la loi du 19 juillet 2012 portant diverses modifications du Code électoral, des lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emplo La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges E. De Groo(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 72/2014 van 8 mei 2014 Extrait de l'arrêt n° 72/2014 du 8 mai 2014
Rolnummers : 5583 en 5588 Numéros du rôle : 5583 et 5588
In zake : de beroepen tot vernietiging van de wet van 19 juli 2012 En cause : les recours en annulation de la loi du 19 juillet 2012
houdende verscheidene wijzigingen van het Kieswetboek, van de portant diverses modifications du Code électoral, des lois coordonnées
gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen in du 18 juillet 1966 sur l'emploi des langues en matière administrative,
bestuurszaken, van de wet van 3 juli 1971 tot indeling van de leden de la loi du 3 juillet 1971 relative à la répartition des membres des
van de Wetgevende Kamers in taalgroepen en houdende diverse bepalingen Chambres législatives en groupes linguistiques et portant diverses
dispositions relatives aux conseils culturels pour la communauté
betreffende de cultuurraden voor de Nederlandse cultuurgemeenschap en culturelle française et pour la communauté culturelle néerlandaise et
voor de Franse cultuurgemeenschap en van de wet van 23 maart 1989 de la loi du 23 mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen,
betreffende de verkiezing van het Europese Parlement, ingesteld door
Bart Laeremans en anderen en door Dominiek Lootens-Stael en anderen. introduits par Bart Laeremans et autres et par Dominiek Lootens-Stael et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges E. De
E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, en, overeenkomstig Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, et, conformément à
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter M. Bossuyt, bijgestaan door de constitutionnelle, du président émérite M. Bossuyt, assistée du
griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite M.
voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
februari 2013 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen
op 21 februari 2013, is beroep tot vernietiging ingesteld van de wet 20 février 2013 et parvenue au greffe le 21 février 2013, un recours
van 19 juli 2012 houdende verscheidene wijzigingen van het en annulation de la loi du 19 juillet 2012 portant diverses
modifications du Code électoral, des lois coordonnées du 18 juillet
Kieswetboek, van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het 1966 sur l'emploi des langues en matière administrative, de la loi du
gebruik van de talen in bestuurszaken, van de wet van 3 juli 1971 tot 3 juillet 1971 relative à la répartition des membres des Chambres
indeling van de leden van de Wetgevende Kamers in taalgroepen en législatives en groupes linguistiques et portant diverses dispositions
houdende diverse bepalingen betreffende de cultuurraden voor de relatives aux conseils culturels pour la communauté culturelle
Nederlandse cultuurgemeenschap en voor de Franse cultuurgemeenschap en française et pour la communauté culturelle néerlandaise et de la loi
van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het du 23 mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen (publiée
Europese Parlement (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22 au Moniteur belge du 22 août 2012) a été introduit par Bart Laeremans,
augustus 2012), door Bart Laeremans, Joris Van Hauthem, Philip Claeys Joris Van Hauthem, Philip Claeys et Marleen Fannes, assistés et
en Marleen Fannes, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. P. De Roo, représentés par Me P. De Roo, avocat au barreau d'Anvers.
advocaat bij de balie te Antwerpen.
b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
februari 2013 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen
op 22 februari 2013, is beroep tot vernietiging ingesteld van dezelfde 20 février 2013 et parvenue au greffe le 22 février 2013, un recours
wet van 19 juli 2012 door Dominiek Lootens-Stael, Louis Bogemans en en annulation de la même loi du 19 juillet 2012 a été introduit par
Frederic Erens, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. P. De Roo, voornoemd. Dominiek Lootens-Stael, Louis Bogemans et Frederic Erens, assistés et représentés par Me P. De Roo, précité.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5583 en 5588 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 5583 et 5588 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de situering van de wet van 19 juli 2012 Quant au contexte de la loi du 19 juillet 2012
B.1.1. De beroepen in de zaken nrs. 5583 en 5588 zijn gericht tegen de B.1.1. Les recours dans les affaires nos 5583 et 5588 sont dirigés
wet van 19 juli 2012 houdende verscheidene wijzigingen van het contre la loi du 19 juillet 2012 portant diverses modifications du
Kieswetboek, van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het Code électoral, des lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi
gebruik van de talen in bestuurszaken, van de wet van 3 juli 1971 tot des langues en matière administrative, de la loi du 3 juillet 1971
indeling van de leden van de Wetgevende Kamers in taalgroepen en relative à la répartition des membres des Chambres législatives en
houdende diverse bepalingen betreffende de cultuurraden voor de groupes linguistiques et portant diverses dispositions relatives aux
Nederlandse cultuurgemeenschap en voor de Franse cultuurgemeenschap en conseils culturels pour la communauté culturelle française et pour la
van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het communauté culturelle néerlandaise et de la loi du 23 mars 1989
Europese Parlement. relative à l'élection du Parlement européen.
B.1.2. Die wet regelt in essentie de splitsing van de voormalige B.1.2. Cette loi règle en substance la scission de l'ancienne
kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde bij de verkiezingen voor de Kamer circonscription électorale de Bruxelles-Hal-Vilvorde pour les
van volksvertegenwoordigers en voor het Europees Parlement. élections de la Chambre des représentants et du Parlement européen.
Artikel 87 van het Kieswetboek, zoals vervangen bij artikel 2 van de L'article 87 du Code électoral, remplacé par l'article 2 de la loi
bestreden wet, bepaalt dat de verkiezingen voor de Kamer van attaquée, dispose que les élections pour la Chambre des représentants
volksvertegenwoordigers worden gehouden per kieskring, dat elke se font par circonscription électorale, que chaque province constitue
provincie een kieskring vormt en dat het administratief arrondissement une circonscription électorale et que l'arrondissement administratif
de Bruxelles-Capitale constitue également une circonscription
Brussel-Hoofdstad eveneens een kieskring vormt. Aldus voorziet die électorale. Cette disposition prévoit ainsi « en ce qui concerne les
bepaling « voor de verkiezingen van de Kamer van élections de la Chambre des représentants, l'instauration, dans
volksvertegenwoordigers in de instelling van drie kieskringen in de l'ancienne province de Brabant, de trois circonscriptions électorales
voormalige provincie Brabant : een kieskring Vlaams-Brabant en een : une circonscription électorale du Brabant flamand et une
kieskring Waals-Brabant waarvan de grenzen samenvallen met de circonscription électorale du Brabant wallon dont les limites
provincies, en een specifieke kieskring Brussel-Hoofdstad, waarvan het correspondent aux provinces, et une circonscription électorale
grondgebied samenvalt met het administratief arrondissement spécifique de Bruxelles-Capitale dont le territoire correspond à
Brussel-Hoofdstad » (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1560/1, p. 3). l'arrondissement administratif de Bruxelles-Capitale » (Doc. parl., Sénat, 2011-2012, n° 5-1560/1, p. 3).
