← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 94/2012 van 12 juli 2012 Rolnummer 5261 In zake : de prejudiciële
vragen betreffende de artikelen 343, § 1, b), 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld
door de Jeugdrechtbank te Leuven. Het Grondw samengesteld uit de voorzitters
M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen,(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 94/2012 van 12 juli 2012 Rolnummer 5261 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 343, § 1, b), 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Jeugdrechtbank te Leuven. Het Grondw samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen,(...) | Extrait de l'arrêt n° 94/2012 du 12 juillet 2012 Numéro du rôle : 5261 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 343, § 1 er , b), 356-1 et 356-2 du Code civil, posées par le Tribunal de la jeunesse de Lou La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 94/2012 van 12 juli 2012 | Extrait de l'arrêt n° 94/2012 du 12 juillet 2012 |
| Rolnummer 5261 | Numéro du rôle : 5261 |
| In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 343, § 1, | En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 343, § |
| b), 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de | 1er, b), 356-1 et 356-2 du Code civil, posées par le Tribunal de la |
| Jeugdrechtbank te Leuven. | jeunesse de Louvain. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de | composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De |
| rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
| Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
| Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij vonnis van 22 november 2011 in zake C.D., waarvan de expeditie ter | Par jugement du 22 novembre 2011 en cause de C.D., dont l'expédition |
| griffie van het Hof is ingekomen op 1 december 2011, heeft de | est parvenue au greffe de la Cour le 1er décembre 2011, le Tribunal de |
| Jeugdrechtbank te Leuven de volgende prejudiciële vragen gesteld : | la jeunesse de Louvain a posé les questions préjudicielles suivantes : |
| « Schendt artikel 343, § 1, b), van het Burgerlijk Wetboek de | « L'article 343, § 1er, b), du Code civil viole-t-il les articles 10, |
| artikelen 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet alsook de artikelen 8 | 11, 22 et 22bis de la Constitution, ainsi que les articles 8 de la |
| EVRM en 21 van het IVRK, waar het niet toelaat aan een voormalige | Convention européenne des droits de l'homme et 21 de la Convention |
| partner van een biologische of adoptieve ouder van een minderjarig | relative aux droits de l'enfant, en ce qu'il ne permet pas à un ancien |
| kind om tot adoptie over te gaan vermits er geen samenwoonst meer is | partenaire d'un parent biologique ou adoptif d'un enfant mineur |
| op het ogenblik van het neerleggen van het verzoek tot adoptie, maar | d'adopter, puisqu'il n'y a plus cohabitation au moment de |
| er gedurende minstens 3 jaren vóór de indiening van het verzoekschrift | l'introduction de la demande en adoption, même s'il y a eu, pendant au |
| een affectieve én permanente samenwoonst was, tijdens dewelke het | moins trois ans avant l'introduction de la demande, une cohabitation |
| biologische of adoptieve minderjarige kind van zijn of haar voormalige | affective et permanente, au cours de laquelle l'enfant biologique ou |
| partner werd geboren, terwijl dit wel mogelijk is voor iemand die op | adoptif mineur de son ancien partenaire est né, alors que cela est |
| het ogenblik van het indienen van het verzoekschrift minstens 3 jaren | possible pour la personne qui, au moment de l'introduction de la |
| op affectieve én permanente wijze samenwoont met de biologische of | demande, cohabite depuis au moins trois ans de manière affective et |
| adoptieve ouder van een minderjarig kind dat tijdens deze affectieve | permanente avec le parent biologique ou adoptif d'un enfant mineur né |
| én permanente samenwoonst is geboren ? | au cours de cette cohabitation affective et permanente ? |
| Bij een eventuele schending van vermeld artikel 343, § 1, b), van het | En cas de violation par l'article 343, § 1er, b), précité, du Code |
| Burgerlijk Wetboek stelt de rechtbank vervolgens aanvullend volgende | civil, le Tribunal pose ensuite, complémentairement, la question |
| vraag : | suivante : |
| Schenden de artikelen 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek de | Les articles 356-1 et 356-2 du Code civil violent-ils les articles 10, |
| artikelen 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet en de artikelen 8 EVRM | 11, 22 et 22bis de la Constitution et les articles 8 de la Convention |
| en 21 van het IVRK, waar de artikelen 356-1 en 356-2 van het | européenne des droits de l'homme et 21 de la Convention relative aux |
| Burgerlijk Wetboek, in geval van volle adoptie, aan het biologische of | droits de l'enfant, en ce qu'en cas d'adoption plénière, ils ne |
| adoptieve minderjarige kind van een niet-samenwonende voormalige | permettent pas à l'enfant biologique ou adoptif mineur d'un ancien |
| partner niet toelaten om tot zijn oorspronkelijke familie te blijven | partenaire non cohabitant de continuer à appartenir à sa famille |
| behoren, terwijl dit wel het geval is voor het biologische of | d'origine, alors que c'est bel et bien le cas pour l'enfant biologique |
| adoptieve minderjarige kind van een samenwonende partner ? ». | ou adoptif mineur d'un partenaire cohabitant ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De artikelen 343, 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek bepalen : | B.1. Les articles 343, 356-1 et 356-2 du Code civil disposent : |
| « Art. 343.§ 1. Er wordt verstaan onder : |
« Art. 343.§ 1er. On entend par : |
| a) adoptant : een persoon, echtgenoten, of samenwonenden; | a) adoptant : une personne, des époux, ou des cohabitants; |
| b) samenwonenden : twee personen die een verklaring van wettelijke | b) cohabitants : deux personnes ayant fait une déclaration de |
| samenwoning hebben afgelegd of twee personen die op een permanente en | cohabitation légale ou deux personnes qui vivent ensemble de façon |
| affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het | permanente et affective depuis au moins trois ans au moment de |
| tijdstip van de indiening van het verzoek om adoptie, voor zover zij | l'introduction de la demande en adoption, pour autant qu'elles ne |
| niet door een band van bloedverwantschap zijn verbonden die leidt tot | soient pas unies par un lien de parenté entraînant une prohibition de |
| een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen; | mariage dont elles ne peuvent être dispensées par le Roi; |
