← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 163/2013 van 5 december 2013 Rolnummer : 5486 In zake :
het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 23 februari 2012 « tot wijziging van artikel
458bis [van het Strafwetboek] teneinde het uit te breiden Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 163/2013 van 5 december 2013 Rolnummer : 5486 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 23 februari 2012 « tot wijziging van artikel 458bis [van het Strafwetboek] teneinde het uit te breiden Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...) | Extrait de l'arrêt n° 163/2013 du 5 décembre 2013 Numéro du rôle : 5486 En cause : le recours en annulation de l'article 2 de la loi du 23 février 2012 modifiant l'article 458bis du Code pénal en vue d'étendre celui-ci aux délits de violence La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. D(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 163/2013 van 5 december 2013 | Extrait de l'arrêt n° 163/2013 du 5 décembre 2013 |
Rolnummer : 5486 | Numéro du rôle : 5486 |
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 23 | En cause : le recours en annulation de l'article 2 de la loi du 23 |
februari 2012 « tot wijziging van artikel 458bis [van het | février 2012 modifiant l'article 458bis du Code pénal en vue d'étendre |
Strafwetboek] teneinde het uit te breiden voor misdrijven van | |
huiselijk geweld », ingesteld door de Orde van Vlaamse balies en Edgar | celui-ci aux délits de violence domestique, introduit par l'« Orde van |
Boydens. | Vlaamse balies » et Edgar Boydens. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de | composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. | T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, assistée du |
Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 25 september | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 25 |
2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 27 | septembre 2012 et parvenue au greffe le 27 septembre 2012, un recours |
september 2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 2 van | en annulation de l'article 2 de la loi du 23 février 2012 modifiant |
de wet van 23 februari 2012 « tot wijziging van artikel 458bis [van | l'article 458bis du Code pénal en vue d'étendre celui-ci aux délits de |
het Strafwetboek] teneinde het uit te breiden voor misdrijven van | |
huiselijk geweld » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 26 | violence domestique (publiée au Moniteur belge du 26 mars 2012, |
maart 2012, tweede editie) door de Orde van Vlaamse balies, met zetel | deuxième édition) a été introduit par l'« Orde van Vlaamse balies », |
te 1000 Brussel, Koningsstraat 148, en Edgar Boydens, wonende te 1560 | dont le siège est établi à 1000 Bruxelles, rue Royale 148, et Edgar |
Hoeilaart, Karel Coppensstraat 13. | Boydens, demeurant à 1560 Hoeilaart, Karel Coppensstraat 13. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De bestreden bepaling is artikel 2 van de wet van 23 februari | B.1. La disposition attaquée est l'article 2 de la loi du 23 février |
2012 « tot wijziging van artikel 458bis [van het Strafwetboek] | 2012 modifiant l'article 458bis du Code pénal en vue d'étendre |
teneinde het uit te breiden voor misdrijven van huiselijk geweld ». | celui-ci aux délits de violence domestique. |
B.2.1. Artikel 458bis van het Strafwetboek, zoals vervangen bij | B.2.1. L'article 458bis du Code pénal, tel qu'il a été remplacé par |
artikel 33 van de wet van 28 november 2000 betreffende de | l'article 33 de la loi du 28 novembre 2000 relative à la protection |
strafrechtelijke bescherming van minderjarigen, bepaalde : | pénale des mineurs, disposait : |
« Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van | « Toute personne qui, par état ou par profession, est dépositaire de |
geheimen en die hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals | secrets et a de ce fait connaissance d'une infraction prévue aux |
omschreven in de artikelen 372 tot 377, 392 tot 394, 396 tot 405ter, | articles 372 à 377, 392 à 394, 396 à 405ter, 409, 423, 425 et 426, qui |
409, 423, 425 en 426, gepleegd op een minderjarige kan, onverminderd | a été commise sur un mineur, peut, sans préjudice des obligations que |
de verplichtingen hem opgelegd door artikel 422bis, het misdrijf ter | lui impose l'article 422bis, en informer le procureur du Roi, à |
kennis brengen van de procureur des Konings, op voorwaarde dat hij het | condition qu'elle ait examiné la victime ou recueilli les confidences |
slachtoffer heeft onderzocht of door het slachtoffer in vertrouwen | |
werd genomen, er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de | de celle-ci, qu'il existe un danger grave et imminent pour l'intégrité |
psychische of fysieke integriteit van de betrokkene en hij deze | mentale ou physique de l'intéressé et qu'elle ne soit pas en mesure, |
integriteit zelf of met hulp van anderen niet kan beschermen ». | elle-même ou avec l'aide de tiers, de protéger cette intégrité ». |
B.2.2. Die bepaling vormde een uitzondering op de regel van het | B.2.2. Cette disposition constituait une exception à la règle du |
beroepsgeheim die is vervat in artikel 458 van het Strafwetboek, dat | secret professionnel contenue dans l'article 458 du Code pénal, lequel |
bepaalt : | dispose : |
« Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, | « Les médecins, chirurgiens, officiers de santé, pharmaciens, |
vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of | sages-femmes et toutes autres personnes dépositaires, par état ou par |
beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze | profession, des secrets qu'on leur confie, qui, hors le cas où ils |
bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte of | sont appelés à rendre témoignage en justice ou devant une commission |
voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en | d'enquête parlementaire et celui où la loi les oblige à faire |
buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te | connaître ces secrets, les auront révélés, seront punis d'un |
maken, worden gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot zes | emprisonnement de huit jours à six mois et d'une amende de cent euros |
maanden en met geldboete van honderd euro tot vijfhonderd euro ». | à cinq cents euros ». |
B.3.1. Een houder van het beroepsgeheim moet in principe elke | B.3.1. Le dépositaire du secret professionnel doit, en principe, |
vertrouwelijke mededeling die is verkregen in de omstandigheden | garder secrète toute information confidentielle obtenue dans les |
vermeld in artikel 458 van het Strafwetboek, geheimhouden. | conditions visées à l'article 458 du Code pénal. |
Die geheimhoudingsplicht, die door de wetgever aan de houder van het | Cette obligation de secret, mise à charge du dépositaire par le |
beroepsgeheim is opgelegd, heeft hoofdzakelijk tot doel het | |
fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen | législateur, vise, à titre principal, à protéger le droit fondamental |
van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel | à la vie privée de la personne qui se confie, parfois dans ce qu'elle |
persoonlijks. Zij « geldt [echter] niet voor feiten waarvan [die | a de plus intime. Elle « ne s'étend toutefois pas aux faits dont |
persoon] het slachtoffer zou zijn geworden » (Cass., 18 juni 2010, | [cette personne] aurait été la victime » (Cass., 18 juin 2010, Pas., |
Arr. Cass., 2010, nr. 439). | 2010, n° 439). |
B.3.2. Bij uitzondering kan de houder van het beroepsgeheim zich | B.3.2. A titre exceptionnel, le dépositaire du secret professionnel |
ontdoen van zijn geheimhoudingsplicht, door zich te beroepen op de | peut se délier de son obligation de secret, en invoquant l'état de |
noodtoestand. | nécessité. |
Noodtoestand is de toestand waarin een persoon zich bevindt die, gelet | L'état de nécessité est la situation dans laquelle se trouve une |
op de respectieve waarde van de tegen elkaar indruisende plichten en | personne qui, eu égard à la valeur respective des devoirs en conflit |
gelet op het bestaan van een ernstig en dreigend gevaar voor anderen, | et en présence d'un mal grave et imminent pour autrui, estime qu'il ne |
redenen heeft om te oordelen dat hem ter vrijwaring van een hoger | lui est pas possible de sauvegarder, autrement qu'en commettant les |
belang dat hij verplicht of gerechtigd is vóór alle andere belangen te | faits qui lui sont reprochés, un intérêt plus impérieux qu'elle a le |
beschermen, geen andere weg openstaat dan de hem ten laste gelegde | devoir ou qu'elle est en droit de sauvegarder avant tous les autres |
feiten te plegen (Cass., 13 mei 1987, Arr. Cass., 1986-1987, nr. 535). | (Cass., 13 mai 1987, Pas., 1987, n° 535). |
Die noodtoestand vormt alleen een rechtvaardigingsgrond als hij | L'état de nécessité ne constitue une cause de justification que si |
verschillende voorwaarden vervult, te weten dat de waarde van hetgeen | plusieurs conditions sont remplies, à savoir que la valeur du bien |
wordt prijsgegeven lager moet zijn dan of althans gelijk moet zijn aan | sacrifié doit être inférieure ou à tout le moins équivalente à celle |
