Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 137/2012 van 30 oktober 2012 Rolnummer 5319 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 decem Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 137/2012 van 30 oktober 2012 Rolnummer 5319 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 decem Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 137/2012 du 30 octobre 2012 Numéro du rôle : 5319 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembr La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 137/2012 van 30 oktober 2012 Extrait de l'arrêt n° 137/2012 du 30 octobre 2012
Rolnummer 5319 Numéro du rôle : 5319
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 2 van de wet van En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 2 de la
7 mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant, loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et exécution de l'Avenant,
ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de Overeenkomst tussen signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention entre la
België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele belasting en tot Belgique et la France tendant à éviter les doubles impositions et à
regeling van wederzijdse administratieve en juridische bijstand inzake établir des règles d'assistance administrative et juridique réciproque
inkomstenbelastingen, ondertekend te Brussel op 10 maart 1964 en en matière d'impôts sur les revenus, signée à Bruxelles le 10 mars
gewijzigd door de Avenanten van 15 februari 1971 en 8 februari 1999 », 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février 1971 et du 8 février
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Bergen. 1999 », posées par le Tribunal de première instance de Mons.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, greffier F. Meersschaut, présidée par le président R. Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 24 januari 2012 in zake Xavier Deceuninck en Stéphanie Par jugement du 24 janvier 2012 en cause de Xavier Deceuninck et
Coquard tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van Stéphanie Coquard contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue
het Hof is ingekomen op 23 februari 2012, heeft de Rechtbank van au greffe de la Cour le 23 février 2012, le Tribunal de première
eerste aanleg te Bergen de volgende prejudiciële vragen gesteld : instance de Mons a posé les questions préjudicielles suivantes :
« Is artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 houdende instemming met en « L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 portant assentiment à et
uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la
2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming Convention entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles
van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve impositions et à établir des règles d'assistance administrative et
en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à
Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15 Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février
februari 1971 en 8 februari 1999, bekendgemaakt in het Belgisch 1971 et du 8 février 1999, publiée au Moniteur belge le 8 janvier
Staatsblad op 8 januari 2010, bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 2010, est-il compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la
172 van de Grondwet, in zoverre het bepaalt dat het genoemde Avenant Constitution en tant qu'il prévoit que ledit Avenant sort ses pleins
volkomen gevolg heeft, en terwijl artikel 3 van het Avenant in die zin et entiers effets et alors que l'article 3 de l'Avenant peut être
kan worden geïnterpreteerd dat het van toepassing is vanaf 1 januari interprété comme étant applicable à partir du 1er janvier 2009 soit
2009, dat wil zeggen op de belasting gevestigd vanaf het aanslagjaar sur l'impôt établi à partir de l'exercice d'imposition 2009 qui porte
2009, dat betrekking heeft op de inkomsten van het jaar 2008 ? sur les revenus de l'année 2008 ?
Is artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 houdende instemming met en L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 portant assentiment à et exécution
uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention
2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles
van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve impositions et à établir des règles d'assistance administrative et
en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à
Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15 Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février
februari 1971 en 8 februari 1999, bekendgemaakt in het Belgisch 1971 et du 8 février 1999, publiée au Moniteur belge le 8 janvier
Staatsblad op 8 januari 2010, bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 2010, est-il compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la
172 van de Grondwet, in zoverre het bepaalt dat het genoemde Avenant Constitution en tant qu'il prévoit que ledit Avenant sort ses pleins
volkomen gevolg heeft, en terwijl artikel 3 van het Avenant in die zin et entiers effets et alors que l'article 3 de l'Avenant peut être
kan worden geïnterpreteerd dat het van toepassing is vanaf 1 januari interprété comme étant applicable à partir du 1er janvier 2009 soit
2009, dat wil zeggen op de belasting gevestigd vanaf het aanslagjaar sur l'impôt établi à partir de l'exercice d'imposition 2010 qui porte
2010, dat betrekking heeft op de inkomsten van het jaar 2009 ? ». sur les revenus de l'année 2009 ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Aan het Hof worden vragen gesteld over de bestaanbaarheid met de B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10,
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet van artikel 2 van de wet van 7 11 et 172 de la Constitution de l'article 2 de la loi du 7 mai 2009 «
mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant, portant assentiment à et exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le
ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de Overeenkomst tussen 12 décembre 2008, à la Convention entre la Belgique et la France
België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele belasting en tot tendant à éviter les doubles impositions et à établir des règles
regeling van wederzijdse administratieve en juridische bijstand inzake d'assistance administrative et juridique réciproque en matière
inkomstenbelastingen, ondertekend te Brussel op 10 maart 1964 en d'impôts sur les revenus, signée à Bruxelles le 10 mars 1964 et
gewijzigd door de Avenanten van 15 februari 1971 en 8 februari 1999 ». modifiée par les Avenants du 15 février 1971 et du 8 février 1999 ».
