← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 141/2012 van 14 november 2012 Rolnummer 5292 In zake :
het beroep tot vernietiging van artikel 53 van de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen
Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 141/2012 van 14 november 2012 Rolnummer 5292 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 53 van de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 141/2012 du 14 novembre 2012 Numéro du rôle : 5292 En cause : le recours en annulation de l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des dispositions diverses La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 141/2012 van 14 november 2012 | Extrait de l'arrêt n° 141/2012 du 14 novembre 2012 |
Rolnummer 5292 | Numéro du rôle : 5292 |
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 53 van de wet van 28 | En cause : le recours en annulation de l'article 53 de la loi du 28 |
december 2011 houdende diverse bepalingen (wijziging van artikel 44, § | décembre 2011 portant des dispositions diverses (modification de |
1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde), | l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée), |
ingesteld door Patrick Van den Weghe, en anderen. | introduit par Patrick Van den Weghe, et autres. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de | composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 18 januari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 18 |
2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 19 | janvier 2012 et parvenue au greffe le 19 janvier 2012, un recours en |
januari 2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 53 van | |
de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen (wijziging van | annulation de l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des |
artikel 44, § 1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de | dispositions diverses (modification de l'article 44, § 1er, 1°, du |
Code de la taxe sur la valeur ajoutée), publiée au Moniteur belge du | |
toegevoegde waarde), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 | 30 décembre 2011, quatrième édition, a été introduit par Patrick Van |
december 2011, vierde editie, door Patrick Van den Weghe, wonende te | den Weghe, demeurant à 3010 Louvain, Leopold Ruelensstraat 54, Marc |
3010 Leuven, Leopold Ruelensstraat 54, Marc Allard, wonende te 3300 | Allard, demeurant à 3300 Tirlemont, Groot Begijnhof 59, et Christian |
Tienen, Groot Begijnhof 59, en Christian Maes, wonende te 3000 Leuven, | Maes, demeurant à 3000 Louvain, Maria Theresiastraat 107. |
Maria Theresiastraat 107. | |
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderden de verzoekende partijen | Par la même requête, les parties requérantes demandaient également la |
eveneens de schorsing van dezelfde wetsbepaling. Bij het arrest nr. | suspension de la même disposition légale. Par arrêt n° 44/2012 du 8 |
44/2012 van 8 maart 2012 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van | mars 2012 (publié au Moniteur belge du 7 juin 2012), la Cour a rejeté |
7 juni 2012) heeft het Hof de vordering tot schorsing verworpen. | la demande de suspension. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepaling | Quant à la disposition attaquée |
B.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 53 van de | B.1. Le recours en annulation est dirigé contre l'article 53 de la loi |
wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen, luidende : | du 28 décembre 2011 portant des dispositions diverses, lequel dispose |
« In artikel 44, § 1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de | : « Dans l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la valeur |
toegevoegde waarde, vervangen bij de wet van 28 december 1992, worden | ajoutée, remplacé par la loi du 28 décembre 1992, les mots ' les |
de woorden ' notarissen, ' en de woorden ' en gerechtsdeurwaarders ' | notaires, ' et les mots ' et les huissiers de justice ' sont abrogés |
opgeheven ». | ». |
Ten gevolge daarvan bepaalt artikel 44, § 1, 1°, van het BTW-Wetboek, | En conséquence, l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la |
valeur ajoutée dispose, avec effet au 1er janvier 2012, conformément à | |
overeenkomstig artikel 56 van de voormelde wet van 28 december 2011, | l'article 56 de la loi du 28 décembre 2011, précitée : |
met ingang van 1 januari 2012 : | |
« Van de belasting zijn vrijgesteld de diensten door de nagenoemde | « Sont exemptées de la taxe, les prestations de services exécutées, |
personen verricht in de uitoefening van hun geregelde werkzaamheid : | dans l'exercice de leur activité habituelle, par les personnes suivantes : |
1° advocaten; ». | 1° les avocats; ». |
Bij de bestreden bepaling werd aldus de btw-vrijstelling die tot dan | L'exemption de la TVA qui concernait jusqu'alors les notaires, les |
betrekking had op de notarissen, de advocaten en de | avocats et les huissiers de justice a donc été supprimée par la |
gerechtsdeurwaarders, afgeschaft voor de notarissen en de | disposition attaquée pour les notaires et les huissiers de justice, et |
gerechtsdeurwaarders en behouden voor de advocaten. | maintenue pour les avocats. |