| c) kind : een persoon van minder dan achttien jaar. | c) enfant : une personne âgée de moins de dix-huit ans. |
| § 2. Er bestaan twee vormen van adoptie : de gewone adoptie en de | § 2. II existe deux sortes d'adoption : l'adoption simple et |
| volle adoptie ». | l'adoption plénière ». |
| « Art. 356-1. De volle adoptie verleent aan het kind en zijn | « Art. 356-1. L'adoption plénière confère à l'enfant et à ses |
| afstammelingen een statuut met dezelfde rechten en verplichtingen, als | descendants un statut comportant des droits et obligations identiques |
| ware het kind geboren uit de adoptant of uit de adoptanten. | |
| Onder voorbehoud van de huwelijksbeletsels omschreven in de artikelen | à ceux qu'ils auraient si l'enfant était né de l'adoptant ou des adoptants. |
| 161 tot 164, houdt het kind dat ten volle is geadopteerd, op tot zijn | Sous réserve des empêchements à mariage prévus aux articles 161 à 164, |
| oorspronkelijke familie te behoren. | l'enfant qui fait l'objet d'une adoption plénière cesse d'appartenir à |
| Kinderen of adoptieve kinderen van de echtgenoot van de adoptant of | sa famille d'origine. |
| van de persoon met wie hij samenwoont, zelfs overleden, houden evenwel | Toutefois, l'enfant ou l'enfant adoptif du conjoint ou cohabitant, |
| niet op te behoren tot de familie van die echtgenoot of van de persoon | même décédé, de l'adoptant ne cesse pas d'appartenir à la famille de |
| met wie wordt samengewoond. Indien deze nog in leven is, wordt het | ce conjoint ou cohabitant. Si ce dernier vit encore, l'autorité |
| ouderlijk gezag over de geadopteerde gezamenlijk uitgeoefend door de | parentale sur l'adopté est exercée conjointement par l'adoptant et ce |
| adoptant en die echtgenoot of persoon met wie wordt samengewoond ». | conjoint ou cohabitant ». |
| « Art. 356-2. § 1. Door de volle adoptie verkrijgt het kind in plaats | « Art. 356-2. § 1er. L'adoption plénière confère à l'enfant, en le |
| van zijn naam die van de adoptant of van de adopterende man. | substituant au sien, le nom de l'adoptant ou de l'homme adoptant. |
| Volle adoptie door een vrouw van het kind of van het adoptief kind van | Toutefois, l'adoption plénière, par une femme, de l'enfant ou de |
| haar echtgenoot of van de persoon met wie zij samenwoont brengt | l'enfant adoptif de son époux ou cohabitant n'entraîne aucune |
| evenwel geen wijziging mee in de naam van het kind. § 2. In geval van gelijktijdige volle adoptie door twee personen van hetzelfde geslacht, verklaren die personen, in onderlinge overeenstemming, voor de rechtbank wie van beiden zijn naam zal geven aan de geadopteerde. Van die verklaring wordt melding gemaakt in het vonnis. In geval van volle adoptie door een persoon van het kind of het adoptiekind van zijn echtgenoot van hetzelfde geslacht of van de persoon van hetzelfde geslacht met wie hij samenleeft, verklaren de adoptant en laatstgenoemde, in onderlinge overeenstemming, voor de rechtbank wie van beiden zijn naam aan de geadopteerde zal geven. Van die verklaring wordt melding gemaakt in het vonnis. De door de adoptanten overeenkomstig het eerste en tweede lid gekozen naam geldt ook voor de later door hen geadopteerde kinderen ». | modification du nom de l'enfant. § 2. En cas d'adoption plénière simultanée par deux personnes de même sexe, celles-ci déclarent devant le tribunal, de commun accord, laquelle des deux donnera son nom à l'adopté. Le jugement mentionne cette déclaration. En cas d'adoption plénière par une personne de l'enfant ou de l'enfant adoptif de son conjoint de même sexe ou cohabitant de même sexe, l'adoptant et ce dernier déclarent devant le tribunal, de commun accord, lequel des deux donnera son nom à l'adopté. Le jugement mentionne cette déclaration. Le nom choisi par les adoptants conformément aux alinéas 1er et 2 s'impose aux enfants adoptés ultérieurement par eux ». |
| B.2. Het Hof wordt gevraagd of artikel 343, § 1, b), van het | B.2. Il est demandé à la Cour si l'article 343, § 1er, b), du Code |
| Burgerlijk Wetboek bestaanbaar is met de artikelen 10, 11, 22 en 22bis | civil est compatible avec les articles 10, 11, 22 et 22bis de la |
| van de Grondwet, met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de | Constitution, avec l'article 8 de la Convention européenne des droits |
| rechten van de mens en met artikel 21 van het Verdrag inzake de | de l'homme et avec l'article 21 de la Convention relative aux droits |
| rechten van het kind, doordat de voormalige partner van de wettelijke | de l'enfant, en ce que l'ancien partenaire du parent légal d'un enfant |
| ouder van een minderjarig kind, die gedurende minstens drie jaar vóór | |
| de indiening van het verzoek tot adoptie van dat kind op affectieve en | mineur, qui a cohabité de manière affective et permanente avec ce |
| permanente wijze heeft samengewoond met die ouder, periode tijdens | parent pendant au moins trois ans avant l'introduction de la demande |
| welke het kind werd geboren, dat kind niet kan adopteren omdat er geen | en adoption de cet enfant, celui-ci étant né au cours de cette |
| samenwoning meer is op het ogenblik van het neerleggen van het | période, ne peut adopter cet enfant parce qu'il n'y a plus de |
| verzoekschrift tot adoptie, terwijl de persoon die op het ogenblik van | cohabitation au moment de l'introduction de la demande en adoption, |
| het indienen van het verzoekschrift sedert ten minste drie jaar op | alors que la personne qui, au moment de l'introduction de la demande, |
| affectieve en permanente wijze samenwoont met de wettelijke ouder van | cohabite depuis au moins trois ans de manière affective et permanente |
| het minderjarige kind dat tijdens die periode van samenwoning is | avec le parent légal de l'enfant mineur né au cours de cette période |
| geboren, dat wel kan. | de cohabitation peut le faire. |
| Indien het Hof van oordeel zou zijn dat die vraag bevestigend dient te | Si la Cour estimait que cette question appelle une réponse positive, |
| worden beantwoord, wordt aan het Hof eveneens gevraagd of de artikelen | il est également demandé si les articles 356-1 et 356-2 du Code civil |
| 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek bestaanbaar zijn met de | sont compatibles avec les articles 10, 11, 22 et 22bis de la |
| artikelen 10, 11, 22 en 22bis van de Grondwet, met artikel 8 van het | Constitution, avec l'article 8 de la Convention européenne des droits |
| Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 21 van het | de l'homme et avec l'article 21 de la Convention relative aux droits |
