Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 146/2012 van 6 december 2012 Rolnummers 5265, 5266 en 5267 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 190, 192 en 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Eupe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 146/2012 van 6 december 2012 Rolnummers 5265, 5266 en 5267 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 190, 192 en 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Eupe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...) Extrait de l'arrêt n° 146/2012 du 6 décembre 2012 Numéros du rôle : 5265, 5266 et 5267 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 190, 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal du travail d'Eupen.
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 146/2012 van 6 december 2012 Extrait de l'arrêt n° 146/2012 du 6 décembre 2012
Rolnummers 5265, 5266 en 5267 Numéros du rôle : 5265, 5266 et 5267
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 190,
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 190, 192 en 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal du
322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de
Arbeidsrechtbank te Eupen. travail d'Eupen.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du
voorzitter M. Bossuyt, en de rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. président M. Bossuyt, et des juges E. De Groot, A. Alen, J.-P.
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F.
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder Daoût, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le juge J.-P.
voorzitterschap van rechter J.-P. Snappe, Snappe,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij drie vonnissen van 1 december 2011 in zake de Rijksdienst voor Par trois jugements du 1er décembre 2011 en cause de l'Office national
Sociale Zekerheid tegen respectievelijk de bvba « Bono Pizza », de de sécurité sociale contre respectivement la SPRL « Bono Pizza », la
bvba « Mediterrano Gastrogesellschaft » en de bvba « Brands Lane SPRL « Mediterrano Gastrogesellschaft » et la SPRL « Brands Lane
Sports International », waarvan de expedities ter griffie van het Hof Sports International », dont les expéditions sont parvenues au greffe
zijn ingekomen op 9 december 2011, heeft de Arbeidsrechtbank te Eupen de la Cour le 9 décembre 2011, le Tribunal du travail d'Eupen a posé
de volgende prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, dat « L'article 322, alinéa 2, du Code judiciaire, qui dispose que le
bepaalt dat de verhinderde kamervoorzitter van de arbeidsrechtbank président de chambre empêché du tribunal du travail est remplacé par
wordt vervangen door de voorzitter van de rechtbank of door de rechter le président du tribunal ou par le juge qu'il désigne, par un juge de
die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend
rechter, en de artikelen 190 en 192 van het Gerechtelijk Wetboek, die complément ou par un juge suppléant, et les articles 190 et 192 du
voorzien in verscheidene voorwaarden voor de benoeming tot werkend Code judiciaire, qui prévoient des conditions différentes pour la
rechter of tot plaatsvervangend rechter, in zoverre, om tot rechter in nomination d'un juge effectif et pour celle d'un juge suppléant, en ce
de arbeidsrechtbank te worden benoemd, de kandidaat doctor of que, pour être nommé juge au tribunal du travail, le candidat doit
licentiaat in de rechten moet zijn en voor het bij artikel 259bis-9, § être docteur ou licencié en droit, avoir réussi l'examen d'aptitude
1, van het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven examen inzake professionnelle prévu par l'article 259bis-9, § 1er, du Code
beroepsbekwaamheid moet zijn geslaagd alsook een ononderbroken judiciaire et justifier d'une expérience professionnelle ininterrompue
beroepservaring van tien jaar als advocaat moet aantonen of de bij de dix ans en tant qu'avocat ou avoir suivi le stage judiciaire prévu
artikel 259octies van het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven par l'article 259octies du Code judiciaire, et que, pour être nommé
gerechtelijke stage moet hebben doorgemaakt, en om tot
plaatsvervangend rechter in de arbeidsrechtbank te worden benoemd, de juge suppléant au tribunal du travail, le candidat doit être docteur
kandidaat doctor of licentiaat in de rechten moet zijn en gedurende ou licencié en droit et avoir exercé pendant au moins cinq ans des
ten minste vijf jaar bepaalde juridische beroepen moet hebben professions juridiques déterminées, violent-ils l'égalité des
uitgeoefend, de gelijkheid van de inwoners van het Koninkrijk België, habitants du Royaume de Belgique, inscrite au titre II de la
waarin is voorzien in titel II van de Grondwet (' De Belgen en hun Constitution (' Des Belges et de leurs droits '), à savoir dans les
rechten '), te weten in de artikelen 10 en 11 ervan, gelet op de articles 10 et 11 de celle-ci, eu égard aux conditions de nomination