de waarde van het goed dat men wil vrijwaren, dat het te vrijwaren | du bien que l'on prétend sauvegarder, que le droit ou l'intérêt à |
recht of belang een dadelijk en ernstig gevaar moet lopen, dat het | sauvegarder soit en péril imminent et grave, qu'il soit impossible |
kwaad alleen door het misdrijf kan worden voorkomen en dat de | d'éviter le mal autrement que par l'infraction et que l'agent n'ait |
betrokkene de noodtoestand niet zelf heeft doen ontstaan (o.a. Cass., | pas créé par son fait le péril dont il se prévaut (notamment, Cass., |
28 april 1999, Arr. Cass., 1999, nr. 245; 24 januari 2007, Arr. Cass., | 28 avril 1999, Pas., 1999, n° 245; 24 janvier 2007, Pas., 2007, n° |
2007, nr. 45). | 45). |
B.4. Met het oorspronkelijke artikel 458bis wou de wetgever de | B.4. En adoptant l'article 458bis originaire, le législateur entendait |
gevallen omschrijven waarin de verplichte inachtneming van het | définir les cas dans lesquels le respect dû au secret professionnel |
beroepsgeheim kon wijken om de integriteit van een minderjarige te | pouvait céder afin de protéger l'intégrité d'un mineur, en s'inspirant |
beschermen, door zich te inspireren op de rechtvaardigingsgrond die | de la cause de justification que constitue l'état de nécessité (Doc. |
wordt gevormd door de noodtoestand (Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. | parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-280/2, pp. 7-8, et n° 2-280/5, pp. 107, |
2-280/2, pp. 7-8, en nr. 2-280/5, pp. 107, 110 en 112; Parl. St., | 110 et 112; Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-0695/009, pp. |
Kamer, 2000-2001, DOC 50-0695/009, pp. 52-53). | 52-53). |
B.5.1. Zoals het werd vervangen bij artikel 6 van de wet van 30 | B.5.1. Tel qu'il avait été remplacé par l'article 6 de la loi du 30 |
november 2011 tot wijziging van de wetgeving wat de verbetering van de | novembre 2011 modifiant la législation en ce qui concerne |
aanpak van seksueel misbruik en feiten van pedofilie binnen een | l'amélioration de l'approche des abus sexuels et des faits de |
gezagsrelatie betreft, bepaalde artikel 458bis van het Strafwetboek : | pédophilie dans une relation d'autorité, l'article 458bis du Code pénal disposait : |
« Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van | « Toute personne qui, par état ou par profession, est dépositaire de |
geheimen en hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals omschreven in | secrets et a de ce fait connaissance d'une infraction prévue aux |
de artikelen 372 tot 377, 392 tot 394, 396 tot 405ter, 409, 423, 425 | articles 372 à 377, 392 à 394, 396 à 405ter, 409, 423, 425 et 426, qui |
en 426, gepleegd op een minderjarige of op een persoon die kwetsbaar | a été commise sur un mineur ou sur une personne qui est vulnérable en |
is ten gevolge van zijn leeftijd, zwangerschap, een ziekte dan wel een | raison de son âge, d'un état de grossesse, d'une maladie, d'une |
lichamelijk of geestelijk gebrek of onvolwaardigheid kan, onverminderd | infirmité ou d'une déficience physique ou mentale peut, sans préjudice |
de verplichtingen hem opgelegd door artikel 422bis, het misdrijf ter | des obligations que lui impose l'article 422bis, en informer le |
kennis brengen van de procureur des Konings, hetzij wanneer er een | procureur du Roi, soit lorsqu'il existe un danger grave et imminent |
ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de fysieke of psychische | pour l'intégrité physique ou mentale du mineur ou de la personne |
integriteit van de minderjarige of de bedoelde kwetsbare persoon en | vulnérable visée, et qu'elle n'est pas en mesure, seule ou avec l'aide |
hij deze integriteit niet zelf of met hulp van anderen kan beschermen, | |
hetzij wanneer er aanwijzingen zijn van een gewichtig en reëel gevaar | de tiers, de protéger cette intégrité, soit lorsqu'il y a des indices |
dat andere minderjarigen of bedoelde kwetsbare personen het | d'un danger sérieux et réel que d'autres mineurs ou personnes |
slachtoffer worden van de in voormelde artikelen bedoelde misdrijven | vulnérables visées soient victimes des infractions prévues aux |
en hij deze integriteit niet zelf of met hulp van anderen kan | articles précités et qu'elle n'est pas en mesure, seule ou avec l'aide |
beschermen ». | de tiers, de protéger cette intégrité ». |
B.5.2. Die bepaling is geïnspireerd op een aanbeveling van de | B.5.2. Cette disposition est inspirée d'une recommandation formulée |
bijzondere commissie betreffende de behandeling van seksueel misbruik | par la commission spéciale relative au traitement d'abus sexuels et de |
en feiten van pedofilie binnen een gezagsrelatie, inzonderheid binnen | faits de pédophilie dans une relation d'autorité, en particulier au |
de kerk (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0520/002, pp. 408-409; | sein de l'Eglise (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0520/002, pp. |
ibid., DOC 53-1639/001, pp. 3 en 7-8; ibid., DOC 53-1639/003, pp. 4-5, | 408-409; ibid., DOC 53-1639/001, pp. 3 et 7-8; ibid., DOC 53-1639/003, |
20-21 en 24; Hand., Kamer, 2010-2011, 19 juli 2011, CRIV 53 PLEN 045, | pp. 4-5, 20-21 et 24; Ann., Chambre, 2010-2011, 19 juillet 2011, CRIV |
pp. 37-38). | 53 PLEN 045, pp. 37-38). |
De bijzondere commissie achtte het nodig « de bepalingen inzake | La commission spéciale a estimé nécessaire de « préciser les |
beroepsgeheim met betrekking tot seksueel misbruik van minderjarigen | dispositions relatives au secret professionnel concernant l'abus |
te verduidelijken en de mogelijkheden tot spreken voor de houders van | sexuel commis sur des mineurs et d'étendre aux personnes vulnérables |
een beroepsgeheim uit te breiden tot kwetsbare personen. De Bijzondere | les possibilités pour les détenteurs d'un secret professionnel de |
commissie [erkende] immers het beroepsgeheim, maar [wou] vooral dat er | parler. La commission spéciale [reconnaissait] le secret |
niet langer ' schuldig gezwegen ' [werd] » (Parl. St., Kamer, | professionnel, mais [voulait] surtout éviter ' le silence coupable ' » |
2010-2011, DOC 53-1639/001, p. 8). | (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-1639/001, p. 8). |
B.5.3. Het voorstel wijzigde het volgende : | B.5.3. La proposition tendait à modifier ce qui suit : |
« 1. de werkingssfeer van het eerste lid van artikel 458bis van het | « 1. le champ d'application de l'alinéa 1er de l'article 458bis du |
Strafwetboek beperkt zich tot kennisname van geheimen door de houder | Code pénal se limite à la connaissance de secrets par le dépositaire |
van het beroepsgeheim wanneer deze hem worden onthuld door het | du secret professionnel lorsque ces derniers lui ont été révélés par |
slachtoffer. De bijzondere commissie achtte het aangewezen deze | la victime. La Commission spéciale a jugé opportun d'étendre ce champ |
werkingssfeer voor wat betreft seksueel misbruik gepleegd op | d'application, en ce qui concerne les abus sexuels commis sur des |
minderjarigen ook uit te breiden tot de kennisname van geheimen die | mineurs, à la connaissance des secrets révélés au dépositaire du |
aan de houder van het beroepsgeheim worden onthuld door de dader of | secret professionnel par l'auteur ou par une tierce personne. Par |
door een derde. De voorwaarde dat de houder van het beroepsgeheim ' | conséquent, la condition selon laquelle le dépositaire du secret |
het slachtoffer heeft onderzocht of door een slachtoffer in vertrouwen | professionnel doit avoir ' examiné la victime ou recueilli les |
werd genomen ' vervalt hiermee; | confidences de celle-ci ', disparaît; |
2. ten tweede wordt voor wat betreft seksueel misbruik gepleegd op | 2. deuxièmement, en ce qui concerne les abus sexuels commis sur des |
minderjarigen het toepassingsgebied eveneens uitgebreid tot alle ' | mineurs, le champ d'application est également étendu à toutes les ' |
potentiële slachtoffers ', en niet beperkt tot uitsluitend situaties | victimes potentielles ' et n'est plus limité exclusivement aux |
waar er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de integriteit van | situations dans lesquelles il existe un danger grave et imminent pour |
de ' betrokkene '; | l'intégrité de ' l'intéressé '; |
3. ten slotte heeft de bijzondere commissie seksueel misbruik er ook | 3. enfin, la commission spéciale ' abus sexuels ' a aussi décidé de |
voor geopteerd in het tweede lid duidelijk te preciseren dat wie geen | préciser clairement à l'alinéa 2 que celui qui n'use pas de son droit |
gebruik maakt van zijn informatieverstrekkingsrecht, terwijl is | d'informer, alors que les conditions de cette dérogation au respect du |
voldaan aan de voorwaarden voor die afwijking van de inachtneming van | secret professionnel sont réunies, peut se rendre coupable de |
het beroepsgeheim, zich schuldig kan maken aan niet-bijstand aan een | |
in gevaar verkerend persoon zoals voorzien in artikel 422bis van het | non-assistance à personne en danger, comme le prévoit l'article 422bis |
Strafwetboek » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-1639/001, pp. | du Code pénal » (Doc. Parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-1639/001, pp. |