| Verdrag inzake de rechten van het kind, doordat ze verhinderen, bij | de l'enfant, en ce qu'en cas d'adoption plénière d'un enfant mineur |
| volle adoptie van een minderjarig kind door de voormalige partner van | par l'ancien partenaire du parent légal de cet enfant, ces |
| de wettelijke ouder van dat kind, dat het kind blijft behoren tot zijn | dispositions empêchent que l'enfant continue à appartenir à sa famille |
| oorspronkelijke familie, terwijl dit niet het geval is bij de volle | d'origine, alors que tel n'est pas le cas lors de l'adoption plénière |
| adoptie door een samenwonende partner. | par un partenaire cohabitant. |
| B.3.1. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : | B.3.1. L'article 22 de la Constitution dispose : |
| « Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn | « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans |
| gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. | les cas et conditions fixés par la loi. |
| De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la |
| bescherming van dat recht ». | protection de ce droit ». |
| B.3.2. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. | B.3.2. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale. |
| De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces |
| deze rechten van het kind ». | droits de l'enfant ». |
| B.3.3. Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | B.3.3. L'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme |
| bepaalt : | dispose : |
| « 1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn | « 1. Toute personne a droit au respect de sa vie privée et familiale, |
| gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling. | de son domicile et de sa correspondance. |
| 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met betrekking | 2. Il ne peut y avoir ingérence d'une autorité publique dans |
| tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien | l'exercice de ce droit que pour autant que cette ingérence est prévue |
| en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's | par la loi et qu'elle constitue une mesure qui, dans une société |
| lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn | démocratique, est nécessaire à la sécurité nationale, à la sûreté |
| van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van | publique, au bien-être économique du pays, à la défense de l'ordre et |
| strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, | à la prévention des infractions pénales, à la protection de la santé |
| of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen ». | ou de la morale, ou à la protection des droits et libertés d'autrui ». |
| B.3.4. Artikel 21 van het Verdrag inzake de rechten van het kind | B.3.4. L'article 21 de la Convention relative aux droits de l'enfant |
| bepaalt : | dispose : |
| « De Staten die partij zijn en die de methode van adoptie erkennen | « Les Etats parties qui admettent et/ou autorisent l'adoption |
| en/of toestaan, waarborgen dat het belang van het kind daarbij de | s'assurent que l'intérêt supérieur de l'enfant est la considération |
| voornaamste overweging is, en : | primordiale en la matière, et : |
| a) waarborgen dat de adoptie van een kind slechts wordt toegestaan | a) Veillent à ce que l'adoption d'un enfant ne soit autorisée que par |
| les autorités compétentes, qui vérifient, conformément à la loi et aux | |
| mits daartoe bevoegde autoriteiten, in overeenstemming met de van | procédures applicables et sur la base de tous les renseignements |
| toepassing zijnde wetten en procedures en op grond van alle van belang zijnde en betrouwbare gegevens, bepalen dat de adoptie kan worden toegestaan gelet op de verhoudingen van het kind met zijn of haar ouders, familieleden en wettige voogden, en mits, indien vereist, de betrokkenen, na volledig te zijn ingelicht, op grond van de adviezen die noodzakelijk worden geacht, daarmee hebben ingestemd; b) erkennen dat interlandelijke adoptie kan worden overwogen als andere oplossing voor de zorg voor het kind, indien het kind niet in een pleeg- of adoptiegezin kan worden geplaatst en op geen enkele andere passende wijze kan worden verzorgd in het land van zijn of haar herkomst; c) verzekeren dat voor het kind dat bij een interlandelijke adoptie is betrokken waarborgen en normen gelden die gelijkwaardig zijn aan die welke bestaan bij adoptie in het eigen land; d) nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat, in het geval van interlandelijke adoptie, de plaatsing niet leidt tot ongepast geldelijk voordeel voor de betrokkenen; e) bevorderen, wanneer passend, de verwezenlijking van de doeleinden van dit artikel door het aangaan van bilaterale of multilaterale regelingen of overeenkomsten, en spannen zich in om, in het kader daarvan, te waarborgen dat de plaatsing van het kind in een ander land wordt uitgevoerd door bevoegde autoriteiten of instellingen ». | fiables relatifs au cas considéré, que l'adoption peut avoir lieu eu égard à la situation de l'enfant par rapport à ses père et mère, parents et représentants légaux et que, le cas échéant, les personnes intéressées ont donné leur consentement à l'adoption en connaissance de cause, après s'être entourées des avis nécessaires; b) Reconnaissent que l'adoption à l'étranger peut être envisagée comme un autre moyen d'assurer les soins nécessaires à l'enfant, si celui-ci ne peut, dans son pays d'origine, être placé dans une famille nourricière ou adoptive ou être convenablement élevé; c) Veillent, en cas d'adoption à l'étranger, à ce que l'enfant ait le bénéfice de garanties et de normes équivalant à celles existant en cas d'adoption nationale; d) Prennent toutes les mesures appropriées pour veiller à ce que, en cas d'adoption à l'étranger, le placement de l'enfant ne se traduise pas par un profit matériel indu pour les personnes qui en sont responsables; e) Poursuivent les objectifs du présent article en concluant des arrangements ou des accords bilatéraux ou multilatéraux, selon les cas, et s'efforcent dans ce cadre de veiller à ce que les placements d'enfants à l'étranger soient effectués par des autorités ou des organes compétents ». |
| B.4. Uit de feiten van de zaak die hangende is voor de verwijzende | B.4. Il ressort des faits de la cause pendante devant le juge a quo |
| rechter blijkt dat die rechter zich dient uit te spreken over een | que celui-ci doit se prononcer sur une demande en adoption plénière |