Dat artikel 2 bepaalt : Cet article 2 dispose :
« Het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de « L'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention
Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles
belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve en impositions et à établir des règles d'assistance administrative et
juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à
Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15 Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février
februari 1971 en 8 februari 1999, (hierna ' het Avenant ' genoemd), 1971 et du 8 février 1999, (ci-après ' l'Avenant '), sortira son plein
zal volkomen gevolg hebben ». et entier effet ».
De wet van 7 mei 2009 werd bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad La loi du 7 mai 2009 a été publiée au Moniteur belge du 8 janvier
van 8 januari 2010. 2010.
B.2. Het Avenant waarmee de in het geding zijnde wet instemt, bevat B.2. L'Avenant auquel la loi en cause donne assentiment contient un
een artikel 3 waarnaar de prejudiciële vragen verwijzen en dat bepaalt article 3 auquel se réfèrent les questions préjudicielles et qui
: dispose :
« In het Slotprotocol van 10 maart 1964 wordt na het punt 6 een punt 7 « Il est ajouté au Protocole final du 10 mars 1964 un point 7 sous le
toegevoegd dat als volgt luidt : point 6 rédigé comme suit :
' 7. Voor het vaststellen van de aanvullende belastingen die worden ' 7. Nonobstant toute autre disposition de la Convention et du
Protocole additionnel relatif aux travailleurs frontaliers, la
gevestigd door de Belgische gemeenten en agglomeraties, houdt België, Belgique tient compte, pour la détermination des taxes additionnelles
niettegenstaande elke andere bepaling van de Overeenkomst en van het établies par les communes et les agglomérations belges, des revenus
Aanvullend Protocol inzake grensarbeiders, rekening met de professionnels exemptés de l'impôt en Belgique conformément à la
beroepsinkomsten die in België vrijgesteld zijn van belasting volgens Convention et audit Protocole. Ces taxes additionnelles sont calculées
de Overeenkomst en dit Protocol. Die aanvullende belastingen worden sur l'impôt qui serait dû en Belgique si les revenus professionnels en
berekend op de belasting die verschuldigd zou zijn in België indien de question étaient de source belge. Cette disposition est applicable à
desbetreffende beroepsinkomsten van Belgische oorsprong zouden zijn.
Deze bepaling is van toepassing vanaf 1 januari 2009 ' ». compter du 1er janvier 2009 ' ».
B.3. De verwijzende rechter is van mening dat de bewoordingen van
artikel 3 van het Avenant niet duidelijk zijn en het niet mogelijk B.3. Le juge a quo estime que les termes de l'article 3 de l'Avenant
maken te bepalen of zij de inkomsten verkregen vanaf 1 januari 2009 ne sont pas clairs et ne permettent pas de déterminer s'ils visent les
revenus perçus à partir du 1er janvier 2009 ou les taxes
beogen dan wel de aanvullende belastingen ingekohierd vanaf 1 januari additionnelles enrôlées à partir du 1er janvier 2009; mais, sur la
2009; maar op basis van de parlementaire voorbereiding van de wet base des travaux préparatoires de la loi, il retient une
houdt hij rekening met een interpretatie ervan volgens welke de nieuwe interprétation de celle-ci selon laquelle les nouvelles dispositions
bepalingen met terugwerkende kracht van toepassing zijn op de s'appliquent rétroactivement aux impôts établis à partir de l'exercice
belastingen gevestigd vanaf het aanslagjaar 2009 en, bijgevolg, op de d'imposition 2009 et, dès lors, aux revenus de l'année 2008.
inkomsten van het jaar 2008.
