Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 104/2012 van 9 augustus 2012 Rolnummer 5222 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52, 11°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing op schulden ontstaan vóór 17 oktober 199 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 104/2012 van 9 augustus 2012 Rolnummer 5222 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52, 11°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing op schulden ontstaan vóór 17 oktober 199 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 104/2012 du 9 août 2012 Numéro du rôle : 5222 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 52, 11°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était applicable aux dettes nées avant le 17 octobre 199 La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 104/2012 van 9 augustus 2012 Extrait de l'arrêt n° 104/2012 du 9 août 2012
Rolnummer 5222 Numéro du rôle : 5222
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52, 11°, van het En cause : la question préjudicielle concernant l'article 52, 11°, du
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing op Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était applicable aux
schulden ontstaan vóór 17 oktober 1995, gesteld door het Hof van dettes nées avant le 17 octobre 1995, posée par la Cour d'appel de
Beroep te Gent. Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 4 oktober 2011 in zake Patrick Staelraeve en Emilienne Par arrêt du 4 octobre 2011 en cause de Patrick Staelraeve et
Van Haecke tegen de Belgische Staat, Federale Overheidsdienst Emilienne Van Haecke contre l'Etat belge, Service public fédéral
Financiën, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen
op 13 oktober 2011, heeft het Hof van Beroep te Gent de volgende Finances, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 13
prejudiciële vraag gesteld : octobre 2011, la Cour d'appel de Gand a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 52, 11° WIB 92, zoals van toepassing op schulden « L'article 52, 11°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel
qu'il était applicable aux dettes nées avant le 17 octobre 1995 et qui
ontstaan vóór 17 oktober 1995, en dat bepaalt dat ' inzonderheid als dispose que ' constituent notamment des frais professionnels (...) les
beroepskost worden aangemerkt (...) de door de bestuurders en werkende intérêts effectivement payés de dettes contractées auprès de tiers par
vennoten werkelijk betaalde interest van schulden aangegaan bij derden des administrateurs et des associés actifs en vue de la souscription
voor het inschrijven op, of het verkrijgen van aandelen die een ou de l'acquisition d'actions ou parts représentatives d'une fraction
fractie van het maatschappelijk kapitaal van een binnenlandse du capital social d'une société résidente dont ils perçoivent
vennootschap vertegenwoordigen waarvan zij in het belastbare tijdperk périodiquement des rémunérations au cours de la période imposable
periodiek bezoldigingen ontvangen (...) ', de artikelen 10 en 11 van (...) ', viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que
les administrateurs/associés actifs qui, en raison de la déclaration
de Grondwet doordat de bestuurders/werkende vennoten die wegens de de faillite de la société, voient cesser le paiement de leurs
faillietverklaring van de vennootschap hun periodieke bezoldigingen rémunérations périodiques n'ont plus droit à la déduction d'intérêts
zien stopgezet, geen recht meer hebben op bedoelde interestaftrek ? ». visée ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid B.1.1. La question préjudicielle concerne la compatibilité de
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 52, 11°, van het
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992). l'article 52, 11°, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après :
In de redactie zoals van toepassing op het bodemgeschil, bepaalt de in CIR 1992) avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
het geding zijnde bepaling : Dans sa version applicable au litige au fond, la disposition en cause prévoit :
« Onder voorbehoud van het bepaalde in de artikelen 53 tot 66 worden « Sous réserve des dispositions des articles 53 à 66, constituent
inzonderheid als beroepskosten aangemerkt : notamment des frais professionnels :
[...] [...]
11° de door bestuurders en werkende vennoten werkelijk betaalde 11° les intérêts effectivement payés de dettes contractées auprès de
interest van schulden aangegaan bij derden voor het inschrijven op, of tiers par des administrateurs et des associés actifs en vue de la
het verkrijgen van aandelen die een fractie van het maatschappelijk souscription ou de l'acquisition d'actions ou parts représentatives
kapitaal van een binnenlandse vennootschap vertegenwoordigen waarvan d'une fraction du capital social d'une société résidente dont ils
zij in het belastbare tijdperk periodiek bezoldigingen ontvangen; perçoivent périodiquement des rémunérations au cours de la période
[...] ». imposable; [...] ».