| verzoek tot volle adoptie, uitgaande van de voormalige partner van de wettelijke moeder van de desbetreffende minderjarige kinderen. Die feiten doen er eveneens van blijken dat de kinderen geen wettelijke vader hebben, dat de biologische vader niet bekend is, dat de kandidaat-adoptante en de wettelijke moeder in het verleden een affectieve relatie hebben gehad die meer dan drie jaar heeft geduurd, tijdens welke de desbetreffende minderjarige kinderen zijn geboren, dat er zowel op moreel als op materieel vlak een duurzame feitelijke ouder-kindrelatie bestaat tussen de kandidaat-adoptante en de kinderen, en dat zowel de wettelijke moeder als de desbetreffende kinderen zich uitdrukkelijk akkoord verklaren met de adoptie. Het Hof beperkt zijn onderzoek van de gestelde prejudiciële vragen tot de door die elementen bepaalde situatie. B.5. Uit het in samenhang lezen van de in het geding zijnde bepalingen, zoals geïnterpreteerd door de verwijzende rechter, volgt dat een zogeheten volle « stiefouderadoptie » met behoud van de juridische banden tussen het desbetreffende kind en zijn oorspronkelijke familie, mogelijk is wanneer de kandidaat-adoptant gehuwd is met de wettelijke ouder, wanneer de kandidaat-adoptant en die ouder een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd, | émanant de l'ancienne partenaire de la mère légale des enfants mineurs concernés. Ces faits font également apparaître que les enfants n'ont pas de père légal, que le père biologique n'est pas connu, que la candidate adoptante et la mère légale ont eu dans le passé une relation affective qui a duré plus de trois ans, pendant laquelle les enfants mineurs concernés sont nés, qu'il existe aussi bien sur le plan moral que sur le plan matériel une relation parent-enfant de fait, durable, entre la candidate adoptante et les enfants et que tant la mère légale que les enfants concernés se déclarent explicitement d'accord avec l'adoption. La Cour limite son examen des questions préjudicielles à la situation caractérisée par ces éléments. B.5. Il découle de la lecture conjointe des dispositions en cause, telles qu'elles sont interprétées par le juge a quo, qu'une « adoption plénière par un beau-parent » avec maintien des liens juridiques entre l'enfant concerné et sa famille d'origine est possible lorsque le candidat adoptant est marié au parent légal, lorsque le candidat adoptant et ce parent ont fait une déclaration de cohabitation légale ou lorsque le candidat adoptant et ce parent cohabitent de manière permanente et affective depuis au moins trois ans au moment de |
| of wanneer de kandidaat-adoptant en die ouder op een permanente en | l'introduction de la demande en adoption, pour autant qu'ils ne soient |
| affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het | pas unis par un lien de parenté entraînant une prohibition du mariage |
| tijdstip van de indiening van het verzoek tot adoptie, voor zover zij | dont ils ne peuvent être dispensés par le Roi. |
| niet door een band van bloedverwantschap zijn verbonden die leidt tot | Par contre, lorsque le candidat adoptant et le parent légal ne sont |
| een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen. Wanneer de kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder niet gehuwd zijn, noch een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd, en op het tijdstip van het indienen van het verzoek tot adoptie niet langer op affectieve wijze samenwonen, is een dergelijke volle « stiefouderadoptie » niet mogelijk. In die omstandigheden is het, krachtens de in het geding zijnde bepalingen, niet relevant of de kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder in het verleden op affectieve wijze hebben samengewoond gedurende ten minste drie jaar, en evenmin of het desbetreffende kind in die periode is geboren en of er steeds een feitelijke ouder-kindrelatie heeft bestaan tussen de kandidaat-adoptant en het kind. B.6. Het in het geding zijnde verschil in behandeling steunt op een objectief criterium, namelijk de omstandigheid dat de kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder op het tijdstip van het indienen van het verzoek tot adoptie al dan niet op affectieve en permanente wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar. B.7.1. De voorwaarde betreffende het samenwonen van de kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder gaat terug op de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie. De parlementaire voorbereiding van die wet vermeldt : | pas mariés ni n'ont fait de déclaration de cohabitation légale et qu'ils ne cohabitent plus de manière affective au moment de l'introduction de la demande en adoption, une telle adoption plénière n'est pas possible. Dans ces conditions, il n'est pas relevant, en vertu des dispositions en cause, que le candidat adoptant et le parent légal aient cohabité de manière affective dans le passé pendant au moins trois ans, ni que l'enfant concerné soit né au cours de cette période, ni qu'il ait toujours existé une relation parent-enfant de fait entre le candidat adoptant et l'enfant. B.6. La différence de traitement en cause est fondée sur un critère objectif, à savoir la circonstance que le candidat adoptant et le parent légal cohabitent ou non de manière affective et permanente depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en adoption. B.7.1. La condition relative à la cohabitation du candidat adoptant et du parent légal trouve son origine dans la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. Les travaux préparatoires de cette loi mentionnent : |
| « De wet van 23 november 1998 tot invoering van de wettelijke | « La loi du 23 novembre 1998 instaurant la cohabitation légale, entrée |
| samenwoning, in werking getreden op 1 januari 2000, heeft op een | en vigueur le 1er janvier 2000, a d'une certaine manière consacré en |
| zekere wijze het bestaan van een vorm van samenleven buiten huwelijk | droit civil l'existence d'une forme de vie commune en-dehors du |
| erkend. Aan de andere kant gaan de laatste jaren steeds meer stemmen | mariage. D'autre part, de plus en plus de voix se sont élevées ces |
| op om de adoptie door ongehuwde koppels mogelijk te maken en dit in | dernières années pour exprimer le souhait de rendre l'adoption |
| possible pour des couples non mariés, et cela notamment depuis | |
| het bijzonder sinds de afschaffing door de wet van 31 maart 1987 van | l'abrogation par la loi du 31 mars 1987 des notions de filiations ' |
| de begrippen ' wettige ' en ' natuurlijke ' afstamming. Het feit dat | légitime ' et '; naturelle ';. Le fait que l'adoption par deux |
| een adoptie door twee personen slechts binnen een huwelijk kan | personnes ne puisse intervenir que dans le cadre du mariage a donc été |
| geschieden werd dan ook meer en meer als incoherent aangevoeld. | de plus en plus perçu comme incohérent. |
