← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 122/2012 van 18 oktober 2012 Rolnummer 5294 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 36 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari
1973, gesteld door de Raad van State. Het Grondwet samengesteld uit de voorzitters
M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerma(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 122/2012 van 18 oktober 2012 Rolnummer 5294 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 36 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. Het Grondwet samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerma(...) | Extrait de l'arrêt n° 122/2012 du 18 octobre 2012 Numéro du rôle : 5294 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 36 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d'Etat. La Cour const composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Dery(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 122/2012 van 18 oktober 2012 | Extrait de l'arrêt n° 122/2012 du 18 octobre 2012 |
| Rolnummer 5294 | Numéro du rôle : 5294 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 36 van de wetten | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 36 des lois |
| op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door | sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le |
| de Raad van State. | Conseil d'Etat. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de | composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en P. | Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, |
| Nihoul, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder | assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. |
| voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij arrest nr. 217.226 van 16 januari 2012 in zake Remi Zeeuws tegen | Par arrêt n° 217.226 du 16 janvier 2012 en cause de Remi Zeeuws contre |
| het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, waarvan de expeditie ter griffie | la Région de Bruxelles-Capitale, dont l'expédition est parvenue au |
| van het Hof is ingekomen op 24 januari 2012, heeft de Raad van State | greffe de la Cour le 24 janvier 2012, le Conseil d'Etat a posé la |
| de volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 36 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State | « L'article 36 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat viole-t-il |
| de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de interpretatie dat het aan | les articles 10 et 11 de la Constitution dans l'interprétation selon |
| de verzoekende partij op wier vordering reeds een dwangsom werd | laquelle il ne permet pas à la partie requérante à la requête de |
| opgelegd, niet de mogelijkheid biedt om het opleggen van een | laquelle une astreinte a déjà été imposée de demander d'imposer une |
| bijkomende dwangsom of het verhogen van de reeds opgelegde dwangsom te | astreinte supplémentaire ou d'augmenter l'astreinte imposée au cas où |
| vorderen in het geval de overheid in gebreke blijft uitvoering te | |
| geven aan het vernietigingsarrest, terwijl het aan de overheid die een | l'autorité reste en défaut d'exécuter l'arrêt d'annulation, alors |
| dwangsom opgelegd kreeg, de mogelijkheid biedt om de opheffing van | qu'il permet à l'autorité qui s'est vu imposer une astreinte de |
| deze dwangsom of de opschorting van de looptijd of de vermindering | demander d'annuler cette astreinte, d'en suspendre l'échéance ou de la |
| ervan te vorderen in geval van blijvende of tijdelijke of | |
| gedeeltelijke onmogelijkheid voor deze overheid om aan de | diminuer en cas d'impossibilité permanente ou temporaire ou partielle |
| hoofdveroordeling te voldoen ? ». | pour cette autorité de satisfaire à la condamnation principale ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De dwangsom is een dwangmiddel om de uitvoering van een | B.1. L'astreinte est un moyen de coercition pour obtenir l'exécution |
| rechterlijke uitspraak die bestaat in een verplichting om te doen, | d'une décision de justice qui consiste en une obligation de faire, de |
| niet te doen of om een zaak te geven, te verkrijgen. | ne pas faire ou de donner une chose. |