B.1.2. Volgens de verwijzende rechter voorziet artikel 52, 11°, in B.1.2. Selon le juge a quo, l'article 52, 11°, prévoit, s'agissant de
bijkomende voorwaarden, wat de aftrekbaarheid van de daarin bedoelde la déductibilité des intérêts qui y sont visés, des conditions
interesten betreft, ten opzichte van de algemene supplémentaires par rapport aux conditions générales de déductibilité
aftrekbaarheidsvoorwaarden, geformuleerd in artikel 49 van het WIB formulées à l'article 49 du CIR 1992, qui dispose :
1992, dat bepaalt : « Als beroepskosten zijn aftrekbaar de kosten die de « A titre de frais professionnels sont déductibles les frais que le
belastingplichtige in het belastbare tijdperk heeft gedaan of gedragen contribuable a faits ou supportés pendant la période imposable en vue
om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en waarvan hij d'acquérir ou de conserver les revenus imposables et dont il justifie
de echtheid en het bedrag verantwoordt door middel van bewijsstukken la réalité et le montant au moyen de documents probants ou, quand cela
of, ingeval zulks niet mogelijk is, door alle andere door het gemeen n'est pas possible, par tous autres moyens de preuve admis par le
recht toegelaten bewijsmiddelen, met uitzondering van de eed. droit commun, sauf le serment.
Als in het belastbare tijdperk gedaan of gedragen worden beschouwd, de Sont considérés comme ayant été faits ou supportés pendant la période
kosten die in dat tijdperk werkelijk zijn betaald of gedragen of het imposable, les frais qui, pendant cette période, sont effectivement
karakter van zekere en vaststaande schulden of verliezen hebben payés ou supportés ou qui ont acquis le caractère de dettes ou pertes
verkregen en als zodanig zijn geboekt ». certaines et liquides et sont comptabilisés comme [tels] ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag Quant à la recevabilité de la question préjudicielle
B.2.1. Volgens de Ministerraad zou de prejudiciële vraag niet B.2.1. Selon le Conseil des ministres, la question préjudicielle ne
ontvankelijk zijn, omdat zij in werkelijkheid betrekking zou hebben op serait pas recevable parce qu'elle porterait en réalité sur
de opportuniteit van de in het geding zijnde maatregel. l'opportunité de la mesure en cause.
B.2.2. De prejudiciële vraag heeft geen betrekking op de opportuniteit B.2.2. La question préjudicielle n'a pas pour objet l'opportunité de
van de in het geding zijnde maatregel, maar op de bestaanbaarheid la mesure en cause, mais porte sur sa compatibilité avec le principe
ervan met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. d'égalité et de non-discrimination.
De exceptie wordt verworpen. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.3. Het verwijzende rechtscollege vraagt het Hof of de in het geding B.3. La juridiction a quo demande à la Cour si la disposition en cause
zijnde bepaling het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie viole le principe d'égalité et de non-discrimination en ce que les
schendt, in zoverre de bestuurders en de werkende vennoten die wegens administrateurs et associés actifs qui ne perçoivent plus
de faillietverklaring van de vennootschap geen periodieke périodiquement des rémunérations pendant la période imposable en
bezoldigingen in het belastbare tijdperk meer ontvangen, de interesten raison de la déclaration de faillite de la société ne peuvent plus
van de schulden, aangegaan voor het inschrijven op, of het verkrijgen déduire à titre de frais professionnels les intérêts des dettes
van aandelen in de vennootschap waarvan zij vóór het faillissement contractées en vue de la souscription ou de l'acquisition de parts
periodieke bezoldigingen ontvingen, niet meer als beroepskosten kunnen dans la société dont ils percevaient périodiquement des rémunérations
aftrekken. avant la faillite.