| Ook op het stuk van adoptie moet met die evolutie rekening worden | Il convenait de tenir compte de cette évolution en matière d'adoption |
| gehouden. Terwijl vroeger enkel twee echtgenoten samen hetzelfde kind | également. Alors que précédemment, seuls deux époux pouvaient adopter |
| konden adopteren, voorziet het ontwerp thans in de mogelijkheid dat | ensemble un même enfant, le présent projet introduit la possibilité |
| twee niet gehuwde personen van ongelijk geslacht adopteren. Tevens zal | |
| de adoptie mogelijk zijn door een persoon van het kind of geadopteerd | d'adopter pour deux personnes non mariées de sexe différent. De même, |
| kind van de persoon met wie hij samenwoont (voor zover de adoptant en de persoon met wie hij samenwoont van ongelijk geslacht zijn) onder dezelfde voorwaarden en met dezelfde gevolgen als wanneer de adoptant gehuwd is met de ouder van de geadopteerde. Drie voorwaarden moeten evenwel worden vervuld. De eerste voorwaarde is dat deze personen niet met elkaar verwant mogen zijn. Bijgevolg kan een persoon niet worden geadopteerd door een zus en een broer of door een oom en zijn nicht. De tweede voorwaarde houdt verband met stabiliteit. De adoptanten moeten op het tijdstip van de indiening van het verzoek sedert ten minste drie jaar permanent samenwonen. Het gaat daarbij om het belang van de geadopteerde, meestal een kind, die reeds uit zijn omgeving is weggehaald en over waarborgen moet kunnen beschikken dat de familie waarin het wordt opgevangen een stabiel milieu vormt. De derde voorwaarde heeft betrekking op de hoedanigheid van de relatie tussen de adoptanten, die verplicht van affectieve aard moet zijn. Het belang van de geadopteerde, in hoofdzaak van het geadopteerde kind, | l'adoption par une personne de l'enfant ou de l'enfant adoptif de son cohabitant (pour autant que l'adoptant et son cohabitant soient de sexe différent) sera possible aux mêmes conditions et avec les mêmes effets que si l'adoptant était marié avec le parent de l'adopté. Trois conditions doivent cependant être remplies. La première est que ces personnes ne peuvent être parentes l'une de l'autre. Une personne ne peut donc être adoptée par un frère et une soeur, ou par un oncle et sa nièce. La deuxième est une condition de stabilité. Les adoptants doivent vivre ensemble de façon permanente depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande. Il y va de l'intérêt de l'adopté, le plus souvent un enfant, qui a déjà vécu un déracinement et doit pouvoir bénéficier des meilleurs garanties que la famille dans laquelle il aboutit constitue un environnement stable. La troisième condition porte sur la qualité de la relation des adoptants. Il est exigé que leur union ait une nature affective. |
| schuilt erin te worden opgevangen in een familie, in de algemene | L'intérêt de l'adopté, de l'enfant adopté essentiellement, est de |
| betekenis van het woord. Twee vrienden, hoe eerbaar hun streven ook | trouver une famille, au sens commun du terme. Deux amis, pour |
| mag zijn, kunnen dat de geadopteerde niet bieden (cf. ontworpen | honorables que soient leurs objectifs, ne pourraient lui offrir cela |
| artikel 343 van het Burgerlijk Wetboek voor datgene dat wordt verstaan | (voyez à l'article 343 en projet du Code civil ce que l'on entend par |
| onder ' adoptant ' en ' samenwonend ') » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, | ' ; adoptant ' ; [et] par ' ; cohabitant ';) ». (Doc. parl., Chambre, |
| DOC 50-1366/001 en 50-1367/001, pp. 11-12). | 2000-2001, DOC 50-1366/001 et 50-1367/001, pp. 11-12). |
| B.7.2. Daaruit blijkt dat de wetgever de gezamenlijke adoptie door | B.7.2. Il ressort de ce qui précède que le législateur a voulu |
| twee niet-gehuwde personen - die ten tijde van de inwerkingtreding van | permettre l'adoption conjointe par deux personnes non mariées - qui |
| de wet van 24 april 2003 nog van ongelijk geslacht dienden te zijn, | devaient encore être de sexe différent à l'époque de l'entrée en |
| wat niet meer het geval is sinds de inwerkingtreding van de wet van 18 | vigueur de la loi du 24 avril 2003, ce qui n'est plus le cas depuis |
| mei 2006 - mogelijk heeft willen maken, alsmede de adoptie van het | l'entrée en vigueur de la loi du 18 mai 2006 - ainsi que l'adoption de |
| kind van de persoon met wie de kandidaat-adoptant samenwoont. | l'enfant de la personne avec laquelle le candidat adoptant cohabite. |
| De voorwaarde betreffende het permanente en affectieve samenwonen | La condition relative à la cohabitation permanente et affective depuis |
| sedert ten minste drie jaar op het ogenblik van het indienen van het | |
| verzoek tot adoptie werd gerechtvaardigd met verwijzing naar het | au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en |
| belang van het kind. Volgens de parlementaire voorbereiding is het in | adoption a été justifiée par référence à l'intérêt de l'enfant. Selon |
| het belang van de geadopteerde, die « reeds uit zijn omgeving is | les travaux préparatoires, il est dans l'intérêt de l'adopté, qui « a |
| weggehaald », dat hij terechtkomt in « een familie, in de algemene | déjà vécu un déracinement », qu'il aboutisse dans « une famille, au |
| betekenis van het woord », die, volgens die voorbereiding, dient te | sens commun du terme », laquelle doit, selon ces travaux |
| worden beschouwd als een « stabiel milieu » voor het kind. | préparatoires, être considérée comme un « environnement stable » pour l'enfant. |
| B.8. Ofschoon de omstandigheid dat de kandidaat-adoptant en de | B.8. Bien que la circonstance que le candidat adoptant et le parent |
| wettelijke ouder op het ogenblik van het indienen van het verzoek tot | |
| adoptie sedert ten minste drie jaar samenwonen, geen zekerheid biedt | légal cohabitent depuis au moins trois ans au moment de l'introduction |
| dat beiden in de toekomst een « familie, in de algemene betekenis van | de la demande en adoption n'offre pas de certitude qu'ils formeront |
| het woord » zullen blijven vormen, vermocht de wetgever te oordelen | tous deux à l'avenir une « famille, au sens commun de terme », le |
| dat de duur van een relatie een indicatie vormt voor de stabiliteit | législateur a pu estimer que la durée d'une relation constitue un |
| ervan. In die zin is het pertinent dat voor personen die hun | indice de sa stabilité. Dans ce sens, il est pertinent de fixer des |
| verbintenissen ten aanzien van elkaar niet juridisch hebben verankerd | conditions en matière de durée de la relation pour les personnes qui |
| in een huwelijk of in een verklaring van wettelijke samenwoning, | n'ont pas consacré juridiquement leurs engagements mutuels dans un |