Artikel 26 van de bestreden wet wijzigt artikel 9 van de wet van 23 L'article 26 de la loi attaquée modifie l'article 9 de la loi du 23
maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europese Parlement in die mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen en ce sens que «
zin dat « het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde bij de l'arrondissement administratif de Hal-Vilvorde relèvera de la
Vlaamse kieskring [wordt] gevoegd, zodat het grondgebied van de circonscription électorale flamande, si bien que le territoire de la
circonscription électorale flamande comprend les arrondissements
Vlaamse kieskring de administratieve arrondissementen van het Vlaams administratifs de la Région flamande » et qu'« il est instauré une
Gewest omvat » en dat er « een kieskring Brussel-Hoofdstad [wordt] circonscription électorale de Bruxelles-Capitale, dont le territoire
ingesteld, waarvan het grondgebied samenvalt met het administratief correspond à l'arrondissement administratif de Bruxelles-Capitale »
arrondissement Brussel-Hoofdstad » (ibid., p. 5). (ibid., p. 5).
B.1.3. Artikel 4 van de bestreden wet voegt in het Kieswetboek een B.1.3. L'article 4 de la loi attaquée insère dans le Code électoral un
artikel 89ter in, dat bepaalt : article 89ter, qui dispose :
« Voor de verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers hebben « Pour l'élection de la Chambre des représentants, les électeurs
de kiezers die zijn ingeschreven op de kiezerslijst van de gemeenten inscrits sur la liste des électeurs des communes du canton électoral
van het kieskanton Sint-Genesius-Rode de mogelijkheid te stemmen de Rhode-Saint-Genèse ont la faculté de voter en faveur soit d'une
hetzij voor een lijst van de kieskring Vlaams-Brabant, hetzij voor een liste de la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale, soit
lijst van de kieskring Brussel-Hoofdstad ». d'une liste de la circonscription électorale du Brabant flamand ».
Overeenkomstig de bij de wet gevoegde bijlage 1, wordt het kieskanton Conformément à l'annexe 1 de la loi, le canton électoral de
Sint-Genesius-Rode gevormd door de gemeenten Sint-Genesius-Rode, Rhode-Saint-Genèse est constitué des communes de Rhode-Saint-Genèse,
Drogenbos, Linkebeek, Wemmel, Kraainem en Wezembeek-Oppem (de Drogenbos, Linkebeek, Wemmel, Kraainem et Wezembeek-Oppem (les
randgemeenten), die deel uitmaken van de provincie Vlaams-Brabant. De communes périphériques), qui font partie de la province du Brabant
kiezers in die gemeenten « zullen [...] in het stembureau van hun flamand. Les électeurs de ces communes « recevront [...] dans le
gemeente een stembiljet ontvangen met daarop de lijsten van de bureau de vote de leur commune un bulletin de vote sur lequel figurent
kieskring Vlaams-Brabant en de lijsten van de kieskring les listes de la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale et
les listes de la circonscription électorale du Brabant flamand »
Brussel-Hoofdstad » (ibid., p. 4) en kunnen, ongeacht of zij (ibid., p. 4) et ils peuvent, qu'ils soient francophones ou
Franstalig, dan wel Nederlandstalig zijn, hun stem uitbrengen hetzij néerlandophones, émettre leur suffrage soit sur une liste de la
op een lijst van de kieskring Vlaams-Brabant, hetzij op een lijst van circonscription électorale du Brabant flamand, soit sur une liste de
de kieskring Brussel-Hoofdstad. la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale.
Artikel 27 van de bestreden wet, dat artikel 10 van de wet van 23 L'article 27 de la loi attaquée, qui modifie l'article 10 de la loi du
maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europese Parlement 23 mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen, prévoit une
wijzigt, voorziet in een gelijksoortige maatregel voor de verkiezingen mesure similaire pour les élections du Parlement européen : les
van het Europees Parlement : de kiezers van het kieskanton électeurs du canton électoral de Rhode-Saint-Genèse peuvent émettre un
Sint-Genesius-Rode kunnen een stem uitbrengen hetzij voor het suffrage soit pour le collège électoral français, soit pour le collège
Nederlandse kiescollege, hetzij voor het Franse kiescollege. électoral néerlandais.
B.2. De parlementaire voorbereiding van de bestreden wet vermeldt : B.2. Selon les travaux préparatoires de la loi attaquée :
« De wet van 13 december 2002 tot wijziging van het Kieswetboek en « La loi du 13 décembre 2002 modifiant le Code électoral ainsi que son
zijn bijlage heeft in heel het land provinciale kieskringen ingesteld, annexe ont créé des circonscriptions électorales provinciales dans
met uitzondering van de kieskringen Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven. tout le pays, à l'exception des circonscriptions électorales de
In zijn arrest 73/2003 heeft het Arbitragehof uitspraak gedaan over de Bruxelles-Hal-Vilvorde et de Louvain. Dans son arrêt 73/2003, la Cour d'arbitrage s'est prononcée sur la
grondwettigheid van de voormelde kieshervorming. Het Hof oordeelde met constitutionnalité de la réforme électorale précitée. La Cour a en
name dat door de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te handhaven binnen l'occurrence estimé que, en maintenant la circonscription électorale
een electoraal landschap gebaseerd op provinciale kieskringen, de de Bruxelles-Hal-Vilvorde au sein d'un paysage électoral par ailleurs
wetgever de kandidaten van de provincie Vlaams-Brabant op een andere ' provincialisé ', le législateur traitait les candidats de la
wijze behandelde dan de kandidaten van de andere provincies vermits, province du Brabant flamand différemment de ceux des autres provinces,
enerzijds, zij die kandidaat waren in de kieskring puisque, d'une part, ceux qui se présentaient dans la circonscription
Brussel-Halle-Vilvoorde in concurrentie moesten treden met de électorale de Bruxelles-Hal-Vilvorde se trouvaient en compétition avec
des candidats qui se présentaient ailleurs que dans cette province, et
kandidaten die elders dan in die provincie kandidaat waren, en, que, d'autre part, les candidats qui se présentaient dans la
anderzijds, zij die kandidaat waren in de kieskring Leuven niet op circonscription de Louvain n'étaient pas traités de la même façon que
dezelfde wijze werden behandeld als zij die kandidaat waren in de ceux qui se présentaient dans la circonscription électorale de
kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (overweging B.9.5). Bruxelles-Hal-Vilvorde (considérant B.9.5).
