Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 108/2013 van 18 juli 2013 Rolnummer 5472 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 46, § 3, 5°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2011 betreffende het duurzaam beheer van materiaalkr Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 108/2013 van 18 juli 2013 Rolnummer 5472 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 46, § 3, 5°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2011 betreffende het duurzaam beheer van materiaalkr Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 108/2013 du 18 juillet 2013 Numéro du rôle : 5472 En cause : le recours en annulation de l'article 46, § 3, 5°, du décret de la Région flamande du 23 décembre 2011 relatif à la gestion durable de cycles de matériaux La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, des juges A. Alen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 108/2013 van 18 juli 2013 Extrait de l'arrêt n° 108/2013 du 18 juillet 2013
Rolnummer 5472 Numéro du rôle : 5472
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 46, § 3, 5°, van het En cause : le recours en annulation de l'article 46, § 3, 5°, du
decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2011 betreffende het décret de la Région flamande du 23 décembre 2011 relatif à la gestion
duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, ingesteld durable de cycles de matériaux et de déchets, introduit par la SA «
door de nv « Holcim België » en anderen. Holcim Belgique » et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, de composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, des juges A. Alen,
rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke en P. Nihoul, en, J.-P. Snappe, E. Derycke et P. Nihoul, et, conformément à l'article
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter R. Henneuse, bijgestaan constitutionnelle, du président émérite R. Henneuse, assistée du
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 augustus Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 27
2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28 août 2012 et parvenue au greffe le 28 août 2012, un recours en
augustus 2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 46, § annulation de l'article 46, § 3, 5°, du décret de la Région flamande
3, 5°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2011 du 23 décembre 2011 relatif à la gestion durable de cycles de
betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en
afvalstoffen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 februari matériaux et de déchets (publié au Moniteur belge du 28 février 2012)
2012) door de nv « Holcim België », met maatschappelijke zetel te 1400 a été introduit par la SA « Holcim Belgique », dont le siège social
Nijvel, avenue Jean Monnet, gebouw 1, de nv « Geocycle », met est établi à 1400 Nivelles, avenue Jean Monnet, bâtiment 1, la SA «
maatschappelijke zetel te 7034 Obourg, rue des Fabriques 2, en de vzw Geocycle », dont le siège social est établi à 7034 Obourg, rue des
« Federatie van de Belgische Cementnijverheid » (afgekort FEBELCEM), Fabriques 2, et l'ASBL « Fédération de l'Industrie Cimentière Belge »
met maatschappelijke zetel te 1170 Brussel, Vorstlaan 68. (en abrégé FEBELCEM), dont le siège social est établi à 1170
Bruxelles, boulevard du Souverain 68.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepaling en de situering ervan Quant à la disposition attaquée et à son contexte
B.1. Het beroep tot vernietiging heeft betrekking op artikel 46, § 3, B.1. Le recours en annulation porte sur l'article 46, § 3, 5°, alinéa
5°, eerste lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 1er, du décret de la Région flamande du 23 décembre 2011 relatif à la
2011 betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en gestion durable de cycles de matériaux et de déchets (ci-après : le
afvalstoffen (hierna : Materialendecreet) dat bepaalt : décret sur les matériaux), qui dispose :
« § 3. Voor de volgende afvalstoffen geldt een tarief van 0 euro per ton : « § 3. Un tarif de 0 euro/tonne s'applique aux déchets suivants :
[...] [...]
5° het inzetten in een meeverbrandingsinstallatie van niet-gevaarlijke 5° l'utilisation dans une installation de co-incinération de déchets
afvalstoffen waarvan de onderste verbrandingswaarde, berekend op de non dangereux dont le pouvoir calorifique inférieur, calculé sur le
droogrest, kleiner is dan 8 MJ/kg, en waarvan de minerale fractie, résidu sec, est inférieur à 8 MJ/kg, et dont la fraction minérale, y
inclusief carbonaten, uitgedrukt als gewichtpercent asrest op de compris les carbonates, exprimée en pour cent en poids de résidu de
droogrest, groter is dan 50 %, en die ingezet worden omwille van hun cendres sur du résidu sec, est supérieure à 50 %, et qui sont utilisés
minerale fractie, met uitzondering van afvalstoffen die ingezet worden à cause de leur fraction minérale, à l'exception des déchets qui sont
als afvalwater. utilisés comme des eaux usées.
[...] ». [...] ».
B.2.1. De regelgeving inzake de milieuheffing op de meeverbranding van B.2.1. La réglementation relative à la taxe d'environnement sur la
afvalstoffen is meermaals gewijzigd. co-incinération de déchets a été modifiée à plusieurs reprises.
B.2.2. Vóór de inwerkingtreding van het decreet van het Vlaamse Gewest B.2.2. Avant l'entrée en vigueur du décret de la Région flamande du 22
van 22 april 2005 houdende diverse bepalingen inzake leefmilieu en avril 2005 portant diverses mesures en matière d'environnement et
landbouw, was de meeverbranding van afval vrijgesteld van d'agriculture, la co-incinération de déchets était exonérée de toute
milieuheffing, in tegenstelling tot de verbranding van afvalstoffen in taxe d'environnement, contrairement à l'incinération des déchets dans
een oven vergund voor het verbranden van bedrijfsafval. un four autorisé pour l'incinération des déchets industriels.