| voorwaarden worden gesteld betreffende de duur van hun relatie. Zulke | mariage ou une déclaration de cohabitation légale. En effet, de telles |
| voorwaarden kunnen immers voorkomen dat een kind op lichtzinnige wijze | conditions peuvent éviter qu'un enfant soit adopté à la légère par une |
| wordt geadopteerd door een persoon die onvoldoende waarborgen biedt | personne n'offrant pas suffisamment de garanties pour l'établissement |
| voor het vestigen van een duurzame ouder-kindrelatie. | d'une relation parent-enfant durable. |
| B.9. Er dient evenwel nog te worden onderzocht of het in het geding | B.9. Il faut toutefois encore examiner si la différence de traitement |
| zijnde verschil in behandeling niet leidt tot onevenredige gevolgen, | en cause n'entraîne pas d'effets disproportionnés, en tenant |
| waarbij in het bijzonder rekening dient te worden gehouden met artikel | particulièrement compte de l'article 22bis de la Constitution et de |
| 22bis van de Grondwet en artikel 21 van het Verdrag inzake de rechten | l'article 21 de la Convention relative aux droits de l'enfant, en |
| van het kind, naar luid waarvan het belang van het kind de eerste | vertu desquels l'intérêt supérieur de l'enfant doit constituer la |
| overweging dient te zijn bij elke beslissing die het kind aangaat, en | considération primordiale pour toute décision concernant l'enfant, et |
| in het bijzonder bij adoptiebeslissingen. | en particulier pour des décisions en matière d'adoption. |
| B.10. Bij zijn arrest nr. 134/2003 van 8 oktober 2003 heeft het Hof | B.10. Par son arrêt n° 134/2003 du 8 octobre 2003, la Cour a statué |
| uitspraak gedaan over een prejudiciële vraag betreffende de bepalingen | sur une question préjudicielle relative aux dispositions du Code civil |
| van het Burgerlijk Wetboek inzake het gezag dat wordt uitgeoefend over | concernant l'autorité exercée sur la personne et la gestion des biens |
| de persoon en het beheer van de goederen van de minderjarige. De | du mineur. La question préjudicielle portait plus particulièrement sur |
| prejudiciële vraag betrof meer in het bijzonder « het geval waarin een | « l'hypothèse où un enfant n'a qu'un seul parent à l'égard duquel la |
| kind slechts een enkele ouder heeft ten aanzien van wie de afstamming | filiation est établie mais a vécu de manière durable au sein du ménage |
| vaststaat, maar op duurzame wijze heeft geleefd binnen een gezin dat | |
| uit die ouder en een derde wordt gevormd die beiden instaan voor het | formé par ce parent et par un tiers qui assument tous deux la charge |
| onderhoud van het kind ». | de l'entretien de l'enfant ». |
| In dat arrest heeft het Hof geoordeeld : | Dans cet arrêt, la Cour a jugé : |
| « B.4. Luidens artikel 3.1 van het Verdrag inzake de rechten van het | « B.4. Aux termes de l'article 3.1 de la Convention relative aux |
| kind, dat is aangenomen te New York op 20 november 1989, ' vormen de | droits de l'enfant, adoptée à New York le 20 novembre 1989, ' |
| belangen van het kind de eerste overweging '. Krachtens artikel 3.2 | l'intérêt supérieur de l'enfant doit être une considération |
| van dat Verdrag hebben de Staten die erbij partij zijn zich ertoe | primordiale ';. En vertu de l'article 3.2 de cette Convention, les |
| verbonden ' het kind te verzekeren van de bescherming en de zorg die | Etats parties se sont engagés ' à assurer à l'enfant la protection et |
| nodig zijn voor zijn welzijn, rekening houdend met de rechten en | les soins nécessaires à son bien-être, compte tenu des droits et des |
| plichten van zijn ouders, wettige voogden of anderen die wettelijk | devoirs de ses parents, de ses tuteurs ou des autres personnes |
| verantwoordelijk zijn voor het kind ' en ' hiertoe alle passende | légalement responsables de lui '; et ' à prendre à cette fin toutes |
| wettelijke en bestuurlijke maatregelen [te nemen] '. | les mesures législatives et administratives appropriées ';. |
| [...] | [...] |
| B.6. Die bepalingen [van het Burgerlijk Wetboek] maken het echter niet mogelijk het recht op bescherming en op welzijn van een kind dat zich in de in B.1 beschreven situatie bevindt, juridisch te verankeren, zelfs al zouden de personen die het kind opvoeden zich ertoe verbinden het kind die bescherming en dat welzijn op duurzame wijze te bieden. Het ouderlijk gezag kan thans enkel worden gevestigd ten aanzien van de personen die een afstammingsband hebben met het kind. Ofschoon artikel 375bis van het Burgerlijk Wetboek het mogelijk maakt persoonlijk contact tot stand te brengen tussen een kind en de persoon die doet blijken van een bijzondere affectieve band met dat kind, maakt die bepaling het niet mogelijk aan die band gevolgen te verbinden die de verbintenissen die die persoon bereid zou zijn aan te gaan ten aanzien van dat kind, juridisch zouden verankeren. Het kind zou dus plots, in geval van scheiding van het paar en in het bijzonder in geval van overlijden van de ouder die een afstammingsband met het kind had, elk recht op verzorging, hieronder begrepen het recht op onderhoud en op bescherming van de persoon die het heeft opgevoed, kunnen verliezen. B.7. Daaruit volgt dat die categorie van kinderen zonder toelaatbare verantwoording verschillend wordt behandeld. Maar het staat aan de wetgever om te preciseren in welke vorm, onder welke voorwaarden en volgens welke procedure het ouderlijk gezag, in het belang van het kind, zou kunnen worden uitgebreid tot andere personen die geen | B.6. Ces dispositions [du Code civil] ne permettent toutefois pas qu'un enfant qui se trouve dans la situation décrite en B.1 puisse voir consacrer juridiquement son droit à la protection et au bien-être, alors même que les personnes qui l'éduquent s'engageraient à les lui fournir durablement. L'autorité parentale n'est actuellement possible qu'à l'égard des personnes qui ont un lien de filiation avec l'enfant. L'article 375bis du Code civil, s'il permet l'organisation de relations personnelles entre un enfant et la personne qui justifie d'un lien d'affection particulier avec celui-ci, ne permet pas de donner à ce lien des effets qui consacreraient juridiquement les engagements auxquels cette personne offrirait de souscrire à l'égard de cet enfant. Celui-ci pourrait donc perdre brutalement tout droit aux soins, lesquels comprennent le droit à l'entretien et à la protection de la personne qui l'a élevé, en cas de séparation du couple et, spécialement, en cas de décès du parent qui a un lien de filiation avec lui. B.7. Il s'ensuit que cette catégorie d'enfants fait l'objet d'un traitement différent sans justification admissible. Mais c'est au législateur qu'il appartient de préciser sous quelle forme, à quelles conditions et selon quelle procédure l'autorité parentale pourrait, dans l'intérêt de l'enfant, être étendue à d'autres personnes qui |