Het Arbitragehof heeft weliswaar erkend dat de maatregel uitging van La Cour d'arbitrage a certes reconnu que la mesure procédait du souci
de bekommernis om te zoeken naar een onontbeerlijk evenwicht tussen de de recherche globale d'un indispensable équilibre entre les intérêts
belangen van de verschillende gemeenschappen en gewesten binnen de des différentes Communautés et régions au sein de l'Etat belge
Belgische Staat (overweging B.9.6). Het was echter van mening dat de (considérant B.9.6). Elle a néanmoins estimé que les conditions de cet
gegevens van dat evenwicht niet onveranderlijk waren. Daaraan heeft équilibre n'étaient pas immuables, tout en ajoutant qu'elle
het Hof toegevoegd dat het in de plaats van de wetgever zou oordelen substituerait son appréciation à celle du législateur si elle décidait
indien het zou beslissen dat onmiddellijk een einde zou moeten worden qu'il devait être mis un terme, dès à présent, à une situation qui
gemaakt aan een situatie die tot op heden de goedkeuring van de jusqu'alors avait emporté l'adhésion de ce législateur. Or, la Cour
wetgever had, terwijl het Hof niet alle problemen kan beheersen reconnut qu'elle n'avait pas elle-même la maîtrise de l'ensemble des
waaraan de wetgever het hoofd moet bieden om de communautaire vrede te problèmes auxquels ce législateur doit faire face aux fins de
handhaven (overweging B.9.6). Het Hof onthield er zich bijgevolg van maintenir la paix communautaire (considérant B.9.6). Par conséquent,
de betwiste wetgevende bepalingen te vernietigen en stelde dat het aan la Cour s'abstint d'annuler les dispositions législatives querellées
de wetgever toekwam om de kieswetgeving te herzien overeenkomstig de devant elle, et constata qu'il revenait au législateur de revoir la
grondwettelijke eisen waarvoor hij moet zorgen en inzonderheid de législation électorale conformément aux exigences constitutionnelles
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Om de wetgever te begeleiden in dont elle a la garde, et, singulièrement, aux articles 10 et 11 de la
Constitution. Afin de guider le législateur dans la tâche qui est la
zijn taak, geeft het arrest 73/2003 de volgende aanwijzing van sienne, l'arrêt 73/2003 comporte l'indication suivante, d'un intérêt
fundamenteel belang : capital :
' In geval van behoud van provinciale kieskringen voor de verkiezing ' En cas de maintien des circonscriptions électorales provinciales
van de Kamer van volksvertegenwoordigers, kan een nieuwe samenstelling pour l'élection de la Chambre des représentants, une nouvelle
van de kieskringen in de vroegere provincie Brabant gepaard gaan met composition des circonscriptions électorales de l'ancienne province de
bijzondere modaliteiten die kunnen afwijken van degene die gelden voor Brabant peut être accompagnée de modalités spéciales qui peuvent
de andere kieskringen, teneinde de gewettigde belangen van de différer de celles qui valent pour les autres circonscriptions
Nederlandstaligen en de Franstaligen in die vroegere provincie te électorales afin de garantir les intérêts légitimes des
néerlandophones et des francophones dans cette ancienne province.
vrijwaren. Het komt niet aan het Hof, maar aan de wetgever toe die C'est au législateur et non à la Cour qu'il appartient d'arrêter ces
modaliteiten nader te bepalen ' (overweging B.9.7). modalités ' (considérant B.9.7).
Het Hof wijst er dus uitdrukkelijk op dat de artikelen 10 en 11 van de De manière explicite, la Cour indique donc que les articles 10 et 11
Grondwet verschillen in behandeling toelaten die voortvloeien uit de la Constitution peuvent s'accommoder de différences de traitement,
bijzondere bepalingen die de uniformiteit van de kieswetgeving résultant des dispositifs spéciaux rompant l'uniformité de la
doorbreken als, ' om de communautaire vrede te handhaven ', deze législation électorale, lorsque ' aux fins de maintien de la paix
bepalingen ernaar streven om de ' gewettigde belangen van de communautaire ', ces dispositifs oeuvrent à la garantie des ' intérêts
Nederlandstaligen en de Franstaligen in de vroegere provincie Brabant légitimes des néerlandophones et des francophones ' dans l'ancienne
te vrijwaren '. province de Brabant.
Dit wetsvoorstel biedt een oplossing voor de gevolgen van het arrest La présente proposition de loi offre une solution aux répercussions de
nr. 73/2003 van het Arbitragehof. De kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde l'arrêt n° 73/2003 de la Cour d'arbitrage. La circonscription
(BHV) wordt gesplitst waarbij erover gewaakt wordt dat de fundamentele électorale Bruxelles-Hal-Vilvorde (BHV) est scindée tout en veillant à
rechten van de burgers worden geconsolideerd en de nationale politieke consolider les droits fondamentaux des citoyens et à résoudre les
problemen worden opgelost » (ibid., pp. 2-3). difficultés politiques nationales » (ibid., pp. 2-3).
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen Quant à l'intérêt des parties requérantes
B.3. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen in B.3. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties
de zaak nr. 5583. Hij voert meer bepaald aan dat hun beroep requérantes dans l'affaire n° 5583. Il fait plus précisément valoir
uitsluitend is gericht tegen artikel 89ter van het Kieswetboek, zoals que leur recours est exclusivement dirigé contre l'article 89ter du
ingevoegd bij artikel 4 van de bestreden wet, dat betrekking heeft op Code électoral, inséré par l'article 4 de la loi attaquée, qui
de kiezers van de gemeenten Sint-Genesius-Rode, Drogenbos, Linkebeek, concerne les électeurs des communes de Rhode-Saint-Genèse, Drogenbos,
Wemmel, Kraainem en Wezembeek-Oppem, en dat de verzoekende partijen Linkebeek, Wemmel, Kraainem et Wezembeek-Oppem, et que les parties
niet woonachtig zijn in één van die gemeenten. requérantes ne sont domiciliées dans aucune de ces communes.