B.2.3. Het voormelde decreet van 22 april 2005 voerde een heffing op B.2.3. Le décret précité du 22 avril 2005 a instauré une taxe sur la
het meeverbranden van afvalstoffen in. co-incinération de déchets.
Artikel 25 van dat decreet, waarbij een artikel 47, § 2, 29°, in het L'article 25 de ce décret, qui a inséré un article 47, § 2, 29°, dans
Afvalstoffendecreet van 2 juli 1981 werd ingevoegd, werd in de le décret du 2 juillet 1981 sur les déchets, a été justifié comme suit
parlementaire voorbereiding als volgt verantwoord : au cours des travaux préparatoires :
« Daarnaast heeft het voorstel betrekking op een verduidelijking van « La proposition porte par ailleurs sur une clarification du régime de
de heffingsregeling op het meeverbranden van afvalstoffen. Voor het taxation de la co-incinération des déchets. Pour la co-incinération de
meeverbranden van afvalstoffen in een vergunde inrichting wordt het déchets dans une installation autorisée, le taux est fixé au montant
tarief vastgesteld op het vaste bedrag van 3 euro per ton. Voor forfaitaire de 3 euros par tonne. Pour les déchets dangereux, il est
gevaarlijke afvalstoffen is dit 4 euro per ton. Het meeverbranden van de 4 euros par tonne. La co-incinération des déchets est certes
afvalstoffen wordt wel als nuttige toepassing beschouwd, maar er wordt considérée comme une valorisation, mais une taxe d'environnement
toch een beperkte milieuheffing voorzien omdat de afvalstoffen réduite est malgré tout prévue, parce que les déchets sont
definitief vernietigd worden. Door de lagere heffing voor het définitivement détruits. La taxe sur la co-incinération des déchets
meeverbranden van afvalstoffen t.o.v. de heffing voor het verbranden moins élevée que la taxe sur l'incinération des déchets permet de
van afvalstoffen wordt de afvalverwerkingshiërarchie gerespecteerd. respecter la hiérarchie du traitement des déchets. Cette modification
Deze wijziging is ook het gevolg van de omzetting van de Europese est également la conséquence de la transposition de la directive
richtlijn inzake het verbranden van afvalstoffen, waarin een duidelijk européenne sur l'incinération des déchets, qui établit une distinction
onderscheid gemaakt wordt tussen verbranden en meeverbranden van claire entre incinération et co-incinération des déchets. Cette
afvalstoffen. Het onderscheid is vastgelegd in de definities die distinction a été établie dans les définitions insérées, lors de la
n.a.v. de omzetting van de richtlijn in Titel II van het VLAREM zijn transposition de la directive, dans le titre II du VLAREM. Ceci met
ingevoerd. Hiermee wordt ook een einde gesteld aan de discussie over également fin au débat concernant la taxation ou non de l'incinération
het al dan niet heffingsplichtig zijn van de verbranding van de déchets dans l'industrie cimentière. La taxe d'environnement n'est
afvalstoffen in de cementindustrie. De milieuheffing is duidelijk clairement due que pour les déchets qui sont introduits dans un
alleen verschuldigd voor afvalstoffen die omwille van hun calorische processus de co-incinération en raison de leur valeur calorifique. La
waarde in een meeverbrandingsproces ingevoerd worden. Het nuttig valorisation des déchets dont l'objectif principal est de remplacer
toepassen van afvalstoffen met als hoofddoel grondstoffen in het des matières premières dans le processus n'est pas soumise à la taxe,
proces te vervangen is niet heffingsplichtig, ook al bevatten deze même si ces déchets contiennent des éléments organiques.
afvalstoffen organische elementen. In het ontwerp wordt ook de vrijstelling voor het verbranden of Le projet adapte également à la réglementation actuelle l'exonération
meeverbranden van restproducten van de verwerking van dierlijk afval dont bénéficie l'incinération ou la co-incinération de résidus du
aangepast aan de huidige regelgeving » (Parl. St., Vlaams Parlement, traitement de déchets animaux » (Doc. parl., Parlement flamand,
2004-2005, nr. 192/1, p. 7). 2004-2005, n° 192/1, p. 7).
Bij zijn arrest nr. 145/2006 van 28 september 2006 heeft het Hof het Par son arrêt n° 145/2006 du 28 septembre 2006, la Cour a rejeté le
beroep tot vernietiging dat tegen artikel 25 van het decreet van 22 recours en annulation introduit contre l'article 25 du décret du 22
april 2005 was ingesteld, verworpen. avril 2005.