7-8). | 7-8). |
B.5.4. Bij zijn arrest nr. 127/2013 van 26 september 2013 heeft het | B.5.4. Par son arrêt n° 127/2013 du 26 septembre 2013, la Cour a |
Hof artikel 6 van de wet van 30 november 2011 vernietigd, « doch enkel | annulé l'article 6 de la loi du 30 novembre 2011, « mais uniquement en |
in zoverre het van toepassing is op de advocaat die houder is van | ce qu'il s'applique à l'avocat dépositaire de confidences de son |
vertrouwelijke informatie van zijn cliënt, dader van het misdrijf dat | client, auteur de l'infraction qui a été commise au sens de cet |
is gepleegd in de zin van dat artikel, wanneer die informatie mogelijk | article, lorsque ces informations sont susceptibles d'incriminer ce |
incriminerend is voor die cliënt ». | client ». |
B.6.1. De bestreden bepaling breidt het toepassingsgebied van artikel | B.6.1. La disposition attaquée élargit encore le champ d'application |
458bis van het Strafwetboek verder uit : voortaan geldt het | de l'article 458bis du Code pénal : désormais, le droit de parole visé |
spreekrecht bedoeld in die bepaling ook indien een persoon kwetsbaar | dans cette disposition s'applique également si une personne est |
is ten gevolge van partnergeweld. Het aldus gewijzigde artikel 458bis | vulnérable en raison de la violence entre partenaires. L'article |
van het Strafwetboek bepaalt : | 458bis ainsi modifié du Code pénal dispose : |
« Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van | « Toute personne qui, par état ou par profession, est dépositaire de |
geheimen en hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals omschreven in | secrets et a de ce fait connaissance d'une infraction prévue aux |
de artikelen 372 tot 377, 392 tot 394, 396 tot 405ter, 409, 423, 425 | articles 372 à 377, 392 à 394, 396 à 405ter, 409, 423, 425 et 426, qui |
en 426, gepleegd op een minderjarige of op een persoon die kwetsbaar | a été commise sur un mineur ou sur une personne qui est vulnérable en |
is ten gevolge van zijn leeftijd, zwangerschap, partnergeweld, een | raison de son âge, d'un état de grossesse, de la violence entre |
ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek of | partenaires, d'une maladie, d'une infirmité ou d'une déficience |
onvolwaardigheid kan, onverminderd de verplichtingen hem opgelegd door | physique ou mentale peut, sans préjudice des obligations que lui |
artikel 422bis, het misdrijf ter kennis brengen van de procureur des | impose l'article 422bis, en informer le procureur du Roi, soit |
Konings, hetzij wanneer er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor | lorsqu'il existe un danger grave et imminent pour l'intégrité physique |
de fysieke of psychische integriteit van de minderjarige of de | ou mentale du mineur ou de la personne vulnérable visée, et qu'elle |
bedoelde kwetsbare persoon en hij deze integriteit niet zelf of met | n'est pas en mesure, seule ou avec l'aide de tiers, de protéger cette |
hulp van anderen kan beschermen, hetzij wanneer er aanwijzingen zijn | intégrité, soit lorsqu'il y a des indices d'un danger sérieux et réel |
van een gewichtig en reëel gevaar dat andere minderjarigen of bedoelde | que d'autres mineurs ou personnes vulnérables visées soient victimes |
kwetsbare personen het slachtoffer worden van de in voormelde | |
artikelen bedoelde misdrijven en hij deze integriteit niet zelf of met | des infractions prévues aux articles précités et qu'elle n'est pas en |
hulp van anderen kan beschermen ». | mesure, seule ou avec l'aide de tiers, de protéger cette intégrité ». |
B.6.2. De doelstelling die de wetgever met de bestreden bepaling | B.6.2. L'objectif que le législateur poursuivait en adoptant la |
nastreefde, werd in de parlementaire voorbereiding als volgt | disposition attaquée a été exposé comme suit dans les travaux |
weergegeven : | préparatoires : |
« In juli 2011 wijzigde de Kamer de inhoud van artikel 458bis van het | « En juillet 2011, la Chambre a modifié le contenu de l'article 458bis |
Strafwetboek rekening houdende met de toestand van kwetsbare personen. | du Code pénal de manière à tenir compte de la situation des personnes |
[...] | vulnérables. [...] |
[...] | [...] |
De verandering hield echter geen rekening met de kwetsbare situatie waarin slachtoffers van partnergeweld zich bevinden. Ook slachtoffers van partnergeweld bevinden zich in een kwetsbare positie. Evenzeer als minderjarigen of personen die kwetsbaar zijn ten gevolge van leeftijd, zwangerschap, een ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek of onvolwaardigheid, beperkt de mondigheid van slachtoffers van partnergeweld zich, juist doordat zij onder hetzelfde dak wonen als de dader. Dit amendement strekt ertoe de ratione materiae uit te breiden tot slachtoffers van partnergeweld die zich in een kwetsbare positie bevinden. De grond van het artikel 458bis blijft ongewijzigd. Doordat het hier gaat om volwassen personen die slachtoffer zijn, dient de mogelijkheid om het misdrijf tot kennis te brengen van de procureur des Konings geïnterpreteerd te worden als een mogelijkheid die pas overwogen kan worden indien zij niet geschiedt tegen wil van het slachtoffer in. Het komt de verschillende betrokken beroepsgroepen toe om hun | Or, cette modification n'a pas tenu compte des victimes de la violence entre partenaires. Pourtant, celles-ci se trouvent aussi dans une situation vulnérable. A l'instar des mineurs ou des personnes qui sont vulnérables en raison de leur âge, d'un état de grossesse, d'une maladie, d'une infirmité ou d'une déficience physique ou mentale, les victimes de la violence entre partenaires sont limitées dans leur capacité d'action, précisément parce qu'elles vivent sous le même toit que l'auteur des actes de violence. Le présent amendement vise à étendre le champ d'application matériel aux victimes de la violence entre partenaires qui se trouvent dans une situation vulnérable. Le fondement de l'article 458bis demeure inchangé. Etant donné qu'en l'espèce, les victimes sont des personnes adultes, la possibilité de porter l'infraction à la connaissance du procureur du Roi doit s'entendre au sens d'une possibilité qui ne peut être envisagée que si elle ne contrevient pas à la volonté de la victime. Il appartient aux différents groupes professionnels concernés |
deontologische codes aan te passen in de zin van dit nieuwe | d'adapter leur code de déontologie en se conformant au nouvel article |
voorgestelde artikel, en de verdere modaliteiten dienaangaande uit te | proposé et d'élaborer les autres modalités qui s'imposent en la |
werken » (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-30/3, pp. 3-4). | matière » (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° 5-30/3, pp. 3-4). |
B.7. Het spreekrecht zoals geregeld bij artikel 458bis van het Strafwetboek geldt voor de houder van het beroepsgeheim « onverminderd de verplichtingen hem opgelegd door artikel 422bis », dat bepaalt : « Met gevangenisstraf van acht dagen tot een jaar en met geldboete van vijftig euro tot vijfhonderd euro of met een van die straffen alleen wordt gestraft hij die verzuimt hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in groot gevaar verkeert, hetzij hij zelf diens toestand heeft vastgesteld, hetzij die toestand hem is beschreven door degenen die zijn hulp inroepen. Voor het misdrijf is vereist dat de verzuimer kon helpen zonder ernstig gevaar voor zichzelf of voor anderen. Heeft de verzuimer niet persoonlijk het gevaar vastgesteld waarin de hulpbehoevende verkeerde, dan kan hij niet worden gestraft, indien hij op grond van de omstandigheden waarin hij werd verzocht te helpen, kon geloven dat het verzoek niet ernstig was of dat er gevaar aan verbonden was. De straf bedoeld in het eerste lid wordt op twee jaar gebracht indien de persoon die in groot gevaar verkeert, minderjarig is of een persoon is van wie de kwetsbare toestand ten gevolge van de leeftijd, | B.7. Le droit de parole, tel qu'il est réglé par l'article 458bis du Code pénal, s'applique au dépositaire du secret professionnel « sans préjudice des obligations que lui impose l'article 422bis », lequel dispose : « Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à un an et d'une amende de cinquante à cinq cents euros ou d'une de ces peines seulement, celui qui s'abstient de venir en aide ou de procurer une aide à une personne exposée à un péril grave, soit qu'il ait constaté par lui-même la situation de cette personne, soit que cette situation lui soit décrite par ceux qui sollicitent son intervention. Le délit requiert que l'abstenant pouvait intervenir sans danger sérieux pour lui-même ou pour autrui. Lorsqu'il n'a pas constaté personnellement le péril auquel se trouvait exposée la personne à assister, l'abstenant ne pourra être puni lorsque les circonstances dans lesquelles il a été invité à intervenir pouvaient lui faire croire au manque de sérieux de l'appel ou à l'existence de risques. La peine prévue à l'alinéa 1er est portée à deux ans lorsque la personne exposée à un péril grave est mineure d'âge ou est une personne dont la situation de vulnérabilité en raison de l'âge, d'un |