verschillende voorwaarden voor de benoeming van een werkend rechter en différentes pour un juge effectif et pour un juge suppléant, étant
van een plaatsvervangend rechter, aangezien de rechtzoekende het donné que le justiciable court le risque que sa cause soit tranchée
risico loopt dat zijn zaak wordt beslecht door een kamer van de par une chambre du tribunal du travail qui est présidée par un juge
arbeidsrechtbank die wordt voorgezeten door een plaatsvervangend suppléant, lequel n'a pas dû apporter la preuve des aptitudes et de
rechter, die niet het bewijs moet hebben geleverd van de bekwaamheden l'expérience professionnelle dont un juge (effectif) doit quant à lui
en beroepservaring die een (werkend) rechter wel moet bezitten ? ». disposer ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5265, 5266 en 5267 van de rol Ces affaires, inscrites sous les numéros 5265, 5266 et 5267 du rôle de
van het Hof, werden samengevoegd. la Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Aan het Hof worden vragen gesteld over de bestaanbaarheid, met B.1.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 322, tweede lid, 10 et 11 de la Constitution, de l'article 322, alinéa 2, du Code
van het Gerechtelijk Wetboek en van de artikelen 190 en 192 van judiciaire ainsi que des articles 190 et 192 du même Code en ce que,
hetzelfde Wetboek in zoverre de rechtzoekende, gelet op de eu égard aux conditions de nomination différentes pour un juge
verschillende voorwaarden voor de benoeming van een werkend rechter en effectif et un juge suppléant, le justiciable courrait le risque que
van een plaatsvervangend rechter, het risico zou lopen dat zijn zaak sa cause soit tranchée par une chambre du tribunal du travail présidée
wordt beslecht door een kamer van de arbeidsrechtbank die wordt par un juge suppléant, lequel n'a pas dû apporter la preuve des
voorgezeten door een plaatsvervangend rechter, die niet het bewijs
moet hebben geleverd van de bekwaamheden en beroepservaring waarvan aptitudes et de l'expérience professionnelle dont doit justifier un
een werkend rechter moet doen blijken. juge effectif.
B.1.2. Artikel 190 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : B.1.2. L'article 190 du Code judiciaire dispose :
« § 1. Om tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg, de « § 1er. Pour pouvoir être nommé juge ou juge de complément au
arbeidsrechtbank of de rechtbank van koophandel of tot toegevoegd tribunal de première instance, au tribunal du travail ou au tribunal
rechter te worden benoemd, moet de kandidaat doctor of licentiaat in de commerce, le candidat doit être docteur ou licencié en droit et
de rechten zijn en voor het bij artikel 259bis-9, § 1, voorgeschreven avoir réussi l'examen d'aptitude professionnelle prévu par l'article
examen inzake beroepsbekwaamheid geslaagd zijn of de bij artikel 259bis-9, § 1er, ou avoir accompli le stage judiciaire prévu par
259octies, § 2, voorgeschreven gerechtelijke stage doorgemaakt hebben. l'article 259octies, § 2.
§ 2. De kandidaat die voor het examen inzake beroepsbekwaamheid is § 2. Le candidat qui a réussi l'examen d'aptitude professionnelle doit
geslaagd, moet bovendien : en outre :
1° hetzij ten minste tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan 1° soit, avoir suivi le barreau pendant au moins dix années sans
de balie; interruption;
2° hetzij ten minste vijf jaar een ambt van magistraat van het 2° soit, avoir, pendant au moins cinq années, exercé les fonctions de
openbaar ministerie of van rechter of een ambt van staatsraad, magistrat du ministère public ou celles de juge ou les fonctions de
auditeur, adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie, conseiller, d'auditeur, d'auditeur adjoint, de référendaire près la
referendaris, adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt Cour de cassation, de référendaire, de référendaire adjoint au Conseil
van referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van d'Etat ou des fonctions de référendaire à la Cour constitutionnelle ou
referendaris of parketjurist bij de hoven van beroep en bij de des fonctions de référendaire ou de juriste de parquet près les cours
rechtbanken van eerste aanleg hebben uitgeoefend; d'appel et près les tribunaux de 1ère instance;
3° hetzij ten minste twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie, 3° soit, avoir, pendant au moins douze années, suivi le barreau,
het ambt van notaris hebben vervuld of een academische of een exercé la profession de notaire ou des fonctions académiques ou
rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed, of juridische functies scientifiques en droit ou exercé des fonctions juridiques dans un
hebben uitgeoefend in een openbare of private dienst. service public ou privé.
In voorkomend geval wordt de duur van het ambt bedoeld in het 2° in Le cas échéant, la durée d'exercice de la fonction visée au 2° est
aanmerking genomen voor de berekening van de periode van twaalf jaar prise en compte pour le calcul de la période de douze années prévue au
voorgeschreven in het 3°. 3°.