B.2.4. Bij het decreet van 22 december 2006 houdende bepalingen tot B.2.4. Le décret du 22 décembre 2006 contenant diverses mesures
begeleiding van de begroting 2007 werd hoofdstuk IX (« Milieuheffingen d'accompagnement du budget 2007 a intégralement remplacé le chapitre
») van het Afvalstoffendecreet van 2 juli 1981 volledig vervangen. IX (« Redevances écologiques ») du décret du 2 juillet 1981 sur les
Artikel 48, § 2, 15°, van het Afvalstoffendecreet, ingevoegd bij déchets. L'article 48, § 2, 15°, du décret sur les déchets, inséré par
artikel 46 van het voormelde decreet van 22 december 2006, voorziet, l'article 46 du décret précité du 22 décembre 2006, prévoit, avec
met ingang van 1 januari 2007, in een milieuheffing van 7 euro per ton effet au 1er janvier 2007, une taxe d'environnement de 7 euros par
voor het meeverbranden van afvalstoffen in een daartoe vergunde tonne pour la co-incinération de déchets dans une installation
installatie. autorisée à cet effet.
Artikel 46 van het decreet van 22 december 2006 schakelt de heffing op L'article 46 du décret du 22 décembre 2006 aligne la taxe frappant la
het meeverbranden van afvalstoffen gelijk met de heffing op het co-incinération des déchets sur celle frappant leur incinération.
verbranden van afvalstoffen. Die bepaling werd in de parlementaire Cette disposition a été justifiée comme suit au cours des travaux
voorbereiding als volgt verantwoord : préparatoires :
« Het huidige voorstel voert een uniform heffingstarief in voor het « La présente proposition instaure un tarif de taxation uniforme pour
verbranden en meeverbranden van afvalstoffen, in afwachting van een l'incinération et la co-incinération des déchets, dans l'attente d'une
algemene emissieheffing. Hierdoor wordt door de gelijktijdige taxe générale sur les émissions. De ce fait, la différence de prix
verhoging van de heffing voor het storten van brandbare afvalstoffen het nodige prijsverschil veroorzaakt zodat storten van brandbare afvalstoffen duurder wordt dan het verbranden ervan. Voor meeverbranden blijft het principe overeind dat de heffing niet van toepassing is voor afvalstoffen die primaire grondstoffen vervangen in het productieproces. De vereenvoudiging is een eerste stap in de richting van een algemene emissieheffing. De heffing op luchtemissies zal namelijk de uitstoot (output) belasten, terwijl de milieuheffing voor het verbranden/meeverbranden de input belast. Op dit ogenblik is echter nog onvoldoende kennis beschikbaar om een algemene emissieheffing in te voeren. Terzijde weze opgemerkt dat de CO2-neutrale verbranding in het kader van de Kyoto-doelstellingen gestuurd wordt aan de hand van groenestroomcertificaten, zodat die sturing niet via de afvalheffing moet gebeuren. Wat verbranden en meeverbranden betreft, wordt ook geen onderscheid meer gemaakt tussen gevaarlijk en ongevaarlijk afval, in de eerste plaats omdat dit onderscheid ook niet gemaakt wordt bij het storten, ten tweede omdat het bestaande onderscheid ook hier advers [lees : omgekeerd] werkt. De financiële stimulans om door verdunning of andere methoden het gevaarskarakter van een afvalstof te doen verdwijnen zal niet meer door de heffing extra worden aangedikt; bovendien is verbranding in speciale installaties voor gevaarlijke afvalstoffen meestal ook de beste oplossing die niet moet ontmoedigd worden door nécessaire est obtenue par l'augmentation simultanée de la taxe sur le déversement de déchets combustibles, de sorte que le déversement de ces déchets devient plus cher que leur incinération. Pour la co-incinération, le principe est maintenu, selon lequel la taxe ne s'applique pas aux déchets qui remplacent des matières premières primaires dans le processus de production. La simplification est une première étape sur la voie d'une taxe générale sur les émissions. La taxe sur les émissions dans l'air taxera effectivement les émissions (output), alors que la taxe d'environnement frappant l'incinération/ la co-incinération taxe l'input. Les connaissances sont toutefois insuffisantes à ce jour pour instaurer une taxe générale sur les émissions. On observera, subsidiairement, que l'incinération neutre en CO2, dans le cadre des objectifs de Kyoto, est gérée au moyen des certificats verts, de sorte que ceci ne doit pas se faire par le biais de la taxe sur les déchets. En ce qui concerne l'incinération et la co-incinération, il n'est plus fait de distinction entre les déchets dangereux et non dangereux, en premier lieu parce que cette distinction n'est pas non plus faite pour le déversement et en second lieu parce que cette distinction a ici aussi un effet contraire. Le stimulant financier visant à faire disparaître la dangerosité des déchets par dilution ou d'autres méthodes ne sera plus renforcé par la taxe; en outre, l'incinération dans des installations spéciales pour déchets dangereux constitue généralement aussi la meilleure solution, qu'il ne faut pas décourager
een hogere heffing » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2006-2007, nr. par une taxe plus élevée » (Doc. parl., Parlement flamand, 2006-2007,
965/1, pp. 23-24). n° 965/1, pp. 23-24).
