Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 26/2014 van 6 februari 2014 Rolnummer : 5633 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het koninklijk besluit van 18 november 1996 « houdende invoering van een sociale verzekering ten gunste van zelfs Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter J. Spreutels, emeritus voorzitter M. Bossuyt(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 26/2014 van 6 februari 2014 Rolnummer : 5633 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het koninklijk besluit van 18 november 1996 « houdende invoering van een sociale verzekering ten gunste van zelfs Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter J. Spreutels, emeritus voorzitter M. Bossuyt(...) Extrait de l'arrêt n° 26/2014 du 6 février 2014 Numéro du rôle : 5633 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4 de l'arrêté royal du 18 novembre 1996 « instaurant une assurance sociale en faveur des travailleurs indépendants La Cour constitutionnelle, composée du président J. Spreutels, du président émérite M. Bossuyt, (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 26/2014 van 6 februari 2014 Extrait de l'arrêt n° 26/2014 du 6 février 2014
Rolnummer : 5633 Numéro du rôle : 5633
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4 de
koninklijk besluit van 18 november 1996 « houdende invoering van een l'arrêté royal du 18 novembre 1996 « instaurant une assurance sociale
sociale verzekering ten gunste van zelfstandigen, in geval van en faveur des travailleurs indépendants en cas de faillite et des
faillissement, en van gelijkgestelde personen, met toepassing van de personnes assimilées, en application des articles 29 et 49 de la loi
artikelen 29 en 49 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et
de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de assurant la viabilité des régimes légaux des pensions », confirmé par
wettelijke pensioenstelsels », bekrachtigd bij de wet van 13 juni la loi du 13 juin 1997, posée par le Tribunal du travail de Nivelles.
1997, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Nijvel.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit voorzitter J. Spreutels, emeritus voorzitter M. composée du président J. Spreutels, du président émérite M. Bossuyt,
Bossuyt, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989
januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, en de rechters E. De Groot, L. sur la Cour constitutionnelle, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Nihoul, bijgestaan door de J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée du greffier F.
griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels,
Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 8 april 2013 in zake Damien Mink tegen de vzw « Partena Par jugement du 8 avril 2013 en cause de Damien Mink contre l'ASBL «
- Sociale verzekeringen voor zelfstandigen », waarvan de expeditie ter Partena - Assurances sociales pour indépendants », dont l'expédition
griffie van het Hof is ingekomen op 3 mei 2013, heeft de est parvenue au greffe de la Cour le 3 mai 2013, le Tribunal du
Arbeidsrechtbank te Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld : travail de Nivelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt het koninklijk besluit van 18 november 1996 houdende « L'arrêté royal du 18 novembre 1996 instaurant une assurance sociale
invoering van een sociale verzekering ten gunste van zelfstandigen in en faveur des travailleurs indépendants en cas de faillite, confirmé
geval van faillissement, bekrachtigd bij de wet van 13 juni 1997, par la loi du 13 juin 1997, spécialement en son article 4, viole-t-il
inzonderheid artikel 4 ervan, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il soumet le droit
in zoverre het het recht op de financiële uitkering gelijk aan het à la prestation financière égale au minimum de la pension pour
minimumpensioen van zelfstandigen, bepaald in artikel 7 ervan, indépendants, prévue par son article 7, à la condition que le
onderwerpt aan de voorwaarde dat de failliet verklaarde zelfstandige travailleur indépendant qui a été déclaré en faillite ne puisse
geen aanspraak kan maken op enig vervangingsinkomen, en bijgevolg in prétendre à aucun revenu de remplacement, et par conséquent en ce
zoverre het erin voorziet dat die uitkering hem zonder meer wordt qu'il prévoit de le priver purement et simplement de ladite
