Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 154/2013 van 13 november 2013 Rolnummer : 5557 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 13 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 13 juli 2012 houdende wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009, wa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 154/2013 van 13 november 2013 Rolnummer : 5557 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 13 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 13 juli 2012 houdende wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009, wa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...) Extrait de l'arrêt n° 154/2013 du 13 novembre 2013 Numéro du rôle : 5557 En cause : le recours en annulation de l'article 13 du décret de la Région flamande du 13 juillet 2012 modifiant le décret sur l'Energie du 8 mai 2009, en ce qui concern La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges A. A(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 154/2013 van 13 november 2013 Extrait de l'arrêt n° 154/2013 du 13 novembre 2013
Rolnummer : 5557 Numéro du rôle : 5557
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 13 van het decreet En cause : le recours en annulation de l'article 13 du décret de la
van het Vlaamse Gewest van 13 juli 2012 houdende wijziging van het Région flamande du 13 juillet 2012 modifiant le décret sur l'Energie
Energiedecreet van 8 mei 2009, wat betreft de milieuvriendelijke du 8 mai 2009, en ce qui concerne la production écologique d'énergie,
energieproductie, ingesteld door de vzw « Federatie van Belgische introduit par l'ASBL « Fédération Belge des Entreprises Electriques et
Elektriciteits- en Gasbedrijven ». Gazières ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges A.
rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey en T. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey et T. Giet,
Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 17 januari Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 17
2013 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 18 janvier 2013 et parvenue au greffe le 18 janvier 2013, l'ASBL «
januari 2013, heeft de vzw « Federatie van Belgische Elektriciteits- Fédération Belge des Entreprises Electriques et Gazières », dont le
en Gasbedrijven », met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, siège social est établi à 1000 Bruxelles, Galerie Ravenstein 3, a
Ravensteingalerij 3, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 13 introduit un recours en annulation de l'article 13 du décret de la
van het decreet van het Vlaamse Gewest van 13 juli 2012 houdende Région flamande du 13 juillet 2012 modifiant le décret sur l'Energie
wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009, wat betreft de du 8 mai 2009, en ce qui concerne la production écologique d'énergie
milieuvriendelijke energieproductie (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 juli 2012, derde editie). (publié au Moniteur belge du 20 juillet 2012, troisième édition).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van artikel 13 van B.1. La partie requérante poursuit l'annulation de l'article 13 du
het decreet van het Vlaamse Gewest van 13 juli 2012 « houdende décret de la Région flamande du 13 juillet 2012 « modifiant le décret
wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009, wat betreft de sur l'Energie du 8 mai 2009, en ce qui concerne la production
milieuvriendelijke energieproductie » (hierna : decreet van 13 juli écologique d'énergie » (ci-après : le décret du 13 juillet 2012),
2012), waarbij artikel 7.1.15 in het decreet van 8 mei 2009 « houdende insérant l'article 7.1.15 dans le décret du 8 mai 2009 « portant les
algemene bepalingen betreffende het energiebeleid » (hierna : dispositions générales en matière de la politique de l'énergie »
Energiedecreet) wordt ingevoegd. (ci-après : le décret sur l'Energie).
Dat artikel 13 bepaalt : Cet article 13 dispose :
«

Art. 13.In hetzelfde decreet, het laatst gewijzigd bij het decreet

«

Art. 13.Dans le même décret, modifié pour la dernière fois par le

van 16 maart 2012, wordt een artikel 7.1.15 ingevoegd, dat luidt als décret du 16 mars 2012, un article 7.1.15 est inséré et s'énonce comme
volgt : suit :
' Art. 7.1.15. Elke leverancier mag maximaal de door hem daadwerkelijk ' Art. 7.1.15. Tout fournisseur peut répercuter au maximum à
gemaakte kosten om te voldoen aan de verplichting, vermeld in artikel l'utilisateur final les frais qu'il a effectivement supportés pour
7.1.10 en 7.1.11, doorrekenen aan de eindgebruiker. satisfaire à l'obligation stipulée aux articles 7.1.10 et 7.1.11.
Als een leverancier die kosten expliciet vermeldt op de factuur, mag Lorsqu'un fournisseur mentionne expressément ces frais sur la facture,
het vermelde bedrag niet hoger zijn dan het bedrag dat de VREG voor le montant mentionné ne peut être supérieur au montant que la VREG a
die leverancier gepubliceerd heeft in het rapport, vermeld in artikel publié pour ce fournisseur dans le rapport, mentionné à l'article
3.1.3, eerste lid, 4°, d). ' ». 3.1.3, premier alinéa, 4°, d). ' ».
B.2. Het Energiedecreet van 8 mei 2009 bouwt voort op en vervangt B.2. Le décret sur l'Energie du 8 mai 2009 s'inscrit dans le
onder meer het decreet van 17 juli 2000 houdende de organisatie van de prolongement du décret du 17 juillet 2000 portant organisation du
elektriciteitsmarkt, waarin voor het Vlaamse Gewest is geopteerd voor marché de l'électricité et remplace notamment ce décret, dans lequel
een stelsel van groenestroomcertificaten ter bevordering van de il a été opté, en Région flamande, pour un système de certificats
opwekking van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen. verts destiné à promouvoir la production d'électricité à partir de
sources d'énergie renouvelables.
