← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 75/2013 van 30 mei 2013 Rolnummer : 5423 In zake : de prejudiciële
vraag over artikel 204 van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische
overheidsbedrijven en artikel 14 van de wet van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 75/2013 van 30 mei 2013 Rolnummer : 5423 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 204 van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven en artikel 14 van de wet van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 75/2013 du 30 mai 2013 Numéro du rôle : 5423 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 204 de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques et l'article 14 de la lo La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 75/2013 van 30 mei 2013 | Extrait de l'arrêt n° 75/2013 du 30 mai 2013 |
Rolnummer : 5423 | Numéro du rôle : 5423 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 204 van de wet van 21 | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 204 de la |
maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische | loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques |
overheidsbedrijven en artikel 14 van de wet van 23 juli 1926 | économiques et l'article 14 de la loi du 23 juillet 1926 relative à la |
betreffende N.M.B.S. Holding en haar verbonden vennootschappen, | S.N.C.B. Holding et à ses sociétés liées, posée par le Tribunal de |
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Gent. | première instance de Gand. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de | composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 29 mei 2012 in zake de nv van publiek recht « Nationale | Par jugement du 29 mai 2012 en cause de la SA de droit public « |
Maatschappij der Belgische Spoorwegen » tegen de provincie | Société nationale des Chemins de fer belges » contre la province de |
Oost-Vlaanderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | Flandre orientale, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
ingekomen op 15 juni 2012, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te | le 15 juin 2012, le Tribunal de première instance de Gand a posé la |
Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 204 van de wet van 21 maart 1991 (ingevoegd bij art. | « L'article 204 de la loi du 21 mars 1991 (inséré par l'article 5 de |
5 van het K.B. 14 juni 2004) en artikel 14 van de wet van 23 juli 1926 | l'arrêté royal du 14 juin 2004) et l'article 14 de la loi du 23 |
(zoals gewijzigd door het K.B. van 10 oktober 2004) al dan niet | juillet 1926 (tel qu'il a été modifié par l'arrêté royal du 10 octobre |
gelezen in samenhang met het Belastingreglement van de provincie | 2004), combinés ou non avec le Règlement-taxe de la province de |
Oost-Vlaanderen, vastgesteld bij provincieraadsbesluit van 3 december | Flandre orientale, établi par arrêté du Conseil provincial du 3 |
2008, het grondwettelijke gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel | décembre 2008, violent-ils le principe constitutionnel d'égalité et de |
vervat in de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, doordat de | non-discrimination inscrit aux articles 10, 11 et 172 de la |
bestreden artikelen de NMBS Holding en Infrabel vrijstellen van alle | Constitution en ce que les articles en cause exemptent la S.N.C.B. |
belastingen, heffingen en rechten ten voordele van de provincies, de | Holding et Infrabel de tous impôts, taxes et droits au profit des |
gemeenten en de agglomeraties van gemeenten, terwijl de NMBS niet | provinces, communes et agglomérations de communes, alors que la SNCB |
wordt vrijgesteld van deze belastingen, heffingen en rechten ? ». | n'est pas exemptée de ces impôts, taxes et droits ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De eerste in het geding zijnde bepaling, namelijk artikel 204 | B.1.1. La première disposition en cause, l'article 204 de la loi du 21 |
van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige | mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques |
economische overheidsbedrijven (hierna : de wet van 21 maart 1991), | économiques (ci-après : la loi du 21 mars 1991), inséré par l'arrêté |
ingevoegd bij koninklijk besluit van 14 juni 2004 tot hervorming van | royal du 14 juin 2004 portant réforme des structures de gestion de |
de beheersstructuren van de spoorweginfrastructuur, bekrachtigd bij | l'infrastructure ferroviaire, confirmé par l'article 312 de la |