B.4.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de gelijke B.4.1. Les questions préjudicielles portent sur l'identité de
behandeling die de in het geding zijnde bepalingen instellen ten traitement que les dispositions en cause créent à l'égard des
aanzien van de belastingplichtigen wier bedrijfsinkomsten in België contribuables dont les revenus professionnels sont exemptés de l'impôt
van de belasting zijn vrijgesteld maar dienen om de aanvullende
belastingen vast te stellen die door de gemeenten en de agglomeraties en Belgique mais en vertu du point 7, nouveau, du Protocole du 10 mars
worden gevestigd, krachtens het nieuwe punt 7 van het Protocol van 10
maart 1964, toegevoegd bij artikel 3 van het Avenant waarmee de in het 1964, ajouté par l'article 3 de l'Avenant auquel la loi en cause porte
assentiment, servent à déterminer les taxes additionnelles établies
geding zijnde wet instemt. Door erin te voorzien dat dat punt 7 « van par les communes et les agglomérations. En prévoyant que ce point 7
toepassing [is] vanaf 1 januari 2009 », zonder, onder die est « applicable à compter du 1er janvier 2009 » sans distinguer,
belastingplichtigen, onderscheid te maken tussen, enerzijds, diegenen parmi ces contribuables, ceux, d'une part, qui ont perçu les revenus
die de beroepsinkomsten in 2008 (eerste prejudiciële vraag) of in 2009 professionnels en 2008 (première question préjudicielle) ou en 2009
(tweede prejudiciële vraag) hebben verkregen en, anderzijds, diegenen (deuxième question préjudicielle) et ceux, d'autre part, qui ont perçu
die dergelijke inkomsten later hebben verkregen, zouden de in het de tels revenus ultérieurement, les dispositions en cause priveraient
geding zijnde bepalingen - wegens, volgens de verwijzende rechter, de - en raison, selon le juge a quo, de leur effet rétroactif - les
terugwerkende kracht ervan - de belastingplichtigen die tot de eerste contribuables appartenant à la première de ces deux catégories de la
van die twee categorieën behoren, de mogelijkheid ontzeggen de possibilité de prévoir l'imposition dont ils feraient l'objet.
belastingheffing te voorzien waarvan zij het voorwerp zouden uitmaken.
B.4.2. In tegenstelling met wat de Ministerraad betoogt, maakt de B.4.2. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les
motivering van de beslissing waarmee aan het Hof vragen worden motifs de la décision par laquelle la Cour est interrogée permettent
gesteld, het dan ook mogelijk de categorieën van personen te dès lors d'identifier les catégories de personnes qui feraient l'objet
identificeren die het voorwerp zouden uitmaken van een discriminerende gelijke behandeling en te bepalen waarin die zou bestaan. B.5.1. Rekening houdend met de samenhang ervan, worden de twee prejudiciële vragen samen onderzocht. B.5.2. Uit het verwijzingsvonnis en uit het dossier van de rechtspleging blijkt dat de eisers voor de verwijzende rechter gedomicilieerd zijn in de Belgische grenszone in de zin van artikel 11, paragraaf 2, c), tweede lid, van de voormelde Overeenkomst van 10 maart 1964. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. B.6.1. Het Avenant waarmee de in het geding zijnde wet instemt, heeft, in essentie, ten doel de afwijkende fiscale regeling voor d'un traitement identique discriminatoire et en quoi celui-ci consisterait. B.5.1. Compte tenu de leur connexité, les deux questions préjudicielles sont examinées ensemble. B.5.2. Il apparaît du jugement a quo et du dossier de la procédure que les demandeurs devant le juge a quo sont domiciliés dans la zone frontalière belge au sens de l'article 11, paragraphe 2, c), alinéa 2,
grensarbeiders ingesteld door de Overeenkomst van 10 maart 1964 op te de la Convention du 10 mars 1964 précitée. La Cour limite son examen à
heffen, krachtens welke zij belastbaar waren in hun verblijfstaat, en, cette hypothèse. B.6.1. L'Avenant auquel la loi en cause porte assentiment a pour
in beginsel, de algemene bepalingen krachtens welke zij belastbaar objet, en substance, de supprimer le régime fiscal dérogatoire des
travailleurs frontaliers établi par la Convention du 10 mars 1964, en
zijn in de Staat waar zij hun activiteiten uitoefenen op hen vertu duquel ils étaient imposables dans leur état de résidence, et de
toepasselijk te maken (Parl. St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1143/1, pp. leur rendre applicable, en principe, les dispositions générales en
vertu desquelles ils le sont dans l'Etat où ils exercent leurs
2 tot 8). activités (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-1143/1, pp. 2 à 8).