| Bij artikel 5 van de wet van 17 oktober 1990 tot wijziging van de | Par l'article 5 de la loi du 17 octobre 1990 modifiant les lois sur le |
| wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, en van | Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, et la loi du 5 avril |
| de wet van 5 april 1955 inzake de wedden van de ambtsdragers bij de | 1955 relative au traitement des titulaires d'une fonction au Conseil |
| Raad van State, werd aan de Raad van State de bevoegdheid toegekend om | d'Etat, le Conseil d'Etat s'est vu attribuer la compétence d'imposer |
| een dwangsom op te leggen teneinde een efficiënte uitvoering van zijn | une astreinte en vue d'assurer une exécution efficace de ses arrêts |
| annulatiearresten te verzekeren. | d'annulation. |
| Luidens de memorie van toelichting | Selon l'exposé des motifs : |
| « [dringt] het invoeren van een dwangsom in dit contentieux [...] zich | « [l]'instauration d'une astreinte dans ce contentieux s'impose, car |
| op daar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de effectiviteit van | la recherche scientifique révèle que l'efficacité d'un recours devant |
| het beroep bij de Raad van State meer en meer in het gedrang begint te | le Conseil d'Etat est de plus en plus compromise par le fait qu'un bon |
| komen aangezien een aantal arresten door de overheid niet worden | nombre d'arrêts ne sont pas exécutés par les autorités. Une situation |
| uitgevoerd. Het beginsel zelf van de administratieve rechter wordt | dans laquelle l'administration - [considérant] comme étant légal ce |
| aldus genegeerd, indien het bestuur - voor wettig houdend wat de | que le juge administratif a jugé illégal - ne tient pas compte de |
| administratieve rechter onwettig heeft geacht - zich aan het arrest | l'arrêt, constitue la négation du principe même du juge administratif |
| niet stoort (Raad van State van 18 oktober 1978, Van Vuchelen, nr. | (Conseil d'Etat, 18 octobre 1978, Van Vuchelen, n° 19.197) » (Doc. |
| 19.197) » (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 984-1, p. 8). | parl., Sénat, 1989-1990, n° 984-1, p. 8). |
| B.2. Artikel 36 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State bepaalt : | B.2. L'article 36 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat dispose : |
| « § 1. Wanneer het herstel van de wettigheid inhoudt dat de | « § 1er. Lorsque le rétablissement de la légalité signifie que |
| vernietiging van een rechtshandeling als bedoeld in artikel 14 gevolgd | l'annulation d'un acte juridique comme mentionné à l'article 14, doit |
| moet worden door een nieuwe overheidsbeslissing of overheidshandeling | être suivie d'une nouvelle décision des autorités ou d'un nouvel acte |
| kan, bij ingebreke blijven van de overheid, de persoon op wiens | des autorités, la personne à la requête de laquelle l'annulation est |
| verzoek de nietigverklaring is uitgesproken, de Raad van State | prononcée, peut, si l'autorité ne remplit pas ses obligations, |
| verzoeken aan de betrokken overheid een dwangsom op te leggen. Wanneer | demander au Conseil d'Etat d'imposer une astreinte à l'autorité en |
| uit een vernietigingsarrest voor de administratieve overheid een | question. Lorsqu'il ressort d'un arrêt en annulation une obligation |
| onthoudingsplicht ten aanzien van bepaalde beslissingen volgt, kan de | d'abstention vis-à-vis de certaines décisions pour l'autorité |
| persoon op wiens verzoek de vernietiging is uitgesproken, de Raad van State vragen de overheid het bevel te geven, op verbeurte van een dwangsom, de beslissingen in te trekken die ze zou hebben genomen met schending van de uit het annulatiearrest volgende onthoudingsverplichting. Het verzoek is slechts ontvankelijk wanneer verzoeker de overheid bij een ter post aangetekende brief tot het nemen van een nieuwe beslissing heeft aangemaand en ten minste drie maanden vanaf de kennisgeving van het vernietigingsarrest verlopen zijn. De dwangsom kan niet worden verbeurd alvorens het arrest waarbij zij is vastgesteld, wordt betekend. § 2. De Raad kan de dwangsom hetzij op een bedrag ineens, hetzij op een bedrag per tijdseenheid of per overtreding vaststellen. In de laatste twee gevallen kan de Raad eveneens een bedrag bepalen waarboven geen