zwangerschap, een ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek | état de grossesse, d'une maladie, d'une infirmité ou d'une déficience |
of onvolwaardigheid duidelijk was of de dader bekend was ». | physique ou mentale était apparente ou connue de l'auteur des faits ». |
Ten aanzien van het eerste middel | Quant au premier moyen |
B.8. De verzoekende partijen voeren de schending aan van de artikelen | B.8. Les parties requérantes allèguent la violation des articles 12, |
12, tweede lid, en 14 van de Grondwet, al dan niet in samenhang | alinéa 2, et 14 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec |
gelezen met artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van | l'article 7.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et |
de mens en met artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag | avec l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux |
inzake burgerrechten en politieke rechten, doordat de woorden « een | droits civils et politiques, en ce que les termes « une personne qui |
persoon die kwetsbaar is ten gevolge van partnergeweld » onvoldoende | est vulnérable en raison de la violence entre partenaires » seraient |
nauwkeurig en duidelijk zouden zijn en onvoldoende rechtszekerheid | insuffisamment précis, clairs et propres à offrir la sécurité |
zouden bieden. | juridique. |
B.9.1. In zoverre zij het wettigheidsbeginsel in strafzaken | B.9.1. En ce qu'ils garantissent le principe de légalité en matière |
waarborgen, hebben artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de | pénale, l'article 7.1 de la Convention européenne des droits de |
rechten van de mens en artikel 15, lid 1, van het Internationaal | l'homme et l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif |
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten een draagwijdte die | aux droits civils et politiques ont une portée analogue à celle des |
analoog is aan die van de artikelen 12, tweede lid, en 14 van de | articles 12, alinéa 2, et 14 de la Constitution. |
Grondwet. B.9.2. Artikel 12, tweede lid, van de Grondwet bepaalt : | B.9.2. L'article 12, alinéa 2, de la Constitution dispose : |
« Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en | « Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et |
in de vorm die zij voorschrijft ». | dans la forme qu'elle prescrit ». |
Artikel 14 van de Grondwet bepaalt : | L'article 14 de la Constitution dispose : |
« Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet ». | « Nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi ». |
Artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | L'article 7.1 de la Convention européenne des droits de l'homme |
bepaalt : | dispose : |
« Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat | « Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au |
geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte | moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction |
ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin zal een | d'après le droit national ou international. De même il n'est infligé |
zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan | aucune peine plus forte que celle qui était applicable au moment où |
van het strafbare feit van toepassing was ». | l'infraction a été commise ». |
Artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten | L'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits |
en politieke rechten bepaalt : | civils et politiques dispose : |
« Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat | « Nul ne sera condamné pour des actions ou omissions qui ne |
geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte | constituaient pas un acte délictueux d'après le droit national ou |
ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin, mag een | international au moment où elles ont été commises. De même, il ne sera |
zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan | infligé aucune peine plus forte que celle qui était applicable au |
van het strafbare feit van toepassing was. Indien, na het begaan van | moment où l'infraction a été commise. Si, postérieurement à cette |
het strafbare feit de wet mocht voorzien in de oplegging van een | infraction, la loi prévoit l'application d'une peine plus légère, le |
lichtere straf, dient de overtreder daarvan te profiteren ». | délinquant doit en bénéficier ». |
B.9.3. Door aan de wetgevende macht de bevoegdheid te verlenen om te | B.9.3. En attribuant au pouvoir législatif la compétence de déterminer |
bepalen in welke gevallen strafvervolging mogelijk is, waarborgt | dans quels cas des poursuites pénales sont possibles, l'article 12, |
artikel 12, tweede lid, van de Grondwet aan elke burger dat geen | alinéa 2, de la Constitution garantit à tout citoyen qu'aucun |
enkele gedraging strafbaar zal worden gesteld dan krachtens regels aangenomen door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken dat uit de voormelde grondwettelijke en internationale bepalingen voortvloeit, gaat bovendien uit van de idee dat de strafwet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al dan niet strafbaar is. Het eist dat de wetgever in voldoende nauwkeurige, duidelijke en rechtszekerheid biedende bewoordingen bepaalt welke feiten strafbaar worden gesteld, zodat, enerzijds, diegene die een gedrag aanneemt, vooraf op afdoende wijze kan inschatten wat het strafrechtelijke gevolg van dat gedrag zal zijn en, anderzijds, aan de rechter geen al te grote beoordelingsbevoegdheid wordt gelaten. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken staat evenwel niet eraan in de weg dat de wet aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid toekent. Er dient immers rekening te worden gehouden met het algemene karakter van | comportement ne sera punissable qu'en vertu de règles adoptées par une assemblée délibérante, démocratiquement élue. En outre, le principe de légalité en matière pénale qui découle des dispositions constitutionnelles et internationales précitées procède de l'idée que la loi pénale doit être formulée en des termes qui permettent à chacun de savoir, au moment où il adopte un comportement, si celui-ci est ou non punissable. Il exige que le législateur indique, en des termes suffisamment précis, clairs et offrant la sécurité juridique, quels faits sont sanctionnés, afin, d'une part, que celui qui adopte un comportement puisse évaluer préalablement, de manière satisfaisante, quelle sera la conséquence pénale de ce comportement et afin, d'autre part, que ne soit pas laissé au juge un trop grand pouvoir d'appréciation. Toutefois, le principe de légalité en matière pénale n'empêche pas que la loi attribue un pouvoir d'appréciation au juge. Il faut en effet |
de wetten, de uiteenlopende situaties waarop zij van toepassing zijn | tenir compte du caractère de généralité des lois, de la diversité des |
en de evolutie van de gedragingen die zij bestraffen. | situations auxquelles elles s'appliquent et de l'évolution des |
Aan het vereiste dat een misdrijf duidelijk moet worden omschreven in | comportements qu'elles répriment. |
de wet is voldaan wanneer de rechtzoekende, op basis van de | La condition qu'une infraction doit être clairement définie par la loi |
bewoordingen van de relevante bepaling en, indien nodig, met behulp | se trouve remplie lorsque le justiciable peut savoir, à partir du |
van de interpretatie daarvan door de rechtscolleges, kan weten welke | libellé de la disposition pertinente et, au besoin, à l'aide de son |
handelingen en welke verzuimen zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid | interprétation par les juridictions, quels actes et omissions engagent |
meebrengen. | sa responsabilité pénale. |
Enkel bij het onderzoek van een specifieke strafbepaling is het | Ce n'est qu'en examinant une disposition pénale spécifique qu'il est |
mogelijk om, rekening houdend met de elementen eigen aan de misdrijven | possible de déterminer, en tenant compte des éléments propres aux |
die zij wil bestraffen, te bepalen of de door de wetgever gehanteerde | infractions qu'elle entend réprimer, si les termes généraux utilisés |
algemene bewoordingen zo vaag zijn dat ze het strafrechtelijk | par le législateur sont à ce point vagues qu'ils méconnaîtraient le |
wettigheidsbeginsel zouden schenden. | principe de légalité en matière pénale. |
B.10.1. De verzoekende partijen doen allereerst gelden dat het niet | B.10.1. Les parties requérantes allègent tout d'abord qu'il ne serait |
duidelijk zou zijn vanaf welk ogenblik en in welke precieze | pas évident de savoir à partir de quel moment et dans quelles |
omstandigheden er sprake is van « partnergeweld » in de zin van | conditions précises il est question de « violence entre partenaires » |
artikel 458bis van het Strafwetboek en vanaf welk ogenblik en in welke | au sens de l'article 458bis du Code pénal et à partir de quel moment |
precieze omstandigheden er sprake is van een « persoon die kwetsbaar | et dans quelles conditions précises il est question d'une « personne |
is ten gevolge van partnergeweld ». Bijgevolg zou de advocaat niet in | qui est vulnérable en raison de la violence entre partenaires ». Par |