Een groenestroomcertificaat is een overdraagbaar immaterieel goed dat Un certificat vert est un bien immatériel cessible attestant qu'un
aantoont dat een producent in een bepaald jaar een bepaalde producteur a produit, au cours d'une année déterminée, une quantité
hoeveelheid elektriciteit heeft opgewekt door gebruik te maken van déterminée d'électricité en faisant usage de sources d'énergie
hernieuwbare energiebronnen. renouvelables.
Het stelsel van de groenestroomcertificaten houdt in grote lijnen het Le système des certificats verts s'articule dans les grandes lignes de
volgende in : la manière suivante :
- de producenten van « groene stroom », dit is elektriciteit opgewekt - les producteurs d'« électricité verte », c'est-à-dire d'électricité
door gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen, kunnen van de issue de sources d'énergie renouvelables, peuvent obtenir du « Vlaamse
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (hierna : VREG) Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt » (Régulateur flamand du
een groenestroomcertificaat verkrijgen wanneer zij een bepaalde marché de l'électricité et du gaz; ci-après : VREG) un certificat vert
hoeveelheid groene stroom hebben opgewekt (artikel 7.1.1 van het lorsqu'ils ont produit une certaine quantité d'électricité verte
Energiedecreet); (article 7.1.1 du décret sur l'Energie);
- de producenten kunnen hun certificaten aanbieden hetzij op de markt - les producteurs peuvent proposer leurs certificats à la vente soit
tegen de marktprijs, hetzij aan een netbeheerder, die dan ertoe is sur le marché, au prix du marché, soit à un gestionnaire de réseau,
gehouden het certificaat op te kopen tegen een bepaalde minimumwaarde. qui est alors tenu d'acheter le certificat à une valeur minimale
De minimumwaarde varieert naar gelang van de gebruikte energiebron en déterminée. La valeur minimale varie selon la source d'énergie et la
productietechnologie. De verplichting voor de netbeheerders om de technologie de production utilisées. L'obligation des gestionnaires de
certificaten op te kopen tegen een bepaalde minimumwaarde is ingegeven réseau d'acheter les certificats à une valeur minimale déterminée est
door de zorg om voor de producenten van elektriciteit uit hernieuwbare dictée par le souci de garantir un certain revenu aux producteurs
energiebronnen een zekere opbrengst te waarborgen. De netbeheerders d'électricité issue de sources d'énergie renouvelables. Les
brengen op regelmatige tijdstippen de verworven certificaten op de gestionnaires de réseau mettent régulièrement sur le marché les
markt om de kosten ervan te recupereren (artikel 7.1.6 van het certificats acquis pour en récupérer les coûts (article 7.1.6 du
Energiedecreet); décret sur l'Energie);
- de leveranciers van elektriciteit (de zogenaamde « toegangshouders - les fournisseurs d'électricité (ceux que l'on appelle les «
») moeten elk jaar een aantal groenestroomcertificaten bij de VREG titulaires d'accès ») doivent fournir chaque année au VREG un nombre
inleveren dat overeenstemt met een percentage groene stroom in de certificats verts correspondant au pourcentage d'électricité verte
verhouding tot het totaal van de door hen in het voorgaande proportionnel au total de l'électricité qu'ils ont fournie aux clients
kalenderjaar aan de eindafnemers geleverde elektriciteit (dit is de finaux au cours de l'année civile précédente (il s'agit de l'«
zogenaamde « certificatenverplichting » of « quotumverplichting »). obligation de certificats » ou « obligation de quota »). Ils peuvent
Zij kunnen aan die verplichting voldoen door certificaten aan te kopen satisfaire à cette obligation en achetant des certificats auprès des
bij de producenten of bij de netbeheerders (artikel 7.1.10 van het producteurs ou des gestionnaires de réseau (article 7.1.10 du décret
Energiedecreet). sur l'Energie).
B.3.1. Uitgaande van de vaststelling dat het stelsel een aantal B.3.1. Partant du constat que le système produisait un certain nombre
ongewenste neveneffecten had, onder meer omdat het leidde tot een d'effets secondaires indésirables, notamment parce qu'il a conduit à
overschot van certificaten op de markt, waardoor het un excédent de certificats sur le marché, avec pour conséquence que le
climat d'investissement était devenu incertain, que les coûts étaient
investeringsklimaat onzeker werd, de kosten in de nettarieven répercutés sur les tarifs du réseau, que les coûts pour les
terechtkwamen, de kosten voor de eindgebruikers toenamen en het consommateurs finaux augmentaient et que l'assise sociale de l'énergie
maatschappelijke draagvlak voor groene energie afnam (Parl. St., verte s'amenuisait (Doc. parl., Parlement flamand, 2011-2012, n°
Vlaams Parlement, 2011-2012, nr. 1639/1, pp. 2-3), heeft de 1639/1, pp. 2-3), le législateur décrétal a jugé nécessaire d'adapter
decreetgever het nodig geacht het stelsel bij te sturen. le système. Plus généralement, le législateur décrétal s'est fixé comme objectif,
Meer in het algemeen heeft de decreetgever zich tot doel gesteld om, d'une part, d'augmenter le rendement des coûts du système et, d'autre
enerzijds, de kostenefficiëntie van het stelsel te verhogen en, part, de continuer à garantir la sécurité des investissements des
anderzijds, de investeringszekerheid van producenten van elektriciteit producteurs d'électricité générée par des sources d'énergie
uit hernieuwbare energiebronnen te blijven waarborgen, om aldus « de renouvelables afin d'« atteindre efficacement en termes de coûts les
Europese doelstellingen voor 2020 inzake hernieuwbare energie op een objectifs européens de 2020 en matière d'énergie renouvelable sans
kostenefficiënte manier te bereiken zonder de Vlaamse economie in het
gedrang te brengen » (ibid., p. 2). compromettre l'économie flamande » (ibid., p. 2).