dwangsom meer verbeurd wordt. § 3. De kamer die de dwangsom heeft opgelegd kan op vordering van de veroordeelde overheid de dwangsom opheffen, de looptijd ervan opschorten gedurende een door haar te bepalen termijn of de dwangsom verminderen in geval van blijvende of tijdelijke of gedeeltelijke onmogelijkheid voor de veroordeelde overheid om aan de hoofdveroordeling te voldoen. Voor zover de dwangsom verbeurd was voordat de onmogelijkheid intrad, kan de kamer haar niet opheffen of verminderen. § 4. De bepalingen van het vijfde deel van het Gerechtelijke Wetboek die op het beslag en de tenuitvoerlegging betrekking hebben, zijn van overeenkomstige toepassing op de tenuitvoerlegging van het arrest waarbij een dwangsom is opgelegd. § 5. De dwangsom bedoeld in § 1 wordt ten uitvoer gelegd op vraag van de verzoeker en met tussenkomst van de Minister van Binnenlandse Zaken. Zij wordt toegewezen aan een begrotingsfonds in de zin van de | administrative, la personne à la requête de laquelle l'annulation est prononcée peut demander au Conseil d'Etat d'ordonner à l'autorité sous peine d'une astreinte, de retirer les décisions qu'elle aurait prises en violation de l'obligation d'abstention découlant de l'arrêt d'annulation. Cette requête n'est recevable que si le requérant a enjoint à l'autorité, par une lettre recommandée à la poste, de prendre une nouvelle décision et qu'au moins trois mois se sont écoulés depuis la notification de l'arrêt en annulation. L'astreinte ne peut être encourue avant que l'arrêt qui la fixe ne soit notifié. § 2. Le Conseil peut fixer l'astreinte soit à un montant global soit à un montant par unité de temps ou par infraction. Dans les deux derniers cas, le Conseil peut également fixer un montant au-delà duquel aucune astreinte n'est encourue. § 3. La chambre qui a prononcé l'astreinte, peut, à la requête de l'autorité condamnée, annuler l'astreinte, en suspendre l'échéance pendant un délai à fixer par elle ou diminuer l'astreinte en cas d'impossibilité permanente ou temporaire ou partielle pour l'autorité condamnée de satisfaire à la condamnation principale. Pour autant que l'astreinte soit encourue avant cette impossibilité, la chambre ne peut ni l'annuler ni la diminuer. § 4. Les dispositions de la cinquième partie du Code judiciaire qui ont trait à la saisie et à l'exécution, sont également applicables à l'exécution de l'arrêt imposant une astreinte. § 5. L'astreinte visée au § 1er est exécutée à la demande du requérant et à l'intervention du Ministre de l'Intérieur. Elle est affectée à un |
| organieke wet van 27 december 1990 houdende oprichting van | fonds budgétaire au sens de la loi organique du 27 décembre 1990 |
| begrotingsfondsen. Dit fonds wordt genoemd ' Fonds voor het beheer van | créant des fonds budgétaires. Ce fonds est dénommé ' Fonds de gestion |
| de dwangsommen '. | des astreintes '. |
| De middelen die aan dit fonds worden toegewezen, worden gebruikt voor | Les moyens attribués à ce fonds sont utilisés pour la modernisation de |
| de modernisering van de organisatie van de administratieve rechtspraak | l'organisation de la jurisprudence administrative et l'affectation de |
| en worden aangewend bij een in Ministerraad overlegd koninklijk | ces moyens fera l'objet d'un arrêté royal délibéré en Conseil des |
| besluit ». | ministres ». |
| B.3. Voor de toepassing van artikel 36 van de gecoördineerde wetten op | B.3. L'application de l'article 36 des lois coordonnées sur le Conseil |
| de Raad van State is vereist dat de Raad van State voorafgaandelijk | d'Etat suppose que le Conseil d'Etat ait au préalable rendu un arrêt |
| een vernietigingsarrest heeft gewezen. Enkel in de gevallen waarbij | d'annulation. Ce n'est que dans les cas où le rétablissement de la |
| het herstel van de wettigheid inhoudt dat de vernietiging van een | |
| rechtshandeling als bedoeld in artikel 14 van de gecoördineerde wetten | légalité implique que l'annulation d'un acte, visée à l'article 14 des |
| op de Raad van State moet worden gevolgd door een nieuwe | lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, soit suivie d'une nouvelle |
| overheidsbeslissing of een overheidshandeling of waarbij uit een | décision d'une autorité ou d'un acte d'une autorité, ou dans les cas |