B.4. Om hun belang te staven, beroepen de verzoekende partijen in de B.4. Afin d'étayer leur intérêt, les parties requérantes dans
zaak nr. 5583 zich, als inwoners van de gemeenten Grimbergen, Lennik, l'affaire n° 5583 se prévalent, en tant qu'habitants des communes de
Overijse en Kampenhout, onder meer op hun hoedanigheid van kiezer en Grimbergen, Lennik, Overijse et Kampenhout, notamment de leurs
van mogelijke kandidaat in de kieskring Vlaams-Brabant bij de qualités d'électeur et de candidat éventuel dans la circonscription
verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers. Zij menen dat électorale du Brabant flamand lors des élections de la Chambre des
zij in die hoedanigheden belang hebben bij hun beroep omdat de représentants. Elles estiment qu'en ces qualités, elles ont intérêt à
bestreden wet hun stem of kandidatuur op een ongunstige wijze zou leur recours parce que la loi attaquée pourrait affecter
kunnen beïnvloeden. défavorablement leur vote ou leur candidature.
B.5.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het B.5.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme
ongunstig zou kunnen worden geraakt. attaquée.
B.5.2. Het kiesrecht is het fundamentele politieke recht in de B.5.2. Le droit de vote est le droit politique fondamental de la
representatieve democratie. Elke kiezer of kandidaat doet blijken van démocratie représentative. Tout électeur ou candidat justifie de
het vereiste belang om de vernietiging te vorderen van bepalingen die l'intérêt requis pour demander l'annulation de dispositions
zijn stem of zijn kandidatuur ongunstig kunnen beïnvloeden. susceptibles d'affecter défavorablement son vote ou sa candidature.
B.6. Ofschoon artikel 89ter van het Kieswetboek, zoals ingevoegd bij B.6. Bien que l'article 89ter du Code électoral, inséré par l'article
artikel 4 van de bestreden wet, voor de verkiezingen van de Kamer van 4 de la loi attaquée, prévoie pour les élections de la Chambre des
volksvertegenwoordigers voorziet in een « bijzondere modaliteit » die représentants une « modalité spéciale » qui s'applique exclusivement
uitsluitend geldt voor de kiezers van de gemeenten Sint-Genesius-Rode, aux électeurs des communes de Rhode-Saint-Genèse, Drogenbos,
Drogenbos, Linkebeek, Wemmel, Kraainem en Wezembeek-Oppem, kan die Linkebeek, Wemmel, Kraainem et Wezembeek-Oppem, cette disposition peut
bepaling mogelijkerwijze een ongunstige invloed hebben op de éventuellement affecter défavorablement la candidature à l'élection
dans la circonscription électorale du Brabant flamand. L'article 89ter
kandidatuur bij de verkiezingen in de kieskring Vlaams-Brabant. du Code électoral autorise en effet les habitants ayant la qualité
Artikel 89ter van het Kieswetboek laat de kiesgerechtigde inwoners van d'électeur dans les communes périphériques précitées à émettre leur
de voormelde randgemeenten immers toe hun stem uit te brengen op een vote sur une liste de la circonscription électorale de
lijst van de kieskring Brussel-Hoofdstad, waardoor die stem verloren Bruxelles-Capitale, entraînant la perte de ce vote pour les candidats
gaat voor de kandidaten in de kieskring Vlaams-Brabant. de la circonscription électorale du Brabant flamand.
Ten aanzien van de aangevoerde middelen en de omvang van de beroepen Quant aux moyens allégués et à l'étendue des recours
B.7. Het Hof dient de omvang van de beroepen tot vernietiging te B.7. La Cour doit déterminer l'étendue des recours en annulation sur
bepalen aan de hand van de inhoud van de verzoekschriften. la base du contenu des requêtes.
B.8.1. In het verzoekschrift in de zaak nr. 5583 wordt één middel B.8.1. La requête dans l'affaire n° 5583 fait valoir un seul moyen,
aangevoerd, afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 en 63 pris de la violation des articles 10, 11 et 63 de la Constitution, de
van de Grondwet, van artikel 14 van het Europees Verdrag voor de l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme et de
rechten van de mens en van artikel 3 van het Eerste Aanvullend l'article 3 du Premier Protocole additionnel à cette Convention, lus
Protocol bij dat Verdrag, al dan niet in samenhang gelezen, doordat conjointement ou non, en ce que l'article 89ter du Code électoral,
artikel 89ter van het Kieswetboek, zoals ingevoegd bij artikel 4 van inséré par l'article 4 de la loi attaquée,
de bestreden wet, - prévoit, pour les électeurs du canton électoral de
- voor de kiezers van het kieskanton Sint-Genesius-Rode voorziet in Rhode-Saint-Genèse, un régime dérogatoire à celui qui s'applique aux
een regeling die afwijkt van die welke geldt voor de kiezers in de électeurs des autres communes de la circonscription électorale du
andere gemeenten van de kieskring Vlaams-Brabant en in de andere Brabant flamand et des autres communes à facilités (première branche);
faciliteitengemeenten (eerste onderdeel); - traite, sans justification raisonnable, les candidats de la
- de kandidaten in de kieskring Vlaams-Brabant, zonder redelijke circonscription électorale du Brabant flamand différemment des
verantwoording, verschillend behandelt van de kandidaten in andere candidats d'autres circonscriptions électorales, au motif que les
kieskringen omdat de eersten, in tegenstelling tot de laatsten, in premiers, contrairement aux seconds, doivent subir la concurrence des
concurrentie moeten treden met de kandidaten in de kieskring candidats de la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale
Brussel-Hoofdstad (tweede onderdeel); (deuxième branche);
- de onzekerheid voor de kandidaten in de kieskring Vlaams-Brabant met - augmente l'incertitude des candidats de la circonscription
betrekking tot hun verkiesbaarheid verhoogt en aldus hun recht op électorale du Brabant flamand quant à leur possibilité d'être élus et
vrije verkiezingen beperkt (derde onderdeel); limite ainsi leur droit à des élections libres (troisième branche);
- met zich meebrengt dat het in de kieskring Vlaams-Brabant onmogelijk - a pour effet qu'il devient impossible de déterminer préalablement le
wordt om vooraf de kiesdrempel van 5 pct. te bepalen, terwijl dat in andere kieskringen niet het geval is (vierde onderdeel); en - met zich meebrengt dat de kiezers in de zes randgemeenten de keuze om hun stem in de ene dan wel in de andere kieskring uit te brengen, minstens gedeeltelijk op ideologische en filosofische gronden zullen baseren, wat tot gevolg heeft dat die ideologische of filosofische overtuiging minder vertegenwoordigd zal zijn in de kieskring waar zij hun stem niet hebben uitgebracht (vijfde onderdeel). In hun memorie van antwoord voeren de verzoekende partijen in de zaak seuil électoral de 5 % dans la circonscription électorale du Brabant flamand, tandis que tel n'est pas le cas dans d'autres circonscriptions électorales (quatrième branche); et - a pour effet que les électeurs des six communes périphériques fonderont leur choix d'émettre leur suffrage dans l'une ou dans l'autre circonscription électorale tout au moins partiellement sur des motifs idéologiques et philosophiques, en conséquence de quoi cette conviction idéologique ou philosophique sera moins représentée dans la circonscription électorale dans laquelle ils n'auront pas émis leur suffrage (cinquième branche). Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes dans l'affaire
nr. 5583 nog aan dat artikel 89ter van het Kieswetboek niet n° 5583 font encore valoir que l'article 89ter du Code électoral n'est
bestaanbaar is met artikel 63, § 2, van de Grondwet, doordat bepaalde pas compatible avec l'article 63, § 2, de la Constitution, parce que
des habitants des six communes périphériques émettront leur suffrage
inwoners van de zes randgemeenten hun stem zullen uitbrengen op sur des listes électorales de la circonscription électorale de
kieslijsten van de kieskring Brussel-Hoofdstad, zonder dat zij worden Bruxelles-Capitale sans être comptabilisés pour la fixation du nombre
meegerekend bij het bepalen van het aantal zetels dat aan de kieskring de sièges revenant à la circonscription électorale de
Brussel-Hoofdstad toekomt. Bruxelles-Capitale.