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen | Quant à l'intérêt des parties requérantes |
B.2.1. Volgens de Ministerraad zouden de verzoekende partijen, die | B.2.1. Selon le Conseil des ministres, les parties requérantes, qui |
allen notaris zijn, geen belang hebben bij de vernietiging van de | sont toutes des notaires, n'ont pas d'intérêt à l'annulation de la |
bestreden bepaling, in zoverre die de gerechtsdeurwaarders | disposition attaquée dans la mesure où celle-ci assujettit les |
btw-plichtig maakt. | huissiers de justice à la TVA. |
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. B.2.3. De verzoekende partijen zijn notarissen, die belang hebben bij de vernietiging van de bestreden bepaling in zoverre die op de notarissen van toepassing is, doch niet in zoverre die op de gerechtsdeurwaarders van toepassing is. Het beroep tot vernietiging is onontvankelijk in zoverre het betrekking heeft op de situatie van de gerechtsdeurwaarders. De exceptie is gegrond. Ten gronde | B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme attaquée. B.2.3. Les parties requérantes sont des notaires, qui ont intérêt à l'annulation de la disposition attaquée en ce qu'elle leur est applicable mais non en ce qu'elle s'applique aux huissiers de justice. Le recours en annulation est irrecevable en ce qu'il concerne la situation des huissiers de justice. L'exception est fondée. Quant au fond |
B.3. De verzoekende partijen voeren een enig middel aan dat uit de | B.3. Les parties requérantes prennent un moyen unique de la violation |
schending van de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet is afgeleid. | des articles 10, 11 et 172 de la Constitution. La disposition attaquée |
Bij de bestreden bepaling werd de btw-vrijstelling die tot dusver | supprime pour les notaires et maintient pour les avocats l'exemption |
betrekking had op onder meer de notarissen en de advocaten, afgeschaft | de la TVA qui concernait jusqu'alors notamment les avocats et les |
voor de notarissen en behouden voor de advocaten. Voor dat verschil in | notaires. Il n'existerait aucune justification raisonnable à cette |
behandeling zou geen redelijke verantwoording bestaan. | différence de traitement. |
B.4. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel van | B.4. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le principe |
gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet is een | d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la Constitution |
bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale aangelegenheden. | constitue une application particulière de ce principe en matière fiscale. |
B.5.1. Volgens de Ministerraad en de Orde van Vlaamse balies zouden de | B.5.1. Selon le Conseil des ministres et l'« Orde van Vlaamse balies |
notarissen en de advocaten niet tot dezelfde beroepscategorie behoren, | », les notaires et les avocats n'appartiendraient pas à la même |
zodat zij zich ten aanzien van de bestreden maatregel niet in een | catégorie professionnelle, de sorte qu'ils ne se trouveraient pas dans |
vergelijkbare situatie zouden bevinden. | une situation comparable au regard de la mesure attaquée. |
B.5.2. Tussen de beroepscategorie van de notarissen en die van de | B.5.2. Entre la catégorie professionnelle des notaires et celle des |
advocaten bestaan verschillen die voortvloeien uit de verschillende | avocats, il existe des différences qui découlent de la réglementation |
regelgeving waaraan beide categorieën zijn onderworpen. Die | différente à laquelle sont soumises les deux catégories. Ces |
verschillen hebben betrekking op inzonderheid hun onderscheiden taken, | différences concernent en particulier leurs missions respectives, |
de organisatie van het beroep, de deontologie en de regels voor de | l'organisation de la profession, la déontologie et les règles d'accès |
toegang tot het beroep. Uit die verschillen kan evenwel niet worden | à la profession. Il ne peut toutefois se déduire de ces différences |
afgeleid dat de beide beroepscategorieën dermate van elkaar te | que les deux catégories professionnelles seraient à ce point |
onderscheiden zijn dat zij ten aanzien van de bestreden maatregel niet | distinctes qu'elles ne seraient pas comparables au regard de la mesure |
vergelijkbaar zouden zijn. | attaquée. |
B.6. Het komt de bevoegde wetgever toe de vrijstellingen of de afschaffing van vrijstellingen te bepalen van de belastingen waarin hij voorziet. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid. In sommige domeinen, met name op het vlak van de belasting over de toegevoegde waarde, is die bevoegdheid evenwel begrensd door de toepasselijke Europese regelgeving. Het Hof vermag, in die aangelegenheid, de beleidskeuzen van de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn. B.7. Het amendement dat tot het bestreden artikel heeft geleid, is als | B.6. Il appartient au législateur compétent de déterminer ou de supprimer les exemptions aux impôts qu'il prévoit. Il dispose en la matière d'une marge d'appréciation étendue. Toutefois, dans certains domaines, notamment en matière de taxe sur la valeur ajoutée, cette compétence est limitée par la réglementation européenne applicable. Dans cette matière, la Cour ne peut sanctionner les choix politiques du législateur et les motifs qui les fondent que s'ils reposent sur une erreur manifeste ou s'ils sont manifestement déraisonnables. B.7. L'amendement qui a donné lieu à l'article attaqué est justifié |