| vernietigingsarrest voor de administratieve overheid een onthoudingsplicht ten aanzien van bepaalde beslissingen volgt, kan een dwangsom worden opgelegd. De Raad van State kan slechts beslissen een dwangsom op te leggen op verzoek van de persoon op wiens verzoek de nietigverklaring is uitgesproken en nadat een afzonderlijke procedure is doorlopen. Het verzoek tot opleggen van een dwangsom kan niet gelijktijdig met het indienen van een beroep tot nietigverklaring worden gevraagd; evenmin kan de Raad van State reeds in het vernietigingsarrest zelf een dwangsom opleggen. Het verzoek is slechts ontvankelijk wanneer de verzoekende partij de overheid bij een ter post aangetekende brief tot het nemen van een nieuwe beslissing heeft aangemaand en ten minste drie maanden vanaf de kennisgeving van het vernietigingsarrest zijn verlopen. Anders dan in het gemeen recht het geval is (artikel 1385quater van het Gerechtelijk Wetboek), komt de dwangsom niet toe aan de partij die de veroordeling heeft verkregen, maar wordt zij toegewezen aan een speciaal daartoe opgericht begrotingsfonds. B.4. De overheid die een dwangsom opgelegd kreeg, kan bij de Raad van State een vordering instellen tot opheffing, opschorting of vermindering van die dwangsom in geval van onmogelijkheid om aan de hoofdveroordeling te voldoen. De verzoekende partij op wier vordering de dwangsom werd opgelegd, kan geen vordering instellen tot verhoging van de dwangsom of tot het opleggen van een bijkomende dwangsom indien de overheid in gebreke blijft uitvoering te geven aan het vernietigingsarrest. Dat verschil in behandeling vormt het voorwerp van de prejudiciële vraag. B.5. Volgens de Ministerraad is de vordering van de overheid tot opheffing, opschorting of vermindering van de opgelegde dwangsom in geval van onmogelijkheid om aan de hoofdveroordeling te voldoen, niet vergelijkbaar met de vordering van de verzoekende partij tot verhoging van de opgelegde dwangsom of tot het opleggen van een bijkomende dwangsom indien de overheid in gebreke blijft uitvoering te geven aan het vernietigingsarrest. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen evenwel niet worden verward. De verschillende gevolgen die door de instellers van een rechtsvordering worden beoogd, kunnen weliswaar een element zijn in de beoordeling van een verschil in behandeling, maar zij kunnen niet volstaan om tot de niet-vergelijkbaarheid te besluiten, anders zou de toetsing aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie van elke inhoud worden ontdaan. B.6. Het recht op een daadwerkelijke uitvoering van rechterlijke | où une obligation d'abstention à l'égard de certaines décisions résulte, pour l'autorité administrative, d'un arrêt d'annulation, qu'une astreinte peut être imposée. Le Conseil d'Etat ne peut décider d'imposer une astreinte qu'à la demande de la personne sur la requête de laquelle l'annulation a été prononcée et après avoir suivi une procédure particulière. La demande d'astreinte ne peut être formulée en même temps que l'introduction d'un recours en annulation; le Conseil d'Etat ne peut pas non plus imposer lui-même une astreinte dans l'arrêt d'annulation. La demande n'est recevable que lorsque la partie requérante a, par courrier recommandé à la poste, sommé l'autorité de prendre une nouvelle décision et lorsqu'au moins trois mois se sont écoulés à compter de la notification de l'arrêt d'annulation. Contrairement à ce qui est le cas en droit commun (article 1385quater du Code judiciaire), l'astreinte n'est pas acquise à la partie qui a obtenu la condamnation mais est affectée à un fonds budgétaire spécialement créé à cet effet. B.4. L'autorité qui s'est vu imposer une astreinte peut demander au Conseil d'Etat l'annulation, la suspension ou la diminution de cette astreinte lorsqu'il lui est impossible de satisfaire à la condamnation principale. La personne à la requête de laquelle l'astreinte a été imposée ne peut demander l'augmentation de l'astreinte ou l'imposition d'une astreinte supplémentaire lorsque l'autorité reste en défaut d'exécuter l'arrêt d'annulation. Cette différence de traitement fait l'objet de la question préjudicielle. B.5. Selon le Conseil des