B.8.2. Het verzoekschrift in de zaak nr. 5588 bevat twee middelen. B.8.2. La requête dans l'affaire n° 5588 comprend deux moyens.
Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 Le premier moyen est pris de la violation des articles 10, 11 et 63 de
en 63 van de Grondwet, van artikel 14 van het Europees Verdrag voor de la Constitution, de l'article 14 de la Convention européenne des
rechten van de mens en van artikel 3 van het Eerste Aanvullend droits de l'homme et de l'article 3 du Premier Protocole additionnel à
Protocol bij dat Verdrag, al dan niet in samenhang gelezen, doordat de cette Convention, lus conjointement ou non, en ce que la loi attaquée
bestreden wet bij de verkiezingen voor de Kamer van ne prévoit pas, pour qui concerne les élections de la Chambre des
volksvertegenwoordigers voor de Nederlandstalige lijsten in de représentants, un système de « pool » de voix par groupe linguistique
kieskring Brussel-Hoofdstad niet voorziet in een systeem van « pour les listes néerlandophones de la circonscription électorale de
poolvorming » van de stemmen per taalgroep, terwijl in zulk een Bruxelles-Capitale, tandis qu'un tel système est prévu pour les
systeem wel is voorzien bij de verkiezingen van het Brussels élections du Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale et celles du
Hoofdstedelijk Parlement en van het Europees Parlement. Parlement européen.
Het tweede middel in de zaak nr. 5588 is afgeleid uit de schending, Le second moyen dans l'affaire n° 5588 est pris de la violation, par
door artikel 89ter van het Kieswetboek, zoals ingevoegd bij artikel 4 l'article 89ter du Code électoral, inséré par l'article 4 de la loi
van de bestreden wet, van de artikelen 4, 10, 11 en 63 van de Grondwet attaquée, des articles 4, 10, 11 et 63 de la Constitution et de
en van artikel 3 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees l'article 3 du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens, al dan niet in samenhang gelezen, européenne des droits de l'homme, lus conjointement ou non, en ce que
doordat de taalminderheid in Brussel-Hoofdstad anders wordt behandeld la minorité linguistique de Bruxelles-Capitale est traitée
dan de taalminderheid in de zes randgemeenten. différemment de la minorité linguistique dans les six communes
périphériques.
B.9. In zoverre de verzoekende partijen in de zaak nr. 5583 in hun B.9. Dans la mesure où les parties requérantes dans l'affaire n° 5583
memorie van antwoord voor het eerst uiteenzetten in welke zin artikel exposent pour la première fois dans leur mémoire en réponse en quoi
89ter van het Kieswetboek niet bestaanbaar zou zijn met artikel 63, § l'article 89ter du Code électoral ne serait pas compatible avec
2, van de Grondwet, voeren zij een nieuw middel aan, dat om die reden l'article 63, § 2, de la Constitution, elles invoquent un moyen
niet ontvankelijk is. nouveau, lequel n'est pas recevable pour cette raison.
B.10. Zoals de Ministerraad opmerkt, zijn het enige middel in de zaak B.10. Comme l'observe le Conseil des ministres, le moyen unique dans
nr. 5583 en het tweede middel in de zaak nr. 5588 uitsluitend gericht l'affaire n° 5583 et le second moyen dans l'affaire n° 5588 sont
tegen de in artikel 89ter van het Kieswetboek vervatte « bijzondere exclusivement dirigés contre la « modalité spéciale » contenue dans
modaliteit » voor de kiezers van het kieskanton Sint-Genesius-Rode bij l'article 89ter du Code électoral, visant les électeurs du canton
de verkiezingen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers. électoral de Rhode-Saint-Genèse lors des élections de la Chambre des
représentants.
Het eerste middel in de zaak nr. 5588 betreft evenwel het niet Le premier moyen dans l'affaire n° 5588 concerne toutefois la
toepasselijk zijn van een systeem van « poolvorming » in de kieskring non-applicabilité d'un système de « pool » de voix dans la
Brussel-Hoofdstad bij de verkiezingen voor de Kamer van circonscription électorale de Bruxelles-Capitale lors des élections de
volksvertegenwoordigers. la Chambre des représentants.
B.11. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die aspecten van de bestreden wet. B.11. La Cour limite son examen à ces aspects de la loi attaquée.
Ten gronde Quant au fond
B.12. Volgens de Ministerraad zou, gelet op artikel 63, § 4, van de B.12. Le Conseil des ministres estime qu'eu égard à l'article 63, § 4,
Grondwet, artikel 89ter van het Kieswetboek in overeenstemming zijn de la Constitution, l'article 89ter du Code électoral serait conforme
met de Grondwet en zou het niet aan het Hof toekomen die beoordeling à la Constitution et qu'il n'appartiendrait pas à la Cour de remettre
door de Grondwetgever tegen te spreken. en cause cette appréciation du Constituant.