B.6.2. In de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde wet worden de redenen aangegeven die ten grondslag hebben gelegen aan de aanneming van de bepalingen die het mogelijk maken de in B.4 bedoelde aanvullende belastingen op te leggen aan de belastingplichtigen die in België verblijven, maar een voortaan aan de Franse belasting onderworpen beroepsactiviteit in Frankrijk uitoefenen : « Het Avenant biedt tevens een oplossing voor de financiële problemen van heel wat Belgische gemeenten. Reeds vele jaren moeten de gemeenten uit de grensstreek met Frankrijk immers het hoofd bieden aan belangrijke financieringsproblemen. Die problemen zijn meer bepaald te wijten aan de aanwezigheid op hun grondgebied van inwoners (bijvoorbeeld Franse ambtenaren) waarvan de B.6.2. Les travaux préparatoires de la loi en cause indiquent les motifs qui ont présidé à l'adoption des dispositions permettant d'imposer les taxes additionnelles visées en B.4 aux contribuables résidant en Belgique mais exerçant une activité professionnelle en France désormais soumise à l'impôt français : « L'Avenant apporte également une solution aux problèmes financiers de nombre de communes belges. En effet, depuis de nombreuses années, les communes situées dans la zone frontalière avec la France doivent faire face à d'importants problèmes de financement. Ces problèmes sont dus, notamment, à la présence sur leur territoire de résidents (par exemple, des
beroepsinkomsten ingevolge de Overeenkomst in Frankrijk belastbaar fonctionnaires français) dont les revenus professionnels sont
zijn. Conform de huidige bepalingen van die Overeenkomst betalen die imposables en France en vertu de la Convention. Conformément aux
personen, die in België vrijgesteld zijn van de personenbelasting, dispositions actuelles de cette Convention, ces résidents exonérés de
evenmin gemeentelijke opcentiemen, hetgeen voor de begroting van die l'impôt des personnes physiques en Belgique ne paient pas non plus
gemeenten een winstderving betekent die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. De door het nieuwe Avenant voorziene belastingheffing in Frankrijk van ' Belgische ' grensarbeiders had nog voor grotere problemen kunnen zorgen. Dit zal echter niet het geval zijn. Het Avenant zal België immers in de mogelijkheid stellen om gemeentelijke opcentiemen te heffen van de beroepsinkomsten van zijn inwoners - grensarbeiders of anderen - die in België belastingvrijstelling genieten op grond van de Overeenkomst en van het Avenant. d'additionnels communaux, ce qui représente un manque à gagner, dans certains cas très important, pour le budget de ces communes. L'imposition en France des travailleurs frontaliers ' belges ' prévue par le nouvel Avenant aurait pu encore accroître l'ampleur de ces problèmes. Il n'en sera toutefois rien. L'Avenant permettra en effet à la Belgique de percevoir les additionnels communaux sur les revenus professionnels de ses résidents - frontaliers ou autres - qui sont exemptés d'impôt en Belgique en vertu de la Convention et de l'Avenant. On peut également noter qu'en ne permettant pas aux personnes ayant
Door niet toe te staan dat personen die op 31 december 2008 hun leur foyer permanent d'habitation en Belgique au 31 décembre 2008
duurzaam tehuis in België hebben nog langer het voordeel van de
grensarbeidersregeling genieten, zal het Avenant ook een einde maken d'encore bénéficier du régime frontalier, l'Avenant mettra un terme au
aan het verschijnsel van de massale fiscale emigratie naar de Franse
grensstreek (2 000 belastingplichtigen per jaar), die eveneens nadelig phénomène d'émigration fiscale massive (2 000 contribuables par an)
vers la zone frontalière française, qui est lui aussi préjudiciable
is voor de financiën van de Belgische gemeenten » (Parl. St., Senaat, aux finances des communes belges » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n°