ministres, la demande introduite par l'autorité en vue d'obtenir l'annulation, la suspension ou la diminution de l'astreinte imposée, en cas d'impossibilité de satisfaire à la condamnation principale, ne peut être comparée à la demande introduite par la partie requérante en vue d'obtenir l'augmentation de l'astreinte imposée ou l'imposition d'une astreinte supplémentaire lorsque l'autorité publique reste en défaut d'exécuter l'arrêt d'annulation. Il ne faut cependant pas confondre différence et non-comparabilité. Les effets différents recherchés par les auteurs d'une action en justice peuvent certes constituer un élément dans l'appréciation d'une différence de traitement, mais ils ne suffisent pas pour conclure à la non-comparabilité, sous peine de priver de sa substance le contrôle qui est exercé au regard du principe d'égalité et de non-discrimination. B.6. Le droit à une exécution effective des décisions de justice |
| uitspraken behoort tot de fundamentele grondslagen waarop een | constitue l'un des éléments fondamentaux d'un Etat de droit. |
| rechtsstaat is gebaseerd. | |
| De uitvoering van een rechterlijke uitspraak is inzonderheid van | L'exécution d'une décision de justice revêt une importance |
| belang in het administratief contentieux. Door het instellen van een | particulière dans le contexte du contentieux administratif. En |
| annulatieberoep beoogt de verzoeker niet alleen de vernietiging van de | introduisant un recours en annulation, le requérant vise à obtenir non |
| bestreden bestuurshandeling maar ook de opheffing van de gevolgen | seulement la disparition de l'acte administratif litigieux, mais aussi |
| ervan. Een effectieve rechtsbescherming en het herstel van de | la levée de ses effets. Une protection juridique effective et le |
| wettigheid vereisen dat de administratie zich neerlegt bij de | rétablissement de la légalité impliquent l'obligation pour |
| uitspraak van de rechter. De verplichting tot uitvoering is niet | l'administration de se plier à la décision du juge. L'obligation |
| beperkt tot het beschikkend gedeelte; ook de grond van de uitspraak | d'exécution ne se limite pas au dispositif; le fond de la décision |
| moet worden nageleefd en toegepast. Wanneer het bestuur weigert of | doit aussi être respecté et appliqué. Si l'administration refuse ou |
| nalaat uit te voeren of talmt met de uitvoering, zouden de waarborgen | omet de s'exécuter, ou encore tarde à le faire, les garanties dont |
| die de rechtsonderhorige tijdens het verloop van de procedure geniet | bénéficie le justiciable au cours de la procédure perdent toute raison |
| elke betekenis verliezen (EHRM, 19 maart 1997, Hornsby t. Griekenland, | d'être (CEDH, 19 mars 1997, Hornsby c. Grèce, § 41; CEDH, 18 novembre |
| § 41; EHRM, 18 november 2004, Zazanis t. Griekenland, § 37; EHRM, 9 | 2004, Zazanis c. Grèce, § 37; CEDH, 9 juin 2009, Nicola Silvestre c. |
| juni 2009, Nicola Silvestre t. Italië, § 59). | Italie, § 59). |
| B.7. De mogelijkheid tot het opleggen van een dwangsom, waarin de in | B.7. La possibilité d'imposer une astreinte, prévue par la disposition |
| het geding zijnde bepaling voorziet, werd door de wetgever | en cause, a été jugée nécessaire par le législateur pour garantir le |
| noodzakelijk geacht om het herstel van de wettigheid en een effectieve | rétablissement de la légalité et une protection juridique effective. |
| rechtsbescherming te waarborgen. Wanneer hij de mogelijkheid tot het | Lorsqu'il en définit les conditions, le législateur ne peut porter une |
| opleggen van een dwangsom aan voorwaarden onderwerpt, mag de wetgever | atteinte discriminatoire, au détriment de la partie à la requête de |
| evenwel niet op discriminerende wijze afbreuk doen, ten nadele van de | laquelle l'astreinte a été prononcée, au droit à une exécution |
| partij op wier vordering de dwangsom werd opgelegd, aan het voormelde | effective de l'arrêt d'annulation. |
| recht op een daadwerkelijke uitvoering van een vernietigingsarrest. | Dès lors, si l'autorité peut introduire une demande en vue d'obtenir |
| Wanneer de vordering van de overheid tot opheffing, opschorting of | l'annulation, la suspension ou la diminution de l'astreinte imposée en |