B.13.1. Artikel 63, § 4, van de Grondwet, dat betrekking heeft op de B.13.1. L'article 63, § 4, de la Constitution, qui concerne la
samenstelling van de Kamer van volksvertegenwoordigers, bepaalt : composition de la Chambre des représentants, dispose :
« De wet bepaalt de kieskringen; zij bepaalt eveneens de voorwaarden « La loi détermine les circonscriptions électorales; elle détermine
waaraan men moet voldoen om kiezer te zijn, alsmede het verloop van de également les conditions requises pour être électeur et le déroulement
kiesverrichtingen. des opérations électorales.
Teneinde de gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Toutefois, et aux fins de garantir les intérêts légitimes des
Franstaligen in de vroegere provincie Brabant te vrijwaren, voorziet néerlandophones et des francophones dans l'ancienne province de
de wet echter in bijzondere modaliteiten. Brabant, des modalités spéciales sont prévues par la loi.
Aan de regels die deze bijzondere modaliteiten vaststellen, kan geen Une modification aux règles fixant ces modalités spéciales ne peut
wijziging worden aangebracht dan bij een wet aangenomen met de in être apportée que par une loi adoptée à la majorité prévue à l'article
artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid ». 4, dernier alinéa ».
B.13.2. Het tweede en het derde lid van die paragraaf werden B.13.2. Les deuxième et troisième alinéas de ce paragraphe ont été
toegevoegd bij de « herziening van artikel 63 van de Grondwet » van 19 ajoutés par la « Réforme de l'article 63 de la Constitution » du 19
juli 2012. juillet 2012.
De parlementaire voorbereiding van die grondwetsherziening vermeldt : Les travaux préparatoires de cette révision constitutionnelle mentionnent :
« Dit voorstel tot herziening van de Grondwet moet worden gelezen in « La présente proposition de révision de la Constitution doit être lue
samenwerking [lees : samenhang] met het hiermee gelijktijdig in het conjointement avec la proposition de loi portant diverses
Parlement ingediende wetsvoorstel houdende verscheidene wijzigingen
van het Kieswetboek en van de wet van 23 maart 1989 betreffende de modifications du Code électoral et de la loi du 23 mars 1989 relative
verkiezing van het Europese Parlement voor de verkiezingen van de à l'élection du Parlement européen pour les élections de la Chambre
Kamer van volksvertegenwoordigers en van het Europees Parlement en tot des représentants et du Parlement européen et modifiant les lois
wijziging van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi des langues en matière
van de talen in bestuurszaken (stuk Senaat, nr. 5-1560/1 - 2011/2012). administrative soumise concomitamment au Parlement (Doc. Sénat, n° 5-1560/1 -2011/2012).
[...] [...]
Dit voorstel tot herziening van de Grondwet bepaalt dat de wetgever La présente proposition de révision de la Constitution stipule que le
voor de verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers in législateur prévoit, pour les élections de la Chambre des
bijzondere modaliteiten voorziet ' teneinde de gewettigde belangen van représentants, des modalités spéciales ' aux fins de garantir les
de Nederlandstaligen en de Franstaligen in de vroegere provincie intérêts légitimes des néerlandophones et des francophones dans
Brabant te vrijwaren '. l'ancienne province de Brabant '.
Met het oog op het uitvoeren van dit voorstel tot herziening van de En vue de mettre en oeuvre la présente proposition de révision de la
Grondwet, laat het hiermee gelijktijdig in het Parlement ingediende Constitution, la proposition de loi modifiant le Code électoral
wetsvoorstel tot wijziging van het Kieswetboek de kiezers van de zes soumise concomitamment au Parlement permet aux électeurs des six
gemeenten bedoeld in artikel 7 van de gecoördineerde wetten van 18 communes visées à l'article 7 des lois coordonnées du 18 juillet 1966
juli 1966 op het gebruik van de talen in bestuurszaken, toe bij de sur l'emploi des langues en matière administrative d'émettre leur
verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers, hun stem uit te vote, à l'occasion de l'élection de la Chambre des représentants, soit
brengen hetzij voor de kandidatenlijsten die zijn ingediend in de en faveur des listes de candidats déposées au sein de la
circonscription électorale du Brabant flamand, soit en faveur des
kieskring Vlaams-Brabant, hetzij voor de kandidatenlijsten die zijn listes de candidats déposées au sein de la circonscription électorale
ingediend in de kieskring Brussel-Hoofdstad. Deze laatste kieskring de Bruxelles-Capitale. Cette dernière circonscription électorale
heeft dus een specifiek karakter, in die zin dat de kandidatenlijsten présente donc un caractère spécifique, en ce sens que les listes de
die er worden voorgedragen, eveneens in de in artikel 7 van de candidats qui y sont présentées le sont également dans les communes
gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen in visées à l'article 7 des lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur
bestuurszaken bedoelde gemeenten worden voorgedragen. In dat opzicht l'emploi des langues en matière administrative. A cet égard, il est
wordt bepaald dat de kiezers van de betrokken gemeenten op de dag van prévu que les électeurs des communes concernées recevront, au jour du
de verkiezingen in het kiesbureau van hun respectieve gemeente een scrutin dans le bureau de vote de leur commune respective, un bulletin
stembiljet zullen ontvangen met daarop de lijsten die zijn ingediend de vote sur lequel figurent les listes déposées dans la
in de kieskring Vlaams-Brabant en de lijsten die zijn ingediend in de circonscription électorale du Brabant flamand et les listes déposées
kieskring Brussel-Hoofdstad. Om die redenen worden die gemeenten dans la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale. Pour ces
samengebracht in een kieskanton met als hoofdplaats raisons, ces communes sont réunies en un canton électoral, dont le
Sint-Genesius-Rode. chef-lieu est Rhode-Saint-Genèse.
Deze bijzondere modaliteit is van toepassing in de gemeenten bedoeld Cette modalité spéciale est d'application dans les communes visées à
in artikel 7 van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966. De l'article 7 des lois coordonnées du 18 juillet 1966. Les communes
genoemde gemeenten hebben inzake het gebruik der talen in mentionnées ont, en matière de l'emploi des langues en matière
bestuurszaken een eigen taalregeling. Net zoals dat momenteel het administrative, un régime linguistique spécifique. Comme c'est le cas
geval is, zullen deze kiezers dus de mogelijkheid hebben om een stem actuellement, ces électeurs auront donc la possibilité d'émettre leur
uit te brengen voor de kandidaten van de kieskring Brussel-Hoofdstad. voix pour les candidats de la circonscription électorale de Bruxelles-Capitale.