§ 2bis. Bij de bekendmaking van een vacature in de rechtbank van § 2bis. En cas de publication d'une vacance auprès d'un Tribunal de
eerste aanleg kan de minister van Justitie bepalen dat het vacante première instance, le Ministre de la Justice peut indiquer que le
ambt bij voorrang zal worden toegewezen aan een kandidaat die titels siège vacant est attribué en priorité à un candidat qui justifie d'une
of verdiensten voorlegt waaruit een gespecialiseerde kennis blijkt. connaissance spécialisée par ses titres ou son expérience. Ces titres
Deze titels en verdiensten worden onderzocht door de benoemings- en et expérience sont examinés par la Commission de nomination et de
aanwijzingscommissie bedoeld in artikel 259bis-8. désignation visée à l'article 259bis-8.
§ 2ter. Voor de kandidaat-rechter in een fiscale kamer van de § 2ter. A l'égard du candidat aux fonctions de juge dans une chambre
rechtbank van eerste aanleg die houder is van een diploma waaruit een fiscale d'un tribunal de première instance, porteur d'un diplôme
gespecialiseerde opleiding in het fiscaal recht blijkt, afgegeven door attestant une formation spécialisée en droit fiscal, délivré par une
een Belgische universiteit of door een niet-universitaire instelling université belge ou par un établissement d'enseignement supérieur non
van hoger onderwijs zoals bedoeld in artikel 357, § 1, tweede lid, universitaire visé à l'article 357, § 1er, alinéa 2, le délai prévu au
wordt de duur bedoeld in § 2, eerste lid, 3°, verminderd tot tien § 2, alinéa 1er, 3°, est réduit à dix ans.
jaar. § 3. Voor de kandidaat-rechter in de arbeidsrechtbank die houder is § 3. A l'égard du candidat aux fonctions de juge au tribunal du
van een diploma van licentiaat in het sociaal recht uitgereikt door travail, porteur d'un diplôme de licencié en droit social délivré par
een Belgische universiteit, wordt de duur bedoeld in § 2, 3°, verminderd tot tien jaar. une université belge, le délai prévu au § 2, 3°, est réduit à dix ans.
§ 4. Voor de kandidaat die de kennis van de andere taal dan die waarin § 4. Pour le candidat qui prouve sa connaissance de la langue autre
hij de examens in het doctoraat of het licentiaat in de rechten heeft que celle dans laquelle il a passé les examens du doctorat ou de la
afgelegd, bewijst door voorlegging van het getuigschrift afgegeven
door de examencommissie ingesteld bij artikel 43quinquies van de wet licence en droit en produisant le certificat délivré par le jury
van 15 juni 1935, wordt de duur bedoeld in § 2, 1°, 2° en 3°, d'examen institué par l'article 43quinquies de la loi du 15 juin 1935,
verminderd met een jaar ». les délais visés au § 2, 1°, 2° et 3° sont réduits d'un an ».
Artikel 192 van hetzelfde Wetboek bepaalt : L'article 192 du même Code dispose :
« Om tot plaatsvervangend rechter te worden benoemd, moet de kandidaat « Pour pouvoir être nommé juge suppléant, le candidat doit être
doctor of licentiaat in de rechten zijn en ten minste vijf jaar docteur ou licencié en droit et avoir, pendant au moins cinq ans,
werkzaam zijn geweest aan de balie, een gerechtelijk ambt of het suivi le barreau, exercé des fonctions judiciaires ou la profession de
notarisambt hebben vervuld, of een ambt van staatsraad, auditeur, notaire ou exercé des fonctions de conseiller, d'auditeur, d'auditeur
adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie, referendaris, adjoint, de référendaire près la Cour de cassation, de référendaire,
adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt van de référendaire adjoint au Conseil d'Etat ou les fonctions de
referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van referendaris référendaire à la Cour constitutionnelle ou des fonctions de
of parketjurist bij de hoven van beroep en bij de rechtbanken van référendaire ou de juriste de parquet près les cours d'appel et près
eerste aanleg hebben uitgeoefend of een academische of les tribunaux de première instance ou exerce des fonctions académiques
rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed ». ou scientifiques en droit ».
Ten slotte bepaalt artikel 322, tweede lid, van hetzelfde Wetboek : Enfin, l'article 322, alinéa 2, du même Code dispose :
« In de arbeidsrechtbanken en in de rechtbanken van koophandel wordt « Dans les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce, le
de kamervoorzitter vervangen door de voorzitter van de rechtbank of président de chambre est remplacé par le président du tribunal ou par
door de rechter die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een le juge qu'il désigne, par un juge de complément ou par un juge
plaatsvervangend rechter ». suppléant ».