2008-2009, nr. 4-1143/1, pp. 8 en 9; in dezelfde zin, ibid., pp. 24 en 4-1143/1, pp. 8 et 9; dans le même sens, ibid., pp. 24 et 25; n°
25; nr. 4-1143/2, pp. 3 en 4). 4-1143/2, pp. 3 et 4).
Die bepalingen van het Avenant zijn een afspiegeling van artikel Ces dispositions de l'Avenant font écho à l'article 466bis du Code des
466bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992), dat luidt : impôts sur les revenus 1992 (CIR 1992) qui prévoit :
« Wanneer een rijksinwoner beroepsinkomsten uit het buitenland « Lorsqu'un habitant du Royaume reçoit de l'étranger des revenus
professionnels qui sont exonérés de l'impôt des personnes physiques en
verkrijgt die krachtens een internationale overeenkomst ter voorkoming Belgique en vertu d'une convention internationale préventive de la
van dubbele belasting in België van personenbelasting zijn double imposition, la taxe communale additionnelle et la taxe
vrijgesteld, worden de in artikel 466 bedoelde aanvullende d'agglomération additionnelle visées à l'article 466 sont néanmoins
gemeentebelasting en aanvullende agglomeratiebelasting desalniettemin,
voor zover de internationale overeenkomst zulks toelaat, berekend op calculées, pour autant que la convention internationale le permette,
de rijksbelasting die vastgesteld zou zijn indien de beroepsinkomsten sur l'impôt dû à l'Etat qui serait fixé si les revenus professionnels
in kwestie uit bronnen in België zouden zijn verkregen ». en question étaient tirés de sources situées en Belgique ».
B.6.3. In dezelfde parlementaire voorbereiding wordt voorts aangegeven B.6.3. Les mêmes travaux préparatoires indiquent encore que lesdites
dat de genoemde aanvullende belastingen zullen kunnen worden geïnd taxes additionnelles pourront être perçues à partir de l'exercice
vanaf het aanslagjaar 2009, dat betrekking heeft op de inkomsten van d'imposition 2009, se rapportant aux revenus de 2008 (ibid., n°
2008 (ibid., nr. 4-1143/1, pp. 25 en 51; nr. 4-1143/2, p. 3). Omdat de 4-1143/1, pp. 25 et 51; n° 4-1143/2, p. 3). Jugeant possible que
wetgever het mogelijk achtte dat de inwerkingtreding van het Avenant
uitbleef (ibid., nr. 4-1143/1, p. 36) en hij zich vragen stelde over l'Avenant tarde à entrer en vigueur (ibid., n° 4-1143/1, p. 36) et
de duur van de goedkeuringsprocedure in Frankrijk (Parl. St., Kamer, s'interrogeant sur la durée de la procédure d'approbation en France
2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 4), heeft hij in artikel 8 van de wet, (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 4), le
« voornamelijk » teneinde « te verzekeren dat België, mocht de législateur a prévu, dans l'article 8 de la loi, en vue «
inwerkingtreding van het Avenant uitblijven, vanaf aanslagjaar 2009 principalement [de] garantir, dans l'éventualité où l'Avenant
gemeentelijke opcentiemen kan heffen van de personenbelasting op de tarderait à entrer en vigueur, le droit de la Belgique de percevoir,
beroepsinkomsten van inwoners van België die op grond van de dès l'exercice d'imposition 2009, les additionnels communaux à l'impôt
Overeenkomst en van het Avenant in België vrijgesteld zijn van des personnes physiques sur les revenus professionnels des résidents
belasting en belastbaar zijn in Frankrijk » (Parl. St., Senaat, belges qui sont exonérés en Belgique et imposables en France en vertu
2008-2009, nr. 4-1143/1, p. 36), bepaald dat de belastingen en de de la Convention et de l'Avenant » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n°
aanvullende belastingen die voortvloeien uit de toepassing van het 4-1143/1, p. 36), que les impôts et suppléments d'impôts résultant de
Avenant zelfs buiten de aanslagtermijnen waarin is voorzien in het WIB l'application de l'Avenant pourraient être établis même en dehors des
1992, zouden mogen worden gevestigd. délais d'imposition prévus par le CIR 1992.