| vermindering van de opgelegde dwangsom wordt toegestaan wanneer er | cas de circonstance nouvelle, et plus précisément en cas |
| sprake is van een nieuwe omstandigheid, meer bepaald de onmogelijkheid | d'impossibilité de satisfaire à la condamnation principale, il n'est |
| om aan de hoofdveroordeling te voldoen, is het derhalve niet redelijk | pas raisonnablement justifié que la partie requérante ne puisse, de |
| verantwoord dat de vordering van de verzoekende partij tot verhoging van de opgelegde dwangsom of tot het opleggen van een bijkomende dwangsom niet wordt toegestaan wanneer de overheid in gebreke blijft uitvoering te geven aan het vernietigingsarrest. B.8. Het is weliswaar juist, zoals het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest aanvoert, dat de Raad van State bij het bepalen van het bedrag van de dwangsom reeds rekening heeft gehouden met de verwachte weerstand van de overheid bij de uitvoering van het vernietigingsarrest, maar die factor berust noodzakelijkerwijze slechts op een inschatting en betreft geen vaststaand gegeven. Het onverwacht volharden van de overheid inzake het niet uitvoeren kan derhalve eveneens als een nieuwe omstandigheid worden beschouwd. | son côté, introduire une demande en vue d'obtenir l'augmentation de l'astreinte imposée ou l'imposition d'une astreinte supplémentaire lorsque l'autorité reste en défaut d'exécuter l'arrêt d'annulation. B.8. Il est certes exact, comme le fait valoir la Région de Bruxelles-Capitale, que le Conseil d'Etat, lorsqu'il fixe le montant de l'astreinte, a déjà tenu compte de la résistance prévisible de l'autorité publique quant à l'exécution de l'arrêt d'annulation, mais cet élément ne repose nécessairement que sur une estimation et non sur des faits avérés. L'imprévisible persistance de l'autorité dans l'inexécution peut donc également être considérée comme une circonstance nouvelle. L'existence d'autres solutions que celle de l'exécution d'un arrêt d'annulation, à laquelle le Conseil des ministres fait référence, ne |
| Ook het bestaan van alternatieven voor de uitvoering van een | constitue pas non plus une justification satisfaisante de la |
| vernietigingsarrest, waaraan de Ministerraad refereert, kan geen | différence de traitement en cause. La possibilité d'introduire, devant |
| afdoende verantwoording bieden voor het in het geding zijnde verschil | le Conseil d'Etat, un nouveau recours en annulation, dirigé contre la |
| in behandeling. De mogelijkheid om een nieuw vernietigingsberoep in te | conduite contraire à l'arrêt d'annulation adoptée par l'autorité et |
| stellen voor de Raad van State, gericht tegen het optreden van de overheid in strijd met het vernietigingsarrest en gebaseerd op de schending van het gezag van gewijsde van dat vernietigingsarrest, alsook de mogelijkheid om voor de burgerlijke rechter een bevel tot het stellen van een bepaalde bestuurshandeling te vorderen, vormen voor de verzoekende partij bijkomende procedurele drempels die haar recht op een daadwerkelijke uitvoering van een rechterlijke uitspraak op onevenredige wijze beperken. Een vordering tot schadevergoeding voor de gewone rechter kan meestal slechts een uitvoering bij equivalent inhouden, hetgeen precies het euvel is dat de wetgever met de invoering van de dwangsom beoogde te verhelpen. B.9. De in het geding zijnde bepaling is derhalve niet verenigbaar met | fondé sur la violation de l'autorité de chose jugée dudit arrêt, ainsi que la possibilité de demander au juge civil d'ordonner que soit posé un acte administratif déterminé constituent, pour la partie requérante, des obstacles procéduraux supplémentaires qui limitent de manière disproportionnée son droit à une exécution effective d'une décision de justice. Une action en réparation devant le juge ordinaire risque de n'aboutir la plupart du temps qu'à une exécution par équivalent, ce qui est précisément le défaut auquel le législateur entendait remédier en instaurant l'astreinte. B.9. La disposition en cause n'est par conséquent pas compatible avec |
| de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij de verzoekende | les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle ne permet pas à |