B.3.2. Het bestreden artikel 13 van het decreet van 13 juli 2012 voegt B.3.2. L'article 13 attaqué du décret du 13 juillet 2012 insère dans
in het Energiedecreet een artikel 7.1.15 in, volgens hetwelk de le décret sur l'énergie un article 7.1.15, en vertu duquel le
leverancier maximaal de door hem daadwerkelijk gemaakte kosten om aan fournisseur peut au maximum répercuter sur l'utilisateur final les
de certificatenverplichting te voldoen, aan de eindgebruiker mag frais qu'il a effectivement supportés pour satisfaire à l'obligation
doorrekenen. de quota.
B.4. Het middel is afgeleid uit de schending, door het bestreden B.4. Le moyen est pris de la violation, par l'article 13 du décret du
artikel 13, van de bevoegdheidverdelende regels, meer bepaald van 13 juillet 2012, des règles répartitrices de compétence, plus
artikel 6, § 1, VII, tweede lid, d), van de bijzondere wet van 8 précisément de l'article 6, § 1er, VII, alinéa 2, d), de la loi
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, doordat de bestreden spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, en ce que la
bepaling een tariefmaatregel zou uitmaken die tot de exclusieve disposition attaquée constituerait une mesure tarifaire relevant de la
bevoegdheid van de federale overheid behoort. Doordat de bestreden compétence exclusive de l'autorité fédérale. Comme la disposition
bepaling de kosten van de quotumverplichting die mogen worden attaquée spécifie et limite les coûts afférents à l'obligation de
doorgerekend, specifieert en beperkt, zou zij de prijs die aan de quota qui peuvent être répercutés, elle influencerait le prix qui est
eindgebruiker wordt aangerekend, beïnvloeden, zodat op de tarieven zou facturé à l'utilisateur final, de sorte qu'elle interviendrait dans
worden ingegrepen. les tarifs.
B.5.1. In de parlementaire voorbereiding wordt de bestreden bepaling B.5.1. Les travaux préparatoires ont expliqué la disposition attaquée
als volgt toegelicht : de la manière suivante :
« Uit de praktijk blijkt dat bepaalde leveranciers niet altijd hun « La pratique fait apparaître que certains fournisseurs ne facturent
daadwerkelijke kosten voor het voldoen aan hun groenestroom- of et ne mentionnent pas toujours sur la facture électrique du
WKK-doelstellingen op de elektriciteitsfactuur van de eindafnemer consommateur final les frais réels exposés pour respecter leurs
doorrekenen en vermelden, maar bijvoorbeeld het decretaal vastgestelde objectifs de fourniture d'électricité verte ou de cogénération mais
boetebedrag als door hen gemaakte kosten vermelden. Dat boetebedrag qu'ils mentionnent par exemple, comme des frais qu'ils ont supportés,
ligt echter beduidend hoger dan wat de daadwerkelijke kosten zijn en l'amende fixée par décret. Le montant de cette amende est toutefois
zal enkel door de VREG aan de leverancier als administratieve nettement supérieur aux frais réellement exposés et sera seulement
geldboete worden aangerekend wanneer hij niet voldoet aan zijn réclamé par le VREG au fournisseur, comme amende administrative, si ce
decretaal vastgestelde quotumverplichting door onvoldoende dernier ne remplit pas l'obligation de quota fixée par décret, en
certificaten in te dienen. Een dergelijke vermelding is dan ook remettant un nombre insuffisant de certificats. Une telle mention est
misleidend voor de eindafnemer » (Parl. St., Vlaams Parlement, dès lors trompeuse pour le consommateur final » (Doc. parl., Parlement
2011-2012, nr. 1639/1, p. 18). flamand, 2011-2012, n° 1639/1, p. 18).
B.5.2. In haar advies merkt de afdeling wetgeving van de Raad van B.5.2. Dans son avis, la section de législation du Conseil d'Etat a
State op dat artikel 13 van het voorstel van decreet een observé que l'article 13 de la proposition de décret soulevait un
bevoegdheidsrechtelijk probleem doet rijzen : problème de répartition de compétence :
« Bij het voorgestelde artikel 7.1.15 van het Energiedecreet wordt aan « L'article 7.1.15 du décret sur l'Energie en projet impose aux
de leveranciers verbod opgelegd om meer dan de werkelijke kosten voor fournisseurs l'interdiction de facturer au consommateur plus que les
de quotaverplichtingen aan te rekenen aan de consument en wordt hen de frais réels afférents aux obligations de quota et leur impose
verplichting opgelegd om dat in voorkomend geval ook duidelijk te l'obligation de le mentionner clairement, le cas échéant, sur la
maken op de factuur. facture.