| afstammingsband met het kind hebben, aangezien de bepalingen van de | n'ont pas un lien de filiation avec lui, les dispositions des articles |
| artikelen 371 tot 387bis van het Burgerlijk Wetboek niet als dusdanig, | 371 à 387bis du Code civil n'étant pas susceptibles d'être appliquées |
| naar analogie, op de in B.1 beschreven situatie kunnen worden | telles quelles, par analogie, à la situation décrite en B.1. |
| toegepast. Bijgevolg kunnen die bepalingen niet als discriminerend worden | En conséquence, ces dispositions ne peuvent être considérées comme |
| beschouwd en dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden | discriminatoires et la question préjudicielle appelle une réponse |
| beantwoord ». | négative ». |
| B.11.1. Mede naar aanleiding van het voormelde arrest werden in de | B.11.1. C'est notamment en conséquence de l'arrêt précité que |
| Kamer van volksvertegenwoordigers meerdere voorstellen van wet | plusieurs propositions de loi ont été introduites à la Chambre des |
| ingediend teneinde de door het Hof vastgestelde discriminerende | représentants en vue d'éliminer le traitement discriminatoire, |
| behandeling van de desbetreffende categorie van kinderen weg te werken | constaté par la Cour, de la catégorie d'enfants concernés (voy. Doc. |
| (zie Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0393/001; Parl. St., Kamer, | parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0393/001; Doc. parl., Chambre, |
| 2003-2004, DOC 51-0815/001; Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC | 2003-2004, DOC 51-0815/001; Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC |
| 51-0664/001; en Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1958/001). Sommige | 51-0664/001; et Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1958/001). |
| van die voorstellen beoogden het toelaten van de adoptie door personen | Certaines de ces propositions visaient à permettre l'adoption par des |
| van gelijk geslacht; andere voorstellen betroffen het invoeren van een | personnes de même sexe; d'autres propositions concernaient |
| of andere vorm van zorgouderschap. | l'instauration de l'une ou l'autre forme de parenté sociale. |
| B.11.2. Bij de wet van 18 mei 2006 « tot wijziging van een aantal | B.11.2. Par la loi du 18 mai 2006 « modifiant certaines dispositions |
| bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, teneinde de adoptie door | du Code civil en vue de permettre l'adoption par des personnes de même |
| personen van hetzelfde geslacht mogelijk te maken » heeft de wetgever | sexe », le législateur a finalement décidé de permettre aux personnes |
| uiteindelijk ervoor geopteerd om personen van gelijk geslacht toe te | |
| laten gezamenlijk een kind te adopteren en om de gelijkslachtige | de même sexe d'adopter conjointement un enfant et de permettre au |
| partner van de wettelijke ouder van een kind toe te laten dat kind ten | partenaire de même sexe du parent légal d'un enfant d'adopter |
| volle te adopteren. | plénièrement cet enfant. |
| De in het geding zijnde voorwaarde betreffende het samenwonen werd | La condition en cause relative à la cohabitation n'a toutefois pas été |
| door de wet van 18 mei 2006 evenwel niet gewijzigd, zodat de | modifiée par la loi du 18 mai 2006, de sorte que l'ancien partenaire |
| voormalige partner van de wettelijke ouder van het kind niet voldoet | du parent légal de l'enfant ne remplit pas les conditions requises |
| aan de voorwaarden om dat kind ten volle te kunnen adopteren met | pour pouvoir adopter plénièrement cet enfant avec maintien des liens |
| behoud van de juridische banden tussen het kind en zijn | juridiques entre cet enfant et sa famille d'origine, en application de |
| oorspronkelijke familie overeenkomstig artikel 356-1, derde lid, van | l'article 356-1, alinéa 3, du Code civil. |
| het Burgerlijk Wetboek. B.12.1. Zoals door de afdeling wetgeving van de Raad van State werd | B.12.1. Comme l'a souligné la section de législation du Conseil d'Etat |
| beklemtoond in haar advies over de wetsvoorstellen die hebben geleid | dans son avis relatif aux propositions de loi qui sont devenues la loi |
| tot de wet van 18 mei 2006, werd het arrest nr. 134/2003 gewezen naar | du 18 mai 2006, l'arrêt n° 134/2003 a été rendu à l'occasion « d'une |
| aanleiding van « een prejudiciële vraag gesteld in een zaak waarin | |
| twee voormalige lesbische partners tegenover elkaar stonden » (advies | question préjudicielle dans une affaire opposant un ancien couple de |
| van 20 september 2005, Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-0393/002, | lesbiennes » (avis du 20 septembre 2005, Doc. parl., Chambre, |
| p. 42). | 2004-2005, DOC 51-0393/002, p. 42). |
| B.12.2. In zoverre de in het geding zijnde bepalingen, zoals gewijzigd | B.12.2. En ce que les dispositions en cause, telles qu'elles ont été |
| bij de wet van 18 mei 2006, de volle « stiefouderadoptie » van een | modifiées par la loi du 18 mai 2006, permettent exclusivement « |
| kind, met behoud van de juridische banden tussen dat kind en zijn | l'adoption plénière par un beau-parent » d'un enfant, avec maintien |
| oorspronkelijke familie, uitsluitend mogelijk maken indien de | des liens juridiques entre cet enfant et sa famille d'origine, si le |
| kandidaat-adoptant gehuwd is met de wettelijke ouder van het desbetreffende kind, met die ouder een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd, of op permanente en affectieve wijze met die laatste samenwoont sedert ten minste drie jaar op het ogenblik van het indienen van het verzoek tot adoptie, verhinderen zij de voormalige partner van de wettelijke ouder van het kind om aan de duurzame feitelijke ouder-kindrelatie die in voorkomend geval bestaat tussen die persoon en het kind, gevolgen te verbinden die de verbintenissen die die persoon bereid is aan te gaan ten aanzien van dat kind, juridisch verankeren, en dit zolang de wetgever niet voorziet in andere procedures. B.12.3. In die mate hebben de in het geding zijnde bepalingen gevolgen die onevenredig zijn ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde | candidat adoptant est marié au parent légal de l'enfant concerné, a fait avec ce parent une déclaration de cohabitation légale ou cohabite avec lui de manière permanente et affective depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en adoption, elles empêchent l'ancien partenaire du parent légal de l'enfant de lier à la relation parent-enfant de fait, durable, qui existe, le cas échéant, entre cette personne et l'enfant des effets consacrant juridiquement les engagements auxquels cette personne offre de souscrire à l'égard de cet enfant, et ce tant que le législateur n'a pas prévu d'autres procédures. B.12.3. Dans cette mesure, les dispositions en cause ont des effets disproportionnés par rapport à l'objectif poursuivi par le |