artikel 312 van de programmawet van 27 december 2004 (hierna : het | loi-programme du 27 décembre 2004 (ci-après : l'arrêté royal du 14 |
koninklijk besluit van 14 juni 2004) luidt : | juin 2004), énonce : |
« In artikel 180 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 | « A l'article 180 du Code des impôts sur les revenus 1992, il est |
wordt een 12° toegevoegd, luidende : | ajouté un 12°, rédigé comme suit : |
' 12° de naamloze vennootschap van publiek recht Infrabel '. | ' 12° la société anonyme de droit public Infrabel '. |
Infrabel is vrijgesteld van alle belastingen, heffingen en rechten ten | Infrabel est exempte de tous impôts, taxes et droits au profit des |
voordele van de provincies, de gemeenten en de agglomeraties van gemeenten ». | provinces, communes et agglomérations et fédérations de communes ». |
B.1.2. De tweede in het geding zijnde bepaling, te weten artikel 14 | B.1.2. La deuxième disposition en cause, l'article 14 de la loi du 23 |
van de wet van 23 juli 1926 betreffende N.M.B.S. Holding en haar | juillet 1926 relative à la S.N.C.B. Holding et à ses sociétés liées |
verbonden vennootschappen (hierna : de wet van 23 juli 1926), | (ci-après : la loi du 23 juillet 1926), modifié par l'article 8, § 7, |
gewijzigd bij artikel 8, § 7, 1°, van het koninklijk besluit van 18 | 1°, de l'arrêté royal du 18 octobre 2004 portant certaines mesures de |
oktober 2004 houdende sommige maatregelen voor de reorganisatie van de | réorganisation de la Société nationale des chemins de fer belges |
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (hierna : het | |
koninklijk besluit van 18 oktober 2004), bekrachtigd bij artikel 313 | (ci-après : l'arrêté royal du 18 octobre 2004), confirmé par l'article |
van de programmawet van 27 december 2004, luidt : | 313 de la loi-programme du 27 décembre 2004, énonce : |
« Sans préjudice des dispositions des Codes des droits | |
« Onverminderd de bepalingen van de Wetboeken der registratie-, | d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, des droits de succession, |
hypotheek- en griffierechten, der successierechten, der zegelrechten | des droits de timbre et des taxes assimilées au timbre, la S.N.C.B. |
en der met het zegel gelijkgestelde taxen, wordt N.M.B.S. Holding met | Holding est assimilée à l'Etat pour l'application des lois sur les |
de Staat gelijkgesteld voor de toepassing der wetten inzake directe of | impôts directs ou indirects. Elle est exempte de tous impôts et taxes |
indirecte belastingen. Zij is vrijgesteld van alle belastingen en | quelconques au profit des provinces et des communes, à l'exception |
taxen ten bate van provinciën en gemeenten, met uitzondering echter | toutefois des impositions en vue de rémunérer des services rendus à sa |
van heffingen ter vergoeding van op haar verzoek verstrekte diensten | |
». | demande ». |
De wijziging van die bepaling bij artikel 8, § 7, 1°, van het | La modification de cette disposition par l'article 8, § 7, 1°, de |
koninklijk besluit van 18 oktober 2004 bestond erin dat de woorden « | l'arrêté royal du 18 octobre 2004 consistait à remplacer les mots « |
de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen » werden vervangen | Société nationale des chemins de fer belges » par les mots « S.N.C.B. |
door « N.M.B.S. Holding ». | Holding ». |
B.2. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van de in het | B.2. La question préjudicielle porte sur la compatibilité des |
geding zijnde bepalingen met de artikelen 10, 11 en 172 van de | dispositions en cause avec les articles 10, 11 et 172 de la |
Grondwet, doordat die bepalingen « de N.M.B.S. Holding en Infrabel | Constitution en ce qu'elles « exemptent la S.N.C.B. Holding et |
vrijstellen van alle belastingen, heffingen en rechten ten voordele | |
van de provincies, de gemeenten en de agglomeraties van gemeenten, | Infrabel de tous impôts, taxes et droits au profit des provinces, |
terwijl de N.M.B.S. niet wordt vrijgesteld van deze belastingen, | communes et agglomérations de communes, alors que la SNCB n'est pas |
heffingen en rechten ». | exemptée de ces impôts, taxes et droits ». |