Met die bepalingen wordt niet het opwekken van elektriciteit uit Ces dispositions ne font pas la promotion de la production
hernieuwbare energiebronnen bevorderd, maar wordt een element van het d'électricité à partir de sources d'énergie renouvelables mais fixent
tarief vastgesteld en wordt voorzien in een bescherming van de un élément du tarif et prévoient une protection pour le consommateur.
consument. De bescherming van de verbruiker en de energietarieven La protection de l'utilisateur et les tarifs énergétiques font
behoren echter tot de aan de federale overheid voorbehouden toutefois partie des compétences réservées à l'autorité fédérale
bevoegdheden (artikel 6, § 1, VI, vierde lid, 2°, en VII, tweede lid, (article 6, § 1er, VI, alinéa 4, 2°, et VII, alinéa 2, d) de la loi
d), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980). De gewesten zijn dus spéciale du 8 août 1980). Les régions ne sont pas compétentes pour
niet bevoegd om op die terreinen op te treden » (Parl. St., Vlaams agir dans ces domaines » (Doc. parl., Parlement flamand, 2011-2012, n°
Parlement, 2011-2012, nr. 1639/2, p. 9). 1639/2, p. 9).
B.5.3. In de verantwoording van het amendement nr. 22 wordt als volgt B.5.3. Dans la justification de l'amendement n° 22, il a été répondu
geantwoord op de voormelde kritiek van de Raad van State : en ces termes à la critique précitée du Conseil d'Etat :
« De bevordering van de nieuwe energiebronnen, inclusief hernieuwbare « La promotion des nouvelles sources d'énergie, y compris l'énergie
energie (de groenestroomcertificaten), en het rationeel energiegebruik renouvelable (les certificats verts), et l'utilisation rationnelle de
(de warmte-krachtcertificaten) zijn conform artikel 6, § 1, VII, l'énergie (les certificats de cogénération) sont, conformément à
eerste lid, f) en h), van de bijzondere wet tot hervorming der l'article 6, § 1er, VII, alinéa 1er, f) et h), de la loi spéciale de
instellingen [...] een exclusieve gewestelijke bevoegdheid. Het is in réformes institutionnelles [...], une compétence régionale exclusive.
het kader van die bevoegdheid dat het Vlaamse Gewest enerzijds de C'est dans le cadre de cette compétence que la Région flamande a créé
groenestroom- en warmte-krachtcertificaten en anderzijds de les certificats verts et les certificats de cogénération, d'une part,
quotumverplichtingen gecreëerd heeft. Via deze bepaling in het et les obligations de quota, d'autre part. A l'aide de cette
ontworpen artikel 13 wil het gewest vermijden dat de leveranciers - op disposition dans l'article 13 en projet, la région veut éviter que les
wie de decretale quotumverplichting om certificaten in te leveren, fournisseurs - sur qui repose l'obligation décrétale de quota exigeant
rust - deze verplichting volledig doorschuiven naar hun klanten, wat de remettre des certificats - fassent endosser totalement cette
niet de bedoeling van het systeem is. Het gewest is van mening dat een obligation à leurs clients, ce qui n'est pas le but du système. La
dergelijke inhoudelijke keuze omtrent wie de lasten van het systeem région estime qu'un tel choix de fond quant à la personne qui supporte
draagt, eigenlijk niet aan de federale regelgever toekomt, maar aan de les charges du système n'appartient pas, en définitive, au législateur
regelgever die voor het systeem zelf inhoudelijk bevoegd is. Het kan fédéral mais au législateur qui est compétent en ce qui concerne le
immers niet zijn dat onder het mom van de ' bescherming van de contenu même du système. En effet, on ne peut admettre que, sous
gebruiker ' de federale wetgever actief ingrijpt in gewestelijke prétexte de ' protection du consommateur ', le législateur fédéral
aangelegenheden en steunmechanismen en zodoende in het doel en effect intervienne de manière active dans des matières et des mécanismes
van die systemen zal interveniëren, wat mogelijk effecten creëert die d'aide relevant des régions et qu'il interfère ainsi dans l'objectif
strijdig zijn met de doelstelling van het systeem, als geconcipieerd et les effets de ces systèmes, ce qui pourrait créer des effets
door de decreetgever. De bewuste regeling valt dan ook als een contraires à l'objectif du système, tel qu'il a été conçu par le
législateur décrétal. La réglementation en cause doit dès lors être
accessorium bij deze gewestbevoegdheden te beschouwen » (Parl. St., considérée comme un accessoire de ces compétences régionales » (Doc.
Vlaams Parlement, 2011-2012, nr. 1639/4, pp. 10-11). parl., Parlement flamand, 2011-2012, n° 1639/4, pp. 10-11).
B.6.1. Krachtens artikel 6, § 1, VII, van de bijzondere wet van 8 B.6.1. En vertu de l'article 6, § 1er, VII, de la loi spéciale du 8
augustus 1980 tot hervorming der instellingen zijn de gewesten bevoegd août 1980 de réformes institutionnelles, les régions sont compétentes
voor : pour :
« Wat het energiebeleid betreft : « En ce qui concerne la politique de l'énergie :
De gewestelijke aspecten van de energie, en in ieder geval : Les aspects régionaux de l'énergie, et en tout cas :
a) De distributie en het plaatselijk vervoer van elektriciteit door a) La distribution et le transport local d'électricité au moyen de
middel van netten waarvan de nominale spanning lager is dan of gelijk is aan 70 000 volt; réseaux dont la tension nominale est inférieure ou égale à 70 000 volts;
b) De openbare gasdistributie; b) La distribution publique de gaz;
c) De aanwending van mijngas en van gas afkomstig van hoogovens; c) L'utilisation du grisou et du gaz de hauts fourneaux;
d) De netten van warmtevoorziening op afstand; d) Les réseaux de distribution de chaleur à distance;
e) De valorisatie van steenbergen; e) La valorisation des terrils;
f) De nieuwe energiebronnen met uitzondering van deze die verband f) Les sources nouvelles d'énergie à l'exception de celles liées à
houden met de kernenergie; l'énergie nucléaire;
g) De terugwinning van energie door de nijverheid en andere g) La récupération d'énergie par les industries et autres
gebruikers; utilisateurs.
h) Het rationeel energieverbruik. h) L'utilisation rationnelle de l'énergie.