ontzegd, zonder na te gaan of het vervangingsinkomen waarop hij prestation, sans vérifier si le revenu de remplacement auquel il peut
aanspraak kan maken minstens gelijk is aan het bij artikel 7 bepaalde prétendre est au moins égal au minimum prévu par l'article 7 et sans
minimum en zonder te voorzien in de toekenning van het verschil prévoir l'octroi de la différence en cas de revenu inférieur à ce
wanneer het inkomen lager ligt dan dat minimum, ten opzichte van de minimum, par rapport au travailleur indépendant qui a été déclaré en
failliet verklaarde zelfstandige aan wie de inning van een minimale
financiële uitkering wordt gewaarborgd die aanzienlijk hoger ligt dan faillite et se voit garantir la perception d'une prestation financière
het vervangingsinkomen dat hij zou kunnen genieten indien hij recht minimale largement supérieure au revenu de remplacement dont il
had op de werkloosheidsuitkeringen ? ». pourrait bénéficier s'il avait droit aux allocations de chômage ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over artikel 4, § 2, van B.1.1. La Cour est interrogée au sujet de l'article 4, § 2, de
het koninklijk besluit van 18 november 1996 « houdende invoering van l'arrêté royal du 18 novembre 1996 « instaurant une assurance sociale
een sociale verzekering ten gunste van zelfstandigen, in geval van en faveur des travailleurs indépendants en cas de faillite et des
faillissement, en van gelijkgestelde personen, met toepassing van de personnes assimilées, en application des articles 29 et 49 de la loi
artikelen 29 en 49 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et
de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de assurant la viabilité des régimes légaux des pensions », confirmé par
wettelijke pensioenstelsels », bekrachtigd bij de wet van 13 juni 1997 la loi du 13 juin 1997 « portant confirmation des arrêtés royaux pris
« tot bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met
toepassing van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van en application de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les
de budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese conditions budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union
Economische en Monetaire Unie, en de wet van 26 juli 1996 tot économique et monétaire européenne, et la loi du 26 juillet 1996
modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de portant modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité
leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels », dat de voorwaarden des régimes légaux des pensions », qui établit les conditions
vaststelt waaronder de gefailleerde zelfstandigen, alsook de auxquelles les travailleurs indépendants faillis ainsi que les
zaakvoerders, bestuurders en werkende vennoten van een gérants, administrateurs et associés actifs d'une société commerciale
handelsvennootschap die failliet werd verklaard, aanspraak kunnen déclarée en faillite peuvent prétendre à la prestation financière
maken op de in artikel 7 van hetzelfde besluit beoogde financiële visée à l'article 7 du même arrêté.
uitkering. B.1.2. Het voormelde artikel 4, § 2, bepaalde in de versie ervan die B.1.2. L'article 4, § 2, précité, disposait dans sa version applicable
van toepassing is op het voor de verwijzende rechter hangende geschil au litige pendant devant la juridiction a quo :
: « De in artikel 7 bedoelde uitkering wordt toegekend onder de volgende « La prestation visée à l'article 7 est accordée aux conditions
voorwaarden : suivantes :
1° voldoen aan de in § 1, 1°, 2° en 5°, bedoelde voorwaarden; 1° satisfaire aux conditions visées au § 1er, 1°, 2° à 5°;
2° geen beroepsactiviteit uitoefenen of geen recht op een 2° à partir du premier jour ouvrable qui suit celui au cours duquel le
vervangingsinkomen kunnen laten gelden vanaf de eerste werkdag die jugement déclaratif de faillite a été prononcé, ne pas exercer
volgt op deze in de loop waarvan het vonnis van faillietverklaring d'activité professionnelle ou ne pas pouvoir prétendre à des revenus
werd uitgesproken ». de remplacement ».
Die bepaling is gewijzigd bij de wet van 16 januari 2013 tot wijziging Cette disposition a fait l'objet d'une modification par la loi du 16
van het voormelde koninklijk besluit van 18 november 1996. Die janvier 2013 modifiant l'arrêté royal du 18 novembre 1996 précité.
wijziging heeft geen gevolgen voor het onderwerp van de prejudiciële Cette modification n'a pas d'incidence sur l'objet de la question
vraag. préjudicielle.