B.7. Inzake de inkomstenbelasting ontstaat de belastingschuld B.7. En matière d'impôts sur les revenus, la dette d'impôt naît
definitief op de datum van afsluiting van de periode waarin de définitivement à la date de clôture de la période au cours de laquelle
inkomsten die de belastingbasis uitmaken, verworven zijn. Bovendien is les revenus qui constituent la base d'imposition ont été acquis. Par
aan de personenbelasting in België onderworpen elke persoon die op 1 ailleurs, est soumis à l'impôt des personnes physiques en Belgique
januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd als toute personne considérée comme habitant du Royaume au 1er janvier de
rijksinwoner wordt beschouwd (artikel 308 van het WIB 1992) en de l'année dont le millésime désigne l'exercice d'imposition (article 308
du CIR 1992) et la taxe communale additionnelle est établie à charge
aanvullende gemeentebelasting wordt geheven ten laste van de de l'habitant du Royaume qui est imposable dans cette commune (article
rijksinwoner die in die gemeente belastbaar is (artikel 467 van het 467 du CIR 1992).
WIB 1992). B.8. Uit de in B.6.3 aangegeven elementen volgt dat de in het geding B.8. Il résulte des éléments indiqués en B.6.3 que les dispositions en
zijnde bepalingen, in zoverre zij van toepassing zijn op feiten, cause, en ce qu'elles s'appliquent à des faits, actes et situations
handelingen en toestanden (de inkomsten verkregen in 2008) die (les revenus perçus en 2008) qui étaient définitifs au moment où elles
definitief waren voltrokken op het ogenblik dat zij in werking zijn
getreden (de instemmingswet werd bekendgemaakt in het Belgisch sont entrées en vigueur (la loi d'assentiment a été publiée au
Staatsblad van 8 januari 2010), een retroactief karakter hebben. B.9. De terugwerkende kracht van wetsbepalingen, die van die aard is dat zij rechtsonzekerheid in het leven kan roepen, kan enkel worden verantwoord op grond van bijzondere omstandigheden, inzonderheid wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. B.10.1. De terugwerkende kracht van de in het geding zijnde bepalingen kan worden verantwoord door de bekommernis om de financiering te waarborgen van de gemeenten wier diensten vroeger werden gebruikt door inwoners die er een duurzaam tehuis hadden, maar er geen lokale belastingen betaalden, rekening houdend met het feit dat zij niet aan de Belgische belasting waren onderworpen. De wetgever heeft in dat Moniteur belge du 8 janvier 2010), ont un caractère rétroactif. B.9. La rétroactivité de dispositions législatives, qui est de nature à créer une insécurité juridique, ne peut se justifier que par des circonstances particulières, notamment lorsqu'elle est nécessaire pour réaliser un objectif d'intérêt général. B.10.1. L'effet rétroactif des dispositions en cause peut se justifier par le souci de garantir le financement des communes dont, antérieurement, les services étaient utilisés par des résidents y ayant un foyer permanent d'habitation mais n'y payant pas d'impôts locaux compte tenu de ce qu'ils n'étaient pas soumis à l'impôt belge.