Bij zijn arrest nr. 121/2008 van 1 september 2008 heeft het Hof het Par son arrêt n° 121/2008 du 1er septembre 2008, la Cour a rejeté le
beroep dat tegen artikel 48, § 2, 15°, van het Afvalstoffendecreet was recours introduit contre l'article 48, § 2, 15°, du décret sur les
ingesteld, verworpen. déchets.
In dat arrest heeft het Hof erop gewezen dat de vereenvoudiging van de Dans cet arrêt, la Cour a relevé que la simplification de la
regelgeving inzake afvalheffingen die door de decreetgever wordt réglementation relative aux taxes sur les déchets que poursuit le
nagestreefd « ' een eerste stap in de richting van een algemene législateur décrétal constituait « ' une première étape sur la voie
emissieheffing ' [is]. In de parlementaire voorbereiding wordt d'une taxe générale sur les émissions '. Les travaux préparatoires
hieromtrent het volgende overwogen : affirment à ce sujet ce qui suit :
' De heffing op luchtemissies zal namelijk de uitstoot (output) ' La taxe sur les émissions dans l'air taxera effectivement les
émissions (output), alors que la taxe d'environnement frappant
belasten, terwijl de milieuheffing voor het verbranden/meeverbranden l'incinération/la co-incinération taxe l'input. Les connaissances sont
de input belast. Op dit ogenblik is echter nog onvoldoende kennis toutefois insuffisantes à ce jour pour instaurer une taxe générale sur
beschikbaar om een algemene emissieheffing in te voeren ' (Parl. St., les émissions ' (Doc. parl., Parlement flamand, 2006-2007, n° 965/1,
Vlaams Parlement, 2006-2007, nr. 965/1, p. 24). p. 24).
Bovendien : En outre :
' is verbranding in speciale installaties voor gevaarlijke ' l'incinération dans des installations spéciales pour déchets
afvalstoffen meestal ook de beste oplossing die niet moet ontmoedigd dangereux constitue généralement aussi la meilleure solution, qu'il ne
worden door een hogere heffing ' (Parl. St., Vlaams Parlement, faut pas décourager par une taxe plus élevée ' (Doc. parl., Parlement
2006-2007, nr. 965/1, p. 24) » (arrest nr. 121/2008, B.12.1). flamand, 2006-2007, n° 965/1, p. 24) » (arrêt n° 121/2008, B.12.1).
B.2.5. Bij het decreet van 18 december 2009 houdende bepalingen tot B.2.5. Le décret du 18 décembre 2009 contenant diverses mesures
begeleiding van de begroting 2010 werden onder meer de artikelen 47 en d'accompagnement du budget 2010 a modifié notamment les articles 47 et
48 van het Afvallenstoffendecreet gewijzigd. Die wijziging strekt tot 48 du décret sur les déchets. Cette modification vise à préciser les
verduidelijking van de heffingsplicht inzake het meeverbranden van conditions auxquelles la taxe sur la co-incinération de déchets dans
afvalstoffen in cementovens. De verduidelijking houdt in dat niet de les fours à ciment est due. Cette précision entraîne qu'il faut
definitie van brandbaar afval moet worden gehanteerd als maatstaf voor utiliser comme critère de débition de la taxe sur la co-incinération
de heffingsplicht voor het meeverbranden van afvalstoffen, maar wel de de déchets, non pas la définition de déchet combustible, mais bien la
definitie van meeverbranden. définition de co-incinération.
B.2.6. In artikel 46, § 1, 17°, van het Materialendecreet van 23 B.2.6. L'article 46, § 1er, 17°, du décret sur les matériaux du 23
december 2011 wordt de milieuheffing waarin artikel 48, § 2, 15°, van décembre 2011 maintient intégralement la taxe d'environnement que
het Afvalstoffendecreet voor het meeverbranden van afvalstoffen l'article 48, § 2, 15°, du décret sur les déchets prévoyait pour la
voorzag, onverkort gehandhaafd. Aldus blijft de milieuheffing voor het co-incinération de déchets. Ainsi, la taxe d'environnement sur la
meeverbranden van afvalstoffen in een daartoe vergunde installatie in co-incinération de déchets dans une installation autorisée à cet effet
beginsel vastgesteld op 7 euro per ton. reste en principe fixée à 7 euros par tonne.