staat worden gesteld te beoordelen wanneer hij zijn beroepsgeheim kan | conséquent, l'avocat ne serait pas en mesure d'apprécier quand il peut |
doorbreken door feiten van partnergeweld aan de procureur des Konings | rompre le secret professionnel pour informer le procureur du Roi de |
te melden. | faits de violence entre partenaires. |
B.10.2. Diegenen die zijn gehouden tot het beroepsgeheim kunnen | B.10.2. Les personnes tenues au secret professionnel peuvent divulguer |
bepaalde informatie vrijgeven onder de voorwaarden waarin de bestreden | certaines informations dans les conditions prévues par la disposition |
bepaling voorziet, en zijn dus van hun verplichting tot beroepsgeheim | attaquée et sont donc dispensées, lorsque ces conditions sont |
vrijgesteld wanneer aan die voorwaarden is voldaan. De bestreden | remplies, de leur obligation de secret professionnel. Il s'ensuit que |
bepaling bevat bijgevolg modaliteiten die determinerend kunnen zijn | la disposition attaquée contient des modalités qui peuvent être |
voor een toepassing van artikel 458 van het Strafwetboek, dat een | déterminantes pour l'application de l'article 458 du Code pénal, qui |
strafbaarstelling bevat. Zij valt derhalve binnen de toepassingssfeer | contient une incrimination. Elle relève dès lors du champ |
van de artikelen 12 en 14 van de Grondwet. | d'application des articles 12 et 14 de la Constitution. |
B.10.3. Naast de door de verzoekende partijen gewraakte vereiste dat het slachtoffer kwetsbaar is ten gevolge van partnergeweld, bevat artikel 458bis van het Strafwetboek vier vereisten waaraan moet zijn voldaan om voor de advocaat het spreekrecht te doen ontstaan. De eerste vereiste is dat één van beide partners reeds één van de in die bepaling opgesomde misdrijven heeft gepleegd op de andere partner. Daarnaast is vereist dat de advocaat kennis van dat misdrijf heeft gekregen uit hoofde van zijn staat of beroep. Die kennis kan voortvloeien uit gesprekken met de dader, met het slachtoffer of met derden. Vervolgens is vereist dat er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de fysieke of psychische integriteit van de kwetsbare partner, of dat er aanwijzingen zijn van een gewichtig en reëel gevaar dat andere kwetsbare personen het slachtoffer worden van één van de opgesomde misdrijven, gepleegd door dezelfde dader. Het spreekrecht dat artikel 458bis van het Strafwetboek aan de houder van een beroepsgeheim toekent, strekt er immers toe te voorkomen dat nieuwe ernstige feiten | B.10.3. Outre l'exigence, dénoncée par les parties requérantes, que la victime soit vulnérable en raison de la violence entre partenaires, l'article 458bis du Code pénal contient quatre conditions qui doivent être réunies afin qu'un droit de parole s'ouvre pour l'avocat. La première condition est qu'un des partenaires ait déjà commis sur l'autre partenaire une des infractions énumérées dans cette disposition. Il est requis par ailleurs que l'avocat ait eu connaissance de cette infraction par état ou par profession. Cette connaissance peut résulter d'entretiens avec l'auteur, avec la victime ou avec des tiers. En outre, il doit exister un danger grave et imminent pour l'intégrité physique ou psychique du partenaire vulnérable ou des indices d'un danger sérieux et réel que d'autres personnes vulnérables soient victimes d'une des infractions énumérées, commises par le même auteur. Le droit de parole que l'article 458bis du Code pénal accorde au dépositaire d'un secret professionnel vise en effet à éviter que de |
zouden worden gepleegd (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-1995/002, | nouveaux faits graves soient commis (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, |
p. 4). | DOC 53-1995/002, p. 4). |
Tot slot is vereist dat de advocaat de fysieke of psychische | Enfin, il est requis que l'avocat ne soit pas en mesure, seul ou avec |
integriteit van de partner of van potentiële nieuwe slachtoffers niet | l'aide de tiers, de protéger l'intégrité physique ou psychique du |
zelf of met behulp van derden kan beschermen. | partenaire ou de nouvelles victimes potentielles. |
B.10.4. Hoewel noch de bestreden bepaling, noch de parlementaire voorbereiding een definitie van « partnergeweld » bevatten, geeft niets in de parlementaire voorbereiding aan dat aan die term een andere betekenis zou moeten worden verleend dan die welke daaraan in de gebruikelijke betekenis wordt gegeven. Partnergeweld moet bijgevolg worden begrepen als iedere vorm van geweld van fysische, seksuele, psychische of economische aard tussen echtgenoten of personen die samenwonen of hebben samengewoond en tussen wie een duurzame affectieve en seksuele band bestaat of heeft bestaan. Daarbij is niet noodzakelijkerwijze vereist dat het partnergeweld overeenkomt met de misdrijven opgesomd in artikel 458bis van het Strafwetboek. | B.10.4. Bien qu'aucune définition de la « violence entre partenaires » ne figure dans la disposition attaquée ou dans les travaux préparatoires, rien ne permet de déduire de ceux-ci qu'il y aurait lieu d'accorder aux termes utilisés dans cette expression une autre signification que celle qui leur est conférée par l'usage courant. La violence entre partenaires doit dès lors être comprise comme toute forme de violence d'ordre physique, sexuel, psychique ou économique entre conjoints ou entre personnes qui cohabitent ou ont cohabité et qui sont ou ont été unies par un lien affectif et sexuel durable. Il n'est pas requis, dans ce cadre, que la violence entre partenaires corresponde nécessairement aux infractions énumérées dans l'article 458bis du Code pénal. |
B.10.5. Met betrekking tot het begrip « kwetsbare persoon » heeft de | B.10.5. Quant à la notion de « personne vulnérable », le législateur |
wetgever zelf, met het oogmerk daarover voldoende duidelijkheid en | lui-même a précisé, afin d'apporter un degré suffisant de clarté et de |
voorzienbaarheid te verschaffen, gepreciseerd dat de kwetsbaarheid van | prévisibilité, que la vulnérabilité des personnes visées par la |
de door de bestreden bepaling beoogde personen een gevolg moest zijn van partnergeweld. | disposition attaquée devait découler de la violence entre partenaires. |
B.10.6. Rekening houdend met de verscheidenheid van de situaties die | B.10.6. Compte tenu de la diversité des situations susceptibles de se |
zich in de praktijk kunnen voordoen, dient de rechter de | présenter en pratique, le juge doit apprécier les conditions |
toepassingsvoorwaarden van artikel 458bis van het Strafwetboek te | d'application de l'article 458bis du Code pénal, non pas en fonction |
beoordelen, niet op grond van subjectieve opvattingen die de | de conceptions subjectives qui rendraient imprévisible l'application |
toepassing van de in het geding zijnde bepaling onvoorzienbaar zouden | de la disposition attaquée, mais en considération des éléments |
maken, maar door objectieve elementen in overweging te nemen en door | objectifs et en tenant compte des circonstances propres à chaque |
rekening te houden met de specifieke omstandigheden van elke zaak en | affaire et de l'interprétation restrictive qui prévaut en droit pénal. |
met de in het strafrecht geldende beperkende interpretatie. | |
B.10.7. Gelet op het voorgaande kan niet worden aangenomen dat de | B.10.7. Compte tenu de ce qui précède, il ne peut être considéré que |
uitdrukking « kwetsbare » dermate vaag is dat zij de houder van het | l'expression « vulnérable » est à ce point vague qu'elle ne |
beroepsgeheim niet zou toelaten te bepalen of de handelwijze die hij | permettrait pas au dépositaire du secret professionnel de déterminer |
overweegt aan te nemen, zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid met | si le comportement qu'il se propose d'adopter est susceptible |
zich kan meebrengen. Het feit dat de rechter beschikt over een | d'engager sa responsabilité pénale. Le fait que le juge dispose d'un |
beoordelingsbevoegdheid in bepaalde omstandigheden die eigen zijn aan | pouvoir d'appréciation dans certaines circonstances propres à |
de zaak, ontneemt de wet niet het voldoende nauwkeurige karakter ervan | l'affaire n'enlève pas à la loi son caractère suffisamment précis pour |
om te voldoen aan het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel. | satisfaire au principe de la légalité pénale. |
B.11. Er dient ten slotte te worden opgemerkt dat, wanneer de | B.11. Il convient enfin d'observer que lorsque les destinataires d'une |
adressaten van een strafbaarstelling, zoals diegenen die wegens een | incrimination, comme ceux qui pourraient être poursuivis pour |
schending van het beroepsgeheim zouden kunnen worden vervolgd, zoals | violation du secret professionnel, ont, comme en l'espèce, un statut |
te dezen, een specifiek statuut hebben op grond waarvan zij over goede | particulier en vertu duquel ils disposent ou peuvent disposer d'une |
informatie beschikken of kunnen beschikken ten aanzien van de | bonne information quant à l'opportunité de leurs comportements, on |
wenselijkheid van hun gedragingen, er mag worden verwacht dat zij | peut attendre de leur part qu'ils fassent preuve, en toute |
steeds de nodige waakzaamheid aan de dag leggen bij het onderkennen | circonstance, de la vigilance nécessaire pour mesurer les limites du |