B.4.1. De aftrekbaarheid, als beroepskosten, van interesten van B.4.1. La déductibilité, à titre de frais professionnels, des intérêts
bepaalde schulden werd oorspronkelijk geregeld door artikel 26 van de de certaines dettes était à l'origine réglée par l'article 26 de la
wet van 7 december 1988 houdende hervorming van de inkomstenbelasting loi du 7 décembre 1988 portant réforme de l'impôt sur les revenus et
modification des taxes assimilées au timbre.
en wijziging van de met het zegel gelijkgestelde taksen. Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que la possibilité
Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de de déduire les intérêts de dettes sur des revenus mobiliers a été
mogelijkheid om interesten van schulden op roerende inkomsten af te supprimée afin d'éviter les abus des contribuables. « Pour ne pas
trekken, werd opgeheven om misbruiken van de belastingplichtigen te entraver l'activité économique », le législateur a toutefois prévu la
voorkomen. « Om de economische activiteit niet te hinderen » werd déductibilité, à titre de charges professionnelles, des « intérêts de
evenwel voorzien in de aftrekbaarheid, als beroepskosten, « van de dettes contractées en vue de la constitution, de l'augmentation du
interesten van schulden aangegaan om een Belgische vennootschap op te
richten, om haar kapitaal te verhogen of om ze over te nemen bij wijze
van het verwerven van de aandelen of deelbewijzen van die vennootschap capital et de la reprise d'une société belge par l'acquisition des
», op voorwaarde dat « de betrokkenen een activiteit uitoefenen die actions ou parts de cette société », à condition que « les intéressés
met een bezoldiging vergoed wordt » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1988, nr. exercent une activité productive d'une rémunération » (Doc. parl.,
440-1, p. 22). Sénat, S.E. 1988, n° 440-1, p. 22).
B.4.2. Bij artikel 26 van de wet van 20 juli 1990 houdende economische B.4.2. L'article 26 de la loi du 20 juillet 1990 portant des
en fiscale bepalingen werd aan de vroegere regeling de voorwaarde dispositions économiques et fiscales a ajouté à la réglementation
toegevoegd dat in het belastbare tijdperk door de betrokken antérieure la condition selon laquelle le contribuable concerné doit
belastingplichtige periodieke bezoldigingen werden ontvangen. avoir perçu périodiquement des rémunérations au cours de la période
De doelstelling van de wetgever werd in de parlementaire voorbereiding imposable. L'objectif du législateur était précisé comme suit dans les travaux
als volgt toegelicht : préparatoires :
« Het blijkt [...] dat de huidige tekst, benevens een aantal leemten « Il s'avère [...] que le texte actuel comporte un certain nombre de
die in een zekere mate de strijd tegen de misbruiken denkbeeldig lacunes qui, dans une certaine mesure, rendent illusoire la lutte
maken, ook onnauwkeurigheden bevat die van aard zijn om, zowel voor de
belastingplichtige als voor de Administratie, een klimaat van contre les abus, ainsi que des imprécisions susceptibles de créer un
rechtsonzekerheid te scheppen » (Parl. St., Kamer, 1989-1990, nr. climat d'insécurité juridique tant pour le contribuable que pour
1218/1, p. 14). l'Administration » (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° 1218/1, p. 14).
Wat de periodiciteit van de bezoldigingen betreft, vermeldt de memorie En ce qui concerne la périodicité des rémunérations, il est mentionné
van toelichting : ce qui suit, dans l'exposé des motifs :
« Overigens voert artikel 305 van de wet van 22 december 1989 een « Par ailleurs, l'article 305 de la loi du 22 décembre 1989 a
vereiste in van periodiciteit voor de betaling van de bezoldigingen introduit une exigence de périodicité dans le paiement des
die de belastingplichtige ontvangt van de vennootschap waarvan hij rémunérations que le contribuable perçoit de la société dont il
effecten bezit en waarin hij bestuurder of vennoot is. détient les titres et dont il est administrateur ou associé.
De huidige wijzigingen geven de gelegenheid om te verduidelijken wat L'occasion des présentes modifications est saisie pour préciser que,
onder ' periodiciteit ' moet worden verstaan; dit beduidt minstens één par ' périodiquement ', il faut entendre au moins une fois par an, eu
maal per jaar, rekening houdend met het jaarlijks karakter van de
belasting en met het artikel 44 [thans artikel 49] van het WIB. égard aux principes de [l'annalité] de l'impôt et de l'article 44
[actuellement l'article 49] du CIR.
Er wordt benadrukt dat de bezoldigingen die jaarlijks worden betaald Il est encore indiqué que les rémunérations payées annuellement
in een normale verhouding moeten staan met de omvang van de geleende doivent présenter une relation normale avec la hauteur des sommes
sommen » (ibid.). empruntées » (ibid.).