Het bestreden artikel 46, § 3, 5°, van het Materialendecreet voert L'article 46, § 3, 5°, attaqué du décret sur les matériaux prévoit
evenwel een tarief van 0 euro per ton in voor het inzetten van toutefois un tarif de zéro euro par tonne pour l'utilisation de
afvalstoffen in een meeverbrandingsinstallatie, wanneer cumulatief aan déchets dans une installation de co-incinération, lorsqu'il est
de volgende vier voorwaarden is voldaan : cumulativement satisfait aux quatre conditions suivantes :
- de afvalstoffen zijn niet gevaarlijk; - les déchets ne sont pas dangereux;
- de onderste verbrandingswaarde, berekend op de droogrest, is kleiner - le pouvoir calorifique inférieur, calculé sur le résidu sec, est
dan 8MJ/kg; inférieur à 8 MJ/kg;
- de minerale fractie, inclusief carbonaten, uitgedrukt als - la fraction minérale, y compris les carbonates, exprimée en pour
gewichtspercent asrest op de droogrest, is groter dan 50 %; cent en poids de résidu de cendres sur du résidu sec, est supérieure à 50 %;
- de afvalstoffen worden ingezet vanwege hun minerale fractie, met - les déchets sont utilisés en raison de leur fraction minérale, à
uitzondering van afvalstoffen die ingezet worden als afvalwater. l'exception des déchets qui sont utilisés comme eaux usées.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
B.3.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.3.2. Volgens de verzoekende partijen zouden zij respectievelijk als cementproducent, als afvalverwerker of als beroepsfederatie die opkomt voor het collectieve belang van de Belgische cementindustrie, belang hebben bij de vernietiging van een bepaling op grond waarvan (minstens impliciet) een afvalheffing op het gebruik van afvalstoffen als vervangingsgrondstof zou worden ingevoerd. Het nultarief wordt bestreden, omdat ten onrechte een categorie van afvalstoffen die B.3.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée. B.3.2. Les parties requérantes estiment qu'en tant que, respectivement, producteur de ciment, société de transformation de déchets et fédération professionnelle défendant l'intérêt collectif de l'industrie cimentière belge, elles auraient intérêt à l'annulation d'une disposition sur la base de laquelle une taxe sur les déchets serait introduite (tout au moins implicitement) pour l'utilisation de déchets en tant que matière première de substitution. Le tarif zéro est attaqué parce qu'une catégorie de déchets qui seraient comparables aux déchets mentionnés dans la disposition attaquée serait injustement
vergelijkbaar zouden zijn met de in de bestreden bepaling vermelde exclue de la taxe nulle et parce que, de manière implicite mais
afvalstoffen, van de nulheffing zou worden uitgesloten en omdat certaine, la taxe de base originaire, applicable à la «
impliciet maar zeker de oorspronkelijke basisheffing voor het « co-incinération de déchets », serait étendue. Les intérêts économiques
meeverbranden van afvalstoffen » zou worden uitgebreid. Hun des parties requérantes seraient affectés défavorablement, non par la
economische belangen zouden nadelig worden geraakt, niet door de taxe nulle en soi, mais par les conséquences qui découleraient, de
nulheffing op zich, maar door de gevolgen die impliciet maar zeker uit manière implicite mais certaine, de cette taxe nulle.
die nulheffing zouden volgen.
B.3.3. De Vlaamse Regering betwist de ontvankelijkheid van het beroep, B.3.3. Le Gouvernement flamand conteste la recevabilité du recours,
omdat de verzoekende partijen niet van het vereiste belang bij de parce que les parties requérantes ne justifieraient pas de l'intérêt
vernietiging van de bestreden bepaling zouden doen blijken. De requis à l'annulation de la disposition attaquée. L'instauration d'un
invoering van een nultarief voor het meeverbranden van bepaalde tarif zéro pour la co-incinération de certains déchets ne saurait en
afvalstoffen zou de situatie van de verzoekende partijen geenszins aucun cas affecter défavorablement la situation des parties
nadelig kunnen raken. requérantes.
B.3.4. De eerste verzoekende partij is een cementproducent die door de B.3.4. La première partie requérante est un producteur de ciment dont
bestreden bepaling rechtstreeks en ongunstig in zijn economische les intérêts économiques pourraient être affectés directement et
belangen zou kunnen worden geraakt. défavorablement par la disposition attaquée.
Aangezien het belang van één van de verzoekende partijen is Etant donné que l'intérêt de l'une des parties requérantes a été
aangetoond, dient niet te worden onderzocht of ook de andere démontré, il n'y a pas lieu d'examiner si les autres parties
verzoekende partijen van een belang doen blijken. requérantes justifient également d'un intérêt.
De exceptie wordt verworpen. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
Wat de artikelen 170 en 172 van de Grondwet betreft En ce qui concerne les articles 170 et 172 de la Constitution
B.4. Het eerste onderdeel van het eerste middel wordt afgeleid uit de B.4. Le premier moyen, en sa première branche, est pris de la
schending van de artikelen 170 en 172 van de Grondwet. violation des articles 170 et 172 de la Constitution.
Selon les parties requérantes, la disposition attaquée violerait le
Volgens de verzoekende partijen zou de bestreden bepaling het fiscale principe de légalité en matière fiscale dans la mesure où elle
wettigheidsbeginsel schenden, in zoverre zij van toepassing zou zijn s'appliquerait à des déchets qui sont principalement utilisés pour
op afvalstoffen die hoofdzakelijk worden ingezet om primaire remplacer des matières premières primaires dans le processus de
grondstoffen in het productieproces te vervangen, zodat zij impliciet production, de sorte qu'elle instaurerait implicitement une taxe
een milieuheffing van 7 euro per ton zou invoeren voor het inzetten d'environnement de 7 euros par tonne pour l'utilisation de « matières
van « vervangingsgrondstoffen » die niet aan de in de bestreden premières de substitution » qui ne répondent pas aux conditions fixées
bepaling gestelde voorwaarden voldoen, zonder dat daarvoor een par la disposition attaquée, sans qu'existe un fondement décrétal pour
decretale grondslag voorhanden is. ce faire.