B.3. De Ministerraad betwist de pertinentie van de prejudiciële vraag, ervan uitgaande dat de vestigingen van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (hierna : N.M.B.S.) moeten worden vrijgesteld van de provinciebelasting op basis van het door het Hof van Cassatie erkende algemene beginsel dat de goederen die worden aangewend voor de openbare dienst, dienen te worden vrijgesteld van belastingen. In beginsel komt het de verwijzende rechter toe na te gaan of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is om het hem voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dat klaarblijkelijk niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. In zijn verwijzingsvonnis heeft de verwijzende rechter geoordeeld « dat een algemeen principe van belastingvrijdom van het openbaar domein niet bestaat. Voor zover het al zou bestaan, moet vastgesteld worden dat volgens de recente rechtspraak dit principe maar geldt voor zover de betrokken instantie inzake belastingen uitdrukkelijk gelijkgesteld is met de Staat. De [N.M.B.S.] is op het gebied van belastingen niet gelijkgesteld met de Belgische Staat en er is evenmin een uitdrukkelijke vrijstelling voorzien van provinciale belastingen ». Aangezien, onder meer rekening houdend met de omvorming van de N.M.B.S., in 2004, tot een autonoom overheidsbedrijf met de rechtsvorm van een naamloze vennootschap van publiek recht, niet blijkt dat de verwijzende rechter uitgaat van een kennelijk verkeerd uitgangspunt, is de exceptie niet gegrond. | B.3. Le Conseil des ministres conteste la pertinence de la question préjudicielle, postulant que les sites de la Société nationale des chemins de fer belges (ci-après : SNCB) doivent être exemptés de la taxe provinciale en vertu du principe général, reconnu par la Cour de cassation, selon lequel les biens affectés au service public doivent être exemptés d'impôt. En principe, il appartient au juge a quo d'examiner si la réponse à la question préjudicielle est utile pour trancher le litige qui lui est soumis. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. Dans son jugement de renvoi, le juge a quo a jugé : « qu'un principe général d'exonération d'impôt du domaine public n'existe pas. A supposer qu'il existe, il convient de constater que, selon la jurisprudence récente, ce principe ne s'applique que si l'instance concernée est expressément assimilée à l'Etat en matière d'impôt. La [SNCB] n'est, en matière d'impôt, pas assimilée à l'Etat belge et il n'est pas davantage prévu une exonération expresse des impôts provinciaux ». Etant donné qu'il n'apparaît pas que le juge a quo se fonde sur une prémisse manifestement erronée, compte tenu notamment de la transformation, en 2004, de la SNCB en une entreprise publique autonome ayant la forme d'une société anonyme de droit public, l'exception n'est pas fondée. |
B.4. De verwijzende rechter, die uitspraak dient te doen over de | B.4. Le juge a quo, qui doit statuer sur l'action, intentée par la |
vordering van de N.M.B.S. tot vernietiging van een reeks aanslagen die | SNCB, en annulation d'une série de cotisations établies par la |
de provincie Oost-Vlaanderen voor het aanslagjaar 2009 heeft gevestigd | province de Flandre orientale pour l'exercice d'imposition 2009 |
afférentes à la gestion de ses gares situées en Flandre orientale, | |
op het beheer van haar treinstations in Oost-Vlaanderen, vraagt de in | demande de contrôler les dispositions en cause au regard des articles |
het geding zijnde bepalingen te toetsen aan de artikelen 10, 11 en 172 | 10, 11 et 172 de la Constitution « combinés ou non avec le |
van de Grondwet, « al dan niet gelezen in samenhang met het | |
Belastingreglement van de provincie Oost-Vlaanderen, vastgesteld bij | règlement-taxe de la province de Flandre orientale, établi par arrêté |
provincieraadsbesluit van 3 december 2008 ». | du conseil provincial du 3 décembre 2008 ». |
Het Hof kan evenwel een belastingreglement niet in zijn toetsing | La Cour ne peut toutefois exercer un tel contrôle au regard d'un |
betrekken. | règlement-taxe. |
B.5. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel van | B.5. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le principe |
gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet is een | d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la Constitution |
bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale aangelegenheden. | |
B.6. Bij de reorganisatie van de N.M.B.S. tot een groep met een | constitue une application particulière de ce principe en matière |
N.M.B.S. Holding en twee dochtervennootschappen, de N.M.B.S. en | fiscale. B.6. Lors de la restructuration de la SNCB en un groupe comprenant la |
Infrabel, heeft de wetgever, enerzijds, de principiële | S.N.C.B. Holding et deux filiales, la SNCB et Infrabel, le législateur |