De federale overheid is echter bevoegd voor de aangelegenheden die Toutefois, l'autorité fédérale est compétente pour les matières dont
wegens hun technische en economische ondeelbaarheid een gelijke l'indivisibilité technique et économique requiert une mise en oeuvre
behandeling op nationaal vlak behoeven, te weten : homogène sur le plan national, à savoir :
a) Het nationaal uitrustingsprogramma in de elektriciteitssector; a) Le plan d'équipement national du secteur de l'électricité;
b) De kernbrandstofcyclus; b) Le cycle du combustible nucléaire;
c) De grote infrastructuren voor de stockering; het vervoer en de c) Les grandes infrastructures de stockage; le transport et la
produktie van energie; production de l'énergie;
d) De tarieven ». d) Les tarifs ».
B.6.2. Aldus heeft de bijzondere wetgever het energiebeleid opgevat B.6.2. Le législateur spécial a donc conçu la politique de l'énergie
als een gedeelde exclusieve bevoegdheid, waarbij het bepalen van de comme une compétence exclusive partagée et la fixation des tarifs
tarieven tot de bevoegdheid van de federale wetgever is blijven continue à relever de la compétence du législateur fédéral. Le terme «
behoren. Onder « tarieven » dienen te worden begrepen zowel de tarifs » recouvre aussi bien les tarifs pour la fourniture au
tarieven voor levering aan de gewone consument als die voor consommateur ordinaire que ceux pour la fourniture de gaz et
industriële levering van gas en elektriciteit (Parl. St., Kamer, B.Z. d'électricité aux industries (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, n°
1988, nr. 516/6, p. 145). 516/6, p. 145).
B.6.3. De bestreden bepalingen staan de leveranciers toe « maximaal » B.6.3. Les dispositions attaquées autorisent les fournisseurs à
de door hen daadwerkelijk gemaakte kosten om aan de répercuter « au maximum » sur l'utilisateur final les frais qu'ils ont
certificatenverplichting te voldoen, aan de eindgebruiker door te effectivement supportés pour respecter l'obligation de certificat. En
rekenen. Door in een maximum van door te rekenen kosten te voorzien, prévoyant un montant maximum des frais à répercuter, la mesure
beïnvloedt de bestreden maatregel aldus de prijs die aan de attaquée influence le prix qui peut être facturé à l'utilisateur final
eindgebruiker wordt aangerekend en grijpt hij in in de et intervient dans la structure tarifaire.
tariefstructuur.
Op grond van artikel 6, § 1, VII, tweede lid, d), van de bijzondere Sur la base de l'article 6, § 1er, VII, alinéa 2, d), de la loi
wet van 8 augustus 1980 zijn de tarieven een aan de federale overheid spéciale du 8 août 1980, les tarifs sont une compétence réservée à
voorbehouden bevoegdheid. l'autorité fédérale.
Daaruit volgt dat het bestreden artikel 13 een aangelegenheid regelt Il s'ensuit que l'article 13 attaqué règle une matière qui relève de
die tot de bevoegdheid van de federale wetgever behoort. la compétence du législateur fédéral.
B.7.1. De Vlaamse Regering betoogt dat de bevoegdheid van het Vlaamse B.7.1. Le Gouvernement flamand soutient que la compétence de la Région
Gewest om de bestreden maatregel aan te nemen, kan worden gegrond op flamande pour l'adoption de la mesure attaquée peut être fondée sur
artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
der instellingen, dat bepaalt : institutionnelles, qui dispose :
« De decreten kunnen rechtsbepalingen bevatten in aangelegenheden « Les décrets peuvent porter des dispositions de droit relatives à des
matières pour lesquelles les parlements ne sont pas compétents, dans
waarvoor de Parlementen niet bevoegd zijn, voor zover die bepalingen la mesure où ces dispositions sont nécessaires à l'exercice de leur
noodzakelijk zijn voor de uitoefening van hun bevoegdheid ». compétence ».
Opdat artikel 10 toepassing kan vinden, is het vereist dat de regeling Pour que l'article 10 puisse s'appliquer, il est requis que la
noodzakelijk is voor de uitoefening van de bevoegdheden van het réglementation soit nécessaire à l'exercice des compétences de la
gewest, dat de aangelegenheid zich leent tot een gedifferentieerde région, que la matière se prête à un régime différencié et que
regeling en dat de weerslag van de bestreden bepalingen op de federale l'incidence des dispositions attaquées sur la compétence fédérale ne
bevoegdheid slechts marginaal is. soit que marginale.