B.5. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de decreetgever met B.5. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur décrétal
de bestreden bepaling beoogde « een verduidelijking [in te voeren] om entendait que la disposition attaquée « [apporte] une clarification
juridische zekerheid te bieden aan het onderscheid tussen het gebruik pour offrir une sécurité juridique à la distinction entre
van afvalstoffen als vervangingsgrondstof of als brandstof in l'utilisation de déchets comme matière première de substitution ou
meeverbrandingsinstallaties gericht op de fabricage van materiële comme combustible dans les installations de co-incinération axées sur
producten » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2010-2011, nr. 1233/1, p. la fabrication de matériaux » (Doc. parl., Parlement flamand,
36). 2010-2011, 1233/1, p. 36).
Om die reden heeft hij in het bestreden artikel 46, § 3, 5°, vier Pour cette raison, il a fixé dans l'article 46, § 3, 5°, attaqué,
voorwaarden bepaald waaraan afvalstoffen moeten voldoen om als
vervangingsgrondstof te worden beschouwd. Wanneer aan die voorwaarden quatre conditions auxquelles les déchets doivent satisfaire pour être
is voldaan, geldt voor het inzetten in een meeverbrandingsinstallatie considérés comme matière première de substitution. Lorsque ces
van dergelijke afvalstoffen een nultarief. De meeverbranding van conditions sont remplies, un taux zéro s'applique à l'utilisation de
andere afvalstoffen die niet aan die vier voorwaarden voldoen, blijft tels déchets dans une installation de co-incinération. La
overeenkomstig artikel 46, § 1, 17°, van het Materialendecreet aan het co-incinération d'autres déchets qui ne remplissent pas ces quatre
tarief van 7 euro per ton onderworpen. conditions reste soumise au tarif de 7 euros par tonne, conformément à
De verzoekende partijen gaan uit van een verkeerde lezing van de l'article 46, § 1er, 17°, du décret sur les matériaux.
bestreden bepaling, in zoverre zij daaruit afleiden dat de Les parties requérantes se fondent sur une lecture erronée de la
disposition attaquée en ce qu'elles en déduisent que le législateur
decreetgever een milieuheffing voor het gebruik van afvalstoffen als décrétal aurait instauré une taxe d'environnement sur l'utilisation de
vervangingsgrondstof zou hebben ingevoerd voor de meeverbranding van déchets comme matière première de substitution pour la co-incinération
afvalstoffen die niet aan de voormelde voorwaarden voldoen. de déchets qui ne satisfont pas aux conditions précitées.
B.6. Het eerste onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. B.6. Le premier moyen, en sa première branche, n'est pas fondé.
Wat artikel 23 van de Grondwet betreft En ce qui concerne l'article 23 de la Constitution
B.7. Het tweede onderdeel van het eerste middel wordt afgeleid uit de B.7. Le premier moyen, en sa seconde branche, est pris de la violation
schending van artikel 23 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 3 van het Materialendecreet. de l'article 23, de la Constitution, combiné avec l'article 3 du
Volgens de verzoekende partijen zou de bestreden bepaling een décret sur les matériaux.
bijkomende hinderpaal invoeren voor de recyclage van afvalstoffen die Selon les parties requérantes, la disposition attaquée instaurerait un
niet aan de in de bestreden bepaling gestelde voorwaarden voldoen. obstacle supplémentaire au recyclage de déchets qui ne remplissent pas
Aldus zou de « recyclage » van afvalstoffen op eenzelfde voet worden les conditions de la disposition attaquée. Le « recyclage » de déchets
geplaatst als de « nuttige toepassing » van afvalstoffen die nochtans serait ainsi mis sur le même pied que la « valorisation » de déchets,
een trap lager staat in de rangorde van het Materialendecreet. Artikel laquelle occupe pourtant un rang inférieur dans la hiérarchie établie
23 van de Grondwet zou evenwel, inzake de bescherming van het par le décret sur les matériaux. Or, l'article 23 de la Constitution
leefmilieu, een standstill-verplichting inhouden die eraan in de weg impliquerait, en matière de protection de l'environnement, une
staat dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau vermindert dat obligation de standstill s'opposant à ce que le législateur compétent
door de van toepassing zijnde wetgeving wordt geboden, zonder dat réduise, sans qu'existent des motifs liés à l'intérêt général, le
daarvoor redenen zijn die verband houden met het algemeen belang. niveau de protection offert par la législation en vigueur.