van de grenzen van de geheimhoudingsplicht die hun staat of de | devoir de secret qu'implique leur état ou l'exercice de leur |
uitoefening van hun beroep impliceert, en een nog grotere | |
voorzichtigheid wanneer er in de rechtspraak geen vergelijkbaar | profession et d'une prudence accrue lorsqu'il n'existe pas de |
precedent bestaat (zie, mutatis mutandis, EHRM, 6 oktober 2011, Soros | précédent comparable en jurisprudence (voy., mutatis mutandis, CEDH, 6 |
t. Frankrijk, § 59). | octobre 2011, Soros c. France, § 59). |
B.12. Het eerste middel is niet gegrond. | B.12. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het tweede middel | Quant au second moyen |
B.13. De verzoekende partijen voeren de schending aan van de artikelen | B.13. Les parties requérantes allèguent la violation des articles 10 |
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel | et 11 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 6 |
6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, doordat de | de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce que la |
bestreden bepaling de « minderjarige of de persoon die kwetsbaar is | disposition attaquée traiterait le « mineur ou la personne qui est |
ten gevolge van zijn leeftijd, zwangerschap, een ziekte dan wel een | vulnérable en raison de son âge, d'un état de grossesse, d'une |
lichamelijk of geestelijk gebrek of onvolwaardigheid » op gelijke | maladie, d'une infirmité ou d'une déficience physique ou mentale » de |
wijze zou behandelen als « de persoon die kwetsbaar is ten gevolge van | la même manière que « la personne qui est vulnérable en raison de la |
partnergeweld ». | violence entre partenaires ». |
Bovendien zou er geen noodzakelijk en evenredig verband bestaan tussen | Il n'existerait, en outre, aucun lien nécessaire et proportionné entre |
de genomen maatregel en de doelstellingen die met de wet van 23 | la mesure adoptée et les objectifs poursuivis par la loi du 23 février |
februari 2012 worden nagestreefd. De bestreden bepaling zou aldus een | 2012. La disposition attaquée comporterait ainsi une restriction |
onevenredige beperking van het beroepsgeheim van de advocaat inhouden | disproportionnée du secret professionnel de l'avocat, en violation des |
die in strijd is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.14. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit | B.14. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet | qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par |
er zich overigens tegen dat categorieën van personen die zich ten | ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans |
aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende | qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de |
situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat | personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure |
daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. | considérée, sont essentiellement différentes. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.15.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling | B.15.1. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition |
blijkt dat de wetgever beoogde om ten aanzien van personen die | attaquée que le législateur entendait attribuer, concernant les |
kwetsbaar zijn ten gevolge van partnergeweld, een identiek spreekrecht | personnes qui sont vulnérables en raison de faits de violence entre |
toe te kennen als het spreekrecht dat ten aanzien van minderjarigen en | partenaires, un droit de parole identique à celui que la loi du 30 |
personen die kwetsbaar zijn ten gevolge van hun leeftijd, | novembre 2011 a instauré à l'égard des mineurs et des personnes qui |
zwangerschap, een ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek | sont vulnérables en raison de leur âge, d'un état de grossesse, d'une |
of onvolwaardigheid was ingevoerd met de wet van 30 november 2011 | maladie, d'une infirmité ou d'une déficience physiques ou mentales |
(Parl. St., Senaat, 2010, nr. 5-30/1, pp. 16-17; Parl. St., Senaat, | (Doc. parl., Sénat, 2010, n° 5-30/1, pp. 16-17; Doc. parl., Sénat, |
2010-2011, nr. 5-30/3, pp. 3-4). | 2010-2011, n° 5-30/3, pp. 3-4). |
Bijgevolg kan de houder van het beroepsgeheim zich ook in het kader | Le dépositaire du secret professionnel peut dès lors aussi déroger au |
van feiten van partnergeweld ontdoen van zijn beroepsgeheim in de in | secret professionnel dans le cadre de faits de violence entre |
artikel 458bis van het Strafwetboek bepaalde omstandigheden, niet | partenaires, dans les circonstances prévues à l'article 458bis du Code |
alleen wat betreft informatie waarvan hij kennis heeft doordat hij | pénal, non seulement en ce qui concerne des informations dont il a |
door het slachtoffer in vertrouwen is genomen, maar ook wanneer hij | connaissance parce que la victime s'est confiée à lui, mais également |
die gegevens heeft vastgesteld bij of vernomen van een derde of zelfs | lorsqu'il a constaté ces éléments ou a appris ceux-ci d'une tierce |
van de dader (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-1639/001, p. 8, en | personne, voire de l'auteur lui-même (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, |
ibid., DOC 53-1639/003, pp. 16, 18 en 21; Hand., Kamer, 2010-2011, 19 | DOC 53-1639/001, p. 8, et ibid., DOC 53-1639/003, pp. 16, 18 et 21, et |
juli 2011, CRIV 53, PLEN 045, pp. 39, 49-50 en 59). | Ann., Chambre, 2010-2011, 19 juillet 2011, CRIV 53 PLEN 045, pp. 39, |
Die opheffing van de rechtstreekse band tussen het slachtoffer en de | 49-50 et 59). Cette suppression du lien direct entre la victime et le dépositaire du |
houder van het beroepsgeheim heeft tot gevolg dat het beroep van | secret a pour effet d'inclure la profession d'avocat dans le droit de |
advocaat is opgenomen in het in de bestreden bepaling vastgelegde | parole établi par la disposition attaquée, alors que l'avocat était |
spreekrecht, terwijl de advocaat tot dan enkel was onderworpen aan de | jusqu'ici uniquement tenu au strict respect du secret professionnel |
strikte inachtneming van het in artikel 458 van het Strafwetboek | consacré par l'article 458 du Code pénal et ne pouvait en être délié |
vastgelegde beroepsgeheim, en aan de loutere mogelijkheid om ervan te | que dans les conditions de l'état de nécessité. |
worden ontslagen onder de voorwaarden met betrekking tot de noodtoestand. | B.15.2. Par ailleurs, les travaux préparatoires ont également mis en |
B.15.2. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd overigens ook | évidence les caractéristiques particulières de la situation dans |
gewezen op de bijzondere kenmerken van de situatie waarin slachtoffers | laquelle les victimes de faits de violence entre partenaires se |
van partnergeweld zich vaak bevinden. De mondigheid van de | trouvent souvent. La capacité d'action des victimes de faits de |
slachtoffers van partnergeweld is vaak beperkt doordat zij onder | violence entre partenaires est souvent limitée parce qu'elles vivent |
hetzelfde dak wonen als de dader (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. | sous le même toit que l'auteur des actes de violence (Doc. parl., |
5-30/3, pp. 3-4) en doordat zij vaak financieel van hem afhankelijk | Sénat, 2010-2011, n° 5-30/3, pp. 3-4) et parce qu'elles sont bien |
zijn. Vaak schaamt het slachtoffer van partnergeweld zich voor de | souvent dépendantes financièrement de ce dernier. Dans de nombreux |
feiten en legt het de schuld bij zichzelf, waardoor de drempel om | cas, la victime de faits de violence entre partenaires a honte des |
faits et se culpabilise, ce qui l'empêche de franchir le pas pour | |
klacht in te dienen te hoog ligt. | déposer plainte. |
Het spreekrecht voor de houder van het beroepsgeheim beoogt tegemoet | Le droit de parole attribué au dépositaire du secret professionnel |
te komen aan die bijzondere situatie. | vise à remédier à cette situation particulière. |
B.15.3. Contrairement à ce que les parties requérantes soutiennent, la | |
B.15.3. In tegenstelling tot wat de verzoekende partijen betogen, | circonstance que la victime de faits de violence entre partenaires |
vloeit uit de omstandigheid dat het slachtoffer van partnergeweld | dispose déjà d'un certain nombre de mécanismes de protection de nature |
krachtens de artikelen 223, derde lid, 1447 en 1479, vijfde lid, van | civile, en vertu des articles 223, alinéa 3, 1447 et 1479, alinéa 5, |
het Burgerlijk Wetboek en krachtens artikel 1270, zevende lid, van het Gerechtelijk Wetboek reeds over een aantal burgerrechtelijke beschermingsmechanismen beschikt, niet voort dat de uitbreiding van het in artikel 458bis van het Strafwetboek bepaalde spreekrecht overbodig zou zijn. De voormelde burgerrechtelijke beschermingsmechanismen beogen immers niet om tegemoet te komen aan de hoge drempel om klacht in te dienen, maar kunnen slechts worden toegepast nadat het slachtoffer met de feiten naar buiten is gekomen. B.16. Het Hof dient evenwel nog te onderzoeken of de uitbreiding van het spreekrecht vervat in de bestreden bepaling op onevenredige wijze afbreuk doet aan het beroepsgeheim van de advocaat. | du Code civil et en vertu de l'article 1270, alinéa 7, du Code judiciaire, n'entraîne pas que l'extension du droit de parole prévu à l'article 458bis serait superflue. En effet, les mécanismes de défense de nature civile précités ne tendent pas à remédier à la peur de déposer plainte et ne peuvent être appliqués qu'après que la victime aura rendu les faits publics. B.16. La Cour doit toutefois encore examiner si l'extension du droit de parole contenue dans la disposition attaquée ne porte pas une atteinte disproportionnée au secret professionnel de l'avocat. |