B.1.3. De prejudiciële vraag beoogt meer bepaald het 2° van die B.1.3. La question préjudicielle vise plus précisément le 2° de cette
bepaling, namelijk de voorwaarde dat geen beroepsactiviteit wordt disposition, soit la condition de ne pas exercer d'activité
uitgeoefend en geen aanspraak kan worden gemaakt op een professionnelle et de ne pas pouvoir prétendre à des revenus de
vervangingsinkomen teneinde de in artikel 7 van hetzelfde besluit remplacement pour obtenir la prestation financière visée à l'article 7
beoogde financiële uitkering te ontvangen. du même arrêté.
Ten aanzien van de prejudiciële vraag Quant à la question préjudicielle
B.2. Het Hof wordt verzocht na te gaan of artikel 4, § 2, 2°, van het B.2. La Cour est invitée à examiner la compatibilité de l'article 4, §
koninklijk besluit van 18 november 1996 bestaanbaar is met de 2, 2°, de l'arrêté royal du 18 novembre 1996 avec les articles 10 et
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, door de 11 de la Constitution en ce qu'en excluant du bénéfice de la
failliet verklaarde zelfstandigen die aanspraak kunnen maken op een
vervangingsinkomen, uit te sluiten van het voordeel van de in artikel 7 van hetzelfde besluit bepaalde financiële uitkering, zonder erin te voorzien dat, wanneer het vervangingsinkomen in kwestie lager ligt dan die uitkering, de zelfstandige recht heeft op het verschil tussen beide bedragen, een discriminatie zou invoeren onder failliet verklaarde zelfstandigen naargelang zij al dan niet recht hebben op een vervangingsinkomen. Het verwijzende rechtscollege merkt immers op dat, in sommige gevallen, het bedrag van het vervangingsinkomen aanzienlijk lager ligt dan het bedrag van de financiële uitkering waarin artikel 7 van het koninklijk besluit van 18 november 1996 voorziet. B.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, zijn de in de prestation financière prévue par l'article 7 du même arrêté les travailleurs indépendants déclarés en faillite qui peuvent prétendre à des revenus de remplacement sans prévoir que, si les revenus de remplacement en question sont inférieurs à ladite prestation, le travailleur indépendant a droit à la différence entre les deux montants, cette disposition créerait une discrimination entre travailleurs indépendants déclarés en faillite selon qu'ils ont ou non droit à un revenu de remplacement. La juridiction a quo relève en effet que, dans certains cas, le montant du revenu de remplacement est sensiblement inférieur au montant de la prestation financière prévue par l'article 7 de l'arrêté royal du 18 novembre 1996. B.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les
prejudiciële vraag beoogde categorieën van zelfstandigen voldoende catégories de travailleurs indépendants visées par la question
vergelijkbaar, aangezien het in beide gevallen gaat om zelfstandigen préjudicielle sont suffisamment comparables, dès lors qu'il s'agit
die failliet zijn verklaard en bijgevolg aanspraak zouden kunnen maken dans les deux cas de travailleurs indépendants qui ont été déclarés en
op het ontvangen van de financiële uitkering voor gefailleerde faillite et qui pourraient dès lors prétendre à l'obtention de la
prestation financière bénéficiant aux travailleurs indépendants
zelfstandigen. faillis.
B.4. Het in het geding zijnde koninklijk besluit van 18 november 1996, B.4. L'arrêté royal du 18 novembre 1996 en cause, confirmé par la loi
bekrachtigd bij de voormelde wet van 13 juni 1997, gaat uit van de wil du 13 juin 1997 précitée, procède de la volonté du législateur de «
van de wetgever « om actief werk te maken van een grotere s'atteler activement au renforcement de l'efficacité du statut social
doelmatigheid van het sociaal statuut van de zelfstandigen » door hen des indépendants » en créant une protection contre les risques qui
te beschermen tegen de risico's die specifiek voor hen zijn (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr. 925/6, p. 5). leur sont spécifiques (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 925/6, p. 5).