B.8. Te dezen wordt het Hof gevraagd de bestreden decreetsbepaling te B.8. En l'espèce, la Cour est invitée à contrôler la disposition
toetsen aan artikel 23 van de Grondwet, in samenhang gelezen met décrétale attaquée au regard de l'article 23 de la Constitution,
artikel 3 van het Materialendecreet. Het Hof is niet bevoegd om combiné avec l'article 3 du décret sur les matériaux. La Cour n'est
onrechtstreeks aan die decreetsbepaling te toetsen, zodat het middel pas compétente pour effectuer un contrôle indirect au regard de cette
disposition décrétale, de sorte que le moyen est irrecevable dans
in die mate onontvankelijk is. cette mesure.
B.9.1. Volgens de Vlaamse Regering zouden de verzoekende partijen geen B.9.1. Selon le Gouvernement flamand, les parties requérantes
belang hebben bij het tweede onderdeel van het eerste middel. n'auraient pas d'intérêt à la seconde branche du premier moyen.
B.9.2. Daar de eerste verzoekende partij blijk heeft gegeven van het B.9.2. Etant donné que la première partie requérante a justifié de
vereiste belang bij de vernietiging van de bestreden bepaling, dient l'intérêt requis pour demander l'annulation de la disposition
zij daarenboven geen blijk te geven van een belang bij het middel. attaquée, elle ne doit pas justifier au surplus d'un intérêt au moyen.
B.10.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt : B.10.1. L'article 23 de la Constitution dispose :
« Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine.
Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
[...] [...]
4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; 4° le droit à la protection d'un environnement sain;
[...] ». [...] ».
B.10.2. Artikel 23 van de Grondwet impliceert inzake de bescherming B.10.2. L'article 23 de la Constitution implique, en ce qui concerne
van het leefmilieu een standstill-verplichting, die eraan in de weg la protection de l'environnement, une obligation de standstill qui
staat dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat wordt s'oppose à ce que le législateur compétent réduise sensiblement le
geboden door de van toepassing zijnde wetgeving in aanzienlijke mate niveau de protection offert par la législation en vigueur sans
vermindert, zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met qu'existent pour ce faire des motifs liés à l'intérêt général.
het algemeen belang.
B.10.3. Bijgevolg dient het Hof na te gaan of de bestreden bepaling, B.10.3. La Cour doit donc vérifier si la disposition attaquée, qui
die een nultarief invoert voor het inzetten van afvalstoffen in een instaure un tarif zéro pour l'utilisation de déchets dans une
meeverbrandingsinstallatie, wanneer aan de daarin gestelde voorwaarden installation de co-incinération lorsque les conditions contenues dans
is voldaan, bestaanbaar is met artikel 23 van de Grondwet. cette disposition sont remplies, est compatible avec l'article 23 de
la Constitution.
B.11.1. Zoals in B.5 is vermeld, beoogde de decreetgever met de B.11.1. Comme il est mentionné en B.5, le législateur décrétal
bestreden bepaling het onderscheid tussen het gebruik van afvalstoffen entendait préciser, par la disposition attaquée, la distinction entre
als « vervangingsgrondstof » of als « vervangingsbrandstof » te l'utilisation de déchets en tant que « matière première de
verduidelijken.
B.11.2. In tegenstelling tot de bewering van de verzoekende partijen, substitution » ou en tant que « combustible de substitution ».
vermindert de in de bestreden bepaling vervatte maatregel het door de B.11.2. Contrairement à ce que soutiennent les parties requérantes, la
van toepassing zijnde wetgeving geboden beschermingsniveau niet. mesure contenue dans la disposition attaquée ne réduit pas le niveau
Zoals in B.5 is vermeld, blijft de milieuheffing voor het de protection offert par la législation en vigueur.
meeverbranden van afvalstoffen in een daartoe vergunde installatie in Ainsi qu'il est mentionné en B.5, la taxe d'environnement s'appliquant
à la co-incinération des déchets dans une installation autorisée à cet
beginsel vastgesteld op 7 euro per ton. Zoals het Hof bij zijn arrest effet est en principe fixée à 7 euros par tonne. Comme la Cour l'a
nr. 121/2008 van 1 september 2008 (B.13.5) heeft geoordeeld, doet het jugé par son arrêt n° 121/2008 du 1er septembre 2008 (B.13.5), si la
feit dat de meeverbranding een « nuttige toepassing » uitmaakt, geen co-incinération constitue une « valorisation », il n'en demeure pas
afbreuk aan het feit dat de meeverbranding een milieubelastende wijze moins qu'elle est un mode polluant de traitement des déchets. En
van afvalverwerking is. Door voor de meeverbranding van bepaalde prévoyant un tarif zéro pour la co-incinération de certains déchets, à
afvalstoffen, namelijk de afvalstoffen die als « vervangingsgrondstof savoir les déchets qui sont incinérés en tant que « matière première
» worden meeverbrand, in een nultarief te voorzien, heeft de de substitution », le législateur décrétal a voulu encourager ce mode
decreetgever die wijze van beheer van afvalstoffen willen aanmoedigen,
aangezien zij een minder nadelige milieu-impact heeft dan het de traitement de déchets, puisqu'il a un effet moins néfaste sur
verbranden of storten ervan. In B.15.3 van dat arrest heeft het Hof l'environnement que l'incinération ou le déversement. En B.15.3 du
geoordeeld dat de decreetgever het onderscheid tussen de même arrêt, la Cour a jugé que le législateur décrétal pouvait fonder
heffingstarieven van toepassing op het recycleren, het meeverbranden, la distinction entre les tarifs de taxation applicables au recyclage,
het verbranden en het storten van afvalstoffen vermocht te baseren op à la co-incinération, à l'incinération et au déversement de déchets
de verschillende milieu-impact van die vormen van beheer van sur l'impact différent qu'exercent ces formes de gestion des déchets
afvalstoffen, veeleer dan op hun kwalificatie in de sur l'environnement plutôt que sur leur qualification dans la
afvalverwerkingshiërarchie bepaald door artikel 3 van de hiérarchie de traitement des déchets fixée à l'article 3 de la
Kaderrichtlijn Afvalstoffen. directive-cadre relative aux déchets.