belastingvrijstelling ten aanzien van lokale belastingen die de | a, d'une part, attribué à la S.N.C.B. Holding l'exonération fiscale de |
vroegere N.M.B.S. genoot krachtens artikel 14 van de wet van 23 juli | principe concernant les impôts locaux, dont bénéficiait l'ancienne |
1926 « tot oprichting van de Nationale Maatschappij der Belgische | SNCB en vertu de l'article 14 de la loi du 23 juillet 1926 « créant la |
Spoorwegen » toegekend aan de N.M.B.S. Holding door in dat artikel de | Société nationale des chemins de fer belges », en remplaçant, dans cet |
vermelding « de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen » te | article, les mots « Société nationale des chemins de fer belges » par |
vervangen door « N.M.B.S. Holding » (artikel 8, § 7, 1°, van het | les mots « S.N.C.B. Holding » (article 8, § 7, 1°, de l'arrêté royal |
koninklijk besluit van 18 oktober 2004), en, anderzijds, een | du 18 octobre 2004) et a, d'autre part, établi une exonération |
vergelijkbare vrijstelling ingevoerd ten aanzien van Infrabel (artikel 5 van het koninklijk besluit van 14 juni 2004). Nu die vrijstellingen, vervat in de in het geding zijnde bepalingen, zijn ingegeven door de wil om het beheer van de goederen die nodig zijn voor de uitvoering van de openbare dienst op het gebied van personen- en goederenverkeer per trein niet te laten bezwaren door lokale belastingen, is er geen redelijke verantwoording om geen vrijstelling te verlenen aan de N.M.B.S. terwijl die wel is verleend aan zowel de N.M.B.S. Holding als aan Infrabel en alle drie entiteiten van de N.M.B.S.-groep zich, inzonderheid wat het uitvoeren van de betrokken openbare dienstverplichtingen betreft, in een vergelijkbare situatie bevinden. | comparable en faveur d'Infrabel (article 5 de l'arrêté royal du 14 juin 2004). Dès lors que ces exonérations contenues dans les dispositions en cause sont dictées par la volonté d'éviter que des impôts locaux grèvent la gestion des biens qui sont nécessaires pour l'exécution du service public pour ce qui est du transport des personnes et des marchandises par train, il n'est pas raisonnablement justifié de ne pas accorder une exonération à la SNCB alors qu'elle est accordée tant à la S.N.C.B. Holding qu'à Infrabel et que les trois entités du groupe SNCB se trouvent dans une situation comparable, en particulier en ce qui concerne l'exécution des obligations de service public en question. |
B.7. Aangezien artikel 172, tweede lid, van de Grondwet bepaalt dat | B.7. Etant donné que l'article 172, alinéa 2, de la Constitution |
geen vrijstelling of vermindering van belasting kan worden ingevoerd | dispose que nulle exemption ou modération d'impôt ne peut être établie |
dan door een wet, kan enkel de wetgever een einde maken aan de | que par une loi, seul le législateur compétent peut mettre fin à la |
vastgestelde discriminatie, met inachtneming van het recht van de | discrimination constatée, dans le respect du droit de l'Union |
Europese Unie. | européenne. |
B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- Artikel 204 van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming | - L'article 204 de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines |
van sommige economische overheidsbedrijven en artikel 14 van de wet | entreprises publiques économiques et l'article 14 de la loi du 23 |
van 23 juli 1926 betreffende N.M.B.S. Holding en haar verbonden | juillet 1926 relative à la S.N.C.B. Holding et à ses sociétés liées ne |
vennootschappen schenden de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet | violent pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution. |
niet. - De ontstentenis van een wetsbepaling die de Nationale Maatschappij | - L'absence d'une disposition législative qui traite la Société |
der Belgische Spoorwegen op dezelfde wijze behandelt als de N.M.B.S. | nationale des chemins de fer belges de la même manière que la S.N.C.B. |
Holding en Infrabel inzake lokale belastingen op de goederen die nodig | Holding et Infrabel en matière d'impôts locaux qui grèvent les biens |
zijn voor de uitvoering van de openbare dienst, schendt de artikelen | qui sont nécessaires pour l'exécution du service public viole les |
10, 11 en 172 van de Grondwet. | articles 10, 11 et 172 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 mei 2013. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 mai 2013. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt | M. Bossuyt |