| doel, dat, zoals in herinnering is gebracht in B.7.2, mede is | législateur, lequel est dicté, comme cela a été rappelé en B.7.2, par |
| ingegeven door de overweging dat het in het belang is van het kind - | la considération qu'il est dans l'intérêt de l'enfant - qui « a déjà |
| dat « reeds uit zijn omgeving is weggehaald » - dat het wordt | vécu un déracinement » - qu'il soit accueilli dans un « environnement |
| opgevangen in een « stabiel milieu ». In de gevallen waarin de | stable ». Dans les cas où la relation parent-enfant de fait entre un |
| feitelijke ouder-kindrelatie tussen een kind en de voormalige partner | enfant et l'ancien partenaire de son parent légal est établie de |
| van zijn wettelijke ouder duurzaam vaststaat, zou de adoptie van dat kind door de voormalige partner, in zoverre de juridische banden tussen het kind en zijn oorspronkelijke familie behouden blijven, noch met zich meebrengen dat het kind uit zijn omgeving wordt weggehaald, noch dat het zou worden opgevoed in een milieu dat per definitie dient te worden beschouwd als instabiel. Zulk een adoptie zou integendeel doorgaans kunnen bijdragen tot de stabiliteit van het milieu waarin het kind opgroeit en de bestaande feitelijke verhoudingen binnen dat milieu juridisch kunnen bekrachtigen. B.13.1. In zoverre de in het geding zijnde bepalingen niet erin voorzien dat een minderjarig kind, in de in B.4 omschreven | manière durable, l'adoption de cet enfant par l'ancien partenaire, dès lors que les liens juridiques entre l'enfant et sa famille d'origine restent maintenus, n'aurait pour effet ni que l'enfant vive un déracinement, ni qu'il soit élevé dans un environnement devant être considéré, par définition, comme instable. Une telle adoption pourrait au contraire généralement contribuer à la stabilité de l'environnement dans lequel l'enfant grandit et confirmer juridiquement les rapports de fait existant au sein de cet environnement. B.13.1. En ce que les dispositions en cause ne prévoient pas qu'un enfant mineur puisse, dans les circonstances définies en B.4, être |
| omstandigheden, ten volle kan worden geadopteerd door de voormalige | adopté plénièrement par l'ancien partenaire du parent légal de cet |
| partner van de wettelijke ouder van dat kind, met behoud van de | enfant, avec maintien des liens juridiques entre l'enfant et sa |
| juridische banden tussen het kind en zijn oorspronkelijke familie en | famille d'origine et application des dispositions relatives au nom de |
| met toepassing van de in artikel 356-2, § 2, tweede en derde lid, van | l'enfant contenues dans l'article 356-2, § 2, alinéas 2 et 3, du Code |
| het Burgerlijk Wetboek vervatte bepalingen betreffende de naam van het | |
| kind, zijn zij niet bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 22bis van | civil, elles ne sont pas compatibles avec les articles 10, 11 et 22bis |
| de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 21 van het Verdrag | de la Constitution, combinés avec l'article 21 de la Convention |
| inzake de rechten van het kind. | relative aux droits de l'enfant. |
| B.13.2. Het onderzoek van de bestaanbaarheid van de in het geding | B.13.2. L'examen de la compatibilité des dispositions en cause avec |
| zijnde bepalingen met artikel 22 van de Grondwet, al dan niet in | l'article 22 de la Constitution, combiné ou non avec l'article 8 de la |
| samenhang gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de | Convention européenne des droits de l'homme, ne saurait conduire à un |
| rechten van de mens, kan niet tot een ruimere vaststelling van | plus large constat de violation. |
| schending leiden. | |
| B.14. Nu de in B.13.1 omschreven leemte zich bevindt in de aan het Hof | B.14. Dès lors que la lacune définie en B.13.1 est située dans les |
| voorgelegde teksten, komt het de verwijzende rechter toe een einde te | textes soumis à la Cour, il appartient au juge a quo de mettre fin à |
| maken aan de door het Hof vastgestelde ongrondwettigheid, vermits die | l'inconstitutionnalité constatée par celle-ci, ce constat étant |
| vaststelling is uitgedrukt in voldoende precieze en volledige | exprimé en des termes suffisamment précis et complets pour permettre |
| bewoordingen om toe te laten dat de in het geding zijnde bepalingen | que les dispositions en cause soient appliquées dans le respect des |
| worden toegepast met inachtneming van de artikelen 10, 11 en 22bis van | articles 10, 11 et 22bis de la Constitution. |
| de Grondwet. B.15. De prejudiciële vragen dienen bevestigend te worden beantwoord. | B.15. Les questions préjudicielles appellent une réponse positive. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| De artikelen 343, § 1, b), 356-1 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek | Les articles 343, § 1er, b), 356-1 et 356-2 du Code civil violent les |
| schenden de artikelen 10, 11 en 22bis van de Grondwet, in samenhang | articles 10, 11 et 22bis de la Constitution, combinés avec l'article |
| gelezen met artikel 21 van het Verdrag inzake de rechten van het kind, | 21 de la Convention relative aux droits de l'enfant, en ce qu'ils ne |
| in zoverre zij niet erin voorzien dat een minderjarig kind, in de in | prévoient pas, dans les circonstances définies en B.4, qu'un enfant |
| B.4 omschreven omstandigheden, ten volle kan worden geadopteerd door | mineur puisse être adopté plénièrement par l'ancien partenaire du |
| de voormalige partner van de wettelijke ouder van dat kind, met behoud | parent légal de cet enfant, avec maintien des liens juridiques entre |
| van de juridische banden tussen het kind en zijn oorspronkelijke | l'enfant et sa famille d'origine, conformément à l'article 356-1, |
| familie overeenkomstig artikel 356-1, derde lid, van het Burgerlijk | alinéa 3, du Code civil, et application des dispositions relatives au |
| Wetboek en met toepassing van de in artikel 356-2, § 2, tweede en | nom de l'enfant, contenues dans l'article 356-2, § 2, alinéas 2 et 3, |
| derde lid, van hetzelfde Wetboek vervatte bepalingen betreffende de | |
| naam van het kind. | du même Code. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 12 juli 2012. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 12 juillet 2012. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt | M. Bossuyt |