B.7.2. De verantwoording bij het voormelde amendement nr. 22 vermeldt B.7.2. La justification de l'amendement n° 22 précité mentionne à ce
daaromtrent : sujet :
« Het is noodzakelijk dat deze maatregel wordt genomen ten einde de « Il est nécessaire d'adopter cette mesure afin de garantir le
efficiënte en correcte werking van de twee gewestelijke fonctionnement efficace et correct des deux systèmes régionaux de
certificatensystemen (groenestroomcertificaten en certificats (certificats verts et certificats de cogénération), comme
warmte-krachtcertificaten), zoals bedoeld door de decreetgever, te envisagé par le législateur décrétal. Le gouvernement fédéral estime
garanderen. De Federale Regering is van mening dat de doorrekening van que la répercussion sur le client final du coût des obligations en
de kost van de verplichtingen inzake certificaten aan de eindklant kan matière de certificats peut s'effectuer en fonction d'un coût de
gebeuren in functie van een kost voor de transacties bovenop de transaction ajouté au prix réel du certificat, tel que publié par les
werkelijke prijs van het certificaat zoals gepubliceerd door de régulateurs régionaux. La réglementation proposée par le gouvernement
gewestelijke regulatoren. De door de Federale Regering voorgestelde fédéral n'atteint toutefois pas le but que le législateur régional
regeling bereikt echter niet het doel dat de gewestwetgever voor ogen s'est fixé quant aux effets souhaités de son propre système de
staat in het kader van de gewenste effecten van haar eigen certificats. La réglementation fédérale en projet permet toujours de
certificatensysteem. De voorgestelde federale regeling laat nog steeds facturer des coûts de transaction, tant en ce qui concerne des coûts
toe dat transactiekosten worden doorgerekend, zowel wat de transaction lors de la vente de certificats sur le marché qu'en ce
transactiekosten betreft bij verhandeling van certificaten op de markt qui concerne des marges de transaction en cas de transactions entre
als wat betreft transactiemarges bij transacties tussen verticaal des entreprises intégrées verticalement. La région estime toutefois
geïntegreerde bedrijven. Het gewest meent echter dat de kosten que les frais doivent être autant que possible imputés aux
maximaal bij de leverancier horen te liggen, en geen winsten kunnen fournisseurs et qu'aucun bénéfice ne peut être réalisé à charge des
gemaakt worden op last van de eindafnemers. clients finaux.
Gelet op het feit dat de quotumverplichting een gewestelijke Etant donné que l'obligation de quota est une obligation régionale
verplichting is waarvoor momenteel bij gebreke van gelijkwaardigheid dans le cadre de laquelle, en l'absence d'équivalence à l'heure
enkel door de VREG uitgegeven certificaten in aanmerking komen om te actuelle, seuls les certificats émis par le VREG sont pris en
voldoen aan de verplichting, leent de materie zich tot een considération pour remplir l'obligation, la matière se prête à une
gedifferentieerde aanpak. Tot slot heeft de regeling ook een marginale approche différenciée. Enfin, le régime a aussi un impact marginal,
impact aangezien het voorstel van decreet slechts de algemene puisque la proposition de décret n'impose au fournisseur que
verplichting oplegt dat in het kader van het voldoen aan zijn l'obligation générale, dans le cadre du respect de ses obligations de
quotumverplichtingen niet meer dan de werkelijke kost mag worden quota, de ne pas répercuter davantage que les frais réels. La
doorgerekend. Aan de tariefstructuur zelf raakt het voorstel helemaal proposition n'affecte pas la structure tarifaire en soi. Il appartient
niet. Het blijft in deze aan de Commissie Voor de Reguliering van de dans ce cadre toujours à la Commission de Régulation de l'Electricité
Elektriciteit en het Gas (CREG) om de tarieven vast te stellen. In die et du Gaz (CREG) d'établir les tarifs. En ce sens, l'impact sur les
zin is de impact op federale bevoegdheden marginaal » (Parl. St., compétences fédérales est marginal » (Doc. parl., Parlement flamand,
Vlaams Parlement, 2011-2012, nr. 1639/4, p. 11). 2011-2012, n° 1639/4, p. 11).
B.7.3. Zonder dat het nodig is uit te maken of de bestreden maatregel B.7.3. Sans qu'il soit nécessaire d'établir si la mesure attaquée est
noodzakelijk is voor de uitoefening van de eigen bevoegdheden, dient nécessaire à l'exercice des compétences propres, il y a lieu de
te worden vastgesteld dat de aangelegenheid zich niet tot een relever que la matière ne se prête pas à un règlement différencié et
gedifferentieerde regeling leent en dat de weerslag van de bestreden que l'impact de la mesure attaquée n'est pas marginal.
maatregel niet marginaal is.
B.7.4. De federale wetgever heeft immers over hetzelfde onderwerp als B.7.4. En effet, le législateur fédéral a adopté sur le même objet que
dat waarin de bestreden maatregel voorziet, een regeling aangenomen, celui que règle la mesure attaquée une réglementation, étant entendu
met dien verstande dat de federale en de gewestelijke regeling toch que les réglementations fédérale et régionale présentent tout de même
belangrijke verschilpunten vertonen wat, onder meer, de adressaten van des différences importantes en ce qui concerne, notamment, les
de betrokken norm en de wijze van vaststelling van de maximaal door de personnes à qui s'adresse la norme attaquée et le mode de fixation des
rekenen kosten betreft. coûts maximum à facturer.