De grondwetsherziening die het voorwerp uitmaakt van het onderhavige La révision constitutionnelle formant l'objet de la présente
voorstel heeft enkel tot doel, met het oog op de rechtszekerheid, de proposition n'a d'autre objectif que de consolider juridiquement, dans
conclusies van de voorgaande analyse juridisch te consolideren en de une perspective de sécurité juridique, les conclusions de l'analyse
communautaire vrede te bestendigen. qui précède, ainsi que de pérenniser la paix communautaire.
Juridisch consolideren. De nieuwe grondwettelijke bepaling beperkt Consolider juridiquement. La nouvelle disposition constitutionnelle se
zich tot het bevestigen van de toelaatbaarheid van de invoering van borne à affirmer, dans les termes mêmes qui furent ceux de l'arrêt de
bijzondere modaliteiten ter vrijwaring van de gewettigde belangen van la Cour d'arbitrage, la licéité de l'introduction, dans la législation
de Nederlandstaligen en de Franstaligen in de vroegere provincie relative à l'élection de la Chambre des représentants, de modalités
Brabant, in de wetgeving betreffende de verkiezing van de Kamer van spéciales visant à garantir les intérêts légitimes des néerlandophones
volksvertegenwoordigers. Deze bevestiging gebeurt in dezelfde termen et des francophones dans l'ancienne province de Brabant. Cette
als deze die in het arrest van het Grondwettelijk Hof zijn gebruikt. révision constitutionnelle révèle une unité d'intention certaine et
Deze grondwetsherziening getuigt van een zekere en onbetwistbare non équivoque entre la démarche du Constituant, d'une part, et la
eenheid van opzet tussen wat de Grondwetgever onderneemt enerzijds en proposition de loi modifiant le Code électoral soumise concomitamment
het hiermee gelijktijdig in het Parlement ingediende wetsvoorstel tot au Parlement, d'autre part. Par modalités spéciales visées par la
wijziging van het Kieswetboek anderzijds. Onder bijzondere nouvelle disposition constitutionnelle, il faut notamment entendre
modaliteiten, waarop de nieuwe grondwettelijke bepaling betrekking celles prévues par cette proposition de loi. Par conséquent, la
heeft, moet met name worden verstaan deze die voorzien worden door dat proposition de loi susvisée comprend un choix du Constituant lui-même.
wetsvoorstel. Bijgevolg omvat het bedoelde wetsvoorstel een keuze van En habilitant expressément le législateur à prévoir des modalités
de Grondwetgever zelf. Door de wetgever uitdrukkelijk toe te laten om spéciales aux fins de garantir les intérêts légitimes des
bijzondere modaliteiten te voorzien teneinde de gewettigde belangen néerlandophones et des francophones dans l'ancienne province de
van de Nederlandstaligen en Franstaligen in de vroegere provincie Brabant, et en prévoyant qu'une modification des règles fixant ces
Brabant te vrijwaren, en door te voorzien dat de regels die deze modalités spéciales, à savoir celles qui font partie de la proposition
bijzondere modaliteiten vastleggen, namelijk deze die deel uitmaken
van voormeld wetsvoorstel, in de toekomst slechts zullen kunnen worden de loi précitée, ne pourra, à l'avenir, être apportée que par une loi
gewijzigd door een wet aangenomen bij bijzondere meerderheid, heeft de adoptée à la majorité spéciale, la proposition de révision
voorgestelde herziening van de grondwet als effect dat de constitutionnelle a pour effet que le Constituant estime que les
Grondwetgever van oordeel is dat de andere grondwettelijke principes, autres principes constitutionnels ne font pas, pour reprendre les
om de woorden van het Arbitragehof in het arrest nr. 18/90 van 23 mei termes de la Cour d'arbitrage dans son arrêt n° 18/90 du 23 mai 1990,
1990 te hernemen, het aannemen van de bepalingen van voormeld obstacle à l'adoption des dispositions de la proposition de loi
wetsvoorstel niet in de weg staan. précitée.
Bestendigen. De vaststelling van de ' bijzondere modaliteiten ' die de Pérenniser. La détermination des ' modalités spéciales ', garantissant
gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Franstaligen in de les intérêts légitimes des néerlandophones et des francophones dans
vroegere provincie Brabant garanderen, raakt aan de kern van de grote l'ancienne province de Brabant, touche au coeur des grands équilibres
evenwichten die ten grondslag liggen aan de communautaire vrede. Dit qui oeuvrent à la paix communautaire. Ce constat justifie - par
rechtvaardigt - naar analogie van wat voorzien is in de andere analogie avec ce que prévoient les autres dispositions de la
bepalingen van de Grondwet die betrekking hebben op die grote Constitution qui touchent à ces grands équilibres (voy. par exemple
evenwichten (zie bijvoorbeeld artikel 129, § 2) - dat de ' bijzondere l'article 129, § 2) - que les ' modalités spéciales ' dont traite le
modaliteiten ' waarop de voorgestelde grondwetstekst betrekking heeft, texte constitutionnel proposé, ne puissent être modifiées à l'avenir
in de toekomst slechts kunnen worden gewijzigd bij de bijzondere que moyennant le recours à la majorité spéciale visée à l'article 4,
meerderheid bedoeld in artikel 4, laatste lid, van de Grondwet » dernier alinéa, de la Constitution » (Doc. parl., Sénat, 2011-2012, n°
(Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1561/1, pp. 1-5). 5-1561/1, pp. 1-5).