B.17. Zoals blijkt uit de bestreden wijziging, kan de houder van | B.17. Il ressort de la modification attaquée que le dépositaire |
vertrouwelijke informatie, wanneer hij kennis heeft van een in artikel | d'informations confidentielles peut, lorsqu'il a connaissance d'une |
458bis vermeld misdrijf dat op een kwetsbare persoon is gepleegd, in | infraction mentionnée à l'article 458bis, qui a été commise sur une |
twee omstandigheden van zijn geheimhoudingsplicht ten aanzien van de | personne vulnérable, être délié de son obligation de secret auprès du |
procureur des Konings worden ontslagen : enerzijds, wanneer er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de fysieke of psychische integriteit van de kwetsbare persoon en, anderzijds, wanneer er aanwijzingen zijn van een gewichtig en reëel gevaar dat andere bedoelde kwetsbare personen het slachtoffer worden van de aangehaalde misdrijven. Het eerste geval vereist het bestaan van een ernstig en dreigend gevaar voor de fysieke of psychische integriteit van de kwetsbare persoon opdat de advocaat de vertrouwelijkheid van zijn uitwisseling met zijn cliënt kan opheffen. Het tweede geval maakt het de advocaat mogelijk zijn beroepsgeheim op te geven zodra er volgens hem aanwijzingen van een gewichtig en reëel gevaar zijn dat een kwetsbare persoon het slachtoffer wordt van een van de bedoelde misdrijven, zonder te moeten beoordelen of het eventueel plegen van dat misdrijf daadwerkelijk een ernstig en dreigend gevaar voor de fysieke of psychische integriteit van de kwetsbare persoon dreigt te veroorzaken. In beide gevallen kan de houder van het beroepsgeheim enkel gebruikmaken van een spreekrecht indien hij niet in staat is om het | procureur du Roi, dans deux circonstances : d'une part, lorsqu'il existe un danger grave et imminent pour l'intégrité physique ou mentale de la personne vulnérable et, d'autre part, lorsqu'existent des indices d'un danger sérieux et réel que d'autres personnes vulnérables visées soient victimes des infractions citées. La première hypothèse impose l'existence d'un danger grave et imminent pour l'intégrité physique ou mentale de la personne vulnérable pour que l'avocat puisse lever le secret de ses échanges avec son client. La seconde hypothèse permet à l'avocat de se délier de son secret professionnel dès qu'à son estime, il existe des indices d'un danger sérieux et réel qu'une personne vulnérable soit victime d'une des infractions visées, sans avoir à apprécier si l'éventuelle commission de cette infraction risque effectivement d'occasionner de manière imminente un péril grave pour l'intégrité physique ou mentale de la personne vulnérable. Dans l'un et l'autre cas, le dépositaire du secret ne peut faire usage du droit de parole que s'il n'est pas en mesure d'écarter |
gevaar zelf, of met hulp van anderen, doeltreffend te weren. | efficacement, seul ou avec l'aide de tiers, le danger. |
B.18. Kwetsbare personen hebben recht op bescherming vanwege de Staat, | B.18. Les personnes vulnérables ont droit à la protection de l'Etat, |
in de vorm van een doeltreffende preventie, waardoor zij gevrijwaard | sous la forme d'une prévention efficace, les mettant à l'abri de |
blijven van ernstige vormen van aantasting van de rechten vermeld in | formes graves d'atteinte aux droits énoncés aux articles 3 et 8 de la |
de artikelen 3 en 8 van het Verdrag (EHRM, 15 december 2005, Georgiev | Convention (CEDH, 15 décembre 2005, Georgiev c. Bulgarie; 2 décembre |
t. Bulgarije; 2 december 2008, K.U. t. Finland, § 46). Daaruit volgt | 2008, K.U. c. Finlande, § 46). Il s'ensuit que, dans le cas des |
dat, in het geval van kwetsbare personen, de autoriteiten bijzonder | personnes vulnérables, les autorités doivent faire preuve d'une |
aandachtig moeten zijn en de slachtoffers een verhoogde bescherming | attention particulière et assurer aux victimes une protection accrue |
moeten verzekeren omdat die zich vaak in mindere mate over de feiten | en raison de leur capacité ou de leur volonté de se plaindre qui se |
kunnen of willen beklagen (EHRM, 10 mei 2012, R.I.P. en D.L.P. t. | trouvent souvent affaiblies (CEDH, 10 mai 2012, R.I.P. et D.L.P. c. |
Roemenië, § 58). | Roumanie, § 58). |
B.19.1. De advocaten hebben een aanzienlijk aandeel in de | B.19.1. Les avocats prennent une part importante dans l'administration |
rechtsbedeling, wat verantwoordt dat met betrekking tot de voorwaarden | de la justice, ce qui justifie que les conditions d'accès et |
van toegang tot en de uitoefening van dat beroep eigen regels in acht | d'exercice à cette profession obéissent à des règles propres, |
worden genomen die verschillend zijn van diegene die voor andere vrije | différentes de celles qui régissent d'autres professions libérales. |
beroepen gelden. Luidens artikel 456 van het Gerechtelijk Wetboek is | Aux termes de l'article 456 du Code judiciaire, la profession d'avocat |
het beroep van advocaat gebaseerd op de beginselen van « waardigheid, | est fondée sur les principes « de dignité, de probité et de |
rechtschapenheid en kiesheid ». | délicatesse ». |
B.19.2. De advocaten zijn onderworpen aan strikte deontologische | B.19.2. Les avocats sont soumis à des règles déontologiques strictes, |
regels, waarvan de inachtneming in eerste aanleg wordt verzekerd door | dont le respect est assuré en première instance par le conseil de |
de tuchtraad van de Orde. Die kan, naar gelang van het geval, « | discipline de l'Ordre. Celui-ci peut, suivant le cas, « avertir, |
waarschuwen, berispen, schorsen voor een termijn van ten hoogste één | réprimander, suspendre pendant un temps qui ne peut excéder une année, |
jaar, schrappen van het tableau, van de lijst van advocaten die hun | rayer du tableau, de la liste des avocats qui exercent leur profession |
beroep uitoefenen onder de beroepstitel van een andere lidstaat van de | sous le titre professionnel d'un autre Etat membre de l'Union |
Europese Unie of van de lijst van stagiairs » (artikel 460, eerste | européenne ou de la liste des stagiaires » (article 460, alinéa 1er, |
lid, van het Gerechtelijk Wetboek). | du Code judiciaire). |
B.20.1. Zoals is uiteengezet in B.3.1, strekt het beroepsgeheim | B.20.1. Comme il a été exposé en B.3.1, le secret professionnel auquel |
waartoe de in artikel 458 van het Strafwetboek bedoelde personen zijn | sont astreintes les personnes visées à l'article 458 du Code pénal |
gehouden, niet ertoe hun enig voorrecht toe te kennen, maar heeft het | n'entend pas leur conférer un quelconque privilège mais vise, |
hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging van het | principalement, à protéger le droit fondamental à la vie privée de la |
privéleven te beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, | personne qui se confie, parfois dans ce qu'elle a de plus intime. |
soms over iets heel persoonlijks. | |
B.20.2. Ook al geldt hetzelfde voor de vertrouwelijke informatie die | B.20.2. S'il en va de même pour les informations confidentielles |
aan een advocaat wordt toevertrouwd bij de uitoefening van zijn beroep | confiées à un avocat, dans l'exercice de sa profession et en raison de |
en wegens die hoedanigheid, toch geniet die informatie ook, in | cette qualité, ces informations bénéficient aussi, dans certaines |
bepaalde gevallen, de bescherming die voor de rechtzoekende | hypothèses, de la protection découlant, pour le justiciable, des |
voortvloeit uit de waarborgen die zijn neergelegd in artikel 6 van het | garanties inscrites à l'article 6 de la Convention européenne des |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De effectiviteit van de rechten van de verdediging van iedere rechtzoekende veronderstelt immers noodzakelijkerwijs dat een vertrouwensrelatie tot stand kan komen tussen die persoon en de advocaat die hem raad geeft en hem verdedigt. Die noodzakelijke vertrouwensrelatie kan alleen tot stand komen en behouden blijven indien de rechtzoekende de waarborg heeft dat wat hij aan zijn advocaat toevertrouwt door die laatstgenoemde niet openbaar zal worden gemaakt. Hieruit volgt dat de aan de advocaat opgelegde regel van het beroepsgeheim een fundamenteel element van de rechten van de verdediging is. Zoals het Hof van Cassatie erop wijst, « [berust] het beroepsgeheim waaraan de leden van de balie zijn onderworpen, [...] op de noodzaak volledige veiligheid te verzekeren aan diegenen die zich aan hen | droits de l'homme. En effet, l'effectivité des droits de la défense de tout justiciable suppose nécessairement qu'une relation de confiance puisse être établie entre lui et l'avocat qui le conseille et le défend. Cette nécessaire relation de confiance ne peut être établie et maintenue que si le justiciable a la garantie que ce qu'il confiera à son avocat ne sera pas divulgué par celui-ci. Il en découle que la règle du secret professionnel imposée à l'avocat est un élément fondamental des droits de la défense. Comme l'observe la Cour de cassation, « le secret professionnel auquel sont tenus les membres du barreau repose sur la nécessité d'assurer |