Bij artikel 7 van de wet van 25 augustus 2012 houdende diverse L'article 7 de la loi du 25 août 2012 portant diverses dispositions en
bepalingen inzake energie (I) (Belgisch Staatsblad van 3 september matière d'énergie (I) (Moniteur belge du 3 septembre 2012) a inséré,
2012) wordt in de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van dans la loi du 29 avril 1999 relative à l'organisation du marché de
de elektriciteitsmarkt een artikel 20quater ingevoegd, waarvan l'électricité, un article 20quater dont le premier paragraphe, alinéa
paragraaf 1, eerste lid, als volgt luidt : 1er, est rédigé comme suit :
« Voor huishoudelijke eindafnemers en K.M.O.'s kan de leverancier ten « Pour des clients résidentiels et P.M.E., le fournisseur peut
hoogste de werkelijke kost van de gewestelijke verplichtingen inzake répercuter au client final au maximum la charge réelle liée aux
groenestroomcertificaten of warmtekrachtcertificaten doorrekenen aan obligations régionales en matière de certificats verts et de
de eindafnemer en hij houdt daarbij enkel rekening met de marktprijs certificats de cogénération en tenant compte uniquement du prix de
van de certificaten en met een forfaitaire transactiekost. Na advies marché des certificats et d'un coût de transaction forfaitaire. Ce
van de commissie bepaalt de Koning deze transactiekost bij besluit, coût de transaction est fixé par le Roi par arrêté délibéré en Conseil
vastgesteld na overleg in de Ministerraad ». des Ministres, après avis de la commission ».
De Koning bepaalt de datum van inwerkingtreding van het voormelde Le Roi fixe la date d'entrée en vigueur de l'article 7 précité
artikel 7 (artikel 16 van de wet van 25 augustus 2012). (article 16 de la loi du 25 août 2012).
De parlementaire voorbereiding vermeldt dienaangaande : Les travaux préparatoires mentionnent à ce sujet :
« De groenestroomcertificaten worden door de gewestelijke regulatoren « Les certificats verts sont octroyés par les régulateurs régionaux en
toegekend in functie van de hoeveelheid geproduceerde groene stroom. fonction de la quantité d'électricité verte produite. Il s'agit de
Deze certificaten zijn overdraagbaar. De leveranciers kunnen dus de titres transmissibles. Les fournisseurs ont donc la possibilité
nodige certificaten verwerven om het quotum te dekken. Als ze er niet d'acquérir les certificats nécessaires pour couvrir le quota. S'ils
genoeg verwerven, voorziet de gewestelijke wetgeving de oplegging van n'en acquièrent pas assez, les législations régionales prévoient
een administratieve boete per ontbrekend groenestroomcertificaat. l'application d'une amende administrative par certificat vert manquant.
In haar studie van 20 mei 2010 ' over de verschillende Dans son étude du 20 mai 2010 ' relative aux différents mécanismes de
ondersteuningsmechanismen voor groene stroom in België ', heeft de soutien de l'électricité verte en Belgique ', la CREG a pourtant
CREG echter vastgesteld dat een bepaald aantal leveranciers de prijs constaté qu'un certain nombre de fournisseurs répercutaient au client
van de boete voor het tekort aan groenestroomcertificaten systematisch final, de manière systématique, le prix de l'amende due pour défaut de
doorrekenden aan de eindafnemer, en zo verkeerdelijk laten uitschijnen certificats verts, laissant ainsi penser erronément qu'ils sont
dat ze volledig in gebreke zijn wat hun verplichtingen terzake totalement en défaut par rapport à leurs obligations en la matière.
betreft. De regering is van mening dat de doorrekening van de kost van de Le gouvernement est d'avis que la répercussion sur le client final de
verplichtingen inzake certificaten aan de eindafnemer enkel kan la charge des obligations en matière de certificat ne peut se faire
gebeuren in functie van de werkelijke kosten : dit wil zeggen een qu'en fonction de la réalité des coûts, à savoir, un coût de
forfaitaire transactiekost en de marktprijs van het certificaat zoals transaction forfaitaire et le prix du marché du certificat tel que
gepubliceerd door de gewestelijke regulatoren. Aan de hierboven publié par les régulateurs régionaux. Il faut donc mettre fin à la
beschreven toestand moet dus een einde gesteld worden. situation décrite ci-dessus.
Het bepalen van de transactiekost vereist verdere studie vanwege de La détermination du coût de transaction nécessite une étude plus
regulator, in samenwerking met de gewestelijke regulatoren. Het is approfondie de la part du régulateur, en collaboration avec les
omwille van die reden dat de maximaal toegelaten transactiekost op een régulateurs régionaux. Raison pour laquelle le coût de transaction
later tijdstip bepaald zal worden bij Koninklijk besluit, na advies maximal admis sera fixé par le Roi à une date ultérieure, après avis
van de CREG. De bevoegde ministers zullen in hun adviesvraag aan de de la CREG. A l'occasion de leur demande d'avis, les ministres
CREG tevens vragen dit advies af te toetsen met de gewestelijke compétents demanderont à la CREG de vérifier son étude auprès des
regulatoren. De bepalingen met betrekking tot het doorrekenen van de régulateurs régionaux. Les dispositions en ce qui concerne la
groenestroomcertificaten zullen dus slechts in werking treden op een répercussion du coût des certificats verts n'entreront donc [...] en
later tijdstip, bepaald door de Koning, nadat die de transactiekost vigueur [qu']à une date ultérieure, fixée par le Roi, après que
heeft vastgelegd (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2320/001 en celui-ci a fixé le coût de transaction. (Doc. parl., Chambre,
53-2321/001, p. 6). 2011-2012, DOC 53-2320/001 et 53-2321/001, p. 6).