In de parlementaire voorbereiding van de wet van 24 januari 2002 « tot Les travaux préparatoires de la loi du 24 janvier 2002 « modifiant
wijziging van het koninklijk besluit van 18 november 1996 houdende l'arrêté royal du 18 novembre 1996 instaurant une assurance sociale en
invoering van een sociale verzekering ten gunste van zelfstandigen, in
geval van faillissement, en van gelijkgestelde personen, met faveur des travailleurs indépendants en cas de faillite et des
toepassing van de artikelen 29 en 49 van de wet van 26 juli 1996 tot personnes assimilées, en application des articles 29 et 49 de la loi
modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et
leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels » wordt aangegeven dat assurant la viabilité des régimes légaux des pensions » indiquent que
« de sociale verzekering in geval van faillissement werd ingevoerd om « l'assurance sociale en cas de faillite a été créée afin de pouvoir
te verhelpen aan de rampzalige sociale toestand waarin failliete remédier à la situation sociale désastreuse que peuvent connaître les
zelfstandigen zich kunnen bevinden » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC travailleurs indépendants en état de faillite » (Doc. parl., Chambre,
50-1338/001, p. 4). Die wet breidt met name de duur van de financiële 2000-2001, DOC 50-1338/001, p. 4). Cette loi étend notamment à six
uitkering die de gefailleerde zelfstandigen kunnen genieten, duur die mois la durée de la prestation financière dont peuvent bénéficier les
aanvankelijk tot twee maanden was beperkt, uit tot zes maanden, « travailleurs indépendants faillis, limitée initialement à deux mois, «
teneinde de zelfstandige te laten beschikken over een langere periode afin de donner un laps de temps plus long au travailleur indépendant
met het oog op het reorganiseren van zijn beroepsleven » (ibid.). pour qu'il puisse réorganiser sa vie professionnelle » (ibid.).
Bij artikel 53 van de programmawet van 27 april 2007 verhoogt de Par l'article 53 de la loi-programme du 27 avril 2007, le législateur
wetgever het bedrag van de uitkering tot dat van het minimumpensioen relève le montant de la prestation au niveau de celui de la pension
voor de zelfstandigen en brengt hij de maximumduur van de toekenning minimum pour les travailleurs indépendants et porte à douze mois sa
ervan op twaalf maanden. Die maatregel past « in het kader van de durée maximale d'octroi. Cette mesure s'inscrit « dans le cadre de la
strijd tegen de armoede » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC lutte contre la pauvreté » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
51-3058/001, p. 15). 51-3058/001, p. 15).
De wet van 24 juli 2008 wijzigt overigens artikel 5, vierde lid, van La loi du 24 juillet 2008 modifie par ailleurs l'article 5, alinéa 4,
hetzelfde besluit, teneinde misbruiken als gevolg van die tekst in de du même arrêté, en vue d'écarter les possibilités d'abus générées par
vorige versie ervan, onmogelijk te maken, meer bepaald teneinde « het ce texte dans sa version antérieure, plus précisément afin d'«
cumuleren van de financiële uitkering die toegekend wordt in het kader empêcher le cumul de la prestation financière octroyée dans le cadre
van deze verzekering met een beroeps- of vervangingsinkomen [te] de cette assurance avec un revenu professionnel ou de remplacement »
verhinderen » (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC 52-1200/001, p. 65). (Doc. parl., Chambre, 2007-2008, DOC 52-1200/001, p. 65).