B.2.1. Volgens de Ministerraad bepaalt het voormelde artikel 322, B.2.1. D'après le Conseil des ministres, l'article 322, alinéa 2,
tweede lid, enkel dat een verhinderd kamervoorzitter van de précité se borne à prévoir le remplacement par un juge suppléant d'un
arbeidsrechtbank door een plaatsvervangend rechter wordt vervangen, président de chambre du tribunal du travail empêché tandis que les
terwijl de artikelen 190 en 192 van het Gerechtelijk Wetboek de voorwaarden voor de benoeming van die magistraten regelen. Daaruit zou voortvloeien dat het aangevoerde verschil in behandeling niet zijn oorsprong zou vinden in artikel 322, tweede lid, maar in de twee laatste aangehaalde bepalingen. B.2.2. Uit de bewoordingen van de aan het Hof gestelde vragen blijkt dat het beginsel zelf van de vervanging van een werkend rechter door een plaatsvervangend rechter in het geding is, aangezien die laatste aan minder strikte benoemingsvoorwaarden dient te voldoen, met als gevolg dat daaruit een verschil in behandeling tussen de rechtzoekenden zou kunnen voortvloeien naargelang hun zaak door de ene of de andere van die magistraten wordt beslecht. articles 190 et 192 du Code judiciaire règlent les conditions de nomination de ces magistrats. Il en résulterait que la différence de traitement alléguée ne trouverait pas son origine dans l'article 322, alinéa 2, mais dans les deux dernières dispositions citées. B.2.2. Il ressort des termes des questions posées à la Cour qu'est en cause le principe même du remplacement d'un juge effectif par un juge suppléant dès lors que ce dernier doit répondre à des conditions de nomination moins strictes, avec pour conséquence qu'une différence de traitement pourrait en résulter entre les justiciables selon que leur cause est tranchée par l'un ou l'autre de ces magistrats.
Rekening houdend met het feit dat de aan het Hof ter beoordeling Compte tenu de ce que les dispositions soumises à l'appréciation de la
voorgelegde bepalingen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, dient Cour sont indissolublement liées, il y a lieu d'examiner la
de bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van die compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de ces
bepalingen in samenhang gelezen te worden onderzocht. dispositions lues conjointement.
B.2.3. De exceptie wordt verworpen. B.2.3. L'exception est rejetée.
B.3.1. Artikel 81 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de B.3.1. L'article 81 du Code judiciaire dispose que le tribunal du
arbeidsrechtbank uit ten minste drie kamers bestaat waarvan ten minste travail comprend au moins trois chambres dont l'une d'elles au moins,
één, die bevoegd is voor de geschillen met betrekking tot de compétente pour les litiges portant sur les demandes relatives aux
vorderingen betreffende de collectieve schuldenregeling, uit een règlements collectifs de dettes, est composée d'un juge au tribunal du
rechter in de arbeidsrechtbank bestaat, en waarbij de andere kamers travail, les autres chambres étant présidées par un juge au tribunal
worden voorgezeten door een rechter in de arbeidsrechtbank en du travail et se composant, en outre, de deux juges sociaux.
daarenboven uit twee rechters in sociale zaken bestaan.
De samenstelling van de arbeidsrechtbank is bepaald bij artikel 82 van La composition du tribunal du travail est fixée par l'article 82 du
hetzelfde Wetboek; die bepaling voorziet in de aanwezigheid van een même Code; celui-ci prévoit la présence d'un président, juge au
voorzitter, rechter in de arbeidsrechtbank, en van rechters in sociale
zaken. In dezelfde bepaling wordt eveneens gepreciseerd dat zij, in de tribunal du travail, et des juges sociaux. La même disposition précise
gevallen bepaald in de wet tot vaststelling van de personeelsformatie encore que dans les cas déterminés par la loi établissant le cadre du
van hoven en rechtbanken, bovendien uit één of meer ondervoorzitters personnel des cours et tribunaux, il se compose en outre d'un ou de
en één of meer rechters in de arbeidsrechtbank bestaat. plusieurs vice-présidents et d'un ou de plusieurs juges au tribunal du travail.
B.3.2. Volgens artikel 87 van het Gerechtelijk Wetboek hebben de B.3.2. D'après l'article 87 du Code judiciaire, les juges suppléants
plaatsvervangende rechters in de rechtbank van eerste aanleg, in de auprès des tribunaux de première instance, du travail et du commerce
arbeidsrechtbank en in de rechtbank van koophandel geen gewone n'ont pas de fonctions habituelles et sont nommés pour remplacer
bezigheden en worden zij benoemd om rechters tijdelijk te vervangen
wanneer zij verhinderd zijn of wanneer de bezetting niet volstaat om momentanément les juges lorsqu'ils sont empêchés ou lorsque l'effectif
de rechtbank overeenkomstig de bepalingen van de wet samen te stellen. est insuffisant pour composer le siège conformément aux dispositions de la loi.