toevertrouwen » (Cass., 13 juli 2010, Arr. Cass., 2010, nr. 480; zie | une entière sécurité à ceux qui se confient à eux » (Cass., 13 juillet |
ook Cass., 9 juni 2004, Arr. Cass., 2004, nr. 313). | 2010, Pas., n° 480; voy. aussi Cass., 9 juin 2004, Pas., 2004, n° 313). |
Ook al is het « niet onaantastbaar », het beroepsgeheim van de | Même s'il n'est « pas intangible », le secret professionnel de |
l'avocat constitue dès lors « l'un des principes fondamentaux sur | |
advocaat vormt « een van de grondbeginselen waarop de organisatie van | lesquels repose l'organisation de la justice dans une société |
het gerecht in een democratische samenleving berust » (EHRM, 6 | démocratique » (CEDH, 6 décembre 2012, Michaud c. France, § 123). |
december 2012, Michaud t. Frankrijk, § 123). | |
B.20.3. Dat geldt des te meer in strafzaken, waarin het recht om | B.20.3. Il en va d'autant plus ainsi en matière pénale, où le droit à |
zichzelf niet te beschuldigen, onrechtstreeks maar noodzakelijkerwijs | ne pas contribuer à sa propre incrimination dépend indirectement mais |
afhangt van de vertrouwensrelatie tussen de advocaat en zijn cliënt en | nécessairement de la relation de confiance entre l'avocat et son |
van de vertrouwelijkheid van hun uitwisseling (ibid., § 118). | client et de la confidentialité de leurs échanges (ibid., § 118). |
Zo heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aangenomen dat « | Ainsi, la Cour européenne des droits de l'homme a admis que, « dans le |
in het kader van procedures die betrekking hebben op seksueel misbruik | cadre de procédures se rapportant à des abus sexuels et notamment sur |
van meer bepaald kwetsbare personen, maatregelen worden genomen om het | des personnes vulnérables, des mesures soient prises pour protéger la |
slachtoffer te beschermen, op voorwaarde dat die maatregelen kunnen | victime, pourvu que ces mesures puissent être conciliées avec un |
worden verzoend met een adequate en daadwerkelijke uitoefening van de | |
rechten van de verdediging » (EHRM, 16 februari 2010, V.D. t. | exercice adéquat et effectif des droits de la défense » (CEDH, 16 |
Roemenië, § 112). | février 2010, V.D. c. Roumanie, § 112). |
B.21.1. Wanneer de mogelijkheid, voor een advocaat om zich van zijn | B.21.1. Lorsqu'elle concerne, comme en l'espèce, des informations |
beroepsgeheim te ontdoen, zoals te dezen, betrekking heeft op | confidentielles communiquées par son client et susceptibles |
vertrouwelijke informatie die door zijn cliënt wordt meegedeeld en | d'incriminer celui-ci, la faculté laissée à un avocat de se départir |
voor deze mogelijkerwijs incriminerend is, heeft zij betrekking op | de son secret professionnel touche à des activités qui se situent au |
activiteiten die de kern uitmaken van zijn opdracht van verdediging in strafzaken. | coeur de sa mission de défense en matière pénale. |
B.21.2. De grondwettigheid van de bestreden bepaling dient te worden | B.21.2. La constitutionnalité de la disposition attaquée doit |
beoordeeld rekening houdend met het feit dat het beroepsgeheim van de | s'apprécier en tenant compte de ce que le secret professionnel de |
advocaat een algemeen beginsel is dat verband houdt met de naleving | l'avocat est un principe général qui participe du respect des droits |
van de fundamentele rechten. Aldus kunnen de regels die daarvan afwijken, slechts strikt worden geïnterpreteerd, rekening houdend met de wijze waarop het beroep van advocaat in de interne rechtsorde is geregeld. Aldus dient de regel van het beroepsgeheim maar te wijken indien zulks kan worden verantwoord door een dwingende reden van algemeen belang en indien het opheffen van het geheim strikt evenredig is gezien dat doel. B.22. Hoewel de bescherming van de fysieke of psychische integriteit van kwetsbare personen ontegenzeglijk een dwingende reden van algemeen belang uitmaakt, kan een dergelijke reden de bestreden maatregel niet redelijk verantwoorden, rekening houdend met de bijzonderheden die het beroep van advocaat kenmerken, wanneer de vertrouwelijke informatie aan de advocaat is meegedeeld door zijn cliënt en voor die laatste mogelijkerwijs incriminerend is. B.23. Met de bestreden bepaling heeft de wetgever derhalve, in de in B.22 aangegeven mate, op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de | fondamentaux. Ainsi, les règles qui y dérogent ne peuvent être que de stricte interprétation, compte tenu de la manière dont est organisée la profession d'avocat dans l'ordre juridique interne. Ainsi la règle du secret professionnel ne doit-elle céder que si cela peut se justifier par un motif impérieux d'intérêt général et si la levée du secret est strictement proportionnée eu égard à cet objectif. B.22. Si la protection de l'intégrité physique ou mentale des personnes vulnérables constitue incontestablement un motif impérieux d'intérêt général, pareil motif ne peut raisonnablement justifier la mesure attaquée, compte tenu des particularités qui caractérisent la profession d'avocat, lorsque l'information confidentielle a été communiquée à l'avocat par son client et est susceptible d'incriminer celui-ci. B.23. Par la disposition attaquée, le législateur a dès lors, dans la mesure indiquée en B.22, porté atteinte de manière disproportionnée |
waarborgen die bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten | aux garanties accordées au justiciable par l'article 6 de la |
van de mens aan de rechtzoekende worden toegekend, en heeft hij de | Convention européenne des droits de l'homme et a violé les articles 10 |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet geschonden. | et 11 de la Constitution. |
De inachtneming van de deontologische regels die eigen zijn aan het | Par ailleurs, le respect des règles déontologiques propres à la |
beroep van advocaat en van de beginselen die ze ondersteunen, alsmede | profession d'avocat et des principes qui les sous-tendent, de même que |
het aanvoeren van de noodtoestand onder de in B.3.2 beschreven | le recours à l'état de nécessité dans les conditions décrites en |
voorwaarden, maken het trouwens mogelijk om een billijk evenwicht tot | |
stand te brengen tussen de fundamentele waarborgen die aan de | B.3.2, permettent de réaliser un juste équilibre entre les garanties |
rechtzoekende in strafzaken moeten worden toegekend en de dwingende | fondamentales qui doivent être reconnues au justiciable, en matière |
reden van algemeen belang die bestaat in de bescherming van de fysieke | pénale, et le motif impérieux d'intérêt général que constitue la |
of psychische integriteit van kwetsbare personen. | protection de l'intégrité physique ou mentale des personnes |
Aldus veronderstelt het beroep op de noodtoestand te dezen, anders dan | vulnérables. En effet, le recours à l'état de nécessité suppose, en l'espèce et à |
in de bestreden bepaling, dat de advocaat het bestaan aantoont van een | la différence de la disposition attaquée, que l'avocat démontre |
daadwerkelijk en ernstig gevaar dat onmogelijk op een andere wijze kon | l'existence d'un péril imminent et grave qu'il est impossible d'éviter |
worden vermeden dan door het meedelen, zij het in laatste instantie, | autrement que par la communication au procureur du Roi, fût-ce en |
van het door zijn cliënt gepleegde misdrijf aan de procureur des | dernier recours, de l'infraction commise par son client. |
Konings. B.24. Het tweede middel is gegrond, in de in B.22 aangegeven mate. | B.24. Le second moyen est fondé dans la mesure indiquée en B.22. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
- vernietigt artikel 2 van de wet van 23 februari 2012 « tot wijziging | - annule l'article 2 de la loi du 23 février 2012 « modifiant |
van artikel 458bis [van het Strafwetboek] teneinde het uit te breiden | l'article 458bis du Code pénal en vue d'étendre celui-ci aux délits de |
voor misdrijven van huiselijk geweld », doch enkel in zoverre het van | violence domestique », mais uniquement en ce qu'il s'applique à |
toepassing is op de advocaat die houder is van vertrouwelijke | l'avocat dépositaire de confidences de son client, auteur de |
informatie van zijn cliënt, dader van het misdrijf dat is gepleegd in | |
de zin van dat artikel, wanneer die informatie mogelijkerwijs | l'infraction qui a été commise au sens de cet article, lorsque ces |
incriminerend is voor die cliënt; | informations sont susceptibles d'incriminer ce client; |
- verwerpt het beroep voor het overige. | - rejette le recours pour le surplus. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 5 december | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 5 |
2013. | décembre 2013. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt | M. Bossuyt |