B.13.3. Daaruit blijkt dat de Grondwetgever zich de in artikel 89ter B.13.3. Il en résulte que le Constituant s'est approprié la « modalité
van het Kieswetboek vervatte « bijzondere modaliteit » voor de kiezers spéciale » contenue dans l'article 89ter du Code électoral pour les
van het kieskanton Sint-Genesius-Rode bij de verkiezingen voor de électeurs du canton électoral de Rhode-Saint-Genèse lors des élections
Kamer van volksvertegenwoordigers eigen heeft gemaakt en dat hij van de la Chambre des représentants et qu'il a estimé que les autres
oordeel is geweest dat de andere grondwettelijke principes het aannemen van die modaliteit niet in de weg staan. De in artikel 89ter van het Kieswetboek vervatte « bijzondere modaliteit » blijkt bijgevolg te berusten op een keuze van de Grondwetgever. B.13.4. Hoewel die keuze, zoals de verzoekende partijen in de zaak nr. 5588 aanvoeren, in beginsel uit de tekst van de Grondwet dient te blijken, kan de parlementaire voorbereiding ervan te dezen volstaan om duidelijkheid te hebben over die keuze, nu uit de voormelde toelichting onomstotelijk en zonder dat hieromtrent tegenspraak bestond, blijkt dat de Grondwetgever niet alleen kennis had van de voormelde « bijzondere modaliteit », maar zich die modaliteit ook eigen heeft gemaakt. principes constitutionnels ne font pas obstacle à l'adoption de cette modalité. La « modalité spéciale » contenue dans l'article 89ter du Code électoral repose par conséquent sur un choix du Constituant. B.13.4. Bien que ce choix, ainsi que le soutiennent les parties requérantes dans l'affaire n° 5588, doive en principe ressortir du texte de la Constitution, les travaux préparatoires peuvent en l'espèce suffire pour faire la clarté concernant ce choix, dès lors qu'il ressort indéniablement des développements précités, sans que ces propos aient été contredits, que le Constituant non seulement connaissait la modalité spéciale précitée, mais qu'il s'est également approprié cette modalité. En outre, le Constituant n'a, de cette manière, pas ajouté une règle
Bovendien voegt de Grondwetgever op deze wijze geen regel toe aan de au texte de la Constitution, ce qui ne peut se faire qu'au moyen de la
tekst van de Grondwet, wat enkel kan middels de in artikel 195 van de Grondwet voorgeschreven procedure. Hij spreekt zich enkel uit over de bestaanbaarheid van de voormelde modaliteit met de Grondwet zelf. B.14.1. Het Hof is niet bevoegd zich uit te spreken over een verschil in behandeling of een beperking van een grondrecht dat voortvloeit uit een door de Grondwetgever zelf gemaakte keuze. Aangezien de in het bestreden artikel 89ter van het Kieswetboek vervatte maatregel berust op een keuze die door de Grondwetgever zelf is gemaakt, staat het niet aan het Hof die maatregel te toetsen aan de Grondwet. B.14.2. Vermits de Grondwetgever uitdrukkelijk van oordeel is geweest procédure prescrite par l'article 195 de la Constitution. Il s'exprime seulement sur la compatibilité de la modalité précitée avec la Constitution elle-même. B.14.1. La Cour n'est pas compétente pour se prononcer sur une différence de traitement ou sur la limitation d'un droit fondamental qui résulte d'un choix que le Constituant a lui-même opéré. Etant donné que la mesure contenue dans l'article 89ter, attaqué, du Code électoral repose sur un choix que le Constituant a lui-même opéré, il n'appartient pas à la Cour de contrôler cette mesure au regard de la Constitution. B.14.2. Puisque le Constituant a expressément considéré que les autres
dat de andere grondwettelijke principes het aannemen van de betwiste « principes constitutionnels ne font pas obstacle à l'adoption de la «
bijzondere modaliteit » niet in de weg staan, kan uit de artikelen 10 modalité spéciale » contestée, il ne saurait se déduire des articles
en 11 van de Grondwet voor de wetgever geen verplichting worden 10 et 11 de la Constitution aucune obligation pour le législateur de
afgeleid om, wanneer hij voorziet in bijzondere modaliteiten voor de prévoir également des modalités spéciales pour les électeurs et
kiezers in de zes randgemeenten, eveneens te voorzien in bijzondere candidats néerlandophones de la circonscription électorale de
modaliteiten voor de Nederlandstalige kiezers en kandidaten in de Bruxelles-Capitale, lorsqu'il fixe des modalités spéciales pour les
kieskring Brussel-Hoofdstad. électeurs des six communes périphériques.
B.15. Het enige middel in de zaak nr. 5583 en het tweede middel in de B.15. Le moyen unique dans l'affaire n° 5583 et le second moyen dans
zaak nr. 5588 zijn niet gegrond. l'affaire n° 5588 ne sont pas fondés.
B.16. Zoals in herinnering is gebracht in B.8.2, betreft het eerste B.16. Comme il a été rappelé en B.8.2, le premier moyen dans l'affaire
middel in de zaak nr. 5588 een vergelijking, op het vlak van de n° 5588 concerne une comparaison, en ce qui concerne l'applicabilité
toepasselijkheid van een systeem van « poolvorming » in d'un système de « pool » dans la Région de Bruxelles-Capitale, entre
Brussel-Hoofdstad, tussen de kiezers en de kandidaten bij de les électeurs et les candidats aux élections de la Chambre des
verkiezingen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, enerzijds, en représentants, d'une part, et les électeurs et les candidats aux
bij de verkiezingen voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en voor élections du Parlement de Bruxelles-Capitale et à celles du Parlement
het Europees Parlement, anderzijds. européen, d'autre part.
B.17. Zoals het Hof reeds heeft geoordeeld in zijn arrest nr. 86/2012 B.17. Ainsi que la Cour l'a déjà jugé par son arrêt n° 86/2012 du 28
van 28 juni 2012 (B.6.7 en B.13.6), gebiedt het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie niet dat de verkiezingen op de diverse beleidsniveaus zouden geschieden volgens dezelfde modaliteiten wat de verdeling van de toe te wijzen zetels onder de deelnemende partijen of lijsten betreft. Uit de omstandigheid dat voor de verkiezingen van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en van het Europees Parlement zou zijn voorzien in een systeem van « poolvorming », kan bijgevolg geen verplichting voor de wetgever worden afgeleid om voor de verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers eveneens te voorzien in zulk een systeem. juin 2012 (B.6.7 et B.13.6), le principe d'égalité et de non-discrimination n'exige pas que les élections organisées aux différents niveaux de pouvoir aient lieu selon les mêmes modalités, en ce qui concerne la répartition des sièges à attribuer entre les partis ou listes ayant pris part aux élections. Par conséquent, la circonstance qu'un système de « pool » serait prévu pour les élections du Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale et du Parlement européen ne permet pas de déduire une obligation pour le législateur de prévoir également un tel système pour les élections de la Chambre des représentants.
B.18. Het eerste middel in de zaak nr. 5588 is niet gegrond. B.18. Le premier moyen dans l'affaire n° 5588 n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt de beroepen. rejette les recours.
Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier
het Grondwettelijk Hof, op 8 mei 2014. 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 8 mai 2014.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^