B.4.1. Uit de ter toetsing aan het Hof voorgelegde bepalingen blijkt B.4.1. Il apparaît des dispositions soumises à l'examen de la Cour que
dat de diplomavereiste identiek is voor de benoeming tot rechter of l'exigence de diplôme est identique pour la nomination comme juge ou
tot plaatsvervangend rechter in de arbeidsrechtbank. De comme juge suppléant au tribunal du travail. Les conditions de
benoemingsvoorwaarden zijn daarentegen verschillend met betrekking tot nomination diffèrent, en revanche, en ce qui concerne l'aptitude et
de vereiste beroepsbekwaamheid en beroepservaring van beide l'expérience professionnelles requises des deux catégories. Ainsi,
categorieën. Aldus dienen de werkende rechters, indien zij niet voor s'ils n'ont pas opté pour la voie du stage prévu par l'article
de weg van de in artikel 259octies, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek 259octies, § 2, du Code judiciaire, les juges effectifs doivent avoir
bedoelde stage hebben gekozen, te zijn geslaagd voor het bij artikel réussi l'examen d'aptitude professionnelle prescrit par l'article
259bis-9, § 1, van hetzelfde Wetboek voorgeschreven examen inzake 259bis-9, § 1er, du même Code. Cette condition n'est pas requise pour
beroepsbekwaamheid. Die voorwaarde is niet vereist voor de benoeming la nomination des juges suppléants. Les juges effectifs doivent
van de plaatsvervangende rechters. De werkende rechters moeten également avoir suivi le barreau durant dix années sans interruption
eveneens tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan de balie of ou avoir exercé durant cinq ans les fonctions de magistrat du
gedurende vijf jaar een ambt van magistraat van het openbaar
ministerie of van rechter of een van de in het 2° van artikel 190, § ministère public ou celles de juge ou l'une des fonctions visées au 2°
2, van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde ambten hebben uitgeoefend, of de l'article 190, § 2, du Code judiciaire ou encore avoir durant douze
nog gedurende twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie of een années suivi le barreau ou exercé l'une des professions ou fonctions
van de in het 3° van dezelfde bepaling bedoelde ambten of functies visées au 3° de la même disposition. Seule une expérience de cinq
hebben uitgeoefend. Van de plaatsvervangende rechters wordt années est, en revanche, requise des juges suppléants, au barreau,
daarentegen maar een ervaring van vijf jaar aan de balie, in een dans une fonction judiciaire ou encore dans l'une des professions ou
gerechtelijk ambt of in één van de in artikel 192 van het Gerechtelijk fonctions visées à l'article 192 du Code judiciaire.
Wetboek bedoelde ambten of functies vereist.
B.4.2. De voorwaarden zijn nog strikter voor de aanwijzing van de B.4.2. Les conditions sont plus strictes encore pour la désignation du
magistraat in het ambt van voorzitter van de rechtbank. Aldus bepaalt
artikel 189 van het Gerechtelijk Wetboek dat de kandidaat die niet de magistrat à la fonction de président du tribunal. Ainsi l'article 189
gerechtelijke stage heeft doorgemaakt, juridische functies moet hebben uitgeoefend sedert ten minste vijftien jaar, waarvan de laatste vijf jaar als lid van de zittende magistratuur of magistraat van het openbaar ministerie. B.5.1. De voormelde bepalingen vinden hun oorsprong in de wet van 18 juli 1991 tot wijziging van de voorschriften van het Gerechtelijk Wetboek die betrekking hebben op de opleiding en de werving van magistraten. Met die wet wou de wetgever de voorwaarden voor de werving van de magistraten en hun opleiding verbeteren door in de eerste plaats ervoor te zorgen dat de regels werden gewijzigd die in het Gerechtelijk Wetboek zijn vastgesteld voor de benoeming van du Code judiciaire prévoit-il que le candidat qui n'a pas accompli le stage judiciaire doit avoir exercé des fonctions juridiques depuis au moins quinze années, dont les cinq dernières en tant que magistrat du siège ou du ministère public. B.5.1. Les dispositions précitées trouvent leur origine dans la loi du 18 juillet 1991 modifiant les règles du Code judiciaire relatives à la formation et au recrutement des magistrats. Par cette loi, le législateur entendait améliorer les conditions de recrutement des magistrats et la formation de ceux-ci en veillant d'abord à amender les critères fixés par le Code judiciaire pour la
vrederechters, rechters in de politierechtbanken, rechters in de nomination des juges de paix, des juges aux tribunaux de police, des
rechtbanken van eerste aanleg, in de arbeidsrechtbanken en in de juges aux tribunaux de première instance, du travail et de commerce,
rechtbanken van koophandel, alsmede van de magistraten van het
openbaar ministerie bij die rechtbanken. De wetgever wou eveneens de ainsi que des magistrats du ministère public près ces tribunaux. Le
voorwaarden aanpassen voor het uitoefenen van onder meer het ambt van législateur entendait également adapter les conditions retenues
voorzitter en ondervoorzitter van de rechtbanken van eerste aanleg, notamment pour les fonctions de président et de vice-président des
van de arbeidsrechtbanken en van de rechtbanken van koophandel (Parl. tribunaux de première instance, du travail et de commerce (Doc. parl.,
St., Senaat, 1989-1990, nr. 974-1, p. 5). Sénat, 1989-1990, n° 974-1, p. 5).