volgt verantwoord : | comme suit : |
« De diensten van notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders zijn | « Les prestations de services effectuées par les notaires, les avocats |
aan de belasting over de toegevoegde waarde (btw) onderworpen volgens | et les huissiers de justice sont soumises à la taxe sur la valeur |
de normale regels van de richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28 | ajoutée (TVA) selon les règles normales de la directive 2006/112/CE du |
november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting | Conseil du 28 novembre 2006 relative au système commun de taxe sur la |
over de toegevoegde waarde. | valeur ajoutée. |
Overeenkomstig artikel 371 van voornoemde richtlijn mogen evenwel de | Cependant, conformément à l'article 371 de ladite directive, les Etats |
lidstaten die op 1 januari 1978 vrijstelling verleenden voor de in de | membres qui, au 1er janvier 1978, exonéraient les opérations dont la |
lijst van bijlage X, deel B, van voormelde richtlijn genoemde | liste figure à l'annexe X, partie B, de cette directive, peuvent |
handelingen, deze onder de in iedere betrokken lidstaat op die datum | continuer à les exonérer, dans les conditions qui existaient dans |
bestaande voorwaarden, blijven vrijstellen van de belasting. Deze | chaque Etat membre concerné à cette même date. Cette dérogation reste |
afwijking blijft van toepassing tot de invoering van de definitieve | applicable jusqu'à l'introduction du régime définitif. |
regeling. België heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De diensten | La Belgique a fait usage de cette possibilité. Ainsi, les prestations |
verricht door notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders in de | de services effectuées dans l'exercice de leur activité habituelle par |
uitoefening van hun geregelde werkzaamheid zijn sinds 1 januari 1978 | les notaires, les avocats et les huissiers de justice, ont continué |
van de belasting vrijgesteld gebleven overeenkomstig artikel 44, § 1, | depuis le 1er janvier 1978, à être exemptées de la taxe conformément à |
1°, van het btw-Wetboek. | l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la TVA. |
Onderhavig amendement voorziet in de opheffing van deze vrijstelling | Le présent amendement vise à abroger cette exemption de la TVA en ce |
qui concerne les prestations de services effectuées par les notaires | |
van de btw wat de diensten van notarissen en gerechtsdeurwaarders | et les huissiers de justice » (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC |
betreft » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-1952/004, p. 36). | 53-1952/004, p. 36). |
In de parlementaire voorbereiding wordt tevens vermeld : | Les travaux préparatoires mentionnent également : |
« Het oorspronkelijk ontwerp dat bij het parlement is ingediend, | « Le projet initial qui a été déposé au parlement ne comprenait qu'un |
bevatte slechts 1 artikel onder de titel Financiën. [...] | article sous l'intitulé Finances. [...] |
In de Commissie Financiën van de Kamer zijn vervolgens een pakket | Par la suite, plusieurs amendements ont été déposés en commission des |
amendementen ingediend door de fracties die de nieuwe meerderheid | Finances de la Chambre par les groupes formant la nouvelle majorité. |
vormen. Deze amendementen hebben als doel om zeer snel uitvoering te | Ces amendements ont pour but de mettre très rapidement à exécution les |
geven aan de beslissingen die met betrekking tot de begroting 2012 | décisions qui ont été prises en rapport avec le budget 2012 lors de |
zijn genomen bij het tot stand komen van het regeerakkoord. Het is van | |
uitzonderlijk belang dat de maatregelen die uiterlijk op 1 januari | l'élaboration de l'accord de gouvernement. Il est capital que les |
2002 [lees : 2012] in werking moeten treden, ook effectief tegen die | |
datum door het parlement zijn aangenomen. Daar zijn drie zeer goede | |
redenen voor. Ten eerste een budgettaire : er dient over gewaakt dat | |
de maatregelen ook in 2012 hun vooropgesteld rendement halen. Ten | mesures qui doivent entrer en vigueur le 1er janvier 2012 au plus tard |
tweede is het belangrijk dat vooral internationaal het vertrouwen | soient effectivement adoptées par le parlement d'ici-là. Il y a trois |
terug hersteld wordt in de Belgische financiële markt. Ten slotte is | bonnes raisons à cela. La première est d'ordre budgétaire : il faut |
het ook voor de mensen belangrijk dat er zo snel mogelijk | s'assurer en effet que les mesures produisent leurs effets dès 2012. |
duidelijkheid komt over de maatregelen die zijn genomen. | La deuxième raison est la nécessité de restaurer la confiance dans le |
marché financier belge, surtout au niveau international. Enfin, la | |
troisième raison est le fait qu'il faut clarifier au plus vite les | |
mesures qui sont prises. | |