B.5. De maandelijkse financiële uitkering die gedurende hoogstens B.5. La prestation financière mensuelle octroyée pendant une durée de
twaalf maanden wordt toegekend aan de failliet verklaarde
zelfstandigen, alsook aan de zaakvoerders, bestuurders en werkende douze mois maximum aux travailleurs indépendants déclarés en faillite
vennoten van een failliet verklaarde handelsvennootschap, met ainsi qu'aux gérants, administrateurs et associés actifs d'une société
toepassing van artikel 7 van het koninklijk besluit van 18 november commerciale déclarée en faillite, en application de l'article 7 de
1996, vormt een maatregel van tijdelijke bescherming van die personen l'arrêté royal du 18 novembre 1996, constitue une mesure de protection
om hen in staat te stellen zich te reorganiseren teneinde opnieuw temporaire de ces personnes en vue de leur permettre de se réorganiser
inkomsten te verkrijgen. afin d'acquérir à nouveau des revenus.
B.6. Gelet op dat doel, is het niet onredelijk de failliet verklaarde B.6. Eu égard à cet objectif, il n'est pas déraisonnable d'exclure du
zelfstandigen die aanspraak kunnen maken op een vervangingsinkomen in bénéfice de cette prestation les travailleurs indépendants déclarés
een ander stelsel dat hen eveneens in staat stelt hun bestaan te faillis qui peuvent prétendre à un revenu de remplacement dans un
verzekeren en zich te reorganiseren, van het voordeel van die autre régime leur permettant également d'assurer leur subsistance et
uitkering uit te sluiten. de se réorganiser.
B.7. Bovendien zou de wetgever niet kunnen worden verweten geen B.7. Pour le surplus, il ne saurait être reproché au législateur de
rekening te hebben gehouden met het bedrag van het vervangingsinkomen n'avoir pas tenu compte du montant du revenu de remplacement auquel le
waarop de betrokkene recht heeft, en niet te hebben voorzien in een travailleur a droit et de n'avoir pas prévu de mesure visant à
maatregel om het vervangingsinkomen aan te vullen wanneer dat lager compléter le revenu de remplacement lorsque celui-ci est inférieur au
zou liggen dan het bedrag van de financiële uitkering voor de montant de la prestation financière pour les indépendants faillis. En
gefailleerde zelfstandigen. De maandelijkse financiële uitkering voor effet, la prestation financière mensuelle bénéficiant aux travailleurs
de zelfstandigen is immers beperkt in de tijd, hetgeen niet indépendants est limitée dans le temps, ce qui n'est pas
noodzakelijk het geval is voor het vervangingsinkomen. Dat verschil in nécessairement le cas des revenus de remplacement. Cette différence de
duur van de toekenning van de uitkering belet in het merendeel der durée d'octroi de la prestation empêche, dans la plupart des cas, de
gevallen de bedragen die de failliet verklaarde zelfstandigen calculer de manière exacte les montants réellement perçus par les
werkelijk ontvangen, op exacte wijze te berekenen naargelang zij een travailleurs indépendants déclarés en faillite, selon qu'ils
vervangingsinkomen dan wel een bij artikel 7 van het koninklijk bénéficient d'un revenu de remplacement ou de la prestation financière
besluit van 18 november 1996 bepaalde maandelijkse financiële mensuelle prévue par l'article 7 de l'arrêté royal du 18 novembre
uitkering genieten. 1996.
B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 4, § 2, van het koninklijk besluit van 18 november 1996 « L'article 4, § 2, de l'arrêté royal du 18 novembre 1996 « instaurant
houdende invoering van een sociale verzekering ten gunste van une assurance sociale en faveur des travailleurs indépendants en cas
zelfstandigen, in geval van faillissement, en van gelijkgestelde de faillite et des personnes assimilées, en application des articles
personen, met toepassing van de artikelen 29 en 49 van de wet van 26 29 et 49 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la
juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des
van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels », bekrachtigd pensions », confirmé par la loi du 13 juin 1997, ne viole pas les
bij de wet van 13 juni 1997, schendt de artikelen 10 en 11 van de articles 10 et 11 de la Constitution.
Grondwet niet.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 februari 2014. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6 février 2014.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^