Daarbij heeft de wetgever in herinnering gebracht dat een lange A cette occasion, le législateur a rappelé qu'une longue expérience au
ervaring bij de balie, in het notariaat, in academische of barreau, dans le notariat, dans des fonctions académiques ou
rechtswetenschappelijke functies of nog in juridische functies kon scientifiques en droit ou encore dans des fonctions juridiques pouvait
getuigen van een grote beroepsbekwaamheid (ibid., p. 10). faire présumer de grandes qualités professionnelles (ibid., p. 10).
Het is het belang dat aan de beroepservaring en aan de rechtspraktijk C'est l'importance accordée à l'expérience professionnelle et à la
wordt gehecht, dat de instelling van adviescomités heeft verklaard, pratique judiciaire qui a expliqué l'institution de comités d'avis,
die paritair zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de composés paritairement des représentants de l'ordre judiciaire et du
rechterlijke orde en van de balie, van wie wordt aangenomen dat zij de barreau, considérés comme étant susceptibles de mieux connaître les
kandidaat-magistraten beter kunnen kennen en over juiste informatie candidats magistrats et d'être correctement informés pour renseigner
beschikken om de minister in te lichten over hun - onder meer menselijke - kwaliteiten (ibid., p. 13). le ministre sur leurs qualités entre autres humaines (ibid., p. 13).
B.5.2. Wat meer in het bijzonder de modaliteiten voor de toegang tot B.5.2. En ce qui concerne plus particulièrement les modalités d'accès
het ambt van rechter in de rechtbank van eerste aanleg, in de
arbeidsrechtbank of in de rechtbank van koophandel betreft, heeft de aux fonctions de juge au tribunal de première instance, au tribunal du
wetgever drie verschillen beklemtoond ten opzichte van de modaliteiten travail ou au tribunal de commerce, le législateur a souligné trois
die zijn vastgelegd voor de toegang tot het ambt van vrederechter en différences par rapport aux modalités fixées pour l'accès aux
van rechter in de politierechtbank. Aldus wordt voor de eerste fonctions de juge de paix et de juge au tribunal de police. Ainsi,
categorie, anders dan voor de laatste, geen specifieke voorwaarde met aucune condition spécifique relative à un âge minimum n'est requise
betrekking tot een minimumleeftijd vereist. De wetgever heeft immers pour la première catégorie, à la différence de la seconde. Le
geoordeeld dat een dergelijke voorwaarde aan de vrederechters en aan législateur a, en effet, considéré qu'une telle condition devait être
de rechters in de politierechtbank moest worden opgelegd omdat zij, imposée aux juges de paix et du tribunal de police au motif qu'ils
alleen, een belangrijk ambt in de magistratuur moeten waarnemen. Ook assument seuls une importante magistrature. La durée d'expérience
de duur van de voorafgaande beroepservaring is verschillend. De professionnelle préalable est également différente. Le législateur a
wetgever heeft daarbij opgemerkt dat een voorzitter van een relevé, à cette occasion, qu'un président de juridiction doit
rechtscollege systematisch aan dwingender voorwaarden moet voldoen wat
betreft de gerechtelijke activiteiten die de benoeming voorafgaan. Ten justifier de conditions systématiquement plus contraignantes en ce qui
slotte wordt voor de benoeming tot vrederechter vereist dat gedurende concerne l'activité judiciaire antérieure à la nomination. Enfin,
twaalf jaar gerechtelijke of juridische functies zijn uitgeoefend douze années d'exercice de fonctions judiciaires ou juridiques sont
(ibid., p. 19). requises pour la nomination en tant que juge de paix (ibid., p. 19).