De maatregelen die nu in het ontwerp zijn opgenomen zijn : | Les mesures qui figurent à présent dans le projet sont les suivantes : |
[...] | [...] |
6. Het onderwerpen van de diensten van notarissen en | 6. l'assujettissement à la TVA des prestations de services des |
gerechtsdeurwaarders aan de btw, naar analogie van alle andere | notaires et des huissiers de justice, comme c'est le cas dans tous les |
EU-landen. (artikelen 53 en 54) » (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. | autres Etats membres de l'UE. (articles 53 et 54) » (Doc. parl., |
5-1408/4, pp. 4-5). | Sénat, 2011-2012, n° 5-1408/4, pp. 4-5). |
In de plenaire vergadering van de Senaat stelde de minister dat de | Lors de la séance plénière du Sénat, le ministre a déclaré que la |
bestreden bepaling « het resultaat [is] van een politiek akkoord | disposition attaquée « est le fruit d'un accord politique portant sur |
waarbij men heeft nagekeken hoever men kon gaan voor bepaalde groepen | la question de savoir jusqu'où il était possible d'aller pour |
» (Hand., Senaat, 2011-2012, 23 december 2011, p. 9). | certaines catégories professionnelles » (Ann., Sénat, 2011-2012, 23 |
B.8. Uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de | décembre 2011, p. 9). |
bestreden bepaling deel uitmaakt van een reeks maatregelen die in | B.8. Il ressort des travaux préparatoires précités que la disposition |
eerste instantie ertoe strekken om, in het kader van de begroting | attaquée fait partie d'une série de mesures qui tendent en premier |
2012, zeer snel uitwerking te hebben, zodat het vooropgestelde | lieu à sortir leurs effets très rapidement dans le cadre du budget |
rendement reeds in 2012 wordt behaald. De opbrengst van de bestreden | 2012, afin d'obtenir déjà le rendement envisagé en 2012. Le produit de |
belasting wordt aangewend voor overheidsuitgaven die strekken tot de | la mesure attaquée est affecté à des dépenses publiques qui visent à |
behartiging van het algemeen belang. | la satisfaction de l'intérêt général. |
In de parlementaire voorbereiding wordt nog erop gewezen dat in geen | Les travaux préparatoires soulignent par ailleurs que les notaires ne |
enkele andere lidstaat van de Europese Unie de notarissen van de btw | sont exemptés de la TVA dans aucun autre Etat membre de l'Union |
zijn vrijgesteld, zodat de bestreden maatregel tevens kan worden | européenne, de sorte que la mesure attaquée peut également être |
geacht een harmonisatie in Europees verband na te streven. | considérée comme tendant à une harmonisation au niveau européen. |
B.9. Zoals de verzoekende partijen aanvoeren, zouden de voormelde | B.9. Comme l'observent les parties requérantes, les objectifs précités |
doelstellingen nog beter worden verwezenlijkt, indien ook ten aanzien | pourraient être réalisés de manière encore plus optimale si |
van de advocaten de btw-vrijstelling zou worden opgeheven : er zouden | l'exemption de TVA était également abrogée à l'égard des avocats : la |
aanzienlijk meer financiële middelen voor de Schatkist worden | mesure générerait nettement plus de moyens financiers pour le Trésor |
gegenereerd en de harmonisatie van de regelgeving binnen de Europese | public et elle réaliserait une meilleure harmonisation de la |
Unie zou beter worden gediend. Het komt evenwel aan de wetgever toe te oordelen of het aangewezen is dat ook ten aanzien van de advocaten de btw-vrijstelling zou worden opgeheven of gemoduleerd, rekening houdend met de Europese regelgeving en, in voorkomend geval, met de eigen karakteristieken van dat beroep. Die vaststellingen zijn niet van dien aard dat kan worden besloten dat de bestreden maatregel discriminerend zou zijn, vermits de beleidskeuzen van de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, inzonderheid wat de toegang tot het gerecht betreft, niet kennelijk onredelijk zijn en evenmin op een manifeste vergissing berusten. | réglementation au sein de l'Union européenne. Il appartient cependant au législateur d'apprécier s'il s'indique également à l'égard des avocats d'abroger ou de moduler l'exemption de TVA, compte tenu de la réglementation européenne et, le cas échéant, des caractéristiques propres à cette profession. Ces constatations ne sont pas d'une nature telle qu'elles obligeraient à conclure que la mesure attaquée est discriminatoire, puisque les choix politiques du législateur et les motifs qui les fondent, en particulier en ce qui concerne l'accès à la justice, ne sont pas manifestement déraisonnables et ne reposent pas davantage sur une erreur manifeste. |
B.10. Uit wat voorafgaat volgt dat de bestreden bepaling de artikelen | B.10. Il résulte de ce qui précède que la disposition attaquée ne |
10, 11 en 172 van de Grondwet niet schendt. | viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution. |
Het middel is niet gegrond. | Le moyen n'est pas fondé. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
verwerpt het beroep. | rejette le recours. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 november 2012. | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 14 novembre 2012. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt | M. Bossuyt |