opzicht rekening kunnen houden met de datum van 31 december 2008, Le législateur a pu, à cet égard, prendre en compte la date du 31
vanaf wanneer die belastingplichtigen niet langer het voordeel van de décembre 2008 à compter de laquelle ces contribuables ne peuvent plus
grensarbeidersregeling kunnen genieten (Parl. St., Senaat, 2008-2009, bénéficier du régime frontalier (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n°
nr. 4-1143/1, p. 9). 4-1143/1, p. 9).
In de parlementaire voorbereiding wordt in verband met artikel 3 van Les travaux préparatoires indiquent d'ailleurs à propos de l'article 3
het Avenant trouwens aangegeven : de l'Avenant :
« De tekst preciseert dat die bepaling met ingang van 1 januari 2009 « Le texte précise que cette disposition est applicable à partir du 1er
van toepassing is. Met andere woorden, vanaf die datum mag België voor janvier 2009. En d'autres termes, la Belgique peut, à partir de cette
het bepalen van de gemeentelijke opcentiemen op de personenbelasting date, tenir compte des revenus professionnels exemptés en vertu de la
rekening houden met de beroepsinkomsten die krachtens de Overeenkomst Convention et de l'Avenant pour la détermination des additionnels
en het Avenant vrijgesteld zijn. Teneinde alle betrokken communaux à l'impôt des personnes physiques. Afin de traiter tous les
belastingplichtigen op dezelfde manier te behandelen, zal de bepaling contribuables concernés de la même manière, la disposition sera
worden toegepast vanaf het eerste aanslagjaar dat aanvangt vanaf die appliquée à partir du premier exercice d'imposition débutant à partir
datum, te weten aanslagjaar 2009 (dat betrekking heeft op de inkomsten de cette date, soit l'exercice d'imposition 2009 (qui se rapporte aux
van 2008) » (Parl. St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1143/1, p. 25; in revenus de 2008) » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-1143/1, p. 25;
dezelfde zin, Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 6). dans le même sens, Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 6).
B.10.2. De in het geding zijnde maatregel doet niet op onevenredige B.10.2. La mesure en cause ne porte pas une atteinte disproportionnée
wijze afbreuk aan de rechten van de betrokken belastingplichtigen die, aux droits des contribuables concernés qui, comme en l'espèce, sont
zoals te dezen, in de Belgische grenszone gedomicilieerd zijn en die domiciliés dans la zone frontalière belge et ont perçu des revenus
in 2008 en 2009 bedrijfsinkomsten hebben verkregen, aangezien, professionnels en 2008 et 2009 dès lors, d'une part, que le public a
enerzijds, het publiek over het Avenant was voorgelicht zodra het was été informé de l'Avenant dès sa signature (Doc. parl., Chambre,
ondertekend (Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 5) en, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 5) et, d'autre part, comme l'indiquent
anderzijds, zoals aangegeven in de parlementaire voorbereiding, het
niveau van de belastingen waaraan die belastingplichtigen in Frankrijk les travaux préparatoires, que le niveau des impôts auxquels ces
zijn onderworpen, in de regel minder hoog is dan het niveau van de contribuables sont soumis en France est en règle moins élevé que celui
belastingen waaraan zij in België waren onderworpen. des impôts auxquels ils étaient soumis en Belgique.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 « houdende instemming met en L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et
uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la
2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming Convention entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles
van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve impositions et à établir des règles d'assistance administrative et
en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à
Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15 Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février
februari 1971 en 8 februari 1999 » schendt de artikelen 10, 11 en 172 1971 et du 8 février 1999 » ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de
van de Grondwet niet. la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 oktober 2012, la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 octobre 2012,
door rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter ter vervanging van par le juge J.-P. Snappe, président faisant fonction en remplacement
voorzitter R. Henneuse, wettig verhinderd. du président R. Henneuse, légitiment empêché.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^