B.5.3. Met betrekking tot de gestelde voorwaarden om als B.5.3. Quant aux conditions émises pour pouvoir être désigné comme
plaatsvervangend rechter in de rechtbank van eerste aanleg, in de juge suppléant au tribunal de première instance, du travail et de
arbeidsrechtbank en in de rechtbank van koophandel te kunnen worden
aangewezen, heeft de wetgever de wijziging van artikel 192 van het commerce, le législateur a motivé la modification de l'article 192 du
Gerechtelijk Wetboek gemotiveerd onder verwijzing naar die van artikel
188 van hetzelfde Wetboek, waarbij de voorwaarden worden vastgesteld Code judiciaire par référence à celle de l'article 188 du même Code,
voor de benoeming tot plaatsvervangend vrederechter of tot fixant les conditions de nomination au titre de juge de paix suppléant
plaatsvervangend rechter in de politierechtbank (ibid.). ou de juge suppléant au tribunal de police (ibid.).
Dienaangaande kan in de memorie van toelichting bij de wet van 18 juli On peut lire à ce sujet, dans l'exposé des motifs de la loi du 18
1991 worden gelezen : juillet 1991 :
« Het is vanzelfsprekend dat de voorwaarden voor de toelating tot het « Il y a un intérêt évident à assouplir les conditions d'accès à une
ambt van plaatsvervangend rechter moeten worden versoepeld, zo niet
kan de voorgestelde regeling de advocaten afschrikken die het te druk fonction de juge suppléant, sinon la formule retenue pourrait être
hebben met hun professionele verplichtingen. Een ontoereikend aantal dissuasive pour des avocats trop absorbés par leurs obligations
plaatsvervangende rechters zou een negatieve invloed hebben op de professionnelles. Un nombre insuffisant de juges suppléants aurait un
achterstand bij het gerecht. Om diezelfde redenen van soepelheid wordt effet négatif sur l'arriéré judiciaire. Ce même souci de souplesse
niet geëist dat de betrokkene voor het examen inzake implique que la réussite de l'examen d'aptitude professionnelle ne
beroepsbekwaamheid slaagt » (ibid., p. 18). soit pas requise » (ibid., p. 18).
B.6. Bij de reeds vermelde wet van 22 december 1998, heeft de wetgever B.6. Par la loi précitée du 22 décembre 1998, le législateur a entendu
de objectivering van de wijze van benoeming en van bevordering van de renforcer l'objectivation du mode de nomination et de promotion des
magistraten willen versterken door onder meer artikel 259ter in het magistrats, entre autres, par l'insertion dans le Code judiciaire de
Gerechtelijk Wetboek in te voegen, dat voorziet in een
gemeenschappelijk benoemingsstramien voor de werkende en l'article 259ter qui prévoit un canevas de nomination commun aux
plaatsvervangende magistraten (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. magistrats effectifs et suppléants (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n°
1677/1, pp. 19 en 71). 1677/1, pp. 19 et 71).
Aldus worden vanaf de bekendmaking van de vacature gemotiveerde Ainsi, dès la publication de la vacance, des avis motivés sont
adviezen ingewonnen bij personen die zich in de beste positie lijken
te bevinden om de professionele kwaliteiten van de kandidaat voor de recueillis auprès des personnes qui semblent les mieux placées pour
benoeming in te schatten. Aldus worden het advies van de korpschef van évaluer les qualités professionnelles des candidats à la nomination.
het rechtscollege waar de benoeming moet plaatsvinden, dat van de Sont ainsi requis l'avis du chef de corps de la juridiction où la
korpschef van het rechtscollege waar de kandidaat werkzaam is als nomination doit avoir lieu, celui du chef de corps de la juridiction
magistraat, als plaatsvervangend magistraat, als referendaris of als où le candidat exerce des fonctions en tant que magistrat, magistrat
parketjurist of als gerechtelijk stagiair, alsook het advies van een suppléant, référendaire ou juriste de parquet ou stagiaire judiciaire
vertegenwoordiger van de balie die is aangewezen door de orde van ainsi que l'avis d'un représentant du barreau désigné par l'ordre des
advocaten van het gerechtelijk arrondissement waar de kandidaat avocats de l'arrondissement judiciaire où le candidat exerce des
werkzaam is, hetzij als advocaat, hetzij als magistraat, vereist. Al fonctions, soit en tant qu'avocat, soit en tant que magistrat.