| partij op wier vordering reeds een dwangsom werd opgelegd, niet de | la partie requérante à la requête de laquelle une astreinte a déjà été |
| mogelijkheid biedt om het opleggen van een bijkomende dwangsom of het | |
| verhogen van de reeds opgelegde dwangsom te vorderen in het geval dat | imposée de demander d'imposer une astreinte supplémentaire ou |
| de overheid op volhardende wijze in gebreke blijft uitvoering te geven | d'augmenter l'astreinte imposée au cas où l'autorité reste de manière |
| aan het vernietigingsarrest, terwijl zij aan de overheid die een | persistante en défaut d'exécuter l'arrêt d'annulation, alors qu'elle |
| dwangsom opgelegd kreeg, de mogelijkheid biedt om de opheffing van die | permet à l'autorité qui s'est vu imposer une astreinte de demander |
| dwangsom of de opschorting van de looptijd of de vermindering ervan te | d'annuler cette astreinte, d'en suspendre l'échéance ou de la diminuer |
| vorderen in geval van blijvende of tijdelijke of gedeeltelijke | en cas d'impossibilité permanente ou temporaire ou partielle pour |
| onmogelijkheid voor die overheid om aan de hoofdveroordeling te | cette autorité de satisfaire à la condamnation principale. |
| voldoen. B.10. Nu die leemte zich bevindt in de aan het Hof voorgelegde tekst, | B.10. Dès lors que cette lacune est située dans le texte soumis à la |
| komt het de verwijzende rechter toe een einde te maken aan de door het | Cour, il appartient au juge a quo de mettre fin à |
| Hof vastgestelde ongrondwettigheid, vermits die vaststelling is | l'inconstitutionnalité constatée par celle-ci, ce constat étant |
| uitgedrukt in voldoende precieze en volledige bewoordingen om toe te | exprimé en des termes suffisamment précis et complets pour permettre |
| laten dat de in het geding zijnde bepaling wordt toegepast met | que la disposition en cause soit appliquée dans le respect des |
| inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, door de | articles 10 et 11 de la Constitution, en appliquant par analogie les |
| artikelen 20 tot 24 van het koninklijk besluit van 2 april 1991 tot | articles 20 à 24 de l'arrêté royal du 2 avril 1991 déterminant la |
| regeling van de rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van | procédure devant la section d'administration du Conseil d'Etat en |
| de Raad van State inzake de dwangsom, bij analogie toe te passen. | matière d'astreinte. |
| B.11. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.11. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 36 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 | L'article 36 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier |
| januari 1973, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre | 1973, viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne |
| het de verzoekende partij op wier vordering reeds een dwangsom werd | permet pas à la partie requérante à la requête de laquelle une |
| opgelegd, niet de mogelijkheid biedt om het opleggen van een | astreinte a déjà été imposée de demander d'imposer une astreinte |
| bijkomende dwangsom of het verhogen van de reeds opgelegde dwangsom te | supplémentaire ou d'augmenter l'astreinte imposée au cas où l'autorité |
| vorderen in het geval dat de overheid op volhardende wijze in gebreke | reste de manière persistante en défaut d'exécuter l'arrêt |
| blijft uitvoering te geven aan het vernietigingsarrest, terwijl het | |
| aan de overheid die een dwangsom opgelegd kreeg, de mogelijkheid biedt | d'annulation, alors qu'il permet à l'autorité qui s'est vu imposer une |
| om de opheffing van die dwangsom of de opschorting van de looptijd of | astreinte de demander d'annuler cette astreinte, d'en suspendre |
| de vermindering ervan te vorderen in geval van blijvende of tijdelijke | l'échéance ou de la diminuer en cas d'impossibilité permanente ou |
| of gedeeltelijke onmogelijkheid voor die overheid om aan de | temporaire ou partielle pour cette autorité de satisfaire à la |
| hoofdveroordeling te voldoen. | condamnation. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 18 oktober 2012. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 18 octobre 2012. |
| De griffier, | Le greffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt | M. Bossuyt |