Rekening houdend met de ruime beoordelingsbevoegdheid waarover de Eu égard au large pouvoir d'appréciation dont dispose le législateur
decreetgever beschikt bij het bepalen van zijn beleid op het vlak van décrétal pour arrêter sa politique en matière de protection de
de bescherming van het leefmilieu, is het niet zonder redelijke l'environnement, il n'est pas sans justification raisonnable de
verantwoording in een nultarief te voorzien voor het inzetten van prévoir un tarif zéro pour l'utilisation de déchets dans une
afvalstoffen in een meeverbrandingsinstallatie, wanneer aan de in de installation de co-incinération, lorsque les conditions imposées par
bestreden bepaling gestelde voorwaarden is voldaan. la disposition attaquée sont remplies.
B.12. Het tweede onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. B.12. Le premier moyen, en sa seconde branche, n'est pas fondé.
Wat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet betreft En ce qui concerne les articles 10 et 11 de la Constitution
B.13. Het tweede middel wordt afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. B.13. Le second moyen est pris de la violation des articles 10 et 11
Volgens de verzoekende partijen zou de bestreden bepaling een niet de la Constitution.
verantwoord verschil in behandeling invoeren tussen, enerzijds, de Selon les parties requérantes, la disposition attaquée instaurerait
gevaarlijke afvalstoffen en, anderzijds, de niet-gevaarlijke une différence de traitement injustifiée entre, d'une part, les
afvalstoffen doordat het nultarief enkel aan de niet-gevaarlijke déchets dangereux et, d'autre part, les déchets non dangereux, en ce
afvalstoffen wordt voorbehouden. que le tarif zéro ne serait réservé qu'aux déchets non dangereux.
B.14.1. Volgens de Vlaamse Regering zouden de verzoekende partijen B.14.1. Selon le Gouvernement flamand, les parties requérantes
geen belang hebben bij het tweede middel. n'auraient pas d'intérêt au second moyen.
B.14.2. Daar de eerste verzoekende partij blijk heeft gegeven van het B.14.2. Etant donné que la première partie requérante a justifié de
vereiste belang bij de vernietiging van de bestreden bepaling, dient l'intérêt requis pour demander l'annulation de la disposition
zij daarenboven geen blijk te geven van een belang bij het middel. attaquée, elle ne doit pas justifier au surplus d'un intérêt au moyen.
B.15. Uit het Materialendecreet blijkt dat de decreetgever een B.15. Il ressort du décret sur les matériaux que le législateur
onderscheid tussen gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen heeft décrétal a opéré une distinction entre les déchets dangereux et les
gemaakt (onder meer artikel 2, 13°, artikel 22 en de artikelen 29 tot déchets non dangereux (notamment à l'article 2, 13°, à l'article 22 et
31). Aangezien het verschillende soorten van afvalstoffen betreft, aux articles 29 à 31). Puisqu'il s'agit de différentes sortes de
vermocht de decreetgever in een verschillende regeling te voorzien, déchets, le législateur décrétal pouvait prévoir un régime
onder meer op het vlak van de milieuheffingen. Bovendien heeft het différencié, notamment en matière de taxes d'environnement. En outre,
meeverbranden van gevaarlijke afvalstoffen een nadeligere la co-incinération de déchets dangereux a un effet plus néfaste sur
milieu-impact dan het meeverbranden van niet-gevaarlijke afvalstoffen. l'environnement que la co-incinération de déchets non dangereux.
De bestreden bepaling is bijgevolg niet onbestaanbaar met de artikelen La disposition attaquée n'est dès lors pas incompatible avec les
10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij enkel voor het meeverbranden articles 10 et 11 de la Constitution, dans la mesure où elle ne
van niet-gevaarlijke afvalstoffen in een nultarief voorziet. prévoit un tarif zéro que pour la co-incinération de déchets non
B.16. Het tweede middel is niet gegrond. dangereux. B.16. Le second moyen n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 18 juli 2013. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 18 juillet 2013.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^