die adviezen worden aan de minister van Justitie overgezonden en bij L'ensemble de ces avis est transmis au ministre de la Justice et est
het dossier van de kandidaat gevoegd dat aan de bevoegde joint au dossier du candidat qui est transmis à la commission de
benoemingscommissie wordt overgezonden, die binnen de Hoge Raad voor nomination compétente, instituée au sein du Conseil supérieur de la
de Justitie is opgericht. Na het horen van de betrokkenen draagt de justice. Après l'audition des intéressés, la commission présente, à
commissie, bij een meerderheid van twee derden van de uitgebrachte une majorité de deux tiers des suffrages exprimés, un candidat par
stemmen, een kandidaat per vacante plaats voor, rekening houdend met poste vacant, en tenant compte de sa personnalité, de ses capacités
zijn persoonlijkheid, zijn intellectuele en professionele capaciteiten intellectuelles et professionnelles ainsi que de son aptitude à
en zijn bekwaamheid om het ambt uit te oefenen (ibid., pp. 68-69). De Koning beschikt dan over een termijn van zestig dagen om een beslissing te nemen en ze aan de commissie en aan de kandidaten mee te delen. B.7. De wetgever vermocht redelijkerwijs te oordelen dat, teneinde een behoorlijke rechtsbedeling te waarborgen, moest worden overgegaan tot de benoeming van plaatsvervangende rechters die, zoals in B.3.2 is vermeld, enkel zijn geroepen om zitting te nemen in geval van verhindering van de werkende rechters en enkel teneinde de gerechtelijke achterstand weg te werken. Hoewel de voorwaarden met betrekking tot de vereiste beroepsbekwaamheid en beroepservaring exercer la fonction (ibid., pp. 68-69). Le Roi dispose alors d'un délai de soixante jours pour prendre une décision et la communiquer à la commission ainsi qu'aux candidats. B.7. Le législateur a pu raisonnablement considérer qu'afin de garantir une bonne administration de la justice, il convenait de procéder à la nomination de juges suppléants qui, comme il est dit en B.3.2, ne sont appelés à siéger qu'en cas d'empêchement des juges effectifs et dans le seul but de résorber l'arriéré judiciaire. Si les conditions relatives à l'aptitude et à l'expérience professionnelles requises sont moindres pour la nomination des juges suppléants, il ne pourrait en être déduit que la justice qu'ils seraient appelés à
minder zijn voor de benoeming van de plaatsvervangende rechters, zou daaruit niet kunnen worden afgeleid dat zij een rechtspraak van ongelijke kwaliteit met zich meebrengen, waardoor een discriminatie tussen de rechtzoekenden wordt gecreëerd. Zoals in B.6 is uiteengezet, tonen de vele waarborgen die de voordracht van de kandidaturen voor die ambten omringen, gecombineerd met de in B.5 uiteengezette benoemingsvoorwaarden, aan dat de door de wetgever genomen maatregel redelijk is verantwoord. De omstandigheid dat de plaatsvervangende rechters een kamer van de arbeidsrechtbank voorzitten, vermag die vaststelling niet te wijzigen. Zoals in B.3.1 is vermeld, zijn de andere kamers van die rechtbank, met uitzondering van die welke de geschillen dient te beslechten in de aangelegenheden met betrekking tot de collectieve schuldenregelingen, naast hun voorzitter, samengesteld uit rechters in sociale zaken die eveneens de rechtsprekende functie uitoefenen. Zoals in B.4.2 is vermeld, kunnen de plaatsvervangende rechters de rechtbank in elk geval niet als korpschef voorzitten. Ten slotte dient eveneens te worden opgemerkt dat de vonnissen van de arbeidsrechtbank krachtens artikel 617, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek vatbaar zijn voor hoger beroep bij het arbeidshof. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof rendre serait de qualité inégale, créant de ce fait une discrimination entre les justiciables. Ainsi que cela a été exposé en B.6, les nombreuses garanties qui entourent la présentation des candidatures à ces fonctions, combinées avec les conditions de nomination exposées en B.5. permettent de conclure que la mesure adoptée par le législateur est raisonnablement justifiée. La circonstance que les juges suppléants président une chambre du tribunal du travail n'est pas de nature à modifier ce constat. En effet, comme il est dit en B.3.1, à l'exception de celle appelée à trancher les litiges dans les matières portant sur les règlements collectifs de dettes, les autres chambres du tribunal sont, outre leur président, composées de juges sociaux qui exercent également la fonction juridictionnelle. Comme il est dit en B.4.2, les juges suppléants ne peuvent en toute hypothèse pas présider le tribunal en tant que chef de corps. Enfin, il y a encore lieu de relever qu'en vertu de l'article 617, alinéa 2, du Code judiciaire, les jugements rendus par le tribunal du travail sont susceptibles d'appel devant la cour du travail. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 190, 192 en 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek Les articles 190, 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire ne violent
schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 december janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6
2012. décembre 2012.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^