B.5. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever te B.5. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de décider à
beslissen onder welke voorwaarden de interesten van bepaalde schulden quelles conditions les intérêts de certaines dettes sont déductibles
al dan niet als beroepskosten aftrekbaar zijn. ou non à titre de frais professionnels.
B.6. Luidens artikel 49 van het WIB 1992 worden als beroepskosten B.6. Aux termes de l'article 49 du CIR 1992, constituent des frais
aangemerkt « de kosten die de belastingplichtige in het belastbare professionnels « les frais que le contribuable a faits ou supportés
tijdperk heeft gedaan of gedragen om de belastbare inkomsten te pendant la période imposable en vue d'acquérir ou de conserver les
verkrijgen of te behouden ». revenus imposables ».
Die bepaling, waarin de algemene aftrekbaarheidsvoorwaarden worden Cette disposition, dans laquelle sont formulées les conditions
geformuleerd, laat in beginsel niet toe kosten af te trekken die niet générales de déductibilité, ne permet pas, en principe, de déduire des
aan werkelijke prestaties beantwoorden. frais qui ne correspondent pas à des prestations réelles.
Volgens het in het geding zijnde artikel 52, 11°, van hetzelfde Selon l'article 52, 11°, en cause, du même Code, constituent des frais
Wetboek worden als beroepskosten aangemerkt « de door bestuurders en professionnels « les intérêts effectivement payés de dettes
werkende vennoten werkelijk betaalde interest van schulden aangegaan contractées auprès de tiers par des administrateurs et des associés
bij derden voor het inschrijven op, of het verkrijgen van aandelen die actifs en vue de la souscription ou de l'acquisition d'actions ou
een fractie van het maatschappelijk kapitaal van een binnenlandse parts représentatives d'une fraction du capital social d'une société
vennootschap vertegenwoordigen waarvan zij in het belastbare tijdperk résidente dont ils perçoivent périodiquement des rémunérations au
periodiek bezoldigingen ontvangen ». cours de la période imposable ».
B.7. Uit de in B.4 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat B.7. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.4 que la mesure
de in het geding zijnde maatregel werd aangenomen om misbruiken van de en cause a été adoptée dans le but de lutter contre les abus des
belastingplichtigen tegen te gaan. Om dat doel te bereiken, wordt in contribuables. Pour atteindre cet objectif, il a été prévu une
een periodiciteit van de bezoldigingen, in het belastbare tijdperk, périodicité des rémunérations au cours de la période imposable. Ceci
voorzien. Aldus kan worden vermeden dat de interesten van de aangegane permet d'éviter que les intérêts des dettes contractées puissent être
schulden als beroepskosten zouden kunnen worden afgetrokken voor déduits à titre de frais professionnels pour plusieurs périodes
meerdere belastbare tijdperken, zelfs in het geval bijvoorbeeld dat de imposables, même dans le cas où, par exemple, la société n'aurait
vennootschap slechts eenmalig een beperkt bedrag aan bezoldiging aan octroyé qu'à une seule occasion un montant limité en guise de
de betrokken belastingplichtige zou hebben toegekend. rémunération au contribuable concerné.
B.8. Het feit dat in het geval van omstandigheden buiten de wil van de B.8. Le fait qu'en cas de circonstances indépendantes de la volonté du
belastingplichtige, zoals een faillissement van een vennootschap, niet contribuable, telles que la faillite d'une société, des rémunérations
langer bezoldigingen aan de betrokken belastingplichtige worden ne soient plus versées au contribuable concerné, de sorte qu'il n'est
uitbetaald, zodat niet meer aan de voorwaarde van de periodiciteit is plus satisfait à la condition de périodicité, n'énerve pas le
voldaan, ontkracht het verantwoorde karakter van de in het geding caractère justifié de la mesure en cause.
zijnde maatregel niet.
Uit het voorgaande volgt dat artikel 52, 11°, van het WIB 1992 niet Il découle de ce qui précède que l'article 52, 11°, du CIR 1992 n'est
onbestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 52, 11°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, L'article 52, 11°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il
zoals van toepassing op schulden ontstaan vóór 17 oktober 1995, était applicable aux dettes nées avant le 17 octobre 1995, ne viole
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 9 augustus 2012. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 9 août 2012.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^