De federale Staat is bevoegd om een dergelijke maatregel aan te nemen L'Etat fédéral est compétent pour adopter une telle mesure, puisqu'il
aangezien die bevoegd is gebleven voor consumentenbescherming, est resté compétent en matière de protection des consommateurs, de
prijsbeleid, mededingingsrecht, en, in het algemeen, energietarieven politique des prix, de droit de la concurrence et, de manière
(met uitzondering van de distributietarieven die binnenkort zullen générale, de tarifs énergétiques (à l'exception des tarifs de
worden overgedragen naar de gewesten (artikel 6, § 1, VI, al. 4, 2°, distribution qui seront prochainement transférés aux Régions) (article
al. 5, 3° en 4°, VII, al. 3, d)). Dit wordt ook bevestigd door de Raad 6, § 1er, VI, al. 4, 2°, al. 5, 3° et 4°, VII, al. 3, d)). Ceci est
van State in zijn advies 51 167/1 van 19 april 2012 » (ibid., p. 7). également confirmé par le Conseil d'Etat dans son avis 51167/1 du 19 avril 2012 » (ibid., p. 7).
B.7.5. De keuze van de federale overheid om misbruiken te bestrijden B.7.5. Le choix de l'autorité fédérale de lutter contre les abus
die erin bestaan marges te creëren op de groenestroomcomponent, die consistant à créer des marges sur la composante d'électricité verte,
overigens geen maatregel is om de groenestroomproductie te bevorderen qui n'est par ailleurs pas une mesure destinée à promouvoir la
(Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2320/003, p. 3, en DOC production d'électricité verte (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC
53-2320/001 en 53-2321/001, p. 33), is een maatregel in het raam van 53-2320/003, p. 3 et DOC 53-2320/001 et 53-2321/001, p. 33), est une
haar bevoegdheid inzake de energietarieven, waarin artikel 6, § 1, mesure prise dans le cadre de sa compétence en matière de tarifs
VII, tweede lid, d), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 énergétiques, prévue à l'article 6, § 1er, VII, alinéa 2, d), de la
voorziet. loi spéciale du 8 août 1980.
De bestreden maatregel raakt bijgevolg het wezen zelf van de Par conséquent, la mesure attaquée affecte l'essence même de la
bevoegdheid van de federale overheid inzake de energietarieven. compétence de l'autorité fédérale en ce qui concerne les tarifs énergétiques.
B.8. Het middel is gegrond. B.8. Le moyen est fondé.
Het bestreden artikel 13 van het decreet van 13 juli 2012 dient te L'article 13 attaqué du décret du 13 juillet 2012 doit être annulé.
worden vernietigd.
B.9. Artikel 15, 2°, van het bestreden decreet bepaalt : B.9. L'article 15, 2°, du décret attaqué dispose :
« Aan artikel 13.3.5 van hetzelfde decreet, gewijzigd bij het decreet
van 6 mei 2011, worden de volgende wijzigingen aangebracht : « A l'article 13.3.5 du même décret, modifié par le décret du 6 mai
2011, les modifications suivantes sont apportées :
[...] [...]
2° een paragraaf 1/1 wordt ingevoegd die luidt als volgt : 2° un paragraphe 1/1 est inséré et s'énonce comme suit :
' § 1/1. Wanneer de VREG vaststelt dat een leverancier de ' § 1/1. Lorsque la VREG constate qu'un fournisseur ne respecte pas
verplichting, vermeld in artikel 7.1.15, niet respecteert, dan meldt l'obligation visée à l'article 7.1.15, elle le signale au CREG. Le
hij dit aan de CREG. Van haar beslissing over het al dan niet CREG rend compte à la VREG de sa décision à propos du traitement ou
behandelen van de melding, bericht de CREG aan de VREG. Een beslissing non de cette notification. Une décision du CREG de traitement du
van de CREG houdende behandeling van het dossier sluit het opleggen dossier exclut l'imposition d'une amende administrative par la VREG.
van een administratieve geldboete door de VREG uit. Lorsque le CREG fait cependant savoir qu'il ne souhaite pas
Wanneer de CREG echter te kennen geeft geen stappen te willen entreprendre de démarche en réaction à la notification ou lorsque le
ondernemen in reactie op de melding of wanneer de CREG binnen de CREG ne réagit pas dans les 12 mois qui suivent la notification, la
twaalf maanden volgende op de melding niet reageert, dan start de VREG VREG entame la procédure pour l'imposition éventuelle d'une amende
de procedure voor de eventuele oplegging van een administratieve
geldboete, vermeld in het derde lid. administrative, visée au troisième alinéa.
Bij niet-naleving van de verplichting, vermeld in artikel 7.1.15, legt En cas de non-respect de l'obligation visée à l'article 7.1.15, le
de VREG de betrokken leverancier in dat geval een boete op die gelijk VREG impose dans ce cas au fournisseur concerné une amende égale au
is aan de te veel doorgerekende of de te hoge, op de factuur vermelde montant trop imputé ou aux frais excessifs indiqués sur la facture,
kosten, vermenigvuldigd met twee. ' ». multiplié par deux. ' ».
Aangezien artikel 15, 2°, van hetzelfde decreet onlosmakelijk is Etant donné que l'article 15, 2°, du même décret est indissociable de
verbonden met artikel 13, dient het eveneens te worden vernietigd. l'article 13, il doit également être annulé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt de artikelen 13 en 15, 2°, van het decreet van het Vlaamse annule les articles 13 et 15, 2°, du décret de la Région flamande du
Gewest van 13 juli 2012 houdende wijziging van het Energiedecreet van 13 juillet 2012 modifiant le décret sur l'Energie du 8 mai 2009, en ce
8 mei 2009, wat betreft de milieuvriendelijke energieproductie. qui concerne la production écologique d'énergie.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 13 november 2013. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 13 novembre 2013.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^